TEDGlobal 2011
Tim Harford: Trial, error and the God complex
Tim Harford: Tim Harford: Vallen en opstaan en het godcomplex
Filmed:
Readability: 4.3
2,044,503 views
Economisch auteur Tim Harford bestudeert complexe systemen -- en vindt een verrassende link tussen de succesvolle systemen: ze zijn gebouwd door te experimenteren met vallen en opstaan. In deze sprankelende talk uit TEDGlobal 2011, vraagt hij ons om onze onzekerheid te aanvaarden en betere fouten te maken.
Tim Harford - Economist, journalist, broadcaster
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences. Full bio
Tim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
It's the Second World War.
0
0
2000
Het is de Tweede Wereldoorlog,
00:17
A German prison camp.
1
2000
3000
in een Duits gevangenenkamp
00:20
And this man,
2
5000
3000
en deze man,
00:23
Archie Cochrane,
3
8000
3000
Archie Cochrane,
00:26
is a prisoner of war and a doctor,
4
11000
3000
is krijgsgevangene en arts.
00:29
and he has a problem.
5
14000
3000
Hij heeft een probleem.
00:32
The problem is that the men under his care
6
17000
3000
De mannen onder zijn hoede
00:35
are suffering
7
20000
2000
lijden aan een ondraaglijke
00:37
from an excruciating and debilitating condition
8
22000
3000
en invaliderende aandoening
00:40
that Archie doesn't really understand.
9
25000
3000
die Archie niet echt begrijpt.
00:43
The symptoms
10
28000
2000
De symptomen
00:45
are this horrible swelling up of fluids under the skin.
11
30000
3000
zijn verschrikkelijke vochtophopingen onder de huid.
00:48
But he doesn't know whether it's an infection, whether it's to do with malnutrition.
12
33000
3000
Hij weet niet of het een infectie is of dat het te maken heeft met ondervoeding.
00:51
He doesn't know how to cure it.
13
36000
2000
Hij weet niet hoe hij het kan genezen en
00:53
And he's operating in a hostile environment.
14
38000
3000
hij moet werken in een vijandige omgeving.
00:56
And people do terrible things in wars.
15
41000
2000
Mensen doen vreselijke dingen in oorlogen.
00:58
The German camp guards, they've got bored.
16
43000
3000
Om de verveling te verdrijven, schieten Duitse kampbewakers
01:01
They've taken to just firing into the prison camp at random
17
46000
2000
gewoon willekeurig
01:03
for fun.
18
48000
2000
in het gevangenenkamp.
01:05
On one particular occasion,
19
50000
2000
Op een bepaald moment
01:07
one of the guards threw a grenade into the prisoners' lavatory
20
52000
3000
gooide een van de bewakers een granaat naar het toilet
01:10
while it was full of prisoners.
21
55000
3000
terwijl het vol zat met gevangenen.
01:13
He said he heard suspicious laughter.
22
58000
2000
Hij zei dat hij verdacht lachen had gehoord.
01:15
And Archie Cochrane, as the camp doctor,
23
60000
3000
Als kamparts was Archie Cochrane
01:18
was one of the first men in
24
63000
2000
een van de eerste mannen
01:20
to clear up the mess.
25
65000
2000
om de troep op te ruimen.
01:22
And one more thing:
26
67000
2000
Nog iets:
01:24
Archie was suffering from this illness himself.
27
69000
3000
Archie leed ook zelf aan deze ziekte.
01:27
So the situation seemed pretty desperate.
28
72000
3000
Dus de situatie leek behoorlijk hopeloos.
01:30
But Archie Cochrane
29
75000
2000
Maar Archie Cochrane
01:32
was a resourceful person.
30
77000
3000
was een vindingrijk persoon.
01:35
He'd already smuggled vitamin C into the camp,
31
80000
3000
Hij had al vitamine C in het kamp gesmokkeld,
01:38
and now he managed
32
83000
2000
en nu wist hij
01:40
to get hold of supplies of marmite
33
85000
2000
leveringen van marmite op de zwarte markt
01:42
on the black market.
34
87000
2000
te bemachtigen.
01:44
Now some of you will be wondering what marmite is.
35
89000
3000
Een aantal van jullie zullen zich afvragen wat marmite is.
01:47
Marmite is a breakfast spread beloved of the British.
36
92000
3000
Marmite is het favoriete ontbijtsmeersel
van de Britten.
van de Britten.
01:50
It looks like crude oil.
37
95000
2000
Het ziet eruit als ruwe olie.
01:52
It tastes ...
38
97000
2000
Het smaakt ...
01:54
zesty.
39
99000
2000
pittig.
01:56
And importantly,
40
101000
2000
En belangrijker nog:
01:58
it's a rich source
41
103000
2000
het is een rijke bron
02:00
of vitamin B12.
42
105000
2000
van vitamine B12.
02:02
So Archie splits the men under his care as best he can
43
107000
3000
Archie splitst de mannen onder zijn hoede zo goed als hij kan
02:05
into two equal groups.
44
110000
2000
op in twee gelijke groepen.
02:07
He gives half of them vitamin C.
45
112000
2000
Hij geeft de helft van hen vitamine C,
02:09
He gives half of them vitamin B12.
46
114000
3000
de andere helft vitamine B12.
02:12
He very carefully and meticulously notes his results
47
117000
3000
Hij maakt in een schrift zeer zorgvuldig en nauwgezet
02:15
in an exercise book.
48
120000
2000
aantekeningen van zijn resultaten.
02:17
And after just a few days,
49
122000
2000
Na een paar dagen
02:19
it becomes clear
50
124000
2000
wordt het duidelijk
02:21
that whatever is causing this illness,
51
126000
3000
dat, wat ook de oorzaak is van deze ziekte,
02:24
marmite is the cure.
52
129000
3000
marmite de remedie is.
02:27
So Cochrane then goes to the Germans who are running the prison camp.
53
132000
3000
Cochrane gaat naar de Duitsers die het gevangenenkamp beheren.
02:30
Now you've got to imagine at the moment --
54
135000
2000
Op dat moment --
02:32
forget this photo, imagine this guy
55
137000
2000
vergeet deze foto, stel je deze kerel voor
02:34
with this long ginger beard and this shock of red hair.
56
139000
3000
met een lange rosse baard en een bos rood haar.
02:37
He hasn't been able to shave -- a sort of Billy Connolly figure.
57
142000
3000
Hij kon zich niet scheren - een soort van Billy Connolly figuur.
02:40
Cochrane, he starts ranting at these Germans
58
145000
2000
Cochrane begint tekeer te gaan tegen de Duitsers
02:42
in this Scottish accent --
59
147000
2000
in zijn Schots accent -
02:44
in fluent German, by the way, but in a Scottish accent --
60
149000
3000
in vloeiend Duits tussen haakjes, maar met een Schots accent -
02:47
and explains to them how German culture was the culture
61
152000
3000
en legt aan hen uit dat de Duitse cultuur, dé cultuur is
02:50
that gave Schiller and Goethe to the world.
62
155000
2000
die Schiller en Goethe voortbracht.
02:52
And he can't understand
63
157000
2000
Hij kan niet begrijpen
02:54
how this barbarism can be tolerated,
64
159000
2000
hoe deze onmenselijkheid kan worden getolereerd.
02:56
and he vents his frustrations.
65
161000
3000
Hij ventileert zijn frustraties.
02:59
And then he goes back to his quarters,
66
164000
3000
Dan gaat hij terug naar zijn kamer,
03:02
breaks down and weeps
67
167000
3000
stort in en huilt
03:05
because he's convinced that the situation is hopeless.
68
170000
3000
omdat hij ervan overtuigd is dat de situatie hopeloos is.
03:10
But a young German doctor
69
175000
3000
Maar een jonge Duitse arts
03:13
picks up Archie Cochrane's exercise book
70
178000
3000
leest Archie Cochrane's aantekeningen
03:16
and says to his colleagues,
71
181000
4000
en zegt tegen zijn collega's:
03:20
"This evidence is incontrovertible.
72
185000
5000
"Dit bewijs is onweerlegbaar.
03:25
If we don't supply vitamins to the prisoners,
73
190000
3000
Als we geen vitaminen leveren aan de gevangenen,
03:28
it's a war crime."
74
193000
2000
begaan we een oorlogsmisdaad."
03:30
And the next morning,
75
195000
2000
De volgende ochtend
03:32
supplies of vitamin B12 are delivered to the camp,
76
197000
3000
wordt vitamine B12 aangeleverd in het kamp
03:35
and the prisoners begin to recover.
77
200000
3000
en de gevangenen beginnen te herstellen.
03:39
Now I'm not telling you this story
78
204000
2000
Ik vertel jullie dit verhaal niet
03:41
because I think Archie Cochrane is a dude,
79
206000
2000
omdat ik denk dat Archie Cochrane een geweldige kerel is,
03:43
although Archie Cochrane is a dude.
80
208000
4000
hoewel Archie Cochrane een geweldige kerel is.
03:47
I'm not even telling you the story
81
212000
2000
Ik vertel jullie het verhaal zelfs niet
03:49
because I think we should be running
82
214000
2000
omdat ik vind dat we meer zorgvuldig gecontroleerde
03:51
more carefully controlled randomized trials
83
216000
2000
gerandomiseerde studies moeten uitvoeren
03:53
in all aspects of public policy,
84
218000
2000
in alle aspecten van het beleid.
03:55
although I think that would also be completely awesome.
85
220000
4000
Hoewel ik denk dat dat geweldig zou zijn.
03:59
I'm telling you this story
86
224000
2000
Ik vertel jullie dit verhaal
04:01
because Archie Cochrane, all his life,
87
226000
3000
omdat Archie Cochrane zijn hele leven
04:04
fought against a terrible affliction,
88
229000
4000
vocht tegen een vreselijke aandoening.
04:08
and he realized it was debilitating to individuals
89
233000
4000
Hij besefte dat het mensen verzwakt
04:12
and it was corrosive to societies.
90
237000
2000
en samenlevingen ondermijnt.
04:14
And he had a name for it.
91
239000
2000
Hij had er een naam voor:
04:16
He called it the God complex.
92
241000
3000
het godcomplex.
04:19
Now I can describe the symptoms of the God complex very, very easily.
93
244000
4000
Ik kan de symptomen van het godcomplex heel, heel gemakkelijk beschrijven.
04:23
So the symptoms of the complex
94
248000
3000
De symptomen van het complex zijn:
04:26
are, no matter how complicated the problem,
95
251000
3000
het maakt niet uit hoe ingewikkeld het probleem is,
04:29
you have an absolutely overwhelming belief
96
254000
3000
je hebt een absoluut overweldigend geloof
04:32
that you are infallibly right in your solution.
97
257000
4000
dat je onfeilbaar juist bent in je oplossing.
04:36
Now Archie was a doctor,
98
261000
2000
Archie was een arts.
04:38
so he hung around with doctors a lot.
99
263000
2000
Hij ging met veel artsen om.
04:40
And doctors suffer from the God complex a lot.
100
265000
3000
Veel artsen lijden aan het godcomplex.
04:43
Now I'm an economist, I'm not a doctor,
101
268000
2000
Ik ben een econoom, ik ben geen dokter
04:45
but I see the God complex around me all the time
102
270000
2000
maar het godcomplex is ook alomtegenwoordig
04:47
in my fellow economists.
103
272000
2000
bij mijn collega-economen.
04:49
I see it in our business leaders.
104
274000
2000
Ik zie het in onze bedrijfsleiders.
04:51
I see it in the politicians we vote for --
105
276000
2000
Ik zie het in de politici waar we voor stemmen -
04:53
people who, in the face of an incredibly complicated world,
106
278000
4000
mensen die, in een ongelooflijk gecompliceerde wereld,
04:57
are nevertheless absolutely convinced
107
282000
3000
toch absoluut overtuigd zijn
05:00
that they understand the way that the world works.
108
285000
3000
dat ze begrijpen op welke manier de wereld werkt.
05:03
And you know, with the future billions that we've been hearing about,
109
288000
3000
Met miljarden mensen en nog veel meer te verwachten,
05:06
the world is simply far too complex
110
291000
2000
is de wereld gewoon veel te complex
05:08
to understand in that way.
111
293000
2000
om op die manier begrepen te worden.
05:10
Well let me give you an example.
112
295000
2000
Laat ik jullie een voorbeeld geven.
05:12
Imagine for a moment
113
297000
2000
Stel jullie even voor
05:14
that, instead of Tim Harford in front of you,
114
299000
2000
dat in plaats van Tim Harford,
05:16
there was Hans Rosling presenting his graphs.
115
301000
3000
Hans Rosling hier voor jullie staat met een presentatie van zijn grafieken.
05:19
You know Hans:
116
304000
2000
Je kent Hans:
05:21
the Mick Jagger of TED.
117
306000
2000
de Mick Jagger van TED.
05:23
(Laughter)
118
308000
2000
(Gelach)
05:25
And he'd be showing you these amazing statistics,
119
310000
2000
Hij zou jullie verbazingwekkende statistieken
05:27
these amazing animations.
120
312000
2000
en verbazingwekkende animaties laten zien.
05:29
And they are brilliant; it's wonderful work.
121
314000
2000
Briljant en geweldig werk!
05:31
But a typical Hans Rosling graph:
122
316000
2000
De typische Hans Rosling-grafiek:
05:33
think for a moment, not what it shows,
123
318000
3000
denk even na, niet over wat het laat zien,
05:36
but think instead about what it leaves out.
124
321000
3000
maar over wat het weglaat.
05:39
So it'll show you GDP per capita,
125
324000
3000
Hij zal je het bbp per hoofd van de bevolking laten zien,
05:42
population, longevity,
126
327000
2000
bevolking, levensduur,
05:44
that's about it.
127
329000
2000
dat is het zo'n beetje.
05:46
So three pieces of data for each country --
128
331000
2000
Dus drie soorten gegevens voor elk land -
05:48
three pieces of data.
129
333000
2000
drie soorten gegevens.
05:50
Three pieces of data is nothing.
130
335000
2000
Drie soorten gegevens stelt niets voor.
05:52
I mean, have a look at this graph.
131
337000
2000
Ik bedoel, kijk eens naar deze grafiek.
05:54
This is produced by the physicist Cesar Hidalgo.
132
339000
2000
Hij werd gemaakt door de natuurkundige Cesar Hidalgo.
05:56
He's at MIT.
133
341000
2000
Cesar is verbonden aan het MIT.
05:58
Now you won't be able to understand a word of it,
134
343000
2000
Je zult er geen woord van begrijpen.
06:00
but this is what it looks like.
135
345000
2000
Dit is hoe hij eruit ziet.
06:02
Cesar has trolled the database
136
347000
2000
Cesar heeft de database
06:04
of over 5,000 different products,
137
349000
3000
van meer dan 5000 verschillende producten doorgeploegd
06:07
and he's used techniques of network analysis
138
352000
5000
met technieken zoals netwerkanalyse
06:12
to interrogate this database
139
357000
2000
om de database te ondervragen
06:14
and to graph relationships between the different products.
140
359000
2000
en grafieken te maken van de relaties tussen de verschillende producten.
06:16
And it's wonderful, wonderful work.
141
361000
2000
Het is prachtig, prachtig werk.
06:18
You show all these interconnections, all these interrelations.
142
363000
3000
Hij toont al die onderlinge verbindingen, al die onderlinge relaties.
06:21
And I think it'll be profoundly useful
143
366000
2000
Ik denk dat dit van groot nut zal zijn
06:23
in understanding how it is that economies grow.
144
368000
3000
om de groei van economieën te begrijpen.
06:26
Brilliant work.
145
371000
2000
Briljant werk.
06:28
Cesar and I tried to write a piece for The New York Times Magazine
146
373000
2000
Cesar en ik probeerden een stuk voor het New York Times Magazine te schrijven
06:30
explaining how this works.
147
375000
2000
om uit te leggen hoe dit werkt.
06:32
And what we learned
148
377000
2000
Wat we geleerd hebben,
06:34
is Cesar's work is far too good to explain
149
379000
2000
is dat Cesar's werk veel te goed is om uit te leggen
06:36
in The New York Times Magazine.
150
381000
2000
in het New York Times magazine.
06:40
Five thousand products --
151
385000
3000
5000 producten -
06:43
that's still nothing.
152
388000
2000
dat is nog steeds niets.
06:45
Five thousand products --
153
390000
2000
5000 producten -
06:47
imagine counting every product category
154
392000
2000
Stel je voor dat elke productcategorie
06:49
in Cesar Hidalgo's data.
155
394000
2000
in Cesar Hidalgo’s gegevens geteld wordt.
06:51
Imagine you had one second
156
396000
2000
Reken één seconde
06:53
per product category.
157
398000
2000
per productcategorie.
06:55
In about the length of this session,
158
400000
3000
Tijdens de duur van deze zitting,
06:58
you would have counted all 5,000.
159
403000
2000
zou je ze alle 5000 geteld hebben.
07:00
Now imagine doing the same thing
160
405000
2000
Stel je voor dat je hetzelfde doet
07:02
for every different type of product on sale in Walmart.
161
407000
3000
voor elk ander type product te koop in Walmart.
07:05
There are 100,000 there. It would take you all day.
162
410000
3000
Er zijn er 100.000. Het zou je de hele dag kosten.
07:08
Now imagine trying to count
163
413000
2000
Stel je nu eens voor dat je
07:10
every different specific product and service
164
415000
3000
elk verschillend specifiek product en dienst telt,
07:13
on sale in a major economy
165
418000
2000
te koop in een grote economie
07:15
such as Tokyo, London or New York.
166
420000
2000
zoals Tokio, Londen of New York.
07:17
It's even more difficult in Edinburgh
167
422000
2000
Het is nog moeilijker in Edinburgh
07:19
because you have to count all the whisky and the tartan.
168
424000
3000
want je moet alle whisky en kilts tellen.
07:22
If you wanted to count every product and service
169
427000
2000
Als je ieder product en service,
07:24
on offer in New York --
170
429000
2000
aangeboden in New York zou willen tellen -
07:26
there are 10 billion of them --
171
431000
2000
kom je aan 10 miljard -
07:28
it would take you 317 years.
172
433000
3000
het zou je 317 jaar kosten.
07:31
This is how complex the economy we've created is.
173
436000
3000
Zo complex is de door ons gecreëerde economie.
07:34
And I'm just counting toasters here.
174
439000
2000
En ik tel gewoon broodroosters hier.
07:36
I'm not trying to solve the Middle East problem.
175
441000
2000
Ik probeer niet om het Midden-Oostenprobleem op te lossen.
07:39
The complexity here is unbelievable.
176
444000
3000
De complexiteit hier is ongelooflijk.
07:42
And just a piece of context --
177
447000
2000
Een stukje van de context:
07:44
the societies in which our brains evolved
178
449000
2000
de maatschappij waarin onze hersenen geëvolueerd zijn,
07:46
had about 300 products and services.
179
451000
2000
had ongeveer 300 producten en diensten.
07:48
You could count them in five minutes.
180
453000
3000
Het duurde vijf minuten om ze te tellen.
07:51
So this is the complexity of the world that surrounds us.
181
456000
3000
Dit is de complexiteit van de wereld die ons omringt.
07:54
This perhaps is why
182
459000
2000
Dit is misschien de reden waarom
07:56
we find the God complex so tempting.
183
461000
3000
we het godcomplex zo aantrekkelijk vinden.
07:59
We tend to retreat and say, "We can draw a picture,
184
464000
3000
We hebben de neiging ons terug te trekken en te zeggen: "We kunnen een beeld schetsen,
08:02
we can post some graphs,
185
467000
2000
we kunnen een aantal grafieken publiceren,
08:04
we get it, we understand how this works."
186
469000
3000
we begrijpen het, we begrijpen hoe dit werkt."
08:07
And we don't.
187
472000
2000
En dat doen we niet.
08:09
We never do.
188
474000
2000
We begrijpen het nooit.
08:11
Now I'm not trying to deliver a nihilistic message here.
189
476000
2000
Ik probeer hier geen nihilistische boodschap te brengen.
08:13
I'm not trying to say we can't solve
190
478000
2000
Ik probeer niet te zeggen dat we geen ingewikkelde problemen
08:15
complicated problems in a complicated world.
191
480000
2000
in een gecompliceerde wereld kunnen oplossen.
08:17
We clearly can.
192
482000
2000
We kunnen dat duidelijk wel.
08:19
But the way we solve them
193
484000
2000
Maar de manier waarop we ze oplossen,
08:21
is with humility --
194
486000
2000
is met nederigheid -
08:23
to abandon the God complex
195
488000
2000
door het godcomplex te verlaten
08:25
and to actually use a problem-solving technique that works.
196
490000
3000
en daadwerkelijk een probleemoplossende techniek te gebruiken die werkt.
08:28
And we have a problem-solving technique that works.
197
493000
3000
En we hebben een probleemoplossende techniek die werkt.
08:31
Now you show me
198
496000
2000
Laat mij een
08:33
a successful complex system,
199
498000
2000
succesvol complex systeem zien
08:35
and I will show you a system
200
500000
3000
en ik zal jullie een systeem laten zien
08:38
that has evolved through trial and error.
201
503000
2000
dat zich heeft ontwikkeld door middel van vallen en opstaan.
08:40
Here's an example.
202
505000
2000
Hier is een voorbeeld.
08:42
This baby was produced through trial and error.
203
507000
3000
Deze baby werd geproduceerd door middel van vallen en opstaan.
08:46
I realize that's an ambiguous statement.
204
511000
3000
Ik realiseer me dat het een dubbelzinnige verklaring is.
08:49
Maybe I should clarify it.
205
514000
2000
Misschien moet ik het verhelderen.
08:51
This baby is a human body: it evolved.
206
516000
3000
Deze baby is een menselijk lichaam: het is geëvolueerd.
08:54
What is evolution?
207
519000
2000
Wat is evolutie?
08:56
Over millions of years, variation and selection,
208
521000
3000
Variatie en selectie over miljoenen jaren,
08:59
variation and selection --
209
524000
3000
variatie en selectie -
09:02
trial and error,
210
527000
2000
vallen en opstaan,
09:04
trial and error.
211
529000
3000
vallen en opstaan.
09:07
And it's not just biological systems
212
532000
2000
Het zijn niet alleen biologische systemen
09:09
that produce miracles through trial and error.
213
534000
2000
die wonderen produceren door middel van vallen en opstaan.
09:11
You could use it in an industrial context.
214
536000
2000
Je kan het ook gebruiken in een industriële context.
09:13
So let's say you wanted to make detergent.
215
538000
2000
Veronderstel dat je wasmiddel wilt maken.
09:15
Let's say you're Unilever
216
540000
2000
Laten we zeggen dat je Unilever bent
09:17
and you want to make detergent in a factory near Liverpool.
217
542000
3000
en je wilt wasmiddel maken in een fabriek in de buurt van Liverpool.
09:20
How do you do it?
218
545000
2000
Hoe doe je dat?
09:22
Well you have this great big tank full of liquid detergent.
219
547000
3000
Je hebt een geweldig grote bak vol met vloeibaar wasmiddel.
09:25
You pump it at a high pressure through a nozzle.
220
550000
2000
Je pompt het onder hoge druk door een mondstuk.
09:27
You create a spray of detergent.
221
552000
3000
Je maakt een spray van detergent.
09:30
Then the spray dries. It turns into powder.
222
555000
2000
Als de spray opdroogt, verandert hij in poeder
09:32
It falls to the floor.
223
557000
2000
dat op de vloer valt.
09:34
You scoop it up. You put it in cardboard boxes.
224
559000
2000
Je schept het op en doet het in kartonnen dozen.
09:36
You sell it at a supermarket.
225
561000
2000
Je verkoopt het in een supermarkt.
09:38
You make lots of money.
226
563000
2000
Je maakt heel veel winst.
09:40
How do you design that nozzle?
227
565000
3000
Hoe ontwerp je dat mondstuk?
09:43
It turns out to be very important.
228
568000
3000
Dat blijkt van groot belang.
09:46
Now if you ascribe to the God complex,
229
571000
2000
Als je het godcomplex onderschrijft,
09:48
what you do is you find yourself a little God.
230
573000
3000
dan acht je jezelf een beetje god.
09:51
You find yourself a mathematician; you find yourself a physicist --
231
576000
3000
Je denkt dat je een wiskundige bent of een fysicus -
09:54
somebody who understands the dynamics of this fluid.
232
579000
3000
iemand die de dynamiek van deze vloeistof begrijpt.
09:57
And he will, or she will,
233
582000
3000
Hij zal, of zij zal
10:00
calculate the optimal design of the nozzle.
234
585000
3000
het optimale ontwerp van het mondstuk berekenen.
10:03
Now Unilever did this and it didn't work --
235
588000
2000
Unilever deed dit en het werkte niet -
10:05
too complicated.
236
590000
2000
te ingewikkeld.
10:07
Even this problem, too complicated.
237
592000
3000
Ook dit probleem is te ingewikkeld.
10:10
But the geneticist Professor Steve Jones
238
595000
3000
Maar de geneticus professor Steve Jones
10:13
describes how Unilever actually did solve this problem --
239
598000
3000
beschrijft hoe Unilever wel degelijk dit probleem oploste -
10:16
trial and error,
240
601000
2000
met vallen en opstaan,
10:18
variation and selection.
241
603000
2000
variatie en selectie.
10:20
You take a nozzle
242
605000
2000
Je neemt een mondstuk
10:22
and you create 10 random variations on the nozzle.
243
607000
4000
en je creëert er 10 willekeurige variaties op.
10:26
You try out all 10; you keep the one that works best.
244
611000
3000
Je probeert ze alle 10 uit en houdt diegene die het beste werkt.
10:29
You create 10 variations on that one.
245
614000
2000
Je maakt 10 variaties op die ene.
10:31
You try out all 10. You keep the one that works best.
246
616000
3000
Je probeert ze alle 10 uit en je houdt diegene die het beste werkt.
10:34
You try out 10 variations on that one.
247
619000
2000
Je probeert 10 variaties uit op die ene.
10:36
You see how this works, right?
248
621000
2000
Je snapt hoe dit werkt, juist.
10:38
And after 45 generations,
249
623000
2000
Na 45 generaties,
10:40
you have this incredible nozzle.
250
625000
2000
heb je een ongelooflijk mondstuk.
10:42
It looks a bit like a chess piece --
251
627000
2000
Het lijkt een beetje op een schaakstuk -
10:44
functions absolutely brilliantly.
252
629000
3000
functioneert absoluut fantastisch.
10:47
We have no idea
253
632000
2000
We hebben geen idee
10:49
why it works,
254
634000
2000
waarom het werkt,
10:51
no idea at all.
255
636000
2000
geen enkel idee.
10:53
And the moment you step back from the God complex --
256
638000
2000
Het moment dat je afstand doet van het godcomplex
10:55
let's just try to have a bunch of stuff;
257
640000
2000
en gewoon een heleboel dingen uitprobeert;
10:57
let's have a systematic way of determining what's working and what's not --
258
642000
3000
een systematische manier bedenkt om te bepalen wat werkt en wat niet.
11:00
you can solve your problem.
259
645000
2000
Dan kan je het probleem oplossen.
11:02
Now this process of trial and error
260
647000
2000
Dit proces van vallen en opstaan
11:04
is actually far more common in successful institutions
261
649000
3000
is in succesvolle instellingen veel gewoner
11:07
than we care to recognize.
262
652000
2000
dan wij willen erkennen.
11:09
And we've heard a lot about how economies function.
263
654000
3000
We hebben veel gehoord over hoe economieën functioneren.
11:12
The U.S. economy is still the world's greatest economy.
264
657000
4000
De Amerikaanse economie is nog steeds 's werelds grootste economie.
11:16
How did it become the world's greatest economy?
265
661000
3000
Hoe werd ze 's werelds grootste economie?
11:19
I could give you all kinds of facts and figures
266
664000
2000
Ik kan je allerlei feiten en cijfers geven
11:21
about the U.S. economy,
267
666000
2000
over de Amerikaanse economie,
11:23
but I think the most salient one is this:
268
668000
3000
maar ik denk dat het meest opvallende dit is:
11:26
ten percent of American businesses
269
671000
3000
elk jaar verdwijnt
11:29
disappear every year.
270
674000
3000
10 procent van de Amerikaanse bedrijven
11:32
That is a huge failure rate.
271
677000
3000
Dat is hoog percentage mislukkingen.
11:35
It's far higher than the failure rate of, say, Americans.
272
680000
2000
Veel hoger dan het percentage mislukkingen bij de Amerikanen.
11:37
Ten percent of Americans don't disappear every year.
273
682000
3000
Amerikanen verdwijnen niet aan een snelheid van 10 procent per jaar.
11:40
Which leads us to conclude
274
685000
2000
Die leidt tot de conclusie dat
11:42
American businesses fail faster than Americans,
275
687000
3000
Amerikaanse bedrijven sneller mislukken dan de Amerikanen,
11:45
and therefore American businesses are evolving faster than Americans.
276
690000
3000
en dat daardoor de Amerikaanse bedrijven sneller evolueren dan de Amerikanen.
11:48
And eventually, they'll have evolved to such a high peak of perfection
277
693000
3000
Uiteindelijk zullen ze zich ontwikkeld hebben tot zo'n hoge perfectie
11:51
that they will make us all their pets --
278
696000
3000
dat ze van ons hun huisdieren zullen maken -
11:54
(Laughter)
279
699000
2000
(Gelach)
11:56
if, of course, they haven't already done so.
280
701000
3000
als ze dat al niet gedaan hebben.
11:59
I sometimes wonder.
281
704000
3000
Dat vraag ik me soms af.
12:02
But it's this process of trial and error
282
707000
2000
Maar het is dit proces van vallen en opstaan
12:04
that explains this great divergence,
283
709000
4000
dat de grote divergentie verklaart.
12:08
this incredible performance of Western economies.
284
713000
3000
De ongelooflijke prestaties van de westerse economieën
12:11
It didn't come because you put some incredibly smart person in charge.
285
716000
3000
kwamen er niet dankzij een slim persoon aan de leiding
12:14
It's come through trial and error.
286
719000
2000
maar door het proces van vallen en opstaan.
12:16
Now I've been sort of banging on about this
287
721000
2000
De laatste paar maanden
12:18
for the last couple of months,
288
723000
2000
heb ik constant hierop gehamerd.
12:20
and people sometimes say to me,
289
725000
2000
Mensen zeggen soms tegen mij:
12:22
"Well Tim, it's kind of obvious.
290
727000
2000
"Nou Tim, het is toch overduidelijk.
12:24
Obviously trial and error is very important.
291
729000
2000
Uiteraard is vallen en opstaan erg belangrijk.
12:26
Obviously experimentation is very important.
292
731000
2000
Uiteraard is experimenteren erg belangrijk.
12:28
Now why are you just wandering around saying this obvious thing?"
293
733000
3000
Waarom blijf je deze voor de hand liggende boodschap brengen?"
12:31
So I say, okay, fine.
294
736000
2000
Dus ik zeg: oké, prima.
12:33
You think it's obvious?
295
738000
2000
Je denkt dat het voor de hand ligt?
12:35
I will admit it's obvious
296
740000
2000
Ik zal toegeven dat het voor de hand ligt
12:37
when schools
297
742000
2000
als scholen
12:39
start teaching children
298
744000
3000
beginnen met kinderen te leren
12:42
that there are some problems that don't have a correct answer.
299
747000
3000
dat er ook problemen zijn zonder een juist antwoord.
12:45
Stop giving them lists of questions
300
750000
3000
Stop met hen vragenlijsten te geven
12:48
every single one of which has an answer.
301
753000
2000
waarvan elke vraag ook een antwoord heeft.
12:50
And there's an authority figure in the corner
302
755000
2000
En dat er een autoriteitsfiguur bestaat
12:52
behind the teacher's desk who knows all the answers.
303
757000
2000
die alle antwoorden weet.
12:54
And if you can't find the answers,
304
759000
2000
En dat je lui of dom bent
12:56
you must be lazy or stupid.
305
761000
2000
als je het antwoord niet kunt vinden.
12:58
When schools stop doing that all the time,
306
763000
2000
Als scholen stoppen met dat uit te dragen,
13:00
I will admit that, yes,
307
765000
2000
zal ik toegeven
13:02
it's obvious that trial and error is a good thing.
308
767000
2000
dat het duidelijk is dat vallen en opstaan een goede zaak is.
13:04
When a politician stands up
309
769000
3000
Wanneer een politicus opstaat
13:07
campaigning for elected office
310
772000
2000
en campagne voert voor zijn partij
13:09
and says, "I want to fix our health system.
311
774000
2000
en zegt: "Ik wil ons gezondheidsysteem hervormen.
13:11
I want to fix our education system.
312
776000
2000
Ik wil een oplossing voor ons onderwijs.
13:13
I have no idea how to do it.
313
778000
3000
Ik heb geen idee hoe ik dat moet doen.
13:16
I have half a dozen ideas.
314
781000
2000
Ik heb wel enkele ideeën.
13:18
We're going to test them out. They'll probably all fail.
315
783000
3000
We gaan ze testen. Ze zullen waarschijnlijk allemaal mislukken.
13:21
Then we'll test some other ideas out.
316
786000
2000
Dan zullen we een aantal andere ideeën testen.
13:23
We'll find some that work. We'll build on those.
317
788000
2000
Tot we één vinden die werkt. Daarop bouwen we verder.
13:25
We'll get rid of the ones that don't." --
318
790000
2000
De ideeën die niet werken, laten we vallen."
13:27
when a politician campaigns on that platform,
319
792000
3000
Wanneer een politicus campagne voert op die basis
13:30
and more importantly, when voters like you and me
320
795000
3000
en nog belangrijker, wanneer de kiezers zoals jij en ik
13:33
are willing to vote for that kind of politician,
321
798000
2000
bereid zijn om te stemmen voor dat soort politicus,
13:35
then I will admit
322
800000
2000
dan zal ik toegeven
13:37
that it is obvious that trial and error works, and that -- thank you.
323
802000
3000
dat het duidelijk is dat vallen en opstaan werkt, en dat - dank je.
13:40
(Applause)
324
805000
4000
(Applaus)
13:44
Until then, until then
325
809000
3000
Tot dan, tot dan
13:47
I'm going to keep banging on about trial and error
326
812000
2000
zal ik blijven hameren op vallen en opstaan
13:49
and why we should abandon the God complex.
327
814000
3000
en waarom we moeten afstappen van het godcomplex.
13:52
Because it's so hard
328
817000
3000
Omdat het zo moeilijk is
13:55
to admit our own fallibility.
329
820000
2000
om onze eigen feilbaarheid toe te geven.
13:57
It's so uncomfortable.
330
822000
2000
Het is zo ongemakkelijk.
13:59
And Archie Cochrane understood this as well as anybody.
331
824000
3000
Archie Cochrane begreep dit als geen ander.
14:02
There's this one trial he ran
332
827000
2000
Hij deed een proef
14:04
many years after World War II.
333
829000
2000
vele jaren na de Tweede Wereldoorlog.
14:06
He wanted to test out
334
831000
3000
Hij wilde een vraag uittesten:
14:09
the question of, where is it
335
834000
2000
waar kunnen
14:11
that patients should recover
336
836000
2000
patiënten best herstellen
14:13
from heart attacks?
337
838000
2000
van hartaanvallen?
14:15
Should they recover in a specialized cardiac unit in hospital,
338
840000
3000
Moeten zij herstellen in een gespecialiseerde hartafdeling in het ziekenhuis,
14:18
or should they recover at home?
339
843000
3000
of thuis?
14:21
All the cardiac doctors tried to shut him down.
340
846000
3000
Alle hartspecialisten probeerden hem te stoppen.
14:24
They had the God complex in spades.
341
849000
3000
Ze leden in hoge mate aan het godcomplex.
14:27
They knew that their hospitals were the right place for patients,
342
852000
3000
Voor hen stond het vast dat hun ziekenhuizen de juiste plek waren voor patiënten.
14:30
and they knew it was very unethical
343
855000
2000
Ze wisten dat het zeer onethisch was
14:32
to run any kind of trial or experiment.
344
857000
3000
een experiment of studie te doen.
14:35
Nevertheless, Archie managed to get permission to do this.
345
860000
2000
Toch slaagde Archie erin toestemming te krijgen voor zijn studie.
14:37
He ran his trial.
346
862000
2000
Hij voerde ze uit.
14:39
And after the trial had been running for a little while,
347
864000
2000
Nadat de studie een tijdje bezig was,
14:41
he gathered together all his colleagues
348
866000
2000
verzamelde hij al zijn collega's
14:43
around his table,
349
868000
2000
rond zijn tafel,
14:45
and he said, "Well, gentlemen,
350
870000
2000
en hij zei: “Nou, heren,
14:47
we have some preliminary results.
351
872000
2000
we hebben een aantal voorlopige resultaten.
14:49
They're not statistically significant.
352
874000
2000
Ze zijn niet statistisch significant.
14:51
But we have something.
353
876000
3000
Maar we hebben iets.
14:54
And it turns out that you're right and I'm wrong.
354
879000
3000
Het blijkt dat jullie gelijk hebben en dat ik verkeerd ben.
14:57
It is dangerous for patients
355
882000
2000
Het is gevaarlijk voor patiënten
14:59
to recover from heart attacks at home.
356
884000
2000
om thuis te herstellen van een hartaanval.
15:01
They should be in hospital."
357
886000
3000
Ze moeten opgenomen worden in het ziekenhuis."
15:04
And there's this uproar, and all the doctors start pounding the table
358
889000
2000
Er ontstaat tumult en al de artsen beginnen op de tafel te bonzen
15:06
and saying, "We always said you were unethical, Archie.
359
891000
3000
en zeggen: "We hebben altijd gezegd dat je immoreel was, Archie.
15:09
You're killing people with your clinical trials. You need to shut it down now.
360
894000
3000
je doodt mensen met je klinische studies. Je moet ze nu afsluiten.
15:12
Shut it down at once."
361
897000
2000
Sluit ze onmiddellijk af."
15:14
And there's this huge hubbub.
362
899000
2000
Iedereen praat door elkaar.
15:16
Archie lets it die down.
363
901000
2000
Archie wacht tot het lawaai uitsterft.
15:18
And then he says, "Well that's very interesting, gentlemen,
364
903000
2000
Dan zegt hij: "Nou dat is heel interessant, heren.
15:20
because when I gave you the table of results,
365
905000
3000
Toen ik jullie de tabel van de resultaten gaf,
15:23
I swapped the two columns around.
366
908000
4000
ruilde ik twee kolommen van plaats.
15:27
It turns out your hospitals are killing people,
367
912000
2000
Het blijkt dat opname in het ziekenhuis mensen doodt
15:29
and they should be at home.
368
914000
2000
en dat ze beter af zijn thuis.
15:31
Would you like to close down the trial now,
369
916000
3000
Willen jullie nog steeds de studie afsluiten
15:34
or should we wait until we have robust results?"
370
919000
3000
of moeten we wachten tot we degelijke resultaten hebben?"
15:38
Tumbleweed
371
923000
2000
Toen werd het muisstil
15:40
rolls through the meeting room.
372
925000
3000
in de zaal.
15:43
But Cochrane would do that kind of thing.
373
928000
3000
Cochrane deed dat soort dingen.
15:46
And the reason he would do that kind of thing
374
931000
2000
De reden dat hij dat soort dingen deed,
15:48
is because he understood
375
933000
2000
is omdat hij begreep
15:50
it feels so much better
376
935000
2000
dat het zoveel beter voelt
15:52
to stand there and say,
377
937000
2000
om daar te staan en te zeggen:
15:54
"Here in my own little world,
378
939000
2000
"Hier in mijn eigen kleine wereld
15:56
I am a god, I understand everything.
379
941000
2000
ben ik een god, ik begrijp alles.
15:58
I do not want to have my opinions challenged.
380
943000
2000
Ik wil niet dat mijn mening uitgedaagd wordt.
16:00
I do not want to have my conclusions tested."
381
945000
3000
Ik wil niet dat mijn conclusies getest worden."
16:03
It feels so much more comfortable
382
948000
2000
Het voelt veel comfortabeler aan
16:05
simply to lay down the law.
383
950000
3000
de wet gewoon vast te leggen.
16:08
Cochrane understood
384
953000
2000
Cochrane begreep
16:10
that uncertainty, that fallibility,
385
955000
2000
dat het uitdagen van
16:12
that being challenged, they hurt.
386
957000
2000
onzekerheid en feilbaarheid, pijn doet.
16:14
And you sometimes need to be shocked out of that.
387
959000
4000
Soms is het nodig dat je wakker geschud wordt.
16:18
Now I'm not going to pretend that this is easy.
388
963000
3000
Ik beweer niet dat dit gemakkelijk is.
16:21
It isn't easy.
389
966000
2000
Het is niet gemakkelijk.
16:23
It's incredibly painful.
390
968000
2000
Het is ongelooflijk pijnlijk.
16:25
And since I started talking about this subject
391
970000
2000
Sinds ik begon te praten over dit onderwerp
16:27
and researching this subject,
392
972000
2000
en het onderzoeken van dit onderwerp
16:29
I've been really haunted by something
393
974000
2000
word ik echt achtervolgd door iets
16:31
a Japanese mathematician said on the subject.
394
976000
2000
wat een Japanse wiskundige ooit zei over het onderwerp.
16:33
So shortly after the war,
395
978000
2000
Kort na de oorlog,
16:35
this young man, Yutaka Taniyama,
396
980000
3000
ontwikkelde een jonge man, Yutaka Taniyama,
16:38
developed this amazing conjecture
397
983000
2000
dit fantastische vermoeden:
16:40
called the Taniyama-Shimura Conjecture.
398
985000
2000
het Taniyama-Shimura vermoeden.
16:42
It turned out to be absolutely instrumental
399
987000
3000
Het bleek absoluut bruikbaar
16:45
many decades later
400
990000
2000
om vele tientallen jaren later
16:47
in proving Fermat's Last Theorem.
401
992000
2000
de laatste stelling van Fermat te bewijzen.
16:49
In fact, it turns out it's equivalent
402
994000
2000
Sterker nog, het blijkt dat het gelijk staat
16:51
to proving Fermat's Last Theorem.
403
996000
2000
aan het bewijzen van de laatste stelling van Fermat.
16:53
You prove one, you prove the other.
404
998000
4000
Bewijs je er een, dan bewijs je ook de andere.
16:57
But it was always a conjecture.
405
1002000
3000
Maar het bleef altijd een vermoeden.
17:00
Taniyama tried and tried and tried
406
1005000
3000
Taniyama probeerde en probeerde en probeerde
17:03
and he could never prove that it was true.
407
1008000
3000
en hij kon niet bewijzen dat het waar was.
17:06
And shortly before his 30th birthday in 1958,
408
1011000
3000
Kort voor zijn 30e verjaardag in 1958,
17:09
Yutaka Taniyama killed himself.
409
1014000
4000
pleegde Yutaka Taniyama zelfmoord.
17:13
His friend, Goro Shimura --
410
1018000
2000
Zijn vriend, Goro Shimura -
17:15
who worked on the mathematics with him --
411
1020000
2000
die met hem samenwerkte aan de berekeningen -
17:17
many decades later, reflected on Taniyama's life.
412
1022000
3000
reflecteerde vele tientallen jaren later over het leven van Taniyama.
17:22
He said,
413
1027000
3000
Hij zei:
17:25
"He was not a very careful person
414
1030000
2000
"Hij was geen erg zorgvuldig persoon
17:27
as a mathematician.
415
1032000
2000
als wiskundige.
17:29
He made a lot of mistakes.
416
1034000
3000
Hij maakte veel fouten.
17:32
But he made mistakes in a good direction.
417
1037000
4000
Maar hij maakte fouten in de goede richting.
17:36
I tried to emulate him,
418
1041000
3000
Ik probeerde hem te evenaren,
17:39
but I realized
419
1044000
2000
maar ik realiseerde me
17:41
it is very difficult
420
1046000
2000
dat het erg moeilijk is
17:43
to make good mistakes."
421
1048000
3000
om goede fouten te maken."
17:46
Thank you.
422
1051000
2000
Dank je.
17:48
(Applause)
423
1053000
12000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Tim Harford - Economist, journalist, broadcasterTim Harford's writings reveal the economic ideas behind everyday experiences.
Why you should listen
In the Undercover Economist column he writes for the Financial Times, Tim Harford looks at familiar situations in unfamiliar ways and explains the fundamental principles of the modern economy. He illuminates them with clear writing and a variety of examples borrowed from daily life.
His book, Adapt: Why Success Always Starts With Failure, argues that the world has become far too unpredictable and complex for today's challenges to be tackled with ready-made solutions and expert opinions. Instead, Harford suggests, we need to learn to embrace failure and to constantly adapt, to improvise rather than plan, to work from the bottom up rather than the top down. His next book, Messy: Thriving in a Tidy-Minded World will be published in September 2016.
Harford also presents the BBC radio series More or Less, a rare broadcast program devoted, as he says, to "the powerful, sometimes beautiful, often abused but ever ubiquitous world of numbers."
He says: "I’d like to see many more complex problems approached with a willingness to experiment."
Tim Harford | Speaker | TED.com