TEDMED 2014
Rosie King: How autism freed me to be myself
Rosie King: Otizm nasıl kendim olmamı sağladı?
Filmed:
Readability: 3.2
2,683,245 views
“İnsanlar çeşitlilikten öylesine korkuyorlar ki her şeyi belirli bir etiketi olan küçük bir kutuya sığdırmaya çalışıyorlar” diyor 16 yaşındaki cesur, atılgan ve otistik Rosie King. Herkesin neden normal olmak için bu kadar endişelendiğini öğrenmek istiyor. Her çocuk, ebeveyn, öğretmen ve bireyi özgünlüğü kutlamaya çağırıyor. Birey çeşitliğinin gizli gücüne adanmış yüce bir ahit.
Rosie King - Storytelling activist
Rosie King challenges stereotypes of people with autism and contextualizes the issue by asking us, “Why be normal?” Full bio
Rosie King challenges stereotypes of people with autism and contextualizes the issue by asking us, “Why be normal?” Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I haven't told many people this,
0
738
1698
Çoğu insana söylemedim
00:14
but in my head, I've got
1
2436
2396
ama kafamın içinde
00:16
thousands of secret worlds all going on
2
4832
2137
aynı anda devam eden binlerce
00:18
all at the same time.
3
6969
2301
gizli dünyalar var.
00:21
I am also autistic.
4
9270
2333
Ayrıca otistiğim.
00:23
People tend to diagnose autism
5
11603
1946
İnsanlar otizmi çok kesin
00:25
with really specific
check-box descriptions,
check-box descriptions,
6
13549
3319
ve kısıtlı tariflerle
tanımlama eğilimindeler
tanımlama eğilimindeler
00:28
but in reality, it's a whole
variation as to what we're like.
variation as to what we're like.
7
16868
3048
ancak gerçek hayatta, bizle ilgili
bir çok farklılık mevcut.
bir çok farklılık mevcut.
00:31
For instance, my little brother,
8
19916
1733
Örneğin, küçük kardeşim
00:33
he's very severely autistic.
9
21649
1777
şiddetli otizm hastası.
00:35
He's nonverbal. He can't talk at all.
10
23426
2262
Sössüz iletişim kuruyor.
Hiç konuşamıyor.
Hiç konuşamıyor.
00:37
But I love to talk.
11
25688
2492
Ancak ben konuşmayı seviyorum.
00:40
People often associate autism
12
28180
3303
İnsanlar otizmi sıklıkla
00:43
with liking maths and
science and nothing else,
science and nothing else,
13
31483
2673
sadece matematik ve
bilimi sevmekle ilişkilendiriyor
bilimi sevmekle ilişkilendiriyor
00:46
but I know so many autistic people
14
34156
1799
halbuki ben yaratıcı olmayı
00:47
who love being creative.
15
35955
2373
seven bir çok otistik insan tanıyorum.
00:50
But that is a stereotype,
16
38328
2442
Ancak bu bir basmakalıp
00:52
and the stereotypes of things
17
40770
1856
ve basmakalıp tanımlar
00:54
are often, if not always, wrong.
18
42626
3262
her zaman olmasa da çoğu zaman yanlıştır.
00:57
For instance, a lot of people
19
45888
2418
Örnek olarak, bir çok insan
01:00
think autism and think
"Rain Man" immediately.
"Rain Man" immediately.
20
48306
4253
otizm dendiğinde hemen
"Yağmur Adam" filmini düşünüyor.
"Yağmur Adam" filmini düşünüyor.
01:04
That's the common belief,
21
52559
1492
Genel kanı bu, yani
01:06
that every single autistic
person is Dustin Hoffman,
person is Dustin Hoffman,
22
54051
3295
her otistik insan Dustin Hoffman
01:09
and that's not true.
23
57346
3003
ve bu doğru değil. (Gülüşmeler)
01:12
But that's not just with
autistic people, either.
autistic people, either.
24
60349
2801
Bu durum sadece otistik
insanlara özgü de değil.
insanlara özgü de değil.
01:15
I've seen it with LGBTQ people,
25
63150
2340
Bunu LGBT konusunda,
01:17
with women, with POC people.
26
65490
2420
kadınlarda ve beyaz
olmayanlarda da gördüm.
olmayanlarda da gördüm.
01:19
People are so afraid of variety
27
67910
2518
İnsanlar çeşitlilikten
o kadar korkuyorlar ki
o kadar korkuyorlar ki
01:22
that they try to fit everything
into a tiny little box
into a tiny little box
28
70428
2801
her şeyi belirli etiketleri olan
01:25
with really specific labels.
29
73229
2295
küçük kutucuklara sığdırmaya çalışıyorlar.
01:27
This is something that actually
30
75524
1631
Bu gerçek hayatta
01:29
happened to me in real life:
31
77155
2678
başımdan geçen bir şey aslında:
01:31
I googled "autistic people are ..."
32
79833
2688
Google'da "otistik insanlar" diye aradım
01:34
and it comes up with suggestions
33
82521
2103
ve yazacaklarımla ilgili
01:36
as to what you're going to type.
34
84624
2025
önerilerde bulundu bana.
01:38
I googled "autistic people are ..."
35
86649
1755
"Otistik insanlar" yazdım
01:40
and the top result was "demons."
36
88404
3213
ve en üst sonuç "şeytandır" oldu.
01:43
That is the first thing that people think
37
91617
2258
Otizmi düşündüklerinde insanların
01:45
when they think autism.
38
93875
2004
aklına gelen ilk şey bu.
01:47
They know.
39
95879
1906
Gerçeği biliyorlar.
01:49
(Laughter)
40
97785
3209
(Kahkahalar)
01:56
One of the things I can do
because I'm autistic —
because I'm autistic —
41
104604
2597
Otistik olduğum için
yapabildiğim şeylerden birisi
yapabildiğim şeylerden birisi
01:59
it's an ability rather than a disability —
42
107201
2441
- engelden çok bir kabiliyet aslında -
02:01
is I've got a very, very vivid imagination.
43
109642
3535
çok, çok canlı bir hayal
gücüne sahip olmam.
gücüne sahip olmam.
02:05
Let me explain it to you a bit.
44
113177
1673
Bunu biraz açıklayayım size.
02:06
It's like I'm walking in two
worlds most of the time.
worlds most of the time.
45
114850
2250
Çoğu zaman iki dünyada
birden yürüyormuşum gibi.
birden yürüyormuşum gibi.
02:09
There's the real world,
the world that we all share,
the world that we all share,
46
117100
2534
Bir tarafta gerçek dünya var,
hepimizin paylaştığı dünya
hepimizin paylaştığı dünya
02:11
and there's the world in my mind,
47
119634
1980
ve bir de kafamdaki dünya var
02:13
and the world in my mind
is often so much more real
is often so much more real
48
121614
3037
ve kafamdaki dünya çoğunlukla
02:16
than the real world.
49
124651
2487
gerçek dünyadan çok daha gerçek.
02:19
Like, it's very easy for
me to let my mind loose
me to let my mind loose
50
127138
3371
Aklımı serbest bırakmam çok kolay
02:22
because I don't try and fit
myself into a tiny little box.
myself into a tiny little box.
51
130509
2871
çünkü kendimi küçük bir kalıba
sığdırmaya çalışmıyorum.
sığdırmaya çalışmıyorum.
02:25
That's one of the best
things about being autistic.
things about being autistic.
52
133380
2239
Otistik olmanın en iyi
yanlarından birisi bu.
yanlarından birisi bu.
02:27
You don't have the urge to do that.
53
135619
1969
Bunun için dürtüye sahip değilsiniz.
02:29
You find what you want to do,
54
137588
2768
Ne yapmak istediğinizi buluyorsunuz
02:32
you find a way to do it,
and you get on with it.
and you get on with it.
55
140356
2784
onu yapmak için bir yol
bulup sonra da yapıyorsunuz.
bulup sonra da yapıyorsunuz.
02:35
If I was trying to fit myself into a box,
56
143140
2153
Kendimi bir kalıba sokmaya çalışsaydım
02:37
I wouldn't be here, I
wouldn't have achieved
wouldn't have achieved
57
145293
2152
burada olmazdım, şimdi yaptıklarımın
02:39
half the things that I have now.
58
147445
2150
yarısını bile yapamazdım.
02:41
There are problems, though.
59
149595
1776
Tabii sorunlar da var.
02:43
There are problems with being autistic,
60
151371
2165
Otistik olmakla ilgili ve
02:45
and there are problems with
having too much imagination.
having too much imagination.
61
153536
2720
çok fazla hayal gücüne sahip
olmakla ilgili sorunlar var.
olmakla ilgili sorunlar var.
02:48
School can be a problem in general,
62
156256
2203
Okul genel olarak bir sorun olabiliyor
02:50
but having also to explain to a teacher
63
158459
4031
ancak bir öğretmene
02:54
on a daily basis
64
162490
2182
günlük olarak
02:56
that their lesson is inexplicably dull
65
164672
3645
derslerinin açıklanamayacak
kadar sıkıcı olduğunu
kadar sıkıcı olduğunu
03:00
and you are secretly taking refuge
66
168317
2621
ve gizlice kafanızda derste
03:02
in a world inside your head in
which you are not in that lesson,
which you are not in that lesson,
67
170938
3962
olmadığınız bir dünyaya
sığındığınızı anlatmak zorunda olmak,
sığındığınızı anlatmak zorunda olmak,
03:06
that adds to your list of problems.
68
174900
3496
bu sorunları daha da arttırıyor.
03:10
(Laughter)
69
178396
1868
(Gülüşmeler)
03:12
Also, when my imagination takes hold,
70
180264
4420
Üstelik, hayal gücüm kontrole geçtiğinde
03:16
my body takes on a life of its own.
71
184684
1834
vücudum da kendi başına hareket ediyor.
03:18
When something very exciting
happens in my inner world,
happens in my inner world,
72
186518
2958
İç dünyamda çok heyecanlı
bir şey olduğu zaman
bir şey olduğu zaman
03:21
I've just got to run.
73
189476
1504
koşmam gerekiyor.
03:22
I've got to rock backwards and forwards,
74
190980
1916
İleri geri sallanmam ya da
03:24
or sometimes scream.
75
192896
1788
bazen bağırmam gerekiyor.
03:26
This gives me so much energy,
76
194684
2250
Bu bana çok fazla enerji veriyor
03:28
and I've got to have an
outlet for all that energy.
outlet for all that energy.
77
196934
2621
ve bütün bu enerjiyi
dışarı vurmam gerekiyor.
dışarı vurmam gerekiyor.
03:31
But I've done that ever
since I was a child,
since I was a child,
78
199555
2104
Ancak bunu çocukluğumdan
beri yapıyorum,
beri yapıyorum,
03:33
ever since I was a tiny little girl.
79
201659
1718
küçücük bir kız olduğumdan beri.
03:35
And my parents thought it was
cute, so they didn't bring it up,
cute, so they didn't bring it up,
80
203377
2869
Ebeveynlerim bunun şirin olduğunu
düşünüp sözünü etmediler
düşünüp sözünü etmediler
03:38
but when I got into school,
81
206246
1618
ancak okula başladığım zaman
03:39
they didn't really agree that it was cute.
82
207864
2301
oradakiler şirin olduğuna katılmadılar.
03:42
It can be that people
don't want to be friends
don't want to be friends
83
210165
2665
Bunun sebebi insanların
matematik dersinin ortasında
matematik dersinin ortasında
03:44
with the girl that starts
screaming in an algebra lesson.
screaming in an algebra lesson.
84
212830
2977
bağırmaya başlayan kızla
arkadaşlık etmek istememesi olabilir.
arkadaşlık etmek istememesi olabilir.
03:47
And this doesn't normally
happen in this day and age,
happen in this day and age,
85
215807
3906
Bu bugün bu zamanda
normalde olan bir şey değil
normalde olan bir şey değil
03:51
but it can be that people don't want
to be friends with the autistic girl.
to be friends with the autistic girl.
86
219713
3577
ama insanlar otistik bir kızla
arkadaş olmak istemiyor olabilir.
arkadaş olmak istemiyor olabilir.
03:55
It can be that people
don't want to associate
don't want to associate
87
223290
3282
İnsanlar kendini normal
olarak etiketlenmiş bir kalıba
olarak etiketlenmiş bir kalıba
03:58
with anyone who won't
or can't fit themselves
or can't fit themselves
88
226572
2764
sokamayan ya da sokmayacak birisiyle
04:01
into a box that's labeled normal.
89
229336
2970
ilişkilendirilmek istemiyor da olabilirler.
04:04
But that's fine with me,
90
232306
2166
Ben buna aldırmıyorum
04:06
because it sorts the wheat from the chaff,
91
234472
2134
çünkü bu sapı samandan ayırıyor
04:08
and I can find which people
are genuine and true
are genuine and true
92
236606
2767
ve hangi insanın özgün ve gerçek
olduğunu anlayabiliyorum
olduğunu anlayabiliyorum
04:11
and I can pick these people as my friends.
93
239373
2556
böylece arkadaş olarak
bu insanları seçebiliyorum.
bu insanları seçebiliyorum.
04:13
But if you think about it, what is normal?
94
241929
3420
Düşünecek olursak, normal nedir ki?
04:17
What does it mean?
95
245349
1811
Ne ifade ediyor?
04:19
Imagine if that was the best
compliment you ever received.
compliment you ever received.
96
247160
2780
Aldığınız en iyi iltifatın
bu olduğunu düşünün bir.
bu olduğunu düşünün bir.
04:21
"Wow, you are really normal."
97
249940
2281
"Vay, sen çok normalsin."
04:24
(Laughter)
98
252221
1385
(Kahkahalar)
04:25
But compliments are,
99
253606
3404
Ancak iltifatlar
04:29
"you are extraordinary"
100
257010
1408
"olağanüstüsün" ya da
04:30
or "you step outside the box."
101
258418
1834
"alışılmışın ötesindesin"
şeklindedir.
şeklindedir.
04:32
It's "you're amazing."
102
260252
1721
"Mükemmelsin" şeklindedir.
04:33
So if people want to be these things,
103
261973
1890
İnsanlar bu şeyleri olmak istiyorsa
04:35
why are so many people
striving to be normal?
striving to be normal?
104
263863
2508
neden o kadar insan
normal olmaya çabalıyor?
normal olmaya çabalıyor?
04:38
Why are people pouring their
brilliant individual light into a mold?
brilliant individual light into a mold?
105
266371
5014
İnsanlar neden kendi parlak
ışıklarını bir kalıba sıkıştırıyor?
ışıklarını bir kalıba sıkıştırıyor?
04:43
People are so afraid of variety
that they try and force everyone,
that they try and force everyone,
106
271385
4755
İnsanlar çeşitlilikten öylesine
korkuyorlar ki, herkesi,
korkuyorlar ki, herkesi,
04:48
even people who don't want
to or can't, to become normal.
to or can't, to become normal.
107
276140
3718
normal olmak istemeyen ya da olamayanları
bile normal olmaya zorluyorlar.
bile normal olmaya zorluyorlar.
04:51
There are camps for LGBTQ people
108
279858
2839
İnsanları bu "normal"e
dönüştürmek için
dönüştürmek için
04:54
or autistic people to try and
make them this "normal,"
make them this "normal,"
109
282697
3476
LGBT ya da otistik insanlara
özel kamplar var,
özel kamplar var,
04:58
and that's terrifying that people
would do that in this day and age.
would do that in this day and age.
110
286173
4525
ve bugün ve zamanda insanların
bunu yapıyor olması ürkütücü.
bunu yapıyor olması ürkütücü.
05:02
All in all, I wouldn't trade my autism
and my imagination for the world.
and my imagination for the world.
111
290698
4607
Sonuç olarak, otizmi ve
hayal gücümü dünyalara değişmem.
hayal gücümü dünyalara değişmem.
05:07
Because I am autistic,
112
295305
1990
Otistik olduğumdan dolayı
05:09
I've presented documentaries to the BBC,
113
297295
2992
BBC'de belgeseller sundum,
05:12
I'm in the midst of writing a book,
114
300287
2239
bir kitap yazmanın ortasındayım,
05:14
I'm doing this — this is fantastic —
115
302526
2148
bunu gerçekleştiriyorum
- bu mükemmel -
- bu mükemmel -
05:16
and one of the best
things that I've achieved,
things that I've achieved,
116
304674
3251
ve başardığım şeylerden, başardığımı
05:19
that I consider to have achieved,
117
307925
2585
düşündüğüm şeylerden en iyisi
05:22
is I've found ways of communicating
118
310510
1982
küçük erkek ve kız kardeşimle
05:24
with my little brother and sister,
119
312492
1845
iletişim kurmanın yollunu
bulmuş olmam,
bulmuş olmam,
05:26
who as I've said are nonverbal.
They can't speak.
They can't speak.
120
314337
3363
dediğim gibi sözsüz iletişim kuruyorlar,
konuşamıyorlar.
konuşamıyorlar.
05:29
And people would often write
off someone who's nonverbal,
off someone who's nonverbal,
121
317700
2860
İnsanlar sözsüz iletişim kuran birini
sıklıkla hayatlarından çıkarırlar
sıklıkla hayatlarından çıkarırlar
05:32
but that's silly, because
my little brother and sister
my little brother and sister
122
320560
2734
ancak bu aptalca çünkü
küçük kardeşlerim
küçük kardeşlerim
05:35
are the best siblings that
you could ever hope for.
you could ever hope for.
123
323294
2693
sahip olmayı dileyebileceğiniz
en iyi kardeşler.
en iyi kardeşler.
05:37
They're just the best,
and I love them so much
and I love them so much
124
325987
2287
Onlar en iyisi
ve onları çok seviyorum
ve onları çok seviyorum
05:40
and I care about them
more than anything else.
more than anything else.
125
328274
3555
onları her şeyden
çok önemsiyorum.
çok önemsiyorum.
05:43
I'm going to leave you with one question:
126
331829
2678
Sizi bir soruyla bırakacağım:
05:46
If we can't get inside the person's minds,
127
334507
3137
Eğer bir insanın aklını göremiyorsak,
05:49
no matter if they're autistic or not,
128
337644
2093
otistik olsun ya da olmasın fark etmez,
05:51
instead of punishing anything
that strays from normal,
that strays from normal,
129
339737
3037
normalin dışına çıkan
her şeyi cezalandırmaktansa
her şeyi cezalandırmaktansa
05:54
why not celebrate uniqueness
130
342774
1755
neden özgünlüğü kutlamayalım
05:56
and cheer every time someone
unleashes their imagination?
unleashes their imagination?
131
344529
4061
ve birisi hayal gücünü özgür
bıraktığı zaman sevinmeyelim?
bıraktığı zaman sevinmeyelim?
06:00
Thank you.
132
348590
1576
Teşekkürler.
06:02
(Applause)
133
350166
5180
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Rosie King - Storytelling activistRosie King challenges stereotypes of people with autism and contextualizes the issue by asking us, “Why be normal?”
Why you should listen
When she was nine years old, doctors confirmed Rosie King’s self-diagnosis of Asperger’s Syndrome. With two younger siblings severely affected by autism, Rosie had a burning desire to help make the world a more tolerant place for people with autism ever since she was a young girl. She found the opportunity to do so when her family was invited to do a local news segment on her mother’s children’s books, which featured Rosie’s illustrations. Her lack of inhibition made her a natural presenter, and she was asked to host BBC Newsround’s special program “My Autism and Me,” bringing her a much wider audience and an Emmy Kid’s Award. Rosie continues to raise awareness about autism, and is working towards her goal of becoming a professional actress and storyteller.
More profile about the speakerRosie King | Speaker | TED.com