TED2015
Siddhartha Mukherjee: Soon we'll cure diseases with a cell, not a pill
Chúng ta sẽ sớm chữa bệnh bằng tế bào, thay vì thuốc
Filmed:
Readability: 4.5
1,558,042 views
Current medical treatment boils down to six words: Have disease, take pill, kill something. But physician Siddhartha Mukherjee points to a future of medicine that will transform the way we heal.
Siddhartha Mukherjee - Cancer physician and writer
When he’s not ferreting out the links between stem cells and malignant blood disease, Siddhartha Mukherjee writes and lectures on the history (and future) of medicine. Full bio
When he’s not ferreting out the links between stem cells and malignant blood disease, Siddhartha Mukherjee writes and lectures on the history (and future) of medicine. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I want to talk to you
about the future of medicine.
about the future of medicine.
0
760
4176
Tôi muốn nói với các bạn
về tương lai của y học.
về tương lai của y học.
00:16
But before I do that, I want to talk
a little bit about the past.
a little bit about the past.
1
4960
4096
Nhưng trước khi bàn về nó,
tôi muốn nhắc một chút đến quá khứ.
tôi muốn nhắc một chút đến quá khứ.
00:21
Now, throughout much
of the recent history of medicine,
of the recent history of medicine,
2
9080
3616
Ngày nay, cũng như trong suốt
phần lớn lịch sử y học hiện tại,
phần lớn lịch sử y học hiện tại,
00:24
we've thought about illness and treatment
3
12720
3816
chúng ta vẫn nghĩ về bệnh tật
và cách điều trị
và cách điều trị
00:28
in terms of a profoundly simple model.
4
16560
3376
theo một mô hình cực kỳ đơn giản.
00:31
In fact, the model is so simple
5
19960
2696
Quả thực, mô hình này đơn giản đến mức
00:34
that you could summarize it in six words:
6
22680
3056
chúng ta có thể tóm gọn nó chỉ trong 6 từ:
00:37
have disease, take pill, kill something.
7
25760
4080
mắc bệnh, uống thuốc, diệt bệnh.
00:43
Now, the reason
for the dominance of this model
for the dominance of this model
8
31080
4736
Bây giờ, nguyên nhân
cho sự chi phối của mô hình này,
cho sự chi phối của mô hình này,
00:47
is of course the antibiotic revolution.
9
35840
2616
hiển nhiên,
là do cuộc cách mạng kháng sinh.
là do cuộc cách mạng kháng sinh.
00:50
Many of you might not know this,
but we happen to be celebrating
but we happen to be celebrating
10
38480
3176
Nhiều người ở đây có thể không biết,
rằng chúng ta chuẩn bị kỉ niệm
rằng chúng ta chuẩn bị kỉ niệm
00:53
the hundredth year of the introduction
of antibiotics into the United States.
of antibiotics into the United States.
11
41680
4056
100 năm kể từ ngày
kháng sinh được giới thiệu với nước Mỹ.
kháng sinh được giới thiệu với nước Mỹ.
00:57
But what you do know
12
45760
1616
Nhưng có một điều các bạn đều biết
00:59
is that that introduction
was nothing short of transformative.
was nothing short of transformative.
13
47400
4240
đó là sự xuất hiện này
chỉ là một sự thay đổi.
chỉ là một sự thay đổi.
Ở đây bạn có một hóa chất,
hoặc từ tự nhiên,
hoặc từ tự nhiên,
01:04
Here you had a chemical,
either from the natural world
either from the natural world
14
52880
3856
01:08
or artificially synthesized
in the laboratory,
in the laboratory,
15
56760
2736
hoặc được tổng hợp nhân tạo
trong phòng thí nghiệm,
trong phòng thí nghiệm,
01:11
and it would course through your body,
16
59520
3256
và nó sẽ được đưa vào cơ thể bạn,
01:14
it would find its target,
17
62800
2776
tìm mục tiêu
01:17
lock into its target --
18
65600
1656
dính vào mục tiêu đó –
01:19
a microbe or some part of a microbe --
19
67280
2216
một loại vi khuẩn
hoặc một phần của vi khuẩn –
hoặc một phần của vi khuẩn –
01:21
and then turn off a lock and a key
20
69520
3440
và rồi khóa
theo nguyên tắc chìa khóa ổ khóa
theo nguyên tắc chìa khóa ổ khóa
01:25
with exquisite deftness,
exquisite specificity.
exquisite specificity.
21
73960
3536
với độ nhạy và đặc hiệu tuyệt đối.
01:29
And you would end up taking
a previously fatal, lethal disease --
a previously fatal, lethal disease --
22
77520
4296
Và khi đó, các bệnh lý nguy hiểm,
có thể gây tử vong trước đây –
có thể gây tử vong trước đây –
01:33
a pneumonia, syphilis, tuberculosis --
23
81840
3136
như viêm phổi, giang mai, lao –
01:37
and transforming that
into a curable, or treatable illness.
into a curable, or treatable illness.
24
85000
4040
trở thành các bệnh hoàn toàn
có thể chữa khỏi được.
có thể chữa khỏi được.
01:42
You have a pneumonia,
25
90080
1480
Bạn bị viêm phổi,
01:44
you take penicillin,
26
92480
1376
bạn uống penicillin,
01:45
you kill the microbe
27
93880
1536
bạn tiêu diệt vi khuẩn
01:47
and you cure the disease.
28
95440
2136
và khỏi bệnh.
01:49
So seductive was this idea,
29
97600
2936
Sự cám dỗ của tưởng này,
01:52
so potent the metaphor of lock and key
30
100560
4176
sự thuyết phục của
phép ẩn dụ nguyên lý chìa khóa ổ khóa
phép ẩn dụ nguyên lý chìa khóa ổ khóa
01:56
and killing something,
31
104760
1536
để tiêu diệt mầm bệnh,
khiến nó trở thành
xu hướng trong sinh học.
xu hướng trong sinh học.
01:58
that it really swept through biology.
32
106320
2016
02:00
It was a transformation like no other.
33
108360
2120
Đây là một sự thay đổi hoàn toàn mới mẻ.
02:04
And we've really spent the last 100 years
34
112160
3176
Và thật sự, trong 100 năm qua,
02:07
trying to replicate that model
over and over again
over and over again
35
115360
3456
chúng ta đã cố gắng
để nhân rộng hơn nữa mô hình này
để nhân rộng hơn nữa mô hình này
ở các bệnh không lây nhiểm,
02:10
in noninfectious diseases,
36
118840
1239
02:12
in chronic diseases like diabetes
and hypertension and heart disease.
and hypertension and heart disease.
37
120103
4120
các bệnh mạn tính như tiểu đường,
cao huyết áp, các bệnh tim mạch.
cao huyết áp, các bệnh tim mạch.
02:17
And it's worked,
but it's only worked partly.
but it's only worked partly.
38
125120
3639
Và nó đã hiệu quả,
nhưng chỉ hiệu quả phần nào.
nhưng chỉ hiệu quả phần nào.
02:21
Let me show you.
39
129120
1656
Để tôi chỉ ra cho các bạn.
02:22
You know, if you take the entire universe
40
130800
2896
Các bạn biết đó, nếu ta ước tính
02:25
of all chemical reactions
in the human body,
in the human body,
41
133720
3496
toàn bộ các phản ứng hóa học
trong cơ thể con người,
trong cơ thể con người,
02:29
every chemical reaction
that your body is capable of,
that your body is capable of,
42
137240
3296
mọi phản ứng mà cơ thể các bạn
có khả năng thực hiện,
có khả năng thực hiện,
02:32
most people think that that number
is on the order of a million.
is on the order of a million.
43
140560
3016
phần lớn đều nghĩ
con số này phải lên đến hàng triệu.
con số này phải lên đến hàng triệu.
Hãy xem như khoảng 1 triệu.
02:35
Let's call it a million.
44
143600
1296
02:36
And now you ask the question,
45
144920
1696
Và rồi bạn thắc mắc,
02:38
what number or fraction of reactions
46
146640
2656
số lượng hoặc phần trăm các phản ứng
02:41
can actually be targeted
47
149320
1816
có thể bị tác động
02:43
by the entire pharmacopoeia,
all of medicinal chemistry?
all of medicinal chemistry?
48
151160
4816
bởi thuốc, bởi tất cả các chất hóa học
trong dược phẩm là bao nhiêu?
trong dược phẩm là bao nhiêu?
02:48
That number is 250.
49
156000
2040
Con số đó là 250.
02:51
The rest is chemical darkness.
50
159680
2536
Phần còn lại vẫn còn trong bóng tối.
02:54
In other words, 0.025 percent
of all chemical reactions in your body
of all chemical reactions in your body
51
162240
6176
Nói cách khác, cơ chế chìa khóa ổ khóa
chỉ có thể nhắm tới 0.025%
chỉ có thể nhắm tới 0.025%
03:00
are actually targetable
by this lock and key mechanism.
by this lock and key mechanism.
52
168440
4120
tất cả các phản ứng hóa học
trong cơ thể bạn.
trong cơ thể bạn.
03:05
You know, if you think
about human physiology
about human physiology
53
173680
3056
Các bạn biết không, nếu các bạn
xem cơ chế sinh lý của con người
xem cơ chế sinh lý của con người
03:08
as a vast global telephone network
54
176760
3456
như một mạng viễn thông toàn cầu khổng lồ
03:12
with interacting nodes
and interacting pieces,
and interacting pieces,
55
180240
3880
với các nút và các phần tương tác,
03:16
then all of our medicinal chemistry
56
184600
3176
thì các chất hóa dược của chúng ta
03:19
is operating on one tiny corner
57
187800
2256
chỉ hoạt động ở một góc nhỏ,
03:22
at the edge, the outer edge,
of that network.
of that network.
58
190080
2696
ở rìa ngoài của mạng lưới đó.
03:24
It's like all of our
pharmaceutical chemistry
pharmaceutical chemistry
59
192800
3816
Toàn bộ các chất hóa dược của chúng ta
chỉ như 1 trạm điều hành
ở Wichita, Kansas,
ở Wichita, Kansas,
03:28
is a pole operator in Wichita, Kansas
60
196640
3776
03:32
who is tinkering with about
10 or 15 telephone lines.
10 or 15 telephone lines.
61
200440
2960
đang mày mò với khoảng
10-15 đường dây điện thoại.
10-15 đường dây điện thoại.
03:36
So what do we do about this idea?
62
204880
2160
Và rồi chúng ta làm gì với ý tưởng này?
03:40
What if we reorganized this approach?
63
208160
2360
Sẽ ra sao nếu chúng ta
sắp xếp lại cách tiếp cận này?
sắp xếp lại cách tiếp cận này?
03:44
In fact, it turns out
that the natural world
that the natural world
64
212080
3376
Sự thực là, thì ra chính tự nhiên
03:47
gives us a sense of how one
might think about illness
might think about illness
65
215480
5056
lại cung cấp cho chúng ta
một hướng suy nghĩ về bệnh tật,
một hướng suy nghĩ về bệnh tật,
03:52
in a radically different way,
66
220560
1656
hoàn toàn khác
03:54
rather than disease, medicine, target.
67
222240
3720
so với cách nghĩ bệnh, thuốc, mục tiêu.
03:59
In fact, the natural world
is organized hierarchically upwards,
is organized hierarchically upwards,
68
227080
3376
Quả thực, thế giới tự nhiên
được tổ chức theo thứ bậc tăng dần,
được tổ chức theo thứ bậc tăng dần,
04:02
not downwards, but upwards,
69
230480
1856
hướng lên, chứ không phải hướng xuống,
04:04
and we begin with a self-regulating,
semi-autonomous unit called a cell.
semi-autonomous unit called a cell.
70
232360
6240
và chúng ta bắt đầu bằng một đơn vị
tự điều tiết, bán tự động gọi là tế bào.
tự điều tiết, bán tự động gọi là tế bào.
04:11
These self-regulating,
semi-autonomous units
semi-autonomous units
71
239640
3216
Các đơn vị tự điều tiết và bán tự động này
04:14
give rise to self-regulating,
semi-autonomous units called organs,
semi-autonomous units called organs,
72
242880
4816
cấu thành những đơn vị tự điều tiết
và bán tự động cao hơn gọi là cơ quan,
và bán tự động cao hơn gọi là cơ quan,
04:19
and these organs coalesce
to form things called humans,
to form things called humans,
73
247720
3000
và các cơ quan này hợp lại
tạo thành con người,
tạo thành con người,
04:23
and these organisms
ultimately live in environments,
ultimately live in environments,
74
251920
3896
và những sinh vật này
chủ yếu sống trong môi trường,
chủ yếu sống trong môi trường,
04:27
which are partly self-regulating
and partly semi-autonomous.
and partly semi-autonomous.
75
255840
3600
nơi mà phần nào tự điều tiết
và bán tự động.
và bán tự động.
04:32
What's nice about this scheme,
this hierarchical scheme
this hierarchical scheme
76
260920
2816
Cái hay của sơ đồ phân cấp
04:35
building upwards rather than downwards,
77
263760
2696
xây dựng mô hình từ dưới lên
thay vì từ trên xuống này,
thay vì từ trên xuống này,
04:38
is that it allows us
to think about illness as well
to think about illness as well
78
266480
3376
là ở chỗ nó cho phép chúng ta
nghĩ về bệnh tật
nghĩ về bệnh tật
04:41
in a somewhat different way.
79
269880
1334
theo một cách khác hơn.
04:44
Take a disease like cancer.
80
272400
2120
Lấy ví dụ như bệnh ung thư.
04:48
Since the 1950s,
81
276120
1296
Kể từ những năm 50,
04:49
we've tried rather desperately to apply
this lock and key model to cancer.
this lock and key model to cancer.
82
277440
5527
chúng ta đã cố áp dụng mô hình chìa khóa
ổ khóa này lên ung thư một cách vô vọng.
ổ khóa này lên ung thư một cách vô vọng.
04:54
We've tried to kill cells
83
282991
2889
Chúng ta đã cố gắng giết các tế bào
04:57
using a variety of chemotherapies
or targeted therapies,
or targeted therapies,
84
285905
4347
bằng nhiều phương pháp hóa trị
hoặc các liệu pháp trúng đích,
hoặc các liệu pháp trúng đích,
05:02
and as most of us know, that's worked.
85
290276
2420
và như phần lớn mọi người đã biết,
nó hiệu quả.
nó hiệu quả.
Hiệu quả với những bệnh
như bệnh bạch cầu.
như bệnh bạch cầu.
05:04
It's worked for diseases like leukemia.
86
292720
1858
05:06
It's worked for some forms
of breast cancer,
of breast cancer,
87
294602
2374
Nó cũng có tác dụng
ở 1 vài dạng ung thư vú,
ở 1 vài dạng ung thư vú,
05:09
but eventually you run
to the ceiling of that approach.
to the ceiling of that approach.
88
297000
3736
nhưng dần dần,
phương pháp này cũng tới giới hạn.
phương pháp này cũng tới giới hạn.
05:12
And it's only in the last 10 years or so
89
300760
2496
Và chỉ mới khoảng 10 năm trở lại đây,
05:15
that we've begun to think
about using the immune system,
about using the immune system,
90
303280
3136
chúng ta mới bắt đầu nghĩ đến việc
sử dụng hệ miễn dịch,
sử dụng hệ miễn dịch,
nhớ ra tế bào ung thư
không phát triển trong chân không.
không phát triển trong chân không.
05:18
remembering that in fact the cancer cell
doesn't grow in a vacuum.
doesn't grow in a vacuum.
91
306440
3096
Mà là bên trong 1 cơ quan nào đó
của con người.
của con người.
05:21
It actually grows in a human organism.
92
309560
2056
Và liệu chúng ta có thể
dùng khả năng của cơ quan đó,
dùng khả năng của cơ quan đó,
05:23
And could you use the organismal capacity,
93
311640
2296
05:25
the fact that human beings
have an immune system, to attack cancer?
have an immune system, to attack cancer?
94
313960
3143
dựa vào hệ thống miễn dịch có sẵn,
để tấn công ung thư?
để tấn công ung thư?
05:29
In fact, it's led to the some of the most
spectacular new medicines in cancer.
spectacular new medicines in cancer.
95
317127
4200
Trong thực tế, điều này đưa đến 1 vài
loại thuốc mới, tốt nhất để chống ung thư.
loại thuốc mới, tốt nhất để chống ung thư.
05:34
And finally there's the level
of the environment, isn't there?
of the environment, isn't there?
96
322480
3334
Và cuối cùng
đến mức độ môi trường đúng không nhỉ?
đến mức độ môi trường đúng không nhỉ?
05:38
You know, we don't think of cancer
as altering the environment.
as altering the environment.
97
326160
2976
Chúng tôi không nghĩ
ung thư làm thay đổi môi trường.
ung thư làm thay đổi môi trường.
05:41
But let me give you an example
of a profoundly carcinogenic environment.
of a profoundly carcinogenic environment.
98
329160
4896
Hãy để tôi cho các bạn 1 ví dụ về
môi trường có khả năng gây ung thư cao.
môi trường có khả năng gây ung thư cao.
05:46
It's called a prison.
99
334080
1200
Nó được gọi là 1 nhà tù.
05:48
You take loneliness, you take depression,
you take confinement,
you take confinement,
100
336160
5136
Bạn lấy sự cô đơn, trầm cảm,
bạn lấy sự giam cầm,
bạn lấy sự giam cầm,
05:53
and you add to that,
101
341320
1200
gói chúng lại
05:55
rolled up in a little
white sheet of paper,
white sheet of paper,
102
343400
2560
trong 1 miếng giấy trắng nhỏ,
và thêm vào đó
và thêm vào đó
05:59
one of the most potent neurostimulants
that we know, called nicotine,
that we know, called nicotine,
103
347000
3776
1 trong các chất kích thích thần kinh
mạnh nhất chúng ta từng biết, nicotine,
mạnh nhất chúng ta từng biết, nicotine,
06:02
and you add to that one of the most potent
addictive substances that you know,
addictive substances that you know,
104
350800
4936
rồi thêm vào đó 1 trong những chất
gây nghiện mạnh nhất,
gây nghiện mạnh nhất,
06:07
and you have
a pro-carcinogenic environment.
a pro-carcinogenic environment.
105
355760
2796
và các bạn có
1 môi trường chuyên gây ung thư.
1 môi trường chuyên gây ung thư.
Nhưng bạn cũng có thể có
1 môi trường chống ung thư.
1 môi trường chống ung thư.
06:11
But you can have anti-carcinogenic
environments too.
environments too.
106
359520
2456
06:14
There are attempts to create milieus,
107
362000
2696
Có những nỗ lực tạo ra các môi trường đó,
06:16
change the hormonal milieu
for breast cancer, for instance.
for breast cancer, for instance.
108
364720
2762
như để biến đổi môi trường hormone
trong bệnh ung thư vú.
trong bệnh ung thư vú.
Ta cũng đang cố thay đổi môi trường
trao đổi chất ở nhiều dạng ung thư khác.
trao đổi chất ở nhiều dạng ung thư khác.
06:20
We're trying to change the metabolic
milieu for other forms of cancer.
milieu for other forms of cancer.
109
368440
3416
06:23
Or take another disease, like depression.
110
371880
2416
Hoặc lấy ví dụ ở 1 bệnh khác,
trầm cảm chẳng hạn.
trầm cảm chẳng hạn.
06:26
Again, working upwards,
111
374320
2656
Cũng vậy, đang được tiếp cận hướng lên,
06:29
since the 1960s and 1970s,
we've tried, again, desperately
we've tried, again, desperately
112
377000
4016
kể từ những năm 60–70,
chúng ta đã cố gắng, lần nữa trong vô vọng
chúng ta đã cố gắng, lần nữa trong vô vọng
06:33
to turn off molecules
that operate between nerve cells --
that operate between nerve cells --
113
381040
4176
ngăn các phân tử hoạt động
giữa 2 tế bào thần kinh –
giữa 2 tế bào thần kinh –
06:37
serotonin, dopamine --
114
385240
2176
serotonin, dopamine –
06:39
and tried to cure depression that way,
115
387440
1816
và cố chữa trầm cảm bằng cách đó,
06:41
and that's worked,
but then that reached the limit.
but then that reached the limit.
116
389280
2440
nó hiệu quả, nhưng rồi cũng có giới hạn.
06:45
And we now know that what you
really probably need to do
really probably need to do
117
393000
2620
Rồi bây giờ
chúng ta biết việc chúng ta cần phải làm
chúng ta biết việc chúng ta cần phải làm
06:47
is to change the physiology
of the organ, the brain,
of the organ, the brain,
118
395644
2972
là thay đổi chức năng sinh lý
của cơ quan, ở đây là bộ não,
của cơ quan, ở đây là bộ não,
06:50
rewire it, remodel it,
119
398640
2136
kết nối lại nó, chỉnh sửa nó,
06:52
and that, of course,
we know study upon study has shown
we know study upon study has shown
120
400800
2576
và, dĩ nhiên, chúng ta biết,
các nghiên cứu chỉ ra
các nghiên cứu chỉ ra
liệu pháp nói chuyện có thể làm điều đó,
06:55
that talk therapy does exactly that,
121
403400
1715
06:57
and study upon study
has shown that talk therapy
has shown that talk therapy
122
405139
2256
và các nghiên cứu còn chỉ ra
rằng liệu pháp nói
rằng liệu pháp nói
06:59
combined with medicines, pills,
123
407419
3117
kết hợp với nội khoa, với thuốc
sẽ có hiệu quả nhiều hơn
chỉ điều trị đơn độc 1 thứ.
chỉ điều trị đơn độc 1 thứ.
07:02
really is much more effective
than either one alone.
than either one alone.
124
410560
2429
Liệu chúng ta có thể nghĩ ra 1 môi trường
bao quát hơn để chữa trầm cảm không?
bao quát hơn để chữa trầm cảm không?
07:05
Can we imagine a more immersive
environment that will change depression?
environment that will change depression?
125
413840
3576
07:09
Can you lock out the signals
that elicit depression?
that elicit depression?
126
417440
4056
Liệu ta có thể khóa các tín hiệu
khơi gợi trầm cảm hay không?
khơi gợi trầm cảm hay không?
07:13
Again, moving upwards along this
hierarchical chain of organization.
hierarchical chain of organization.
127
421520
5480
1 lần nữa,
lần lên theo chuỗi mô hình tổ chức này.
lần lên theo chuỗi mô hình tổ chức này.
07:19
What's really at stake perhaps here
128
427760
2696
Điều thật sự đáng nói ở đây có thể
07:22
is not the medicine itself but a metaphor.
129
430480
3256
không phải về chính y học
mà là về 1 phép ẩn dụ.
mà là về 1 phép ẩn dụ.
07:25
Rather than killing something,
130
433760
2056
Thay vì tiêu diệt thứ gì đó,
07:27
in the case of the great
chronic degenerative diseases --
chronic degenerative diseases --
131
435840
3696
trong trường hợp
những bệnh thoái hóa mạn tính lớn –
những bệnh thoái hóa mạn tính lớn –
07:31
kidney failure, diabetes,
hypertension, osteoarthritis --
hypertension, osteoarthritis --
132
439560
3496
suy thận, tiểu đường,
cao huyết áp, viêm xương khớp –
cao huyết áp, viêm xương khớp –
07:35
maybe what we really need to do is change
the metaphor to growing something.
the metaphor to growing something.
133
443080
3572
điều chúng ta cần làm là thay đổi
ẩn ý này thành nuôi dưỡng thứ gì đó.
ẩn ý này thành nuôi dưỡng thứ gì đó.
07:38
And that's the key, perhaps,
134
446676
1940
Và đó chính là chìa khóa
07:40
to reframing our thinking about medicine.
135
448640
2496
có thể làm thay đổi
suy nghĩ của chúng ta về y học.
suy nghĩ của chúng ta về y học.
07:43
Now, this idea of changing,
136
451160
3456
Giờ thì, ý tưởng về sự thay đổi này,
tạo ra 1 sự thay đổi trong tri giác,
như nó đã từng,
như nó đã từng,
07:46
of creating a perceptual
shift, as it were,
shift, as it were,
137
454640
2336
07:49
came home to me to roost in a very
personal manner about 10 years ago.
personal manner about 10 years ago.
138
457000
3296
đã xuất hiện
trong riêng tâm trí tôi cách nay 10 năm.
trong riêng tâm trí tôi cách nay 10 năm.
07:52
About 10 years ago --
I've been a runner most of my life --
I've been a runner most of my life --
139
460320
2776
Khoảng 10 năm trước –
tôi chạy bộ gần như cả cuộc đời –
tôi chạy bộ gần như cả cuộc đời –
07:55
I went for a run, a Saturday morning run,
140
463120
1976
Tôi đã chạy bộ,
buổi tập chạy sáng thứ 7,
buổi tập chạy sáng thứ 7,
07:57
I came back and woke up
and I basically couldn't move.
and I basically couldn't move.
141
465120
2656
tôi trở về và hoạt động,
và tôi gần như không đi được.
và tôi gần như không đi được.
07:59
My right knee was swollen up,
142
467800
2016
Đầu gối phải của tôi đã bị sưng,
08:01
and you could hear that ominous crunch
of bone against bone.
of bone against bone.
143
469840
3520
và bạn có thể nghe những tiếng rắc rắc
đáng ngại giữa xương với xương.
đáng ngại giữa xương với xương.
08:06
And one of the perks of being a physician
is that you get to order your own MRIs.
is that you get to order your own MRIs.
144
474240
4896
Và 1 đặc quyền của việc làm bác sĩ là
bạn có thể tự chỉ định MRI cho chính mình.
bạn có thể tự chỉ định MRI cho chính mình.
08:11
And I had an MRI the next week,
and it looked like that.
and it looked like that.
145
479160
3976
Rồi tôi đi chụp MRI trong tuần kế tiếp,
và nó trông như thế này.
và nó trông như thế này.
08:15
Essentially, the meniscus of cartilage
that is between bone
that is between bone
146
483160
4296
Về cơ bản, mặt khum của sụn giữa 2 xương
08:19
had been completely torn
and the bone itself had been shattered.
and the bone itself had been shattered.
147
487480
3416
bị rách hoàn toàn và xương cũng bị vỡ vụn.
08:22
Now, if you're looking at me
and feeling sorry,
and feeling sorry,
148
490920
2456
Giờ, nếu các bạn nhìn tôi
và cảm thấy tội nghiệp,
và cảm thấy tội nghiệp,
08:25
let me tell you a few facts.
149
493400
1816
để tôi nói cho các bạn 1 vài sự thật.
08:27
If I was to take an MRI
of every person in this audience,
of every person in this audience,
150
495240
4176
Nếu tôi chụp MRI cho mọi người
trong khán phòng này,
trong khán phòng này,
08:31
60 percent of you would show signs
151
499440
2056
60% trong số các bạn sẽ có dấu hiệu
08:33
of bone degeneration
and cartilage degeneration like this.
and cartilage degeneration like this.
152
501520
2776
thoái hóa xương và sụn như thế này.
08:36
85 percent of all women by the age of 70
153
504320
3776
85% phụ nữ khi đến 70 tuổi
08:40
would show moderate to severe
cartilage degeneration.
cartilage degeneration.
154
508120
3256
sẽ bị thoái hóa sụn
ở mức độ từ trung bình đến trầm trọng.
ở mức độ từ trung bình đến trầm trọng.
08:43
50 to 60 percent
of the men in this audience
of the men in this audience
155
511400
2296
50-60% nam giới trong khán phòng này
08:45
would also have such signs.
156
513720
1336
cũng sẽ có triệu chứng tương tự.
08:47
So this is a very common disease.
157
515080
1776
Do đó, đây là 1 bệnh rất phổ biến.
08:48
Well, the second perk of being a physician
158
516880
2096
1 đặc quyền thứ 2 của việc làm bác sĩ
08:51
is that you can get
to experiment on your own ailments.
to experiment on your own ailments.
159
519000
3135
là bạn có thể thử điều trị
trên chính các bệnh của riêng bạn.
trên chính các bệnh của riêng bạn.
08:54
So about 10 years ago we began,
160
522159
2217
Do vậy, bắt đầu từ khoảng 10 năm trước,
08:56
we brought this process
into the laboratory,
into the laboratory,
161
524400
2416
chúng tôi đưa quy trình này
vào phòng thí nghiệm,
vào phòng thí nghiệm,
08:58
and we began to do simple experiments,
162
526840
2016
bắt đâu thực hiện
các thí nghiệm đơn giản,
các thí nghiệm đơn giản,
09:00
mechanically trying
to fix this degeneration.
to fix this degeneration.
163
528880
2456
cố gắng sửa chữa sự thoái hóa này
1 cách máy móc.
1 cách máy móc.
09:03
We tried to inject chemicals
into the knee spaces of animals
into the knee spaces of animals
164
531360
4816
Chúng tôi đã tiêm hóa chất vào
khoảng giữa đầu gối của các loài động vật,
khoảng giữa đầu gối của các loài động vật,
09:08
to try to reverse cartilage degeneration,
165
536200
2656
cố gắng đảo ngược quá trình thoái hóa sụn,
09:10
and to put a short summary
on a very long and painful process,
on a very long and painful process,
166
538880
4536
và cố đưa ra 1 bản tóm tắt ngắn gọn
về 1 quá trình kéo dài và hết sức đau đớn,
về 1 quá trình kéo dài và hết sức đau đớn,
09:15
essentially it came to naught.
167
543440
1776
về căn bản mà nói, nó vô ích.
09:17
Nothing happened.
168
545240
1200
Không có gì xảy ra.
09:18
And then about seven years ago,
we had a research student from Australia.
we had a research student from Australia.
169
546880
4776
Và rồi khoảng 7 năm trước,
chúng tôi có 1 nghiên cứu sinh từ Úc.
chúng tôi có 1 nghiên cứu sinh từ Úc.
09:23
The nice thing about Australians
170
551680
1525
Điều hay ho ở người Úc
09:25
is that they're habitually used to
looking at the world upside down.
looking at the world upside down.
171
553205
3316
là họ thường có thói quen
nhìn thế giới từ dưới lên.
nhìn thế giới từ dưới lên.
09:28
(Laughter)
172
556546
1157
(Tiếng cười)
09:29
And so Dan suggested to me, "You know,
maybe it isn't a mechanical problem.
maybe it isn't a mechanical problem.
173
557727
4089
Rồi Dan nói với tôi, “Anh biết không,
có thể đây không phải là 1 vấn đề cơ học.
có thể đây không phải là 1 vấn đề cơ học.
09:33
Maybe it isn't a chemical problem.
Maybe it's a stem cell problem."
Maybe it's a stem cell problem."
174
561840
4000
Cũng có thể không phải là vấn đề hóa học.
Nó có thể là vấn đề của tế bào gốc.”
Nó có thể là vấn đề của tế bào gốc.”
09:39
In other words, he had two hypotheses.
175
567760
1896
Nói cách khác, cậu ấy có 2 giả thiết.
09:41
Number one, there is such a thing
as a skeletal stem cell --
as a skeletal stem cell --
176
569680
3816
Thứ nhất,
có tồn tại 1 loại tế bào gốc của xương –
có tồn tại 1 loại tế bào gốc của xương –
09:45
a skeletal stem cell that builds up
the entire vertebrate skeleton,
the entire vertebrate skeleton,
177
573520
3520
là loại tế bào cấu thành xương sống,
09:49
bone, cartilage and the fibrous
elements of skeleton,
elements of skeleton,
178
577064
2532
toàn bộ các xương, sụn,
các thành phần sợi của xương,
các thành phần sợi của xương,
09:51
just like there's a stem cell in blood,
179
579620
1865
giống như tế bào gốc trong máu,
09:53
just like there's a stem cell
in the nervous system.
in the nervous system.
180
581510
2435
tế bào gốc trong hệ thần kinh.
Và thứ 2, có thể, sự thoái hóa hoặc
rối loạn chức năng của các tế bào gốc này
rối loạn chức năng của các tế bào gốc này
09:55
And two, that maybe that, the degeneration
or dysfunction of this stem cell
or dysfunction of this stem cell
181
583969
3560
09:59
is what's causing osteochondral arthritis,
a very common ailment.
a very common ailment.
182
587554
3502
là nguyên nhân gây viêm khớp xương sụn,
1 bệnh lý rất phổ biến.
1 bệnh lý rất phổ biến.
10:03
So really the question was,
were we looking for a pill
were we looking for a pill
183
591080
3216
Vậy câu hỏi thật sự ở đây là,
chúng tôi đã tìm kiếm 1 loại thuốc
chúng tôi đã tìm kiếm 1 loại thuốc
10:06
when we should have really
been looking for a cell.
been looking for a cell.
184
594320
2616
khi đáng lẽ ra nên tìm kiếm 1 loại tế bào?
10:08
So we switched our models,
185
596960
2856
Vì thế,
chúng tôi đã thay đổi mô hình nghiên cứu,
chúng tôi đã thay đổi mô hình nghiên cứu,
10:11
and now we began
to look for skeletal stem cells.
to look for skeletal stem cells.
186
599840
3120
và bắt đầu tìm kiếm
các tế bào gốc của xương.
các tế bào gốc của xương.
10:15
And to cut again a long story short,
187
603560
2496
Và nói ngắn gọn,
10:18
about five years ago,
we found these cells.
we found these cells.
188
606080
2920
cách đây khoảng 5 năm,
chúng tôi đã tìm thấy chúng.
chúng tôi đã tìm thấy chúng.
10:21
They live inside the skeleton.
189
609800
2496
Chúng tồn tại bên trong xương.
10:24
Here's a schematic and then
a real photograph of one of them.
a real photograph of one of them.
190
612320
2896
Trên đây là 1 sơ đồ
và 1 bức ảnh thực về những tế bào này.
và 1 bức ảnh thực về những tế bào này.
10:27
The white stuff is bone,
191
615240
1936
Phần màu trắng là xương,
10:29
and these red columns that you see
and the yellow cells
and the yellow cells
192
617200
3016
những cột màu đỏ
và các tế bào màu vàng mà các bạn thấy
và các tế bào màu vàng mà các bạn thấy
10:32
are cells that have arisen
from one single skeletal stem cell --
from one single skeletal stem cell --
193
620240
3256
là các tế bào phát triển
từ chỉ 1 tế bào gốc của xương –
từ chỉ 1 tế bào gốc của xương –
10:35
columns of cartilage, columns of bone
coming out of a single cell.
coming out of a single cell.
194
623520
3296
các cột sụn và xương
phát triển từ 1 tế bào duy nhất.
phát triển từ 1 tế bào duy nhất.
10:38
These cells are fascinating.
They have four properties.
They have four properties.
195
626840
3296
Những tế bào này rất thú vị.
Chúng có 4 thuộc tính.
Chúng có 4 thuộc tính.
10:42
Number one is that they live
where they're expected to live.
where they're expected to live.
196
630160
3776
Thứ nhất, chúng có ở những vị trí
mà ta mong chúng tồn tại.
mà ta mong chúng tồn tại.
10:45
They live just underneath
the surface of the bone,
the surface of the bone,
197
633960
2376
Chúng sống ngay dưới bế mặt xương,
ngay dưới sụn.
10:48
underneath cartilage.
198
636360
1536
Bạn biết đó, trong sinh học,
nó là về vị trí, vị trí, và vị trí.
nó là về vị trí, vị trí, và vị trí.
10:49
You know, in biology,
it's location, location, location.
it's location, location, location.
199
637920
2620
10:52
And they move into the appropriate areas
and form bone and cartilage.
and form bone and cartilage.
200
640564
4252
Rồi chúng di chuyển đến vị trí thích hợp
và tạo thành xương và sụn.
và tạo thành xương và sụn.
10:56
That's one.
201
644840
1256
Đó là 1 tính chất.
Đây là 1 tính chất thú vị khác.
10:58
Here's an interesting property.
202
646120
1536
Bạn có thể tách chúng ra khỏi xương sống,
10:59
You can take them out
of the vertebrate skeleton,
of the vertebrate skeleton,
203
647680
2656
11:02
you can culture them
in petri dishes in the laboratory,
in petri dishes in the laboratory,
204
650360
2576
nuôi cấy chúng trong các đĩa petri
trong phòng lab,
trong phòng lab,
11:04
and they are dying to form cartilage.
205
652960
1976
và chúng vẫn tạo thành sụn.
Có nhớ chúng tôi đã không thể tạo sụn
như thế nào không?
như thế nào không?
11:06
Remember how we couldn't
form cartilage for love or money?
form cartilage for love or money?
206
654960
2722
11:09
These cells are dying to form cartilage.
207
657706
1919
Các tế bào này lại tạo thành được sụn.
11:11
They form their own furls
of cartilage around themselves.
of cartilage around themselves.
208
659650
3005
Chúng tự tạo thành
nhiều lớp sụn xung quanh.
nhiều lớp sụn xung quanh.
11:14
They're also, number three,
209
662680
1616
Thứ 3, các tế bào này còn là
11:16
the most efficient repairers
of fractures that we've ever encountered.
of fractures that we've ever encountered.
210
664320
4176
những thợ sửa chữa các vết gãy nứt
hiệu quả nhất mà chúng tôi từng biết.
hiệu quả nhất mà chúng tôi từng biết.
11:20
This is a little bone,
a mouse bone that we fractured
a mouse bone that we fractured
211
668520
3296
Đây là 1 cái xương nhỏ,
xương chuột mà chúng tôi đã làm gãy
xương chuột mà chúng tôi đã làm gãy
11:23
and then let it heal by itself.
212
671840
1536
và để cho nó tự lành.
11:25
These stem cells have come in
and repaired, in yellow, the bone,
and repaired, in yellow, the bone,
213
673400
3016
Các tế bào gốc này đến và sửa chữa,
phần màu vàng, là xương,
phần màu vàng, là xương,
11:28
in white, the cartilage,
almost completely.
almost completely.
214
676440
2616
phần màu trắng, là sụn,
gần như hoàn hảo.
gần như hoàn hảo.
11:31
So much so that if you label them
with a fluorescent dye
with a fluorescent dye
215
679080
3536
Chúng nhiều đến mức nếu bạn đánh dấu chúng
bằng 1 chất huỳnh quang,
bằng 1 chất huỳnh quang,
11:34
you can see them like some kind
of peculiar cellular glue
of peculiar cellular glue
216
682640
3736
bạn có thể thấy chúng
như là 1 loại keo tế bào đặc biệt
như là 1 loại keo tế bào đặc biệt
11:38
coming into the area of a fracture,
217
686400
1856
đến vị trí gãy,
11:40
fixing it locally
and then stopping their work.
and then stopping their work.
218
688280
2976
sửa chữa tại đó và sau đó
hoàn thành nhiệm vụ của chúng.
hoàn thành nhiệm vụ của chúng.
11:43
Now, the fourth one is the most ominous,
219
691280
2336
Tiếp theo, tính chất thứ 4
là đáng ngại nhất,
là đáng ngại nhất,
11:45
and that is that their numbers
decline precipitously,
decline precipitously,
220
693640
4136
đó là số lượng của chúng
giảm 1 cách chóng mặt,
giảm 1 cách chóng mặt,
11:49
precipitously, tenfold,
fiftyfold, as you age.
fiftyfold, as you age.
221
697800
4696
nhanh chóng,
10 lần, 50 lần, khi bạn già đi.
10 lần, 50 lần, khi bạn già đi.
11:54
And so what had happened, really,
222
702520
1576
Và điều đã thật sự xảy ra, là,
11:56
is that we found ourselves
in a perceptual shift.
in a perceptual shift.
223
704120
2856
chúng tôi nhận ra rằng
mình đã thay đổi cách nhìn.
mình đã thay đổi cách nhìn.
11:59
We had gone hunting for pills
224
707000
2736
Từ việc săn đuổi 1 loại thuốc,
12:01
but we ended up finding theories.
225
709760
2496
chúng tôi kết thúc bằng việc
tìm kiếm các giả thiết.
tìm kiếm các giả thiết.
12:04
And in some ways
226
712280
1216
Ở phương diện nào đó,
12:05
we had hooked ourselves
back onto this idea:
back onto this idea:
227
713520
2616
chúng tôi đã kết nối lại với ý tưởng:
12:08
cells, organisms, environments,
228
716160
2896
tế bào, sinh vật, môi trường,
12:11
because we were now thinking
about bone stem cells,
about bone stem cells,
229
719080
2576
bởi vì chúng tôi đang nghĩ về
các tế bào gốc của xương,
các tế bào gốc của xương,
12:13
we were thinking about arthritis
in terms of a cellular disease.
in terms of a cellular disease.
230
721680
3440
chúng tôi nghĩ về viêm khớp
như 1 bệnh lý ở mức độ tế bào.
như 1 bệnh lý ở mức độ tế bào.
12:17
And then the next question was,
are there organs?
are there organs?
231
725840
2286
Và câu hỏi tiếp theo là,
các cơ quan thì sao?
các cơ quan thì sao?
12:20
Can you build this
as an organ outside the body?
as an organ outside the body?
232
728150
2239
Liệu có thể tạo ra
1 cơ quan bên ngoài cơ thể?
1 cơ quan bên ngoài cơ thể?
12:22
Can you implant cartilage
into areas of trauma?
into areas of trauma?
233
730413
3843
Liệu ta có thể ghép sụn
vào những vị trí chấn thương không?
vào những vị trí chấn thương không?
12:26
And perhaps most interestingly,
234
734280
1976
Và thú vị nhất có lẽ là,
liệu ta có thể tiến lên
và tạo ra các môi trường?
và tạo ra các môi trường?
12:28
can you ascend right up
and create environments?
and create environments?
235
736280
2376
12:30
You know, we know
that exercise remodels bone,
that exercise remodels bone,
236
738680
3056
Các bạn cũng biết,
tập luyện giúp tái tạo xương,
tập luyện giúp tái tạo xương,
nhưng, không ai trong chúng ta
sẽ tập luyện như vậy.
sẽ tập luyện như vậy.
12:33
but come on, none of us
is going to exercise.
is going to exercise.
237
741760
2416
12:36
So could you imagine ways of passively
loading and unloading bone
loading and unloading bone
238
744200
5176
Vì vậy, liệu ta có thể hình dung rằng
có 1 phương pháp tháo, lắp xương thụ động
có 1 phương pháp tháo, lắp xương thụ động
12:41
so that you can recreate
or regenerate degenerating cartilage?
or regenerate degenerating cartilage?
239
749400
4816
giúp chúng ta tái tạo và sửa chữa
sụn bị thoái hóa hay không?
sụn bị thoái hóa hay không?
12:46
And perhaps more interesting,
and more importantly,
and more importantly,
240
754240
2381
Và có thể thú vị hơn,
và quan trọng hơn là,
và quan trọng hơn là,
12:48
the question is, can you apply this model
more globally outside medicine?
more globally outside medicine?
241
756645
3451
liệu ta có thể áp dụng mô hình này
rộng hơn bên ngoài lĩnh vực y học?
rộng hơn bên ngoài lĩnh vực y học?
12:52
What's at stake, as I said before,
is not killing something,
is not killing something,
242
760120
4056
Vấn để chính ở đây, như tôi đã nói,
không phải là tiêu diệt,
không phải là tiêu diệt,
12:56
but growing something.
243
764200
1440
mà là nuôi dưỡng thứ gì đó.
12:58
And it raises a series of, I think,
some of the most interesting questions
some of the most interesting questions
244
766280
4816
Và điều này làm nổi lên vô số câu hỏi,
theo tôi nghĩ là thú vị nhất
theo tôi nghĩ là thú vị nhất
13:03
about how we think
about medicine in the future.
about medicine in the future.
245
771120
2520
về cách chúng ta nghĩ về y học
trong tương lai.
trong tương lai.
13:07
Could your medicine
be a cell and not a pill?
be a cell and not a pill?
246
775040
2880
Ta có thể điều trị bằng tế bào
mà không phải thuốc hay không?
mà không phải thuốc hay không?
13:10
How would we grow these cells?
247
778840
2376
Làm sao ta có thể
nuôi dưỡng những tế bào này?
nuôi dưỡng những tế bào này?
13:13
What we would we do to stop
the malignant growth of these cells?
the malignant growth of these cells?
248
781240
3016
Ta sẽ phải làm gì để ngăn
những tế bào này phát triển ác tính?
những tế bào này phát triển ác tính?
13:16
We heard about the problems
of unleashing growth.
of unleashing growth.
249
784280
3896
Chúng ta đã nghe nói về vấn đề tăng trưởng
không kiểm soát được.
không kiểm soát được.
13:20
Could we implant
suicide genes into these cells
suicide genes into these cells
250
788200
2776
Liệu chúng ta có thể
đưa các gene tự hủy vào chúng
đưa các gene tự hủy vào chúng
13:23
to stop them from growing?
251
791000
1440
để ngăn chúng phát triển không?
13:25
Could your medicine be an organ
that's created outside the body
that's created outside the body
252
793040
3936
Liệu chúng ta có thể điều trị
bằng 1 cơ quan được tạo ra ngoài cơ thể
bằng 1 cơ quan được tạo ra ngoài cơ thể
13:29
and then implanted into the body?
253
797000
1936
và ghép vào sau đó không?
13:30
Could that stop some of the degeneration?
254
798960
2736
Chúng ta có thể
dừng sự thoái hóa hay không?
dừng sự thoái hóa hay không?
13:33
What if the organ needed to have memory?
255
801720
1905
Nếu như 1 cơ quan cần có bộ nhớ thì sao?
13:35
In cases of diseases of the nervous system
some of those organs had memory.
some of those organs had memory.
256
803649
4767
Trong trường hợp bệnh ở hệ thần kinh
của những cơ quan có bộ nhớ chẳng hạn.
của những cơ quan có bộ nhớ chẳng hạn.
13:40
How could we implant
those memories back in?
those memories back in?
257
808440
2456
Làm cách nào ta có thể
đưa những trí nhớ đó vào lại?
đưa những trí nhớ đó vào lại?
13:42
Could we store these organs?
258
810920
1816
Liệu ta có thể
lưu giữ các cơ quan đó?
lưu giữ các cơ quan đó?
13:44
Would each organ have to be developed
for an individual human being
for an individual human being
259
812760
3143
Mỗi cơ quan sẽ phải được phát triển và
ghép cho riêng
từng người hay không?
từng người hay không?
13:47
and put back?
260
815927
1200
13:50
And perhaps most puzzlingly,
261
818520
2616
Và có lẽ vấn đề hóc búa nhất là,
13:53
could your medicine be an environment?
262
821160
1810
liệu y học
có thể là 1 môi trường không?
có thể là 1 môi trường không?
Liệu ta có thể tạo ra 1 môi trường?
13:56
Could you patent an environment?
263
824160
1656
13:57
You know, in every culture,
264
825840
3456
Bạn biết đó, trong mọi nền văn hóa,
14:01
shamans have been using
environments as medicines.
environments as medicines.
265
829320
2936
các pháp sư đã sử dụng môi trường
như 1 liệu pháp.
như 1 liệu pháp.
Liệu ta có thể làm được
điều đó trong tương lai?
điều đó trong tương lai?
14:04
Could we imagine that for our future?
266
832280
2320
14:08
I've talked a lot about models.
I began this talk with models.
I began this talk with models.
267
836080
3376
Tôi đã nói nhiều về các mô hình.
Tôi bắt đầu câu chuyện bằng mô hình.
Tôi bắt đầu câu chuyện bằng mô hình.
Hãy để tôi kết thúc
với vài ý tưởng về xây dựng mô hình.
với vài ý tưởng về xây dựng mô hình.
14:11
So let me end with some thoughts
about model building.
about model building.
268
839480
2696
Là điều chúng tôi,
những nhà khoa học cần làm.
những nhà khoa học cần làm.
14:14
That's what we do as scientists.
269
842200
2096
14:16
You know, when an architect
builds a model,
builds a model,
270
844320
3296
Bạn biết đó,
khi kiến trúc sư xây dựng hình mẫu,
khi kiến trúc sư xây dựng hình mẫu,
anh ấy hay cô ấy đang cố cho bạn thấy
thế giới trong 1 hình ảnh thu nhỏ.
thế giới trong 1 hình ảnh thu nhỏ.
14:19
he or she is trying to show you
a world in miniature.
a world in miniature.
271
847640
3296
14:22
But when a scientist is building a model,
272
850960
2896
Nhưng khi
1 nhà khoa học xây dựng 1 hình mẫu,
1 nhà khoa học xây dựng 1 hình mẫu,
14:25
he or she is trying to show you
the world in metaphor.
the world in metaphor.
273
853880
2524
họ đang cố
cho bạn thấy thế giới qua 1 phép ẩn dụ.
cho bạn thấy thế giới qua 1 phép ẩn dụ.
14:29
He or she is trying to create
a new way of seeing.
a new way of seeing.
274
857600
3856
Người đó
đang cố sáng tạo ra 1 cách nhìn mới.
đang cố sáng tạo ra 1 cách nhìn mới.
14:33
The former is a scale shift.
The latter is a perceptual shift.
The latter is a perceptual shift.
275
861480
4120
Ban đầu là sự thay đổi về quy mô.
Sau đó là sự thay đổi trong tri giác.
Sau đó là sự thay đổi trong tri giác.
14:38
Now, antibiotics created
such a perceptual shift
such a perceptual shift
276
866920
4936
Giờ đây, kháng sinh đã thành công
thay đổi được nhận thức của chúng ta
thay đổi được nhận thức của chúng ta
14:43
in our way of thinking about medicine
that it really colored, distorted,
that it really colored, distorted,
277
871880
3816
rằng y học rất màu mè,
méo mó,
méo mó,
14:47
very successfully, the way we've thought
about medicine for the last hundred years.
about medicine for the last hundred years.
278
875720
3920
đó là cách mà chúng ta nghĩ
về y học một trăm năm trở lại đây.
về y học một trăm năm trở lại đây.
14:52
But we need new models
to think about medicine in the future.
to think about medicine in the future.
279
880400
4416
Nhưng chúng ta cần
1 hình mẫu mới cho y học trong tương lai.
1 hình mẫu mới cho y học trong tương lai.
14:56
That's what's at stake.
280
884840
1480
Đó mới là điều đáng nói.
14:59
You know, there's
a popular trope out there
a popular trope out there
281
887480
3336
Bạn biết không,
có 1 ý nghĩ biện minh phổ biến rằng
có 1 ý nghĩ biện minh phổ biến rằng
15:02
that the reason we haven't had
the transformative impact
the transformative impact
282
890840
3976
lý do chúng ta
không có được tác động làm thay đổi
không có được tác động làm thay đổi
15:06
on the treatment of illness
283
894840
1976
cách điều trị bệnh tật
15:08
is because we don't have
powerful-enough drugs,
powerful-enough drugs,
284
896840
2856
là vì
chúng ta không có được loại thuốc đủ mạnh,
chúng ta không có được loại thuốc đủ mạnh,
15:11
and that's partly true.
285
899720
1360
điều này cũng đúng phần nào.
15:14
But perhaps the real reason is
286
902120
1496
Tuy nhiên có lẽ lý do chính là
15:15
that we don't have powerful-enough
ways of thinking about medicines.
ways of thinking about medicines.
287
903640
3200
chúng ta không có được
hướng suy nghĩ đúng đắn, đủ mạnh về y học.
hướng suy nghĩ đúng đắn, đủ mạnh về y học.
15:20
It's certainly true that
288
908560
2416
Khá chính xác khi nghĩ rằng
15:23
it would be lovely to have new medicines.
289
911000
3776
sẽ tốt nếu
chúng ta có được các loại thuốc mới.
chúng ta có được các loại thuốc mới.
15:26
But perhaps what's really at stake
are three more intangible M's:
are three more intangible M's:
290
914800
4656
Nhưng có lẽ điều thật sự quan trọng
là 3 từ bắt đầu bằng M:
là 3 từ bắt đầu bằng M:
15:31
mechanisms, models, metaphors.
291
919480
3816
các cơ chế, mô hình, phép ẩn dụ
(mechanisms, models, metaphors).
(mechanisms, models, metaphors).
15:35
Thank you.
292
923320
1336
Cảm ơn các bạn đã lắng nghe.
15:36
(Applause)
293
924680
6840
(Vỗ tay)
15:45
Chris Anderson:
I really like this metaphor.
I really like this metaphor.
294
933600
3416
Chris Anderson:
Tôi thật sự thích ẩn ý này.
Tôi thật sự thích ẩn ý này.
15:49
How does it link in?
295
937040
1536
Làm thế nào để kết nối nó lại?
15:50
There's a lot of talk in technologyland
296
938600
3136
Có rất nhiều thảo luận
trong giới công nghệ
trong giới công nghệ
15:53
about the personalization of medicine,
297
941760
2136
về việc cá thể hóa y khoa,
15:55
that we have all this data
and that medical treatments of the future
and that medical treatments of the future
298
943920
3416
rằng chúng ta có tất cả dữ liệu
và các cách điều trị trong tương lai
và các cách điều trị trong tương lai
15:59
will be for you specifically,
your genome, your current context.
your genome, your current context.
299
947360
4496
cho chính mình, cho bộ gen của mình,
cho hoàn cảnh hiện tại của mình.
cho hoàn cảnh hiện tại của mình.
16:03
Does that apply to this model
you've got here?
you've got here?
300
951880
3936
Liệu nó có áp dụng
vào mô hình của anh ở đây không?
vào mô hình của anh ở đây không?
16:07
Siddhartha Mukherjee:
It's a very interesting question.
It's a very interesting question.
301
955840
2616
Siddhartha Mukerjee:
Đây là 1 câu hỏi rất thú vị.
Đây là 1 câu hỏi rất thú vị.
16:10
We've thought about
personalization of medicine
personalization of medicine
302
958480
2216
Chúng ta đã nghĩ về việc cá thể hóa y học
16:12
very much in terms of genomics.
303
960720
1536
chủ yếu ở phương diện di truyền.
16:14
That's because the gene
is such a dominant metaphor,
is such a dominant metaphor,
304
962280
2576
Đó là bởi vì
các gen mang ý nghĩa rất quan trọng,
các gen mang ý nghĩa rất quan trọng,
16:16
again, to use that same word,
in medicine today,
in medicine today,
305
964880
2976
1 lần nữa, xin nhắc lại rằng,
trong y học ngày nay,
trong y học ngày nay,
16:19
that we think the genome will drive
the personalization of medicine.
the personalization of medicine.
306
967880
3736
chúng ta nghĩ rằng bộ gen
sẽ là phương tiện để cá thể hóa y học.
sẽ là phương tiện để cá thể hóa y học.
16:23
But of course the genome
is just the bottom
is just the bottom
307
971640
3096
Nhưng dĩ nhiên, gen chỉ là điểm tận cùng
16:26
of a long chain of being, as it were.
308
974760
3816
của 1 chuỗi tồn tại, như nó đã từng.
16:30
That chain of being, really the first
organized unit of that, is the cell.
organized unit of that, is the cell.
309
978600
3816
Chuỗi sự sống đó, với đơn vị
tổ chức thật sự của nó, là tế bào.
tổ chức thật sự của nó, là tế bào.
16:34
So, if we are really going to deliver
in medicine in this way,
in medicine in this way,
310
982440
2976
Do đó, nếu chúng ta thật sự
muốn đưa nó vào y học theo cách này,
muốn đưa nó vào y học theo cách này,
16:37
we have to think of personalizing
cellular therapies,
cellular therapies,
311
985440
2816
chúng ta phải nghĩ đến
cá thể hóa liệu pháp ở mức độ tế bào,
cá thể hóa liệu pháp ở mức độ tế bào,
16:40
and then personalizing
organ or organismal therapies,
organ or organismal therapies,
312
988280
3176
rồi đến cá thể hóa
ở mức độ cơ quan hoặc một cơ thể sống,
ở mức độ cơ quan hoặc một cơ thể sống,
16:43
and ultimately personalizing
immersion therapies for the environment.
immersion therapies for the environment.
313
991480
3816
và cuối cùng cá thể hóa các liệu pháp
toàn bộ môi trường bao quát xung quanh.
toàn bộ môi trường bao quát xung quanh.
16:47
So I think at every stage, you know --
314
995320
3096
Vì vậy tôi nghĩ ở mọi khía cạnh,
anh biết đó –
anh biết đó –
16:50
there's that metaphor,
there's turtles all the way.
there's turtles all the way.
315
998440
2416
đều có ẩn ý,
đều có rùa khắp mọi nơi.
đều có rùa khắp mọi nơi.
16:52
Well, in this, there's
personalization all the way.
personalization all the way.
316
1000880
2381
Ở đây, là cá thể hóa mọi thứ.
16:55
CA: So when you say
medicine could be a cell
medicine could be a cell
317
1003285
2891
CA: Vậy thì khi anh nói
liệu pháp có thể là tế bào,
liệu pháp có thể là tế bào,
16:58
and not a pill,
318
1006200
1816
không phải là thuốc,
17:00
you're talking about
potentially your own cells.
potentially your own cells.
319
1008040
2256
anh đang nói về tiềm năng
của các tế bào của chính chúng ta.
của các tế bào của chính chúng ta.
17:02
SM: Absolutely.
CA: So converted to stem cells,
CA: So converted to stem cells,
320
1010320
2376
SM: Chính xác.
CA: Vậy chuyển hướng qua các tế bào gốc,
CA: Vậy chuyển hướng qua các tế bào gốc,
17:04
perhaps tested against all kinds
of drugs or something, and prepared.
of drugs or something, and prepared.
321
1012720
4536
chúng có lẽ đã được thử qua mọi loại thuốc
hay thứ gì đó, và được chuẩn bị.
hay thứ gì đó, và được chuẩn bị.
17:09
SM: And there's no perhaps.
This is what we're doing.
This is what we're doing.
322
1017280
2536
SM: Ở đây không phải có lẽ.
Đây chính là việc chúng tôi đang làm.
Đây chính là việc chúng tôi đang làm.
17:11
This is what's happening,
and in fact, we're slowly moving,
and in fact, we're slowly moving,
323
1019840
3736
Nó đang xảy ra, và thực tế thì,
chúng tôi đang tách rời từ từ,
chúng tôi đang tách rời từ từ,
17:15
not away from genomics,
but incorporating genomics
but incorporating genomics
324
1023600
3815
không phải hoàn toàn khỏi bộ gen,
mà là phối hợp nó
mà là phối hợp nó
17:19
into what we call multi-order,
semi-autonomous, self-regulating systems,
semi-autonomous, self-regulating systems,
325
1027440
4735
vào các hệ thống
đa trật tự, tự động, tự điều tiết
đa trật tự, tự động, tự điều tiết
17:24
like cells, like organs,
like environments.
like environments.
326
1032200
2616
như là các tế bào, cơ quan, môi trường.
17:26
CA: Thank you so much.
327
1034829
1378
CA: Cảm ơn anh rất nhiều.
17:28
SM: Pleasure. Thanks.
328
1036227
1290
SM: Hân hạnh. Cảm ơn.
ABOUT THE SPEAKER
Siddhartha Mukherjee - Cancer physician and writerWhen he’s not ferreting out the links between stem cells and malignant blood disease, Siddhartha Mukherjee writes and lectures on the history (and future) of medicine.
Why you should listen
While discussing a diagnosis with a patient, Siddhartha Mukherjee realized that there were no easy answers to the question, “What is cancer?” Faced with his hesitation, Mukherjee decided to do something about it.
Over the next six years, Mukherjee wrote the influential, Pulitzer-winning The Emperor of All Maladies, a 4,000-year “biography” of cancer. He collaborated with Ken Burns on a six-hour documentary for PBS based on his book, updating the story with recent discoveries in oncology.
In his new TED Book, The Laws of Medicine, he examines the three principles that govern modern medicine -- and every profession that confronts uncertainty and wonder.
Siddhartha Mukherjee | Speaker | TED.com