TED2011
Damon Horowitz: Philosophy in prison
Дејмон Хоровиц: Филозофија во затвор
Filmed:
Readability: 3.7
1,417,089 views
Дејмон Хоровиц предава филозофија преку затворски Универзитетски Проект, држи факултативни часови на затворениците во државниот затвор во Сен Квентин. Во овој краток, но моќен говор, тој раскажува една случка за правилното и погрешното кога тие стануваат премногу лични.
Damon Horowitz - Philosopher, entrepreneur
Damon Horowitz explores what is possible at the boundaries of technology and the humanities. Full bio
Damon Horowitz explores what is possible at the boundaries of technology and the humanities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Meet Tony. He's my student.
0
0
2000
Да ви го претставам Тони. Тој е мој ученик.
00:17
He's about my age,
1
2000
2000
Отприлика на моја возраст е,
00:19
and he's in San Quentin State Prison.
2
4000
3000
и тој е во државниот затвор во Сен Квентин.
00:22
When Tony was 16 years old,
3
7000
3000
Кога Тони имал 16 години,
00:25
one day, one moment,
4
10000
3000
еден ден, во еден момент,
00:28
"It was mom's gun.
5
13000
2000
"Тоа беше пиштолот од мајка ми.
00:30
Just flash it, scare the guy. He's a punk.
6
15000
2000
Само пукни, исплаши го типот. Тој е крадец.
00:32
He took some money; we'll take his money. That'll teach him.
7
17000
2000
Тој зел некакви пари, ние ќе му ги земеме неговите. Тоа ќе го научи.
00:34
Then last minute, I'm thinking, 'Can't do this. This is wrong.'
8
19000
3000
Но во последен момент, си помислувам, "Не можам да го направам тоа. Ова е погрешно."
00:37
My buddy says, 'C'mon, let's do this.'
9
22000
2000
Другарот ми вели, "Ајде, да го направиме ова."
00:39
I say, 'Let's do this.'"
10
24000
4000
Велам, "Да го направиме."
00:44
And those three words, Tony's going to remember,
11
29000
2000
И овие три зборови, Тони ќе ги запамети,
00:46
because the next thing he knows, he hears the pop.
12
31000
2000
бидејќи следната работа на која се сеќава, е дека го слуша истрелот.
00:48
There's the punk on the ground, puddle of blood.
13
33000
2000
И ете го крадецот долу, во локва крв.
00:50
And that's felony murder --
14
35000
2000
И тоа е убиство со умисла,
00:52
25 to life, parole at 50 if you're lucky,
15
37000
2000
казна од 25 години до доживотна, помилување на 50 доколку имате среќа,
00:54
and Tony's not feeling very lucky.
16
39000
3000
а Тони и немал многу среќа.
00:57
So when we meet in my philosophy class in his prison
17
42000
3000
Кога се среќаваме на моите часови по филозофија во затворот
01:00
and I say, "In this class, we will discuss the foundations of ethics,"
18
45000
4000
и ќе речам, "На овој час, ќе дискутираме за основите на моралот,"
01:04
Tony interrupts me.
19
49000
2000
Тони ме прекинува.
01:06
"What are you going to teach me about right and wrong?
20
51000
2000
"Што ќе ме научиш за правилното или погрешното?"
01:08
I know what is wrong. I have done wrong.
21
53000
3000
Јас знам што е погрешно. Јас сум постапил погрешно.
01:11
I am told every day,
22
56000
2000
Секој ден ми го кажуваат тоа,
01:13
by every face I see, every wall I face, that I am wrong.
23
58000
3000
секој лик што ќе го видам, секој ѕид со кој се соочувам, дека сум погрешил.
01:16
If I ever get out of here, there will always be a mark by my name.
24
61000
3000
Доколку некогаш излезам одовде, секогаш ќе има белег до моето име.
01:19
I'm a convict; I am branded 'wrong.'
25
64000
2000
Јас сум убеден, Јас сум обележан како "грешен".
01:21
What are you going to tell me about right and wrong?"
26
66000
3000
Што ти имаш да ми кажеш за правилното и погрешното?"
01:24
So I say to Tony,
27
69000
3000
Му велам јас на Тони,
01:27
"Sorry, but it's worse than you think.
28
72000
3000
"Извини, но полошо е од што мислиш.
01:30
You think you know right and wrong?
29
75000
2000
Мислиш дека знаеш што е правилно и погрешно?
01:32
Then can you tell me what wrong is?
30
77000
2000
Тогаш можеш ли да ми кажеш што е погрешно?
01:34
No, don't just give me an example.
31
79000
2000
Не, немој само да ми даваш пример.
01:36
I want to know about wrongness itself, the idea of wrong.
32
81000
3000
Сакам да слушнам за самата погрешност, за идејата на грешењето.
01:39
What is that idea?
33
84000
2000
Која е таа замисла:
01:41
What makes something wrong?
34
86000
2000
Што е тоа што го прави нештото погрешно?
01:43
How do we know that it's wrong? Maybe you and I disagree.
35
88000
3000
Како знаеме дека е погрешно? Можеби ти и јас не се сложуваме.
01:46
Maybe one of us is wrong about the wrong.
36
91000
2000
Можеби еден од нас греши.
01:48
Maybe it's you, maybe it's me -- but we're not here to trade opinions;
37
93000
2000
Можеби ти, можеби јас - но не сме овде за да разменуваме мислења,
01:50
everyone's got an opinion.
38
95000
2000
секој има свое мислење.
01:52
We are here for knowledge.
39
97000
2000
Ние сме овде заради знаење.
01:54
Our enemy is thoughtlessness. This is philosophy."
40
99000
4000
Нашиот непријател е непромисленоста. Ова е филозофија."
01:58
And something changes for Tony.
41
103000
3000
И нешто се менува кај Тони.
02:03
"Could be I'm wrong. I'm tired of being wrong.
42
108000
3000
"Можеби грешам. Уморен сум од тоа да грешам.
02:06
I want to know what is wrong.
43
111000
2000
Сакам да знам што е погрешно.
02:08
I want to know what I know."
44
113000
2000
Сакам да знам што знам."
02:10
What Tony sees in that moment is the project of philosophy,
45
115000
3000
Она што Тони го согледува во тој момент е проектот за филозофија,
02:13
the project that begins in wonder --
46
118000
2000
проектот кој започнува со интересирање,
02:15
what Kant called "admiration and awe
47
120000
2000
она што Кант го нарекува "обожување и стравопочит
02:17
at the starry sky above and the moral law within."
48
122000
3000
кон ѕвезденото небо над нас и моралните закони во него."
02:20
What can creatures like us know of such things?
49
125000
2000
Што можат суштества како нас да знаат за вакви работи?
02:22
It is the project that always takes us back to the condition of existence --
50
127000
3000
Тоа е проектот кој секогаш нè враќа назад до условот за постоење,
02:25
what Heidegger called "the always already there."
51
130000
3000
што Хајдегер го нарекол "она што секогаш веќе е таму."
02:28
It is the project of questioning what we believe and why we believe it --
52
133000
3000
Тоа е проектот на доведување во прашање на она во што веруваме и зошто веруваме во тоа,
02:31
what Socrates called "the examined life."
53
136000
2000
она што Сократ го нарекол "испитан живот."
02:33
Socrates, a man wise enough to know that he knows nothing.
54
138000
3000
Сократ, доволно мудар човек кој знаел дека не знае ништо.
02:36
Socrates died in prison,
55
141000
3000
Сократ починал во затвор,
02:39
his philosophy intact.
56
144000
3000
а неговата филозофија останала недопрена.
02:42
So Tony starts doing his homework.
57
147000
2000
Така Тони започнува со својата домашна работа.
02:44
He learns his whys and wherefores, his causes and correlations,
58
149000
2000
Ги учи сопствените Зошто и Како, неговите каузи и корелации,
02:46
his logic, his fallacies.
59
151000
2000
неговата логика, неговите заблуди.
02:48
Turns out, Tony's got the philosophy muscle.
60
153000
2000
Излегува дека, Тони има смисла за филозофија.
02:50
His body is in prison, but his mind is free.
61
155000
2000
Неговото тело е во затвор, но неговата свест е на слобода.
02:52
Tony learns about the ontologically promiscuous,
62
157000
2000
Тони учи за онтолошките нејаснотии,
02:54
the epistemologically anxious,
63
159000
2000
епистемиолошката нервоза,
02:56
the ethically dubious, the metaphysically ridiculous.
64
161000
3000
за моралните сомнежи, за метафизичките глупости.
02:59
That's Plato, Descartes, Nietzsche
65
164000
2000
Тоа се Платон, Декарт, Ниче
03:01
and Bill Clinton.
66
166000
2000
и Бил Клинтон.
03:03
So when he gives me his final paper,
67
168000
3000
Кога ми го даде неговиот последен состав,
03:06
in which he argues that the categorical imperative
68
171000
2000
во кој аргументира дека императивот
03:08
is perhaps too uncompromising
69
173000
2000
е можеби непопустлив
03:10
to deal with the conflict that affects our everyday
70
175000
2000
за да се справи со конфликтот кој влијае на нашето секојдневие
03:12
and challenges me to tell him
71
177000
2000
и ме испровоцира да му речам
03:14
whether therefore we are condemned to moral failure,
72
179000
2000
дали затоа ние сме осудени на морална грешка,
03:16
I say, "I don't know.
73
181000
2000
јас велам, "Не знам.
03:18
Let us think about that."
74
183000
2000
Ајде да размислиме околу тоа."
03:20
Because in that moment, there's no mark by Tony's name;
75
185000
2000
Бидејќи во тој момент, не постои белег покрај името на Тони,
03:22
it's just the two of us standing there.
76
187000
2000
туку само ние двајца стоиме таму.
03:24
It is not professor and convict,
77
189000
2000
Тоа не се професор и осуденик,
03:26
it is just two minds ready to do philosophy.
78
191000
2000
туку се два ума подготвени да филозофираат.
03:28
And I say to Tony,
79
193000
2000
И му велам на Тони,
03:30
"Let's do this."
80
195000
3000
"Ајде да го направиме ова."
03:33
Thank you.
81
198000
2000
Ви благодарам.
03:35
(Applause)
82
200000
9000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Damon Horowitz - Philosopher, entrepreneurDamon Horowitz explores what is possible at the boundaries of technology and the humanities.
Why you should listen
Damon Horowitz is a philosophy professor and serial entrepreneur. He recently joined Google as In-House Philosopher / Director of Engineering, heading development of several initiatives involving social and search. He came to Google from Aardvark, the social search engine, where he was co-founder and CTO, overseeing product development and research strategy. Prior to Aardvark, Horowitz built several companies around applications of intelligent language processing. He co-founded Perspecta (acquired by Excite), was lead architect for Novation Biosciences (acquired by Agilent), and co-founded NewsDB (now Daylife).
Horowitz teaches courses in philosophy, cognitive science, and computer science at several institutions, including Stanford, NYU, University of Pennsylvania and San Quentin State Prison.
Get more information on the Prison University Project >>
Damon Horowitz | Speaker | TED.com