TEDSalon NY2013
Esther Perel: The secret to desire in a long-term relationship
Естер Перел: Како да ја одржите еротската желба во долготрајните врски
Filmed:
Readability: 3.5
15,997,886 views
Во долготрајните врски, честопати очекуваме нашите сакани да ни бидат и најдобри пријатели, но и еротски партнери. Но како што Естер Перел тврди, добриот и посветен секс се базира на две конфликтни потреби: нашата потреба за сигурност и нашата потреба за изненадување. Тогаш како да ја одржите еротската желба? Со хумор и елоквенција, Перел ни ја открива мистеријата на еротската интелигенција.
Esther Perel - Relationship therapist
Psychotherapist Esther Perel is changing the conversation on what it means to be in love and have a fulfilling sex life. Full bio
Psychotherapist Esther Perel is changing the conversation on what it means to be in love and have a fulfilling sex life. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
So, why does good sex so often fade,
0
1394
3048
Зошто добриот секс толку често згаснува,
00:20
even for couples who continue to love each other as much as ever?
1
4442
4945
дури и кај паровите чијашто љубов не се менува со текот на времето?
00:25
And why does good intimacy not guarantee good sex,
2
9387
3143
И зошто добрата интимност не гарантира добар секс,
00:28
contrary to popular belief?
3
12530
2631
нешто што е спротивно на популарното верување?
00:31
Or, the next question would be,
4
15161
2194
Или, следното прашање ќе биде,
00:33
can we want what we already have?
5
17355
2573
можеме ли да го посакуваме она што веќе го имаме?
00:35
That's the million-dollar question, right?
6
19928
2713
Ова е прашањето за милион долари, така?
00:38
And why is the forbidden so erotic?
7
22641
1713
И зошто забранетото е толку еротско?
00:40
What is it about transgression that makes desire so potent?
8
24354
4261
Зошто престапот ја прави желбата толку силна?
00:44
And why does sex make babies,
9
28615
1487
И зошто сексот прави бебиња,
00:46
and babies spell erotic disaster in couples?
10
30102
4113
а бебињата им носат еротска катастрофа на паровите?
00:50
It's kind of the fatal erotic blow, isn't it?
11
34215
2687
Еден вид на фатален еротски удар, нели?
00:52
And when you love, how does it feel?
12
36902
2449
Кога љубите, какво е чувството?
00:55
And when you desire, how is it different?
13
39351
3153
А кога копнеете, како е поразлично?
00:58
These are some of the questions
14
42504
1668
Ова се дел од прашањата
01:00
that are at the center of my exploration
15
44172
2588
кои се во основата на моето истражување
01:02
on the nature of erotic desire
16
46760
2752
за природата на еротската желба
01:05
and its concomitant dilemmas in modern love.
17
49512
3998
и дилемите кои одат со нејзе во рамки на модерната љубов.
01:09
So I travel the globe,
18
53510
1802
Јас патувам низ светот,
01:11
and what I'm noticing is that
19
55312
2194
и тоа што забележувам е дека секаде
01:13
everywhere where romanticism has entered,
20
57506
2961
онаму каде што навлегла романтиката,
01:16
there seems to be a crisis of desire.
21
60467
2912
се чини дека постои и криза на желбата.
01:19
A crisis of desire, as in owning the wanting --
22
63379
4781
Криза на желбата, во смисла на поседување на сакањето --
01:24
desire as an expression of our individuality,
23
68160
3010
желбата како израз на нашата индивидуалност,
01:27
of our free choice, of our preferences, of our identity --
24
71170
3701
на нашиот слободен избор, на нашите преференции, нашиот идентитет --
01:30
desire that has become a central concept
25
74871
3279
желбата која стана централен концепт во
01:34
as part of modern love and individualistic societies.
26
78150
3559
рамки на модерната љубов и индивидуалистичките општества.
01:37
You know, this is the first time in the history of humankind
27
81709
3241
Знаете, за првпат во историјата на човештвото
01:40
where we are trying to experience sexuality in the long term,
28
84950
5783
се обидуваме да ја доживееме сексуалноста на долг рок,
01:46
not because we want 14 children,
29
90733
4033
не затоа што сакаме 14 деца,
01:50
for which we need to have even more because many of them won't make it,
30
94766
4196
за што би требало да имаме уште повеќе бидејќи многу од нив нема да преживеат,
01:54
and not because it is exclusively a woman's marital duty.
31
98962
4169
и не затоа што сексуалноста е исклучиво брачна должност на жената.
01:59
This is the first time that we want sex over time
32
103131
4519
За првпат сакаме секс поради задоволството
02:03
about pleasure and connection that is rooted in desire.
33
107650
4780
и поврзаноста, кои пак се вкоренети во сексуалната желба.
02:08
So what sustains desire, and why is it so difficult?
34
112430
3412
И што ја одржува желбата и зошто е толку тешко да ја одржите?
02:11
And at the heart of sustaining desire in a committed relationship,
35
115842
5245
Јас мислам дека за да ја одржите еротската желба во една посветена врска,
02:16
I think is the reconciliation of two fundamental human needs.
36
121087
5607
ќе треба да ги помирите двете основни човечки потреби.
02:22
On the one hand, our need for security, for predictability,
37
126694
5162
Од една страна, нашата потреба за безбедност, за предвидливост,
02:27
for safety, for dependability, for reliability, for permanence --
38
131856
7392
за безбедност, за доверба, за сигурност, за постојаност --
02:35
all these anchoring, grounding experiences of our lives
39
139248
3118
сите овие закотвувачки, приземјувачки искуства во нашите животи
02:38
that we call home.
40
142366
1659
кои ги нарекуваме дом.
02:39
But we also have an equally strong need -- men and women --
41
144025
4443
Но истовремено, ние имаме еднакво силна потреба -- и мажите и жените --
02:44
for adventure, for novelty, for mystery, for risk, for danger,
42
148468
5584
за авантура, за новитети, за мистерија, за ризик, за опасност,
02:49
for the unknown, for the unexpected, surprise --
43
154052
3290
за непознатото, за неочекуваното, за изненадување --
02:53
you get the gist -- for journey, for travel.
44
157342
3906
ви текнува -- за патување, патешествие.
02:57
So reconciling our need for security
45
161248
2158
Помирувањето на нашата потреба за сигурност
02:59
and our need for adventure into one relationship,
46
163406
2965
и нашата потреба за авантура во една единствена врска,
03:02
or what we today like to call a passionate marriage,
47
166371
2883
или она што денес го нарекуваме страствен брак,
03:05
used to be a contradiction in terms.
48
169254
2574
порано беше контрадикција само по себе.
03:07
Marriage was an economic institution
49
171828
2768
Бракот беше економска институција
03:10
in which you were given a partnership for life
50
174596
3716
во која добиваш доживотно партнерство во смисла
03:14
in terms of children and social status
51
178312
2744
на деца, социјален статус,
03:16
and succession and companionship.
52
181056
2402
продолжување на родот и другарство.
03:19
But now we want our partner to still give us all these things,
53
183458
4434
Денеска сѐ уште ги бараме овие работи од нашиот партнер,
03:23
but in addition I want you to be my best friend
54
187892
2452
но плус сакам да ми бидеш и најдобар пријател,
03:26
and my trusted confidant and my passionate lover to boot,
55
190344
3234
и човек од доверба, страствен љубовник и сакам да живееме
03:29
and we live twice as long.
56
193578
1404
двапати подолго.
03:30
(Laughter)
57
194982
2658
(Смеа)
03:33
So we come to one person, and we basically are asking them
58
197640
4258
Значи доаѓаме до една личност, и од неа бараме да ни даде
03:37
to give us what once an entire village used to provide:
59
201898
3327
нешто што порано било обезбедувано од цело село:
03:41
Give me belonging, give me identity, give me continuity,
60
205225
4148
дај ми припадност, дај ми идентитет, дај ми континуитет,
03:45
but give me transcendence and mystery and awe all in one.
61
209373
3899
но дај ми и трансцендентност, мистерија и изненадување, сè во едно.
03:49
Give me comfort, give me edge.
62
213272
1891
Дај ми удобност, дај ми авантура.
03:51
Give me novelty, give me familiarity.
63
215163
1922
Дај ми нешто ново, дај ми нешто познато.
03:52
Give me predictability, give me surprise.
64
217085
2065
Дај ми предвидливост, дај ми изненадување.
03:55
And we think it's a given, and toys and lingerie are going to save us with that.
65
219150
4223
Сè земаме здраво за готово, мислејќи дека ќе нè спасат секс-играчките и женската долна облека.
03:59
(Applause)
66
223373
5360
(Аплауз)
04:04
So now we get to the existential reality of the story, right?
67
228733
4239
И полека доаѓаме до егзистенцијалната реалност на приказната, така?
04:08
Because I think, in some way -- and I'll come back to that --
68
232972
5768
Бидејќи мислам дека, на некој начин -- и ќе се навратам на тоа --
04:14
but the crisis of desire is often a crisis of the imagination.
69
238740
3574
кризата на желбата е честопати криза на имагинацијата.
04:18
So why does good sex so often fade?
70
242314
3623
И зошто добриот секс толку често згаснува?
04:21
What is the relationship between love and desire?
71
245937
2548
Каква е врската помеѓу љубовта и желбата?
04:24
How do they relate, and how do they conflict?
72
248485
3124
Каков е нивниот однос и како доаѓаат во конфликт?
04:27
Because therein lies the mystery of eroticism.
73
251609
3148
Бидејќи токму таму лежи тајната на еротиката.
04:30
So if there is a verb, for me, that comes with love, it's "to have."
74
254757
4250
Според мене, ако постои глагол кој оди со љубовта, тој би бил „да имаш.“
04:34
And if there is a verb that comes with desire, it is "to want."
75
259007
4184
А ако постои глагол кој оди со желбата, тој би бил „да посакуваш.“
04:39
In love, we want to have, we want to know the beloved.
76
263191
3859
Во љубовта, сакаме да имаме, сакаме да го знаеме саканиот.
04:42
We want to minimize the distance. We want to contract that gap.
77
267050
4503
Сакаме да ја намалиме дистанцата. Сакаме да ја пополниме таа празнина.
04:47
We want to neutralize the tensions. We want closeness.
78
271553
4044
Сакаме да ги отстраниме тензиите. Сакаме блискост.
04:51
But in desire, we tend to not really want to go back to the places we've already gone.
79
275597
5409
Но во еротската желба, баш и не сакаме да се враќаме онаму каде што веќе сме биле.
04:56
Forgone conclusion does not keep our interest.
80
281006
3477
Минатите заклучоци веќе не нè интересираат.
05:00
In desire, we want an Other, somebody on the other side that we can go visit,
81
284483
4984
Во желбата, сакаме некој друг, некој од другата страна кој можеме да го посетиме,
05:05
that we can go spend some time with,
82
289467
2378
со кого можеме да поминеме некое време,
05:07
that we can go see what goes on in their red light district.
83
291845
4103
и кој ќе можеме да го посетиме во неговиот еротски свет.
05:11
In desire, we want a bridge to cross.
84
295948
3345
Во желбата, сакаме да го преминеме мостот.
05:15
Or in other words, I sometimes say, fire needs air.
85
299293
3375
Или со други зборови, понекогаш велам, на огнот му треба воздух.
05:18
Desire needs space.
86
302668
2255
На желбата ѝ е потребен простор.
05:20
And when it's said like that, it's often quite abstract.
87
304923
3544
Кога ќе кажеме вака, честопати тоа звучи апстрактно.
05:24
But then I took a question with me.
88
308467
1601
Но тогаш решив да поставам едно прашање.
05:25
And I've gone to more than 20 countries in the last few years
89
310068
2475
Во последниве неколку години со мојата книга "Mating in Captivity,"
05:28
with "Mating in Captivity," and I asked people,
90
312543
2932
посетив повеќе од 20 земји, каде ги прашав луѓето,
05:31
when do you find yourself most drawn to your partner?
91
315475
3305
во кои моменти сте најмногу привлечени од вашите партнери?
05:34
Not attracted sexually, per se, but most drawn.
92
318780
3154
Не во сексуална смисла, туку едноставно привлечени.
05:37
And across culture, across religion, and across gender --
93
321934
3414
И во сите култури, во сите религии и кај двата пола --
05:41
except for one -- there are a few answers that just keep coming back.
94
325348
5386
со еден исклучок -- имаше неколку одговори кои постојано се појавуваа.
05:46
So the first group is: I am most drawn to my partner
95
330734
4538
Првата група е: Најмногу ме привлекува кога е отидена
05:51
when she is away, when we are apart, when we reunite.
96
335272
6685
некаде, кога сме разделени, кога се среќаваме одново.
05:57
Basically, when I get back in touch
97
341957
3560
Во основа, кога одново ќе дојдам во допир
06:01
with my ability to imagine myself with my partner,
98
345517
3711
со мојата способност да фантазирам како партнерот
06:05
when my imagination comes back in the picture,
99
349228
2865
и јас сме заедно, кога во отсуство
06:07
and when I can root it in absence and in longing,
100
352093
4947
и копнеж ќе ми проработи имагинацијата,
06:12
which is a major component of desire.
101
357040
2695
која е пак главна компонента на желбата.
06:15
But then the second group is even more interesting:
102
359735
3030
Но втората група е уште поинтересна:
06:18
I am most drawn to my partner
103
362765
1842
Мојот партнер најмногу ме привлекува
06:20
when I see him in the studio, when she is onstage,
104
364607
3982
кога ќе го видам во студио, кога е на сцена,
06:24
when he is in his element, when she's doing something she's passionate about,
105
368589
4302
кога е во својот елемент, кога прави нешто кон што има голема страст,
06:28
when I see him at a party and other people are really drawn to him,
106
372891
3392
кога ќе го видам на забава на која другите луѓе се постојано околу него,
06:32
when I see her hold court.
107
376283
2288
кога ќе ја видам како држи сè под контрола.
06:34
Basically, when I look at my partner radiant and confident,
108
378571
4448
Во основа, кога ќе видам дека партнерот зрачи и дека е самоуверен,
06:38
probably the biggest turn-on across the board.
109
383019
3094
веројатно ова е и најпривлечната особина.
06:42
Radiant, as in self-sustaining.
110
386113
2840
Зрачи, во смисла на самодоволност.
06:44
I look at this person -- by the way, in desire
111
388953
2912
Гледам во оваа личност -- и патем,
06:47
people rarely talk about it, when we are blended into one,
112
391865
2630
страста многу ретко се јавува кога сме споени во едно,
06:50
five centimeters from each other. I don't know in inches how much that is.
113
394495
3490
на пет сантиметри еден од друг. Не знам колку би било во инчи.
06:53
But it's also not when the other person is that far apart
114
397985
3256
Но не се јавува и кога личноста е толку далеку
06:57
that you no longer see them.
115
401241
1392
што веќе не можете да ја видите.
06:58
It's when I'm looking at my partner from a comfortable distance,
116
402633
4392
Страста се буди кога го гледам мојот партнер од една удобна далечина,
07:02
where this person that is already so familiar, so known,
117
407025
4349
кога оваа личност што веќе ми е позната, ептен позната,
07:07
is momentarily once again somewhat mysterious, somewhat elusive.
118
411374
4839
за краток момент, уште еднаш станува мистериозна и некако недофатлива.
07:12
And in this space between me and the other lies the erotic élan,
119
416213
4855
И во овој простор помеѓу мене и другиот лежи еротскиот елан,
07:16
lies that movement toward the other.
120
421068
2593
лежи придвижувањето кон другиот.
07:19
Because sometimes, as Proust says,
121
423661
2163
Бидејќи понекогаш, како што вели Пруст,
07:21
mystery is not about traveling to new places,
122
425824
2675
мистеријата не е патување на некои нови места,
07:24
but it's about looking with new eyes.
123
428499
2179
туку гледање со нови очи.
07:26
And so, when I see my partner on his own or her own,
124
430678
3529
Значи, кога ќе го видам мојот партнер или партнерка,
07:30
doing something in which they are enveloped,
125
434207
2709
како прави нешто во што ужива, ќе ја погледнам
07:32
I look at this person and I momentarily get a shift in perception,
126
436916
4863
оваа личност и во самиот момент ми се менува перцепцијата,
07:37
and I stay open to the mysteries that are living right next to me.
127
441779
5272
и останувам отворена за мистериите кои се одвиваат токму пред мене.
07:42
And then, more importantly, in this description about the other
128
447051
4472
Уште поважно, а и најинтересно е тоа
07:47
or myself -- it's the same -- what is most interesting
129
451523
3644
што во страста, односно во еротската желба
07:51
is that there is no neediness in desire.
130
455167
2559
не постои посесивност.
07:53
Nobody needs anybody.
131
457726
2328
Немаме потреба од некој друг.
07:55
There is no caretaking in desire.
132
460054
2241
Во страста не постои негување.
07:58
Caretaking is mightily loving. It's a powerful anti-aphrodisiac.
133
462295
5221
Негувањето е силна љубов, но воедно и моќен анти-афродизијак.
08:03
I have yet to see somebody who is so turned on
134
467516
2294
Не сум сретнала некој кој се пали на
08:05
by somebody who needs them.
135
469810
1702
посесивен партнер.
08:07
Wanting them is one thing. Needing them is a shutdown,
136
471512
3493
Да ги сакате е едно, но ако ви требаат, тоа им ја убива еротската желба,
08:10
and women have known that forever,
137
475005
1543
а жените го знаеле тоа отсекогаш,
08:12
because anything that will bring up parenthood
138
476548
2965
бидејќи разговорите околу родителството
08:15
will usually decrease the erotic charge.
139
479513
3256
веднаш ви го намалуваат еротскиот набој.
08:18
For good reasons, right?
140
482769
2084
И има добри причини за тоа, нели?
08:20
And then the third group of answers usually would be
141
484853
3253
И третата група одговори вообичаено е кога сум
08:24
when I'm surprised, when we laugh together,
142
488106
4545
изненадена, кога се смееме заедно,
08:28
as somebody said to me in the office today,
143
492651
2160
како што ми кажаа денес во кабинетот,
08:30
when he's in his tux, so I said, you know,
144
494811
1808
кога е во неговиот смокинг, а јас реков, знаеш,
08:32
it's either the tux or the cowboy boots.
145
496619
3063
или е до смокингот или до каубојските чизми.
08:35
But basically it's when there is novelty.
146
499682
3691
Но во основа кога постои некоја новост.
08:39
But novelty isn't about new positions. It isn't a repertoire of techniques.
147
503373
4278
Но новоста не се состои од нови секс пози. Таа не е репертоар на техники.
08:43
Novelty is, what parts of you do you bring out?
148
507651
3535
Новоста се однесува на тоа кои делови од себе ги откриваш?
08:47
What parts of you are just being seen?
149
511186
3029
Што можеме да видиме кај тебе?
08:50
Because in some way one could say
150
514215
1939
Бидејќи на некој начин можеме да кажеме
08:52
sex isn't something you do, eh?
151
516154
2003
дека сексот не е нешто што го правиш, а?
08:54
Sex is a place you go. It's a space you enter
152
518157
3234
Сексот е место на кое одиш. Тоа е простор во себе
08:57
inside yourself and with another, or others.
153
521391
3305
во кој влегуваш заедно со некој друг, или други.
09:00
So where do you go in sex?
154
524696
2495
И каде одите за време на сексот?
09:03
What parts of you do you connect to?
155
527191
2337
Со кој дел од себе се поврзувате?
09:05
What do you seek to express there?
156
529528
2008
Што сакате да изразите во сексот?
09:07
Is it a place for transcendence and spiritual union?
157
531536
3463
Дали е место за трансенденција и духовно единство?
09:10
Is it a place for naughtiness and is it a place to be safely aggressive?
158
534999
4328
Дали е место за палавост и дали е место за безбедна агресивност?
09:15
Is it a place where you can finally surrender
159
539327
2344
Дали е место каде конечно ќе можете да се опуштите
09:17
and not have to take responsibility for everything?
160
541671
3000
и не ќе морате да се грижите за ништо?
09:20
Is it a place where you can express your infantile wishes?
161
544671
3008
Дали е место каде можете да ги изразите вашите детски желби?
09:23
What comes out there? It's a language.
162
547679
2416
Како се изразувате таму? Тоа е јазик.
09:25
It isn't just a behavior.
163
550095
2344
Не е само однесување.
09:28
And it's the poetic of that language that I'm interested in,
164
552439
2792
И токму поезијата на тој јазик ме интересира, и токму
09:31
which is why I began to explore this concept of erotic intelligence.
165
555231
4049
поради тоа започнав да го истражувам концептот наречен еротска интелигенција.
09:35
You know, animals have sex.
166
559280
2095
Знаете, животните имаат секс.
09:37
It's the pivot, it's biology, it's the natural instinct.
167
561375
3431
Тој е најважен, тоа е биологија, природен инстинкт.
09:40
We are the only ones who have an erotic life,
168
564806
3280
Само ние луѓето имаме еротски живот, кој во основа
09:43
which means that it's sexuality transformed by the human imagination.
169
568086
5918
претставува сексуалност преобразена со помош на човековата имагинација.
09:49
We are the only ones who can make love for hours,
170
574004
3762
Само ние можеме да водиме љубов со часови,
09:53
have a blissful time, multiple orgasms,
171
577766
2872
да чувствуваме благодет, да имаме повеќекратни оргазми,
09:56
and touch nobody, just because we can imagine it.
172
580638
3905
без никого да допреме, само бидејќи имаме имагинација.
10:00
We can hint at it. We don't even have to do it.
173
584543
2910
Можеме да мислиме на сексот. Дури не мора да имаме секс.
10:03
We can experience that powerful thing called anticipation,
174
587453
3432
Можеме да ја доживееме моќта на исчекувањето,
10:06
which is a mortar to desire,
175
590885
2447
која уште повеќе ја зголемува желбата,
10:09
the ability to imagine it, as if it's happening,
176
593332
3272
способноста да замислуваме, како да се случува,
10:12
to experience it as if it's happening, while nothing is happening
177
596604
4280
да го доживееме демек се случува, додека ништо не се случува,
10:16
and everything is happening at the same time.
178
600884
2685
но во исто време сè се случува.
10:19
So when I began to think about eroticism,
179
603569
2530
Кога почнав да размислувам за еротиката,
10:21
I began to think about the poetics of sex,
180
606099
3138
размислував за поезијата на сексот,
10:25
and if I look at it as an intelligence,
181
609237
2543
а ако на неа гледам како на интелигенција,
10:27
then it's something that you cultivate.
182
611780
2303
тогаш таа е нешто што можете да го усовршувате.
10:29
What are the ingredients? Imagination, playfulness,
183
614083
4137
Кои се состојките? Имагинација, игривост,
10:34
novelty, curiosity, mystery.
184
618220
3304
новост, љубопитност, мистерија.
10:37
But the central agent is really that piece called the imagination.
185
621524
4959
Сепак, најважната од сите е имагинацијата.
10:42
But more importantly, for me to begin to understand
186
626483
3081
Но поважно, за да можев да сфатам кои се тие
10:45
who are the couples who have an erotic spark,
187
629564
2758
парови кои имаат еротска искра, што е тоа што
10:48
what sustains desire, I had to go back
188
632322
2567
ја одржува желбата, морав да се навратам
10:50
to the original definition of eroticism,
189
634889
2673
на првобитната дефиниција за еротиката,
10:53
the mystical definition, and I went through it
190
637562
2651
мистичната дефиниција, а тоа го направив
10:56
through a bifurcation by looking actually at trauma,
191
640213
3439
преку поделба, набљудувајќи ја всушност траумата,
10:59
which is the other side, and I looked at it
192
643652
2658
која е спротивна на еротиката, ја проучував
11:02
looking at the community that I had grown up in,
193
646310
2606
проучувајќи ја заедницата во која пораснав,
11:04
which was a community in Belgium, all Holocaust survivors,
194
648916
3612
заедница во Белгија, составена од луѓе кои го преживеале Холокаустот,
11:08
and in my community there were two groups:
195
652528
2962
а во мојата заедница има две групи:
11:11
those who didn't die, and those who came back to life.
196
655490
3814
оние кои не умреле, и оние кои се вратиле во живот.
11:15
And those who didn't die lived often very tethered to the ground,
197
659304
3322
Оние кои не умреле животот го поминале со наведната глава,
11:18
could not experience pleasure, could not trust,
198
662626
3590
не можеле да доживеат задоволство, немале доверба,
11:22
because when you're vigilant, worried, anxious,
199
666216
2761
бидејќи кога сте внимателни, загрижени, нервозни
11:24
and insecure, you can't lift your head
200
668977
2629
и несигурни, тогаш не можете да ја кренете главата
11:27
to go and take off in space and be playful and safe and imaginative.
201
671606
5464
за да полетате во вселената, да бидете разиграни, сигурни и имагинативни.
11:32
Those who came back to life were those
202
677070
2482
Оние кои се вратиле во живот се оние
11:35
who understood the erotic as an antidote to death.
203
679552
2661
кои сфатиле дека еротиката е противотров за смртта.
11:38
They knew how to keep themselves alive.
204
682213
3670
Знаеле како да се одржуваат во живот.
11:41
And when I began to listen to the sexlessness of the couples that I work with,
205
685883
3968
И кога ќе почнам да слушам за недостатокот на секс кај паровите со кои работам,
11:45
I sometimes would hear people say, "I want more sex,"
206
689851
2853
понекогаш клиентите ми велат, „Сакам да имам повеќе секс,“
11:48
but generally people want better sex,
207
692704
2862
но всушност тие сакаат подобар секс,
11:51
and better is to reconnect with that quality of aliveness,
208
695566
3254
а тоа значи дека треба да се поврзат со живоста,
11:54
of vibrancy, of renewal, of vitality, of eros, of energy
209
698820
4129
со вибрацијата, со виталноста, со еросот, со енергијата
11:58
that sex used to afford them, or that they've hoped
210
702949
2574
со сето она што сексот порано им го давал, или пак се надевале
12:01
it would afford them.
211
705523
1894
дека ќе им го даде.
12:03
And so I began to ask a different question.
212
707417
3027
Потоа почнав да поставувам поинакво прашање.
12:06
"I shut myself off when ..." began to be the question.
213
710444
4847
Почнав со прашањето, „Се исклучувам кога ...“
12:11
"I turn off my desires when ..." which is not the same question as,
214
715291
3280
„Си ги гасам желбите кога ...“ што не е исто како прашањето,
12:14
"What turns me off is ..." and "You turn me off when ..."
215
718571
3946
„Се гасам од ...“ и „Ти ме гасиш кога ...“
12:18
And people began to say, "I turn myself off when
216
722517
3223
Луѓето почнаа да кажуваат, „Се гасам кога
12:21
I feel dead inside, when I don't like my body,
217
725740
2889
чувствувам внатрешно мртвило, кога не си го сакам телото,
12:24
when I feel old, when I haven't had time for myself,
218
728629
3224
кога се чувствувам стар, кога немам време за себе,
12:27
when I haven't had a chance to even check in with you,
219
731853
2624
кога немам прилика да те ѕирнам,
12:30
when I don't perform well at work,
220
734477
1561
кога не ми оди во работата,
12:31
when I feel low self esteem, when I don't have a sense of self-worth,
221
736038
3195
кога имам ниско самопочитување, кога чувствувам дека не вредам како личност,
12:35
when I don't feel like I have a right to want, to take,
222
739233
3228
кога чувствувам дека немам право да посакувам, да имам,
12:38
to receive pleasure."
223
742461
2440
да примам задоволство.“
12:40
And then I began to ask the reverse question.
224
744901
2365
Потоа започнав да го поставувам обратното прашање.
12:43
"I turn myself on when ..." Because most of the time,
225
747266
2771
„Се палам кога ...“ Бидејќи најчесто луѓето го
12:45
people like to ask the question, "You turn me on,
226
750037
2858
поставуваат прашањето, „Ти ме палиш кога,
12:48
what turns me on," and I'm out of the question. You know?
227
752895
3577
она што ме пали,“ и ЈАС го снемува од прашањето . Знаете?
12:52
Now, if you are dead inside, the other person can do a lot of things for Valentine's.
228
756472
4310
Е сега, ако сте мртви одвнатре, другата личност за Св. Валентин може да направи било што,
12:56
It won't make a dent. There is nobody at the reception desk.
229
760782
2800
но нема ништо да промени бидејќи на „рецепција“ нема никој.
12:59
(Laughter)
230
763582
1493
(Смеа)
13:00
So I turn myself on when,
231
765075
2402
Значи се палам кога,
13:03
I turn my desires, I wake up when ...
232
767477
4011
ми се будат желбите, се будам кога ...
13:07
Now, in this paradox between love and desire,
233
771488
4618
Е сега, во овој парадокс помеѓу љубовта и желбата,
13:12
what seems to be so puzzling is that the very ingredients
234
776106
3881
најзбунувачки делува тоа што самите оние состојки
13:15
that nurture love -- mutuality, reciprocity,
235
779987
4151
кои ја хранат љубовта -- заедништво, реципроцитет,
13:20
protection, worry, responsibility for the other --
236
784138
4032
заштита, грижа, одговорност за другиот --
13:24
are sometimes the very ingredients that stifle desire.
237
788170
4123
понекогаш се истите оние состојки кои ја гушат желбата.
13:28
Because desire comes with a host of feelings
238
792293
4229
Бидејќи еротската желба оди во пакет со повеќе чувства
13:32
that are not always such favorites of love:
239
796522
3977
кои не секогаш ѝ се омилени на љубовта:
13:36
jealousy, possessiveness, aggression, power, dominance,
240
800499
4129
љубомора, посесивност, агресија, моќ, доминација,
13:40
naughtiness, mischief.
241
804628
1788
палавост, пакост.
13:42
Basically most of us will get turned on at night
242
806416
3287
Во основа повеќето од нас, навечер ќе се „попалат“
13:45
by the very same things that we will demonstrate against during the day.
243
809703
3902
од истите оние нешта против кои се буниме преку ден.
13:49
You know, the erotic mind is not very politically correct.
244
813605
3413
Знаете, еротскиот ум не е баш политички коректен.
13:52
If everybody was fantasizing on a bed of roses,
245
817018
2655
Ако сите фантазираа на постела од рози, тогаш
13:55
we wouldn't be having such interesting talks about this.
246
819673
3437
не би имале олку интересни разговори за оваа ствар.
13:59
But no, in our mind up there
247
823110
2813
Но не, во нашиот ум
14:01
are a host of things going on that we don't always know
248
825923
3747
има повеќе работи коишто баш и не знаеме како
14:05
how to bring to the person that we love,
249
829670
2087
да ѝ ги покажеме на личноста што ја сакаме,
14:07
because we think love comes with selflessness
250
831757
2813
бидејќи ја поистоветуваме љубовта со несебичност,
14:10
and in fact desire comes with a certain amount of selfishness
251
834570
3712
а всушност еротската желба има одредено ниво на себичност
14:14
in the best sense of the word:
252
838282
1779
во најдобрата смисла на зборот:
14:15
the ability to stay connected to one's self
253
840061
3033
како способност да бидете во допир со себе
14:18
in the presence of another.
254
843094
1891
во присуство на некој друг.
14:20
So I want to draw that little image for you,
255
844985
2652
Сакам да ви дадам еден пример,
14:23
because this need to reconcile these two sets of needs,
256
847637
3709
бидејќи ние се раѓаме со потребата да ги помириме овие
14:27
we are born with that.
257
851346
1543
две потреби.
14:28
Our need for connection, our need for separateness,
258
852889
2897
Нашата потреба за поврзаност, за одвоеност,
14:31
or our need for security and adventure,
259
855786
2209
или нашата потреба за сигурност и авантура,
14:33
or our need for togetherness and for autonomy,
260
857995
2696
или нашата потреба за заедништво и за автономија,
14:36
and if you think about the little kid who sits on your lap
261
860691
2744
и помислете на едно мало дете кое седи во вашиот скут
14:39
and who is cozily nested here and very secure and comfortable,
262
863435
4492
и кое така удобно седејќи чувствува голема сигурност и комфор,
14:43
and at some point all of us need to go out into the world
263
867927
3917
а во одреден период, како и другите, мора да излезе за да
14:47
to discover and to explore.
264
871844
2492
го открие и истражи светот.
14:50
That's the beginning of desire,
265
874336
1517
Тоа е зачетокот на желбата,
14:51
that exploratory needs curiosity, discovery.
266
875853
4495
истражувањето се состои од љубопитност, откривање.
14:56
And then at some point they turn around and they look at you,
267
880348
3892
И тогаш во одреден момент детето ќе се сврти назад и ќе погледне во вас,
15:00
and if you tell them,
268
884240
2473
и ако му кажете,
15:02
"Hey kiddo, the world's a great place. Go for it.
269
886713
2352
„Еј мали, светот е прекрасно место. Шибај.
15:04
There's so much fun out there,"
270
889065
1692
Има многу интересни работи во него,“
15:06
then they can turn away and they can experience
271
890757
2676
тогаш ќе може да се сврти нанадвор и истовремено ќе
15:09
connection and separateness at the same time.
272
893433
2205
доживее и поврзаност, но и одвоеност.
15:11
They can go off in their imagination, off in their body,
273
895638
3249
Ќе може да ѝ се предаде на имагинацијата, на телото,
15:14
off in their playfulness, all the while knowing
274
898887
3082
на игривоста, а истовремено ќе знае
15:17
that there's somebody when they come back.
275
901969
2593
дека кога ќе се врати ќе има некој кој го чека.
15:20
But if on this side there is somebody who says,
276
904562
2311
Но ако на спротивната страна има некој кој вели,
15:22
"I'm worried. I'm anxious. I'm depressed.
277
906873
3827
„Загрижена сум, Нервозна сум. Депресивна сум.
15:26
My partner hasn't taken care of me in so long.
278
910700
2034
Веќе долго време партнерот не се грижи за мене.
15:28
What's so good out there? Don't we have everything
279
912734
2516
Што е толку интересно таму? Зарем немаме сè што
15:31
you need together, you and I?"
280
915250
2183
ни треба, на нас двајцата?“
15:33
then there are a few little reactions
281
917433
2113
е тогаш ќе се јават неколку мали реакции
15:35
that all of us can pretty much recognize.
282
919546
3328
кои повеќето од вас веројатно ќе ги препознаат.
15:38
Some of us will come back, came back a long time ago,
283
922874
4792
Некои од нас ќе се вратат, или одамна веќе се вратиле,
15:43
and that little child who comes back
284
927666
2208
а малото дете кое ќе се врати
15:45
is the child who will forgo a part of himself
285
929874
2833
е дете кое се одрекнува од еден свој дел
15:48
in order not to lose the other.
286
932707
2416
со цел да не го изгуби другиот.
15:51
I will lose my freedom in order not to lose connection.
287
935123
3925
Ќе се одрекнам од слободата за да не ја изгубам поврзаноста.
15:54
And I will learn to love in a certain way
288
939048
2682
И ќе научам да сакам на одреден начин,
15:57
that will become burdened with extra worry
289
941730
4200
на начин кој ќе биде натоварен со додатни грижи,
16:01
and extra responsibility and extra protection,
290
945930
3544
додатни одговорности, додатни сигурности,
16:05
and I won't know how to leave you
291
949474
2464
и каде нема да знам како да те напуштам
16:07
in order to go play, in order to go experience pleasure,
292
951938
3544
за да одам да си играм, за да доживеам задоволство,
16:11
in order to discover, to enter inside myself.
293
955482
3240
за да откривам, за да влезам внатре во себе.
16:14
Translate this into adult language.
294
958722
2884
Преведете го ова на јазикот на возрасните.
16:17
It starts very young. It continues into our sex lives
295
961606
3620
Започнува од мала возраст. И продолжува во нашите сексуални животи
16:21
up to the end.
296
965226
1515
сè до крајот.
16:22
Child number two comes back
297
966741
2520
Второто дете се враќа,
16:25
but looks like that over their shoulder all the time.
298
969261
2805
но цело време погледнува вака преку рамо.
16:27
"Are you going to be there?
299
972066
2040
„Ќе останеш ли тука?
16:30
Are you going to curse me? Are you going to scold me?
300
974106
1879
Ќе ме проколнуваш ли? Ќе ме караш ли?
16:31
Are you going to be angry with me?"
301
975985
1998
Ќе ми се лутиш ли?“
16:33
And they may be gone, but they're never really away,
302
977983
3619
Тие може да заминат, но всушност никогаш не се заминати,
16:37
and those are often the people that will tell you,
303
981602
2087
а честопати тоа се луѓето кои ќе ви кажат,
16:39
in the beginning it was super hot.
304
983689
2329
дека на почетокот имало голема страст.
16:41
Because in the beginning, the growing intimacy
305
986018
3576
Бидејќи на почетокот, интимноста сѐ уште
16:45
wasn't yet so strong
306
989594
1898
не била толку силна
16:47
that it actually led to the decrease of desire.
307
991492
3063
за да може да доведе до намалување на желбата.
16:50
The more connected I became, the more responsible I felt,
308
994555
3719
Колку повеќе се зближував, толку поголема одговорност чувствував,
16:54
the less I was able to let go in your presence.
309
998274
3258
и сè помалку можев да се опуштам во твое присуство.
16:57
The third child doesn't really come back.
310
1001532
2814
Третото дете воопшто не се враќа.
17:00
So what happens, if you want to sustain desire,
311
1004346
3432
И што треба за да ја одржите еротската желба,
17:03
it's that real dialectic piece.
312
1007778
2240
тоа е вистинска дијалектичка драма.
17:05
On the one hand you want the security in order to be able to go.
313
1010018
3681
Од една страна ви треба сигурноста за да можете да си заминете.
17:09
On the other hand if you can't go, you can't have pleasure,
314
1013699
3752
Од друга страна пак ако не можете да си заминете, ќе немате задоволство,
17:13
you can't culminate, you don't have an orgasm,
315
1017451
2980
нема да свршите, нема да имате оргазам,
17:16
you don't get excited because you spend your time
316
1020431
2483
нема да се возбудите бидејќи вашето време го поминувате
17:18
in the body and the head of the other and not in your own.
317
1022914
3136
во телото и главата на другиот, а не во сопствената глава и тело.
17:21
So in this dilemma about reconciling
318
1026050
3720
За разрешување на оваа дилема,
17:25
these two sets of fundamental needs,
319
1029770
2513
и помирување на овие две основни потреби,
17:28
there are a few things that I've come to understand erotic couples do.
320
1032283
4385
сфатив дека еротските парови прават неколку нешта.
17:32
One, they have a lot of sexual privacy.
321
1036668
2982
Прво, тие имаат голема сексуална приватност.
17:35
They understand that there is an erotic space
322
1039650
2422
Јасно им е тоа дека секој си има сопствен
17:37
that belongs to each of them.
323
1042072
2051
еротски простор, само за себе.
17:40
They also understand that foreplay is not something you do
324
1044123
3159
Јасно им е дека предиграта не започнува
17:43
five minutes before the real thing.
325
1047282
2104
на пет минути пред „вистинската работа.“
17:45
Foreplay pretty much starts at the end of the previous orgasm.
326
1049386
3200
Предиграта отприлика започнува на крајот од претходниот оргазам.
17:48
They also understand that an erotic space
327
1052586
3220
Исто така јасно им е дека еротика не е
17:51
isn't about, you begin to stroke the other.
328
1055806
2189
кога ќе почнете да се милувате.
17:53
It's about you create a space where you leave Management Inc.,
329
1057995
3555
Туку создавате место каде нема однапред зацртани правила и секако
17:57
maybe where you leave the agile program,
330
1061550
2644
место каде нема да бидете дежурен полицаец,
18:00
(Laughter)
331
1064209
1795
(Смеа)
18:01
and you actually just enter that place
332
1066004
3088
и едноставно влегувате во тоа место
18:04
where you stop being the good citizen
333
1069092
2101
во кое веќе не сте добриот граѓанин
18:07
who is taking care of things and being responsible.
334
1071193
2664
кој се грижи за работите и кој е одговорен.
18:09
Responsibility and desire just butt heads.
335
1073857
3544
Одговорноста и желбата се непријатели.
18:13
They don't really do well together.
336
1077401
2632
Баш и не се согласуваат.
18:15
Erotic couples also understand that passion waxes and wanes.
337
1080033
4199
Еротските парови исто така знаат дека страста оди горе-долу.
18:20
It's pretty much like the moon. It has intermittent eclipses.
338
1084232
3569
Како и месечината. Понекогаш има помрачувања.
18:23
But what they know is they know how to resurrect it.
339
1087801
2623
Но сепак знаат како да ја воскреснат.
18:26
They know how to bring it back,
340
1090424
1692
Знаат како да ја вратат,
18:28
and they know how to bring it back
341
1092116
1233
а знаат како да ја вратат
18:29
because they have demystified one big myth,
342
1093349
2532
бидејќи го имаат демистифицирано големиот мит,
18:31
which is the myth of spontaneity, which is
343
1095881
2638
а тоа е митот за спонтаноста, кој вели дека
18:34
that it's just going to fall from heaven while you're folding the laundry
344
1098519
3714
спонтаноста едноставно ќе ви падне од небо додека ги диплите алиштата,
18:38
like a deus ex machina, and in fact they understood
345
1102233
3112
исто како „deux ex machina“ и воедно на нив им е јасно
18:41
that whatever is going to just happen
346
1105345
2636
дека било што да се случи, тоа веќе
18:43
in a long-term relationship already has.
347
1107981
3086
се има случено во некоја долготрајна врска.
18:46
Committed sex is premeditated sex.
348
1111067
2664
Посветениот секс е секс со предумисла.
18:49
It's willful. It's intentional.
349
1113731
2438
Тој е волев. Со намера.
18:52
It's focus and presence.
350
1116169
3220
Тој е фокусираност и присуство.
18:55
Merry Valentine's.
351
1119389
1719
Среќен Свети Валентин.
18:57
(Applause)
352
1121108
7785
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Esther Perel - Relationship therapistPsychotherapist Esther Perel is changing the conversation on what it means to be in love and have a fulfilling sex life.
Why you should listen
For the first time in human history, couples aren’t having sex just to have kids; there’s room for sustained desire and long-term sexual relationships. But how? Perel, a licensed marriage and family therapist with a practice in New York, travels the world to help people answer this question. For her research she works across cultures and is fluent in nine languages. She coaches, consults and speaks regularly on erotic intelligence, trauma, sexual honesty and conflict resolution. She is the author of Mating in Captivity: Reconciling the Erotic and the Domestic. Her latest work focuses on infidelity: what it is, why happy people do it and how couples can recover from it. She aims to locate this very personal experience within a larger cultural context.
Esther Perel | Speaker | TED.com