TED2015
Marina Abramović: An art made of trust, vulnerability and connection
Marina Abramović: ယုံကြည်မှု၊ အားနည်းချက်နဲ့ ဆက်သွယ်မှုတွေကနေ ဖန်တီးလိုက်တဲ့ အနုပညာ။
Filmed:
Readability: 3
2,579,103 views
Marina Abramović ရဲ့ အနုပညာဟာ ပရိတ်သတ်နဲ့ အလေးအနက်ပြုထားတဲ့ အသိနိုးကြားမှုနဲ့
ပုဂ္ဂိုလ်ရေးဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုကို ရှာဖွေတဲ့ အနုပညာရှင် အကြားက နယ်နိမိတ်ကို တွန်းထုတ်ပစ်ပါတယ်။ သူမရဲ့ ဆန်းသစ်တဲ့ ၂၀၀၅ ခုနှစ်လက်ရာ "The Artist Is Present" မှာ သူမဟာ တစ်နေ့ကို ရှစ်နာရီ ထိုင်င်ခုံပေါ်မှာ ပရိတ်သတ်နဲ့ မျက်နှာချင်ဆိုင်ထိုင်နေရုံပါ...အားကောင်းလှတဲ့ ရလဒ်တွေနဲ့ အတူတူပါ။ သူမရဲ ပေါ်လွင်ထင်ရှားဆုံးလက်ရာကတော့ လာပါလိမ့်ဦးမယ်။ ပြန့်ကျဲနေတဲ့ အနုပညာ ဗိမာန် ပုံသဏ္ဍာန်ယူခြင်းဟာ စမ်းသပ်လေ့လာခြင်းနဲ့ သိမှတ်မှုပါတဲ့ အာရုံစိုက်ခြင်းနဲ့ လုပ်ထားတဲ့ ရိုးရှင်းတဲ့ ဖျော်ဖြေတင်ဆက်မှုတွေကို ရည်းစူးထားပါတယ်။ "ပုံစံတစ်မျိုးတည်း လုပ်မြဲလုပ်နေရင် ဘာမှဖြစ်မလာပါဘူး "လို့ သူမကပြောပါတယ်။ "ကျွန်မရဲ့ နည်းစနစ်က ဘယ်သူမှ မရောက်ဖူးသေးတဲ့ နယ်မြေတစ်ခုကို သွားဖို့ ကျွန်မ လန့်နေတဲ့ ၊ ကျွန်မမသိတဲ့ အရာတွေကို လုပ်ဖို့ပါ၊ "
Marina Abramović - Performance artist
In her performances she’s been cut, burned, and nearly shot -- but Marina Abramović's boldest work yet is a gargantuan institute dedicated to transformation through art. Full bio
In her performances she’s been cut, burned, and nearly shot -- but Marina Abramović's boldest work yet is a gargantuan institute dedicated to transformation through art. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
Now...
0
6960
2216
ကဲ...
00:21
let's go back in time.
1
9200
2080
အချိန်မီ ပြန်သွားကြရအောင်။
00:24
It's 1974.
2
12560
4000
၁၉၇၄ ခုနှစ်ပါ။
00:29
There is the gallery somewhere
3
17960
2560
ကမ္ဘာ့တစ်နေရာမှာ ပန်းချီပြခန်း
00:33
in the world,
4
21880
1720
ရှိနေပြီး
00:37
and there is a young girl, age 23,
5
25080
3296
ကွက်လပ် အလယ်ေခါင်မှာ မတ်တပ်ရပ်နေတဲ့
00:40
standing in the middle of the space.
6
28400
2520
အသက် ၂၃ နှစ်အရွယ် မိန်ကလေးတစ်ဦးရှိပါတယ်။
00:44
In the front of her is a table.
7
32759
3321
သူမရှေ့မှာက စားပွဲတစ်လုံးပါ။
00:49
On the table there are 76 objects
8
37000
4880
စားပွဲပေါ်မှာ ကြည်နူးမှုနဲ့ နာကျင်မှုအတွက်
00:54
for pleasure and for pain.
9
42720
2720
ပစ္စည်း ၇၆ မျိုးရှိပါတယ်။
00:58
Some of the objects are
10
46520
2176
တစ်ချို့ ပစ္စည်းတွေကတော့
01:00
a glass of water, a coat, a shoe, a rose.
11
48720
5800
ရေတစ်ခွက်၊ ကုတ်တစ်ထည်၊ ဖိနပ်တစ်ဖက်၊
နှင်းဆီတစ်ပွင့်ပါ။
နှင်းဆီတစ်ပွင့်ပါ။
01:07
But also the knife,
the razor blade, the hammer
the razor blade, the hammer
12
55160
5480
ဒါပေမဲ့ ဓား၊ သင်တုန်းဓား ၊တူနဲ့
01:13
and the pistol with one bullet.
13
61800
2439
ကျည်တစ်တောင့်ပါတဲ့ ပစ္စတိုလည်း ရှိပါတယ်။
01:18
There are instructions which say,
14
66240
2976
ညွှန်ကြားချက်တွေ ရှိပါတယ် ပြောတာက..
01:21
"I'm an object.
15
69240
1736
"ငါဟာ ပစ္စည်းတစ်ခုပါ၊
01:23
You can use everything on the table on me.
16
71000
3336
ငါ့အပေါ်ကို စားပွဲပေါ်က ပစ္စည်းတိုင်း
သုံးနိုင်တယ်။
သုံးနိုင်တယ်။
01:26
I'm taking all responsibility --
even killing me.
even killing me.
17
74360
4080
ငါတာဝန် အကုန်လုံးယူတယ်..
ငါ့ကို သတ်မယ်ဆိုရင်တောင်ပေါ့။
ငါ့ကို သတ်မယ်ဆိုရင်တောင်ပေါ့။
01:30
And the time is six hours."
18
78920
2600
အချိန်က ခြောက်နာရီပါ။"
01:35
The beginning of this
performance was easy.
performance was easy.
19
83600
3800
ဒီတင်ဆက်မှုရဲ့ အစပိုင်းက လွယ်ပါတယ်။
01:40
People would give me
the glass of water to drink,
the glass of water to drink,
20
88280
3576
လူတွေက ကျွန်မ သောက်ဖို့ ရေတစ်ခွက်ပေးမယ်၊
01:43
they'd give me the rose.
21
91880
1640
နှင်းဆီကို ပေးလိမ့်မယ်။
01:46
But very soon after,
22
94120
2776
ဒါပေမဲ သိပ်မကြာခင်မှာ
01:48
there was a man who took the scissors
and cut my clothes,
and cut my clothes,
23
96920
3496
လူတစ်ယောက်က ကတ်ကြေးယူကာ
ကျွန်မ အဝတ်တွေကို ညှပ်လိုက်တယ်။
ကျွန်မ အဝတ်တွေကို ညှပ်လိုက်တယ်။
01:52
and then they took the thorns of the rose
and stuck them in my stomach.
and stuck them in my stomach.
24
100440
4000
ပြီးတော့ သူတို့တွေ နှင်းဆီဆူးတွေ
ယူပြီး ကျွန်မ ဗိုက်မှာ စိုက်လိုက်တယ်။
ယူပြီး ကျွန်မ ဗိုက်မှာ စိုက်လိုက်တယ်။
01:56
Somebody took the razor blade
and cut my neck and drank the blood,
and cut my neck and drank the blood,
25
104920
4360
တစ်ယောက်က သင်တုန်းဓားကိုယူပြီး ကျွန်မ
ဇက်ကိုဖြတ်ကာ သွေးကို သောက်တယ်၊
ဇက်ကိုဖြတ်ကာ သွေးကို သောက်တယ်၊
02:01
and I still have the scar.
26
109960
1720
အမာရွတ်က ရှိနေဆဲပါ။
02:04
The women would tell the men what to do.
27
112720
2560
မိန်းမတွေက ယောက်ျားတွေကို
လုပ်ခိုင်းလိမ့်မယ်။
လုပ်ခိုင်းလိမ့်မယ်။
02:08
And the men didn't rape me
because it was just a normal opening,
because it was just a normal opening,
28
116000
4816
ယောက်က်ျားတွေ ကျွန်မကို မုဒိမ်းမကျင့်ဘူး၊
အကြောင်းက ကျွန်မဟာ ပုံမှန် ပွင့်လျက်
အကြောင်းက ကျွန်မဟာ ပုံမှန် ပွင့်လျက်
02:12
and it was all public,
29
120840
1696
ရှိနေကာ ဒါက လူတောထဲမှာ ဖြစ်လို့ပါ။
02:14
and they were with their wives.
30
122560
2376
သူတို့မှာလည်း ဇနီးတွေနဲ့လေ။
02:16
They carried me around
and put me on the table,
and put me on the table,
31
124960
2256
သူတို့ ကျွန်မကိုသယ်ပြီး
စားပွဲပေါ်တင်လိုက်ကာ
စားပွဲပေါ်တင်လိုက်ကာ
02:19
and put the knife between my legs.
32
127240
1896
ကျွန်မ ခြေထောက်တွေကြား ဓားထည့်လိုက်တယ်။
02:21
And somebody took the pistol and bullet
and put it against my temple.
and put it against my temple.
33
129160
3640
တစ်ယောက်က ပစ္စတိုနဲ့ ကျည်ဆန်ကိုယူပြီး
ကျွန်မ နားထင်ကို တေ့တယ်။
ကျွန်မ နားထင်ကို တေ့တယ်။
02:25
And another person took the pistol
and they started a fight.
and they started a fight.
34
133560
4000
နောက်တစ်ယောက်က ပစ္စတိုကိုယူတော့
သူတို့ စချတော့တာပေါ့။
သူတို့ စချတော့တာပေါ့။
02:30
And after six hours were finished,
35
138920
2736
ခြောက်နာရီ ကုန်သွားတယ်၊
02:33
I...
36
141680
2496
ကျွန်မ ....
02:36
started walking towards the public.
37
144200
3136
လူထုဆီကို လမ်းစလျှောက်တယ်။
02:39
I was a mess.
38
147360
1216
ကျွန်မဟာ အရှုပ်ထုပ်ပါ။
02:40
I was half-naked, I was full of blood
and tears were running down my face.
and tears were running down my face.
39
148600
4320
တစ်ပိုင်းက ဗလာကျင်းပြီး သွေးတွေနဲ့ ပြည့်
ကာ မျက်နှာမှာ မျက်ရည်တွေ စီးနေတယ်။
ကာ မျက်နှာမှာ မျက်ရည်တွေ စီးနေတယ်။
02:46
And everybody escaped, they just ran away.
40
154040
2840
လူတိုင်း လွတ်သွားတယ်၊ ထွက်ပြေးသွားကြတာပါ။
02:49
They could not confront myself,
with myself as a normal human being.
with myself as a normal human being.
41
157280
5000
လူသားတစ်ဦးအနေနဲ့ ကျွန်မကို
သူတို့ မနှစ်သိမ့်နိုင်ခဲ့ကြဘူး၊
သူတို့ မနှစ်သိမ့်နိုင်ခဲ့ကြဘူး၊
02:54
And then --
42
162760
1320
နောက်ပြီးတော့ ....
02:57
what happened
43
165080
1480
ဖြစ်ပျက်သွားတာက
02:59
is I went to the hotel,
it was at two in the morning.
it was at two in the morning.
44
167240
4480
ကျွန်မ ဟိုတယ်ကို သွားခဲ့တယ်။
မနက် နှစ် နာရီပါ။
မနက် နှစ် နာရီပါ။
03:05
And
45
173080
1680
ပြီးတော့
03:07
I looked at myself in the mirror,
46
175680
2200
ကိုယ့်ကိုယ်ကို မှန်ထဲကို ကြည့်လိုက်တယ်၊
03:10
and I had a piece of gray hair.
47
178520
3800
မီခိုးရောင် ဆံချည်တစ်စ ရှိခဲ့တယ်။
03:16
Alright --
48
184080
1360
ကောင်းပြီ...
03:18
please take off your blindfolds.
49
186000
2040
ကျေးဇူးပြုပြီး မျက်စိဖုံးတွေ ချွတ်လိုက်ပါ။
03:22
Welcome to the performance world.
50
190760
2280
တင်ဆက်မှု ကမ္ဘာက ကြိုဆိုပါတယ် ရှင်။
03:25
First of all, let's explain
what the performance is.
what the performance is.
51
193520
3360
ပထမဆုံး အနေနဲ့ တင်ဆက်မှုက
ဘာဆိုတာ ရှင်းပြပါရစေ။
ဘာဆိုတာ ရှင်းပြပါရစေ။
03:29
So many artists,
so many different explanations,
so many different explanations,
52
197840
2536
များစွာသော အနုပညာရှင်တွေ
များစွာသော ရှင်းလင်းချက်တွေ
များစွာသော ရှင်းလင်းချက်တွေ
03:32
but my explanation
for performance is very simple.
for performance is very simple.
53
200400
2760
ရှိပေမဲ့ တင်ဆက်မှုအတွက်
ကျွန်မရှင်းလင်းချက်က အရမ်းရိုးတယ်
ကျွန်မရှင်းလင်းချက်က အရမ်းရိုးတယ်
03:35
Performance is a mental
and physical construction
and physical construction
54
203640
4576
တင်ဆက်မှုဆိုတာ ပရိတ်သတ်ရှေ့က ကွက်လပ်မှာ
03:40
that the performer makes
in a specific time
in a specific time
55
208240
2816
သတ်မှတ်ကာလ တစ်ခုအတွင်း
တင်ဆက်သူ ပြုလုပ်တဲ့
တင်ဆက်သူ ပြုလုပ်တဲ့
03:43
in a space in front of an audience
56
211080
3296
ပြီးတော့ စွမ်းအားရှိတဲ့
အချီအချပြောဆိုတာ ဖြစ်လာတဲ့
အချီအချပြောဆိုတာ ဖြစ်လာတဲ့
03:46
and then energy dialogue happens.
57
214400
2320
စိတ်ပိုင်းနဲ့ ရုပ်ပိုင်း တည်ဆောက်မှုပါ။
03:49
The audience and the performer
make the piece together.
make the piece together.
58
217280
3520
ပရိတ်သတ်နဲ့ တင်ဆက်သူဟာ
လက်ရာကို အတူ ဖန်တီးပါတယ်။
လက်ရာကို အတူ ဖန်တီးပါတယ်။
03:53
And the difference between
performance and theater is huge.
performance and theater is huge.
59
221600
3760
တင်ဆက်မှုနဲ့ ပြဇာတ်ရုံကြားက
ခြားနားမှုဟာ ကြီးမားပါတယ်။
ခြားနားမှုဟာ ကြီးမားပါတယ်။
03:58
In the theater, the knife is not a knife
60
226240
3456
ပြဇာတ်ရုံမှာ ဓားဟာ ဓားမဟုတ်တော့ပဲ
04:01
and the blood is just ketchup.
61
229720
1920
သွေးဟာ တို့စရာပဲဖြစ်တယ်။
04:04
In the performance,
the blood is the material,
the blood is the material,
62
232040
4536
တင်ဆက်မှုမှာ သွေးဟာ အထည်ဒြပ်တစ်ခု ဖြစ်ပြီး
04:08
and the razor blade or knife is the tool.
63
236600
3296
သင်တုန်းဓားက ဒါမှမဟုတ် ဓားဟာ ကိရိယာပါ။
04:11
It's all about being there
in the real time,
in the real time,
64
239920
3896
ဒါဟာ အချိန်ကိုက် တည်ရှိခြင်းဖြစ်ပြီး
04:15
and you can't rehearse performance,
65
243840
1856
တင်ဆက်မှုကို ဇာတ်တိုက်လို့ မရပါဘူး။
04:17
because you can't do many
of these types of things twice -- ever.
of these types of things twice -- ever.
66
245720
4320
အကြောင်းက ဒီလိုအမျိုးအစား အများကြီးကို
ဘယ်တော့မှ နှစ်ခါ မလုပ်နိုင်လို့ပါ။
ဘယ်တော့မှ နှစ်ခါ မလုပ်နိုင်လို့ပါ။
04:23
Which is very important,
the performance is --
the performance is --
67
251360
2496
ဒါက အရေးပါပါတယ်၊ တင်ဆက်မှုဆိုတာက ..
04:25
you know, all human beings
are always afraid of very simple things.
are always afraid of very simple things.
68
253880
4296
သိတဲ့အတိုင်း လူတွေအားလုံးဟာ အရမ်း
ရိုးရှင်းတာတွေကို အမြဲကြောက်ကြတယ်။
ရိုးရှင်းတာတွေကို အမြဲကြောက်ကြတယ်။
04:30
We're afraid of suffering,
we're afraid of pain,
we're afraid of pain,
69
258200
3376
ဝေဒနာခံစားရတာ ကြောက်တယ်၊
နာကျင်တာကို ကြောက်တယ်၊
နာကျင်တာကို ကြောက်တယ်၊
04:33
we're afraid of mortality.
70
261600
2080
သေခြင်းတရားကို ကြောက်တယ်။
04:36
So what I'm doing --
71
264240
1256
ဒီတော့ ကျွန်မ ဘာလုပ်နေတာလဲ
04:37
I'm staging these kinds of fears
in front of the audience.
in front of the audience.
72
265520
4216
ဒီကြောက်ရွံမှုတွေကို ပရိတ်သတ်ရှေ့မှောက်မှာ
တင်ဆက်နေတာပါ။
တင်ဆက်နေတာပါ။
04:41
I'm using your energy,
73
269760
2176
သင်တို့ရဲ့ စွမ်းအင်ကို သုံးပြီး
04:43
and with this energy I can go
and push my body as far as I can.
and push my body as far as I can.
74
271960
5776
ဒီစွမ်းအင်နဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို ဝေးနိုင်သမျှ
ဝေးဝေး သွားလိုက် တွန်းလိုက် လုပ်နိုင်တာပါ။
ဝေးဝေး သွားလိုက် တွန်းလိုက် လုပ်နိုင်တာပါ။
04:49
And then I liberate myself
from these fears.
from these fears.
75
277760
3576
ပြီးတော့ ဒီအကြောက်တရားတွေကနေ
ကိုယ့်ကိုယ်ကို လွတ်မြောက်စေပါတယ်။
ကိုယ့်ကိုယ်ကို လွတ်မြောက်စေပါတယ်။
04:53
And I'm your mirror.
76
281360
1296
ကျွန်မဟာ သင်တို့ရဲ့ မှန်ပါ
04:54
If I can do this for myself,
you can do it for you.
you can do it for you.
77
282680
3280
ကျွန်မဘာသာ ဒါကိုလုပ်နိုင်ရင်
သင်တို့လည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။
သင်တို့လည်း လုပ်နိုင်ပါတယ်။
04:58
After Belgrade, where I was born,
78
286720
2056
ကျွန်မမွေးတဲ့ Belgrade နောက်မှာ
05:00
I went to Amsterdam.
79
288800
2280
Amsterdam ကိုသွားခဲ့တယ်။
05:03
And you know, I've been doing performances
80
291440
2616
သိတဲ့အတိုင်း ကျွန်မတင်ဆက်မှုတွေလုပ်နေတာ
05:06
since the last 40 years.
81
294080
2256
လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် ၄၀ ကတည်းကပါ။
05:08
And here I met Ulay,
82
296360
1576
ပြီးတော့ ဒီမှာ Ulay နဲ့ဆုံခဲ့တယ်။
05:09
and he was the person
I actually fell in love with.
I actually fell in love with.
83
297960
3376
သူက ကျွန်မ ပထမဆုံး ချစ်မိတဲ့သူပါ။
05:13
And we made, for 12 years,
performances together.
performances together.
84
301360
3136
၁၂ နှစ်လုံးလုံး တင်ဆက်မှုတွေ
အတူလုပ်ခဲ့တယ်။
အတူလုပ်ခဲ့တယ်။
05:16
You know the knife
and the pistols and the bullets,
and the pistols and the bullets,
85
304520
3256
သိတယ်နော် ဓားရယ်၊ ပစ္စတိုနဲ့ ကျည်ဆန်တွေဟာ
05:19
I exchange into love and trust.
86
307800
2936
ချစ်ခြင်းနဲ့ ယုံကြည်မှုကို
ကျွန်မ ဖလှယ်တာလေ။
ကျွန်မ ဖလှယ်တာလေ။
05:22
So to do this kind work
you have to trust the person completely
you have to trust the person completely
87
310760
3616
ဒီတော့ ဒီအလုပ်မျိုးလုပ်ဖို့ ဒီလူကို
အပြည့်အဝ ယုံကြည်ဖို့လိုတယ်လေ။
အပြည့်အဝ ယုံကြည်ဖို့လိုတယ်လေ။
05:26
because this arrow
is pointing to my heart.
is pointing to my heart.
88
314400
3016
အကြောင်းက မြားက ကျွန်မ နှလုံးသားကို
ချိန်နေလို့ပါ။
ချိန်နေလို့ပါ။
05:29
So, heart beating and adrenaline
is rushing and so on,
is rushing and so on,
89
317440
4336
ဒီတော့ နှလုံးခုန်ခြင်းနဲ့ အန်ဒရီနလင်းက
ပြေးဝင်လာနေတာတို့ စတာတွေဟာ
ပြေးဝင်လာနေတာတို့ စတာတွေဟာ
05:33
is about trust, is about total trust
to another human being.
to another human being.
90
321800
4520
ယုံကြည်မှုပါ၊ အခြားလူသားကို
လုံးဝ ယုံကြည်မှုပါ။
လုံးဝ ယုံကြည်မှုပါ။
05:39
Our relationship was 12 years,
91
327320
2216
ကျွန်မတို့ရဲ့ သံယောဇဉ်က ၁၂ နှစ်တာပါ။
05:41
and we worked on so many subjects,
both male and female energy.
both male and female energy.
92
329560
3856
အကြောင်းအရာ များစွာလုပ်ခဲ့တယ်၊
အထီးနဲ့အမ စွမ်းအင် နှစ်ခုစလုံးပါ။
အထီးနဲ့အမ စွမ်းအင် နှစ်ခုစလုံးပါ။
05:45
And as every relationship
comes to an end, ours went too.
comes to an end, ours went too.
93
333440
4136
သံယောဇဉ်တိုင်းဟာ အဆုံးရှိလာသလိုပဲ
ကျွန်မတို့လည်း သွားတာပဲလေ။
ကျွန်မတို့လည်း သွားတာပဲလေ။
05:49
We didn't make phone calls
like normal human beings do
like normal human beings do
94
337600
3656
သာမန်လူတွေ လုပ်သလို ဖုန်းမဆက်ခဲ့ဘူး၊
05:53
and say, you know, "This is over."
95
341280
1976
ပြောရရင် သိတဲ့အတိုင်း "ပြီးပြီလေ"
05:55
We walked the Great Wall
of China to say goodbye.
of China to say goodbye.
96
343280
3000
နှုတ်ဆက်စကားဆိုဖို့ တရုတ်ပြည်က
မဟာတံတိုင်းပေါ် လျှောက်ခဲ့တယ်။
မဟာတံတိုင်းပေါ် လျှောက်ခဲ့တယ်။
05:58
I started at the Yellow Sea,
and he started from the Gobi Desert.
and he started from the Gobi Desert.
97
346640
4080
ကျွန်မက ပင်လယ်ဝါက စပြီး
သူက ဂိုဘီ သဲကန္တာရက စခဲ့တယ်။
သူက ဂိုဘီ သဲကန္တာရက စခဲ့တယ်။
06:03
We walked, each of us, three months,
98
351200
3376
တစ်ဦးစီဟာ သုံးလတာ ကီလို နှစ်ထောင့် ငါးရာ
06:06
two and a half thousand kilometers.
99
354600
1840
လျှောက်ခဲ့ကြတယ်။
06:08
It was the mountains, it was difficult.
100
356800
1976
ဒါက တောင်တွေပါ၊ ခက်ခဲခဲ့ပါတယ်။
06:10
It was climbing, it was ruins.
101
358800
2336
ဒါက တက်လှမ်းခြင်းပါ၊ အပျက်အစီးတွေပေါ့။
06:13
It was, you know, going through
the 12 Chinese provinces,
the 12 Chinese provinces,
102
361160
3096
သိတဲ့အတိုင်း တရုတ် ပြည်နယ် ၁၂ ခုကို
ဖြတ်သွားနေတာပါ။
ဖြတ်သွားနေတာပါ။
06:16
this was before China was open in '87.
103
364280
3816
ဒါက တရုတ်ပြည်ကို ၈၇ ခုနှစ်မှာ
ဖွင့်မပေးခဲ့တုန်းကပါ။
ဖွင့်မပေးခဲ့တုန်းကပါ။
06:20
And we succeeded to meet in the middle
104
368120
3536
နှုတ်ဆက်စကားဆိုဖို့ အလယ်မှာ
06:23
to say goodbye.
105
371680
1480
တွေ့ဆုံနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
06:26
And then our relationship stopped.
106
374320
1840
ဒီနောက် ကျွန်မတို့ဆက်ဆံရေး ရပ်သွားတယ်။
06:28
And now, it completely changed
how I see the public.
how I see the public.
107
376560
4400
အခုတော့ ဒါက ကျွန်မ လူအများကို
ရှုမြင်ပုံကို လုံးဝ ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။
ရှုမြင်ပုံကို လုံးဝ ပြောင်းလဲလိုက်တယ်။
06:33
And one very important piece
I made in those days
I made in those days
108
381280
3136
အဲဒီအချိန်တွေက ကျွန်မဖန်တီးခဲ့တဲ့
အရေးကြီးတဲ့ လက်ရာတစ်ခုက
အရေးကြီးတဲ့ လက်ရာတစ်ခုက
06:36
was "Balkan Baroque."
109
384440
1976
"Balkan Baroque" ပါ။
06:38
And this was the time of the Balkan Wars,
110
386440
2696
ဒါက ဘောလ်ကန် စစ်ပွဲတွေဖြစ်တဲ့
အချိန်ဖြစ်ပြီး
အချိန်ဖြစ်ပြီး
06:41
and I wanted to create
some very strong, charismatic image,
some very strong, charismatic image,
111
389160
3536
ကျွန်မဟာ အရမ်းပြင်းထန်ပြီး
ဩဇာလွှမ်းတဲ့ ပုံရိပ်ကို ဖန်တီးချင်ခဲ့တယ်။
ဩဇာလွှမ်းတဲ့ ပုံရိပ်ကို ဖန်တီးချင်ခဲ့တယ်။
06:44
something that could serve
for any war at any time,
for any war at any time,
112
392720
3296
အချိန်တိုင်း စစ်ပွဲတိုင်းအတွက် တစ်ခုခု
အသုံးတည့်အောင်လေ။
အသုံးတည့်အောင်လေ။
06:48
because the Balkan Wars are now finished,
but there's always some war, somewhere.
but there's always some war, somewhere.
113
396040
4016
အကြောင်းက အခု ဘော်ကန်စစ်ပွဲတွေ
ပြီးသွားပေမဲ့ စစ်ဆိုတာက အမြဲရှိနေတာပဲလေ။
ပြီးသွားပေမဲ့ စစ်ဆိုတာက အမြဲရှိနေတာပဲလေ။
06:52
So here I am washing
114
400080
1976
ဒီတော့ ဒီမှာ ကျွန်မ ဆေးကြောနေတာက
06:54
two and a half thousand
dead, big, bloody cow bones.
dead, big, bloody cow bones.
115
402080
3776
သေပြီး၊ ကြီးမားကာ သွေးစွန်းနေတဲ့
နွားရိုး နှစ်သောင်းခွဲပါ။
နွားရိုး နှစ်သောင်းခွဲပါ။
06:57
You can't wash the blood,
you never can wash shame off the wars.
you never can wash shame off the wars.
116
405880
3536
သွေးကို ဆေးလို့မရဘူး၊ စစ်ပွဲတွေက
အရှက်ကို ဘယ်တော့မှ ဆေးပစ်လို့မရဘူး။
အရှက်ကို ဘယ်တော့မှ ဆေးပစ်လို့မရဘူး။
07:01
So I'm washing this six hours, six days,
and wars are coming off these bones,
and wars are coming off these bones,
117
409440
4576
ဒီတော့ ဒါကို ဆေးနေတာ ခြောက်ရက်၊
ခြောက်နာရီ၊ အရိုးတွေကနေ စစ်ပွဲတွေ
ခြောက်နာရီ၊ အရိုးတွေကနေ စစ်ပွဲတွေ
07:06
and becoming possible --
an unbearable smell.
an unbearable smell.
118
414040
3240
ကွာကျလာပြီး မခံမရပ်နိုင်တဲ့
အနံ့တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
အနံ့တစ်ခု ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။
07:09
But then something stays in the memory.
119
417640
2856
ဒီနောက်မှာ မှတ်ဉာဏ်ထဲမှာ
တစ်ခုခု ကျန်နေတယ်။
တစ်ခုခု ကျန်နေတယ်။
07:12
I want to show you the one
who really changed my life,
who really changed my life,
120
420520
2736
ကျွန်မ ဘဝကို တကယ်ပဲ ပြောင်းလဲစေခဲ့သူကို
ပြသချင်ပါတယ်၊
ပြသချင်ပါတယ်၊
07:15
and this was the performance in MoMa,
which I just recently made.
which I just recently made.
121
423280
4136
ဒါက MoMa မှာ ကျွန်မ မကြာခင်က
လုပ်ခဲ့တဲ့ တင်ဆက်မှု တစ်ခုပါ။
လုပ်ခဲ့တဲ့ တင်ဆက်မှု တစ်ခုပါ။
07:19
This performance --
when I said to the curator,
when I said to the curator,
122
427440
3336
ဒီတင်ဆက်မှုက......
ပြတိုက်မှုးကို ကျွန်မပြောလိုက်တာက
ပြတိုက်မှုးကို ကျွန်မပြောလိုက်တာက
07:22
"I'm just going to sit at the chair,
123
430800
1976
"ကျွန်မ ထိုင်ခုံမှာ ထိုင်တော့မလို့ပါ၊
07:24
and there will be
an empty chair at the front,
an empty chair at the front,
124
432800
2536
အရှေ့မှာ ထိုင်ခုံလွတ်တစ်ခုရှိပြီး
07:27
and anybody from the public
can come and sit as long as they want."
can come and sit as long as they want."
125
435360
3496
ပရိတ်သတ်ထဲက ဆန္ဒရှိတဲ့လူ
လာထိုင်နိုင်ပါတယ်။"
လာထိုင်နိုင်ပါတယ်။"
07:30
The curator said to me,
126
438880
1216
ပြတိုက်မှူးက ပြောတာက
07:32
"That's ridiculous, you know,
this is New York,
this is New York,
127
440120
2656
" မဖြစ်နိုင်တာကွာ၊ သိသားနဲ့၊
ဒါ New York လေ၊
ဒါ New York လေ၊
07:34
this chair will be empty,
128
442800
1216
ခုံကတော့ လွတ်နေမှာပဲ၊
07:36
nobody has time to sit in front of you."
129
444040
1905
မင်းရှေ့မှာထိုင်ဖို့ အချိန်မရှိကြဘူးလေ။
07:37
(Laughter)
130
445969
1167
(ရယ်သံများ)
07:39
But I sit for three months.
131
447160
1896
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ သုံးလ ထိုင်တယ်။
07:41
And I sit everyday, eight hours --
132
449080
1936
နေ့တိုင်း ရှစ်နာရီထိုင်တယ်။
07:43
the opening of the museum --
133
451040
1376
ပြတိုက် ဖွင့်ချိန်...
07:44
and 10 hours on Friday
when the museum is open 10 hours,
when the museum is open 10 hours,
134
452440
2896
ပြတိုက် ၁၀ နာရီဖွင့်တဲ့
သောကြာနေ့မှာ ၁၀ နာရီပါ၊
သောကြာနေ့မှာ ၁၀ နာရီပါ၊
07:47
and I never move.
135
455360
1174
လုံးလုံး မရွှေ့ဘူး။
07:48
And I removed the table
and I'm still sitting,
and I'm still sitting,
136
456558
2858
စားပွဲကို ဖယ်လိုက်ပြီး ဆက်ထိုင်နေတုန်းပဲ၊
07:51
and this changed everything.
137
459440
2120
ဒါက အရာရာကို ပြောင်းလဲခဲ့တယ်။
07:53
This performance,
maybe 10 or 15 years ago --
maybe 10 or 15 years ago --
138
461960
2336
ဒီတင်ဆက်မှုက လွန်ခဲ့တဲ့
၁၀ နှစ် ၁၅ နှစ်လောက်ကပါ၊
၁၀ နှစ် ၁၅ နှစ်လောက်ကပါ၊
07:56
nothing would have happened.
139
464320
1416
ဘာမှ ဖြစ်လာခဲ့မှာ မဟုတ်ဘူး။
07:57
But the need of people to actually
experience something different,
experience something different,
140
465760
4896
ဒါပေမဲ့ ခြားနားတဲ့ တစ်ခုခုကို တကယ်
တွေ့ကြုံခံစားဖို့ လူတွေ လိုအပ်တာက
တွေ့ကြုံခံစားဖို့ လူတွေ လိုအပ်တာက
08:02
the public was not anymore the group --
141
470680
2096
လူထုဟာ အုပ်စုမဟုတ်တော့ဘူး...
08:04
relation was one to one.
142
472800
2000
ဆက်စပ်မှုက တစ်ဦးချင်းစီပဲ။
08:07
I was watching these people,
they would come and sit in front of me,
they would come and sit in front of me,
143
475160
3736
ဒီလူတွေကို စောင့်ကြည့်နေတယ်၊
ကျွန်မရှေ့မှာ လာထိုင်ကြပေမဲ့
ကျွန်မရှေ့မှာ လာထိုင်ကြပေမဲ့
08:10
but they would have to wait
for hours and hours and hours
for hours and hours and hours
144
478920
2696
ဒီနေရာကိုရဖို့ နာရီပေါင်းများစွာ
စောင့်ဖို့တော့
စောင့်ဖို့တော့
08:13
to get to this position,
145
481640
1158
လိုခဲ့မှာဖြစ်ပြီး
08:14
and finally, they sit.
146
482823
1553
နောက်ဆုံးမှာ သူတို့ ထိုင်တယ်။
08:16
And what happened?
147
484400
1560
ပြီးတော့ ဘာဖြစ်ခဲ့လဲ။
08:18
They are observed by the other people,
148
486440
2136
သူတို့ကို အခြားလူတွေက စောင့်ကြည့်ကြတယ်။
08:20
they're photographed,
they're filmed by the camera,
they're filmed by the camera,
149
488600
2576
ဓာတ်ပုံရိုက်ခံ၊ ကင်မရာနဲ့
ရုပ်ရှင်ရိုက်ခံရတယ်၊
ရုပ်ရှင်ရိုက်ခံရတယ်၊
08:23
they're observed by me
150
491200
1376
ကျွန်မရဲ့ ကြည့်တာခံရတယ်၊
08:24
and they have nowhere to escape
except in themselves.
except in themselves.
151
492600
3160
သူတို့ကိုယ်တိုင်ကလွဲပြီး လွတ်မြောက်ဖို့
နေရာ မရှိကြဘူး။
နေရာ မရှိကြဘူး။
08:28
And that makes a difference.
152
496240
1576
ဒါက ထူးခြားမှုတစ်ခု ဖြစ်စေတယ်။
08:29
There was so much pain and loneliness,
153
497840
1816
နာကျင်မှုနဲ့ အထီးကျန်မှု အများကြီးပါ။
08:31
there's so much incredible things
when you look in somebody else's eyes,
when you look in somebody else's eyes,
154
499680
4096
အခြားသူရဲ့ မျက်လုံးတွေထဲ ကြည့်လိုက်ရင်
မယုံနိုင်စရာတွေက အများကြီးပါ။
မယုံနိုင်စရာတွေက အများကြီးပါ။
08:35
because in the gaze
with that total stranger,
with that total stranger,
155
503800
2976
အကြောင်းက ဒီအစိမ်းသက်သက်လူရဲ့
ငေးကြည့်မှုထဲမှာ
ငေးကြည့်မှုထဲမှာ
08:38
that you never even say one word --
everything happened.
everything happened.
156
506800
3000
ကိုယ်က တစ်လုံးမှ မပြောဘူး၊
အရာရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်လေ။
အရာရာ ဖြစ်ခဲ့တယ်လေ။
08:42
And I understood when I stood up
from that chair after three months,
from that chair after three months,
157
510200
4976
သုံးလကြာပြီး ထိုင်ခုံကအထမှာ
နားလည်လိုက်တာက ကျွန်မဟာ
နားလည်လိုက်တာက ကျွန်မဟာ
08:47
I am not the same anymore.
158
515200
1575
အရင်အတိုင်း မဟုတ်တော့တာပါ။
08:48
And I understood
that I have a very strong mission,
that I have a very strong mission,
159
516799
2777
သိလိုက်တာက ကျွန်မမှာ
ဒီအတွေ့အကြုံကို လူတိုင်းဆီ
ဒီအတွေ့အကြုံကို လူတိုင်းဆီ
08:51
that I have to communicate this experience
160
519600
3256
ဆက်သွယ်ဖို့လိုတယ်ဆိုတဲ့ အရမ်းအားကောင်းတဲ့
08:54
to everybody.
161
522880
1255
တာဝန်တစ်ခုရှိတယ်ဆိုတာပါ။
08:56
And this is how, for me, was born the idea
162
524159
2817
ကျွန်မအတွက်တော့ ဒါဟာ ဒြပ်မဲ့ တင်ဆက်မှု
08:59
to have an institute
of immaterial performing arts.
of immaterial performing arts.
163
527000
4000
အနုပညာ ဗိမာန် တစ်ခု ရှိလာဖို့
စိတ်ကူးမွေးဖွား ပုံပါ
စိတ်ကူးမွေးဖွား ပုံပါ
09:03
Because thinking about immateriality,
164
531320
2896
ဒြပ်မဲ့အကြောင်းတွေးတာကြောင့် တင်ဆက်မှုဟာ
09:06
performance is time-based art.
165
534240
1456
ကာလကို အခြေခံတဲ့ အနုပညာပါ။
09:07
It's not like a painting.
166
535720
1336
ပန်းချီကားလို မဟုတ်ပါဘူး။
09:09
You have the painting on the wall,
the next day it's there.
the next day it's there.
167
537080
2776
ပန်းချီကားကို နံရံမှာထားတယ်၊
နောက်နေ့ အဲဒီမှာပဲ ရှိတယ်။
နောက်နေ့ အဲဒီမှာပဲ ရှိတယ်။
09:11
Performance, if you are missing it,
you only have the memory,
you only have the memory,
168
539880
4696
တင်ဆက်မှုက လွတ်သွားရင်
မှတ်ဉာဏ်ပဲ ရှိတော့တာပါ။
မှတ်ဉာဏ်ပဲ ရှိတော့တာပါ။
09:16
or the story of somebody else telling you,
169
544600
2336
ဒါမှမဟုတ် အခြားသူတစ်ယောက်က
ပြောတဲ့ ပုံပြင်ပေါ့။
ပြောတဲ့ ပုံပြင်ပေါ့။
09:18
but you actually missed the whole thing.
170
546960
1936
ဒါပေမဲ့ တကယ်တော့ အကုန်လုံး
လွတ်သွားတာပါ။
လွတ်သွားတာပါ။
09:20
So you have to be there.
171
548920
1216
အဲဒီမှာ ရှိဖို့လိုပါတယ်။
09:22
And in my point,
if you talk about immaterial art,
if you talk about immaterial art,
172
550160
2896
ကျွန်မ သဘောက ဒြပ်မဲ့အနုပညာ
အကြောင်း ရှင်တို့ပြောရင်
အကြောင်း ရှင်တို့ပြောရင်
09:25
music is the highest --
absolutely highest art of all,
absolutely highest art of all,
173
553080
3376
ဂီတဟာ အမြင့်ဆုံး.. အားလုံးထဲမှာ
တကယ့်ကို အမြင့်ဆုံး အနုပညာပါ။
တကယ့်ကို အမြင့်ဆုံး အနုပညာပါ။
09:28
because it's the most immaterial.
174
556480
1776
ဒါက ဒြပ်မဲ့ အဖြစ်ဆုံး ဖြစ်လို့ပါ။
09:30
And then after this is performance,
and then everything else.
and then everything else.
175
558280
2858
ဒါဟာ တင်ဆက်မှုဖြစ်တဲ့နောက်မှတော့
ကျန်တာ အားလုံးရောပေါ့။
ကျန်တာ အားလုံးရောပေါ့။
09:33
That's my subjective way.
176
561162
1534
ဒါက ကျွန်မရဲ့ ပုဂ္ဂလဓိဋ္ဌာန်ပါ။
09:34
This institute is going to happen
in Hudson, upstate New York,
in Hudson, upstate New York,
177
562720
3896
ဒီဗိမာန်က New York တောပိုင်း Hudson မှာ
ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပြီး
ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပြီး
09:38
and we are trying to build
with Rem Koolhaas, an idea.
with Rem Koolhaas, an idea.
178
566640
3000
Rem Koolhaas စိတ်ကူးနဲ့ ကြိုးစား
တည်ဆောက် နေပါတယ်။
တည်ဆောက် နေပါတယ်။
09:41
And it's very simple.
179
569960
1256
ပြီးတော့ အရမ်း ရိုးပါတယ်။
09:43
If you want to get experience,
you have to give me your time.
you have to give me your time.
180
571240
4656
တွေ့ကြုံခံစားချင်ရင် အချိန်တော့
ပေးဖို့လိုတာပေါ့။
ပေးဖို့လိုတာပေါ့။
09:47
You have to sign the contract
before you enter the building,
before you enter the building,
181
575920
3096
အဆောက်အဦထဲမဝင်ခင် အချိန်ပြည့်
ခြောက်နာရီ နေပါ့မယ်လို့
ခြောက်နာရီ နေပါ့မယ်လို့
09:51
that you will spend there
a full six hours,
a full six hours,
182
579040
2856
သဘောတူ လက်မှတ်ထိုးဖို့ လိုပါတယ်။
09:53
you have to give me your word of honor.
183
581920
2656
ကျွန်မကို ဂုဏ်ပြုစကား ပြောဖို့လိုတာပေါ့။
09:56
It's something so old-fashioned,
184
584600
1896
ဒါက တော်တော် ရှေးရိုးဆန်တယ် ဆိုပေမဲ့
09:58
but if you don't respect your own
word of honor and you leave before --
word of honor and you leave before --
185
586520
3336
ကိုယ့်ရဲ့ ဂုဏ်ပြုစကားကို မလေးစားရင်တော့
..အရင်ထွက်သွားပါ။
..အရင်ထွက်သွားပါ။
10:01
that's not my problem.
186
589880
1216
ဒါ ကျွန်မ ကိစ္စမဟုတ်ဘူး။
10:03
But it's six hours, the experience.
187
591120
2496
ဒါပေမဲ့ ဒါ ခြောက်နာရီပါ၊ အတွေ့အကြုံပါ။
10:05
And then after you finish,
you get a certificate of accomplishment,
you get a certificate of accomplishment,
188
593640
3143
ပြီးတဲ့နောက်မှာ အောင်မြင်မှု
လက်မှတ်တစ်ခု ရမယ်။
လက်မှတ်တစ်ခု ရမယ်။
10:08
so get home and frame it if you want.
189
596807
2049
ကြိုက်ရင် အိမ်ရောက်တော့ ဘောင်ကွပ်ပေါ့။
10:10
(Laughter)
190
598880
1016
(ရယ်သံများ)
10:11
This is orientation hall.
191
599920
1336
ဒါဟာ အဝင်ဆောင်ပေါ့။
10:13
The public comes in, and the first thing
you have to do is dress in lab coats.
you have to do is dress in lab coats.
192
601280
4496
လူတွေဝင်လာတော့ ပထမဆုံး
လုပ်ရမှာက စမ်းသပ်ခန်း ဝတ်စုံ ဝတ်ဖို့ပါ။
လုပ်ရမှာက စမ်းသပ်ခန်း ဝတ်စုံ ဝတ်ဖို့ပါ။
10:17
It's this importance
193
605800
1216
ဒါက ကြည့်သူသက်သက်ကနေ
10:19
of stepping from being
just a viewer into experimenter.
just a viewer into experimenter.
194
607040
4216
လက်တွေ့သုသေသီ အဖြစ်တက်လှမ်းခြင်းရဲ့
အရေးကြီးပါမှုပါ။
အရေးကြီးပါမှုပါ။
10:23
And then you go to the lockers
195
611280
2416
ပြီးတော့ အဝတ်ဘီရိုတွေဆီသွားပြီး
10:25
and you put your watch,
your iPhone, your iPod, your computer
your iPhone, your iPod, your computer
196
613720
3296
ကိုယ့်နာရီ၊ iPhone IPod နဲ့ ကွန်ပြူတာနဲ့
10:29
and everything digital, electronic.
197
617040
2296
ဒစ်ဂျစ်တယ် ပစ္စည်း အားလုံးကို ထည့်လိုက်ပါ။
10:31
And you are getting free time
for yourself for the first time.
for yourself for the first time.
198
619360
4336
ပထမဆုံးအကြိမ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်
အားလပ်ချိန် ရနေတာပေါ့။
အားလပ်ချိန် ရနေတာပေါ့။
10:35
Because there is nothing
wrong with technology,
wrong with technology,
199
623720
3376
အကြောင်းက နည်းပညာနဲ့ပတ်သက်ပြီး
ဘာမှ မမှားပါဘူး။
ဘာမှ မမှားပါဘူး။
10:39
our approach to technology is wrong.
200
627120
2336
နည်းပညာကို ကျွန်မတို့ ချဉ်းကပ်မှုကသာ
မှားတာပါ။
မှားတာပါ။
10:41
We are losing the time
we have for ourselves.
we have for ourselves.
201
629480
2696
ကိုယ့်အတွက်ရှိတဲ့ အချိန် ဆုံးရှုံးနေကြတယ်။
10:44
This is an institute
to actually give you back this time.
to actually give you back this time.
202
632200
3296
ဒါဟာ သင်တို့ကို အဲဒီအချိန် တကယ်ပဲ
ပြန်ပေးတဲ့ ဗိမာန်ပါ။
ပြန်ပေးတဲ့ ဗိမာန်ပါ။
10:47
So what you do here,
203
635520
1256
ဒီတော့ ဒီမှာ လုပ်ကြတာက
10:48
first you start slow walking,
you start slowing down.
you start slowing down.
204
636800
3096
ပထမ ဖြည်းဖြည်းစလျှောက်တယ်၊
အရှိန်စလျှော့ချတယ်၊
အရှိန်စလျှော့ချတယ်၊
10:51
You're going back to simplicity.
205
639920
1936
ရိုးစင်းမှုဆီ ပြန်သွားနေတာပါ။
10:53
After slow walking, you're going
to learn how to drink water --
to learn how to drink water --
206
641880
3616
အနှေးလျှောက်ပြီး ရေသောက်ပုံကို
သင်ယူတော့မှာပါ။
သင်ယူတော့မှာပါ။
10:57
very simple, drinking water
for maybe half an hour.
for maybe half an hour.
207
645520
3640
အရမ်း ရိုးတယ်၊ ရေသောက်တာ
နာရီဝက်လောက်ကြာနိုင်တယ်။
နာရီဝက်လောက်ကြာနိုင်တယ်။
11:01
After this, you're going to
the magnet chamber,
the magnet chamber,
208
649640
2296
ဒါပြီးတော့ သံလိုက်ဆောင်ကို သွားမယ်၊
11:03
where you're going to create
some magnet streams on your body.
some magnet streams on your body.
209
651960
3896
အဲဒီမှာ ကိုယ်ပေါ်မှာ သံလိုက်
စီးကြောင်းတွေ ဖန်တီးမယ်။
စီးကြောင်းတွေ ဖန်တီးမယ်။
11:07
Then after this,
you go to crystal chamber.
you go to crystal chamber.
210
655880
2456
အဲဒီနောက်မှာ သလင်းဆောင်ကို သွားမယ်။
11:10
After crystal chamber,
you go to eye-gazing chamber,
you go to eye-gazing chamber,
211
658360
2776
သလင်းဆောင်ပြီးတော့
ငေးကြည့်ဆောင်ကို သွားမယ်။
ငေးကြည့်ဆောင်ကို သွားမယ်။
11:13
after eye-gazing chamber, you go to
a chamber where you are lying down.
a chamber where you are lying down.
212
661160
4096
ငေးကြည့်ဆောင်ပြီးတော့ လဲလျောင်းလို့ရတဲ့
အဆောင်ကို သွားမယ်။
အဆောင်ကို သွားမယ်။
11:17
So it's the three basic positions
of the human body,
of the human body,
213
665280
2456
ဒီတော့ ဒါက လူသား ခန္ဓာရဲ့
အခြေခံ အနေအထား သုံးခုပါ။
အခြေခံ အနေအထား သုံးခုပါ။
11:19
sitting, standing and lying.
214
667760
1336
ထိုင်တာ၊ ရပ်တာ၊ လဲလျောင်းတာ။
11:21
And slow walking.
215
669120
1536
ပြီးတော့ အနှေးလျှောက်တာပါ။
11:22
And there is a sound chamber.
216
670680
1816
နောက်ပြီး အသံဆောင်ပါ။
11:24
And then after you've seen all of this,
217
672520
2336
နောက်ပြီး ဒါတွေအားလုံး မြင်ပြီးတဲ့နောက်
11:26
and prepared yourself
mentally and physically,
mentally and physically,
218
674880
2143
ကိုယ့်ကိုယ်ကို စိတ်ရော ရုပ်ပါ
ပြင်ဆင်ပါတယ်။
ပြင်ဆင်ပါတယ်။
11:29
then you are ready to see
something with a long duration,
something with a long duration,
219
677047
2667
နောက် ဒြပ်မဲ့ အနုပညာလို တစ်ခုခုကို
အချိန်ကြာကြာလေး
အချိန်ကြာကြာလေး
11:31
like in immaterial art.
220
679738
2358
ကြည့်ဖို့ အသင့်ပြင်ပါတယ်။
11:34
It can be music, it can be opera,
it can be a theater piece,
it can be a theater piece,
221
682120
3856
ဂီတ၊ အော်ပရာ ပြဇာတ်တင်ဆက်မှု
ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
11:38
it can be film, it can be video dance.
222
686000
2896
ရုပ်ရှင်၊ ဗီဒီယို အက ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
11:40
You go to the long duration chairs
because now you are comfortable.
because now you are comfortable.
223
688920
3816
အချိန်ကြာတဲ့ ထိုင်ခုံတွေဆီ သွားပါတယ်၊
အချိန်ကြာတဲ့ ထိုင်ခုံတွေမှာ အခုတော့
အချိန်ကြာတဲ့ ထိုင်ခုံတွေမှာ အခုတော့
11:44
In the long duration chairs,
224
692760
1376
သက်တောင့်သက်သာ ဖြစ်လို့ပါ။
11:46
you're transported to the big place
where you're going to see the work.
where you're going to see the work.
225
694160
3696
ဒီလက်ရာကို မြင်ရမယ့် နေရာကြီးဆီ
အပို့ခံရတယ်။
အပို့ခံရတယ်။
11:49
And if you fall asleep,
226
697880
1216
ပြီး သင်အိပ်ပျော်သွားရင်
11:51
which is very possible
because it's been a long day,
because it's been a long day,
227
699120
2536
ဒါကဖြစ်နိုင်တယ်လေ၊
အကြောင်းက နေ့ကရှည်ကြာပြီကိုး။
အကြောင်းက နေ့ကရှည်ကြာပြီကိုး။
11:53
you're going to be
transported to the parking lot.
transported to the parking lot.
228
701680
2456
ကားရပ်တဲ့နေရာကို အပို့ခံရတော့မှာပါ။
11:56
(Laughter)
229
704160
1616
(ရယ်သံများ)
11:57
And you know, sleeping is very important.
230
705800
2816
သိတဲ့အတိုင်း အိပ်စက်ခြင်းဟာ အရေးကြီးတယ်လေ။
12:00
In sleeping, you're still receiving art.
231
708640
2776
အိပ်စက်တုန်းမှာ အနုပညာကို လက်ခံရနေတုန်းပါ။
12:03
So in the parking lot you stay
for a certain amount of time,
for a certain amount of time,
232
711440
3696
ဒီတော့ ကားရပ်တဲ့နေရာမှာ
အတော်ကြာလေး သင် နေလိုက်တယ်
အတော်ကြာလေး သင် နေလိုက်တယ်
12:07
and then after this
you just, you know, go back,
you just, you know, go back,
233
715160
3256
အဲဒါပြီးတော့ သိတယ်လေ၊ ပြန်သွားတယ်၊
12:10
you see more of the things you like to see
234
718440
2336
ကိုယ်ကြည့်ချင်တာတွေကို ပိုကြည့်တယ်၊
12:12
or go home with your certificate.
235
720800
2040
ဒါမှမဟုတ် အောင်လက်မှတ်နဲ့ အိမ်ပြန်တယ်ပေါ့။
12:15
So this institute right now is virtual.
236
723280
3416
ဒီတော့ အခု ဒီဗိမာန်က အစစ်နီးပါးပါ။
12:18
Right now, I am just
making my institute in Brazil,
making my institute in Brazil,
237
726720
2856
အခု ကျွန်မရဲ့ ဗိမာန်ကို Brazil မှာ
ဆောက်နေပါတယ်။
ဆောက်နေပါတယ်။
12:21
then it's going to be in Australia,
238
729600
1667
နောက် Australia မှာရှိမယ်၊
12:23
then it's coming here,
to Canada and everywhere.
to Canada and everywhere.
239
731291
3125
ပြီးရင် ဒီကို လာမယ်၊ Canada နဲ့
နေရာတိုင်းမှာပေါ့။
နေရာတိုင်းမှာပေါ့။
12:26
And this is to experience
a kind of simple method,
a kind of simple method,
240
734440
3496
ဒါက ရိုးရှင်းနည်းဖြစ်တဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဘဝရဲ့
ရိုးရှင်းမှုဆီကို
ရိုးရှင်းမှုဆီကို
12:29
how you go back to simplicity
in your own life.
in your own life.
241
737960
2896
ဘယ်လို ပြန်သွားတာကို တွေ့ကြုံခံစားဖို့ပါ။
12:32
Counting rice will be another thing.
242
740880
1960
ဆန်စေ့ကို ရေတွက်တာကတော့ နောက်တစ်ခုပါ။
12:35
(Laughter)
243
743760
1896
(ရယ်သံများ)
12:37
You know, if you count rice
you can make life, too.
you can make life, too.
244
745680
2496
သိတယ်နော် ဆန်စေ့ကိုရေတာကလည်း
ဘဝကို ဖန်တီးနိုင်တယ်လေ။
ဘဝကို ဖန်တီးနိုင်တယ်လေ။
12:40
How to count rice for six hours?
245
748200
2176
ခြောက်နာရီလုံး ဆန်ကို ဘယ်လိုရေလဲ။
12:42
It's incredibly important.
246
750400
1696
အရမ်း အရေးပါပါတယ်။
12:44
You know, you go through this whole range
of being bored, being angry,
of being bored, being angry,
247
752120
4136
သိတဲ့အတိုင်း ငြီးငွေ့ခြင်း၊ ဒေါသဖြစ်ခြင်း
လုံးဝ မချင့်မရဲဖြစ်ခြင်း၊
လုံးဝ မချင့်မရဲဖြစ်ခြင်း၊
12:48
being completely frustrated, not finishing
the amount of rice you're counting.
the amount of rice you're counting.
248
756280
4456
ကိုယ်ရေတွက်တဲ့ ဆန်စေ့ ပမာဏ မပြီးခြင်း
ဒီ အစဉ်တစ်ခုလုံးကို ဖြတ်သန်းတာပါ။
ဒီ အစဉ်တစ်ခုလုံးကို ဖြတ်သန်းတာပါ။
12:52
And then this unbelievable
amount of peace you get
amount of peace you get
249
760760
2776
နောက်ပြီး ကျေနပ်ဖွယ် အလုပ်ပြီးတဲ့အခါ
12:55
when satisfying work is finished --
250
763560
2456
ယုံနိုင်စရာမရှိတဲ့ ကိုယ်ရတဲ့
အေးချမ်းမှု အတိုင်းအဆ
အေးချမ်းမှု အတိုင်းအဆ
12:58
or counting sand in the desert.
251
766040
1800
ဒါမှမဟုတ် ကန္တာရထဲမှာ သဲပွင့်ရေတွက်တာ
13:00
Or having the sound-isolated situation --
252
768600
3496
အသံ သီးခြားခွဲထားတဲ့ အခြေအနေ ရနေတာ
13:04
that you have headphones,
that you don't hear anything,
that you don't hear anything,
253
772120
2576
နားကြပ်တပ်ထားတာ၊ ဘာမှ မကြားရတာ
13:06
and you're just there
together without sound,
together without sound,
254
774720
2696
ပြီးတော့ အသံကင်းမဲ့ပြီး တိတ်ဆိတ်မှုကို
ခံစားနေတဲ့
ခံစားနေတဲ့
13:09
with the people experiencing silence,
just the simple silence.
just the simple silence.
255
777440
4856
လူတွေနဲ့အတူ အဲဒီမှာ အတူရှိနေတာ၊
တကယ့် တိတ်ဆိတ်မှု သက်သက်ပါ။
တကယ့် တိတ်ဆိတ်မှု သက်သက်ပါ။
13:14
We are always doing things
we like in our life.
we like in our life.
256
782320
4216
ကျွန်မတို့ဟာ ဘဝမှာ ကိုယ်နှစ်သက်တာတွေ
အမြဲကို လုပ်နေကြတာပါ။
အမြဲကို လုပ်နေကြတာပါ။
13:18
And this is why you're not changing.
257
786560
2256
ဒါဟာ မပြောင်းလဲခြင်းရဲ့ အကြောင်းပါ။
13:20
You do things in life --
258
788840
1456
ဘဝမှာ အကြောင်းတရားတွေ ပြုကြတယ်
13:22
it's just nothing happens
if you always do things the same way.
if you always do things the same way.
259
790320
3400
အရာတွေကို တစ်နည်းတည်း အမြဲလုပ်နေရင်
ဘာမှ ဖြစ်မလာတာပဲ ရှိတာပေါ့။
ဘာမှ ဖြစ်မလာတာပဲ ရှိတာပေါ့။
13:26
But my method is to do things
I'm afraid of, the things I fear,
I'm afraid of, the things I fear,
260
794200
5096
ဒါပေမဲ့ ကျွန်မရဲ့ နည်းက ကိုယ် ရွံ့တဲ့
အရာတွေ၊ ကြောက်တဲ့ အရာတွေ
အရာတွေ၊ ကြောက်တဲ့ အရာတွေ
13:31
the things I don't know,
261
799320
1496
မသိတဲ့အရာတွေကို လုပ်ဖို့၊
13:32
to go to territory
that nobody's ever been.
that nobody's ever been.
262
800840
2856
ဘယ်သူမှ မရောက်ဖူးသေးတဲ့
နယ်မြေကို သွားဖို့ပါ။
နယ်မြေကို သွားဖို့ပါ။
13:35
And then also to include the failure.
263
803720
2856
နောက်ပြီး ကျရှုံးမှုကို ထည့်သွင်းဖို့ပါ။
13:38
I think failure is important
264
806600
1736
ကျရှုံးမှုဟာ အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်တယ်၊
13:40
because if you go,
if you experiment, you can fail.
if you experiment, you can fail.
265
808360
3736
အကြောင်းက ကိုယ် သွားရင်၊ လေ့လာ
စမ်းသပ်ရင် ကျရှုံးနိုင်တယ်လေ။
စမ်းသပ်ရင် ကျရှုံးနိုင်တယ်လေ။
13:44
If you don't go into that area
and you don't fail,
and you don't fail,
266
812120
2656
အဲဒီနယ်ပယ်ကို မသွားရင် မကျရှုံးပါဘူး၊
13:46
you are actually repeating yourself
over and over again.
over and over again.
267
814800
3000
တကယ်တော့ ကိုယ်ဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
ထပ်ကာ ထပ်ကာ ကျော့ကျော့နေတာပါ။
ထပ်ကာ ထပ်ကာ ကျော့ကျော့နေတာပါ။
13:50
And I think that human beings
right now need a change,
right now need a change,
268
818320
3816
အခု လူသားတွေဟာ အပြောင်းအလဲ
တစ်ခု လိုအပ်ပြီး လုပ်ဖို့လိုတဲ့
တစ်ခု လိုအပ်ပြီး လုပ်ဖို့လိုတဲ့
13:54
and the only change to be made
is a personal level change.
is a personal level change.
269
822160
4096
တစ်ခုတည်းသော အပြောင်းအလဲက ကိုယ်ပိုင်
အဆင့် ပြောင်းလဲမှုလို့ ထင်ပါတယ်။
အဆင့် ပြောင်းလဲမှုလို့ ထင်ပါတယ်။
13:58
You have to make the change on yourself.
270
826280
2576
ကိုယ့်ကိုယ်ကိုမှာ အပြောင်းအလဲ
လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။
လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။
14:00
Because the only way
to change consciousness
to change consciousness
271
828880
2496
အကြောင်းက သိစိတ်နဲ့ ကိုယ့်ဝန်းကျင်က
လောကကို
လောကကို
14:03
and to change the world around us,
272
831400
2016
ပြောင်းလဲဖို့ တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းက
14:05
is to start with yourself.
273
833440
1696
ကိုယ်တိုင်က အစပြုတာပါ။
14:07
It's so easy to criticize
how it's different,
how it's different,
274
835160
2496
ကွဲပြားတာကို ဝေဖန်ဖို့ဆိုတာ သိပ်လွယ်ပါတယ်၊
14:09
the things in the world
and they're not right,
and they're not right,
275
837680
2143
လောကထဲက အကြောင်းတွေ မမှန်တာတွေ၊
14:11
and the governments are corrupted
and there's hunger in the world
and there's hunger in the world
276
839847
3249
အစိုးရတွေ ခြစားတာတွေ၊
ကမ္ဘာမှာ ငတ်ပြတ်တာတွေ၊
ကမ္ဘာမှာ ငတ်ပြတ်တာတွေ၊
14:15
and there's wars -- the killing.
277
843120
3456
စစ်ပွဲတွေ၊ သတ်ဖြတ်တာတွေပေါ့။
14:18
But what we do on the personal level --
278
846600
2576
ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ပိုင်အဆင့်မှာ
ကျွန်မတို့ လုပ်တာက
ကျွန်မတို့ လုပ်တာက
14:21
what is our contribution
to this whole thing?
to this whole thing?
279
849200
2960
ဒီတစ်ခုလုံးအတွက် ကိုယ့်ရဲ့
ဆောင်ရွက်မှုက ဘာလဲ။
ဆောင်ရွက်မှုက ဘာလဲ။
14:24
Can you turn to your neighbor,
the one you don't know,
the one you don't know,
280
852960
3096
ကိုယ်မသိတဲ့ အိမ်နီးချင်းဘက်ကို လှည့်ပြီး
14:28
and look at them for two full minutes
in their eyes, right now?
in their eyes, right now?
281
856080
4120
သူတို့ရဲ့မျက်လုံးတွေထဲ နှစ်မိနစ်
အပြည့် ကြည့်ပေးနိုင်မလား။
အပြည့် ကြည့်ပေးနိုင်မလား။
14:33
(Chatter)
282
861840
4496
(အာလာပသလ္လာပ ပြောဆိုသံ)
14:38
I'm asking two minutes
of your time, that's so little.
of your time, that's so little.
283
866360
3896
ရှင်တို့ရဲ့အချိန် နှစ်မိနစ်ကို တောင်းနေ
တာပါ။ တော်တော်တော့ နည်းပါတယ်။
တာပါ။ တော်တော်တော့ နည်းပါတယ်။
14:42
Breathe slowly, don't try to blink,
don't be self-conscious.
don't be self-conscious.
284
870280
5336
အသက်ကို ဖြည်းဖြည်းရှူ၊ မျက်တောင်မခတ်နဲ့
ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိမထားမိစေနဲ့။
ကိုယ့်ကိုယ်ကို သတိမထားမိစေနဲ့။
14:47
Be relaxed.
285
875640
1616
ဖြေလျှော့ထားပါ။
14:49
And just look a complete
stranger in your eyes, in his eyes.
stranger in your eyes, in his eyes.
286
877280
5400
တကယ့် သူစိမ်းတစ်ယောက်ကို သင့်မျက်လုံးဖြင့်
သူ့မျက်လုံးထဲကို ကြည့်လိုက်ပါ။
သူ့မျက်လုံးထဲကို ကြည့်လိုက်ပါ။
14:55
(Silence)
287
883520
1760
(ဆိတ်ငြိမ်မှု)
15:35
Thank you for trusting me.
288
923040
1640
ယုံကြည်ပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးပါ။
15:37
(Applause)
289
925720
6840
(လက်ခုပ်သံများ)
15:45
Chris Anderson: Thank you.
290
933360
1600
Chris Anderson: ကျေးဇူးပါ။
15:48
Thank you so much.
291
936360
1680
ကျေးဇူး အများကြီးတင်ပါတယ်။
ABOUT THE SPEAKER
Marina Abramović - Performance artistIn her performances she’s been cut, burned, and nearly shot -- but Marina Abramović's boldest work yet is a gargantuan institute dedicated to transformation through art.
Why you should listen
Marina Abramović burst onto the '70s art scene with cathartic performances that tested the limits of spectator participation and personal safety. The Artist Is Present, a Museum of Modern Art performance in which thousands of viewers queued for hours to face Abramović across a table, moved many to tears, and launched Abramović into mainstream celebrity.
Her latest work-in-progress is the MAI (Marina Abramović Institute), a sprawling upstate New York complex devoted to the preservation of durational performance pieces, arts education and the pursuit of heightened consciousness through Abramović’s artistic practices.
Marina Abramović | Speaker | TED.com