ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.

Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
 
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speaker
David Epstein | Speaker | TED.com
TED2014

David Epstein: Are athletes really getting faster, better, stronger?

David Epstein: Czy lekkoatleci naprawdę stają się szybsi, lepsi, silniejsi?

Filmed:
8,652,776 views

Patrząc na osiągnięcia sportowe w ostatnich dziesięcioleciach, wydaje się, że istoty ludzkie stały się szybsze, lepsze i silniejsze niemal pod każdym względem. Jednak David Epstein podczas uroczego, sprzecznego z intuicją wystąpienia twierdzi, że warto poczekać z gratulacjami. Wiele czynników może zdruzgotać rekordy lekkoatletyczne, a rozwój naszych naturalnych talentów to tylko jeden z nich.
- Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
The OlympicOlimpijski mottomotto is "CitiusCitius, AltiusAltius, FortiusFortius."
0
950
3131
Motto olimpijskie to: "Citius, Altius, Fortius".
00:16
FasterSzybciej, HigherWyższe, StrongerSilniejsze.
1
4081
2769
Szybciej, wyżej, silniej.
00:19
And athletessportowcy have fulfilledspełniony that mottomotto rapidlyszybko.
2
6850
3940
Lekkoatleci szybko to potwierdzają.
00:22
The winnerzwycięzca of the 2012 OlympicOlimpijski marathonmaraton
3
10790
3156
Zwycięzca maratonu na olimpiadzie w 2012
00:26
ranpobiegł two hoursgodziny and eightosiem minutesminuty.
4
13946
2316
biegł 2 godziny i 8 minut.
00:28
Had he been racingwyścigi againstprzeciwko the winnerzwycięzca
5
16262
1620
Gdyby jego przeciwnikiem był
00:30
of the 1904 OlympicOlimpijski marathonmaraton,
6
17882
2466
zwycięsca olimpiady w 1904 roku,
00:32
he would have wonwygrał by nearlyprawie an hourgodzina and a halfpół.
7
20348
3333
wyprzedziłby go o półtorej godziny.
00:35
Now we all have this feelinguczucie
8
23681
1772
Odnosimy wrażenie,
00:37
that we're somehowjakoś just gettinguzyskiwanie better
9
25453
1590
że doskonalimy się jako rasa,
00:39
as a humanczłowiek racewyścigi, inexorablynieubłaganie progressingpostępuje,
10
27043
2340
niepohamowanie się rozwijamy,
00:41
but it's not like we'vemamy evolvedewoluował into a newNowy speciesgatunki
11
29383
2141
lecz nie wyewoluowaliśmy w nowy gatunek
00:43
in a centurystulecie.
12
31524
1466
w ciągu wieku.
00:45
So what's going on here?
13
32990
2608
O co więc tu chodzi?
00:47
I want to take a look at what's really behindza
14
35598
1361
Zobaczmy, co się kryje
00:49
this marchMarsz of athleticsportowe progresspostęp.
15
36959
2690
za lekkoatletycznym postępem.
00:51
In 1936, JesseJesse OwensOwens
16
39649
2297
W 1936 Jesse Owens
00:54
heldtrzymany the worldświat recordrekord in the 100 metersmetrów.
17
41946
2337
pobił rekord świata na 100 metrów.
00:56
Had JesseJesse OwensOwens been racingwyścigi last yearrok
18
44283
2707
Gdyby Jesse Owens w zeszłym roku pobiegł
00:59
in the worldświat championshipsMistrzostwa of the 100 metersmetrów,
19
46990
2446
w mistrzostwach świata na 100 m,
01:01
when JamaicanJamajski sprintersprinter UsainUsain BoltŚruby finishedskończone,
20
49436
2474
to gdy Jamajczyk Usain ukończył bieg,
01:04
OwensOwens would have still had 14 feetstopy to go.
21
51910
3408
Owens wciąż miałby 4 m do przebiegnięcia.
01:07
That's a lot in sprintersprinter landwylądować.
22
55318
1879
To dużo dla sprintera.
01:09
To give you a sensesens of how much it is,
23
57197
1503
By dać wam poczuć, jak to wiele,
01:10
I want to sharedzielić with you a demonstrationdemonstracja
24
58700
1958
pokażę prezentację
01:12
conceivedpoczęte by sportsSport scientistnaukowiec RossRoss TuckerTucker.
25
60658
3012
stworzoną przez badacza sportu
Rossa Tuckera.
01:15
Now pictureobrazek the stadiumstadion last yearrok
26
63670
2165
To zdjęcie stadionu z zeszłego roku
01:18
at the worldświat championshipsMistrzostwa of the 100 metersmetrów:
27
65835
2629
z mistrzostw świata na 100 m:
01:20
thousandstysiące of fansWentylatory waitingczekanie with baitedzanęcone breathoddech
28
68464
2099
tysiące kibiców czekają z zapartym tchem,
01:22
to see UsainUsain BoltŚruby, the fastestnajszybszy man in historyhistoria;
29
70563
3474
by zobaczyć Usaina Bolta,
najszybszego człowieka w historii.
01:26
flashbulbsbłyskowych poppingpopping as the
ninedziewięć fastestnajszybszy menmężczyźni in the worldświat
30
74037
2875
Błyskają flesze,
gdy dziewięciu najszybszych biegaczy
01:29
coilcewka themselvessami into theirich blocksBloki.
31
76912
2563
ustawiają się na starcie.
01:31
And I want you to pretendstwarzać pozory
32
79475
1131
Wyobraźcie sobie,
01:32
that JesseJesse OwensOwens is in that racewyścigi.
33
80606
2339
że Owens bierze udział w biegu.
01:35
Now closeblisko your eyesoczy for a
seconddruga and pictureobrazek the racewyścigi.
34
82945
3245
Zamknijcie oczy na chwilę
i zobaczcie ten bieg.
01:38
BangBang! The gunpistolet goesidzie off.
35
86190
1692
Bang! Pistolet wypalił.
01:40
An AmericanAmerykański sprintersprinter jumpsskacze out to the frontz przodu.
36
87882
2068
Amerykański sprinter wyskakuje w przód.
01:42
UsainUsain BoltŚruby startszaczyna się to catchłapać him.
37
89950
1950
Usain Bolt zaczyna go gonić.
01:44
UsainUsain BoltŚruby passesKarnety him, and as
the runnersbiegaczy come to the finishkoniec,
38
91900
1621
Mija go i gdy dobiegaj a do mety,
01:45
you'llTy będziesz hearsłyszeć a beepbrzęczyk as eachkażdy man crosseskrzyże the linelinia.
39
93521
2677
słyszysz bip,
gdy każdy z nich przekracza linię.
01:48
(BeepsSygnały dźwiękowe)
40
96198
1677
(Bipy)
01:50
That's the entireCały finishkoniec of the racewyścigi.
41
97875
3105
Oto zakończenie wyścigu w całości.
01:53
You can openotwarty your eyesoczy now.
42
100980
1380
Otwórzcie teraz oczy.
01:54
That first beepbrzęczyk was UsainUsain BoltŚruby.
43
102360
2610
Pierwszy bip należał do Usaina Bolta.
01:57
That last beepbrzęczyk was JesseJesse OwensOwens.
44
104970
2314
Ostatni do Jesse Owensa.
01:59
Listen to it again.
45
107284
2177
Wsłuchajcie się w to raz jeszcze.
02:01
(BeepsSygnały dźwiękowe)
46
109461
1718
(Bipy)
02:03
When you think of it like that,
47
111179
1100
Gdy tak o tym pomyślicie,
02:04
it's not that bigduży a differenceróżnica, is it?
48
112279
2271
to nie taka wielka różnica, prawda?
02:06
And then considerrozważać that UsainUsain BoltŚruby startedRozpoczęty
49
114550
1857
I zauważcie, że Usain Bolt
02:08
by propellingnapędzającego himselfsamego siebie out of blocksBloki
50
116407
2763
wystartował z bloków
02:11
down a speciallyspecjalnie fabricatedsfabrykowany carpetwykładzina podłogowa
51
119170
2339
ze specjalnie stworzonych bieżni
02:13
designedzaprojektowany to allowdopuszczać him to travelpodróżować
52
121509
1756
zaprojektowanych, by ułatwić mu
02:15
as fastszybki as humanlypo ludzku possiblemożliwy.
53
123265
2116
poruszanie się najszybciej jak się da.
02:17
JesseJesse OwensOwens, on the other handdłoń,
54
125381
1671
Z kolei Jessie Owens
02:19
ranpobiegł on cinderspopiół, the ashpopiół from burntspalony wooddrewno,
55
127052
3591
biegł po żużlu,
popiele ze spalonego drewna
02:22
and that softmiękki surfacepowierzchnia stoleUkradłem fardaleko more energyenergia
56
130643
2237
i to miękkie podłoże odbierało mu
02:25
from his legsnogi as he ranpobiegł.
57
132880
1777
więcej energii podczas biegu.
02:26
RatherRaczej than blocksBloki, JesseJesse
OwensOwens had a gardeningogrodnictwo trowelKielnia
58
134657
2963
Zamiast bloków startowych
Owens miał ogrodniczą kielnię,
02:29
that he had to use to digkopać holesdziury
in the cinderspopiół to startpoczątek from.
59
137620
3827
by wykopać dołki w żużlu, aby wystartować.
02:33
BiomechanicalBiomechaniczne analysisanaliza of the speedprędkość
60
141447
2104
Biomechaniczna analiza prędkości
02:35
of Owens'Owens jointsstawów showsprzedstawia that had been runningbieganie
61
143551
2544
stawów Owensa wykazała,
02:38
on the samepodobnie surfacepowierzchnia as BoltŚruby,
62
146095
1514
że gdyby biegł
po takiej samej nawierzchni jak Bolt
02:39
he wouldn'tnie have been 14 feetstopy behindza,
63
147609
2511
nie pozostałby ponad 4 metry w tyle,
02:42
he would have been withinw ciągu one strideStride.
64
150120
2319
dotrzymałby kroku.
02:44
RatherRaczej than the last beepbrzęczyk,
65
152439
1742
Zamiast ostatniego bipa
02:46
OwensOwens would have been the seconddruga beepbrzęczyk.
66
154181
2940
Owens usłyszałby drugi.
02:49
Listen to it again.
67
157121
2051
Posłuchajcie tego ponownie.
02:51
(BeepsSygnały dźwiękowe)
68
159172
1738
(Bipy)
Różnica wynikała z rodzaju nawierzchni
02:53
That's the differenceróżnica tracktor
surfacepowierzchnia technologytechnologia has madezrobiony,
69
160910
2383
02:55
and it's doneGotowe it throughoutpoprzez the runningbieganie worldświat.
70
163293
2279
i tak było w całej historii biegania.
Rozważcie dłuższy bieg.
02:57
ConsiderNależy wziąć pod uwagę a longerdłużej eventzdarzenie.
71
165572
1731
Rozważcie dłuższy bieg.
02:59
In 1954, SirSir RogerRoger BannisterBannister
72
167303
2963
W 1954 Roger Bannister
03:02
becamestał się the first man to runbiegać
underpod fourcztery minutesminuty in the mileMila.
73
170266
3177
był pierwszym człowiekiem, który
przebiegł kilometr poniżej 2,5 minut.
03:05
NowadaysW dzisiejszych czasach, collegeSzkoła Wyższa kidsdzieciaki do that everykażdy yearrok.
74
173443
3050
Obecnie, dzieciak z college'u
robią to co roku.
03:08
On rarerzadko spotykany occasionsokazje, a highwysoki schoolszkoła kiddziecko does it.
75
176493
2553
Bywa, że i licealiści to robią.
03:11
As of the endkoniec of last yearrok,
76
179046
1742
Do końcu zeszłego roku
03:12
1,314 menmężczyźni
77
180788
2367
1314 ludzi,
03:15
had runbiegać underpod fourcztery minutesminuty in the mileMila,
78
183155
2215
przebiegło kilometr poniżej 2,5 minut,
03:17
but like JesseJesse OwensOwens,
79
185370
1450
lecz tak samo jak Jessie Owens,
03:19
SirSir RogerRoger BannisterBannister ranpobiegł on softmiękki cinderspopiół
80
186820
2742
Sir Roger Bannister biegł po miękkim żużlu,
03:21
that stoleUkradłem fardaleko more energyenergia from his legsnogi
81
189562
1824
który odbierał mu energię
03:23
than the syntheticsyntetyczny tracksutwory of todaydzisiaj.
82
191386
2363
w przeciwieństwie
do dzisiejszych syntetycznych bieżni.
03:25
So I consultedkonsultacje biomechanicsBiomechanika expertseksperci
83
193749
1500
Konsultacja z ekspertami biomechaniki
03:27
to find out how much slowerwolniej it is to runbiegać on cinderspopiół
84
195249
2564
wykazała o ile wolniej jest biec po żużlu
03:30
than syntheticsyntetyczny tracksutwory,
85
197813
1258
niż po syntetycznej bieżni.
03:31
and theirich consensuszgoda that it's
one and a halfpół percentprocent slowerwolniej.
86
199071
3400
Są oni zgodni,
że to o półtorej procenta wolniej.
03:34
So if you applyzastosować a one and a halfpół
percentprocent slowdownspowolnienie conversionkonwersji
87
202471
3287
Zatem jeśli zastosujemy
półtorej procentowe spowolnienie
03:37
to everykażdy man who ranpobiegł his sub-fourniższym niż cztery mileMila
88
205758
2186
do każdego,
kto przebiegł milę poniżej 4 minut
03:40
on a syntheticsyntetyczny tracktor,
89
207944
1444
na syntetycznej bieżni,
03:41
this is what happensdzieje się.
90
209388
1696
oto co się stanie.
03:43
Only 530 are left.
91
211084
2329
Pozostanie tylko 530.
03:45
If you look at it from that perspectiveperspektywiczny,
92
213413
1397
Patrząc z tej perspektywy,
03:47
fewermniej than tendziesięć newNowy menmężczyźni perza [yearrok]
93
214810
2320
mniej niż 10 ludzi każdego roku
03:49
have joinedDołączył the sub-fourniższym niż cztery mileMila clubKlub
94
217130
1483
dołączałoby do tego klubu
03:50
sinceod SirSir RogerRoger BannisterBannister.
95
218613
2302
od czasów Bannistera.
03:53
Now, 530 is a lot more than one,
96
220915
3067
530 to znacznie więcej niż jeden
03:56
and that's partlyczęściowo because
there are manywiele more people
97
223982
1516
i jest tak częściowo dlatego
że jest dziś znacznie więcej ludzi
03:57
trainingtrening todaydzisiaj and they're trainingtrening more intelligentlyinteligentnie.
98
225498
2514
trenujących i to znacznie inteligentniej.
04:00
Even collegeSzkoła Wyższa kidsdzieciaki are professionalprofesjonalny in theirich trainingtrening
99
228012
2228
Nawet studenci
trenują bardziej profesjonalnie
04:02
comparedporównywane to SirSir RogerRoger BannisterBannister,
100
230240
1526
niż Roger Bannister,
04:03
who trainedprzeszkolony for 45 minutesminuty at a time
101
231766
1459
który trenował przez 45 minut,
04:05
while he ditchedporzuciła gynecologyGinekologia lecturesWykłady in medmed schoolszkoła.
102
233225
3090
opuszczając wykłady z ginekologii
w szkole medycznej.
04:08
And that guy who wonwygrał the 1904 OlympicOlimpijski marathonmaraton
103
236315
2403
Zwycięzca maratonu olimpijskiego w 1904
04:10
in threetrzy in a halfpół hoursgodziny,
104
238718
1711
biegł trzy i pół godziny,
04:12
that guy was drinkingpicie ratszczur poisonzatruć and brandybrandy
105
240429
2137
pił truciznę na szczury i brandy
04:14
while he ranpobiegł alongwzdłuż the coursekurs.
106
242566
2032
biegnąc po bieżni.
04:16
That was his ideapomysł of a performance-enhancingzwiększających wydajność drugnarkotyk.
107
244598
2623
Taki był wówczas pomysł na dopalacz.
04:19
(LaughterŚmiech)
108
247221
2063
(Śmiech)
04:21
ClearlyWyraźnie, athletessportowcy have gottenzdobyć more savvydoświadczonych
109
249284
1688
Zapewne atleci stali się bardziej łebscy
04:23
about performance-enhancingzwiększających wydajność drugsleki as well,
110
250972
2474
także w kwestii dopalaczy
04:25
and that's madezrobiony a differenceróżnica
in some sportsSport at some timesczasy,
111
253446
2271
i to też czyni różnicę we wszelkich sportach,
04:27
but technologytechnologia has madezrobiony a differenceróżnica in all sportsSport,
112
255717
2287
ale i technologia czyni tę różnicę
04:30
from fasterszybciej skisnarty to lighterzapalniczka shoesbuty.
113
258004
2549
poprzez szybsze narty czy lżejsze buty.
04:32
Take a look at the recordrekord for
the 100-meter-Miernik freestyleFreestyle swimpływać.
114
260553
3140
Zerknijmy na rekord w pływaniu
na 100m stylem dowolnym.
04:35
The recordrekord is always trendingNajpopularniejsze downwarddół,
115
263693
2647
Rekord zawsze ma tendencję do skracania,
04:38
but it's punctuatedinterpunkcyjne by these steepstromy cliffsklify.
116
266340
2750
lecz jest to powstrzymywane
przez strome klify.
04:41
This first cliffUrwisko, in 1956, is the introductionwprowadzenie
117
269090
2921
Pierwszy klif z 1956 r. był wstępem
04:44
of the fliptrzepnięcie turnskręcać.
118
272011
1229
do koziołka nawracającego.
04:45
RatherRaczej than stoppingzatrzymanie and turningobrócenie around,
119
273240
2029
Zamiast zatrzymania i obrotu
04:47
athletessportowcy could somersaultSalto underpod the waterwoda
120
275269
1844
lekkoatleci mogli robić salto pod wodą
04:49
and get going right away in the oppositenaprzeciwko directionkierunek.
121
277113
2518
i poruszać się w przeciwnym kierunku.
04:51
This seconddruga cliffUrwisko, the introductionwprowadzenie of guttersrynny
122
279631
2792
Drugi klif, wprowadzenie rynny
04:54
on the sidebok of the poolbasen
123
282423
1532
po jednej stronie basenu,
04:56
that allowspozwala waterwoda to splashpluśnięcie off,
124
283955
1557
która pozwala wodzie rozpryskiwać się
04:57
ratherraczej than becomingtwarzowy turbulenceturbulencja
125
285512
1287
zamiast tworzyć turbulencje
04:58
that impedesutrudnia the swimmerspływacy as they racewyścigi.
126
286799
2247
utrudniające pływanie podczas wyścigu.
05:01
This finalfinał cliffUrwisko,
127
289046
1639
Ostatni klif
05:02
the introductionwprowadzenie of full-bodycałego ciała
128
290685
1186
to wprowadzenie kostiumów
05:04
and low-frictionniskim współczynniku tarcia swimsuitsStroje kąpielowe.
129
291871
1897
o małym oporze na całe ciało.
05:05
ThroughoutPrzez cały sportsSport, technologytechnologia has
changedzmienione the facetwarz of performancewydajność.
130
293768
3689
W każdej dyscyplinie,
technologia zmieniła oblicze występu.
05:09
In 1972, EddyEddy MerckxMerckx setzestaw the recordrekord
131
297457
2776
W 1972 Eddy Merckx ustanowił rekord
05:12
for the longestnajdłuższy distancedystans cycledcykliczne in one hourgodzina
132
300233
2324
w kolarstwie długodystansowym
05:14
at 30 milesmile, 3,774 feetstopy.
133
302557
4048
na 50 km w ciągu godziny.
05:18
Now that recordrekord improvedulepszony and improvedulepszony
134
306605
2248
Obecnie ten rekord jest wciąż poprawiany,
05:21
as bicyclesrowery improvedulepszony and becamestał się more aerodynamicaerodynamiczny
135
308853
3019
bo rowery się doskonalą
i stają się bardziej aerodynamiczne
05:24
all the way untilaż do 1996,
136
311872
1614
aż do roku 1996,
05:25
when it was setzestaw at 35 milesmile, 1,531 feetstopy,
137
313486
4435
gdy ustalono 56 km,
05:30
nearlyprawie fivepięć milesmile fartherdalej
138
317921
2229
6 km dalej
05:32
than EddyEddy MerckxMerckx cycledcykliczne in 1972.
139
320150
3145
niż Merckx w 1972.
05:35
But then in 2000, the InternationalInternational CyclingJazda na rowerze UnionUnii
140
323295
3423
W roku 2000,
Międzynarodowy Komitet Kolarski
05:38
decreedDekret that anyonektokolwiek who wanted to holdutrzymać that recordrekord
141
326718
2508
zarządził, że każdy
kto chce zdobyć ten rekord
05:41
had to do so with essentiallygłównie the samepodobnie equipmentsprzęt
142
329226
3072
musi używać tego samego sprzętu,
05:44
that EddyEddy MerckxMerckx used in 1972.
143
332298
2665
co Merckx w 1972.
05:47
Where does the recordrekord standstoisko todaydzisiaj?
144
334963
2255
Jaki jest ten rekord na dzień dzisiejszy?
05:49
30 milesmile, 4,657 feetstopy,
145
337218
3622
50 km 260 m,
05:53
a grandwielki totalcałkowity of 883 feetstopy
146
340840
3110
prawie 300 metrów dalej
05:56
fartherdalej than EddyEddy MerckxMerckx cycledcykliczne
147
343950
1776
niż Merckx przejechał
05:57
more than fourcztery decadesdziesiątki lat agotemu.
148
345726
1701
ponad 40 lat temu.
05:59
EssentiallyZasadniczo the entireCały improvementpoprawa in this recordrekord
149
347427
2381
W zasadzie poprawienie tego rekordu
06:02
was duez powodu to technologytechnologia.
150
349808
2052
zawdzięczamy technologii.
06:04
Still, technologytechnologia isn't the only
thing pushingpchanie athletessportowcy forwardNaprzód.
151
351860
3170
Jednak nie tylko technologia
pcha atletów do przodu.
06:07
While indeedw rzeczy samej we haven'tnie mam evolvedewoluował
152
355030
1451
Podczas, gdy nie wyewoluowaliśmy
06:08
into a newNowy speciesgatunki in a centurystulecie,
153
356481
1717
w nowy gatunek w ciągu wieku,
06:10
the genegen poolbasen withinw ciągu competitivekonkurencyjny sportsSport
154
358198
1960
pula genetyczna sportów rywalizacyjnych
06:12
mostwiększość certainlyna pewno has changedzmienione.
155
360158
2392
niemal z pewnością się zmieniła.
06:14
In the earlywcześnie halfpół of the 20thth centurystulecie,
156
362550
1909
na początku XX wieku
06:16
physicalfizyczny educationEdukacja instructorsInstruktorzy and coachestrenerzy
157
364459
1685
nauczyciele WF i trenerzy
06:18
had the ideapomysł that the averageśredni bodyciało typerodzaj
158
366144
2272
uważali, że to przeciętna budowa ciała
06:20
was the bestNajlepiej for all athleticsportowe endeavorsstarania:
159
368416
2371
była najlepsza
dla wszelkich atletycznych zmagań:
06:22
mediumśredni heightwysokość, mediumśredni weightwaga, no mattermateria the sportsport.
160
370787
3323
średni wzrost i waga
bez względu na dyscyplinę.
06:26
And this showedpokazał in athletes'sportowców bodiesciała.
161
374110
1972
Odzwierciedlały to ciała atletów.
06:28
In the 1920s, the averageśredni eliteelita high-jumperskoczek wzwyż
162
376082
2253
W latach 20-tych,
przeciętny elitarny skoczek wzwyż
06:30
and averageśredni eliteelita shot-putterpchnięcie kulą
were the samepodobnie exactdokładny sizerozmiar.
163
378335
3715
czy miotacz byli w tym samym rozmiarze.
06:34
But as that ideapomysł startedRozpoczęty to fadeblaknąć away,
164
382050
1910
Z czasem ta idea zbladła,
06:36
as sportsSport scientistsnaukowcy and coachestrenerzy realizedrealizowany that
165
383960
2076
gdy naukowcy i trenerzy zrozumieli,
06:38
ratherraczej than the averageśredni bodyciało typerodzaj,
166
386036
1592
że bardziej niż przeciętny typ budowy
06:39
you want highlywysoko specializedspecjalistyczne bodiesciała
167
387628
1912
ważne jest ciało wysoce wyspecjalizowane
06:41
that fitdopasowanie into certainpewny athleticsportowe nichesnisze,
168
389540
2330
pasujące do określonej niszy atletycznej
06:44
a formformularz of artificialsztuczny selectionwybór tookwziął placemiejsce,
169
391870
2305
i rozpoczęła się sztuczna selekcja,
06:46
a self-sortingSelf-sortowanie for bodiesciała that fitdopasowanie certainpewny sportsSport,
170
394175
2623
dobór ciała do określonej dyscyplin
06:48
and athletes'sportowców bodiesciała becamestał się
more differentróżne from one anotherinne.
171
396798
2660
i ciała lekkoatletów zaczęły się różnić.
06:51
TodayDzisiaj, ratherraczej than the samepodobnie sizerozmiar
as the averageśredni eliteelita highwysoki jumperskoczek,
172
399458
3956
Teraz, w porównaniu
do przeciętnego czołowego skoczka wzwyż,
06:55
the averageśredni eliteelita shot-putterpchnięcie kulą
173
403414
1014
przeciętny miotacz
06:56
is two and a halfpół inchescale tallerwyższy
174
404428
1651
jest ponad 6 cm wyższy
06:58
and 130 poundsfunty heaviercięższe.
175
406079
3089
i ok. 60 kg cięższy.
07:01
And this happenedstało się throughoutpoprzez the sportsSport worldświat.
176
409168
1919
I tak się dzieje w świecie sportu.
07:03
In factfakt, if you plotwątek on a heightwysokość versusprzeciw massmasa graphwykres
177
411087
2665
Jeśli porównamy wykres
wzrostu w stosunku do masy,
07:05
one datadane pointpunkt for eachkażdy of two dozentuzin sportsSport
178
413752
2528
wygląda on jednakowo dla każdej
z 24 dyscyplin
07:08
in the first halfpół of the 20thth centurystulecie, it lookswygląda like this.
179
416280
3285
w pierwszej połowie XX wieku.
07:11
There's some dispersalrozproszenie,
180
419565
1485
Są pewne rozbieżności,
07:13
but it's kinduprzejmy of groupedzgrupowane
around that averageśredni bodyciało typerodzaj.
181
421050
3010
ale wszystko wskazuje
na przeciętny typ budowy ciała.
07:16
Then that ideapomysł startedRozpoczęty to go away,
182
424060
1579
Potem ten pomysł zarzucono,
07:17
and at the samepodobnie time, digitalcyfrowy technologytechnologia --
183
425639
1701
a jednocześnie technologia cyfrowa
07:19
first radioradio, then televisiontelewizja and the InternetInternet --
184
427340
2207
- pierwsze radio, potem telewizja
i Internet -
07:21
gavedał millionsmiliony, or in some casesprzypadki billionsmiliardy, of people
185
429547
2377
dały milionom, a nawet miliardom ludzi
07:24
a ticketbilet to consumekonsumować eliteelita sportsSport performancewydajność.
186
431924
3179
możliwość oglądania
elitarnych zawodów sportowych.
07:27
The financialbudżetowy incentiveszachęt and famesława and glorychwała
affordedprzyznane eliteelita athletessportowcy skyrocketedrakieta,
187
435103
3873
Zachęta finansowa, sława i chwała
zwiększyła ilość czołowych atletów
07:31
and it tippedz końcówką towardw kierunku the tinymalutki
uppergórny echelonEchelon of performancewydajność.
188
438976
4193
i podniosła występy na wyższy poziom.
07:35
It acceleratedprzyśpieszony the artificialsztuczny
selectionwybór for specializedspecjalistyczne bodiesciała.
189
443169
3427
Pobudziła sztuczny dobór
wyspecjalizowanych ciał.
07:38
And if you plotwątek a datadane pointpunkt for these samepodobnie
190
446596
1628
A jeśli nakreślimy dane
07:40
two dozentuzin sportsSport todaydzisiaj, it lookswygląda like this.
191
448224
3882
dla 24 dyscyplin dzisiaj, wygląda to tak.
07:44
The athletes'sportowców bodiesciała have gottenzdobyć
192
452106
1427
Ciała atletów
07:45
much more differentróżne from one anotherinne.
193
453533
2194
zaczęły się od siebie różnić.
07:47
And because this chartwykres lookswygląda like the chartswykresy
194
455727
2109
A ponieważ ten wykres wygląda jak wykresy
07:50
that showpokazać the expandingrozwijanie universewszechświat,
195
457836
1731
pokazujące rozszerzanie się wszechświata
07:51
with the galaxiesgalaktyki flyinglatający away from one anotherinne,
196
459567
2460
z galaktykami oddalającymi się od siebie,
07:54
the scientistsnaukowcy who discoveredodkryty it call it
197
462027
1644
naukowcy, którzy to odkryli, nazwali to
07:55
"The BigDuże BangBang of BodyCiało TypesTypy."
198
463671
3289
"Wielki Wybuch Typów Sylwetki".
07:59
In sportsSport where heightwysokość is prizedcenione, like basketballKoszykówka,
199
466960
2408
W dyscyplinach, gdzie liczy się wzrost,
np. w koszykówce
08:01
the tallwysoki athletessportowcy got tallerwyższy.
200
469368
1790
lekkoatleci stają się coraz wyżsi.
08:03
In 1983, the NationalKrajowe BasketballKoszykówka AssociationStowarzyszenie
201
471158
3106
W 1983, Narodowy Związek Koszykarzy
08:06
signedpodpisany a groundbreakingprzełomowy agreementumowa
202
474264
1323
podpisał przełomowe porozumienie,
08:07
makingzrobienie playersgracze partnerswzmacniacz in the leagueliga,
203
475587
2052
na mocy którego gracze
stali się partnerami w lidze
08:09
entitleduprawniona to sharesAkcje of ticketbilet revenuesprzychody
204
477639
1550
uprawnionymi do udziału
w dochodach z bitetów
08:11
and televisiontelewizja contractskontrakty.
205
479189
1907
i kontraktów telewizyjnych.
08:13
SuddenlyNagle, anybodyktoś who could be an NBANBA playergracz
206
481096
2203
Nagle każdy, kto mógłby być graczem NBA
08:15
wanted to be,
207
483299
1196
chciał nim być
08:16
and teamszespoły startedRozpoczęty scouringdo czyszczenia the globeglob
208
484495
1846
i drużyna zaczęły przeczesywać świat
08:18
for the bodiesciała that could
help them winzdobyć championshipsMistrzostwa.
209
486341
2280
w poszukiwaniu "ciał", które pozwoliłyby
wygrywać mistrzostwa.
08:20
AlmostPrawie overnightnocny,
210
488621
1743
Niemal w ciągu nocy
08:22
the proportionproporcja of menmężczyźni in the NBANBA
211
490364
1378
proporcja mężczyzn w NBA
08:23
who are at leastnajmniej sevensiedem feetstopy tallwysoki doubledpodwojony
212
491742
1892
o wzroście ponad 213 cm podwoiła się
08:25
to 10 percentprocent.
213
493634
1765
do 10 procent.
08:27
TodayDzisiaj, one in 10 menmężczyźni in the NBANBA
214
495399
2023
Dzisiaj jeden na dziesięciu mężczyzn z NBA
08:29
is at leastnajmniej sevensiedem feetstopy tallwysoki,
215
497422
2182
ma przynajmniej 213 cm wzrostu,
08:31
but a seven-foot-tallsiedem metrowej man is incrediblyniewiarygodnie rarerzadko spotykany
216
499604
2149
a tacy mężczyźni są niezwykłą rzadkością
08:33
in the generalgenerał populationpopulacja --
217
501753
1519
w ogólnej populacji.
08:35
so rarerzadko spotykany that if you know an AmericanAmerykański man
218
503272
2650
Taką rzadkością,
że jeśli znasz Amerykaniana
08:38
betweenpomiędzy the ageswieczność of 20 and 40
219
505922
1405
między 20 a 40 rokiem życia,
08:39
who is at leastnajmniej sevensiedem feetstopy tallwysoki,
220
507327
2136
który ma ponad 213 cm wzrostu,
08:41
there's a 17 percentprocent chanceszansa
221
509463
1772
to na 17 %
08:43
he's in the NBANBA right now.
222
511235
1805
jest to gracz NBA.
08:45
(LaughterŚmiech)
223
513040
2938
(Śmiech)
08:48
That is, find sixsześć honestszczery sevensiedem footersstopki,
224
515978
2876
Oznacza to, że na sześciu 2,13-metrowców,
08:51
one is in the NBANBA right now.
225
518854
3230
jeden gra teraz w NBA.
08:54
And that's not the only way that
NBANBA players'zawodników bodiesciała are uniquewyjątkowy.
226
522084
2829
I nie tylko w ten sposób ciała graczy NBA
stają się wyjątkowe.
08:57
This is LeonardoLeonardo dada Vinci'sVinci "VitruvianWitruwiański Man,"
227
524913
2615
To Witruwiański Człowiek Leonarda da Vinci
08:59
the idealideał proportionsproporcje,
228
527528
1423
o idealnych propocjach,
09:01
with armramię spanprzęsło equalrówny to heightwysokość.
229
528951
1999
o rozpiętości ramion równej wzrostowi.
09:03
My armramię spanprzęsło is exactlydokładnie equalrówny to my heightwysokość.
230
530950
2508
Rozpiętość moich ramion
jest dokładnie równa mojemu wzrostowi.
09:05
YoursPozdrawiam is probablyprawdopodobnie very nearlyprawie so.
231
533458
2136
Wasza prawdopodobnie również.
09:07
But not the averageśredni NBANBA playergracz.
232
535594
2162
Ale nie u przeciętnego gracza NBA.
09:09
The averageśredni NBANBA playergracz is a shadecień underpod 6'7",
233
537756
2807
Przeciętny gracz NBA ma powyżej 2 metry,
09:12
with armsramiona that are sevensiedem feetstopy long.
234
540563
2311
przy rozpiętości ramion ponad 213 cm.
09:15
Not only are NBANBA playersgracze ridiculouslyśmiesznie tallwysoki,
235
542874
2798
Są oni nie tylko niewyobrażalnie wysocy,
09:17
they are ludicrouslyśmiesznie long.
236
545672
2278
ale także absurdalnie dłudzy.
09:20
Had LeonardoLeonardo wanted to drawrysować
237
547950
1005
Gdyby da Vinci chciał namalować
09:21
the VitruvianWitruwiański NBANBA PlayerGracz,
238
548955
1975
Wirtuwiańskiego gracza NBA,
09:23
he would have neededpotrzebne a rectangleprostokąt and an ellipseElipsa,
239
550930
1973
potrzebowałby prostokąta i elipsy,
09:25
not a circleokrąg and a squareplac.
240
552903
2782
a nie koła i kwadratu.
09:27
So in sportsSport where largeduży sizerozmiar is prizedcenione,
241
555685
2165
Zatem w sportach, gdzie zaletą jest duży rozmiar,
09:30
the largeduży athletessportowcy have gottenzdobyć largerwiększy.
242
557850
2071
wielcy atleci stali się więksi.
09:32
ConverselyZ drugiej strony, in sportsSport where
diminutivezdrobnienie staturewzrost is an advantageZaletą,
243
559921
2979
Dla kontrastu, tam gdzie liczy się drobna postać,
09:35
the smallmały athletessportowcy got smallermniejszy.
244
562900
2217
mali atleci stali się mniejsi.
09:37
The averageśredni eliteelita femalePłeć żeńska gymnastgimnastyk
245
565117
1663
Przeciętna czołowa gimnastyczka
09:38
shrunkściągnąć from 5'3" to 4'9" on averageśredni
246
566780
2763
skurczyła się z 160 cm do 145
09:41
over the last 30 yearslat,
247
569543
1337
w ciągu 30 lat,
09:43
all the better for theirich power-to-weightmocy do masy ratiostosunek
248
570880
2115
poprawiając stosunek siły do wagi
09:45
and for spinningspinning in the airpowietrze.
249
572995
1770
i obrotów w powietrzu.
09:46
And while the largeduży got largerwiększy
250
574765
1362
I gdy tak wielcy stają się więksi,
09:48
and the smallmały got smallermniejszy,
251
576127
1364
mali mniejsi,
09:49
the weirddziwne got weirderdziwniejsze.
252
577491
2428
to dziwni stają się dziwniejsi.
09:52
The averageśredni lengthdługość of the forearmprzedramię
253
579919
1550
Przeciętna długość przedramienia
09:53
of a waterwoda poloPolo playergracz in relationRelacja
254
581469
1751
gracza w polo w porównaniu
09:55
to theirich totalcałkowity armramię got longerdłużej,
255
583220
1857
z długością ręki staje się większa,
09:57
all the better for a forcefulenergiczne throwingrzucanie whipbat.
256
585077
2129
wszystko w celu silniejszego uderzenia.
09:59
And as the largeduży got largerwiększy,
257
587206
1727
I tak duże staje się większe,
10:01
smallmały got smallermniejszy, and the weirddziwne weirderdziwniejsze.
258
588933
2370
małe mniejsze, a dziwne dziwniejsze.
10:03
In swimmingpływanie, the idealideał bodyciało typerodzaj
259
591303
2193
Idealna sylwetka w pływaniu
10:05
is a long torsotułowia and shortkrótki legsnogi.
260
593496
1895
to długi tors i krótkie nogi.
10:07
It's like the long hullkadłub of a canoekajak
261
595391
1939
To jakby długi kadłub łodzi
10:09
for speedprędkość over the waterwoda.
262
597330
1706
do szybkiego przemierzania wody.
10:11
And the oppositenaprzeciwko is advantageouskorzystny in runningbieganie.
263
599036
1765
Odmienny rodzaj sylwetki
jest mile widziany w bieganiu.
10:13
You want long legsnogi and a shortkrótki torsotułowia.
264
600801
2015
Tam liczą się długie nogi i krótki tułów.
10:15
And this showsprzedstawia in athletes'sportowców bodiesciała todaydzisiaj.
265
602816
2196
Tutaj są sylwetki dzisiejszych atletów.
10:17
Here you see MichaelMichael PhelpsPhelps,
266
605012
1595
Oto Michael Phelps,
10:18
the greatestnajwiększy swimmerpływak in historyhistoria,
267
606607
1464
największy w dziejach pływak,
10:20
standingna stojąco nextNastępny to HichamHicham ElEl GuerroujGuerrouj,
268
608071
2869
a obok Hicham El Guerrouj,
10:23
the worldświat recordrekord holderuchwyt in the mileMila.
269
610940
1987
rekordzista świata na milę.
10:25
These menmężczyźni are sevensiedem inchescale differentróżne in heightwysokość,
270
612927
2817
Dzieli ich 18 cm wzrostu,
10:27
but because of the bodyciało typestypy
271
615744
1202
lecz z powodu typu sylwetki
10:29
advantageduprzywilejowanych in theirich sportsSport,
272
616946
1863
korzystnego dla ich dyscyplin,
10:31
they wearmieć na sobie the samepodobnie lengthdługość pantsSpodnie.
273
618809
2388
noszą spodnie tej samej długości.
10:33
SevenSiedem inchescale differenceróżnica in heightwysokość,
274
621197
1494
Przy 18 cm różnicy we wzroście,
10:34
these menmężczyźni have the samepodobnie lengthdługość legsnogi.
275
622691
2520
mają oni nogi tej samej długości.
10:37
Now in some casesprzypadki, the searchszukanie for bodiesciała
276
625211
1958
W niektórych przypadkach poszukiwania sylwetki,
10:39
that could pushPchać athleticsportowe performancewydajność forwardNaprzód
277
627169
1973
które mogą poprawić osiągnięcia atletyczne
10:41
endedzakończyło się up introducingwprowadzanie into the competitivekonkurencyjny worldświat
278
629142
2643
zakończyły się zaprezentowaniem światu
10:43
populationspopulacje of people that weren'tnie były
previouslypoprzednio competingkonkurowanie at all,
279
631785
3139
populacji ludzi, którzy wcześniej
w ogóle nie brali udziału w zawodach,
10:47
like KenyanKenijski distancedystans runnersbiegaczy.
280
634924
2752
przykładowo kenijscy biegacze.
10:49
We think of KenyansKenijczycy as beingistota great marathonersmaratończyków.
281
637676
3330
Uważamy ich za świetnych maratończyków.
10:53
KenyansKenijczycy think of the KalenjinKalenjin tribeplemię
282
641006
2378
Oni zaś sądzą, że najlepsi maratończycy
10:55
as beingistota great marathonersmaratończyków.
283
643384
2100
pochodzą z plemienia Kalendżin,
10:57
The KalenjinKalenjin make up just 12 percentprocent
284
645484
2095
które stanowi 12 %
10:59
of the KenyanKenijski populationpopulacja
285
647579
1797
populacji Kenii,
11:01
but the vastogromny majoritywiększość of eliteelita runnersbiegaczy.
286
649376
2169
i ogromną większość czołowych biegaczy.
11:03
And they happenzdarzyć, on averageśredni,
287
651545
1306
Występuje u nich przeciętnie
11:05
to have a certainpewny uniquewyjątkowy physiologyfizjologia:
288
652851
2104
niezwykły typ fizjologii:
11:07
legsnogi that are very long
289
654955
1081
nogi są bardzo długie
11:08
and very thincienki at theirich extremitykoniec,
290
656036
2538
i niezwykle chude,
11:10
and this is because they have theirich ancestrypochodzenie
291
658574
1418
a dzieje się tak, gdyż ich przodkowie
11:12
at very lowNiska latitudeSzerokość geograficzna
292
659992
1435
żyli w klimacie zwrotnikowym,
11:13
in a very hotgorąco and drysuchy climateklimat,
293
661427
2415
bardzo gorącym i suchym.
11:16
and an evolutionaryewolucyjny adaptationdostosowanie to that
294
663842
1890
Ewolucyjna adaptacja do klimatu
11:17
is limbskończyn that are very long
295
665732
958
to bardzo długie
11:18
and very thincienki at the extremitykoniec
296
666690
1519
i skrajnie chude kończyny
11:20
for coolingchłodzenie purposescele.
297
668209
1774
w celu ochładzania.
11:22
It's the samepodobnie reasonpowód that a radiatorgrzejnik has long coilscewki,
298
669983
3029
Dlatego chłodnica ma długie zwoje,
11:25
to increasezwiększać surfacepowierzchnia areapowierzchnia comparedporównywane to volumeTom
299
673012
1842
by zwiększyć powierzchnię w stosunku do objętości
11:27
to let heatciepło out,
300
674854
1942
i pozbywania się ciepła.
11:28
and because the legnogi is like a pendulumWahadło,
301
676796
1513
Noga dział jak wahadło,
11:30
the longerdłużej and thinnercieńszy it is at the extremitykoniec,
302
678309
1657
im dłuższe i cieńsze,
11:32
the more energy-efficientefektywności energetycznej it is to swinghuśtawka.
303
679966
2779
tym bardziej wydajne energetycznie.
11:34
To put KalenjinKalenjin runningbieganie successpowodzenie in perspectiveperspektywiczny,
304
682745
2594
Dla pokazania sukcesów Kenijczyków,
11:37
considerrozważać that 17 AmericanAmerykański menmężczyźni in historyhistoria
305
685339
2727
zwróćcie uwagę, że 17 Amerykanów w dziejach
11:40
have runbiegać fasterszybciej than two hoursgodziny and 10 minutesminuty
306
688066
2629
przebiegło maraton w czasie poniżej
11:42
in the marathonmaraton.
307
690695
1289
2 godzin i 10 minut.
11:44
That's a four-minute-and-cztery-minut- i -58-second-per-mile-Po drugie-za-mile pacetempo.
308
691984
3047
To 3 minuty i 6 sekund na kilometr.
11:47
Thirty-twoTrzydziestu dwóch KalenjinKalenjin menmężczyźni did that last OctoberPaździernik.
309
695031
2935
W ciągu ostatniego października,
dokonało tego 32 Kalendżin.
11:50
(LaughterŚmiech)
310
697966
2094
(Śmiech)
11:52
That's from a sourceźródło populationpopulacja the sizerozmiar
311
700060
1821
W porównaniu do populacji źródłowej
11:54
of metropolitanmetropolita AtlantaAtlanta.
312
701881
2827
to rozmiar metropolii Atlanty.
11:56
Still, even changingwymiana pieniędzy technologytechnologia
313
704708
1574
Jednak nawet zmieniająca się technika
11:58
and the changingwymiana pieniędzy genegen poolbasen in sportsSport
314
706282
1606
i zmiany w puli genetycznej sportowców,
12:00
don't accountkonto for all of the changeszmiany in performancewydajność.
315
707888
2473
nie decydują o wszystkich zmianach.
12:02
AthletesSportowcy have a differentróżne mindsetsposób myślenia than they oncepewnego razu did.
316
710361
2890
Atleci mają teraz inny sposób myślenia.
12:05
Have you ever seenwidziany in a moviefilm when someonektoś getsdostaje
317
713251
1369
Widzieliście kiedyś film, w którym kogoś
12:06
an electricalelektryczny shockzaszokować
318
714620
1272
poraża prąd
12:08
and they're thrownrzucony acrossprzez a roompokój?
319
715892
2323
i odrzuca go na drugi koniec pokoju?
12:10
There's no explosioneksplozja there.
320
718215
1571
Nie występuje eksplozja.
12:11
What's happeningwydarzenie when that happensdzieje się is that
321
719786
1238
Rzecz w tym, że
12:13
the electricalelektryczny impulseimpuls is causingspowodowanie
322
721024
1462
impuls elektryczny powoduje skurcz
12:14
all theirich musclemięsień fiberswłókna to twitchTwitch at oncepewnego razu,
323
722486
2130
wszystkich włókien mięśniowych naraz
12:16
and they're throwingrzucanie themselvessami acrossprzez the roompokój.
324
724616
2594
i to powoduje wyrzucenie
na drugą stronę pokoju.
W zasadzie to skok.
12:19
They're essentiallygłównie jumpingskoki.
325
727210
1897
12:21
That's the powermoc
326
729107
1177
To siła
zawarta w ludzkim ciele.
12:22
that's containedzawarte in the humanczłowiek bodyciało.
327
730284
1949
12:24
But normallynormalnie we can't accessdostęp nearlyprawie all of it.
328
732233
2227
Ale zazwyczaj nie korzystamy z niej w całości.
12:26
Our brainmózg actsdzieje as a limiterogranicznik,
329
734460
2019
Nasz mózg to ogranicza,
12:28
preventingzapobieganie us from accessingdostęp
all of our physicalfizyczny resourceszasoby,
330
736479
2295
chroniąc nas od dostępu
do naszych zasobów fizycznych,
bo to mogłoby nas zranić,
12:30
because we mightmoc hurtból ourselvesmy sami,
331
738774
1241
12:32
tearingrozdzierający tendonsścięgien or ligamentswięzadeł.
332
740015
1692
poprzez rozdarcie powięzi i więzadeł.
Lecz im więcej dowiadujemy się
jak działa ograniczający mózg,
12:33
But the more we learnuczyć się about
how that limiterogranicznik functionsFunkcje,
333
741707
3023
tym bardziej wiemy jak go naciągnąć,
12:36
the more we learnuczyć się how we can pushPchać it back
334
744730
1880
12:38
just a bitkawałek,
335
746610
1440
odrobinę,
12:40
in some casesprzypadki by convincingprzekonujący the brainmózg
336
748050
2432
w niektórych przypadkach,
poprzez przekonaniu ,
że ciału nie zagraża śmiertelne niebezpieczeństwo,
12:42
that the bodyciało won'tprzyzwyczajenie be in mortalśmiertelny dangerniebezpieczeństwo
337
750482
1774
12:44
by pushingpchanie hardertrudniejsze.
338
752256
1810
jeśli pozwoli się na więcej.
12:46
EnduranceWytrzymałość and ultra-enduranceultra wytrzymałość sportsSport
339
754066
1619
Wytrzymałość i superwytrzymałość w sporcie
12:47
serveobsługiwać as a great exampleprzykład.
340
755685
1572
to wspaniały przykład.
Superwytrzymałość była uważana za szkodliwą
12:49
Ultra-enduranceUltra wytrzymałość was oncepewnego razu thought to be harmfulszkodliwy
341
757257
2122
dla ludzkiego zdrowia,
12:51
to humanczłowiek healthzdrowie,
342
759379
1415
ale teraz wiemy,
12:52
but now we realizerealizować
343
760794
1418
12:54
that we have all these traitscechy
344
762212
1096
że posiadamy wszelkie cechy,
12:55
that are perfectidealny for ultra-enduranceultra wytrzymałość:
345
763308
3104
które są idealne dla superwytrzymałości:
nie mamy futra, a gruczoły potowe
12:58
no bodyciało furfutro and a glutnadmiar of sweatpot glandsgruczoły
346
766412
2924
13:01
that keep us coolchłodny while runningbieganie;
347
769336
1616
ochładzają nas podczas biegu;
mamy wąskie talie i długie nogi
w stosunku do rozmiaru;
13:03
narrowwąska waiststalie and long legsnogi comparedporównywane to our framesramki;
348
770952
3400
13:06
largeduży surfacepowierzchnia areapowierzchnia of jointsstawów for shockzaszokować absorptionwchłanianie.
349
774352
2918
oraz duże powierzchnie stawowe
do amortyzacji wstrząsów.
13:09
We have an archłuk in our footstopa that actsdzieje like a springwiosna,
350
777270
2734
Mamy podbicie w stopach,
działające jak spreżyna,
krótkie palce u nóg, by się odepchnąć,
13:12
shortkrótki toespalce u stóp that are better for pushingpchanie off
351
780004
2103
13:14
than for graspingchwytanie treedrzewo limbskończyn,
352
782107
1674
a nie by łapać się gałęzi,
a kiedy biegniemy,
13:15
and when we runbiegać,
353
783781
1127
13:17
we can turnskręcać our torsotułowia and our shouldersramiona
354
784908
1525
możemy obracać tułowiem i ramionami
w taki sposób, utrzymując głowę prosto.
13:18
like this while keepingkonserwacja our headsgłowy straightproste.
355
786433
2044
13:20
Our primatePrymas cousinskuzyni can't do that.
356
788477
1483
Nasi kuzyni Naczelni nie mają tych cech.
Muszą biegać w ten sposób.
13:22
They have to runbiegać like this.
357
789960
2310
13:24
And we have bigduży oldstary buttTyłek musclesmięśnie
358
792270
2066
I my mamy ogromny mięsień pośladkowy,
13:26
that keep us uprightpionowo while runningbieganie.
359
794336
2087
który utrzymuje nas prosto podczas biegu.
Widzieliście kiedyś zadek małp?
13:28
Have you ever lookedspojrzał at an ape'smałpy buttTyłek?
360
796423
1718
13:30
They have no bunsbułeczki because they don't runbiegać uprightpionowo.
361
798141
3005
Nie mają pośladków,
bo nie biegają wyprostowane.
13:33
And as athletessportowcy have realizedrealizowany
362
801146
1387
Kiedy atleci pojęli,
że jesteśmy świetnie wyposażeni
do ultrawytrzymałości,
13:34
that we're perfectlydoskonale suitedodpowiedni for ultra-enduranceultra wytrzymałość,
363
802533
2557
13:37
they'veoni takenwzięty on featswyczyny
364
805090
1047
osiągnęli rzeczy
13:38
that would have been unthinkablenie do pomyślenia before,
365
806137
2409
wcześniej nie do pomyślenia
13:40
athletessportowcy like SpanishHiszpański endurancewytrzymałość racerRacerlianLian JornetJornet.
366
808546
3903
na przykład hiszpański biegacz
Kílian Jornet.
Oto on wbiegający na Matterhorn.
13:44
Here'sTutaj jestlianLian runningbieganie up the MatterhornMatterhorn.
367
812449
2000
13:46
(LaughterŚmiech)
368
814449
1512
(Śmiech)
Z bluzą zawiązaną wokół pasa.
13:48
With a sweatshirtBluza dresowa there tiedprzywiązane around his waisttalia.
369
815961
2609
13:50
It's so steepstromy he can't even runbiegać here.
370
818570
1722
Jest tak stromo, że nie może biec.
Podciąga się na linie.
13:52
He's pullingciągnięcie up on a ropelina.
371
820292
1653
13:54
This is a verticalpionowy ascentAscent
372
821945
1337
To pionowa wspinaczka
o długości 2500 metrów,
13:55
of more than 8,000 feetstopy,
373
823282
2109
13:57
and KílianLian wentposzedł up and down
374
825391
1667
a Kilian wszedł i zszedł
13:59
in underpod threetrzy hoursgodziny.
375
827058
2381
w ciągu mniej niż trzech godzin.
Niezwykłe.
14:01
AmazingNiesamowite.
376
829439
1919
14:03
And talentedutalentowany thoughchociaż he is,
377
831358
1189
I choć bardzo utalentowany,
14:04
lianLian is not a physiologicalfizjologiczne freakwybryk.
378
832547
2824
nie był fizjologicznym dziwolągiem.
Po jego wyczynie,
14:07
Now that he has doneGotowe this,
379
835371
1679
14:09
other athletessportowcy will followśledzić,
380
837050
1911
inni pójdą w jego ślady,
tak jak poszli za przykładem
14:11
just as other athletessportowcy followedśledzić
381
838961
1517
14:12
after SirSir RogerRoger BannisterBannister
382
840478
1574
Sir Rogera Bannistera,
przebiegającego kilometr w 2,5 minuty.
14:14
ranpobiegł underpod fourcztery minutesminuty in the mileMila.
383
842052
2138
14:16
ChangingZmiana technologytechnologia, changingwymiana pieniędzy genesgeny,
384
844190
1627
Zmieniająca się technologia,
zmieniające się geny
14:18
and a changingwymiana pieniędzy mindsetsposób myślenia.
385
845817
2398
i zmiany w sposobie myślenia.
14:20
InnovationInnowacji in sportsSport,
386
848215
1784
Innowacje w sporcie,
czy to nowe nawierzchnie bieżni
14:22
whetherczy that's newNowy tracktor surfacespowierzchnie
387
849999
1657
14:23
or newNowy swimmingpływanie techniquestechniki,
388
851656
1464
czy nowe technilk pływackie,
demokratyzacja sportu,
14:25
the democratizationdemokratyzacji of sportsport,
389
853120
1870
14:27
the spreadrozpiętość to newNowy bodiesciała
390
854990
1341
upowszechnianie nowych sylwetek
i nowych populacji na świecie,
14:28
and to newNowy populationspopulacje around the worldświat,
391
856331
2585
14:31
and imaginationwyobraźnia in sportsport,
392
858916
2053
i wyobraźnia w sporcie,
zrozumienie,czego ludzkie ciało
14:33
an understandingzrozumienie of what the humanczłowiek bodyciało
393
860969
1436
14:34
is trulynaprawdę capablezdolny of,
394
862405
1781
naprawdę jest w stanie dokonać,
sprawiło, że atleci są silniejsi,
14:36
have conspiredspisek to make athletessportowcy strongersilniejszy,
395
864186
1892
szybsi, odważniejsi
14:38
fasterszybciej, bolderśmielsze,
396
866078
2523
i lepsi niż kiedykolwiek.
14:40
and better than ever.
397
868601
1977
14:42
Thank you very much.
398
870578
2356
Dziękuję bardzo.
(Brawa)
14:45
(ApplauseAplauz)
399
872934
3526
Translated by Małgosia Makowska
Reviewed by Adam Bialy

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.

Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
 
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speaker
David Epstein | Speaker | TED.com