TED2014
David Epstein: Are athletes really getting faster, better, stronger?
David Epstein: Czy lekkoatleci naprawdę stają się szybsi, lepsi, silniejsi?
Filmed:
Readability: 4.7
8,652,776 views
Patrząc na osiągnięcia sportowe w ostatnich dziesięcioleciach, wydaje się, że istoty ludzkie stały się szybsze, lepsze i silniejsze niemal pod każdym względem. Jednak David Epstein podczas uroczego, sprzecznego z intuicją wystąpienia twierdzi, że warto poczekać z gratulacjami. Wiele czynników może zdruzgotać rekordy lekkoatletyczne, a rozwój naszych naturalnych talentów to tylko jeden z nich.
David Epstein - Sports science reporter
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap. Full bio
David Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
The Olympic motto is "Citius, Altius, Fortius."
0
950
3131
Motto olimpijskie to: "Citius, Altius, Fortius".
00:16
Faster, Higher, Stronger.
1
4081
2769
Szybciej, wyżej, silniej.
00:19
And athletes have fulfilled that motto rapidly.
2
6850
3940
Lekkoatleci szybko to potwierdzają.
00:22
The winner of the 2012 Olympic marathon
3
10790
3156
Zwycięzca maratonu na olimpiadzie w 2012
00:26
ran two hours and eight minutes.
4
13946
2316
biegł 2 godziny i 8 minut.
00:28
Had he been racing against the winner
5
16262
1620
Gdyby jego przeciwnikiem był
00:30
of the 1904 Olympic marathon,
6
17882
2466
zwycięsca olimpiady w 1904 roku,
00:32
he would have won by nearly an hour and a half.
7
20348
3333
wyprzedziłby go o półtorej godziny.
00:35
Now we all have this feeling
8
23681
1772
Odnosimy wrażenie,
00:37
that we're somehow just getting better
9
25453
1590
że doskonalimy się jako rasa,
00:39
as a human race, inexorably progressing,
10
27043
2340
niepohamowanie się rozwijamy,
00:41
but it's not like we've evolved into a new species
11
29383
2141
lecz nie wyewoluowaliśmy w nowy gatunek
00:43
in a century.
12
31524
1466
w ciągu wieku.
00:45
So what's going on here?
13
32990
2608
O co więc tu chodzi?
00:47
I want to take a look at what's really behind
14
35598
1361
Zobaczmy, co się kryje
00:49
this march of athletic progress.
15
36959
2690
za lekkoatletycznym postępem.
00:51
In 1936, Jesse Owens
16
39649
2297
W 1936 Jesse Owens
00:54
held the world record in the 100 meters.
17
41946
2337
pobił rekord świata na 100 metrów.
00:56
Had Jesse Owens been racing last year
18
44283
2707
Gdyby Jesse Owens w zeszłym roku pobiegł
00:59
in the world championships of the 100 meters,
19
46990
2446
w mistrzostwach świata na 100 m,
01:01
when Jamaican sprinter Usain Bolt finished,
20
49436
2474
to gdy Jamajczyk Usain ukończył bieg,
01:04
Owens would have still had 14 feet to go.
21
51910
3408
Owens wciąż miałby 4 m do przebiegnięcia.
01:07
That's a lot in sprinter land.
22
55318
1879
To dużo dla sprintera.
01:09
To give you a sense of how much it is,
23
57197
1503
By dać wam poczuć, jak to wiele,
01:10
I want to share with you a demonstration
24
58700
1958
pokażę prezentację
01:12
conceived by sports scientist Ross Tucker.
25
60658
3012
stworzoną przez badacza sportu
Rossa Tuckera.
Rossa Tuckera.
01:15
Now picture the stadium last year
26
63670
2165
To zdjęcie stadionu z zeszłego roku
01:18
at the world championships of the 100 meters:
27
65835
2629
z mistrzostw świata na 100 m:
01:20
thousands of fans waiting with baited breath
28
68464
2099
tysiące kibiców czekają z zapartym tchem,
01:22
to see Usain Bolt, the fastest man in history;
29
70563
3474
by zobaczyć Usaina Bolta,
najszybszego człowieka w historii.
najszybszego człowieka w historii.
01:26
flashbulbs popping as the
nine fastest men in the world
nine fastest men in the world
30
74037
2875
Błyskają flesze,
gdy dziewięciu najszybszych biegaczy
gdy dziewięciu najszybszych biegaczy
01:29
coil themselves into their blocks.
31
76912
2563
ustawiają się na starcie.
01:31
And I want you to pretend
32
79475
1131
Wyobraźcie sobie,
01:32
that Jesse Owens is in that race.
33
80606
2339
że Owens bierze udział w biegu.
01:35
Now close your eyes for a
second and picture the race.
second and picture the race.
34
82945
3245
Zamknijcie oczy na chwilę
i zobaczcie ten bieg.
i zobaczcie ten bieg.
01:38
Bang! The gun goes off.
35
86190
1692
Bang! Pistolet wypalił.
01:40
An American sprinter jumps out to the front.
36
87882
2068
Amerykański sprinter wyskakuje w przód.
01:42
Usain Bolt starts to catch him.
37
89950
1950
Usain Bolt zaczyna go gonić.
01:44
Usain Bolt passes him, and as
the runners come to the finish,
the runners come to the finish,
38
91900
1621
Mija go i gdy dobiegaj a do mety,
01:45
you'll hear a beep as each man crosses the line.
39
93521
2677
słyszysz bip,
gdy każdy z nich przekracza linię.
gdy każdy z nich przekracza linię.
01:48
(Beeps)
40
96198
1677
(Bipy)
01:50
That's the entire finish of the race.
41
97875
3105
Oto zakończenie wyścigu w całości.
01:53
You can open your eyes now.
42
100980
1380
Otwórzcie teraz oczy.
01:54
That first beep was Usain Bolt.
43
102360
2610
Pierwszy bip należał do Usaina Bolta.
01:57
That last beep was Jesse Owens.
44
104970
2314
Ostatni do Jesse Owensa.
01:59
Listen to it again.
45
107284
2177
Wsłuchajcie się w to raz jeszcze.
02:01
(Beeps)
46
109461
1718
(Bipy)
02:03
When you think of it like that,
47
111179
1100
Gdy tak o tym pomyślicie,
02:04
it's not that big a difference, is it?
48
112279
2271
to nie taka wielka różnica, prawda?
02:06
And then consider that Usain Bolt started
49
114550
1857
I zauważcie, że Usain Bolt
02:08
by propelling himself out of blocks
50
116407
2763
wystartował z bloków
02:11
down a specially fabricated carpet
51
119170
2339
ze specjalnie stworzonych bieżni
02:13
designed to allow him to travel
52
121509
1756
zaprojektowanych, by ułatwić mu
02:15
as fast as humanly possible.
53
123265
2116
poruszanie się najszybciej jak się da.
02:17
Jesse Owens, on the other hand,
54
125381
1671
Z kolei Jessie Owens
02:19
ran on cinders, the ash from burnt wood,
55
127052
3591
biegł po żużlu,
popiele ze spalonego drewna
popiele ze spalonego drewna
02:22
and that soft surface stole far more energy
56
130643
2237
i to miękkie podłoże odbierało mu
02:25
from his legs as he ran.
57
132880
1777
więcej energii podczas biegu.
02:26
Rather than blocks, Jesse
Owens had a gardening trowel
Owens had a gardening trowel
58
134657
2963
Zamiast bloków startowych
Owens miał ogrodniczą kielnię,
Owens miał ogrodniczą kielnię,
02:29
that he had to use to dig holes
in the cinders to start from.
in the cinders to start from.
59
137620
3827
by wykopać dołki w żużlu, aby wystartować.
02:33
Biomechanical analysis of the speed
60
141447
2104
Biomechaniczna analiza prędkości
02:35
of Owens' joints shows that had been running
61
143551
2544
stawów Owensa wykazała,
02:38
on the same surface as Bolt,
62
146095
1514
że gdyby biegł
po takiej samej nawierzchni jak Bolt
po takiej samej nawierzchni jak Bolt
02:39
he wouldn't have been 14 feet behind,
63
147609
2511
nie pozostałby ponad 4 metry w tyle,
02:42
he would have been within one stride.
64
150120
2319
dotrzymałby kroku.
02:44
Rather than the last beep,
65
152439
1742
Zamiast ostatniego bipa
02:46
Owens would have been the second beep.
66
154181
2940
Owens usłyszałby drugi.
02:49
Listen to it again.
67
157121
2051
Posłuchajcie tego ponownie.
02:51
(Beeps)
68
159172
1738
(Bipy)
Różnica wynikała z rodzaju nawierzchni
02:53
That's the difference track
surface technology has made,
surface technology has made,
69
160910
2383
02:55
and it's done it throughout the running world.
70
163293
2279
i tak było w całej historii biegania.
Rozważcie dłuższy bieg.
Rozważcie dłuższy bieg.
02:57
Consider a longer event.
71
165572
1731
Rozważcie dłuższy bieg.
02:59
In 1954, Sir Roger Bannister
72
167303
2963
W 1954 Roger Bannister
03:02
became the first man to run
under four minutes in the mile.
under four minutes in the mile.
73
170266
3177
był pierwszym człowiekiem, który
przebiegł kilometr poniżej 2,5 minut.
przebiegł kilometr poniżej 2,5 minut.
03:05
Nowadays, college kids do that every year.
74
173443
3050
Obecnie, dzieciak z college'u
robią to co roku.
robią to co roku.
03:08
On rare occasions, a high school kid does it.
75
176493
2553
Bywa, że i licealiści to robią.
03:11
As of the end of last year,
76
179046
1742
Do końcu zeszłego roku
03:12
1,314 men
77
180788
2367
1314 ludzi,
03:15
had run under four minutes in the mile,
78
183155
2215
przebiegło kilometr poniżej 2,5 minut,
03:17
but like Jesse Owens,
79
185370
1450
lecz tak samo jak Jessie Owens,
03:19
Sir Roger Bannister ran on soft cinders
80
186820
2742
Sir Roger Bannister biegł po miękkim żużlu,
03:21
that stole far more energy from his legs
81
189562
1824
który odbierał mu energię
03:23
than the synthetic tracks of today.
82
191386
2363
w przeciwieństwie
do dzisiejszych syntetycznych bieżni.
do dzisiejszych syntetycznych bieżni.
03:25
So I consulted biomechanics experts
83
193749
1500
Konsultacja z ekspertami biomechaniki
03:27
to find out how much slower it is to run on cinders
84
195249
2564
wykazała o ile wolniej jest biec po żużlu
03:30
than synthetic tracks,
85
197813
1258
niż po syntetycznej bieżni.
03:31
and their consensus that it's
one and a half percent slower.
one and a half percent slower.
86
199071
3400
Są oni zgodni,
że to o półtorej procenta wolniej.
że to o półtorej procenta wolniej.
03:34
So if you apply a one and a half
percent slowdown conversion
percent slowdown conversion
87
202471
3287
Zatem jeśli zastosujemy
półtorej procentowe spowolnienie
półtorej procentowe spowolnienie
03:37
to every man who ran his sub-four mile
88
205758
2186
do każdego,
kto przebiegł milę poniżej 4 minut
kto przebiegł milę poniżej 4 minut
03:40
on a synthetic track,
89
207944
1444
na syntetycznej bieżni,
03:41
this is what happens.
90
209388
1696
oto co się stanie.
03:43
Only 530 are left.
91
211084
2329
Pozostanie tylko 530.
03:45
If you look at it from that perspective,
92
213413
1397
Patrząc z tej perspektywy,
03:47
fewer than ten new men per [year]
93
214810
2320
mniej niż 10 ludzi każdego roku
03:49
have joined the sub-four mile club
94
217130
1483
dołączałoby do tego klubu
03:50
since Sir Roger Bannister.
95
218613
2302
od czasów Bannistera.
03:53
Now, 530 is a lot more than one,
96
220915
3067
530 to znacznie więcej niż jeden
03:56
and that's partly because
there are many more people
there are many more people
97
223982
1516
i jest tak częściowo dlatego
że jest dziś znacznie więcej ludzi
że jest dziś znacznie więcej ludzi
03:57
training today and they're training more intelligently.
98
225498
2514
trenujących i to znacznie inteligentniej.
04:00
Even college kids are professional in their training
99
228012
2228
Nawet studenci
trenują bardziej profesjonalnie
trenują bardziej profesjonalnie
04:02
compared to Sir Roger Bannister,
100
230240
1526
niż Roger Bannister,
04:03
who trained for 45 minutes at a time
101
231766
1459
który trenował przez 45 minut,
04:05
while he ditched gynecology lectures in med school.
102
233225
3090
opuszczając wykłady z ginekologii
w szkole medycznej.
w szkole medycznej.
04:08
And that guy who won the 1904 Olympic marathon
103
236315
2403
Zwycięzca maratonu olimpijskiego w 1904
04:10
in three in a half hours,
104
238718
1711
biegł trzy i pół godziny,
04:12
that guy was drinking rat poison and brandy
105
240429
2137
pił truciznę na szczury i brandy
04:14
while he ran along the course.
106
242566
2032
biegnąc po bieżni.
04:16
That was his idea of a performance-enhancing drug.
107
244598
2623
Taki był wówczas pomysł na dopalacz.
04:19
(Laughter)
108
247221
2063
(Śmiech)
04:21
Clearly, athletes have gotten more savvy
109
249284
1688
Zapewne atleci stali się bardziej łebscy
04:23
about performance-enhancing drugs as well,
110
250972
2474
także w kwestii dopalaczy
04:25
and that's made a difference
in some sports at some times,
in some sports at some times,
111
253446
2271
i to też czyni różnicę we wszelkich sportach,
04:27
but technology has made a difference in all sports,
112
255717
2287
ale i technologia czyni tę różnicę
04:30
from faster skis to lighter shoes.
113
258004
2549
poprzez szybsze narty czy lżejsze buty.
04:32
Take a look at the record for
the 100-meter freestyle swim.
the 100-meter freestyle swim.
114
260553
3140
Zerknijmy na rekord w pływaniu
na 100m stylem dowolnym.
na 100m stylem dowolnym.
04:35
The record is always trending downward,
115
263693
2647
Rekord zawsze ma tendencję do skracania,
04:38
but it's punctuated by these steep cliffs.
116
266340
2750
lecz jest to powstrzymywane
przez strome klify.
przez strome klify.
04:41
This first cliff, in 1956, is the introduction
117
269090
2921
Pierwszy klif z 1956 r. był wstępem
04:44
of the flip turn.
118
272011
1229
do koziołka nawracającego.
04:45
Rather than stopping and turning around,
119
273240
2029
Zamiast zatrzymania i obrotu
04:47
athletes could somersault under the water
120
275269
1844
lekkoatleci mogli robić salto pod wodą
04:49
and get going right away in the opposite direction.
121
277113
2518
i poruszać się w przeciwnym kierunku.
04:51
This second cliff, the introduction of gutters
122
279631
2792
Drugi klif, wprowadzenie rynny
04:54
on the side of the pool
123
282423
1532
po jednej stronie basenu,
04:56
that allows water to splash off,
124
283955
1557
która pozwala wodzie rozpryskiwać się
04:57
rather than becoming turbulence
125
285512
1287
zamiast tworzyć turbulencje
04:58
that impedes the swimmers as they race.
126
286799
2247
utrudniające pływanie podczas wyścigu.
05:01
This final cliff,
127
289046
1639
Ostatni klif
05:02
the introduction of full-body
128
290685
1186
to wprowadzenie kostiumów
05:04
and low-friction swimsuits.
129
291871
1897
o małym oporze na całe ciało.
05:05
Throughout sports, technology has
changed the face of performance.
changed the face of performance.
130
293768
3689
W każdej dyscyplinie,
technologia zmieniła oblicze występu.
technologia zmieniła oblicze występu.
05:09
In 1972, Eddy Merckx set the record
131
297457
2776
W 1972 Eddy Merckx ustanowił rekord
05:12
for the longest distance cycled in one hour
132
300233
2324
w kolarstwie długodystansowym
05:14
at 30 miles, 3,774 feet.
133
302557
4048
na 50 km w ciągu godziny.
05:18
Now that record improved and improved
134
306605
2248
Obecnie ten rekord jest wciąż poprawiany,
05:21
as bicycles improved and became more aerodynamic
135
308853
3019
bo rowery się doskonalą
i stają się bardziej aerodynamiczne
i stają się bardziej aerodynamiczne
05:24
all the way until 1996,
136
311872
1614
aż do roku 1996,
05:25
when it was set at 35 miles, 1,531 feet,
137
313486
4435
gdy ustalono 56 km,
05:30
nearly five miles farther
138
317921
2229
6 km dalej
05:32
than Eddy Merckx cycled in 1972.
139
320150
3145
niż Merckx w 1972.
05:35
But then in 2000, the International Cycling Union
140
323295
3423
W roku 2000,
Międzynarodowy Komitet Kolarski
Międzynarodowy Komitet Kolarski
05:38
decreed that anyone who wanted to hold that record
141
326718
2508
zarządził, że każdy
kto chce zdobyć ten rekord
kto chce zdobyć ten rekord
05:41
had to do so with essentially the same equipment
142
329226
3072
musi używać tego samego sprzętu,
05:44
that Eddy Merckx used in 1972.
143
332298
2665
co Merckx w 1972.
05:47
Where does the record stand today?
144
334963
2255
Jaki jest ten rekord na dzień dzisiejszy?
05:49
30 miles, 4,657 feet,
145
337218
3622
50 km 260 m,
05:53
a grand total of 883 feet
146
340840
3110
prawie 300 metrów dalej
05:56
farther than Eddy Merckx cycled
147
343950
1776
niż Merckx przejechał
05:57
more than four decades ago.
148
345726
1701
ponad 40 lat temu.
05:59
Essentially the entire improvement in this record
149
347427
2381
W zasadzie poprawienie tego rekordu
06:02
was due to technology.
150
349808
2052
zawdzięczamy technologii.
06:04
Still, technology isn't the only
thing pushing athletes forward.
thing pushing athletes forward.
151
351860
3170
Jednak nie tylko technologia
pcha atletów do przodu.
pcha atletów do przodu.
06:07
While indeed we haven't evolved
152
355030
1451
Podczas, gdy nie wyewoluowaliśmy
06:08
into a new species in a century,
153
356481
1717
w nowy gatunek w ciągu wieku,
06:10
the gene pool within competitive sports
154
358198
1960
pula genetyczna sportów rywalizacyjnych
06:12
most certainly has changed.
155
360158
2392
niemal z pewnością się zmieniła.
06:14
In the early half of the 20th century,
156
362550
1909
na początku XX wieku
06:16
physical education instructors and coaches
157
364459
1685
nauczyciele WF i trenerzy
06:18
had the idea that the average body type
158
366144
2272
uważali, że to przeciętna budowa ciała
06:20
was the best for all athletic endeavors:
159
368416
2371
była najlepsza
dla wszelkich atletycznych zmagań:
dla wszelkich atletycznych zmagań:
06:22
medium height, medium weight, no matter the sport.
160
370787
3323
średni wzrost i waga
bez względu na dyscyplinę.
bez względu na dyscyplinę.
06:26
And this showed in athletes' bodies.
161
374110
1972
Odzwierciedlały to ciała atletów.
06:28
In the 1920s, the average elite high-jumper
162
376082
2253
W latach 20-tych,
przeciętny elitarny skoczek wzwyż
przeciętny elitarny skoczek wzwyż
06:30
and average elite shot-putter
were the same exact size.
were the same exact size.
163
378335
3715
czy miotacz byli w tym samym rozmiarze.
06:34
But as that idea started to fade away,
164
382050
1910
Z czasem ta idea zbladła,
06:36
as sports scientists and coaches realized that
165
383960
2076
gdy naukowcy i trenerzy zrozumieli,
06:38
rather than the average body type,
166
386036
1592
że bardziej niż przeciętny typ budowy
06:39
you want highly specialized bodies
167
387628
1912
ważne jest ciało wysoce wyspecjalizowane
06:41
that fit into certain athletic niches,
168
389540
2330
pasujące do określonej niszy atletycznej
06:44
a form of artificial selection took place,
169
391870
2305
i rozpoczęła się sztuczna selekcja,
06:46
a self-sorting for bodies that fit certain sports,
170
394175
2623
dobór ciała do określonej dyscyplin
06:48
and athletes' bodies became
more different from one another.
more different from one another.
171
396798
2660
i ciała lekkoatletów zaczęły się różnić.
06:51
Today, rather than the same size
as the average elite high jumper,
as the average elite high jumper,
172
399458
3956
Teraz, w porównaniu
do przeciętnego czołowego skoczka wzwyż,
do przeciętnego czołowego skoczka wzwyż,
06:55
the average elite shot-putter
173
403414
1014
przeciętny miotacz
06:56
is two and a half inches taller
174
404428
1651
jest ponad 6 cm wyższy
06:58
and 130 pounds heavier.
175
406079
3089
i ok. 60 kg cięższy.
07:01
And this happened throughout the sports world.
176
409168
1919
I tak się dzieje w świecie sportu.
07:03
In fact, if you plot on a height versus mass graph
177
411087
2665
Jeśli porównamy wykres
wzrostu w stosunku do masy,
wzrostu w stosunku do masy,
07:05
one data point for each of two dozen sports
178
413752
2528
wygląda on jednakowo dla każdej
z 24 dyscyplin
z 24 dyscyplin
07:08
in the first half of the 20th century, it looks like this.
179
416280
3285
w pierwszej połowie XX wieku.
07:11
There's some dispersal,
180
419565
1485
Są pewne rozbieżności,
07:13
but it's kind of grouped
around that average body type.
around that average body type.
181
421050
3010
ale wszystko wskazuje
na przeciętny typ budowy ciała.
na przeciętny typ budowy ciała.
07:16
Then that idea started to go away,
182
424060
1579
Potem ten pomysł zarzucono,
07:17
and at the same time, digital technology --
183
425639
1701
a jednocześnie technologia cyfrowa
07:19
first radio, then television and the Internet --
184
427340
2207
- pierwsze radio, potem telewizja
i Internet -
i Internet -
07:21
gave millions, or in some cases billions, of people
185
429547
2377
dały milionom, a nawet miliardom ludzi
07:24
a ticket to consume elite sports performance.
186
431924
3179
możliwość oglądania
elitarnych zawodów sportowych.
elitarnych zawodów sportowych.
07:27
The financial incentives and fame and glory
afforded elite athletes skyrocketed,
afforded elite athletes skyrocketed,
187
435103
3873
Zachęta finansowa, sława i chwała
zwiększyła ilość czołowych atletów
zwiększyła ilość czołowych atletów
07:31
and it tipped toward the tiny
upper echelon of performance.
upper echelon of performance.
188
438976
4193
i podniosła występy na wyższy poziom.
07:35
It accelerated the artificial
selection for specialized bodies.
selection for specialized bodies.
189
443169
3427
Pobudziła sztuczny dobór
wyspecjalizowanych ciał.
wyspecjalizowanych ciał.
07:38
And if you plot a data point for these same
190
446596
1628
A jeśli nakreślimy dane
07:40
two dozen sports today, it looks like this.
191
448224
3882
dla 24 dyscyplin dzisiaj, wygląda to tak.
07:44
The athletes' bodies have gotten
192
452106
1427
Ciała atletów
07:45
much more different from one another.
193
453533
2194
zaczęły się od siebie różnić.
07:47
And because this chart looks like the charts
194
455727
2109
A ponieważ ten wykres wygląda jak wykresy
07:50
that show the expanding universe,
195
457836
1731
pokazujące rozszerzanie się wszechświata
07:51
with the galaxies flying away from one another,
196
459567
2460
z galaktykami oddalającymi się od siebie,
07:54
the scientists who discovered it call it
197
462027
1644
naukowcy, którzy to odkryli, nazwali to
07:55
"The Big Bang of Body Types."
198
463671
3289
"Wielki Wybuch Typów Sylwetki".
07:59
In sports where height is prized, like basketball,
199
466960
2408
W dyscyplinach, gdzie liczy się wzrost,
np. w koszykówce
np. w koszykówce
08:01
the tall athletes got taller.
200
469368
1790
lekkoatleci stają się coraz wyżsi.
08:03
In 1983, the National Basketball Association
201
471158
3106
W 1983, Narodowy Związek Koszykarzy
08:06
signed a groundbreaking agreement
202
474264
1323
podpisał przełomowe porozumienie,
08:07
making players partners in the league,
203
475587
2052
na mocy którego gracze
stali się partnerami w lidze
stali się partnerami w lidze
08:09
entitled to shares of ticket revenues
204
477639
1550
uprawnionymi do udziału
w dochodach z bitetów
w dochodach z bitetów
08:11
and television contracts.
205
479189
1907
i kontraktów telewizyjnych.
08:13
Suddenly, anybody who could be an NBA player
206
481096
2203
Nagle każdy, kto mógłby być graczem NBA
08:15
wanted to be,
207
483299
1196
chciał nim być
08:16
and teams started scouring the globe
208
484495
1846
i drużyna zaczęły przeczesywać świat
08:18
for the bodies that could
help them win championships.
help them win championships.
209
486341
2280
w poszukiwaniu "ciał", które pozwoliłyby
wygrywać mistrzostwa.
wygrywać mistrzostwa.
08:20
Almost overnight,
210
488621
1743
Niemal w ciągu nocy
08:22
the proportion of men in the NBA
211
490364
1378
proporcja mężczyzn w NBA
08:23
who are at least seven feet tall doubled
212
491742
1892
o wzroście ponad 213 cm podwoiła się
08:25
to 10 percent.
213
493634
1765
do 10 procent.
08:27
Today, one in 10 men in the NBA
214
495399
2023
Dzisiaj jeden na dziesięciu mężczyzn z NBA
08:29
is at least seven feet tall,
215
497422
2182
ma przynajmniej 213 cm wzrostu,
08:31
but a seven-foot-tall man is incredibly rare
216
499604
2149
a tacy mężczyźni są niezwykłą rzadkością
08:33
in the general population --
217
501753
1519
w ogólnej populacji.
08:35
so rare that if you know an American man
218
503272
2650
Taką rzadkością,
że jeśli znasz Amerykaniana
że jeśli znasz Amerykaniana
08:38
between the ages of 20 and 40
219
505922
1405
między 20 a 40 rokiem życia,
08:39
who is at least seven feet tall,
220
507327
2136
który ma ponad 213 cm wzrostu,
08:41
there's a 17 percent chance
221
509463
1772
to na 17 %
08:43
he's in the NBA right now.
222
511235
1805
jest to gracz NBA.
08:45
(Laughter)
223
513040
2938
(Śmiech)
08:48
That is, find six honest seven footers,
224
515978
2876
Oznacza to, że na sześciu 2,13-metrowców,
08:51
one is in the NBA right now.
225
518854
3230
jeden gra teraz w NBA.
08:54
And that's not the only way that
NBA players' bodies are unique.
NBA players' bodies are unique.
226
522084
2829
I nie tylko w ten sposób ciała graczy NBA
stają się wyjątkowe.
stają się wyjątkowe.
08:57
This is Leonardo da Vinci's "Vitruvian Man,"
227
524913
2615
To Witruwiański Człowiek Leonarda da Vinci
08:59
the ideal proportions,
228
527528
1423
o idealnych propocjach,
09:01
with arm span equal to height.
229
528951
1999
o rozpiętości ramion równej wzrostowi.
09:03
My arm span is exactly equal to my height.
230
530950
2508
Rozpiętość moich ramion
jest dokładnie równa mojemu wzrostowi.
jest dokładnie równa mojemu wzrostowi.
09:05
Yours is probably very nearly so.
231
533458
2136
Wasza prawdopodobnie również.
09:07
But not the average NBA player.
232
535594
2162
Ale nie u przeciętnego gracza NBA.
09:09
The average NBA player is a shade under 6'7",
233
537756
2807
Przeciętny gracz NBA ma powyżej 2 metry,
09:12
with arms that are seven feet long.
234
540563
2311
przy rozpiętości ramion ponad 213 cm.
09:15
Not only are NBA players ridiculously tall,
235
542874
2798
Są oni nie tylko niewyobrażalnie wysocy,
09:17
they are ludicrously long.
236
545672
2278
ale także absurdalnie dłudzy.
09:20
Had Leonardo wanted to draw
237
547950
1005
Gdyby da Vinci chciał namalować
09:21
the Vitruvian NBA Player,
238
548955
1975
Wirtuwiańskiego gracza NBA,
09:23
he would have needed a rectangle and an ellipse,
239
550930
1973
potrzebowałby prostokąta i elipsy,
09:25
not a circle and a square.
240
552903
2782
a nie koła i kwadratu.
09:27
So in sports where large size is prized,
241
555685
2165
Zatem w sportach, gdzie zaletą jest duży rozmiar,
09:30
the large athletes have gotten larger.
242
557850
2071
wielcy atleci stali się więksi.
09:32
Conversely, in sports where
diminutive stature is an advantage,
diminutive stature is an advantage,
243
559921
2979
Dla kontrastu, tam gdzie liczy się drobna postać,
09:35
the small athletes got smaller.
244
562900
2217
mali atleci stali się mniejsi.
09:37
The average elite female gymnast
245
565117
1663
Przeciętna czołowa gimnastyczka
09:38
shrunk from 5'3" to 4'9" on average
246
566780
2763
skurczyła się z 160 cm do 145
09:41
over the last 30 years,
247
569543
1337
w ciągu 30 lat,
09:43
all the better for their power-to-weight ratio
248
570880
2115
poprawiając stosunek siły do wagi
09:45
and for spinning in the air.
249
572995
1770
i obrotów w powietrzu.
09:46
And while the large got larger
250
574765
1362
I gdy tak wielcy stają się więksi,
09:48
and the small got smaller,
251
576127
1364
mali mniejsi,
09:49
the weird got weirder.
252
577491
2428
to dziwni stają się dziwniejsi.
09:52
The average length of the forearm
253
579919
1550
Przeciętna długość przedramienia
09:53
of a water polo player in relation
254
581469
1751
gracza w polo w porównaniu
09:55
to their total arm got longer,
255
583220
1857
z długością ręki staje się większa,
09:57
all the better for a forceful throwing whip.
256
585077
2129
wszystko w celu silniejszego uderzenia.
09:59
And as the large got larger,
257
587206
1727
I tak duże staje się większe,
10:01
small got smaller, and the weird weirder.
258
588933
2370
małe mniejsze, a dziwne dziwniejsze.
10:03
In swimming, the ideal body type
259
591303
2193
Idealna sylwetka w pływaniu
10:05
is a long torso and short legs.
260
593496
1895
to długi tors i krótkie nogi.
10:07
It's like the long hull of a canoe
261
595391
1939
To jakby długi kadłub łodzi
10:09
for speed over the water.
262
597330
1706
do szybkiego przemierzania wody.
10:11
And the opposite is advantageous in running.
263
599036
1765
Odmienny rodzaj sylwetki
jest mile widziany w bieganiu.
jest mile widziany w bieganiu.
10:13
You want long legs and a short torso.
264
600801
2015
Tam liczą się długie nogi i krótki tułów.
10:15
And this shows in athletes' bodies today.
265
602816
2196
Tutaj są sylwetki dzisiejszych atletów.
10:17
Here you see Michael Phelps,
266
605012
1595
Oto Michael Phelps,
10:18
the greatest swimmer in history,
267
606607
1464
największy w dziejach pływak,
10:20
standing next to Hicham El Guerrouj,
268
608071
2869
a obok Hicham El Guerrouj,
10:23
the world record holder in the mile.
269
610940
1987
rekordzista świata na milę.
10:25
These men are seven inches different in height,
270
612927
2817
Dzieli ich 18 cm wzrostu,
10:27
but because of the body types
271
615744
1202
lecz z powodu typu sylwetki
10:29
advantaged in their sports,
272
616946
1863
korzystnego dla ich dyscyplin,
10:31
they wear the same length pants.
273
618809
2388
noszą spodnie tej samej długości.
10:33
Seven inches difference in height,
274
621197
1494
Przy 18 cm różnicy we wzroście,
10:34
these men have the same length legs.
275
622691
2520
mają oni nogi tej samej długości.
10:37
Now in some cases, the search for bodies
276
625211
1958
W niektórych przypadkach poszukiwania sylwetki,
10:39
that could push athletic performance forward
277
627169
1973
które mogą poprawić osiągnięcia atletyczne
10:41
ended up introducing into the competitive world
278
629142
2643
zakończyły się zaprezentowaniem światu
10:43
populations of people that weren't
previously competing at all,
previously competing at all,
279
631785
3139
populacji ludzi, którzy wcześniej
w ogóle nie brali udziału w zawodach,
w ogóle nie brali udziału w zawodach,
10:47
like Kenyan distance runners.
280
634924
2752
przykładowo kenijscy biegacze.
10:49
We think of Kenyans as being great marathoners.
281
637676
3330
Uważamy ich za świetnych maratończyków.
10:53
Kenyans think of the Kalenjin tribe
282
641006
2378
Oni zaś sądzą, że najlepsi maratończycy
10:55
as being great marathoners.
283
643384
2100
pochodzą z plemienia Kalendżin,
10:57
The Kalenjin make up just 12 percent
284
645484
2095
które stanowi 12 %
10:59
of the Kenyan population
285
647579
1797
populacji Kenii,
11:01
but the vast majority of elite runners.
286
649376
2169
i ogromną większość czołowych biegaczy.
11:03
And they happen, on average,
287
651545
1306
Występuje u nich przeciętnie
11:05
to have a certain unique physiology:
288
652851
2104
niezwykły typ fizjologii:
11:07
legs that are very long
289
654955
1081
nogi są bardzo długie
11:08
and very thin at their extremity,
290
656036
2538
i niezwykle chude,
11:10
and this is because they have their ancestry
291
658574
1418
a dzieje się tak, gdyż ich przodkowie
11:12
at very low latitude
292
659992
1435
żyli w klimacie zwrotnikowym,
11:13
in a very hot and dry climate,
293
661427
2415
bardzo gorącym i suchym.
11:16
and an evolutionary adaptation to that
294
663842
1890
Ewolucyjna adaptacja do klimatu
11:17
is limbs that are very long
295
665732
958
to bardzo długie
11:18
and very thin at the extremity
296
666690
1519
i skrajnie chude kończyny
11:20
for cooling purposes.
297
668209
1774
w celu ochładzania.
11:22
It's the same reason that a radiator has long coils,
298
669983
3029
Dlatego chłodnica ma długie zwoje,
11:25
to increase surface area compared to volume
299
673012
1842
by zwiększyć powierzchnię w stosunku do objętości
11:27
to let heat out,
300
674854
1942
i pozbywania się ciepła.
11:28
and because the leg is like a pendulum,
301
676796
1513
Noga dział jak wahadło,
11:30
the longer and thinner it is at the extremity,
302
678309
1657
im dłuższe i cieńsze,
11:32
the more energy-efficient it is to swing.
303
679966
2779
tym bardziej wydajne energetycznie.
11:34
To put Kalenjin running success in perspective,
304
682745
2594
Dla pokazania sukcesów Kenijczyków,
11:37
consider that 17 American men in history
305
685339
2727
zwróćcie uwagę, że 17 Amerykanów w dziejach
11:40
have run faster than two hours and 10 minutes
306
688066
2629
przebiegło maraton w czasie poniżej
11:42
in the marathon.
307
690695
1289
2 godzin i 10 minut.
11:44
That's a four-minute-and-58-second-per-mile pace.
308
691984
3047
To 3 minuty i 6 sekund na kilometr.
11:47
Thirty-two Kalenjin men did that last October.
309
695031
2935
W ciągu ostatniego października,
dokonało tego 32 Kalendżin.
dokonało tego 32 Kalendżin.
11:50
(Laughter)
310
697966
2094
(Śmiech)
11:52
That's from a source population the size
311
700060
1821
W porównaniu do populacji źródłowej
11:54
of metropolitan Atlanta.
312
701881
2827
to rozmiar metropolii Atlanty.
11:56
Still, even changing technology
313
704708
1574
Jednak nawet zmieniająca się technika
11:58
and the changing gene pool in sports
314
706282
1606
i zmiany w puli genetycznej sportowców,
12:00
don't account for all of the changes in performance.
315
707888
2473
nie decydują o wszystkich zmianach.
12:02
Athletes have a different mindset than they once did.
316
710361
2890
Atleci mają teraz inny sposób myślenia.
12:05
Have you ever seen in a movie when someone gets
317
713251
1369
Widzieliście kiedyś film, w którym kogoś
12:06
an electrical shock
318
714620
1272
poraża prąd
12:08
and they're thrown across a room?
319
715892
2323
i odrzuca go na drugi koniec pokoju?
12:10
There's no explosion there.
320
718215
1571
Nie występuje eksplozja.
12:11
What's happening when that happens is that
321
719786
1238
Rzecz w tym, że
12:13
the electrical impulse is causing
322
721024
1462
impuls elektryczny powoduje skurcz
12:14
all their muscle fibers to twitch at once,
323
722486
2130
wszystkich włókien mięśniowych naraz
12:16
and they're throwing themselves across the room.
324
724616
2594
i to powoduje wyrzucenie
na drugą stronę pokoju.
na drugą stronę pokoju.
W zasadzie to skok.
12:19
They're essentially jumping.
325
727210
1897
12:21
That's the power
326
729107
1177
To siła
zawarta w ludzkim ciele.
12:22
that's contained in the human body.
327
730284
1949
12:24
But normally we can't access nearly all of it.
328
732233
2227
Ale zazwyczaj nie korzystamy z niej w całości.
12:26
Our brain acts as a limiter,
329
734460
2019
Nasz mózg to ogranicza,
12:28
preventing us from accessing
all of our physical resources,
all of our physical resources,
330
736479
2295
chroniąc nas od dostępu
do naszych zasobów fizycznych,
do naszych zasobów fizycznych,
bo to mogłoby nas zranić,
12:30
because we might hurt ourselves,
331
738774
1241
12:32
tearing tendons or ligaments.
332
740015
1692
poprzez rozdarcie powięzi i więzadeł.
Lecz im więcej dowiadujemy się
jak działa ograniczający mózg,
jak działa ograniczający mózg,
12:33
But the more we learn about
how that limiter functions,
how that limiter functions,
333
741707
3023
tym bardziej wiemy jak go naciągnąć,
12:36
the more we learn how we can push it back
334
744730
1880
12:38
just a bit,
335
746610
1440
odrobinę,
12:40
in some cases by convincing the brain
336
748050
2432
w niektórych przypadkach,
poprzez przekonaniu ,
poprzez przekonaniu ,
że ciału nie zagraża śmiertelne niebezpieczeństwo,
12:42
that the body won't be in mortal danger
337
750482
1774
12:44
by pushing harder.
338
752256
1810
jeśli pozwoli się na więcej.
12:46
Endurance and ultra-endurance sports
339
754066
1619
Wytrzymałość i superwytrzymałość w sporcie
12:47
serve as a great example.
340
755685
1572
to wspaniały przykład.
Superwytrzymałość była uważana za szkodliwą
12:49
Ultra-endurance was once thought to be harmful
341
757257
2122
dla ludzkiego zdrowia,
12:51
to human health,
342
759379
1415
ale teraz wiemy,
12:52
but now we realize
343
760794
1418
12:54
that we have all these traits
344
762212
1096
że posiadamy wszelkie cechy,
12:55
that are perfect for ultra-endurance:
345
763308
3104
które są idealne dla superwytrzymałości:
nie mamy futra, a gruczoły potowe
12:58
no body fur and a glut of sweat glands
346
766412
2924
13:01
that keep us cool while running;
347
769336
1616
ochładzają nas podczas biegu;
mamy wąskie talie i długie nogi
w stosunku do rozmiaru;
w stosunku do rozmiaru;
13:03
narrow waists and long legs compared to our frames;
348
770952
3400
13:06
large surface area of joints for shock absorption.
349
774352
2918
oraz duże powierzchnie stawowe
do amortyzacji wstrząsów.
do amortyzacji wstrząsów.
13:09
We have an arch in our foot that acts like a spring,
350
777270
2734
Mamy podbicie w stopach,
działające jak spreżyna,
działające jak spreżyna,
krótkie palce u nóg, by się odepchnąć,
13:12
short toes that are better for pushing off
351
780004
2103
13:14
than for grasping tree limbs,
352
782107
1674
a nie by łapać się gałęzi,
a kiedy biegniemy,
13:15
and when we run,
353
783781
1127
13:17
we can turn our torso and our shoulders
354
784908
1525
możemy obracać tułowiem i ramionami
w taki sposób, utrzymując głowę prosto.
13:18
like this while keeping our heads straight.
355
786433
2044
13:20
Our primate cousins can't do that.
356
788477
1483
Nasi kuzyni Naczelni nie mają tych cech.
Muszą biegać w ten sposób.
13:22
They have to run like this.
357
789960
2310
13:24
And we have big old butt muscles
358
792270
2066
I my mamy ogromny mięsień pośladkowy,
13:26
that keep us upright while running.
359
794336
2087
który utrzymuje nas prosto podczas biegu.
Widzieliście kiedyś zadek małp?
13:28
Have you ever looked at an ape's butt?
360
796423
1718
13:30
They have no buns because they don't run upright.
361
798141
3005
Nie mają pośladków,
bo nie biegają wyprostowane.
bo nie biegają wyprostowane.
13:33
And as athletes have realized
362
801146
1387
Kiedy atleci pojęli,
że jesteśmy świetnie wyposażeni
do ultrawytrzymałości,
do ultrawytrzymałości,
13:34
that we're perfectly suited for ultra-endurance,
363
802533
2557
13:37
they've taken on feats
364
805090
1047
osiągnęli rzeczy
13:38
that would have been unthinkable before,
365
806137
2409
wcześniej nie do pomyślenia
13:40
athletes like Spanish endurance racer Kílian Jornet.
366
808546
3903
na przykład hiszpański biegacz
Kílian Jornet.
Kílian Jornet.
Oto on wbiegający na Matterhorn.
13:44
Here's Kílian running up the Matterhorn.
367
812449
2000
13:46
(Laughter)
368
814449
1512
(Śmiech)
Z bluzą zawiązaną wokół pasa.
13:48
With a sweatshirt there tied around his waist.
369
815961
2609
13:50
It's so steep he can't even run here.
370
818570
1722
Jest tak stromo, że nie może biec.
Podciąga się na linie.
13:52
He's pulling up on a rope.
371
820292
1653
13:54
This is a vertical ascent
372
821945
1337
To pionowa wspinaczka
o długości 2500 metrów,
13:55
of more than 8,000 feet,
373
823282
2109
13:57
and Kílian went up and down
374
825391
1667
a Kilian wszedł i zszedł
13:59
in under three hours.
375
827058
2381
w ciągu mniej niż trzech godzin.
Niezwykłe.
14:01
Amazing.
376
829439
1919
14:03
And talented though he is,
377
831358
1189
I choć bardzo utalentowany,
14:04
Kílian is not a physiological freak.
378
832547
2824
nie był fizjologicznym dziwolągiem.
Po jego wyczynie,
14:07
Now that he has done this,
379
835371
1679
14:09
other athletes will follow,
380
837050
1911
inni pójdą w jego ślady,
tak jak poszli za przykładem
14:11
just as other athletes followed
381
838961
1517
14:12
after Sir Roger Bannister
382
840478
1574
Sir Rogera Bannistera,
przebiegającego kilometr w 2,5 minuty.
14:14
ran under four minutes in the mile.
383
842052
2138
14:16
Changing technology, changing genes,
384
844190
1627
Zmieniająca się technologia,
zmieniające się geny
zmieniające się geny
14:18
and a changing mindset.
385
845817
2398
i zmiany w sposobie myślenia.
14:20
Innovation in sports,
386
848215
1784
Innowacje w sporcie,
czy to nowe nawierzchnie bieżni
14:22
whether that's new track surfaces
387
849999
1657
14:23
or new swimming techniques,
388
851656
1464
czy nowe technilk pływackie,
demokratyzacja sportu,
14:25
the democratization of sport,
389
853120
1870
14:27
the spread to new bodies
390
854990
1341
upowszechnianie nowych sylwetek
i nowych populacji na świecie,
14:28
and to new populations around the world,
391
856331
2585
14:31
and imagination in sport,
392
858916
2053
i wyobraźnia w sporcie,
zrozumienie,czego ludzkie ciało
14:33
an understanding of what the human body
393
860969
1436
14:34
is truly capable of,
394
862405
1781
naprawdę jest w stanie dokonać,
sprawiło, że atleci są silniejsi,
14:36
have conspired to make athletes stronger,
395
864186
1892
szybsi, odważniejsi
14:38
faster, bolder,
396
866078
2523
i lepsi niż kiedykolwiek.
14:40
and better than ever.
397
868601
1977
14:42
Thank you very much.
398
870578
2356
Dziękuję bardzo.
(Brawa)
14:45
(Applause)
399
872934
3526
ABOUT THE SPEAKER
David Epstein - Sports science reporterDavid Epstein is an investigative reporter who covers the wide-open space where sports, science and medicine overlap.
Why you should listen
David Epstein writes about the developing science around sport -- from performance-enhancing drugs to the lucky genetics that separate a professional athlete from a duffer. A science writer and longtime contributor to Sports Illustrated, he's helped break stories on steroids in baseball, fraudulently marketed health remedies, and big-money irregularities in "amateur" college football. In 2007, inspired by the death of a childhood friend, he wrote a moving exploration of the most common cause of sudden death in young athletes, a hard-to-diagnose heart irregularity known as HCM.
Now an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
More profile about the speakerNow an investigative reporter at ProPublica, Epstein is the author of The Sports Gene, a book that explores the complex factors that make up a championship athlete. Is there such a thing as natural greatness, or can even extreme skills -- like the freaky-fast reaction of a hockey great -- be learned? Conversely, is the desire and will to master extreme skills something you're born with?
David Epstein | Speaker | TED.com