TEDGlobal>London
Anders Fjellberg: Two nameless bodies washed up on the beach. Here are their stories
Anders Fjellberg: Dwa bezimienne ciała wyrzucone na brzeg plaży. Oto ich historia.
Filmed:
Readability: 4.1
1,315,407 views
Kiedy dwa niezidentyfikowane ciała ubrane w piankę do nurkowania zostają wyrzucone na brzeg Norwegii i Holandii, dziennikarz Anders Fjellberg i fotograf Tomm Christiansen rozpoczynają szukać odpowiedzi na pytanie, kim byli ci ludzie? W norweskiej gazecie "Dagbladet" opisali, że każdy z nas jakoś się nazywa, posiada własną historię i jest kimś.
Anders Fjellberg - Journalist
For the Norwegian newspaper Dagbladet, Anders Fjellberg investigated the story of "The Wetsuitman," along with his co-author, photographer Tomm Christiansen. Full bio
For the Norwegian newspaper Dagbladet, Anders Fjellberg investigated the story of "The Wetsuitman," along with his co-author, photographer Tomm Christiansen. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:14
So this right here
0
2240
1495
Dokładnie tutaj
00:15
is the tiny village of Elle,
close to Lista.
close to Lista.
1
3760
4056
znajduje się mała wioska Elle,
niedaleko Lista.
niedaleko Lista.
00:19
It's right at the southernmost
tip of Norway.
tip of Norway.
2
7840
2360
Leży na najbardziej wysuniętym
na południe krańcu Norwegii.
na południe krańcu Norwegii.
00:23
And on January 2 this year,
3
11320
2416
2 stycznia tego roku
00:25
an elderly guy who lives in the village,
4
13760
2216
starszy mieszkaniec wsi
00:28
he went out to see what was cast ashore
5
16000
2896
wyszedł z domu, by sprawdzić,
co ostatni sztorm wyrzucił na brzeg.
00:30
during a recent storm.
6
18920
1600
00:34
And on a patch of grass
right next to the water's edge,
right next to the water's edge,
7
22080
3216
Na skrawku trawy, tuż przy brzegu,
00:37
he found a wetsuit.
8
25320
2000
znalazł piankę do nurkowania.
00:39
It was grey and black,
and he thought it looked cheap.
and he thought it looked cheap.
9
27920
3400
Była szaro-czarna i wyglądała tanio.
00:44
Out of each leg of the wetsuit
10
32240
2056
Z nogawek pianki
00:46
there were sticking two white bones.
11
34320
3000
wystawały dwie białe kości.
00:50
It was clearly the remains
of a human being.
of a human being.
12
38120
2200
Było jasne, że to
pozostałość ludzkiego ciała.
pozostałość ludzkiego ciała.
00:54
And usually, in Norway,
dead people are identified quickly.
dead people are identified quickly.
13
42160
3136
W Norwegii zwłoki zwykle
szybko są identyfikowane.
szybko są identyfikowane.
00:57
So the police started searching
14
45320
1536
Policja rozpoczęła poszukiwania
00:58
through missing reports
from the local area,
from the local area,
15
46880
2096
od lokalnych zgłoszeń o zaginięciu,
przez ogólnokrajowe
zgłoszenia zaginięcia,
zgłoszenia zaginięcia,
01:01
national missing reports,
16
49000
1216
01:02
and looked for accidents
with a possible connection.
with a possible connection.
17
50240
2456
a także wśród wypadków,
które mogły być powiązane.
które mogły być powiązane.
01:04
They found nothing.
18
52720
1200
Nic nie znaleźli.
01:06
So they ran a DNA profile,
19
54920
1496
Ustalili profil DNA
01:08
and they started searching
internationally through Interpol.
internationally through Interpol.
20
56440
3136
i rozpoczęli międzynarodowe
poszukiwania przez Interpol.
poszukiwania przez Interpol.
01:11
Nothing.
21
59600
1200
Nic.
01:14
This was a person
that nobody seemed to be missing.
that nobody seemed to be missing.
22
62240
3520
Wychodziło na to, że tej osoby
nikt nie poszukiwał.
nikt nie poszukiwał.
01:18
It was an invisible life
heading for a nameless grave.
heading for a nameless grave.
23
66520
3640
Była to nieznana istota
zmierzająca do bezimiennego grobu.
zmierzająca do bezimiennego grobu.
01:24
But then, after a month,
24
72000
1736
Jednak miesiąc później
01:25
the police in Norway got a message
from the police in the Netherlands.
from the police in the Netherlands.
25
73760
4296
policja w Norwegii otrzymała
wiadomość od policji z Holandii.
wiadomość od policji z Holandii.
01:30
A couple of months earlier,
they had found a body,
they had found a body,
26
78080
2616
Kilka miesięcy wcześniej znaleźli ciało
01:32
in an identical wetsuit,
and they had no idea who this person was.
and they had no idea who this person was.
27
80720
4280
w identycznej piance do nurkowania,
i też nie mieli pojęcia, kto to jest.
i też nie mieli pojęcia, kto to jest.
01:37
But the police in the Netherlands
managed to trace the wetsuit
managed to trace the wetsuit
28
85791
2905
Jednak policji z Holandii udało się
namierzyć piankę do nurkowania
namierzyć piankę do nurkowania
01:40
by an RFID chip that was sewn in the suit.
29
88720
3376
przez wszyty czujnik RFID.
01:44
So they were then able to tell
30
92120
2176
Mogli potwierdzić,
01:46
that both wetsuits were bought
by the same customer at the same time,
by the same customer at the same time,
31
94320
5336
że obie pianki zostały zakupione
przez tę samą osobę, w tym samym czasie,
przez tę samą osobę, w tym samym czasie,
01:51
October 7, 2014,
32
99680
2456
7 października 2014 roku
01:54
in the French city of Calais
by the English Channel.
by the English Channel.
33
102160
2600
we Francji niedaleko Calais
przy kanale La Manche.
przy kanale La Manche.
01:57
But this was all
they were able to figure out.
they were able to figure out.
34
105760
3176
Nie ustalili nic ponadto.
02:00
The customer paid cash.
35
108960
1656
Klient zapłacił gotówką.
02:02
There was no surveillance
footage from the shop.
footage from the shop.
36
110640
2616
Nie było żadnego nagrania
z kamer ze sklepu.
z kamer ze sklepu.
02:05
So it became a cold case.
37
113280
1480
Śledztwo utknęło w martwym punkcie.
02:07
We heard this story,
38
115840
1216
Usłyszeliśmy tę historę
02:09
and it triggered me and my colleague,
photographer Tomm Christiansen,
photographer Tomm Christiansen,
39
117080
3239
i poruszyła mnie i mojego znabjomego
fotografa Tomma Christiansena
fotografa Tomma Christiansena
02:12
and we of course had the obvious question:
who were these people?
who were these people?
40
120343
3073
i oczywiście obaj zapytaliśmy:
kim byli ci ludzie?
kim byli ci ludzie?
02:15
At the time, I'd barely
heard about Calais,
heard about Calais,
41
123440
2000
W tamtym czasie
niewiele słyszałem o Calais,
niewiele słyszałem o Calais,
02:17
but it took about two
or three seconds to figure out
or three seconds to figure out
42
125464
2831
ale w trzy sekundy dowiedziałem się,
02:20
Calais is basically known for two things.
43
128320
2936
że Calais jest znane z dwóch rzeczy.
02:23
It's the spot in continental Europe
closest to Britain,
closest to Britain,
44
131280
2816
To najbliższy Wielkiej Brytanii
punkt w Europie,
punkt w Europie,
02:26
and a lot of migrants and refugees
are staying in this camp
are staying in this camp
45
134120
3536
a wielu imigrantów i uchodźców
przebywa tam w obozie,
przebywa tam w obozie,
02:29
and are trying desperately
to cross over to Britain.
to cross over to Britain.
46
137680
3216
i rozpaczliwie próbuje
przedostać się do Wielkiej Brytanii.
przedostać się do Wielkiej Brytanii.
02:32
And right there was a plausible theory
about the identity of the two people,
about the identity of the two people,
47
140920
4936
Oto wiarygodna teoria
o tożsamości tych dwóch osób,
o tożsamości tych dwóch osób,
02:37
and the police made this theory as well.
48
145880
2376
policja też miała taką teorię.
02:40
Because if you or I or anybody else
with a firm connection to Europe
with a firm connection to Europe
49
148280
3191
Jeżeli ja, ty czy ktoś inny
mocno powiązany z Europą
mocno powiązany z Europą
02:43
goes missing off the coast of France,
people would just know.
people would just know.
50
151495
3201
nagle znika u wybrzeży Francji,
ludzie by wiedzieli.
ludzie by wiedzieli.
02:46
Your friends or family
would report you missing,
would report you missing,
51
154720
2256
Znajomi lub rodzina zgłosiliby zaginięcie,
02:49
the police would come search for you,
the media would know,
the media would know,
52
157000
2776
policja by cię poszukiwała,
media by wiedziały,
media by wiedziały,
02:51
and there would be
pictures of you on lampposts.
pictures of you on lampposts.
53
159800
2256
a twoje zdjęcia wisiałyby na latarniach.
02:54
It's difficult to disappear
without a trace.
without a trace.
54
162080
2048
Ciężko jest zniknąć bez śladu.
02:57
But if you just fled the war in Syria,
55
165120
1856
Jeśli jednak uciekasz przed wojną w Syrii,
02:59
and your family,
if you have any family left,
if you have any family left,
56
167000
2976
a twoja rodzina, jeżeli jeszcze żyje,
03:02
don't necessarily know where you are,
57
170000
2056
właściwie nie wie, gdzie jesteś?
03:04
and you're staying here illegally
58
172080
2016
Jesteś tutaj nielegalnie,
03:06
amongst thousands of others
who come and go every day.
who come and go every day.
59
174120
2840
wśród tysięcy przejezdnych.
03:09
Well, if you disappear one day,
nobody will notice.
nobody will notice.
60
177440
3680
Jeśli znikniesz pewnego dnia,
nikt nie zauważy.
nikt nie zauważy.
03:13
The police won't come search for you
because nobody knows you're gone.
because nobody knows you're gone.
61
181600
3286
Policja nie będzie cię szukać,
bo nikt nie wie, że zaginąłeś.
bo nikt nie wie, że zaginąłeś.
03:18
And this is what happened
to Shadi Omar Kataf
to Shadi Omar Kataf
62
186160
2736
Shadi Omar Kataf
i Mouaz Al Balkhi z Syrii
byli właśnie w takiej sytuacji.
byli właśnie w takiej sytuacji.
03:20
and Mouaz Al Balkhi from Syria.
63
188920
2320
03:24
Me and Tomm went to Calais
for the first time in April this year,
for the first time in April this year,
64
192768
3048
Pojechaliśmy z Tommem do Calais
po raz pierwszy w kwietniu tego roku
po raz pierwszy w kwietniu tego roku
03:27
and after three months of investigation,
we were able to tell the story
we were able to tell the story
65
195840
3336
i po trzech miesiącach dochodzenia
mogliśmy powiedzieć historię
mogliśmy powiedzieć historię
03:31
about how these two young men
fled the war in Syria,
fled the war in Syria,
66
199200
2776
o tym, jak dwaj młodzi mężczyźni
umknęli przed wojną w Syrii,
umknęli przed wojną w Syrii,
03:34
ended up stuck in Calais,
67
202000
1736
utknęli w Calais,
03:35
bought wetsuits and drowned
in what seems to have been an attempt
in what seems to have been an attempt
68
203760
3376
kupili pianki do nurkowania
i pewnie utonęli podczas próby
i pewnie utonęli podczas próby
03:39
to swim across the English Channel
in order to reach England.
in order to reach England.
69
207160
2960
przepłynięcia kanału La Manche
w drodze do Anglii.
w drodze do Anglii.
03:43
It is a story about the fact
that everybody has a name,
that everybody has a name,
70
211280
3216
Historia ta pokazuje,
że każdy z nas się jakoś nazywa,
że każdy z nas się jakoś nazywa,
03:46
everybody has a story,
everybody is someone.
everybody is someone.
71
214520
2440
ma własną historię i jest kimś w życiu.
03:49
But it is also a story about what
it's like to be a refugee in Europe today.
it's like to be a refugee in Europe today.
72
217480
5616
To też historia o tym, jak to jest
być uchodźcą w dzisiejszej Europie.
być uchodźcą w dzisiejszej Europie.
03:55
So this is where we started our search.
73
223120
1936
Tak rozpoczęliśmy nasze dochodzenie.
03:57
This is in Calais.
74
225080
1496
To jest w Calais.
03:58
Right now, between 3,500
and 5,000 people are living here
and 5,000 people are living here
75
226600
3096
Teraz mieszka tu od 3500 do 5000 ludzi
04:01
under horrible conditions.
76
229720
1576
w okropnych warunkach.
04:03
It has been dubbed
the worst refugee camp in Europe.
the worst refugee camp in Europe.
77
231320
2976
Nazwano ten obóz najgorszym w Europie.
04:06
Limited access to food,
limited access to water,
limited access to water,
78
234320
3056
Ograniczony dostęp do jedzenia, wody,
04:09
limited access to health care.
79
237400
1496
opieki zdrowotnej.
04:10
Disease and infections are widespread.
80
238920
2280
Choroby i infekcje są rozpowszechnione.
04:13
And they're all stuck here
because they're trying to get to England
because they're trying to get to England
81
241920
3176
Wszyscy utknęli tutaj,
bo chcą dostać się do Anglii,
bo chcą dostać się do Anglii,
04:17
in order to claim asylum.
82
245120
1416
żeby ubiegać się o azyl.
04:18
And they do that by hiding in the back
of trucks headed for the ferry,
of trucks headed for the ferry,
83
246560
3536
Próbują chować się
w ciężarówkach jadących na prom
w ciężarówkach jadących na prom
04:22
or the Eurotunnel,
84
250120
1200
albo do Euro tunelu.
04:24
or they sneak inside
the tunnel terminal at night
the tunnel terminal at night
85
252440
2336
Wślizgują się nocą do tunelu,
04:26
to try to hide on the trains.
86
254800
1880
próbując ukryć się w pociągu.
04:29
Most want to go to Britain
because they know the language,
because they know the language,
87
257519
2937
Większość chce dostać się do Anglii,
bo znają angielski
bo znają angielski
04:32
and so they figure it would be easier
to restart their lives from there.
to restart their lives from there.
88
260480
3496
i sądzą, że tam łatwiej
rozpoczną nowe życie.
rozpoczną nowe życie.
04:36
They want to work, they want to study,
89
264000
1816
Chcą pracować i uczyć się,
04:37
they want to be able
to continue their lives.
to continue their lives.
90
265840
2136
chcą mieć możliwość kontynuacji życia.
04:40
A lot of these people are
highly educated and skilled workers.
highly educated and skilled workers.
91
268000
2936
Większość z nich to wykształceni
i wykwalifikowani pracownicy.
i wykwalifikowani pracownicy.
04:42
If you go to Calais and talk to refugees,
you'll meet lawyers, politicians,
you'll meet lawyers, politicians,
92
270960
3536
Gdy pojedziesz do Calais
i porozmawiasz z uchodźcami,
i porozmawiasz z uchodźcami,
spotkasz prawników, polityków,
inżynierów, grafików, rolników, żołnierzy.
inżynierów, grafików, rolników, żołnierzy.
04:46
engineers, graphic designers,
farmers, soldiers.
farmers, soldiers.
93
274520
2656
04:49
You've got the whole spectrum.
94
277200
1429
Masz całe spektrum.
04:51
But who all of these people are
95
279520
2376
Ale to, kim są, zwykle ginie w narracji
04:53
usually gets lost in the way
we talk about refugees and migrants,
we talk about refugees and migrants,
96
281920
4456
o uchodźcach i imigrantach,
04:58
because we usually do that in statistics.
97
286400
3016
bo zwykle tak się robi w statystykach.
05:01
So you have 60 million refugees globally.
98
289440
2176
Mamy 60 milionów
uchodźców na całym świecie.
uchodźców na całym świecie.
05:03
About half a million
have made the crossing
have made the crossing
99
291640
2016
Około pół miliona w tym roku
05:05
over the Mediterranean
into Europe so far this year,
into Europe so far this year,
100
293680
2456
przebyło Morze Śródziemne
i dotarło do Europy
i dotarło do Europy
05:08
and roughly 4,000 are staying in Calais.
101
296160
2256
i w przybliżeniu 4000 pozostaje w Calais.
05:10
But these are numbers,
102
298440
1496
To są jednak tylko liczby,
05:11
and the numbers don't say anything
about who these people are,
about who these people are,
103
299960
3816
a te liczby nie mówią nam
niczego o tych ludziach,
niczego o tych ludziach,
05:15
where they came from, or why they're here.
104
303800
2480
skąd pochodzą
i dlaczego się tutaj znaleźli.
i dlaczego się tutaj znaleźli.
05:19
And first, I want to tell you
about one of them.
about one of them.
105
307640
2239
Najpierw opowiem wam o jednym z nich.
05:22
This is 22-year-old
Mouaz Al Balkhi from Syria.
Mouaz Al Balkhi from Syria.
106
310520
3576
To 22-letni Mouaz Al Balkhi z Syrii.
05:26
We first heard about him
after being in Calais the first time
after being in Calais the first time
107
314120
2896
Usłyszeliśmy o nim podczas
pierwszego pobytu w Calais,
pierwszego pobytu w Calais,
05:29
looking for answers to the theory
of the two dead bodies.
of the two dead bodies.
108
317040
2776
szukając informacji
na temat dwóch topielców.
na temat dwóch topielców.
05:31
And after a while, we heard this story
109
319840
2136
Po pewnym czasie usłyszeliśmy historię
05:34
about a Syrian man
who was living in Bradford in England,
who was living in Bradford in England,
110
322000
3296
o Syryjczyku mieszkającym
w Bredford w Anglii,
w Bredford w Anglii,
05:37
and had been desperately searching
for his nephew Mouaz for months.
for his nephew Mouaz for months.
111
325320
3776
który od miesięcy rozpaczliwie szukał
swojego siostrzeńca Mouaza.
swojego siostrzeńca Mouaza.
05:41
And it turned out the last time
anybody had heard anything from Mouaz
anybody had heard anything from Mouaz
112
329120
3976
Okazało się, że ostatni raz
słyszał o Mouazie
słyszał o Mouazie
05:45
was October 7, 2014.
113
333120
2656
7 października 2014 roku.
05:47
That was the same date
the wetsuits were bought.
the wetsuits were bought.
114
335800
2560
To był dzień, kiedy zakupiono
pianki do nurkowania.
pianki do nurkowania.
05:51
So we flew over there and we met the uncle
115
339240
2136
Wybraliśmy się zatem
w odwiedziny do wujka,
w odwiedziny do wujka,
05:53
and we did DNA samples of him,
116
341400
2096
pobraliśmy od niego próbkę DNA
i chwilę później także dodatkową próbkę
od innego członka rodziny Mouaza,
od innego członka rodziny Mouaza,
05:55
and later on got additional DNA samples
from Mouaz's closest relative
from Mouaz's closest relative
117
343520
3296
05:58
who now lives in Jordan.
118
346840
1200
który obecnie mieszka w Jordanie.
06:00
The analysis concluded
119
348600
2096
Analizy potwierdziły,
06:02
the body who was found in a wetsuit
on a beach in the Netherlands
on a beach in the Netherlands
120
350720
3496
że ciało znalezione w piance
do nurkowania na plaży w Holandii
do nurkowania na plaży w Holandii
06:06
was actually Mouaz Al Balkhi.
121
354240
1920
należało do Mouaza Al Balkhi.
06:09
And while we were doing
all this investigation,
all this investigation,
122
357720
2496
Podczas przeprowadzania dochodzenia
06:12
we got to know Mouaz's story.
123
360240
1840
poznaliśmy historię Mouaza.
06:15
He was born in the Syrian capital
of Damascus in 1991.
of Damascus in 1991.
124
363320
3896
Urodził się w stolicy Syrii,
w Damaszku w 1991 roku.
w Damaszku w 1991 roku.
06:19
He was raised in a middle class family,
125
367240
1858
Wychował się w rodzinie
z klasy średniej,
z klasy średniej,
06:21
and his father in the middle there
is a chemical engineer
is a chemical engineer
126
369122
2667
jego ojciec, ten po środku,
jest inżynierem chemii,
jest inżynierem chemii,
06:23
who spent 11 years in prison for belonging
to the political opposition in Syria.
to the political opposition in Syria.
127
371813
4283
który spędził 11 lat w więzieniu
za przynależność
do opozycji politycznej w Syrii.
do opozycji politycznej w Syrii.
06:28
While his father was in prison,
128
376120
1616
Gdy jego ojciec był w więzieniu,
06:29
Mouaz took responsibility
and he cared for his three sisters.
and he cared for his three sisters.
129
377760
3256
Mouaz przejął odpowiedzialność
i dbał o swoje trzy siostry.
i dbał o swoje trzy siostry.
06:33
They said he was that kind of guy.
130
381040
1976
Podobno właśnie taki był.
06:35
Mouaz studied to become
an electrical engineer
an electrical engineer
131
383040
2776
Mouaz studiował inżynierię elektryczną
06:37
at the University of Damascus.
132
385840
2576
na Uniwersytecie w Damaszku.
06:40
So a couple of years into the Syrian war,
133
388440
1976
Kilka lat wojny w Syrii
06:42
the family fled Damascus and went
to the neighboring country, Jordan.
to the neighboring country, Jordan.
134
390440
4136
zmusiło rodzinę do opuszczenia Damaszku
i przeprowadzenia się do Jordanu.
i przeprowadzenia się do Jordanu.
06:46
Their father had problems
finding work in Jordan,
finding work in Jordan,
135
394600
2536
Ojciec miał problemy
ze znalezieniem pracy w Jordanie,
ze znalezieniem pracy w Jordanie,
06:49
and Mouaz could not continue his studies,
136
397160
1976
a Mouaz nie mógł kontynuować studiów,
06:51
so he figured, "OK, the best thing
I can do to help my family
I can do to help my family
137
399160
3296
więc wywnioskował,
że najlepiej pomoże rodzinie
że najlepiej pomoże rodzinie
06:54
would be to go somewhere
where I can finish my studies
where I can finish my studies
138
402480
2736
jadąc tam, gdzie będzie mógł
dokończyć studia
dokończyć studia
06:57
and find work."
139
405240
1536
i znaleźć pracę.
06:58
So he goes to Turkey.
140
406800
1416
Pojechał do Turcji.
07:00
In Turkey, he's not accepted
at a university,
at a university,
141
408240
2640
W Turcji nie dostał się na uniwersytet,
07:03
and once he had left Jordan as a refugee,
he was not allowed to reenter.
he was not allowed to reenter.
142
411440
4776
a ponieważ opuścił Jordan, jako uchodźca
nie miał już możliwości powrotu.
nie miał już możliwości powrotu.
07:08
So then he decides to head for the UK,
143
416240
2616
Wtedy zdecydował ruszyć do Anglii,
07:10
where his uncle lives.
144
418880
1536
gdzie mieszkał jego wujek.
07:12
He makes it into Algeria,
walks into Libya,
walks into Libya,
145
420440
3136
Dociera do Algierii,
potem piechotą do Libii,
potem piechotą do Libii,
07:15
pays a people smuggler to help him
with the crossing into Italy by boat,
with the crossing into Italy by boat,
146
423600
3816
płaci przemytnikom
za przewóz łodzią do Włoch,
za przewóz łodzią do Włoch,
07:19
and from there on he heads to Dunkirk,
147
427440
1896
a stąd zmierza do Dunkierki,
07:21
the city right next to Calais
by the English Channel.
by the English Channel.
148
429360
2680
miasta położonego niedaleko Calais
przy kanale La Manche.
przy kanale La Manche.
07:25
We know he made at least 12 failed
attempts to cross the English Channel
attempts to cross the English Channel
149
433955
3381
Wiemy, że co najmniej 12 razy
próbował przebyć kanał La Manche,
próbował przebyć kanał La Manche,
07:29
by hiding in a truck.
150
437360
1600
ukrywając się w ciężarówkach.
07:31
But at some point,
he must have given up all hope.
he must have given up all hope.
151
439520
2680
Kiedyś pewnie stracił wszelką nadzieję.
07:35
The last night we know he was alive,
152
443360
2056
Wiemy, że ostatnią noc życia
07:37
he spent at a cheap hotel
close to the train station in Dunkirk.
close to the train station in Dunkirk.
153
445440
3520
spędził w tanim hotelu
koło stacji pociągów w Dunkierce.
koło stacji pociągów w Dunkierce.
07:41
We found his name in the records,
and he seems to have stayed there alone.
and he seems to have stayed there alone.
154
449520
3477
Znaleźliśmy jego nazwisko w rejestrze
i wygląda na to, że był tam sam.
i wygląda na to, że był tam sam.
07:45
The day after, he went into Calais,
entered a sports shop
entered a sports shop
155
453680
3936
Kolejnego dnia udał się do Calais
do sklepu sportowego
do sklepu sportowego
07:49
a couple of minutes
before 8 o'clock in the evening,
before 8 o'clock in the evening,
156
457640
2456
kilka minut przed 20:00
07:52
along with Shadi Kataf.
157
460120
1536
razem z Shadim Katafim.
07:53
They both bought wetsuits,
158
461680
2016
Obaj kupili pianki do nurkowania,
07:55
and the woman in the shop
159
463720
1416
a kobieta ze sklepu
07:57
was the last person we know of
to have seen them alive.
to have seen them alive.
160
465160
2572
była ostatnia osobą, o której wiemy,
że widziała ich żywych.
że widziała ich żywych.
08:01
We have tried to figure out
where Shadi met Mouaz,
where Shadi met Mouaz,
161
469760
3296
Próbowaliśmy dowiedzieć się,
gdzie Shadi poznał Mouaza,
gdzie Shadi poznał Mouaza,
08:05
but we weren't able to do that.
162
473080
2416
ale niestety nie udało się.
08:07
But they do have a similar story.
163
475520
2096
Obaj jednak mają podobne historie.
08:09
We first heard about Shadi
after a cousin of his, living in Germany,
after a cousin of his, living in Germany,
164
477640
3896
Pierwszy raz usłyszeliśmy o Shadim,
kiedy jego kuzyn mieszkający w Niemczech
kiedy jego kuzyn mieszkający w Niemczech
08:13
had read an Arabic translation
of the story made of Mouaz on Facebook.
of the story made of Mouaz on Facebook.
165
481560
4456
przeczytał arabskie tłumaczenie
historii Mouaza na Facebooku.
historii Mouaza na Facebooku.
08:18
So we got in touch with him.
166
486040
1334
Skontaktował się ze mną.
08:20
Shadi, a couple of years older than Mouaz,
167
488920
2536
Shadi był kilka lat starszy od Mouaza
08:23
was also raised in Damascus.
168
491480
2376
i także wychował się w Damaszku.
08:25
He was a working kind of guy.
169
493880
1536
Był pracowity.
08:27
He ran a tire repair shop
and later worked in a printing company.
and later worked in a printing company.
170
495440
3416
Prowadził wulkanizację,
a później pracował w drukarni.
a później pracował w drukarni.
08:30
He lived with his extended family,
171
498880
1896
Mieszkał z wielopokoleniową rodziną,
08:32
but their house got bombed
early in the war.
early in the war.
172
500800
2936
ale ich dom zbombardowano
na początku wojny.
na początku wojny.
08:35
So the family fled to an area
of Damascus known as Camp Yarmouk.
of Damascus known as Camp Yarmouk.
173
503760
4920
Rodzina przeniosła się do części Damaszku
zwanej obozem Yarmouk.
zwanej obozem Yarmouk.
08:43
Yarmouk is being described
as the worst place to live
as the worst place to live
174
511040
3896
Yarmouk uchodzi
za najgorsze miejsce do życia
za najgorsze miejsce do życia
08:46
on planet Earth.
175
514960
1199
na ziemi.
08:49
They've been bombed by the military,
they've been besieged,
they've been besieged,
176
517240
2775
Przeszli bombardowanie, oblężenie,
08:52
they've been stormed by ISIS
177
520039
1382
szturm ISIS
08:53
and they've been cut off
from supplies for years.
from supplies for years.
178
521445
2851
i trwający latami brak zaopatrzenia.
08:56
There was a UN official
who visited last year,
who visited last year,
179
524320
2143
Urzędnik ONZ odwiedził
to miejsce w zeszłym roku
to miejsce w zeszłym roku
08:58
and he said, "They ate all the grass
so there was no grass left."
so there was no grass left."
180
526487
5120
i powiedział: "Ludzie zjedli całą trawę,
nie zostało ani źdźbło".
nie zostało ani źdźbło".
09:05
Out of a population of 150,000,
181
533440
2376
Z populacji 150 000 ludzi
09:07
only 18,000 are believed
to still be left in Yarmouk.
to still be left in Yarmouk.
182
535840
4096
zostało w Yarmouk może 18 000.
09:11
Shadi and his sisters got out.
183
539960
2056
Shadi i jego siostry wydostali się.
09:14
The parents are still stuck inside.
184
542040
2000
Rodzice są tam tkwią.
09:18
So Shadi and one of his sisters,
they fled to Libya.
they fled to Libya.
185
546400
3536
Shadi i jedna z jego sióstr
uciekli do Libii.
uciekli do Libii.
09:21
This was after the fall of Gaddafi,
186
549960
1667
Stało się po obaleniu Kadafiego,
09:23
but before Libya turned
into full-blown civil war.
into full-blown civil war.
187
551651
3240
ale przed tym jak Libię
pochłonęła wojna domowa.
pochłonęła wojna domowa.
09:28
And in this last remaining
sort of stability in Libya,
sort of stability in Libya,
188
556000
3456
W tych ostatnich momentach
stabilności w Libii
stabilności w Libii
09:31
Shadi took up scuba diving, and he seemed
to spend most of his time underwater.
to spend most of his time underwater.
189
559480
5120
Shadi wziął się do nurkowania
i odtąd większość czasu spędzał pod wodą.
i odtąd większość czasu spędzał pod wodą.
09:37
He fell completely in love with the ocean,
190
565800
2000
Zakochał się w oceanie
09:40
so when he finally decided
that he could no longer be in Libya,
that he could no longer be in Libya,
191
568680
3216
i kiedy zdecydował,
że nie chce dłużej być w Libii,
że nie chce dłużej być w Libii,
09:43
late August 2014,
192
571920
2256
z końcem sierpnia 2014 roku,
09:46
he hoped to find work
as a diver when he reached Italy.
as a diver when he reached Italy.
193
574200
2880
miał nadzieję, że we Włoszech
znajdzie pracę jako nurek.
znajdzie pracę jako nurek.
09:50
Reality was not that easy.
194
578600
1840
Rzeczywistość nie była taka prosta.
09:53
We don't know much about his travels
195
581520
1816
Niewiele wiemy o jego podróżach,
09:55
because he had a hard time
communicating with his family,
communicating with his family,
196
583360
2696
bo ciężko było mu utrzymać
kontakt z rodziną,
kontakt z rodziną,
09:58
but we do know that he struggled.
197
586080
2016
ale wiemy, że było mu ciężko.
10:00
And by the end of September,
198
588120
1376
Pod koniec września
10:01
he was living on the streets
somewhere in France.
somewhere in France.
199
589520
2286
tułał się po ulicach Francji.
10:04
On October 7, he calls
his cousin in Belgium,
his cousin in Belgium,
200
592840
3016
7 października zadzwonił
do kuzyna w Belgii,
do kuzyna w Belgii,
10:07
and explains his situation.
201
595880
1976
wyjaśniając swoją sytuację.
10:09
He said, "I'm in Calais. I need you
to come get my backpack and my laptop.
to come get my backpack and my laptop.
202
597880
5176
Powiedział: "Jestem w Calais.
Przyjedź po mój plecak i laptop.
Przyjedź po mój plecak i laptop.
Nie stać mnie na opłacenie przemytników,
żeby przewieźli mnie do Wielkiej Brytanii,
żeby przewieźli mnie do Wielkiej Brytanii,
10:15
I can't afford to pay the people smugglers
to help me with the crossing to Britain,
to help me with the crossing to Britain,
203
603080
3936
10:19
but I will go buy a wetsuit
and I will swim."
and I will swim."
204
607040
2240
ale kupię piankę do nurkowania
i przepłynę".
i przepłynę".
10:22
His cousin, of course,
tried to warn him not to,
tried to warn him not to,
205
610560
2456
Kuzyn próbował go od tego odwieść,
10:25
but Shadi's battery
on the phone went flat,
on the phone went flat,
206
613040
2136
ale bateria w telefonie Shadiego padła,
10:27
and his phone was never switched on again.
207
615200
2800
i jego telefon już nigdy więcej
nie został włączony.
nie został włączony.
10:31
What was left of Shadi
was found nearly three months later,
was found nearly three months later,
208
619520
4056
To, co pozostało po Shadim,
znaleziono 3 miesięcy później,
znaleziono 3 miesięcy później,
10:35
800 kilometers away
209
623600
1936
800 kilometrów dalej,
10:37
in a wetsuit on a beach in Norway.
210
625560
2040
w piance do nurkowania
na plaży w Norwegii.
na plaży w Norwegii.
10:40
He's still waiting
for his funeral in Norway,
for his funeral in Norway,
211
628560
2136
Wciąż oczekuje pogrzebu w Norwegii,
10:42
and none of his family
will be able to attend.
will be able to attend.
212
630720
2560
w którym nikt z jego rodziny
nie będzie mógł uczestniczyć.
nie będzie mógł uczestniczyć.
10:47
Many may think that the story
about Shadi and Mouaz
about Shadi and Mouaz
213
635080
2536
Wiele osób pomyśli,
że historia Shadiego i Mouaza
że historia Shadiego i Mouaza
10:49
is a story about death,
214
637640
1800
to historia o śmierci,
10:52
but I don't agree.
215
640800
1216
ale się z tym nie zgadzam.
10:54
To me, this is a story about two questions
that I think we all share:
that I think we all share:
216
642040
5456
Dla mnie to historia dwóch pytań,
które dotyczą chyba każdego:
które dotyczą chyba każdego:
10:59
what is a better life,
217
647520
1776
czym jest lepsze życie
11:01
and what am I willing to do to achieve it?
218
649320
2320
i co zrobię, by to osiągnąć?
11:04
And to me, and probably a lot of you,
219
652760
1776
Dla mnie i pewnie dla większości z was
11:06
a better life would mean
220
654560
1576
lepsze życie oznaczałoby
11:08
being able to do more
of what we think of as meaningful,
of what we think of as meaningful,
221
656160
2896
możliwość robienia tego,
co uważamy za znaczące,
co uważamy za znaczące,
11:11
whether that be spending more time
with your family and friends,
with your family and friends,
222
659080
3000
czy to spędzanie więcej czasu
z rodziną i przyjaciółmi,
z rodziną i przyjaciółmi,
11:14
travel to an exotic place,
223
662104
1512
podróżowanie do egzotycznych miejsc
11:15
or just getting money
to buy that cool new device
to buy that cool new device
224
663640
2336
czy zarabianie pieniędzy na fajne gadżety
11:18
or a pair of new sneakers.
225
666000
1696
lub też parę nowych tenisówek.
11:19
And this is all
within our reach pretty easily.
within our reach pretty easily.
226
667720
2720
A to wszystko znajduje się
w naszym zasięgu.
w naszym zasięgu.
11:23
But if you are fleeing a war zone,
227
671840
1936
Ale kiedy uciekamy ze strefy wojny
11:25
the answers to those two questions
are dramatically different.
are dramatically different.
228
673800
3976
odpowiedź na te pytania jest całkiem inna.
11:29
A better life is a life in safety.
229
677800
2256
Lepsze życie jest życiem
w bezpiecznym miejscu.
w bezpiecznym miejscu.
11:32
It's a life in dignity.
230
680080
2336
Jest życiem z godnością.
11:34
A better life means
not having your house bombed,
not having your house bombed,
231
682440
2656
Lepsze życie oznacza dom,
którego nie zniszczyły bomby,
którego nie zniszczyły bomby,
11:37
not fearing being kidnapped.
232
685120
1536
brak strachu przed porwaniem.
11:38
It means being able
to send your children to school,
to send your children to school,
233
686680
2429
możliwość wysłania dzieci do szkoły,
11:41
go to university,
234
689133
1163
na uniwersytet
11:42
or just find work to be able to provide
for yourself and the ones you love.
for yourself and the ones you love.
235
690320
4416
lub znalezienie pracy,
by móc utrzymać siebie i najbliższych.
by móc utrzymać siebie i najbliższych.
11:46
A better life would be
a future of some possibilities
a future of some possibilities
236
694760
3616
Lepsze życie to jakieś
możliwości na przyszłość
możliwości na przyszłość
11:50
compared to nearly none,
237
698400
2296
w porównaniu z ich brakiem
11:52
and that's a strong motivation.
238
700720
1760
i to jest mocna motywacja.
11:55
And I have no trouble imagining
239
703480
2096
Łatwo mogę sobie wyobrazić,
11:57
that after spending weeks or even months
240
705600
3496
że po spędzeniu tygodni, a nawet miesięcy
12:01
as a second-grade citizen,
241
709120
1896
jako obywatel drugiej klasy,
12:03
living on the streets
or in a horrible makeshift camp
or in a horrible makeshift camp
242
711040
4136
żyjąc na ulicy czy w koszmarnym obozie
12:07
with a stupid, racist name
like "The Jungle,"
like "The Jungle,"
243
715200
3456
z głupią rasistowską nazwą jak "Dżungla",
12:10
most of us would be willing
to do just about anything.
to do just about anything.
244
718680
3520
większość z nas poszłaby na cokolwiek.
12:15
If I could ask Shadi and Mouaz
245
723200
2256
Gdybym mógł zapytać o to Shadiego i Mouaza
12:17
the second they stepped into the freezing
waters of the English Channel,
waters of the English Channel,
246
725480
4056
chwilę przed wejściem
do lodowatej wody kanału La Manche,
do lodowatej wody kanału La Manche,
12:21
they would probably say,
"This is worth the risk,"
"This is worth the risk,"
247
729560
2760
pewnie odpowiedzieliby:
"Warto zaryzykować",
"Warto zaryzykować",
12:25
because they could
no longer see any other option.
no longer see any other option.
248
733160
2960
bo nie widzieli innej opcji.
12:29
And that's desperation,
249
737400
1200
To jest desperacja,
12:31
but that's the reality of living
as a refugee in Western Europe in 2015.
as a refugee in Western Europe in 2015.
250
739680
5120
ale i rzeczywistość życia uchodźców
w Zachodniej Europie w 2015 roku.
w Zachodniej Europie w 2015 roku.
12:37
Thank you.
251
745760
1216
Dziękuję.
12:39
(Applause)
252
747000
5216
(Brawa)
12:49
Bruno Giussani: Thank you, Anders.
253
757910
1640
Bruno Giussani: Dziękuję Anders.
12:51
This is Tomm Christiansen,
254
759580
1236
To jest Tomm Christiansen,
12:52
who took most of the pictures you have
seen and they've done reporting together.
seen and they've done reporting together.
255
760840
3762
który zrobił większość przedstawionych
zdjęć, a które razem opracowywali.
zdjęć, a które razem opracowywali.
12:57
Tomm, you two have been
back to Calais recently.
back to Calais recently.
256
765680
2376
Tomm, obaj wróciliście ostatnio do Calais.
13:00
This was the third trip.
257
768080
1616
To była wasza trzecia podróż.
13:01
It was after the publication
of the article.
of the article.
258
769720
2056
To było po publikacji artykułu.
13:03
What has changed?
What have you seen there?
What have you seen there?
259
771800
2136
Co się zmieniło? Co tam widzieliście?
13:05
Tomm Christiansen:
The first time we were in Calais,
The first time we were in Calais,
260
773960
2429
Tomm Christiansen:
Podczas pierwszego pobytu w Calais,
Podczas pierwszego pobytu w Calais,
13:08
it was about 1,500 refugees there.
261
776413
1643
w obozie było około 1 500 uchodźców.
13:10
They had a difficult time,
but they were positive, they had hope.
but they were positive, they had hope.
262
778080
3656
Było im ciężko,
ale mieli optymizm i nadzieję.
ale mieli optymizm i nadzieję.
13:13
The last time, the camp has grown,
maybe four or five thousand people.
maybe four or five thousand people.
263
781760
5016
Za ostatnim pobytem
obóz rozrósł się do 4 lub 5 tysięcy ludzi.
obóz rozrósł się do 4 lub 5 tysięcy ludzi.
13:18
It seemed more permanent,
NGOs have arrived,
NGOs have arrived,
264
786800
2576
Wydawał się trwalszy, organizacje
pozarządowe przybyły na miejsce,
pozarządowe przybyły na miejsce,
13:21
a small school has opened.
265
789400
1816
otworzono małą szkołę.
13:23
But the thing is that the refugees
have stayed for a longer time,
have stayed for a longer time,
266
791240
3376
Ale prawda jest taka,
że uchodźcy zostawali dłużej,
że uchodźcy zostawali dłużej,
13:26
and the French government has managed
to seal off the borders better,
to seal off the borders better,
267
794640
4896
a rząd Francji uszczelnił granice,
13:31
so now The Jungle is growing,
268
799560
3056
więc teraz Dżungla rośnie
13:34
along with the despair
and hopelessness among the refugees.
and hopelessness among the refugees.
269
802640
4216
razem z rozpaczą
i brakiem nadziei wśród uchodźców.
i brakiem nadziei wśród uchodźców.
13:38
BG: Are you planning to go back?
And continue the reporting?
And continue the reporting?
270
806880
4696
BG: Czy planujecie powrót?
I kontynuowanie sprawozdania?
I kontynuowanie sprawozdania?
13:43
TC: Yes.
271
811600
1216
TC: Tak.
13:44
BG: Anders, I'm a former journalist,
272
812840
2016
BG: Jestem byłym dziennikarzem
13:46
and to me, it's amazing
that in the current climate
that in the current climate
273
814880
2416
i zdumiewa mnie, że w obecnym klimacie
13:49
of slashing budgets
and publishers in crisis,
and publishers in crisis,
274
817320
2536
cięcia budżetów i kryzysu wśród wydawców
13:51
Dagbladet has consented
so many resources for this story,
so many resources for this story,
275
819880
3896
wydawnictwo Dagbladet
tyle poświęciło dla tej historii,
tyle poświęciło dla tej historii,
13:55
which tells a lot about newspapers
taking the responsibility,
taking the responsibility,
276
823800
2858
co nam wiele mówi
o gazetach biorących odpowiedzialność,
o gazetach biorących odpowiedzialność,
13:58
but how did you sell it to your editors?
277
826682
1920
ale jak wam się udało
sprzedać to redakcji?
sprzedać to redakcji?
14:02
Anders Fjellberg: It wasn't easy at first,
278
830360
2016
Anders Fjellgerg:
Na początku nie było łatwo,
Na początku nie było łatwo,
14:04
because we weren't able to know
what we actually could figure out.
what we actually could figure out.
279
832400
3976
bo nie wiedzieliśmy,
co nam się uda odkryć.
co nam się uda odkryć.
14:08
As soon as it became clear
280
836400
1256
Jak tylko stało się jasne,
14:09
that we actually could be able
to identify who the first one was,
to identify who the first one was,
281
837680
4456
że można zidentyfikować pierwsze ciało,
14:14
we basically got the message
that we could do whatever we wanted,
that we could do whatever we wanted,
282
842160
3056
dano nam do zrozumienia,
że możemy robić, co chcemy
że możemy robić, co chcemy
14:17
just travel wherever you need to go,
do whatever you need to do,
do whatever you need to do,
283
845240
3016
podróżować tam, gdzie potrzeba
i robić to, co należy,
i robić to, co należy,
14:20
just get this done.
284
848280
3120
ale mamy znaleźć odpowiedź.
14:23
BG: That's an editor
taking responsibility.
taking responsibility.
285
851720
2336
BG: Oto odpowiedzialna redakcja.
14:26
The story, by the way,
has been translated and published
has been translated and published
286
854080
2620
Na marginesie, historię
przetłumaczono i opublikowano
przetłumaczono i opublikowano
14:28
across several European countries,
and certainly will continue to do.
and certainly will continue to do.
287
856724
3252
w kilku europejskich krajach
i na pewno na tym nie koniec.
i na pewno na tym nie koniec.
14:32
And we want to read the updates from you.
Thank you Anders. Thank you Tomm.
Thank you Anders. Thank you Tomm.
288
860000
3536
Oczekujemy dalszych szczegółów.
Dziękuję, Anders. Dziękuję, Tomm.
Dziękuję, Anders. Dziękuję, Tomm.
14:35
(Applause)
289
863560
4400
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Anders Fjellberg - JournalistFor the Norwegian newspaper Dagbladet, Anders Fjellberg investigated the story of "The Wetsuitman," along with his co-author, photographer Tomm Christiansen.
Why you should listen
In June and July 2015, Norwegian journalist Anders Fjellberg published a harrowing two-part investigation in Magasinet, the weekend magazine of daily newspaper Dagbladet, published in Oslo. Co-authored with photographer Tomm Christiansen, “The Wetsuitman” traced the origin of two dead bodies washed ashore in Norway and the Netherlands wearing wetsuits, identifying them as Syrian asylum seekers who had seemingly tried the inconceivable: swimming their way into the United Kingdom from the beach of Calais, France. Fjellberg has been a reporter since 2010. “The Wetsuitman” has been reprinted in newspapers across Europe.
More profile about the speakerAnders Fjellberg | Speaker | TED.com