TEDLagos Ideas Search
Stephanie Busari: How fake news does real harm
Stephanie Busari: Jak fake news mogą szkodzić naprawdę
Filmed:
Readability: 3.9
1,358,172 views
14 kwietnia 2014 roku organizacja terrorystyczna Boko Haram porwała ponad 200 uczennic z nigeryjskiego miasteczka Chibok. Świat dowiedział się o tej zbrodni dzięki hasłu #BringBackOurGirls ("Oddajcie nam nasze dziewczynki"), ale urzędnicy państwowi w Nigerii uznali akcję za wymysł, co wywołało zamieszanie
i opóźnienie w staraniach o uwolnienie dziewczynek. W przekonującej prelekcji dziennikarka Stephanie Busari wskazuje na tragedię w Chibok, żeby wyjaśnić, jakie śmiertelne skutki niosą ze sobą fake news, i jak możemy im zapobiec.
Stephanie Busari - Journalist
Stephanie Busari is a journalist and editor at CNN International Digital. Full bio
Stephanie Busari is a journalist and editor at CNN International Digital. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I want to tell you a story about a girl.
0
1072
2808
Chcę opowiedzieć historię dziewczyny,
00:16
But I can't tell you her real name.
1
4515
2112
ale nie mogę wyjawić jej imienia.
00:19
So let's just call her Hadiza.
2
7015
1913
Nazwijmy ją po prostu Hadiza.
00:21
Hadiza is 20.
3
9561
1489
Hadiza ma 20 lat.
00:23
She's shy,
4
11639
1151
Jest nieśmiała,
00:24
but she has a beautiful smile
that lights up her face.
that lights up her face.
5
12814
3234
ale ma piękny uśmiech
rozświetlający jej twarz.
rozświetlający jej twarz.
00:28
But she's in constant pain.
6
16959
1930
Jednak żyje w ciągłym bólu
00:32
And she will likely be on medication
for the rest of her life.
for the rest of her life.
7
20643
3474
i prawdopodobnie będzie uzależniona
od lekarstw przez resztę życia.
od lekarstw przez resztę życia.
00:37
Do you want to know why?
8
25046
1505
Chcecie wiedzieć dlaczego?
00:39
Hadiza is a Chibok girl,
9
27964
2857
Hadiza jest dziewczyną z Chibok.
00:42
and on April 14, 2014, she was kidnapped
10
30845
3233
14 kwietnia 2014 roku została porwana
00:46
by Boko Haram terrorists.
11
34102
1624
przez terrorystów z Boko Haram.
00:48
She managed to escape, though,
12
36470
2509
Udało jej się uciec,
00:51
by jumping off the truck
that was carrying the girls.
that was carrying the girls.
13
39003
3197
wyskakując z ciężarówki
wiozącej dziewczyny.
wiozącej dziewczyny.
00:54
But when she landed,
she broke both her legs,
she broke both her legs,
14
42224
3293
Kiedy upadła na ziemię, złamała obie nogi,
00:57
and she had to crawl on her tummy
to hide in the bushes.
to hide in the bushes.
15
45541
3420
i czołgała się na brzuchu,
żeby ukryć się w krzakach.
żeby ukryć się w krzakach.
01:00
She told me she was terrified
that Boko Haram would come back for her.
that Boko Haram would come back for her.
16
48985
4078
Powiedziała mi, że bała się,
że Boko Haram po nią wrócą.
że Boko Haram po nią wrócą.
01:05
She was one of 57 girls who would escape
by jumping off trucks that day.
by jumping off trucks that day.
17
53704
4627
Była jedną z 57 dziewczyn, które uciekły,
wyskakując z ciężarówek tamtego dnia.
wyskakując z ciężarówek tamtego dnia.
01:10
This story, quite rightly, caused ripples
18
58355
2541
Ta historia, całkiem słusznie,
wywołała poruszenie
wywołała poruszenie
01:12
around the world.
19
60920
1372
na całym świecie.
01:14
People like Michelle Obama,
Malala and others
Malala and others
20
62316
3270
Takie osoby jak Michelle Obama,
Malala, a także i inni,
Malala, a także i inni,
01:17
lent their voices in protest,
21
65610
2092
przyłączyli się do protestu.
01:19
and at about the same time --
I was living in London at the time --
I was living in London at the time --
22
67726
3261
W tym samym czasie,
a mieszkałam wtedy w Londynie,
a mieszkałam wtedy w Londynie,
01:23
I was sent from London to Abuja
to cover the World Economic Forum
to cover the World Economic Forum
23
71011
4643
zostałam wysłana z Londynu do Abudży,
żeby zdać relację
ze Światowego Forum Ekonomicznego
ze Światowego Forum Ekonomicznego
01:27
that Nigeria was hosting
for the first time.
for the first time.
24
75678
2422
organizowanego przez Nigerię
po raz pierwszy.
po raz pierwszy.
01:30
But when we arrived, it was clear
that there was only one story in town.
that there was only one story in town.
25
78655
4064
Kiedy tam przyjechałam,
mówiło się tylko o jednym.
mówiło się tylko o jednym.
01:35
We put the government under pressure.
26
83909
1845
Postawiliśmy rząd pod presją.
01:37
We asked tough questions
about what they were doing
about what they were doing
27
85778
2562
Zadaliśmy trudne pytania o to, co zrobili,
01:40
to bring these girls back.
28
88364
1491
żeby uwolnić te dziewczyny.
01:42
Understandably,
29
90379
1724
Co zrozumiałe,
01:44
they weren't too happy
with our line of questioning,
with our line of questioning,
30
92127
2807
nie podobały im się nasze pytania
01:46
and let's just say we received
our fair share of "alternative facts."
our fair share of "alternative facts."
31
94958
3749
i zasypano nas "alternatywnymi faktami".
01:50
(Laughter)
32
98731
2681
(Śmiech)
01:53
Influential Nigerians
were telling us at the time
were telling us at the time
33
101436
3198
Wpływowi Nigeryjczycy mówili nam wtedy,
01:56
that we were naïve,
34
104658
1997
że jesteśmy naiwni,
01:58
we didn't understand
the political situation in Nigeria.
the political situation in Nigeria.
35
106679
3204
że nie rozumiemy
sytuacji politycznej w Nigerii.
sytuacji politycznej w Nigerii.
02:02
But they also told us
36
110900
2095
Powiedzieli nam również,
02:05
that the story of the Chibok girls
37
113019
2608
że historia dziewczyn z Chibok
02:07
was a hoax.
38
115651
1185
jest zmyślona.
02:10
Sadly, this hoax narrative has persisted,
39
118265
2700
Niestety część osób w to uwierzyło.
02:12
and there are still people
in Nigeria today
in Nigeria today
40
120989
2290
W Nigerii nadal są ludzie,
02:15
who believe that the Chibok girls
were never kidnapped.
were never kidnapped.
41
123303
2763
którzy wierzą, że dziewczyny z Chibok
nie zostały porwane.
nie zostały porwane.
02:18
Yet I was talking to people like these --
42
126931
2563
Pomimo że rozmawiałam z takimi ludźmi,
02:22
devastated parents,
43
130401
1705
zdruzgotanymi rodzicami,
02:24
who told us that on the day
Boko Haram kidnapped their daughters,
Boko Haram kidnapped their daughters,
44
132130
4054
którzy opowiadali, że w dniu porwania
ich córek przez Boko Haram
ich córek przez Boko Haram
02:28
they ran into the Sambisa Forest
after the trucks carrying their daughters.
after the trucks carrying their daughters.
45
136208
4574
pobiegli do lasu Sambisa
za ciężarówkami wiozącymi ich dzieci.
za ciężarówkami wiozącymi ich dzieci.
02:32
They were armed with machetes,
but they were forced to turn back
but they were forced to turn back
46
140806
3728
Byli uzbrojeni w maczety,
ale zostali zmuszeni do odwrotu,
ale zostali zmuszeni do odwrotu,
02:36
because Boko Haram had guns.
47
144558
1849
bo Boko Haram mieli broń palną.
02:39
For two years, inevitably,
the news agenda moved on,
the news agenda moved on,
48
147345
3663
Przez dwa lata, co oczywiste,
priorytety mediów się zmieniły,
priorytety mediów się zmieniły,
02:43
and for two years,
49
151032
1730
i przez dwa lata
02:44
we didn't hear much
about the Chibok girls.
about the Chibok girls.
50
152786
3159
niewiele słyszeliśmy
o dziewczynach z Chibok.
o dziewczynach z Chibok.
02:47
Everyone presumed they were dead.
51
155969
1869
Wszyscy uznali, że nie żyją.
02:50
But in April last year,
52
158233
1987
Jednak w kwietniu zeszłego roku
02:52
I was able to obtain this video.
53
160244
2205
udało mi się uzyskać to nagranie.
02:55
This is a still from the video
54
163036
1740
To kadr z tego nagrania,
02:56
that Boko Haram filmed as a proof of life,
55
164800
3114
który Boko Haram sfilmowali
jako dowód życia zakładniczek,
jako dowód życia zakładniczek,
03:00
and through a source,
I obtained this video.
I obtained this video.
56
168923
2544
a dostałam ten film od swojego źródła.
03:04
But before I could publish it,
57
172109
1537
Zanim je opublikowałam,
03:05
I had to travel
to the northeast of Nigeria
to the northeast of Nigeria
58
173670
3025
musiałam udać się
do północno-wschodniej Nigerii,
do północno-wschodniej Nigerii,
żeby porozmawiać z rodzicami
i je zweryfikować.
i je zweryfikować.
03:08
to talk to the parents, to verify it.
59
176719
2067
03:11
I didn't have to wait
too long for confirmation.
too long for confirmation.
60
179317
3377
Nie musiałam zbyt długo
czekać na potwierdzenie.
czekać na potwierdzenie.
03:15
One of the mothers,
when she watched the video, told me
when she watched the video, told me
61
183630
3330
Jedna z matek po zobaczeniu
nagrania powiedziała,
nagrania powiedziała,
03:18
that if she could have reached
into the laptop
into the laptop
62
186984
2700
że jeśli mogłaby
włożyć rękę w ekran laptopa
włożyć rękę w ekran laptopa
03:21
and pulled our her child from the laptop,
63
189708
4019
i wyciągnąć z niego swoje dziecko,
03:25
she would have done so.
64
193751
1406
to zrobiłaby to.
03:28
For those of you who are parents,
like myself, in the audience,
like myself, in the audience,
65
196203
3222
Ci z was, którzy jak ja, są rodzicami,
03:31
you can only imagine the anguish
66
199449
2828
mogą sobie tylko wyobrazić cierpienie,
03:34
that that mother felt.
67
202301
1459
które czuła ta matka.
03:37
This video would go on to kick-start
negotiation talks with Boko Haram.
negotiation talks with Boko Haram.
68
205601
6554
To nagranie ożywiło
negocjacje z Boko Haram.
negocjacje z Boko Haram.
03:44
And a Nigerian senator told me
that because of this video
that because of this video
69
212179
3968
Nigeryjski senator powiedział,
że z powodu tego nagrania
że z powodu tego nagrania
03:48
they entered into those talks,
70
216171
1993
wzięli udział w tych rozmowach,
03:50
because they had long presumed
that the Chibok girls were dead.
that the Chibok girls were dead.
71
218188
3506
choć przedtem przypuszczali,
że dziewczyny z Chibok nie żyją.
że dziewczyny z Chibok nie żyją.
03:54
Twenty-one girls were freed
in October last year.
in October last year.
72
222639
4702
W październiku zeszłego roku
uwolniono 23 dziewczyny.
uwolniono 23 dziewczyny.
03:59
Sadly, nearly 200 of them
still remain missing.
still remain missing.
73
227365
3568
Niestety nadal brakuje 200.
04:03
I must confess that I have not been
a dispassionate observer
a dispassionate observer
74
231691
4197
Przyznaję, że nie byłam
obojętnym obserwatorem
obojętnym obserwatorem
04:07
covering this story.
75
235912
1186
relacjonującym historię.
04:09
I am furious when I think
about the wasted opportunities
about the wasted opportunities
76
237122
3808
Wściekam się, gdy myślę
o zmarnowanych szansach
o zmarnowanych szansach
na uratowanie tych dziewczyn.
04:14
to rescue these girls.
77
242232
1189
04:15
I am furious when I think about
what the parents have told me,
what the parents have told me,
78
243445
3900
Wściekam się, gdy myślę o tym,
co powiedzieli mi rodzice,
co powiedzieli mi rodzice,
04:19
that if these were daughters
of the rich and the powerful,
of the rich and the powerful,
79
247369
2774
że gdyby były to córki
ludzi wpływowych i bogatych,
ludzi wpływowych i bogatych,
04:22
they would have been found much earlier.
80
250167
2161
to odszukano by je o wiele wcześniej.
04:26
And I am furious
81
254281
2008
Wściekam się,
04:28
that the hoax narrative,
82
256313
1928
gdy uznaje się tę historię za zmyśloną,
04:30
I firmly believe,
83
258265
1878
bo wierzę,
04:32
caused a delay;
84
260167
2112
że właśnie to spowodowało opóźnienie,
04:34
it was part of the reason
for the delay in their return.
for the delay in their return.
85
262303
2989
to było częściowo powodem
opóźnienia ich powrotu.
opóźnienia ich powrotu.
04:38
This illustrates to me
the deadly danger of fake news.
the deadly danger of fake news.
86
266680
4515
To pokazuje śmiertelne niebezpieczeństwo,
jakie niosą ze sobą fake news.
jakie niosą ze sobą fake news.
04:43
So what can we do about it?
87
271219
1592
Co można z tym zrobić?
04:45
There are some very smart people,
88
273883
1917
Jest kilku mądrych ludzi,
04:47
smart engineers at Google and Facebook,
89
275824
2459
inżynierów z Google'a i Facebooka,
04:50
who are trying to use technology
to stop the spread of fake news.
to stop the spread of fake news.
90
278307
5065
którzy chcą za pomocą technologii
zatrzymać przepływ fake newsów.
zatrzymać przepływ fake newsów.
04:55
But beyond that, I think
everybody here -- you and I --
everybody here -- you and I --
91
283396
4751
Poza tym myślę, że każdy, wy i ja,
05:00
we have a role to play in that.
92
288171
2187
mamy na to wpływ.
05:02
We are the ones who share the content.
93
290382
2293
To my udostępniamy informacje.
05:04
We are the ones who share
the stories online.
the stories online.
94
292699
2511
To my udostępniamy historie w sieci.
05:07
In this day and age, we're all publishers,
95
295234
2187
W tych czasach wszyscy jesteśmy wydawcami
05:10
and we have responsibility.
96
298535
2491
i ponosimy odpowiedzialność.
05:13
In my job as a journalist,
97
301050
2310
Jako dziennikarka
05:15
I check, I verify.
98
303384
2028
sprawdzam, weryfikuję.
05:17
I trust my gut, but I ask tough questions.
99
305436
3281
Ufam sobie, ale zadaję trudne pytania.
05:21
Why is this person telling me this story?
100
309620
2876
Dlaczego ktoś opowiada mi tę historię?
05:24
What do they have to gain
by sharing this information?
by sharing this information?
101
312520
3499
Co może osiągnąć,
dzieląc się tą informacją?
dzieląc się tą informacją?
05:28
Do they have a hidden agenda?
102
316043
1808
Czy ma ukryty cel?
05:30
I really believe that we must all start
to ask tougher questions
to ask tougher questions
103
318682
5491
Musimy zacząć zadawać trudniejsze pytania
05:36
of information that we discover online.
104
324197
2310
o informacje znalezione w Internecie.
05:41
Research shows that some of us
don't even read beyond headlines
don't even read beyond headlines
105
329673
5731
Badania pokazują, że niektórzy z nas
nie czytają nic poza nagłówkami,
nie czytają nic poza nagłówkami,
05:47
before we share stories.
106
335428
2103
zanim podzielą się wiadomościami.
05:49
Who here has done that?
107
337555
1539
Kto z nas tego nie zrobił?
05:51
I know I have.
108
339944
1335
Wiem, że ja tak zrobiłam.
05:54
But what if
109
342435
1359
Co byłoby,
05:57
we stopped taking information
that we discover at face value?
that we discover at face value?
110
345295
4209
gdybyśmy przestali ślepo wierzyć
w prawdziwość informacji?
w prawdziwość informacji?
06:02
What if we stop to think
about the consequence
about the consequence
111
350250
3573
Gdybyśmy pomyśleli o konsekwencjach
06:05
of the information that we pass on
112
353847
2449
przekazywania informacji
06:08
and its potential to incite
violence or hatred?
violence or hatred?
113
356320
3211
i o tym, że mogą prowadzić
do przemocy czy nienawiści?
do przemocy czy nienawiści?
06:12
What if we stop to think
about the real-life consequences
about the real-life consequences
114
360595
4535
Gdybyśmy pomyśleli o prawdziwych skutkach
06:17
of the information that we share?
115
365154
1848
informacji, które udostępniamy?
Dziękuję bardzo za uwagę.
06:20
Thank you very much for listening.
116
368105
1800
06:21
(Applause)
117
369929
3494
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Stephanie Busari - JournalistStephanie Busari is a journalist and editor at CNN International Digital.
Why you should listen
Stephanie Busari moved to Lagos from London in July 2016 to pioneer CNN's first digital and multimedia bureau. She also reports on-air in breaking news situations for CNN International.
In April 2016 Busari exclusively obtained the "proof of life" video that showed that the missing Chibok schoolgirls who were kidnapped in Nigeria in 2014 were still alive. She was also an instrumental member of the CNN team that won a Peabody Award in May 2015 for the network's coverage of the missing girls. Busari recently won a Gracie Award for her persistence in covering this story, and she's also a previous recipient of the Outstanding Woman in the Media Awards.
Busari is a passionate community activist who curated TEDxBrixton for three years before she left London. She founded TEDxBrixton in 2013 driven by a desire to bring disparate elements of her community together and to create a platform for those who wouldn't normally have one to share their ideas worth spreading.
A passionate and adept public speaker, Busari is regularly invited to share her insights and host panels. She has spoken at UN Women, Said Business School, Oxford, Africa Gathering among others.
Over a 15-year career, Busari has worked as a news reporter, entertainment and features writer, court reporter and columnist, and she has been published in many of the UK and international media's most influential outlets, such as the BBC and Daily Mirror.
During a six-month stint in Northern Ireland in 2003, Busari spent time in some of the worst affected areas of "The Troubles" and secured interviews with a crucifixion victim, government ministers and paramilitaries. While there, she also launched and edited an award-winning lifestyle column.
A native Yoruba speaker, Busari also speaks fluent French and is currently learning Hausa.
Stephanie Busari | Speaker | TED.com