ABOUT THE SPEAKER
Steven Levitt - Economist
Steven Levitt's eye-opening Freakonomics took economic theory into the real world of suburban parenting and urban drug gangs, turning conventional wisdom upside-down.

Why you should listen

With his 2005 book Freakonomics (co-authored with Stephen Dubner, a writer who profiled him for the New York Times), Steven Levitt carried hardcore economic method into the squishy real world and produced a pop-culture classic. Freakonomics is both an economics textbook and a series of cautionary tales about the fallacy of conventional wisdom. Levitt examines the links between real-world events, and finds many instances where the data simply doesn't back up popular belief.

He asks provocative questions: If selling crack is so lucrative, why do dealers live with their mothers? Does parental doting really improve children's test scores? Did New York City's crime rate really drop because of police tactics (or population trends)? His controversial answers stir debate, and sometimes backlash.

Read Steven Levitt's Reddit AMA >>

More profile about the speaker
Steven Levitt | Speaker | TED.com
TED2004

Steven Levitt: The freakonomics of crack dealing

Steven Levitt analizuje ekonomię handlu kokainą

Filmed:
4,129,239 views

Autor Freakonomii, Steven Levitt, prezentuje nowe dane na temat finansowania handlu narkotyków. Wbrew obiegowej opinii, jak mówi, handlowanie narkotykami na ulicy nie przynosi kokosów. Zarobki lokują się poniżej płacy minimalnej, a szef może zabić.
- Economist
Steven Levitt's eye-opening Freakonomics took economic theory into the real world of suburban parenting and urban drug gangs, turning conventional wisdom upside-down. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:25
You'llBędziesz be happyszczęśliwy to know that I'll be talkingmówić not about my ownwłasny tragedytragedia,
0
0
5000
Zamiast o własnej tragedii, opowiem o cudzej.
00:30
but other people'sludzie tragedytragedia.
1
5000
1000
Zamiast o własnej tragedii, opowiem o cudzej.
00:31
It's a lot easierłatwiejsze to be lightheartedbeztroski about other people'sludzie tragedytragedia than your ownwłasny,
2
6000
4000
Do cudzych łatwiej podejść z beztroską,
00:35
and I want to keep it in the spiritduch of the conferencekonferencja.
3
10000
2000
a nie chcę odbiegać od ducha konferencji.
00:37
So, if you believe the mediagłoska bezdźwięczna accountskonta,
4
12000
5000
Jeśli wierzyć mediom
00:42
beingistota a drugnarkotyk dealerkupiec in the heightwysokość of the crackpęknięcie cocainekokaina epidemicepidemia
5
17000
4000
handlarze crackiem w czasach jego świetności
00:46
was a very glamorousczarujący life, in the wordssłowa of VirginiaVirginia PostrelPostrel.
6
21000
5000
"żyli jak w bajce", wg słów Virginii Postrel.
00:51
There was moneypieniądze, there was drugsleki, gunspistolety, womenkobiety,
7
26000
4000
Mieli pieniądze, narkotyki, broń, kobiety,
00:55
you know, you nameNazwa it -- jewelrybiżuteria, bling-blingbling-bling -- it had it all.
8
30000
4000
biżuterię, błyskotki, co tylko chcesz.
00:59
What I'm going to tell you todaydzisiaj is that, in factfakt, basedna podstawie on 10 yearslat of researchBadania,
9
34000
6000
Jednak 10 lat badań,
01:05
a uniquewyjątkowy opportunityokazja to go insidewewnątrz a gangbanda --
10
40000
2000
wyjątkowa okazja obserwacji gangu od środka
01:07
to see the actualrzeczywisty booksksiążki, the financialbudżetowy recordsdokumentacja of the gangbanda --
11
42000
3000
i dostęp do ksiąg i buchalterii
01:10
that the answerodpowiedź turnsskręca out not to be that beingistota in the gangbanda was a glamorousczarujący life.
12
45000
6000
wykazały, że gang to nie bajka.
01:16
But I think, more realisticallyrealistycznie, that beingistota in a gangbanda --
13
51000
3000
W istocie gangster sprzedający narkotyki
01:19
sellingsprzedawanie drugsleki for a gangbanda -- is perhapsmoże the worstnajgorszy jobpraca in all of AmericaAmeryka.
14
54000
4000
to najgorsza praca w USA.
01:23
And that's what I'd like to convinceprzekonać you of todaydzisiaj.
15
58000
3000
O tym chcę was dziś przekonać.
01:26
So there are threetrzy things I want to do.
16
61000
1000
Po pierwsze wyjaśnię jak i dlaczego
01:27
First, I want to explainwyjaśniać how and why crackpęknięcie cocainekokaina
17
62000
4000
Po pierwsze wyjaśnię jak i dlaczego
01:31
had suchtaki a profoundgłęboki influencewpływ on inner-cityśródmieście gangsgangi.
18
66000
5000
crack wywarł tak głęboki wpływ na gangi.
01:36
SecondlyPo drugie, I want to tell you how somebodyktoś like me
19
71000
6000
Po drugie, opowiem jak ktoś taki jak ja
01:42
cameoprawa ołowiana witrażu to be ablezdolny to see the innerwewnętrzny workingsdziałania of a gangbanda.
20
77000
4000
mógł obserwować gang od środka.
01:46
It's an interestingciekawy storyfabuła, I think.
21
81000
1000
mógł obserwować gang od środka.
01:47
And then thirdtrzeci, I want to tell you, in a very superficialpowierzchowny way,
22
82000
3000
Po trzecie, poruszę pobieżnie
01:50
about some of the things we founduznany when we actuallytak właściwie got to look at
23
85000
3000
niektóre wyniki analiz buchalterii gangu.
01:53
the financialbudżetowy recordsdokumentacja -- the booksksiążki -- of the gangbanda.
24
88000
3000
niektóre wyniki analiz buchalterii gangu.
01:56
So before I do that, just one warningostrzeżenie, whichktóry is that
25
91000
4000
Najpierw - ostrzeżenie.
02:01
this presentationprezentacja has been ratedoceniane 'R''R' by the MotionRuchu PictureObraz AssociationStowarzyszenie of AmericaAmeryka.
26
96000
4000
Ta prezentacja przeznaczona jest tylko dla dorosłych,
02:06
It containszawiera adultdorosły themestematy, adultdorosły languagejęzyk.
27
101000
2000
ze względu na tematy i język.
02:09
GivenBiorąc pod uwagę who is up on the stageetap, you'llTy będziesz be delightedzachwycony to know that in factfakt
28
104000
3000
Widząc, kto stoi na scenie, ucieszy was,
02:12
there'lltam będzie be no nuditynagość,
29
107000
1000
że nie będzie rozbierania.
02:13
barringz wyjątkiem a --
30
108000
1000
że nie będzie rozbierania.
02:14
(LaughterŚmiech)
31
109000
3000
(Śmiech)
02:17
-- unexpectedniespodziewany wardrobeszafa malfunctionsusterki asidena bok.
32
112000
2000
Poza, może, jakąś awarią garderoby.
02:19
(LaughterŚmiech)
33
114000
5000
(Śmiech)
02:25
So let me startpoczątek by talkingmówić about crackpęknięcie cocainekokaina, and how it transformedprzekształcone the gangbanda.
34
120000
4000
Zacznijmy od kokainy i jej wpływu na gangi.
02:30
And to do that, you have to actuallytak właściwie go back to a time before crackpęknięcie cocainekokaina,
35
125000
2000
Musimy przenieść się w czasy przed crackiem,
02:33
in the earlywcześnie '80s, and look at it from the perspectiveperspektywiczny of a gangbanda leaderlider.
36
128000
2000
na początek lat 80.
02:36
So beingistota a gangbanda leaderlider in the innerwewnętrzny cityMiasto wasn'tnie było suchtaki a badzły dealsprawa in the mid-'Środek-'80s.
37
131000
6000
Liderzy gangów w tym czasie mieli się nieźle.
02:43
In the earlywcześnie '80s, some would say.
38
138000
1000
Liderzy gangów w tym czasie mieli się nieźle.
02:44
Now, you had a lot of powermoc, and you got to beatbić people up --
39
139000
2000
Mieli władzę, mogli kogoś pobić,
02:47
you got a lot of prestigeprestiż, a lot of respectPoszanowanie.
40
142000
2000
cieszyli się prestiżem, szacunkiem.
02:50
But there was no moneypieniądze in it, OK?
41
145000
2000
Ale nie mieli z tego grosza.
02:52
The gangbanda had no way to make moneypieniądze.
42
147000
2000
Gangi nie umiały zarabiać.
02:54
And you couldn'tnie mógł chargeopłata duesskładki to the people in the gangbanda,
43
149000
1000
Nie mogli pobierać składek od członków bez grosza.
02:56
because the people in the gangbanda didn't have any moneypieniądze.
44
151000
1000
Nie mogli pobierać składek od członków bez grosza.
02:59
You couldn'tnie mógł really make any moneypieniądze sellingsprzedawanie marijuanamarihuana.
45
154000
2000
Trudno zarobić na marihuanie,
03:01
Marijuana'sMarihuany 's too cheaptani, it turnsskręca out.
46
156000
2000
bo jest za tania.
03:04
You can't get richbogaty sellingsprzedawanie marijuanamarihuana.
47
159000
1000
Nie mogli sprzedawać kokainy w proszku,
03:06
You couldn'tnie mógł sellSprzedać cocainekokaina.
48
161000
1000
Nie mogli sprzedawać kokainy w proszku,
03:08
You know, cocaine'skokaina a great productprodukt -- powderedsproszkowany cocainekokaina --
49
163000
2000
bo musieliby znać bogatych, białych ludzi.
03:10
but you've got to know richbogaty whitebiały people.
50
165000
1000
bo musieliby znać bogatych, białych ludzi.
03:12
And mostwiększość of the inner-cityśródmieście gangbanda membersczłonków didn't know any richbogaty whitebiały people --
51
167000
3000
Ganster z biednej dzielnicy nie ma dostępu do tego rynku.
03:15
they couldn'tnie mógł sellSprzedać to that marketrynek.
52
170000
1000
Ganster z biednej dzielnicy nie ma dostępu do tego rynku.
03:17
You couldn'tnie mógł really do pettydrobny crimeprzestępstwo, eitherzarówno.
53
172000
1000
Drobne przestępstwa też się nie opłacają.
03:18
It turnsskręca out, pettydrobny crime'sprzestępczość a terriblestraszny way to make a livingżycie.
54
173000
1000
Drobne przestępstwa też się nie opłacają.
03:20
So, as a resultwynik,
55
175000
1000
W rezultacie lider gangu ma władzę.
03:22
as a gangbanda leaderlider, you had, you know, powermoc --
56
177000
3000
W rezultacie lider gangu ma władzę.
03:25
it's a prettyładny good life --
57
180000
1000
To niezłe życie, tyle że mieszkasz u matki.
03:26
but the thing was, in the endkoniec, you were livingżycie at home with your mothermama.
58
181000
3000
To niezłe życie, tyle że mieszkasz u matki.
03:29
And so it wasn'tnie było really a careerkariera.
59
184000
2000
Marna kariera.
03:31
It was something that --
60
186000
1000
Trudno być zbyt silnym i ważnym
03:32
it's just there were limitsograniczenia to how powerfulpotężny and importantważny you could be
61
187000
2000
Trudno być silnym i ważnym
03:34
if you had to liverelacja na żywo at home with your mothermama.
62
189000
1000
mieszkając z matką.
03:37
Then alongwzdłuż comespochodzi crackpęknięcie cocainekokaina.
63
192000
1000
Wtedy zjawił się crack.
03:40
And in the wordssłowa of MalcolmMalcolm GladwellGladwell, crackpęknięcie cocainekokaina was the
64
195000
3000
Parafrazując Gladwella, crack okazał się
03:44
extra-chunkyekstra-grube versionwersja of tomatopomidor saucesos for the innerwewnętrzny cityMiasto.
65
199000
3000
sosem z kawałkami warzyw dla biedoty.
03:47
(LaughterŚmiech)
66
202000
2000
(Śmiech)
03:49
Because crackpęknięcie cocainekokaina was an unbelievablenie do wiary innovationinnowacja.
67
204000
2000
Crack to wielka innowacja.
03:51
I don't have time to talk about it todaydzisiaj.
68
206000
2000
Nie zdążę dziś tego omówić,
03:53
But if you think about it, I would say that in the last twenty-fivedwadzieścia pięć yearslat,
69
208000
3000
ale w ostatnich 25 latach
03:57
of everykażdy inventionwynalazek or innovationinnowacja that's occurredwystąpił in this countrykraj,
70
212000
3000
ze wszystkich wynalazków w USA
04:00
the biggestnajwiększy one, in termswarunki of impactwpływ on the well-beingdobre samopoczucie of people
71
215000
4000
największy wpływ na życie biedoty
04:05
who liverelacja na żywo in the innerwewnętrzny cityMiasto, was crackpęknięcie cocainekokaina.
72
220000
2000
miał crack.
04:07
And for the worsegorzej -- not for the better, but for the worsegorzej.
73
222000
2000
Oczywiście - na gorsze.
04:10
It had a hugeolbrzymi impactwpływ on life.
74
225000
1000
O co chodzi z crackiem?
04:11
So what was it about crackpęknięcie cocainekokaina?
75
226000
2000
O co chodzi z crackiem?
04:13
It was a brilliantznakomity way of gettinguzyskiwanie the brainmózg highwysoki.
76
228000
4000
Crack daje fantastyczny haj.
04:18
Because you could smokepalić crackpęknięcie cocainekokaina -- you can't smokepalić powderedsproszkowany cocainekokaina --
77
233000
5000
Crack można palić, kokainy w proszku nie,
04:23
and smokingpalenie is a much more efficientwydajny mechanismmechanizm at deliveringdostarczanie a highwysoki
78
238000
3000
a palenie dużo efektywniej wprowadza w haj
04:26
than is snortingparskanie it.
79
241000
2000
niż wciąganie nosem.
04:28
And it turnedobrócony out, there was this audiencepubliczność that didn't know it wanted crackpęknięcie cocainekokaina,
80
243000
4000
Popyt na crack okazał się olbrzymi.
04:33
but, when it cameoprawa ołowiana witrażu, it really did.
81
248000
1000
Popyt na crack okazał się olbrzymi.
04:35
And it was a perfectidealny drugnarkotyk. You could sellSprzedać for --
82
250000
2000
Narkotyk idealny.
04:38
buykupować the cocainekokaina that wentposzedł into it for a dollardolar, sellSprzedać it for fivepięć dollarsdolarów.
83
253000
3000
Kokainę za dolara przerabiasz na crack i sprzedajesz za 5.
04:42
HighlyWysoko addictivewciągający -- the highwysoki was very shortkrótki.
84
257000
2000
Wysoce uzależniający, z krótkim hajem.
04:44
So for fifteenpiętnaście minutesminuty, you get this great highwysoki.
85
259000
2000
15 minut haju,
04:47
And then, when you come down, all you want to do is get highwysoki again.
86
262000
3000
po których myślisz tylko o powtórce.
04:51
It createdstworzony a wonderfulwspaniale marketrynek.
87
266000
1000
Powstał cudowny rynek zbytu.
04:53
And for the people who were there runningbieganie the gangbanda,
88
268000
2000
Powstał cudowny rynek zbytu.
04:56
it was a great way, seeminglypozornie, to make a lot of moneypieniądze.
89
271000
3000
a dla gangów świetne źródło dochodów.
04:59
At leastnajmniej for the people in the topTop.
90
274000
1000
Przynajmniej dla ludzi na szczycie.
05:02
So this is where we enterwchodzić the pictureobrazek.
91
277000
1000
Przynajmniej dla ludzi na szczycie.
05:03
Not really me -- I'm really a bitkawałek playergracz in all this.
92
278000
2000
Tu wkraczamy my, a raczej
05:06
My co-authorwspółautor, SudhirSudhir VenkateshVenkatesh, is the mainGłówny characterpostać.
93
281000
2000
mój współ-autor, Sudhir Venkatesh.
05:09
So he was a mathmatematyka majorpoważny in collegeSzkoła Wyższa who had a good heartserce,
94
284000
5000
Jako student matematyki o gołębim sercu,
05:14
and decidedzdecydowany he wanted to get a sociologysocjologia PhPH.D.,
95
289000
3000
postanowił zrobić doktorat z socjologii.
05:17
cameoprawa ołowiana witrażu to the UniversityUniwersytet of ChicagoChicago.
96
292000
1000
Trzy miesiące przed przyjazdem do Chicago
05:19
Now, the threetrzy monthsmiesiące before he cameoprawa ołowiana witrażu to ChicagoChicago, he had spentwydany
97
294000
3000
Trzy miesiące przed przyjazdem do Chicago
05:23
followingnastępujący the GratefulWdzięczny DeadMartwe.
98
298000
1000
jeździł za zespołem Grateful Dead. Wyglądał jak pajac.
05:24
And, in his ownwłasny wordssłowa, he "lookedspojrzał like a freakwybryk."
99
299000
2000
jeździł za zespołem Grateful Dead. Wyglądał jak pajac.
05:28
He's a SouthPołudniowa AsianAzjatycki -- very dark-skinnedciemnoskóry SouthPołudniowa AsianAzjatycki.
100
303000
3000
Ciemnoskóry, masywny Hindus,
05:32
BigDuże man, and he had hairwłosy, in his wordssłowa, "down to his asstyłek."
101
307000
2000
z włosami, jak sam mówi, "do samej dupy".
05:36
DefiedPrzeciwstawił all kindsrodzaje of boundariesGranic: Was he blackczarny or whitebiały? Was he man or womankobieta?
102
311000
4000
Zacierał wszelkie granice. Czarny czy bialy? Facet czy baba?
05:40
He was really a curiousciekawy sightwidok to be seenwidziany.
103
315000
2000
Wyglądał jak prawdziwe dziwadło.
05:43
So he showedpokazał up at the UniversityUniwersytet of ChicagoChicago.
104
318000
2000
Stawił się na uniwerstytecie Chicago.
05:45
And the famoussławny sociologistsocjolog, WilliamWilliam JuliusJulius WilsonWilson,
105
320000
2000
Tymczasem słynny socjolog W.J. Wilson
05:48
was doing a bookksiążka that involvedzaangażowany surveyinggeodezja people all acrossprzez ChicagoChicago.
106
323000
5000
potrzebował do swojej nowej książki sondaży mieszkańców Chicago.
05:54
And he tookwziął one look at SudhirSudhir, who was going to go do some surveysankiety for him,
107
329000
3000
Rzucił okiem na Sudhira, swojego ankietera,
05:57
and decidedzdecydowany he knewwiedziałem exactlydokładnie the placemiejsce to sendwysłać him --
108
332000
2000
i od razu wiedział, dokąd go posłać:
06:00
whichktóry was to one of the toughestnajtrudniejszy, mostwiększość notoriousnotoryczny housingmieszkaniowy projectsprojektowanie.
109
335000
2000
do najgorszego osiedla,
06:03
And not just in ChicagoChicago, but in the entireCały UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa.
110
338000
2000
osławionego w całych Stanach.
06:05
So SudhirSudhir -- the suburbanpodmiejski boychłopak who had never really been in the innerwewnętrzny cityMiasto --
111
340000
4000
Sudhir, chłopak zupełnie obcy biednym dzielnicom
06:09
dutifullyposłusznie tookwziął his clipboardschowek and, you know, walkedchodził down to this housingmieszkaniowy projectprojekt.
112
344000
4000
przykładnie wziął ankiety i ruszył do blokowiska.
06:14
GetsPobiera to the first buildingbudynek.
113
349000
1000
Wszedł do pierwszego budynku. Nikogo.
06:16
The first buildingbudynek? Well, there's nobodynikt there.
114
351000
2000
Wszedł do pierwszego budynku. Nikogo.
06:19
But he hearssłyszy some voicesgłosy up in the stairwellklatka schodowa, so he climbswspina się up the stairwellklatka schodowa.
115
354000
5000
Ale usłyszał głosy, więc wszedł po schodach.
06:24
And he comespochodzi around the cornerkąt --
116
359000
1000
Za rogiem widzi młodych Murzynów, grających w kości.
06:25
findsznajduje a groupGrupa of youngmłody African-AmericanAfro-amerykańskich menmężczyźni playinggra dicekostka do gry.
117
360000
3000
Za rogiem widzi młodych Murzynów, grających w kości.
06:31
This is about 1990 -- peakszczyt of the crackpęknięcie epidemicepidemia.
118
366000
2000
Jest rok 1990, szczyt popularności cracku.
06:34
This is a very dangerousniebezpieczny jobpraca, beingistota in a gangbanda -- you don't like to be surprisedzaskoczony.
119
369000
3000
Praca w gangu to niebezpieczne zajęcie.
06:37
You don't like to be surprisedzaskoczony by people who come around the cornerkąt.
120
372000
3000
Nie lubi się ludzi, którzy zaskakują cię zza rogu.
06:41
And the mantramantra was: shootstrzelać first; askzapytać questionspytania laterpóźniej.
121
376000
2000
Mantra brzmi: najpierw strzelaj, potem pytaj.
06:44
Now, SudhirSudhir was luckySzczęściarz.
122
379000
1000
Dziwak-Sudhir miał szczęście.
06:45
He was suchtaki a freakwybryk --
123
380000
1000
Dziwak-Sudhir miał szczęście.
06:47
and that clipboardschowek probablyprawdopodobnie savedzapisane his life, because they figuredwzorzysty
124
382000
2000
a plik ankiet uratował mu chyba życie,
06:49
no other rivalrywalizować gangbanda memberczłonek would be comingprzyjście up to shootstrzelać at them with a clipboardschowek.
125
384000
3000
bo uznali, że rywale nie przyszliby strzelać ankietami.
06:52
(LaughterŚmiech)
126
387000
2000
(Śmiech)
06:54
So his greetingPowitanie was not particularlyszczególnie warmciepły, but they did say,
127
389000
3000
Nie przywitali go ciepło,
06:58
well, OK -- let's hearsłyszeć your questionspytania on your surveyAnkieta.
128
393000
3000
ale zgodzili się posłuchać pytań.
07:02
So, I kiddziecko you not, the first questionpytanie on the surveyAnkieta that he was sentwysłane to askzapytać was,
129
397000
5000
Pierwsze pytanie ankiety, poważnie, brzmiało:
07:07
"How do you feel about beingistota poorubogi and blackczarny in AmericaAmeryka?"
130
402000
1000
"Co czujesz będąc biednym i czarnym w USA?" (Śmiech)
07:08
(LaughterŚmiech)
131
403000
5000
"Co czujesz będąc biednym i czarnym w USA?" (Śmiech)
07:13
MakesSprawia, że you wondercud about academicsakademicy, OK?
132
408000
1000
Jak tu ufać akademikom. (Śmiech)
07:14
(LaughterŚmiech)
133
409000
2000
Jak tu ufać akademikom. (Śmiech)
07:16
So the choicewybór of answersodpowiedzi were: very good, good, badzły and very badzły.
134
411000
6000
Wybór odpowiedzi: bardzo dobrze, dobrze, źle i bardzo źle.
07:24
What SudhirSudhir founduznany out is, in factfakt, that the realreal answerodpowiedź was the followingnastępujący --
135
419000
3000
Sudhir odkrył, że prawidłowa odpowiedź brzmi...
07:27
(LaughterŚmiech)
136
422000
4000
(Śmiech)
07:32
The surveyAnkieta was not, in the endkoniec, going to be what got SudhirSudhir off the hookhak.
137
427000
3000
Ankiety nie kupiły mu wolności.
07:35
He was heldtrzymany hostagezakładnik overnightnocny in the stairwellklatka schodowa.
138
430000
3000
Zatrzymali go na noc na tych schodach.
07:39
There was a lot of gunfireobstrzał;
139
434000
1000
Sporo strzelaniny, sporo filozoficznych dyskusji.
07:40
there were a lot of philosophicalfilozoficzny discussionsdyskusje he had with the gangbanda membersczłonków.
140
435000
2000
Sporo strzelaniny, sporo filozoficznych dyskusji.
07:44
By morningranek, the gangbanda leaderlider arrivedprzybył,
141
439000
1000
Rano zjawił się szef.
07:45
checkedsprawdzone out SudhirSudhir,
142
440000
1000
Zmierzył Sudhira wzrokiem,
07:46
decidedzdecydowany he was no threatzagrożenie and they let him go home.
143
441000
2000
uznał, że im nie zagraża i puścił do domu.
07:49
So SudhirSudhir wentposzedł home. TookWziął a showerprysznic, tookwziął a napdrzemka.
144
444000
2000
W domu Sudhir wykąpał się i zdrzemnął.
07:52
And you and I, probablyprawdopodobnie, facedw obliczu with the situationsytuacja, would think,
145
447000
5000
Wielu na jego miejscu
07:57
well, I guessodgadnąć I'm going to writepisać my dissertationrozprawa on The GratefulWdzięczny DeadMartwe.
146
452000
3000
wzięłoby się za doktorat o Grateful Dead.
08:00
I've been followingnastępujący them for the last threetrzy monthsmiesiące.
147
455000
1000
W końcu jeździł za nimi przez 3 miesiące. (Śmiech)
08:01
(LaughterŚmiech)
148
456000
1000
W końcu jeździł za nimi przez 3 miesiące. (Śmiech)
08:02
SudhirSudhir, on the other handdłoń, got right back -- walkedchodził down to the housingmieszkaniowy projectprojekt.
149
457000
3000
Ale Sudhir zaraz wrócił na blokowisko.
08:07
WentPoszedł up to the floorpiętro, the seconddruga floorpiętro, and said: "Hey, guys.
150
462000
3000
Wszedł na górę i mówi: „Chłopaki,
08:11
I had so much funzabawa hangingwiszące out with you last night,
151
466000
1000
tak fajnie nam się gadało. Może powtórzymy?
08:13
I wondercud if I could do it again tonightdzisiejszej nocy."
152
468000
1000
tak fajnie nam się gadało. Może powtórzymy?
08:14
And that was the beginningpoczątek of what turnedobrócony out to be a beautifulpiękny relationshipzwiązek
153
469000
3000
Tak zaczął się piękny związek.
08:18
that involvedzaangażowany SudhirSudhir livingżycie in the housingmieszkaniowy projectprojekt on and off for 10 yearslat:
154
473000
4000
Sudhir pomieszkiwał na osiedlu przez 10 lat,
08:22
hangingwiszące out in crackpęknięcie housesdomy, going to jailwięzienie with the gangbanda membersczłonków,
155
477000
4000
przesiadywał na melinach, w więzieniu,
08:27
havingmający the car-windowscar-windows shotstrzał out of his carsamochód,
156
482000
1000
przestrzelono mu szyby w samochodzie,
08:29
havingmający the policePolicja breakprzerwa into his apartmentapartament and stealkraść his computerkomputer disksdyski --
157
484000
3000
policja włamała mu się do domu po dyski itp.
08:32
you nameNazwa it.
158
487000
2000
policja włamała mu się do domu po dyski itp.
08:34
But ultimatelyostatecznie, the storyfabuła has a happyszczęśliwy endingkończący się for SudhirSudhir,
159
489000
2000
Dla Sudhira koniec był szczęsliwy.
08:37
who becamestał się one of the mostwiększość respectedszanowany sociologistssocjologowie in the countrykraj.
160
492000
2000
Został najbardziej szanowanym socjologiem w kraju.
08:40
And especiallyszczególnie for me, as I satsob in my officegabinet with my ExcelProgramu Excel spreadsheetarkusz openotwarty,
161
495000
5000
Mnie też się udało, bo w biurze, przy Excelu,
08:45
waitingczekanie for SudhirSudhir to come and deliverdostarczyć to me the latestnajnowszy loadobciążenie of datadane
162
500000
3000
czekałem sobie na świeże dane z gangu.
08:48
that he would get from the gangbanda.
163
503000
1000
czekałem sobie na świeże dane z gangu.
08:54
It was one of the mostwiększość unequalnierówny co-authoringwspółtworzenie relationshipsrelacje ever --
164
509000
3000
Najnierówniejsze współautorstwo w historii.
08:57
(LaughterŚmiech)
165
512000
1000
(Śmiech)
08:58
-- but I was gladzadowolony to be the beneficiarybeneficjant of it.
166
513000
3000
Bardzo sobie chwaliłem.
09:02
So what do we find? What do we find in the gangbanda? Well, let me say one thing.
167
517000
6000
Czego dowiedzieliśmy się o gangu?
09:09
We really got accessdostęp to everybodywszyscy in the gangbanda.
168
524000
2000
Dotarliśmy do wszystkich członków.
09:13
We got an insidewewnątrz look at the gangbanda, from the very bottomDolny up to the very topTop.
169
528000
2000
Zlustrowaliśmy gang od stóp do głów.
09:16
They trustedzaufany SudhirSudhir -- in wayssposoby that really no academicakademicki has ever --
170
531000
4000
Ufali Sudhirowi jak żadnemu akademikowi,
09:21
or really anybodyktoś, any outsideroutsider -- has ever earnedzarobione the trustzaufanie of these gangsgangi,
171
536000
3000
jak żadnemu człowiekowi z zewnątrz.
09:26
to the pointpunkt where they actuallytak właściwie openedotwierany up what was mostwiększość interestingciekawy for me:
172
541000
3000
Udostępnili mu nawet najciekawszą rzecz:
09:29
theirich booksksiążki, theirich financialbudżetowy recordsdokumentacja that they kepttrzymane.
173
544000
2000
buchalterię, prowadzone zapisy finansów.
09:32
And they madezrobiony them availabledostępny to us.
174
547000
1000
Mogliśmy je studiować i zadawać pytania.
09:33
And we not only could studybadanie them, but we could askzapytać them questionspytania about what was in them.
175
548000
2000
Mogliśmy je studiować i zadawać pytania.
09:36
So if I have to kinduprzejmy of summarizepodsumować very quicklyszybko in the shortkrótki time I have
176
551000
4000
Streszczę po krótce
09:41
what the sortsortować of bottomDolny linelinia of what I take away from the gangbanda is,
177
556000
3000
ogólne wnioski na temat gangu:
09:45
is that if I had to drawrysować a parallelrównolegle betweenpomiędzy the gangbanda and any other organizationorganizacja,
178
560000
4000
gdyby porównać gang do innych organizacji,
09:50
it would be that the gangbanda is just like McDonald'sMcDonald's.
179
565000
2000
pod wieloma względami przypomina McDonalda.
09:54
In a lot of differentróżne respectswyrazy szacunku -- the restaurantrestauracja McDonald'sMcDonald's.
180
569000
1000
pod wieloma względami przypomina McDonalda.
09:56
So first, in one way -- whichktóry isn't maybe the mostwiększość interestingciekawy way,
181
571000
3000
Po pierwsze, może nie najciekawsze,
09:59
but it's a good way to startpoczątek -- is in the way it's organizedzorganizowany --
182
574000
2000
chodzi o sposób organizacji.
10:02
the hierarchyhierarchia of the gangbanda, the way it lookswygląda.
183
577000
1000
Oto wykres organizacyjny gangu.
10:04
So here'soto jest what the orgorg chartwykres of the gangbanda lookswygląda like.
184
579000
3000
Oto wykres organizacyjny gangu.
10:07
I don't know if any of you know very much about orgorg chartswykresy,
185
582000
1000
Uproszczony wykres organizacyjny McDonalda
10:09
but if you were to assignprzydzielać a stripped-downobnażony and simplifieduproszczony McDonald'sMcDonald's orgorg chartwykres,
186
584000
3000
Uproszczony wykres organizacyjny McDonalda
10:12
this is exactlydokładnie what the orgorg chartwykres would look like.
187
587000
2000
wyglądałby tak samo.
10:15
Now, it's amazingniesamowity, but the topTop levelpoziom of the gangbanda,
188
590000
2000
Co zdumiewające, najwyżsi rangą gangsterzy
10:18
they actuallytak właściwie call themselvessami the "boardtablica of directorsdyrektorzy."
189
593000
2000
mówią o sobie "rada nadzorcza".
10:20
(LaughterŚmiech)
190
595000
1000
(Śmiech)
10:21
And SudhirSudhir saysmówi it's not like these guys had a very sophisticatedwyrafinowany kinduprzejmy of viewwidok
191
596000
5000
Gangsterom nie mieli zbyt wielkiego pojęcia
10:28
of like, what happenedstało się in AmericanAmerykański corporatezbiorowy life.
192
603000
2000
nt. korporacyjnej Ameryki.
10:30
But they had seenwidziany movieskino like "WallŚciana StreetUlica," and they kinduprzejmy of had learnednauczyli
193
605000
3000
Widzieli za to takie filmy, jak "Wall Street"
10:33
a little bitkawałek about what it was like to be in the realreal worldświat.
194
608000
4000
i nauczyli się trochę o realnym świecie.
10:38
Now, belowponiżej that boardtablica of directorsdyrektorzy, you've got essentiallygłównie what are regionalregionalny VPsVPs --
195
613000
4000
Poniżej rady nadzorczej mamy regionalnych wiceprezesów,
10:42
people who controlkontrola, say, the southpołudnie sidebok of ChicagoChicago, or the westzachód sidebok of ChicagoChicago.
196
617000
3000
kontrolujących np. południe czy zachód Chicago.
10:45
Now, SudhirSudhir got to know very well the guy who had the unfortunateniefortunny assignmentzadanie
197
620000
4000
Sudhir dobrze poznał pechowca, któremu zlecono
10:49
of tryingpróbować to take the IowaIowa franchisefranczyzowa.
198
624000
2000
przejęcie franczyzy w Iowie.
10:51
(LaughterŚmiech)
199
626000
1000
(Śmiech)
10:52
WhichCo, it turnedobrócony out, for this blackczarny gangbanda, was not one of the more brilliantznakomity
200
627000
3000
To nie było najszczęśliwsze
10:56
financialbudżetowy endeavorsstarania that they undertookzobowiązała się.
201
631000
2000
przedsięwzięcie finansowe gangu.
10:58
(LaughterŚmiech)
202
633000
1000
(Śmiech)
10:59
But the thing that really makesczyni the gangbanda seemwydać się like McDonald'sMcDonald's is its franchiseesfranczyzobiorcy.
203
634000
4000
Franczyzy gangu najbardziej przypominają McDonalda.
11:04
That the guys who are runningbieganie, you know, the locallokalny gangsgangi --
204
639000
3000
Szefowie lokalnych gangów,
11:08
the four-square-blockblok czterokwadratowy by four-square-blockblok czterokwadratowy areasobszary --
205
643000
2000
z kwadratów 4 na 4 ulice,
11:11
they're just like the guys, in some sensesens, who are runningbieganie the McDonald'sMcDonald's.
206
646000
3000
przypominają kierowników McDonalda.
11:14
They are the entrepreneursprzedsiębiorców.
207
649000
1000
To przedsiębiorcy.
11:16
They get the exclusiveEkskluzywny propertynieruchomość rightsprawa to controlkontrola the drug-sellingsprzedaż narkotyków.
208
651000
3000
Mają wyłączność na sprzedaż narkotyków,
11:20
They get the nameNazwa of the gangbanda behindza them, for merchandisingmerchandising and marketingmarketing.
209
655000
5000
gdzie towar i marketing firmuje gang.
11:27
And they're the oneste who basicallygruntownie make the profitzysk or losestracić a profitzysk,
210
662000
2000
Zbierają zyski lub ponoszą straty
11:30
dependingw zależności on how good they are at runningbieganie the businessbiznes.
211
665000
2000
zależnie od umiejętności.
11:32
Now, the groupGrupa I really want you to think about, thoughchociaż, are the oneste at the bottomDolny,
212
667000
4000
Zajmijmy się teraz samym dołem, "szeregowcami".
11:36
the footstopa soldiersżołnierski.
213
671000
1000
Zajmijmy się teraz samym dołem, "szeregowcami".
11:38
These are the teenagersnastolatkowie, typicallyzwykle,
214
673000
1000
To nastolatki. Z narażeniem życia sprzedają towar na ulicy.
11:40
who'dkto by be standingna stojąco out on the streetulica cornerkąt, sellingsprzedawanie the drugsleki.
215
675000
2000
To nastolatki. Z narażeniem życia sprzedają towar na ulicy.
11:43
ExtremelyNiezwykle dangerousniebezpieczny work.
216
678000
1000
Większość ludzi gangu
11:46
And importantważny to noteUwaga that almostprawie all of the weightwaga, all of the people
217
681000
5000
Większość ludzi gangu
11:51
in this organizationorganizacja are at the bottomDolny.
218
686000
1000
jest na dole hierarchi, jak w McDonaldzie.
11:52
OK, just like McDonald'sMcDonald's.
219
687000
2000
jest na dole hierarchi, jak w McDonaldzie.
11:54
So in some sensesens, the footstopa soldiersżołnierski are a lot like the people
220
689000
2000
"Szeregowcy" przyjmują zamówienia, jak w McDonaldzie.
11:57
who are takingnabierający your orderzamówienie at McDonald'sMcDonald's.
221
692000
1000
"Szeregowcy" przyjmują zamówienia, jak w McDonaldzie.
11:59
And indeedw rzeczy samej, it's not just by chanceszansa that they're like them.
222
694000
2000
Te podobieństwa to nie przypadek.
12:01
In factfakt, in these neighborhoodsdzielnice, they'doni by be the samepodobnie people.
223
696000
2000
Często to wręcz ci sami ludzie.
12:03
So the samepodobnie kidsdzieciaki who are workingpracujący in the gangbanda were actuallytak właściwie --
224
698000
3000
Nastolatki pracujące dla gangu
12:07
at the very samepodobnie time, they would typicallyzwykle be workingpracujący part-timew niepełnym wymiarze godzin
225
702000
3000
często dorabiają np. w McDonaldzie.
12:10
at a placemiejsce like McDonald'sMcDonald's.
226
705000
1000
często dorabiają np. w McDonaldzie.
12:12
WhichCo alreadyjuż, I think, foreshadowszapowiedzi the mainGłówny resultwynik that I've talkedrozmawialiśmy about,
227
707000
2000
Już sam ten fakt wykazuje,
12:15
about what a crappybzdury jobpraca it was beingistota in the gangbanda.
228
710000
2000
jak kiepsko pracuje się dla gangu.
12:18
Because obviouslyoczywiście, if beingistota in the gangbanda were suchtaki a wonderfulwspaniale, lucrativelukratywny jobpraca,
229
713000
3000
Gdyby gang dawał świetnie zarabiać,
12:21
why in the worldświat would these guys moonlightświatło księżyca at McDonald'sMcDonald's?
230
716000
3000
po co chałturzyliby w McDonaldzie?
12:25
So what do the wageswynagrodzenie look like? So you mightmoc be surprisedzaskoczony.
231
720000
2000
Zarobki są zaskakujące.
12:28
But basedna podstawie on the actualrzeczywisty --
232
723000
1000
Z wywiadów i buchalterii wynika,
12:29
you know, beingistota ablezdolny to talk to them, and to see theirich recordsdokumentacja,
233
724000
2000
Z wywiadów i buchalterii wynika,
12:32
this is what it lookswygląda like in termswarunki of the wageswynagrodzenie.
234
727000
1000
że "szeregowcy" zarabiają 3,5 dolara na godzinę.
12:34
The hourlycogodzinny wagegaża the footstopa soldiersżołnierski were earningzarobkowy was $3.50 in an hourgodzina.
235
729000
4000
że "szeregowcy" zarabiają 3,5 dolara na godzinę.
12:38
It was belowponiżej the minimumminimum wagegaża, OK? And this is well documentedudokumentowane.
236
733000
3000
Poniżej płacy minimalnej. To fakt.
12:42
It's easyłatwo to see, by the patternswzorce of consumptionkonsumpcja they have.
237
737000
2000
Widać to też po ich wydatkach. To nie fikcja.
12:44
It really is not fictionfikcja -- it's factfakt.
238
739000
3000
Widać to też po ich wydatkach. To nie fikcja.
12:47
There was very little moneypieniądze in the gangbanda, especiallyszczególnie at the bottomDolny.
239
742000
4000
Szeregowy gangster zarabia grosze.
12:51
Now if you managedzarządzane to risewzrost up -- say, and be that locallokalny leaderlider,
240
746000
3000
Jeśli awansujesz na lokalnego szefa,
12:55
the guy who'skto jest the equivalentrównowartość of the McDonald'sMcDonald's franchiseefranczyzobiorca --
241
750000
2000
odpowiednik kierownika w McDonaldzie,
12:57
you'dty byś be makingzrobienie 100,000 dollarsdolarów a yearrok.
242
752000
2000
zarobisz 100 tys. dolarów rocznie.
12:59
And that, in some wayssposoby, was the bestNajlepiej jobpraca you could hopenadzieja to get
243
754000
3000
To najlepsza z możliwych opcja
13:03
if you were growingrozwój up in one of these neighborhoodsdzielnice as a youngmłody blackczarny malemęski.
244
758000
3000
na jaką może liczyć Murzyn z biednej dzielnicy.
13:06
If you managedzarządzane to risewzrost to the very topTop,
245
761000
1000
Na samym szczycie zarabia się do 400 tys. dolarów rocznie.
13:08
200,000 or 400,000 dollarsdolarów a yearrok is what you'dty byś hopenadzieja to make.
246
763000
2000
Na samym szczycie zarabia się do 400 tys. dolarów rocznie.
13:11
TrulyPrawdziwie, you would be a great successpowodzenie storyfabuła.
247
766000
2000
To byłby olbrzymi sukces.
13:14
And one of the sadsmutny partsCzęści of this is that indeedw rzeczy samej, amongpośród the manywiele other ramificationsrozgałęzienia
248
769000
4000
W smutnym następstwie rozkwitu cracku
13:19
of crackpęknięcie cocainekokaina is that the mostwiększość talentedutalentowany individualsosoby prywatne in these communitiesspołeczności --
249
774000
4000
do tego zawężały się dążenia lokalnych talentów.
13:24
this is what they were strivingusiłujący for.
250
779000
1000
do tego zawężały się dążenia lokalnych talentów.
13:25
They weren'tnie były tryingpróbować to make it in legitimateprawowity wayssposoby,
251
780000
3000
Nie próbowali legalnych dróg,
13:28
because there were no legitimateprawowity channelskanały out.
252
783000
2000
bo ich nie było. To była jedyna ucieczka.
13:30
This was the bestNajlepiej way out.
253
785000
1000
bo ich nie było. To była jedyna ucieczka.
13:32
And it actuallytak właściwie was the right choicewybór, probablyprawdopodobnie, to try to make it out -- this way.
254
787000
5000
Chyba słusznie próbowali skorzystać z szansy.
13:37
You look at this --
255
792000
2000
Popatrzmy.
13:40
the relationshipzwiązek to McDonald'sMcDonald's breaksprzerwy down here.
256
795000
2000
Tutaj urywają się powiązania z McDonaldem.
13:43
The moneypieniądze lookswygląda about the samepodobnie.
257
798000
1000
Czemu to taka zła praca?
13:44
Why is it suchtaki a badzły jobpraca?
258
799000
2000
Czemu to taka zła praca?
13:46
Well, the reasonpowód it's suchtaki a badzły jobpraca is that there's somebodyktoś
259
801000
2000
Dlatego, że często ktoś do ciebie strzela.
13:49
shootingstrzelanie at you a lot of the time.
260
804000
1000
Dlatego, że często ktoś do ciebie strzela.
13:51
So, with shootingstrzelanie at you, what are the deathśmierć ratesstawki?
261
806000
2000
Jaka jest śmiertelność?
13:54
We founduznany in our gangbanda -- and, admittedlywprawdzie, this was not really
262
809000
3000
Dane z naszego gangu odbiegały od standardów.
13:57
sortsortować of a standardstandard situationsytuacja;
263
812000
1000
Dane z naszego gangu odbiegały od standardów.
13:59
this was a time of intenseintensywny violenceprzemoc -- of a lot of gangbanda warswojny --
264
814000
4000
To były czasy przemocy, wojny gangów.
14:03
as this gangbanda actuallytak właściwie becamestał się quitecałkiem successfuludany. But there were costskoszty.
265
818000
4000
Ten gang odniósł sukces, ale za swoją cenę.
14:07
And so the deathśmierć rateoceniać -- not to mentionwzmianka the rateoceniać of beingistota arrestedaresztowany,
266
822000
5000
Śmiertelność, nie mówiąc o aresztowaniu,
14:12
sentwysłane to prisonwięzienie, beingistota woundedranny -- the deathśmierć rateoceniać in our samplepróba
267
827000
3000
więzieniu czy odnoszeniu ran,
14:16
was sevensiedem percentprocent perza personosoba perza yearrok.
268
831000
2000
wynosiła 7% na osobę rocznie.
14:19
You're in the gangbanda for fourcztery yearslat; you expectoczekiwać to dieumierać with about a 25 percentprocent likelihoodprawdopodobieństwo.
269
834000
5000
W ciągu 4 lat zginiesz na 25%.
14:25
That is about as highwysoki as you can get.
270
840000
2000
To wysokie prawdopodobieństwo.
14:27
So for comparison'sporównanie purposescele, let's think about some other walkspacerować of life
271
842000
5000
Porównajmy to z innymi,
14:32
where you maymoże expectoczekiwać mightmoc be extremelyniezwykle riskyryzykowny.
272
847000
2000
równie ryzykownymi sytuacjami.
14:34
Like let's say that you were a murderermorderca
273
849000
1000
Np. morderca czekający na wyrok śmierci.
14:36
and you were convictedskazany of murdermorderstwo, and you're sentwysłane to deathśmierć rowrząd.
274
851000
2000
Np. morderca czekający na wyrok śmierci.
14:39
It turnsskręca out, the deathśmierć ratesstawki on deathśmierć rowrząd --
275
854000
2000
Śmiertelność w celach śmierci
14:41
from all causesprzyczyny, includingwłącznie z executionwykonanie -- two percentprocent a yearrok.
276
856000
3000
ze wszystkich powodów, łącznie z egzekucją - 2% rocznie.
14:44
(LaughterŚmiech)
277
859000
1000
(Śmiech)
14:45
So it's a lot saferbezpieczniejsze beingistota on deathśmierć rowrząd than it is sellingsprzedawanie drugsleki out on the streetulica.
278
860000
5000
W celi śmierci jest bezpieczniej niż na ulicy.
14:52
That makesczyni you pausepauza -- givesdaje you some pausepauza -- those of you who believe
279
867000
3000
To powinno zastanowić zwolenników kary śmierci
14:55
that a deathśmierć penalty'skara going to have an enormousogromny deterrentodstraszający effectefekt on crimeprzestępstwo.
280
870000
4000
jako czynnika odstraszającego od zbrodni.
14:59
Now to give you a sensesens of just how badzły the innerwewnętrzny cityMiasto was duringpodczas crackpęknięcie --
281
874000
5000
Koszmar biednych dzielnic pod naporem cracku
15:04
and I'm not really focusingskupienie on the negativesnegatywy,
282
879000
2000
Koszmar biednych dzielnic pod naporem cracku
15:07
but really, there's anotherinne storyfabuła to tell you there --
283
882000
1000
to osobna historia.
15:10
if you look at the deathśmierć ratesstawki --
284
885000
1000
Wśród czarnych, ubogich nastolatków w USA
15:11
just of randomlosowy, youngmłody blackczarny malesmężczyźni growingrozwój up in the innerwewnętrzny cityMiasto in the UnitedStany Zjednoczone StatesPaństwa --
285
886000
4000
Wśród czarnych, ubogich nastolatków w USA
15:16
the deathśmierć ratesstawki duringpodczas crackpęknięcie were about one percentprocent.
286
891000
2000
śmiertelność wynosiła 1%. To bardzo dużo.
15:19
That's extremelyniezwykle highwysoki.
287
894000
1000
śmiertelność wynosiła 1%. To bardzo dużo.
15:20
And this is violentgwałtowny deathśmierć -- it's unbelievablenie do wiary, in some sensesens.
288
895000
3000
To brutalna śmierć, trudna do uwierzenia.
15:23
To put it into perspectiveperspektywiczny, if you compareporównać this to the soldiersżołnierski in IraqIrak,
289
898000
4000
Dla porównania: śmiertelność żołnierzy w Iraku,
15:28
for instanceinstancja, right now fightingwalczący the warwojna: 0.5 percentprocent.
290
903000
3000
podczas wojny, wynosi 0,5%.
15:32
So in some very literaldosłowny way, the youngmłody blackczarny menmężczyźni who were growingrozwój up
291
907000
4000
Bardzo dosłownie, młodzi Murzyni
15:36
in this countrykraj were livingżycie in a warwojna zonestrefa, very much in the sensesens of
292
911000
4000
dorastali w kraju w stanie wojny,
15:40
the way that the soldiersżołnierski over in IraqIrak are fightingwalczący in a warwojna.
293
915000
4000
zupełnie jak żołnierze w Iraku.
15:46
So why in the worldświat, you mightmoc askzapytać, would anybodyktoś be willingskłonny to standstoisko out
294
921000
5000
Czemu, na Boga, godzili się stać na ulicy
15:52
on a streetulica cornerkąt sellingsprzedawanie drugsleki for $3.50 an hourgodzina,
295
927000
3000
i sprzedawać crack za 3,5 dolara za godzinę,
15:55
with a 25 percentprocent chanceszansa of dyingumierający over the nextNastępny fourcztery yearslat?
296
930000
3000
przy 25% szans na śmierć w ciągu 4 lat?
15:58
Why would they do that? And I think there are a couplepara answersodpowiedzi.
297
933000
3000
Myślę, że odpowiedzi jest kilka.
16:03
I think the first one is that they got fooledoszukany by historyhistoria.
298
938000
5000
Po pierwsze zmyliła ich historia.
16:09
It used to be the gangbanda was a riteobrzęd of passageprzejście.
299
944000
2000
Dawniej gangi stanowiły inicjację.
16:11
That the youngmłody people controlledkontrolowane the gangbanda -- that, as you got olderstarsze,
300
946000
3000
Kontrolowali je młodzi, starsi odchodzili.
16:14
you droppedporzucone out of the gangbanda.
301
949000
1000
Kontrolowali je młodzi, starsi odchodzili.
16:17
So what happenedstało się was,
302
952000
1000
Znajdując się na właściwym miejscu we właściwym czasie,
16:18
the people who happenedstało się to be in the right placemiejsce at the right time --
303
953000
2000
Znajdując się na właściwym miejscu we właściwym czasie,
16:21
the people who happenedstało się to be leadingprowadzący the gangbanda in the mid-Środek- to latepóźno '80s --
304
956000
5000
szefowie gangów końca lat 80., zrobili fortuny.
16:27
becamestał się very, very wealthyzamożny.
305
962000
1000
szefowie gangów końca lat 80., zrobili fortuny.
16:29
And so the logicallogiczny thing to think was that: "Well, the nextNastępny generationgeneracja --
306
964000
3000
Zgodnie z logiką myślano,
16:33
so they're going to agewiek out of the gangbanda, like everybodywszyscy elsejeszcze has,
307
968000
2000
że starsi odejdą, tak jak dotąd,
16:35
and the nextNastępny generationgeneracja is going to take over and get the wealthbogactwo."
308
970000
2000
i nowe pokolenie się wzbogaci.
16:38
So there are strikinguderzający similaritiespodobieństwa, I think, to the InternetInternet boomBum, right?
309
973000
3000
Uderzające podobieństwo do ekonomii wczesnego internetu.
16:41
The first setzestaw of people in SiliconKrzemu ValleyDolina got very, very richbogaty.
310
976000
3000
Pierwsi w Dolinie Krzemowej zbili majątek.
16:45
And then all of my friendsprzyjaciele said: "Maybe I should go do that, too."
311
980000
3000
Nagle wszyscy chcieli iść w ich ślady.
16:49
And they were willingskłonny to work very cheaptani, for stockZbiory optionsopcje that never cameoprawa ołowiana witrażu.
312
984000
4000
Godzili się groszowe płace, opcje bez wartości.
16:54
In some sensesens, that's what happenedstało się, exactlydokładnie, to the setzestaw of people
313
989000
4000
Podobny los spotkał ludzi z gangów.
16:59
we were looking at, is that they were willingskłonny to startpoczątek at the bottomDolny.
314
994000
2000
Godzili się zaczynać od zera.
17:01
Just like, say, a lawyerprawnik at a lawprawo firmfirma --
315
996000
3000
Nowy prawnik w firmie prawniczej
17:05
a first-yearpierwszy rok lawyerprawnik is wilingwigilijny to startpoczątek at the bottomDolny,
316
1000000
1000
pracuje po 80 godzin tygodniowo,
17:07
work 80-hour-godzina weekstygodnie for not that much moneypieniądze,
317
1002000
1000
pracuje po 80 godzin tygodniowo,
17:08
because they think they're going to make partnerpartner.
318
1003000
1000
marząc o partnerstwie. Ale reguły się zmieniły.
17:10
But what happenedstało się was, the ruleszasady changedzmienione, and they never got to make partnerpartner.
319
1005000
3000
marząc o partnerstwie. Ale reguły się zmieniły.
17:14
IndeedW rzeczywistości, the samepodobnie people who were runningbieganie all of the majorpoważny gangsgangi in the latepóźno 1980s
320
1009000
3000
Szefowie większych gangów z lat 80.
17:17
are still runningbieganie the majorpoważny gangsgangi in ChicagoChicago todaydzisiaj.
321
1012000
2000
nadal szefują w dzisiejszym Chciago.
17:20
They never passedminęło on any of the wealthbogactwo.
322
1015000
1000
Szeregowi utknęli w biedzie, z fatalnym skutkiem.
17:22
So everybodywszyscy got stuckutknął at that $3.50-an-hour-godzina jobpraca, and it turnedobrócony out to be a disasterkatastrofa.
323
1017000
5000
Szeregowi utknęli w biedzie, z fatalnym skutkiem.
17:28
The other thing the gangbanda was very, very good at was marketingmarketing and trickerynaciągnięcie.
324
1023000
3000
Gangi celowały w marketingu i sztuczkach.
17:32
And so for instanceinstancja, one thing the gangbanda would do is --
325
1027000
3000
Na przykład szefowie gangów
17:36
you know, the gangbanda leadersprzywódcy would have bigduży entouragesotoczenie,
326
1031000
2000
mieli pokaźną świtę,
17:38
and they'doni by drivenapęd fancyfantazyjny carssamochody and have fancyfantazyjny jewelrybiżuteria.
327
1033000
3000
odlotowe samochody i biżuterię.
17:41
So what SudhirSudhir eventuallyostatecznie realizedrealizowany, as he hungzawieszony out with them more,
328
1036000
3000
Sudhir odkrył niebawem,
17:44
is that, really, they didn't ownwłasny those carssamochody.
329
1039000
2000
że samochody nie były ich.
17:46
They just leasedwydzierżawiony them -- because they couldn'tnie mógł affordpozwolić sobie to ownwłasny the fancyfantazyjny carssamochody.
330
1041000
3000
Brali je w leasing, bo były dla nich za drogie.
17:50
And they didn't really have goldzłoto jewelrybiżuteria -- they had gold-platedpozłacany jewelrybiżuteria.
331
1045000
2000
Biżuteria też nie była złota, tylko pozłacana.
17:53
It goesidzie back to, you know, the real-realreal-real versusprzeciw the fake-realfałszywy-prawdziwy.
332
1048000
3000
Autentyk kontra podróbka.
17:57
And really, they did all sortssortuje of things to tricksztuczka the youngmłody people
333
1052000
4000
Wszystko po to, żeby nabrać młodych ludzi,
18:01
into thinkingmyślący what a great dealsprawa the gangbanda was going to be.
334
1056000
2000
że gang to świetna rzecz.
18:03
So for instanceinstancja, they would give a 14-year-old-roczny kiddziecko --
335
1058000
2000
Dawali np. 14-latkowi
18:06
they'doni by give him a wholecały, you know, rollrolka of billsrachunki to holdutrzymać.
336
1061000
3000
gruby zwitek banknotów.
18:10
That 14-year-old-roczny kiddziecko would say: "Oh, well ..."
337
1065000
1000
gruby zwitek banknotów.
18:12
You know, he would say to his friendsprzyjaciele,
338
1067000
1000
Chwalił się kolegom, ile zarabia w gangu.
18:13
"Hey, look at all the moneypieniądze I got in the gangbanda."
339
1068000
1000
Chwalił się kolegom, ile zarabia w gangu.
18:15
It wasn'tnie było his moneypieniądze, untilaż do he spentwydany it. And then essentiallygłównie
340
1070000
2000
Wydając pieniądze, zadłużał się u gangu.
18:18
he was in debtdług to the gangbanda, and was sortsortować of an indenturedindentured servantsługa for a while.
341
1073000
2000
Zostawał służącym - czeladnikiem.
18:20
So I have a couplepara minutesminuty.
342
1075000
2000
Chcę dodać jeszcze jedno.
18:23
Let me do one last thing
343
1078000
1000
Chcę dodać jeszcze jedno.
18:25
I hadn'tnie miał thought I'd have time to do, whichktóry is to talk about
344
1080000
3000
Chyba zdążę jeszcze opowiedzieć
18:29
what we learnednauczyli, more generallyogólnie, about economicsEkonomia from the studybadanie of the gangbanda.
345
1084000
4000
czego nauczył nas gang o ekonomii.
18:34
So economistsekonomiści tendzmierzać to talk in technicaltechniczny wordssłowa.
346
1089000
3000
Ekonomiści lubią techniczny żargon.
18:38
OftenCzęsto, our theoriesteorie failzawieść quitecałkiem miserablymarnie when we go to the datadane.
347
1093000
2000
Teorie często upadają wobec danych.
18:41
But actuallytak właściwie, what's kinduprzejmy of interestingciekawy is that in this settingoprawa
348
1096000
2000
Jednak w tym przypadku
18:44
it turnedobrócony out that some of the economicgospodarczy theoriesteorie that workedpracował not so well
349
1099000
3000
teorie nieprzystające do zwykłej ekonomii,
18:48
in the realreal economygospodarka workedpracował very well in the drugnarkotyk economygospodarka --
350
1103000
2000
zadziałały na rynku narkotyków,
18:50
in some sensesens because it's unfetterednie skrępowany capitalismkapitalizm.
351
1105000
2000
obrazującym rozpasany kapitalizm.
18:53
Here'sTutaj jest an economicgospodarczy principlezasada.
352
1108000
1000
W ekonomii funkcjonuje pojęcie "pochodnej wynagrodzenia".
18:54
This is one of the basicpodstawowy ideaspomysły in laborpraca economicsEkonomia, callednazywa a "compensatingkompensujące differentialmechanizm różnicowy."
353
1109000
4000
W ekonomii funkcjonuje pojęcie "pochodnej wynagrodzenia".
18:58
It's the ideapomysł that basicallygruntownie, the incrementprzyrost to wageswynagrodzenie that a workerpracownik requireswymaga
354
1113000
4000
Chodzi o różnicę płacy konieczną,
19:02
to leavepozostawiać him indifferentobojętny betweenpomiędzy performingdziałający two taskszadania --
355
1117000
2000
by zobojętnić pracownika na rożnicę
19:05
one whichktóry is more unpleasantnieprzyjemny than the other --
356
1120000
1000
między przyjemną, a nieprzyjemną pracą.
19:06
that's what you call a "compensatingkompensujące differentialmechanizm różnicowy."
357
1121000
1000
między przyjemną, a nieprzyjemną pracą.
19:08
It's why we think garbageŚmieci menmężczyźni mightmoc be paidpłatny more than people who work in parksparków, OK?
358
1123000
4000
Sądzimy, że śmieciarz zarabia więcej niż ogrodnik.
19:12
So in the wordssłowa of one of the membersczłonków of the gangbanda I think makesczyni this clearjasny.
359
1127000
6000
Jasno wyłożył to jeden z członków gangu.
19:18
So it turnsskręca out -- I'm sortsortować of gettinguzyskiwanie aheadprzed siebie of myselfsiebie.
360
1133000
2000
Wyprzedzam fakty. Okazuje się,
19:20
It turnsskręca out, in the gangbanda, when there's a warwojna going on,
361
1135000
3000
że podczas wojny gangów
19:24
that they actuallytak właściwie payzapłacić the footstopa soldiersżołnierski twicedwa razy as much moneypieniądze.
362
1139000
3000
szeregowi zarabiają dwukrotnie więcej.
19:27
It's exactlydokładnie this conceptpojęcie.
363
1142000
1000
Inaczej nie wystawialiby się na ryzyko.
19:28
Because they're not willingskłonny to be at riskryzyko.
364
1143000
3000
Inaczej nie wystawialiby się na ryzyko.
19:31
And the wordssłowa of a gangbanda memberczłonek capturezdobyć it quitecałkiem nicelyładnie.
365
1146000
2000
Członek gangu ujął to tak:
19:34
He saysmówi, "Would you standstoisko around here when all this shitgówno" -- that meansznaczy shootingstrzelanie --
366
1149000
2000
Ty byś stał w tym gównie? (chodzi o strzelanie).
19:37
"if all this shit'sgówno going on? No, right?
367
1152000
1000
Ty byś stał w tym gównie? (chodzi o strzelanie).
19:39
So if I going to be askedspytał to put my life on the linelinia, then frontz przodu me the cashgotówka, man."
368
1154000
3000
Jak mam nadstawiać karku, niech bulą."
19:42
So essentiallygłównie, I think the gangbanda memberczłonek saysmówi it much more articulatelyarticulately
369
1157000
2000
To dużo wymowniejszy opis sytuacji
19:44
than does the economistekonomista, about what's going on.
370
1159000
2000
niż ekonomiczny żargon.
19:46
(LaughterŚmiech)
371
1161000
4000
(Śmiech)
19:50
Here'sTutaj jest anotherinne one.
372
1165000
1000
Ekonomiści mówią o teorii gier,
19:51
So economistsekonomiści talk about gamegra theoryteoria --
373
1166000
1000
Ekonomiści mówią o teorii gier,
19:52
that everykażdy two-persondwie osoby gamegra has a NashNash equilibriumrównowaga.
374
1167000
2000
gdzie dwóch graczy tworzy równowagę Nasha.
19:55
Here'sTutaj jest the translationtłumaczenie you get from the gangbanda memberczłonek.
375
1170000
2000
Oto tłumaczenie członka gangu.
19:58
They're talkingmówić about the decisiondecyzja of why they don't go shootstrzelać --
376
1173000
3000
Świetną strategią kupiecką gangu
20:02
one thing that turnsskręca out to be a great businessbiznes tactictaktyka in the gangbanda,
377
1177000
3000
jest najazd na terytorium rywali
20:05
if you go and just shootstrzelać in the airpowietrze -- just shootstrzelać gunspistolety in the other gang'sGangi territoryterytorium --
378
1180000
3000
i oddanie paru salw w powietrze.
20:09
all the people are afraidprzestraszony to go buykupować theirich drugsleki there.
379
1184000
2000
Wystraszeni klienci przyjdą kupować u ciebie.
20:11
They're going to come into your neighborhoodsąsiedztwo.
380
1186000
1000
Wystraszeni klienci przyjdą kupować u ciebie.
20:12
But here'soto jest what he saysmówi about why they don't do that.
381
1187000
2000
Ale oto czemu się tego nie robi:
20:15
He saysmówi, "If we startpoczątek shootingstrzelanie around there," -- in the other gang'sGangi territoryterytorium -- "nobodynikt,
382
1190000
3000
"Jak zaczniemy u nich grzać, czaisz,
20:18
and, I mean, you digkopać it, nobodynikt, going to stepkrok on theirich turfdarń.
383
1193000
2000
to będą ich omijać. Ale trzeba z czuciem,
20:21
But we gottamusieć be carefulostrożny,
384
1196000
1000
to będą ich omijać. Ale trzeba z czuciem,
20:22
because they can shootstrzelać around here, too, and then we all fuckedpieprzony."
385
1197000
2000
bo jak oni przygrzeją u nas, to przejebane".
20:24
(LaughterŚmiech)
386
1199000
1000
(Śmiech)
20:25
So that's exactlydokładnie the samepodobnie conceptpojęcie.
387
1200000
1000
Czasem ekonomiści się mylą.
20:27
But then, again, sometimesczasami economistsekonomiści get it wrongźle.
388
1202000
2000
Czasem ekonomiści się mylą.
20:29
So one thing we observedzauważony in the datadane is that it lookedspojrzał like, in termswarunki of ...
389
1204000
5000
Z danych wynikało,
20:35
The gangbanda leaderlider always got paidpłatny, OK?
390
1210000
3000
że szefowie zawsze zgarniają dolę,
20:39
No mattermateria how badzły it was economicallyekonomicznie, he always got himselfsamego siebie paidpłatny.
391
1214000
3000
nawet w najgorszej sytuacji ekonomicznej.
20:43
So we had some theoriesteorie relatedzwiązane z to cashgotówka flowpływ,
392
1218000
1000
Snuliśmy teorie: przepływ gotówki, brak dostępu do kapitału.
20:45
and lackbrak of accessdostęp to capitalkapitał marketsrynki, and things like that.
393
1220000
2000
Snuliśmy teorie: przepływ gotówki, brak dostępu do kapitału.
20:47
But then we askedspytał the gangbanda memberczłonek,
394
1222000
1000
Spytaliśmy: "Czemu ty zawsze zarabiasz, a szeregowi nie?"
20:48
"Well, why is it you always get paidpłatny, and your workerspracownicy don't always get paidpłatny?"
395
1223000
3000
Spytaliśmy: "Czemu ty zawsze zarabiasz, a szeregowi nie?"
20:51
His responseodpowiedź is, "You got all these niggersczarnuchy belowponiżej you who want your jobpraca, you digkopać?
396
1226000
4000
Odpowiedź: "Każdy czarnuch ostrzy zęby na moją fuchę.
20:55
If you startpoczątek takingnabierający lossesstraty, they see you as weaksłaby and shitgówno."
397
1230000
2000
Zaczniesz tracić, to uznają, że jesteś cienki bolek".
20:59
And I thought about it, and I said,
398
1234000
1000
Prezesi firm biorą milionowe premie, także przy stratach.
21:01
"CEOsPrezesów oftenczęsto payzapłacić themselvessami million-dollarmilion dolarów bonusesbonusy,
399
1236000
3000
Prezesi firm biorą milionowe premie, także przy stratach.
21:05
even when companiesfirmy are losingprzegrywający a lot of moneypieniądze.
400
1240000
1000
Prezesi firm biorą milionowe premie, także przy stratach.
21:07
And it never would really occurpojawić się to an economistekonomista that this ideapomysł of 'weak'słaby and shit'gówno'
401
1242000
4000
Ekonomista nigdy nie wpadłby na to, że idea
21:11
could really be importantważny."
402
1246000
1000
"cienki bolek" może mieć znaczenie.
21:12
But maybe -- maybe "weaksłaby and shitgówno" --
403
1247000
4000
"cienki bolek" może mieć znaczenie.
21:19
maybe "weaksłaby and shitgówno" is an importantważny hypothesishipoteza that needswymagania more analysisanaliza.
404
1254000
2000
Może ta hipoteza zasługuje na analizę.
21:21
Thank you very much.
405
1256000
1000
Dziękuję bardzo.
Translated by Rysia Wand
Reviewed by Jerzy Pa

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Steven Levitt - Economist
Steven Levitt's eye-opening Freakonomics took economic theory into the real world of suburban parenting and urban drug gangs, turning conventional wisdom upside-down.

Why you should listen

With his 2005 book Freakonomics (co-authored with Stephen Dubner, a writer who profiled him for the New York Times), Steven Levitt carried hardcore economic method into the squishy real world and produced a pop-culture classic. Freakonomics is both an economics textbook and a series of cautionary tales about the fallacy of conventional wisdom. Levitt examines the links between real-world events, and finds many instances where the data simply doesn't back up popular belief.

He asks provocative questions: If selling crack is so lucrative, why do dealers live with their mothers? Does parental doting really improve children's test scores? Did New York City's crime rate really drop because of police tactics (or population trends)? His controversial answers stir debate, and sometimes backlash.

Read Steven Levitt's Reddit AMA >>

More profile about the speaker
Steven Levitt | Speaker | TED.com