TEDSalon NY2014
Laurel Braitman: Depressed dogs, cats with OCD — what animal madness means for us humans
Laurel Braitman: OKB'li depresif köpekler, kediler- hayvanların deliliğinin biz insanlar için anlamı ne
Filmed:
Readability: 4.3
1,649,249 views
Komik hayvan videyolarının arkasında, bazen, garip insan vari problemler yatar. Laurel Braitman akıl sağlığı problemi belirtileri gösteren insan olmayan hayvanları çalışıyor- Kompulsif ayılardan, kendine zarar veren sıçanlara, alışılgelmiş arkaşları olmayan maymunlara kadar. Braitman biz insanların depresyonla mücadele eden veya mutsuz olan veya insan vari herhangi bir problemi olan hayvanları izleyerek neler öğrenebileceğimizi sorguluyor.
Laurel Braitman - Science Historian + Writer
Science historian Laurel Braitman is the author of Animal Madness, a book that takes a close look at our non-human friends and their mental anxieties. Full bio
Science historian Laurel Braitman is the author of Animal Madness, a book that takes a close look at our non-human friends and their mental anxieties. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Oliver was an extremely dashing,
0
1089
4064
Oliver son derece hayat dolu,
00:17
handsome, charming and largely unstable male
1
5153
4821
yakışıklı, çekici ama
oldukça dengesiz bir erkekti
oldukça dengesiz bir erkekti
00:21
that I completely lost my heart to.
2
9974
3185
ve kalbimi bütünüyle çalmıştı.
00:25
(Laughter)
3
13159
2921
(Kahkaha)
00:28
He was a Bernese mountain dog,
4
16080
1666
O bir Bernese dağ köpeğiydi.
00:29
and my ex-husband and I adopted him,
5
17746
3183
Eski eşimle sahiplenmiştik
00:32
and about six months in,
6
20929
1689
Altı ay içinde.
00:34
we realized that he was a mess.
7
22618
2564
onun darmadağın durumda olduğunu anladık.
00:37
He had such paralyzing separation anxiety
8
25182
2780
Öylesine aşırı bir ayrılık
korkusu vardı ki,
korkusu vardı ki,
00:39
that we couldn't leave him alone.
9
27962
1536
onu hiç yalnız bırakamıyorduk.
00:41
Once, he jumped out of our third floor apartment.
10
29498
3128
Bir keresinde, 3.kattaki
dairemizden aşağı atladı.
dairemizden aşağı atladı.
00:44
He ate fabric. He ate things, recyclables.
11
32626
4421
Kumaş yerdi. Her şeyi yerdi, kağıtları da.
00:49
He hunted flies that didn't exist.
12
37047
1905
Varolmayan sinekleri avlardı.
00:50
He suffered from hallucinations.
13
38952
1729
Halüsinasyonlar görüyordu.
00:52
He was diagnosed with a canine compulsive disorder
14
40681
3304
Ona "zorlayıcı köpek
bozukluğu" tanısı kondu.
bozukluğu" tanısı kondu.
00:55
and that's really just the tip of the iceberg.
15
43985
3346
Üstelik bu buzdağının
sadece görünen kısmıydı.
sadece görünen kısmıydı.
00:59
But like with humans,
16
47331
4101
İnsanlarda olduğu gibi,
01:03
sometimes it's six months in
17
51432
3111
sevdiğiniz kişinin bazı sorunları
01:06
before you realize that
18
54543
2037
olduğunu anlamanız
01:08
the person that you love has some issues.
19
56580
2947
bazen 6 ayınızı alabilir.
01:11
(Laughter)
20
59527
1411
(Kahkaha)
01:12
And most of us do not take the person we're dating
21
60938
3934
Ama pek çoğumuz çıktığımız kişiyi alıp
01:16
back to the bar where we met them
22
64872
2136
onunla tanıştığımız bara geri bırakmayız
01:19
or give them back to the friend that introduced us,
23
67008
4336
ya da onu bize tanıştıran
arkadaşa iade etmeyiz
arkadaşa iade etmeyiz
01:23
or sign them back up on Match.com.
24
71344
2754
veya Match.com sitesinden çıkarmayız.
01:26
(Laughter)
25
74098
2830
(Kahkaha)
01:28
We love them anyway,
26
76928
1799
Onları yine de severiz
01:30
and we stick to it,
27
78727
1996
ve bağlanırız.
01:32
and that is what I did with my dog.
28
80723
4232
Benim de köpeğimle yaptığım buydu.
01:36
And I was a — I'd studied biology.
29
84955
3802
Ben biyoloji okudum,
01:40
I have a Ph.D. in history of science
30
88757
2620
bilim tarihi alanında
01:43
from MIT,
31
91377
1505
MIT'den doktora diplomam var.
01:44
and had you asked me 10 years ago
32
92882
1698
Eğer bana 10 yıl önce,
01:46
if a dog I loved, or just dogs generally,
33
94580
2409
sevdiğim bir köpeğin ya da
köpeklerin duyguları
köpeklerin duyguları
01:48
had emotions, I would have said yes,
34
96989
1836
duyguları var mı deseniz,
evet derdim.
evet derdim.
01:50
but I'm not sure that I would have told you
35
98825
1464
Fakat anksiyete bozukluğuyla,
01:52
that they can also wind up with an anxiety disorder,
36
100289
2298
Prozac reçetesi ve
terapistle onlarında
terapistle onlarında
01:54
a Prozac prescription and a therapist.
37
102587
4091
uğraşacağını sanmazdım.
01:58
But then, I fell in love, and I realized that they can,
38
106678
3946
Onlara aşık olunca
farkına vardım ki,
farkına vardım ki,
panik ve endişeleriyle
02:02
and actually trying to help my own dog
39
110624
2626
başa çıkmasına
yardım ederken
yardım ederken
02:05
overcome his panic and his anxiety,
40
113250
2614
hayatım değişti.
02:07
it just changed my life.
41
115864
2363
02:10
It cracked open my world.
42
118227
2537
Ufkum genişledi.
02:12
And I spent the last seven years, actually,
43
120764
2367
Son 7 yılımı, başka hayvanlardaki
02:15
looking into this topic of
mental illness in other animals.
mental illness in other animals.
44
123131
2599
ruhsal rahatsızlıkları
inceleyerek geçirdim.
inceleyerek geçirdim.
Onlar da ruhen
hasta olabilir mi?
hasta olabilir mi?
02:17
Can they be mentally ill like people,
45
125730
1345
02:19
and if so, what does it mean about us?
46
127075
3005
Eğer öyleyse, bu
bizim için ne anlama gelir?
bizim için ne anlama gelir?
02:22
And what I discovered is that I do believe
47
130080
2799
Keşfettiklerim sonucunda, onların da
02:24
they can suffer from mental illness,
48
132879
1940
ruhen hastalanabileceklerine inandım
02:26
and actually looking and trying
to identify mental illness in them
to identify mental illness in them
49
134819
4476
ve onlardaki ruhsal
rahatsızlıkların incelenip
rahatsızlıkların incelenip
02:31
often helps us be better friends to them
50
139295
2082
tanımlanmaya çalışılmasının, aslında
02:33
and also can help us better understand ourselves.
51
141377
4054
kendimizi anlamamıza
yardımcı olacağını gördüm.
yardımcı olacağını gördüm.
02:37
So let's talk about diagnosis for a minute.
52
145431
3446
Bu arada teşhisten söz edelim.
02:40
Many of us think that we can't know
53
148877
2681
Pek çoğumuz, bir başka hayvanın
02:43
what another animal is thinking,
54
151558
2463
ne düşündüğünü bilemeyeceğimizi düşünür
02:46
and that is true,
55
154021
1278
ve bu doğrudur.
02:47
but any of you in relationships —
56
155299
2592
Ancak herhangi bir
ilişkinizde
ilişkinizde
02:49
at least this is my case —
57
157891
1856
olabileceği gibi
-en azindan benim gibi-
-en azindan benim gibi-
02:51
just because you ask someone that you're with
58
159747
1800
ebeveyninize ya da çocuğunuza
02:53
or your parent or your child how they feel
59
161547
2194
nasıl hissettiğini soruyor olmanız,
02:55
doesn't mean that they can tell you.
60
163741
1810
onların bunu size anlatabileceği
anlamına gelmez;
02:57
They may not have words to explain
61
165551
2318
Hissettiklerini
02:59
what it is that they're feeling,
62
167869
1063
ifade etmeyi bilemeyebilirler.
03:00
and they may not know.
63
168932
1843
Aslında
biriyle konuşarak
biriyle konuşarak
03:02
It's actually a pretty recent phenomenon
64
170775
1865
onun duygusal sorunlarını
03:04
that we feel that we have to talk to someone
65
172640
1746
anlamaya çalışmak
yeni bir düşünce.
yeni bir düşünce.
03:06
to understand their emotional distress.
66
174386
2404
03:08
Before the early 20th century,
67
176790
2427
20.yüzyıldan önce,
doktorlar,
ruhsal bozukluklara
03:11
physicians often diagnosed emotional distress
68
179217
2520
genellikle gözlem
03:13
in their patients just by observation.
69
181737
3498
yoluyla tanı koymuşlardır.
03:17
It also turns out that thinking about
70
185235
1683
Ayrıca, görünüşe bakılırsa
diğer hayvanlardaki
diğer hayvanlardaki
03:18
mental illness in other animals
71
186918
1595
ruh hastalıkları konusunda düşünmek
03:20
isn't actually that much of a stretch.
72
188513
2193
o kadar zor bir şey değil.
03:22
Most mental disorders in the United States
73
190706
1913
A.B.D.'de
rahatsızlıkların çoğu
rahatsızlıkların çoğu
03:24
are fear and anxiety disorders,
74
192619
2720
korku ve endişe bozuklukları
03:27
and when you think about it, fear and anxiety
75
195339
1969
ve düşünürseniz, aslında korku ve endişe
03:29
are actually really extremely
helpful animal emotions.
helpful animal emotions.
76
197308
4192
son derece yararlı
olan hayvani duygulardır.
olan hayvani duygulardır.
03:33
Usually we feel fear and anxiety
in situations that are dangerous,
in situations that are dangerous,
77
201500
3100
Korku ve endişeyi genellikle
tehlikeli durumlarda hissederiz.
tehlikeli durumlarda hissederiz.
03:36
and once we feel them,
78
204600
1297
Bunları hisseder hissetmez de,
03:37
we then are motivated to move away
79
205897
1629
içimizde tehlikeli olan şeyden
03:39
from whatever is dangerous.
80
207526
1831
kaçma dürtüsü gelir.
03:41
The problem is when we begin to feel fear
and anxiety in situations that don't call for it.
and anxiety in situations that don't call for it.
81
209357
4969
Asıl sorun, gerekmediği durumlarda
korku ve endişe duymaya başlamaktır.
korku ve endişe duymaya başlamaktır.
03:46
Mood disorders, too, may actually just be
82
214326
3210
Ruh hâli bozuklukları da, aslında
03:49
the unfortunate downside of being a feeling animal,
83
217536
3506
hissedebilen bir hayvan olmanın
talihsiz bir uç noktası olabilir.
talihsiz bir uç noktası olabilir.
03:53
and obsessive compulsive disorders also
84
221042
3165
Obsesif-kompulsif bozukluklar da
çoğu zaman gayet sağlıklı
bir hayvani özellik olan
bir hayvani özellik olan
03:56
are often manifestations of
a really healthy animal thing
a really healthy animal thing
85
224207
3409
03:59
which is keeping yourself clean and groomed.
86
227616
2780
kendini temizleme güdüsünden ortaya çıkar.
04:02
This tips into the territory of mental illness
87
230396
2148
Ellerinizi ya da
patilerinizi aşırı biçimde
patilerinizi aşırı biçimde
04:04
when you do things like
88
232544
1146
temizlemek istediğiniz
04:05
compulsively over-wash your hands or paws,
89
233690
2603
bitmeden sofraya
oturmadığınız
oturmadığınız
04:08
or you develop a ritual that's so extreme
90
236293
2066
abartılı bir ritüel geliştirdiğiniz
04:10
that you can't sit down to a bowl of food
91
238359
2092
durumlarda
ruhsal rahatsızlık adını alır.
ruhsal rahatsızlık adını alır.
04:12
unless you engage in that ritual.
92
240451
2992
04:15
So for humans, we have the
"Diagnostic and Statistical Manual,"
"Diagnostic and Statistical Manual,"
93
243443
4331
İnsanlar için elimizde,
üzerinde anlaşmaya varılmış olan
üzerinde anlaşmaya varılmış olan
04:19
which is basically an atlas
94
247774
2127
ruhsal bozukluk
atlası diyebileceğimiz
atlası diyebileceğimiz
04:21
of the currently agreed-upon mental disorders.
95
249901
2733
"Tanısal ve İstatistiksel Rehber" var.
04:24
In other animals, we have YouTube.
96
252634
3251
Diğer hayvanlar içinse, YouTube.
04:27
(Laughter)
97
255885
1606
(Kahkaha)
04:29
This is just one search I did for "OCD dog"
98
257491
2647
Bunlar "obsesif kompülsif köpek"
olarak yaptığım aramada çıkanlar.
olarak yaptığım aramada çıkanlar.
04:32
but I encourage all of you
99
260138
1788
Ama size önerim,
04:33
to look at "OCD cat."
100
261926
2951
"obsesif kompülsif kedi" diye aramanız.
04:36
You will be shocked by what you see.
101
264877
3394
Gördükleriniz karsisinda şok olacaksınız.
04:40
I'm going to show you just a couple examples.
102
268271
4499
Size bir kaç örnek göstereyim.
04:44
This is an example of shadow-chasing.
103
272770
2722
Bu bir gölge kovalama örneği.
04:47
I know, and it's funny and in some ways it's cute.
104
275492
3076
Biliyorum, komik
ve bir yönden sevimli de.
ve bir yönden sevimli de.
04:50
The issue, though, is that dogs
can develop compulsions like this
can develop compulsions like this
105
278568
3495
Ama durum şu ki, böyle köpekler
04:54
that they then engage in all day.
106
282063
2902
buna benzer takıntılarla
tüm bir günü geçirebiliyor.
tüm bir günü geçirebiliyor.
Ne yürüyüşe çıkıyorlar,
04:56
So they won't go for a walk,
107
284965
1272
04:58
they won't hang out with their friends,
108
286237
1654
ne arkadaşlarıyla oynuyorlar,
04:59
they won't eat.
109
287891
1586
ne de yemek yiyorlar.
05:01
They'll develop fixations
110
289477
1533
Kuyruk kovalamak gibi
saplantılı,
saplantılı,
05:03
like chasing their tails compulsively.
111
291010
3117
sabit davranışlar geliştiriyorlar.
05:06
Here's an example of a cat named Gizmo.
112
294127
3401
İşte Gizmo adlı kediden bir örnek.
05:09
He looks like he's on a stakeout
113
297528
3212
Dışarı bir göz atıyor gibi görünüyor,
05:12
but he does this for many, many, many hours a day.
114
300740
3314
fakat bunu günün
çok uzun saatleri boyunca yapıyor.
çok uzun saatleri boyunca yapıyor.
05:16
He just sits there and he will paw and paw and paw
115
304054
3504
Sadece orada oturup, patisiyle perdeyi
05:19
at the screen.
116
307558
1534
aralayıp duruyor.
05:21
This is another example of what's considered
117
309092
2477
Tek tip davranış olarak adlandırılan
05:23
a stereotypic behavior.
118
311569
1784
türe bir başka örnek de bu.
05:25
This is a sun bear at the
Oakland Zoo named Ting Ting.
Oakland Zoo named Ting Ting.
119
313353
2707
Bu Oakland Hayvanat Bahçesi'ndeki
TingTing isimli ayı.
TingTing isimli ayı.
05:28
And if you just sort of happened upon this scene,
120
316060
1765
Bu sahneyi gördüğünüzde,
05:29
you might think that Ting Ting
121
317825
951
Ting Ting'in çubukla
05:30
is just playing with a stick,
122
318776
1714
öylesine oynuyor sanabilirsiniz.
05:32
but Ting Ting does this all day,
123
320490
2046
Fakat o tüm gün bunu yapıyor.
Dikkatli bakarsanız ve size
05:34
and if you pay close attention
124
322536
1596
05:36
and if I showed you guys
the full half-hour of this clip,
the full half-hour of this clip,
125
324132
3671
bu çekimin yarım saatlik
bölümünü izletirsem
bölümünü izletirsem
05:39
you'd see that he does the exact same thing
126
327803
2026
tam olarak aynı şeyi
görürsünüz,
görürsünüz,
05:41
in the exact same order, and he spins the stick
127
329829
2149
tamamiyle aynı sırada yapıyor:
05:43
in the exact same way every time.
128
331978
2350
çubuğu hep tamamen
aynı biçimde çeviriyor.
aynı biçimde çeviriyor.
05:46
Other super common behaviors that you may see,
129
334328
2492
Özellikle tutsak hayvanlarda
05:48
particularly in captive animals,
130
336820
1824
çok yaygın gözlenen davranışlara
05:50
are pacing stereotypies or swaying stereotypies,
131
338644
4560
tek tip adımlama veya
tek tip sallanmayı verebiliriz.
tek tip sallanmayı verebiliriz.
05:55
and actually, humans do this too,
132
343204
1676
Aslında insanlar da
aynını yapıyor.
aynını yapıyor.
05:56
and in us, we'll sway,
133
344880
1744
Biz de sallanırız;
05:58
we'll move from side to side.
134
346624
1587
bir yandan diğer yana sallanırız.
06:00
Many of us do this, and sometimes
135
348211
2271
Bunu pek çoğumuz yaparız ve
çoğunlukla
çoğunlukla
06:02
it's an effort to soothe ourselves,
136
350482
1546
sakinleşme yöntemidir.
06:04
and I think in other animals
that is often the case too.
that is often the case too.
137
352028
2650
Diğer hayvanlar için de
durumun bu olduğunu düşünüyorum.
durumun bu olduğunu düşünüyorum.
06:06
But it's not just stereotypic behaviors
138
354678
1686
Fakat tek tip hareket,
diğerlerinde
diğerlerinde
06:08
that other animals engage in.
139
356364
1766
gözlemlenen tek durum değil.
06:10
This is Gigi. She's a gorilla that lives
140
358130
2128
Franklin Park
Hayvanat Bahçesi'nden Gigi
Hayvanat Bahçesi'nden Gigi
06:12
at the Franklin Park Zoo in Boston.
141
360258
1661
Harvard'lı bir terapisti var
06:13
She actually has a Harvard psychiatrist,
142
361919
2208
başka şeylerin yanı sıra,
06:16
and she's been treated for a mood disorder
143
364127
1722
bir de duygu durum bozukluğu,
06:17
among other things.
144
365849
1583
tedavisi görüyor.
06:19
Many animals develop mood disorders.
145
367432
2995
Pek çok hayvan duygu
durum bozukluğu geliştirir.
durum bozukluğu geliştirir.
06:22
Lots of creatures —
146
370427
1428
Bir sürü yaratık
06:23
this horse is just one example —
147
371855
1535
-- bu at sadece bir örnek --
06:25
develop self-destructive behaviors.
148
373390
1682
özyıkımsal davranışlar geliştirir.
06:27
They'll gnaw on things
149
375072
1285
Bir şeyler kemirip dururlar
06:28
or do other things that may also soothe them,
150
376357
2146
ya da sakinleştiren
başka şeyler yaparlar;
başka şeyler yaparlar;
06:30
even if they're self-destructive,
151
378503
1698
bu şeyler onlara zarar verse bile.
06:32
which could be considered similar
152
380201
1307
İnsanların kendini
jiletlemesi gibi.
jiletlemesi gibi.
06:33
to the ways that some humans cut themselves.
153
381508
3741
06:37
Plucking.
154
385249
1313
Yolma.
Görünüşe göre, eğer kürkünüz,
06:38
Turns out, if you have fur or feathers or skin,
155
386562
3757
tüyleriniz ya da deriniz varsa,
06:42
you can pluck yourself compulsively,
156
390319
1975
takıntılı halde
kendinizi yolabilirsiniz.
kendinizi yolabilirsiniz.
06:44
and some parrots actually have been studied
157
392294
2322
Şu anda 20 milyon Amerikalı'yı
etkileyen trikotillomani
etkileyen trikotillomani
06:46
to better understand trichotillomania,
or compulsive plucking in humans,
or compulsive plucking in humans,
158
394616
3098
yani insanlardaki
saç veya kaş yolma takıntısını
saç veya kaş yolma takıntısını
06:49
something that affects
159
397714
1447
daha iyi anlamak için
06:51
20 million Americans right now.
160
399161
2280
bazı papağanlar incelenmiştir.
06:53
Lab rats pluck themselves too.
161
401441
2068
Laboratuvar fareleri de
kendini yolmaktadır.
kendini yolmaktadır.
06:55
In them, it's called barbering.
162
403509
2233
Onlarda buna berberlik denir.
06:57
Canine veterans of conflicts of Iraq and Afghanistan
163
405742
3077
Irak ve Afganistan savaşlarının
köpek gazileri,
köpek gazileri,
07:00
are coming back with what's
considered canine PTSD,
considered canine PTSD,
164
408819
2981
"köpek travma sonrası
stres bozukluğu" ile dönmekte
stres bozukluğu" ile dönmekte
07:03
and they're having a hard time reentering civilian life
165
411800
2712
ve cepheden sonra
sivil yaşama tekrar girmekte
sivil yaşama tekrar girmekte
07:06
when they come back from deployments.
166
414512
1285
zorluk çekmektedirler.
07:07
They can be too scared to
approach men with beards
approach men with beards
167
415797
2606
Yaklaşan sakallı adamlardan ya da
07:10
or to hop into cars.
168
418403
2713
arabaya binmekten aşırı
biçimde korkmaktadırlar.
biçimde korkmaktadırlar.
07:13
I want to be careful and be clear, though.
169
421116
2766
Yine de dikkatli ve net olmak istiyorum.
07:15
I do not think that canine PTSD
170
423882
2677
Köpeklerdeki posttravmatik
stres bozukluğunun
stres bozukluğunun
07:18
is the same as human PTSD.
171
426559
2801
insanlardaki ile aynı olduğunu sanmıyorum.
Fakat zaten sizin posttravmatik
stres bozukluğunuzun
stres bozukluğunuzun
07:21
But I also do not think that my PTSD
172
429360
2475
benimkiyle benzer
olduğunu düşünmüyorum;
olduğunu düşünmüyorum;
07:23
is like your PTSD,
173
431835
1095
07:24
or that my anxiety or that my sadness is like yours.
174
432930
3702
ya da benim endişemin veya
üzüntümün sizinkine benzediğini.
üzüntümün sizinkine benzediğini.
07:28
We are all different.
175
436632
1705
Hepimiz farklıyız.
07:30
We also all have very different susceptibilities.
176
438337
2835
Hepimizin başka başka duyarlılıkları var.
07:33
So two dogs, raised in the same household,
177
441172
3741
Aynı ev ortamında büyütülmüş iki köpek,
07:36
exposed to the very same things,
178
444913
2347
bütünüyle aynı durumlara
maruz kalmış olsalar da,
maruz kalmış olsalar da,
07:39
one may develop, say, a
debilitating fear of motorcycles,
debilitating fear of motorcycles,
179
447260
3899
biri örneğin motosiklet ya da
mikrodalga fırın sesi korkusu
mikrodalga fırın sesi korkusu
07:43
or a phobia of the beep of the microwave,
180
451159
2748
geliştirirken, diğerinde böyle bir şey
07:45
and another one is going to be just fine.
181
453907
1855
ortaya çıkmayabiliyor.
07:47
So one thing that people ask me pretty frequently:
182
455762
2833
İnsanların bana sıklıkla
sorduğu bir soru şudur:
sorduğu bir soru şudur:
07:50
Is this just an instance of humans
183
458595
1943
Bu insanların hayvanları çıldırtıyor
07:52
driving other animals crazy?
184
460538
1629
olmasının bir örneği midir?
07:54
Or, is animal mental illness just
a result of mistreatment or abuse?
a result of mistreatment or abuse?
185
462167
3923
Ya da, kötü muameleye
maruz kalmanın bir sonucu mudur?
07:58
And it turns out we're actually
186
466090
1529
ve görünüşe bakılırsa, biz aslında
07:59
so much more complicated than that.
187
467619
3555
bundan çok daha karmaşığız.
08:03
So one great thing that has happened to me
188
471174
2987
Başıma gelen en güzel şeyden bir tanesi de
bu konu hakkinda yakın zamanda
08:06
is recently I published a book on this,
189
474161
3249
bir kitap yayınlamış olmam.
08:09
and every day now that I open my email
190
477410
3945
Ve şimdi her gün mailimi açtığımda
08:13
or when I go to a reading
191
481355
1454
-veya okumaya gittiğimde
08:14
or even when I go to a cocktail party,
192
482809
2112
ya da bir kokteyleyken
insanlar bana daha önce karşılaştıkları
08:16
people tell me their stories
193
484921
1901
hayvanların hikayelerini anlatıyorlar.
08:18
of the animals that they have met.
194
486822
1754
08:20
And recently, I did a reading in California,
195
488576
2444
Geçenlerde, California'da
bir okuma yaptım.
Konuşmam bittikten sonra
08:23
and a woman raised her hand
after the talk and she said,
after the talk and she said,
196
491020
2430
bir bayan söz aldı
ve şöyle dedi;
08:25
"Dr. Braitman, I think my cat has PTSD."
197
493450
3676
Dr Braitman, sanırım kedim de
posttravmatik stres bozukluğu var.
08:29
And I said, "Well, why? Tell me a little bit about it."
198
497126
3364
Ben de dedim ki, Pekala, neden?
Bana biraz durumdan bahsedin.
08:32
So, Ping is her cat. She was a rescue,
199
500490
3419
Ping bayanın kedisi.
Kurtarılmış.
08:35
and she used to live with an elderly man,
200
503909
2722
Yaşlı bir adamla yaşıyormuş.
08:38
and one day the man was vacuuming
201
506631
2271
Birgün adam
elektrik süpürgesiyle temizlerken
elektrik süpürgesiyle temizlerken
08:40
and he suffered a heart attack, and he died.
202
508902
2825
kalp krizi geçirmiş ve vefat etmiş.
Bir hafta sonra, Ping apartmant dairesinde
08:43
A week later, Ping was discovered in the apartment
203
511727
2934
ölen sahibinin cesedinin yaninda bulunmuş.
08:46
alongside the body of her owner,
204
514661
1994
08:48
and the vacuum had been running the entire time.
205
516655
3387
Bu süreçte süpürge hep açık kalmış.
08:52
For many months, up to I think
two years after that incident,
two years after that incident,
206
520042
5308
Aylarca, sanırım olaydan 2 yil sonra bile,
08:57
she was so scared she couldn't be in
the house when anyone was cleaning.
the house when anyone was cleaning.
207
525350
2610
o kadar korkmuş ki,
temizlik günü
evde duramaz olmuş.
evde duramaz olmuş.
08:59
She was quite literally a scaredy cat.
208
527960
1790
Sessiz ve korkak bir kediymiş.
09:01
She would hide in the closet.
209
529750
2440
Dolaplar da saklanırmış.
Kendine güvenmeyen , zayıf bir kediymiş.
09:04
She was un-self-confident and shaky,
210
532190
1802
09:05
but with the loving support of her family,
211
533992
2338
Ancak onu seven ailesinin uzun ve sabırlı
09:08
a lot of a time, and their patience,
212
536330
2396
yardimları sonucunda,
09:10
now, three years later,
213
538726
1254
şimdi, 3 yıl sonra,
09:11
she's actually a happy, confident cat.
214
539980
3245
mutlu ve kendine güvenen bir kedi.
09:15
Another story of trauma and
recovery that I came across
recovery that I came across
215
543225
2955
Rastladığım bir başka iyileşme hikayesi de
09:18
was actually a few years ago.
216
546180
1496
birkaç yıl önceydi.
09:19
I was in Thailand to do some research.
217
547676
2240
Araştırma için Tayland'da bulunuyordum.
09:21
I met a monkey named Boonlua,
218
549916
3094
Boonlua adında bir maymunla karşılaştım.
09:25
and when Boonlua was a baby,
219
553010
2272
Boonlua bebekken birkaç
09:27
he was attacked by a pack of dogs,
220
555282
2014
köpeğin saldırısına uğramış
ve iki bacağı ve bir kolu kopmuş.
09:29
and they ripped off both of his legs and one arm,
221
557296
4844
09:34
and Boonlua dragged himself to a monastery,
222
562140
3143
Boonlua rahiplerin onla ilgilendiği
bir tapınağa sığınmış.
09:37
where the monks took him in.
223
565283
1551
Rahipler, yaralarını tedavi etmesi için
09:38
They called in a veterinarian,
who treated his wounds.
who treated his wounds.
224
566834
2611
veteriner çağırmışlar.
09:41
Eventually, Boonlua wound up
225
569445
2215
Sonunda bir fil tesisinde
09:43
at an elephant facility,
226
571660
1793
Boonlua iyileşmiş.
09:45
and the keepers really decided
to take him under their wing,
to take him under their wing,
227
573453
2969
Bakıcıları onu kanatları altına almaya
karar vermişler;
09:48
and they figured out what he liked,
228
576422
1363
onun ne sevdiğini keşfetmişler.
09:49
which, it turned out, was mint Mentos
229
577785
2019
Görünen o ki, kendisi naneli ''Mentos'u''
09:51
and Rhinoceros beetles and eggs.
230
579804
3477
Herkül böceğini ve yumurtayı seviyormuş.
09:55
But they worried, because he
was social, that he was lonely,
was social, that he was lonely,
231
583281
3172
Fakat bakıcıları endişelenmiş,
O, sosyal ama yanlızmış.
Ancak diğer maymunların
09:58
and they didn't want to put
him in with another monkey,
him in with another monkey,
232
586453
1767
yanına koymak istememişler.
10:00
because they thought with just one arm,
233
588220
1203
Tek kolla kendini savunup
10:01
he wouldn't be able to defend himself or even play.
234
589423
2795
veya oyun oynayabileceğini zannetmemişler.
10:04
And so they gave him a rabbit,
235
592218
2486
Yanına tavşan vermişler.
10:06
and Boonlua was immediately a different monkey.
236
594704
2813
Boonlua bir anda değişmiş.
Tavşanıyla çok mutluymuş.
10:09
He was extremely happy to be with this rabbit.
237
597517
1982
Birbirlerini temizliyorlarmış.
10:11
They groomed each other,
they become close friends,
they become close friends,
238
599499
2280
Yakın arkadaş olmuşlar.
10:13
and then the rabbit had bunnies,
239
601779
2703
Ve sonra, tavşanın yavruları olmuş.
10:16
and Boonlua was even happier than he was before,
240
604482
2857
Boonlua daha da mutlu olmuş.
10:19
and it had in a way given him
241
607339
2250
Bu durum onun için erken
kalkmaya bir neden olmuş.
10:21
a reason to wake up in the morning,
242
609589
1845
Hatta öyle ki, uyumamaya karar vermiş.
10:23
and in fact it gave him such a reason to wake up
243
611434
1754
10:25
that he decided not to sleep.
244
613188
2003
Yavrular konusunda
10:27
He became extremely protective of these bunnies,
245
615191
3619
aşırı korumacı olmuş.
10:30
and he stopped sleeping,
246
618810
1248
Uyumayı bırakmış.
10:32
and he would sort of nod off
247
620058
1441
Yavrulara bakarken
bir nevi uyuklarmış.
10:33
while trying to take care of them.
248
621499
1891
10:35
In fact, he was so protective and so affectionate
249
623390
2443
Gerçekten aşırı korumacı
bağlıymış ki görevliler
10:37
with these babies that the sanctuary
250
625833
1755
yavruları almak zorunda kalmış.
10:39
eventually had to take them away from him
251
627588
2362
O kadar korumacıymış ki
10:41
because he was so protective, he was worried
252
629950
1935
annesi yavrularına bir şey
10:43
that their mother might hurt them.
253
631885
1879
yapar diye korkar olmuş.
10:45
So after they were taken away, the sanctuary staff
254
633764
1844
Yavruları aldıktan sonra,
görevliler
10:47
worried that he would fall into a depression,
255
635608
1609
depresyona girmesinden korkmuşlar.
10:49
and so to avoid that,
256
637217
1232
Buna engel olmak için
10:50
they gave him another rabbit friend.
257
638449
2998
yeni tavşan arkadaş vermişler.
(Kahkaha)
10:53
(Laughter)
258
641447
3357
10:56
My official opinion is that
he does not look depressed.
he does not look depressed.
259
644804
2705
Bana soracak olursanız eğer
hiç de depresyonda gibi durmuyor.
10:59
(Laughter)
260
647509
1950
(Kahkaha)
11:01
So one thing that I would really like people to feel
261
649459
4362
Insanların gerçekten
hissetmesini istediğim şeyse
11:05
is that you really should feel empowered
262
653821
3079
iyi tanıdığınız canlılar
hakkında tahminler
hakkında tahminler
yapabilmek için onlardan
11:08
to make some assumptions
263
656900
2473
sorumlu olduğunuzu
hissetmeniz gerektiğidir.
hissetmeniz gerektiğidir.
11:11
about the creatures that you know well.
264
659373
1823
11:13
So when it comes to your dog
265
661196
1800
Yani konu iyi tanıdığınız köpeğiniz,
11:14
or your cat or maybe your one-armed monkey
266
662996
2318
veya kediniz veya belki de
tek kollu maymunuzsa
11:17
that you happen to know,
267
665314
1428
11:18
if you think that they are traumatized or depressed,
268
666742
3795
ve eğer onların travma geçirdiğini
veya depresyonda olduğunu
11:22
you're probably right.
269
670537
2126
düşünüyorsanız, muhtemelen haklısınız.
11:24
This is extremely anthropomorphic,
270
672663
2808
Bu oldukça antropomorfiktir
veya başka bir değişle bu
11:27
or the assignation of human characteristics
271
675471
2993
insan karakterlerinin hayvanlara
11:30
onto non-human animals or things.
272
678464
3652
veya şeylere atanmasıdır.
Aslına bakarsanız, bunun bir problem
11:34
I don't think, though, that that's a problem.
273
682116
2141
olduğunu düşünmüyorum.
Antropomorfikleştirme yapamayacağımızı
11:36
I don't think that we can not anthropomorphize.
274
684257
2092
düşünmüyorum.
11:38
It's not as if you can take your
human brain out of your head
human brain out of your head
275
686349
2902
Bu beyninizden insan beynini
alıp, bir kavanoza koyup
11:41
and put it in a jar and then use it
276
689251
2104
sonra tekrar başka hayvanların
düşünme yapısını düşünmek için
11:43
to think about another animal thinking.
277
691355
2205
o beyni geri kullanmak gibi bir şey değil.
11:45
We will always be one animal wondering
278
693560
2598
Bir her zaman başka hayvanların
duygusal deneyimlerini merak eden hayvanlar olacağız.
11:48
about the emotional experience of another animal.
279
696158
2520
11:50
So then the choice becomes, how
do you anthropomorphize well?
do you anthropomorphize well?
280
698678
2993
O zaman olay
ne kadar iyi veya ne kadar kötü
antropomorfikleştirdiğinizde...
11:53
Or do you anthropomorphize poorly?
281
701671
2260
11:55
And anthropomorphizing poorly
282
703931
2284
Antropomorfikleştirmek
gayet yaygın...
11:58
is all too common.
283
706215
2165
(Kahkaha)
12:00
(Laughter)
284
708380
1632
12:02
It may include dressing your corgis
up and throwing them a wedding,
up and throwing them a wedding,
285
710012
2604
Bu Corgi'lerinizi
giydirmek
giydirmek
ve onlara düğün düzenlemek,
12:04
or getting too close to exotic wildlife because
286
712616
2656
veya egzotik vahşi yaşama yakınlaşmak
sırf ruhani bir bağınız
olduğunu düşündüğünüz için...
olduğunu düşündüğünüz için...
12:07
you believe that you had a spiritual connection.
287
715272
1956
12:09
There's all manner of things.
288
717228
1978
Bu tarz şeyler...
12:11
Anthropomorphizing well, however, I believe is based
289
719206
3906
Öte yandan,
düzgün antropomorfikleştirmenin temeli
düzgün antropomorfikleştirmenin temeli
inanıyorum ki diğer türlerle olan
12:15
on accepting our animal
similarities with other species
similarities with other species
290
723112
2718
hayvansal benzerliklerimizi kabul etmeye
ve bunları diğer hayvanlar
12:17
and using them to make assumptions
291
725830
2807
hakkında bilgi edinmek için
12:20
that are informed about other
animals' minds and experiences,
animals' minds and experiences,
292
728637
3639
tahminlerde bulunmaya dayanıyor.
12:24
and there's actually an entire industry
293
732276
2546
İyi antropomorfikleştirmeye
12:26
that is in some ways based
on anthropomorphizing well,
on anthropomorphizing well,
294
734822
2970
dayanan kocaman bir endüsitri var,
12:29
and that is the psychopharmaceutical industry.
295
737792
3161
ve bu da Psikofarmakoloji endüstirisi.
12:32
One in five Americans is currently
taking a psychopharmaceutical drug,
taking a psychopharmaceutical drug,
296
740953
4520
Her beş Amerikali'dan biri
psikofarmakolojik ilaç kullaniyor,
antidepresan ve antianksiyete ilaçlarından
12:37
from the antidepressants
and antianxiety medications
and antianxiety medications
297
745473
2655
tutun da antipsikotiklere kadar...
12:40
to the antipsychotics.
298
748128
1822
12:41
It turns out that we owe this
299
749950
1834
Görünüşe bakılırsa bu denli
12:43
entire psychopharmaceutical arsenal
300
751784
2373
geniş ilaç cephanesini
diğer hayvanlara borçluyuz.
diğer hayvanlara borçluyuz.
12:46
to other animals.
301
754157
1732
12:47
These drugs were tested in non-human animals first,
302
755889
2510
Bu tür ilaçlar ilk olarak
insan olmayan hayvanlarda
12:50
and not just for toxicity but for behavioral effects.
303
758399
3936
sadece belirlemek için değil
davranış etkileri için de test edildi.
12:54
The very popular antipsychotic Thorazine
304
762335
3184
Çok popüler olan Thorazine,
insanlardan once sıçanları rahatlattı.
12:57
first relaxed rats before it relaxed people.
305
765519
3746
13:01
The antianxiety medication Librium
306
769265
2161
Antianksiyete ilacı olan Librium,
1950'lilerde, kötü huylu oldukları
13:03
was given to cats selected for
their meanness in the 1950s
their meanness in the 1950s
307
771426
3823
için seçilmiş kedilere verildi
13:07
and made them into peaceable felines.
308
775249
2391
ve onları huzurlu hayvanlar yapti.
13:09
And even antidepressants
were first tested in rabbits.
were first tested in rabbits.
309
777640
4560
Hatta, antidepresanlar ,
ilk tavşanlarda test edildi.
13:14
Today, however, we are not just giving these drugs
310
782200
2904
Günümüzde, malesef hayvanlara
sadece denek oldukları
13:17
to other animals as test subjects,
311
785104
2351
için bu ilaçlar verilmiyor.
13:19
but they're giving them these drugs as patients,
312
787455
2491
Aynı zamanda hasta oldukları için,
13:21
both in ethical and much less ethical ways.
313
789946
4483
hem etik hem de etik olmayan yollardan
ilaç veriliyor.
13:26
SeaWorld gives mother orcas
antianxiety medications
antianxiety medications
314
794429
3870
"SeaWorld" yavruları ellerinden
alınmış anne katil balinalara
antianksiyete ilaçları veriyor.
13:30
when their calves are taken away.
315
798299
2644
13:32
Many zoo gorillas have been given antipsychotics
316
800943
2283
Hayvanat bahçesinde bulunan
birçok gorile
antianksiyete ilaçları veriliyor.
antianksiyete ilaçları veriliyor.
13:35
and antianxiety medications.
317
803226
2066
13:37
But dogs like my own Oliver
318
805292
2873
Oliver gibi köpeklere
13:40
are given antidepressants and
some antianxiety medications
some antianxiety medications
319
808165
3239
binalardan aşağı atlamasınlar,
trafiğin içine dalmasinlar
13:43
to keep them from jumping out of buildings
320
811404
1736
diye antidepresanlar veya
13:45
or jumping into traffic.
321
813140
2063
antianksiyete ilaçlari veriliyor.
13:47
Just recently, actually, a study came out in "Science"
322
815203
3199
Daha yeni, " Science" dergisinde
istakozların bile antianksiyete
13:50
that showed that even crawdads
323
818402
1829
ilaçlarına cevap verdiğini
13:52
responded to antianxiety medication.
324
820231
2224
gösteren çalışma yayınlandı.
13:54
It made them braver, less skittish,
325
822455
2275
İlaçlar onları daha cesur,
daha az ürkek
daha az ürkek
13:56
and more likely to explore their environment.
326
824730
5050
ve keşfetmeye daha açık hale getirmiş.
Kaç tane hayvanın bu tarz ilaçların
14:01
It's hard to know how many
animals are on these drugs,
animals are on these drugs,
327
829780
2358
etkisinde olduğunu tahmin etmek zor.
14:04
but I can tell you that the
animal pharmaceutical industry
animal pharmaceutical industry
328
832138
3464
Hayvan ilaç sektörünün
çok büyük ve büyümeye devam ediyor:
14:07
is immense and growing,
329
835602
1788
14:09
from seven billion dollars in 2011
330
837390
2723
2011'de 7 milyar dolar iken
2025 itibariyle 9,25 milyar
14:12
to a projected 9.25 billion by the year 2015.
331
840113
5579
dolar olmasi bekleniyor.
14:17
Some animals are on these drugs indefinitely.
332
845692
3847
Bazi hayvanlar sonsuza kadar bu
ilaçların etkisinde olacaklar.
14:21
Others, like one bonobo who lives in Milwaukee
333
849539
4235
Diğerleri, Milwaukee' daki Bonobo gibi,
hayvanat bahçesinde ona verilen Paxil
14:25
at the zoo there was on them
334
853774
1586
14:27
until he started to save his Paxil prescription
335
855360
2151
ilacını saklamaya başlayana ve diğer
bonobolara dağıtana kadar
14:29
and then distribute it among the other bonobos.
336
857511
2396
bu tarz ilaçların etkisinde olacak.
14:31
(Laughter) (Applause)
337
859907
5009
(Kahkaha)(Alkış)
14:36
More than psychopharmaceuticals, though,
338
864916
2889
Psikofarmakolojik ilaçlardan da öte,
diğer hayvanlara yardım etmeye
14:39
there are many, many, many other
339
867805
2515
yarayan bir sürü terapatik buluş var.
14:42
therapeutic interventions that help other creatures.
340
870320
2648
14:44
And here is a place where I think actually
341
872968
2362
Ve işe bu nokta benim
gerçekten veterinerliğin tıbba
14:47
that veterinary medicine can teach something
342
875330
2442
bir şeyler katabileceğini
14:49
to human medicine,
343
877772
1686
düşündüğüm nokta.
Örneğin, diyelim ki siz
14:51
which is, if you take your dog, who is, say,
344
879458
1890
sürekli kuyruğunu kovalayan köpeğinizi
14:53
compulsively chasing his tail,
345
881348
1800
davranış bilimcisi veterinere götürdünüz,
14:55
into the veterinary behaviorist,
346
883148
1778
14:56
their first action isn't to reach
for the prescription pad;
for the prescription pad;
347
884926
2804
ilk yapktıkları şey reçete kağıdına
uzanmak olmayacak.
14:59
it's to ask you about your dog's life.
348
887730
2956
Aksine size köpeğinizin
hayatı hakkında sorular soracaklar.
15:02
They want to know how often your dog gets outside.
349
890686
2936
Köpeğinizin ne kadar sıklıkla
dışarı çıktığını,
15:05
They want to know how much
exercise your dog is getting.
exercise your dog is getting.
350
893622
2654
ne kadar egzersiz
yaptığını bilmek isteyecekler.
Onun diğer köpekler ve insanlarla
15:08
They want to know how much social time
351
896276
1485
15:09
with other dogs and other humans.
352
897761
2419
ne kadar sosyal zaman geçirdiğini
bilmek isteyecekler.
15:12
They want to talk to you
about what sorts of therapies,
about what sorts of therapies,
353
900180
2210
Sizinle değişik terapiler üzerine
özellikle davranış terapileri üzerine
15:14
largely behavior therapies,
354
902390
2515
sizin daha önce hayvanınız üstünde
15:16
you've tried with that animal.
355
904905
2260
denediğinizi konuşmak isteyecekler.
15:19
Those are the things that
often tend to help the most,
often tend to help the most,
356
907165
2397
Bu tarz şeyler genellikle
en iyi yardımı sağlar
15:21
especially when combined with
psychopharmaceuticals.
psychopharmaceuticals.
357
909562
3329
özellikle psikofarmakolojikle
birleştiği zaman.
15:24
The thing, though, I believe, that helps the most,
358
912891
2453
Aslında en faydalısı
sosyal hayvanların
15:27
particularly with social animals,
359
915344
1957
diğer sosyal hayvanlarla
geçirdiğ zaman.
15:29
is time with other social animals.
360
917301
3138
15:32
In many ways, I feel like I became a service animal
361
920439
3908
Bİr çok yönden, ben,
köpeğimin yardım hayvanı
olmuşum gibi hissediyorum.
15:36
to my own dog,
362
924347
2504
15:38
and I have seen parrots do it for people
363
926851
4027
Ve papağanların bunu insanlar için
ve insanların papağanlar için
15:42
and people do it for parrots
364
930878
1710
ve köpeklerin bunu filler için
15:44
and dogs do it for elephants
365
932588
1538
ve fillerinde diğer filler
15:46
and elephants do it for other elephants.
366
934126
3178
için yaptığını gördüm.
15:49
I don't know about you;
367
937304
1333
Sizi bilmem.
15:50
I get a lot of Internet forwards
368
938637
2580
Ben bir sürü
çok olası olmayan
hayvan dostluklarını içeren
15:53
of unlikely animal friendships.
369
941217
2216
Internet iletileri alıyorum.
15:55
I also think it's a huge part of Facebook,
370
943433
3287
Ayrıca, bence Facebook'un büyük
bir bölümünü kapsıyorlar.
15:58
the monkey that adopts the cat
371
946720
2877
Kediyi evlat edinenen maymun
16:01
or the great dane who adopted the orphaned fawn,
372
949597
4636
veya terk edilmiş bir ceylanı
evlat edinmiş bir Danua
16:06
or the cow that makes friends with the pig,
373
954233
3004
veya bir domuzla arkadaşlık eden bir inek,
16:09
and had you asked me eight,
nine years ago, about these,
nine years ago, about these,
374
957237
3936
ve bana bunlar hakkında
8-9 sene önce ne düşündüğümü sorsaydınız
16:13
I would have told you that they
were hopelessly sentimental
were hopelessly sentimental
375
961173
2490
size aşırı derecede duygusal
olduğunu söylerdim
16:15
and maybe too anthropomorphic in the wrong way
376
963663
3123
veya yanlışlıkla falza
antropoformikleştirilmiş
16:18
and maybe even staged, and what I can tell you now
377
966786
2779
veya kurgu olduğunu söylerdim.
Şimdi diyebileceğim ise
16:21
is that there is actually something to this.
378
969565
2952
böyle şeylerin gerçekten var olduğunu.
Bu meşru.
16:24
This is legit. In fact, some interesting studies
379
972517
3595
Gerçekten, bazı ilgi çekici çalışmalar
16:28
have pointed to oxytocin levels,
380
976112
1926
cinsel birleşmede,
birinin bakımını yaptığımızda
16:30
which are a kind of bonding hormone
381
978038
2596
ya da çok değer verdiğimiz biri
yanımızdayken salgıladığımız
16:32
that we release when we're having sex or nursing
382
980634
2406
bağlayıcı hormon
oksitosin seviyesi oluyor...
oksitosin seviyesi oluyor...
16:35
or around someone that we care for extremely,
383
983040
2589
Birbirlerini düşünen
16:37
oxytocin levels raising in both humans and dogs
384
985629
2492
veya arkadaşlığından keyif alan
ya da bunun daha da ötesinde olan
16:40
who care about each other
385
988121
1394
16:41
or who enjoy each other's company,
386
989515
1660
insanlarda ve köpeklerde
oksitosin yükseliyor.
16:43
and beyond that, other studies show that oxytocin
387
991175
2309
Ayrıca
diğer çalışmalar
başka hayvan çiftlerinde
16:45
raised even in other pairs of animals,
388
993484
2136
oksitosinin bile yükseldiğini gösterdi.
16:47
so, say, in goats and dogs who were
friends and played with each other,
friends and played with each other,
389
995620
3605
Mesela birbiriyle arkadaş
olan veya beraber oynamış
keçiler ve köpeklerde
16:51
their levels spiked afterwards.
390
999225
4459
bu seviye artmış.
16:55
I have a friend who really showed me that
391
1003684
2767
Bana akıl sağlığının iki
yönlü bir sokak gibi olduğunu
16:58
mental health is in fact a two-way street.
392
1006451
2424
gösteren bir arkadaşım var.
17:00
His name is Lonnie Hodge,
and he's a veteran of Vietnam.
and he's a veteran of Vietnam.
393
1008875
3999
Adı Lonnie Hodge.
Kendisi Vietnam gazisi.
Geri döndüğünde, soykırımdan kurtulan
17:04
When he returned, he started working
394
1012874
2622
ve savaş travması geçirmiş bir çok
17:07
with survivors of genocide and a lot of people
395
1015496
2643
insanla çalışmaya başladı.
17:10
who had gone through war trauma.
396
1018139
1528
Kendisinin posttravmatik stres bozukluğu
17:11
And he had PTSD and also a fear of heights,
397
1019667
2484
ve yükseklik korkusu vardı.
17:14
because in Vietnam, he had been
398
1022151
1899
Çünkü Vietnam'da, helikopterlerden
17:16
rappelling backwards out of helicopters
399
1024050
2245
sırt üstü iple iniyordu.
17:18
over the skids,
400
1026295
1435
Gander adında, labrador kaniş kırması
17:19
and he was givena service dog
named Gander, a labradoodle,
named Gander, a labradoodle,
401
1027730
3069
bir yardım köpeği verildi,
posttravmatik stres bozukluğu
ve yükseklik
ve yükseklik
17:22
to help him with PTSD and his fear of heights.
402
1030799
3451
korkusuna yardım amaçlı.
17:26
This is them actually on the first day that they met,
403
1034250
2660
Bunlar onlar, ilk karşılaştıkları günden
muhteşem ve
17:28
which is amazing, and since then,
404
1036910
2592
o zamandan beri
beraber çok vakit geçirdiler,
17:31
they've spent a lot of time together
405
1039502
1765
benzer nedenlerden dolayı problemi
17:33
visiting with other veterans
suffering from similar issues.
suffering from similar issues.
406
1041267
4250
olan başka gazileri ziyaret ettiler.
17:37
But what's so interesting to me about
Lonnie and Gander's relationship
Lonnie and Gander's relationship
407
1045517
3062
Lonnie ve Gander'in ilişkisinde
asıl ilgimi çeken şey ise
17:40
is about a few months in,
408
1048579
1778
Gander'in bir kaç ay içinde
17:42
Gander actually developed a fear of heights,
409
1050357
3327
yükseklik korkusu geliştirmiş olması.
17:45
probably because he was
watching Lonnie so closely.
watching Lonnie so closely.
410
1053684
4297
Bunun nedeni muhtemelen
Lonnie'yi çok yakından takip ediyor oluşu.
Bunun muhteşem yani ise,
17:49
What's pretty great about this, though,
is that he's still a fantastic service dog,
is that he's still a fantastic service dog,
411
1057981
3469
hala mükemmel bir yardım köpeği olması
17:53
because now, when they're both at a great height,
412
1061450
2535
çünkü şimdi,
ikisi de yüksekten korktuğunda,
ikisi de yüksekten korktuğunda,
17:55
Lonnie is so concerned with Gander's well-being
413
1063985
3358
Lonnie Gander'in
iyi olmamasından endişelendiğinden
iyi olmamasından endişelendiğinden
17:59
that he forgets to be scared of the heights himself.
414
1067343
5974
yükseklikten korktuğunu unutuyor...
Bu tür hikayelerle çok vakit harcadım
18:05
Since I've spent so much time with these stories,
415
1073317
3281
18:08
digging into archives,
416
1076598
1404
, arşivler taradım,
18:10
I literally spent years doing this research,
417
1078002
2454
gerçekten bu araştırmayı
yapmak için yıllarımı verdim.
18:12
and it's changed me.
418
1080456
2300
ve bu beni değiştirdi.
Artık hayvanlara bir tür olarak değil
18:14
I no longer look at animals at the species level.
419
1082756
3936
18:18
I look at them as individuals,
420
1086692
2228
Onlara birey olarak bakıyorum.
Onlar dünyaya nasıl ayak uydurmak
18:20
and I think about them as creatures
421
1088920
1572
gerektikleri hakkında bilgi veren ve
18:22
with their own individual weather systems
422
1090492
2759
davranışlarını yöneten bireysel
18:25
guiding their behavior and informing
423
1093251
1712
hava durumu sistemi olan canlılar.
18:26
how they respond to the world.
424
1094963
2309
18:29
And I really believe that this has made me
425
1097272
2888
Ve inanıyorum ki bu durum
gerek yatağımı paylaştığım ve zaman zaman
18:32
a more curious and a more empathetic person,
426
1100160
2364
tabağıma yumulan hayvanlarıma karşı
18:34
both to the animals that share my bed
427
1102524
3443
gerekse korku,
anksiyete ve bunun gibi şeylerden
anksiyete ve bunun gibi şeylerden
18:37
and occasionally wind up on my plate,
428
1105967
2126
sorunları olan tanıdıklarıma karşı
18:40
but also to the people that I know
429
1108093
2850
daha meraklı
daha empati sahibi bir insan yaptı.
daha empati sahibi bir insan yaptı.
18:42
who are suffering from anxiety
430
1110943
2951
18:45
and from phobias and all manner of other things,
431
1113894
2627
18:48
and I really do believe that
432
1116521
1975
Gerçekten inanıyorum ki
18:50
even though you can't know exactly
433
1118496
2248
bir domuzun veya bir pugun beyninden
18:52
what's going on in the mind of a pig
434
1120744
3387
veya partnerinizin beyninden
18:56
or your pug or your partner,
435
1124131
2107
tam olarak neler geçtiğini
18:58
that that shouldn't stop you
from empathizing with them.
from empathizing with them.
436
1126248
3807
bilmeyecek olmanız size sizin onlara
karşı empati kurmaniza engel olmamali.
19:02
The best thing that we could do for our loved ones
437
1130055
2489
Sevdiklerimiz için
yapabileceğimiz en iyi şey belki de
yapabileceğimiz en iyi şey belki de
19:04
is, perhaps, to anthropomorphize them.
438
1132544
4296
onları insan gibi düşünmektir.
19:08
Charles Darwin's father once told him
439
1136840
3501
Charles Darwin'in babasi ona bir keresinde
19:12
that everybody could lose their mind at some point.
440
1140341
5219
herkesin belli bir noktada
aklını yitirebileceğini söylemişti.
aklını yitirebileceğini söylemişti.
Neyse ki, çoğu zaman
ona tekrar kavuşabiliriz,
ona tekrar kavuşabiliriz,
19:17
Thankfully, we can often find them again,
441
1145560
2831
19:20
but only with each other's help.
442
1148391
2171
ama ancak birbirimizin yardımıyla.
Teşekkür ederim.
19:22
Thank you.
443
1150562
2056
(Alkış)
19:24
(Applause)
444
1152618
3573
ABOUT THE SPEAKER
Laurel Braitman - Science Historian + WriterScience historian Laurel Braitman is the author of Animal Madness, a book that takes a close look at our non-human friends and their mental anxieties.
Why you should listen
Laurel Braitman is a science historian who wants to know: Why is your cat so sad? For her book Animal Madness, the TED Fellow delves into the history of mental illness in animals, revealing a world of parrots that pluck themselves, cats with PTSD and donkeys with deep neuroses. Braitman holds a PhD in history and anthropology of science from MIT and works as an affiliate artist at the Headlands Center for the Arts.
More profile about the speakerLaurel Braitman | Speaker | TED.com