TED@NYC
Joy Sun: Should you donate differently?
Joy Sun: Farklı bir şekilde bağış yapmalı mısınız?
Filmed:
Readability: 3.7
1,304,324 views
Teknoloji, dünyadaki en fakir insanlara doğrudan nakit para ulaştırmamıza müsaade ediyor. Bunu yapmalı mıyız? Düşünmeye sevk eden bu konuşmada, emektar yardım gönüllüsü Joy Sun, fakir insanlara yardım için keşfettiği iki yolu anlatıyor.
Joy Sun - Veteran aid worker
TED Fellow Joy Sun helped to launch a rare type of charity. GiveDirectly lets donors transfer money directly into the hands of impoverished people — empowering them to set their own goals and priorities. Full bio
TED Fellow Joy Sun helped to launch a rare type of charity. GiveDirectly lets donors transfer money directly into the hands of impoverished people — empowering them to set their own goals and priorities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I suspect that
0
914
1409
Zannediyorum
00:14
every aid worker in Africa
1
2323
1757
Afrika'daki tüm yardım çalışanları
00:16
comes to a time in her career
2
4080
1593
kariyerlerinde, projelerine dair
00:17
when she wants to take all
the money for her project —
the money for her project —
3
5673
3316
bütün parayı alıp —
00:20
maybe it's a school or a training program —
4
8989
3102
bir okul ya da eğitim
programı olabilir —
programı olabilir —
00:24
pack it in a suitcase,
5
12091
1889
bir bavula doldurup
00:25
get on a plane flying over the
poorest villages in the country,
poorest villages in the country,
6
13980
3984
ülkenin en fakir köylerinin
üzerinden geçen bir uçaktan
üzerinden geçen bir uçaktan
00:29
and start throwing that money out the window.
7
17964
3184
aşağı atmak ister.
00:33
Because to a veteran aid worker,
8
21148
2316
Çünkü emektar yardım çalışanlarına göre,
00:35
the idea of putting cold, hard cash
9
23464
2707
dünyanın en fakir insanlarının eline
00:38
into the hands of the poorest people on Earth
10
26171
3039
nakit para vermek
00:41
doesn't sound crazy,
11
29210
1655
çılgınca değil,
00:42
it sounds really satisfying.
12
30865
4076
kulağa çok tatmin edici geliyor.
00:46
I had that moment right about the 10-year mark,
13
34941
2902
Bu noktaya 10 yıl içinde geldim
00:49
and luckily, that's also when I learned
14
37843
2467
ve şanslıyım ki, aynı zamanda bu fikrin
00:52
that this idea actually exists,
15
40310
3664
zaten var olduğunu öğrendim.
00:55
and it might be just what the aid system needs.
16
43974
3843
Bu, yardım sisteminin
ihtiyacı olan şey olabilir.
ihtiyacı olan şey olabilir.
00:59
Economists call it an unconditional cash transfer,
17
47817
2703
Ekonomistler buna koşulsuz
para transferi diyor
para transferi diyor
01:02
and it's exactly that: It's cash given
18
50520
2160
ve bu tam olarak: Herhangi bir şarta
01:04
with no strings attached.
19
52680
2272
bağlanmaksızın nakit para vermek.
01:06
Governments in developing countries
20
54952
1564
Gelişmiş ülkelerin hükûmetleri
01:08
have been doing this for decades,
21
56516
1676
bunu on yıllardır yapıyor
01:10
and it's only now, with more evidence
22
58192
2532
ve şimdi, daha fazla kanıtla
01:12
and new technology that it's possible
23
60724
3191
ve yeni teknoloji ile
yardım ulaştırmak için
yardım ulaştırmak için
01:15
to make this a model for delivering aid.
24
63915
4319
bir model yapılabilmesi mümkün.
01:20
It's a pretty simple idea, right?
25
68234
2914
Oldukça basit bir fikir, değil mi?
01:23
Well, why did I spend a decade doing other stuff
26
71148
4106
Peki, fakirler hakkında diğer şeyler için
01:27
for the poor?
27
75254
2138
neden harcama yapıyorum?
01:29
Honestly, I believed that I could do more good
28
77392
3543
Dürüstçe söylemek gerekirse,
inanıyorum ki onlar için daha çok parayla
inanıyorum ki onlar için daha çok parayla
fakirlerin kendileri için
yapabildiklerinden
yapabildiklerinden
01:32
with money for the poor
29
80935
1946
01:34
than the poor could do for themselves.
30
82881
2610
daha iyi şeyler yapılabilir.
01:37
I held two assumptions:
31
85491
1033
İki varsayım tuttum:
01:38
One, that poor people are poor in part
32
86524
2589
Birincisi, fakir insanlar kısmen fakirdi
01:41
because they're uneducated and
33
89113
2002
çünkü onlar eğitimsizlerdi
01:43
don't make good choices;
34
91115
2160
ve iyi kararlar seçmekten yoksundular.
01:45
two is that we then need people like me
35
93275
2711
İkincisi, onların ihtiyaçların anlamak
ve bunları sağlamak için
ve bunları sağlamak için
01:47
to figure out what they need and get it to them.
36
95986
3738
benim gibi insanlara ihtiyacımız var.
01:51
It turns out, the evidence says otherwise.
37
99724
4222
Öyle görünüyor ki, kanıtlar
farklı gösteriyor.
farklı gösteriyor.
01:55
In recent years, researchers have been studying
38
103946
2849
Son yıllarda araştırmacılar,
fakir insanlara nakit para verildiğinde,
fakir insanlara nakit para verildiğinde,
01:58
what happens when we give poor people cash.
39
106795
3405
ortaya neyin çıkacağı
üzerinde çalışıyorlar.
üzerinde çalışıyorlar.
02:02
Dozens of studies show across the board
40
110200
2671
Çok sayıda çalışma, ülke çapında,
02:04
that people use cash transfers
41
112871
2756
insanların kendi yaşamlarını
iyileştirmek için nakit para
iyileştirmek için nakit para
02:07
to improve their own lives.
42
115627
2168
transferini kullandıklarını gösteriyor.
02:09
Pregnant women in Uruguay buy better food
43
117795
2848
Uruguay'da hamile kadınlar
en iyi yiyecekleri almak
en iyi yiyecekleri almak
02:12
and give birth to healthier babies.
44
120643
2234
ve daha sağlıklı bebekler
doğurmak istiyorlar.
doğurmak istiyorlar.
02:14
Sri Lankan men invest in their businesses.
45
122877
3094
Sri Lanka erkekleri iş hayatları
süresince yatırım yapıyor.
süresince yatırım yapıyor.
02:17
Researchers who studied our work in Kenya
46
125971
2698
Kenya'daki çalışmalarımızı
inceleyen araştırmacılar,
inceleyen araştırmacılar,
02:20
found that people invested in a range of assets,
47
128669
2917
insanların hayvancılıktan ev dekorasyonu
ekipmanlarına kadar
ekipmanlarına kadar
02:23
from livestock to equipment
to home improvements,
to home improvements,
48
131586
4350
çeşitli varlıklara yatırımlar
yaptıklarını buldular
yaptıklarını buldular
02:27
and they saw increases in income
49
135936
2122
ve para gönderildikten bir yıl sonra
02:30
from business and farming
50
138058
2383
ticaret ve tarımdaki
02:32
one year after the cash was sent.
51
140441
3690
gelir artışını gördüler.
02:36
None of these studies found that people
52
144131
2564
Çalışmaların hiçbirinde bu insanların
02:38
spend more on drinking or smoking
53
146695
2409
daha fazla içki ya da sigara içmek
veya az çalışmak için
veya az çalışmak için
02:41
or that people work less.
54
149104
2505
para harcamadıkları görüldü.
02:43
In fact, they work more.
55
151609
4108
Aslında, onlar fazlasıyla çalışıyorlar.
02:47
Now, these are all material needs.
56
155717
3263
Şimdi, gerekli materyallere sahipler.
02:50
In Vietnam, elderly recipients used
57
158980
3171
Vietnam'da, ihtiyar alıcılar
02:54
their cash transfers to pay for coffins.
58
162151
4511
tabutların parasını ödemek için
nakit para transferini kullanırlar.
nakit para transferini kullanırlar.
02:58
As someone who wonders if Maslow got it wrong,
59
166662
4011
Maslow'un yanlış düşünüp
düşünmediğini merak eden birisi olarak,
düşünmediğini merak eden birisi olarak,
03:02
I find this choice to prioritize spiritual needs
60
170673
4727
bu manevi ihtiyaca dair seçimi
03:07
deeply humbling.
61
175400
2267
çok alçakgönüllü bulurum.
03:09
I don't know if I would have chosen to give food
62
177667
2213
Bilmiyorum, eğer yiyecek alma
fırsatımız varsa
fırsatımız varsa
03:11
or equipment or coffins,
63
179880
3611
ya da ekipman veya tabut,
03:15
which begs the question:
64
183491
2290
hangi mesele üzerinde dururuz.
03:17
How good are we at allocating resources
65
185781
2996
Kaynaklarımızı fakirler adına
03:20
on behalf of the poor?
66
188777
1845
kullanmakta ne kadar iyiyiz?
03:22
Are we worth the cost?
67
190622
2895
Maliyet değerinde miyiz?
03:25
Again, we can look at empirical evidence
68
193517
1943
Yine, insanlara bizim seçtiğimiz
03:27
on what happens when we give people stuff
69
195460
2790
bir şeyler verince ne oluyor
03:30
of our choosing.
70
198250
2676
diye gözlemsel bulgulara bakabiliriz.
03:32
One very telling study looked at a program in India
71
200926
2869
Hindistan'da çok çarpıcı
bir çalışmaya bakılmış,
bir çalışmaya bakılmış,
03:35
that gives livestock to the so-called ultra-poor,
72
203795
3307
çalışmada aşırı fakir olarak adlandırılan
kişilere çiftlik hayvanı verilmiş
kişilere çiftlik hayvanı verilmiş
03:39
and they found that 30 percent of recipients
73
207102
3921
ve görülmüş ki, alıcıların %30'u
03:43
had turned around and sold the
livestock they had been given
livestock they had been given
74
211023
4153
geriye dönüp nakit için verilen
03:47
for cash.
75
215176
3353
hayvanlarını satmışlar.
03:50
The real irony is,
76
218529
1558
Asıl ironi ise,
03:52
for every 100 dollars worth of assets
77
220087
2581
bu programın her kişiye
03:54
this program gave someone,
78
222668
2152
100 dolar değerinde yardım etmek için
03:56
they spent another 99 dollars to do it.
79
224820
4686
bir başka 99 dolar harcamış olması.
04:01
What if, instead, we use technology to put cash,
80
229506
3646
Peki, yardım ajanslarından veya
herhangi birimizden
herhangi birimizden
04:05
whether from aid agencies or from any one of us
81
233152
4587
gelen parayı teknolojiyi kullanarak
koymaktansa,
koymaktansa,
04:09
directly into a poor person's hands.
82
237739
3770
doğrudan fakir insanın eline koysak?
04:13
Today, three in four Kenyans use mobile money,
83
241509
2870
Günümüzde, 4 Kenyalıdan 3ü mobil para
kullanıyor,
kullanıyor,
04:16
which is basically a bank account that can run
84
244379
2823
mobil para temelde herhangi bir telefonda
04:19
on any cell phone.
85
247202
1498
çalışan bir banka hesabı.
04:20
A sender can pay a 1.6 percent fee
86
248700
3466
Gönderici yüzde 1,6 harç ödeyerek
04:24
and with the click of a button
87
252166
2038
ve tek bir tuşa basarak,
04:26
send money directly to a recipient's account
88
254204
2951
parayı doğrudan alıcının hesabına
04:29
with no intermediaries.
89
257155
2730
aracı olmadan yollayabilir.
04:31
Like the technologies that are disrupting industries
90
259885
2863
Kendi hayatlarımızdaki endüstriyi
04:34
in our own lives,
91
262748
1799
bozan teknoloji gibi,
04:36
payments technology in poor countries
92
264547
2563
fakir ülkelerdeki ödeme teknolojileri de
04:39
could disrupt aid.
93
267110
3107
yardım etmeyi bozabilir.
04:42
It's spreading so quickly that it's possible
94
270217
2312
O kadar hızlı yayılıyor ki,
04:44
to imagine reaching billions
95
272529
2532
dünyadaki milyarlarca fakire ulaşılmasını
04:47
of the world's poor this way.
96
275061
2799
hayal etmek mümkün.
04:49
That's what we've started to do at GiveDirectly.
97
277860
2621
İşte bu bizim GiveDirectly'de yapmaya
başladığımız şey.
başladığımız şey.
04:52
We're the first organization
98
280481
1665
Fakir insanlara para transferi
04:54
dedicated to providing cash transfers to the poor.
99
282146
3173
sağlayan ilk organizasyonuz.
04:57
We've sent cash to 35,000
people across rural Kenya
people across rural Kenya
100
285319
4668
Kırsal Kenya ve Uganda genelinde
35.000 kişiye,
35.000 kişiye,
05:01
and Uganda
101
289987
1167
aile başına tek seferlik
05:03
in one-time payments of 1,000 dollars
102
291154
3178
1.000 dolar
05:06
per family.
103
294332
2585
para yolladık.
05:08
So far, we've looked for the poorest people
104
296917
2260
Şimdiye dek, dünyanın bu tarafında
05:11
in the poorest villages, and in this part of the world,
105
299177
3303
en fakir köylerdeki en fakir
insanlara baktık.
insanlara baktık.
05:14
they're the ones living in homes
106
302480
1444
Çamur ve samandan yapılmış
05:15
made of mud and thatch,
107
303924
1178
evlerde yaşıyorlar,
05:17
not cement and iron.
108
305102
2460
çimento ve demirden değil.
05:19
So let's say that's your family.
109
307562
2222
Hadi diyelim ki bu sizin aileniz.
05:21
We show up at your door with an Android phone.
110
309784
2452
Android bir telefonla kapınıza geliyoruz.
05:24
We'll get your name, take your photo
111
312236
2327
Adınızı alıp sizin ve barakanızın
05:26
and a photo of your hut
112
314563
1416
fotoğrafını çekiyoruz
05:27
and grab the GPS coordinates.
113
315979
2475
ve GPS koordinatlarını alıyoruz.
05:30
That night, we send all the data to the cloud,
114
318454
2100
O gece, tüm veriyi buluta yolluyoruz
05:32
and each piece gets checked
115
320554
2280
ve her parça bağımsız bir ekip tarafından
05:34
by an independent team
116
322834
1878
uydu görüntüleri kullanılarak
05:36
using, for one example, satellite images.
117
324712
3391
kontrol ediliyor.
05:40
Then, we'll come back,
118
328103
1996
Sonra geri geliyoruz,
05:42
we'll sell you a basic cell phone
119
330099
2391
eğer bir telefonunuz yoksa,
05:44
if you don't have one already,
120
332490
2267
size basit bir telefon satıyoruz
05:46
and a few weeks later,
121
334757
2321
ve birkaç hafta sonra
05:49
we send money to it.
122
337078
2291
ona para yolluyoruz.
05:51
Something that five years ago
123
339369
1561
Beş yıl önce bunu yapmak
05:52
would have seemed impossible
124
340930
1528
imkânsız görülebilirdi.
05:54
we can now do efficiently
125
342458
2885
Şu an yolsuzluk olmadan
05:57
and free of corruption.
126
345343
2138
verimli bir şekilde yapabiliyoruz.
05:59
The more cash we give to the poor,
127
347481
2316
Fakirlere verdiğimiz daha çok paranın
06:01
and the more evidence we have that it works,
128
349797
3656
işe yaradığının daha çok kanıtı oldukça
06:05
the more we have to reconsider
129
353453
2408
onlara verdiğimiz başka her şeyi
06:07
everything else we give.
130
355861
2489
daha çok ele almalıyız.
06:10
Today, the logic behind aid is too often,
131
358350
3588
Günümüzde, yardımın arkasındaki mantık
06:13
well, we do at least some good.
132
361938
3112
en azından iyi bir şey yapıyoruz.
06:17
When we're complacent
133
365050
1416
Kendi bariyerimiz olarak
06:18
with that as our bar,
134
366466
2370
buna memnun olunca,
06:20
when we tell ourselves that giving aid
135
368836
2592
kendi kendimize yardım etmek
06:23
is better than no aid at all,
136
371428
2914
hiç etmemekten daha iyidir deriz.
06:26
we tend to invest inefficiently,
137
374342
2272
Aklımızda çakan inovatif fikirlemizde,
06:28
in our own ideas that strike us as innovative,
138
376614
3982
rapor yazmada,
06:32
on writing reports,
139
380596
2154
uçak biletleri ve SUV'lerde
06:34
on plane tickets and SUVs.
140
382750
3846
verimsiz yatırım yapma eğiliminde oluruz.
06:38
What if the logic was,
141
386596
2324
Peki ya mantık, doğrudan verilen
06:40
will we do better than cash given directly?
142
388920
5271
nakitten daha iyisini
yapacak mıyız olsaydı?
yapacak mıyız olsaydı?
06:46
Organizations would have to prove
143
394191
1510
Organizasyonlar, fakirler için
06:47
that they're doing more good for the poor
144
395701
2229
onların kendileri için yaptıklarından
daha çok şey yaptıklarını
daha çok şey yaptıklarını
06:49
than the poor can do for themselves.
145
397930
2756
kanıtlamak zorunda kalırlardı.
06:52
Of course, giving cash won't create public goods
146
400686
2948
Tabii ki, nakit vermek halk için
hastalıkların kökünü kurutmaz
hastalıkların kökünü kurutmaz
06:55
like eradicating disease or
building strong institutions,
building strong institutions,
147
403634
5318
veya sağlam kurumlar kurmaz,
07:00
but it could set a higher bar
148
408952
2226
ama kendi başına ailelerin
hayatını iyileştirmek için
hayatını iyileştirmek için
07:03
for how we help individual families
149
411178
2962
nasıl yapmamız gerektiği konusunda
07:06
improve their lives.
150
414140
3026
yüksek bir çizgi koyabilir.
07:09
I believe in aid.
151
417166
1563
Yardıma inanıyorum.
07:10
I believe most aid is better than just
152
418729
3099
İnanıyorum ki, çoğu yardım uçaktan dışarı
07:13
throwing money out of a plane.
153
421828
1912
para atmaktan daha iyidir.
07:15
I am also absolutely certain
154
423740
2548
Ayrıca kesinlikle eminim ki,
07:18
that a lot of aid today
155
426288
2233
bugün birçok yardım
07:20
isn't better than giving directly to the poor.
156
428521
3525
fakirlere doğrudan verilmesinden
daha iyi olmayacak.
daha iyi olmayacak.
07:24
I hope that one day, it will be.
157
432046
3876
Umuyorum ki, bir gün bu olacak.
07:27
Thank you.
158
435922
2056
Teşekkür ederim.
07:29
(Applause)
159
437978
3967
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Joy Sun - Veteran aid workerTED Fellow Joy Sun helped to launch a rare type of charity. GiveDirectly lets donors transfer money directly into the hands of impoverished people — empowering them to set their own goals and priorities.
Why you should listen
The idea of using mobile technology to put cash directly into the hands of the poorest people on earth doesn’t sound crazy to veteran aid worker Joy Sun — it sounds deeply satisfying. In this talk, she talks about what happens when we use technology to give cash instead of services to the poor.
Joy Sun | Speaker | TED.com