TEDWomen 2015
Aspen Baker: A better way to talk about abortion
Aspen Banker: Cách khác nói về phá thai
Filmed:
Readability: 3.8
1,791,168 views
Phá thai cực kỳ phổ biến. Ở Mỹ, ví dụ, một trong ba phụ nữ sẽ có lần phá thai trong đời họ, song những cảm xúc mạnh mẽ sống dậy với đề tài này - và chính trị hoá cao xoay quanh nó - tạo ít cơ hội cho tranh luận mở sâu sắc. Trong bài nói chuyện sâu sắc và mang tính cá nhân, Aspen Baker đề cập không phải "ủng hộ không phá thai" (pro-life) hay "ủng hộ phá thai" (pro-choice) mà "ủng hộ lên tiếng" (pro-voice)- và lắng nghe và kể chuyện có thể thành nhập vai khi phải nói đến những đề tài khó khăn này.
Aspen Baker - Listener
As abortion debates have turned black-and-white, Aspen Baker advocates being "pro-voice" -- listening respectfully and compassionately to all kinds of experiences. Full bio
As abortion debates have turned black-and-white, Aspen Baker advocates being "pro-voice" -- listening respectfully and compassionately to all kinds of experiences. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
It was the middle of summer
and well past closing time
and well past closing time
0
598
2613
Lúc đó khoảng giữa hè và
đã quá giờ đóng cửa
đã quá giờ đóng cửa
00:15
in the downtown Berkeley bar
where my friend Polly and I
where my friend Polly and I
1
3211
2687
quán rượu ở thành phố Berkeley
nơi bạn tôi Polly và tôi
nơi bạn tôi Polly và tôi
00:17
worked together as bartenders.
2
5898
2341
cùng làm người pha chế rượu.
00:20
Usually at the end of our shift
we had a drink -- but not that night.
we had a drink -- but not that night.
3
8693
3792
Thường thì cuối ca làm, chúng tôi
uống một ly - nhưng tối đó thì không.
uống một ly - nhưng tối đó thì không.
00:25
"I'm pregnant.
4
13732
1005
"Tôi có thai.
00:27
Not sure what I'm going
to do yet," I told Polly.
to do yet," I told Polly.
5
15224
3042
Không biết sắp tới phải làm gì,"
Tôi nói với Polly
Tôi nói với Polly
00:30
Without hesitation, she replied,
"I've had an abortion."
"I've had an abortion."
6
18729
3183
Không chần chừ, bạn ấy trả lời,
"Tôi đã từng phá thai."
"Tôi đã từng phá thai."
00:34
Before Polly, no one had ever told me
that she'd had an abortion.
that she'd had an abortion.
7
22819
4805
Trước Polly, chưa ai từng nói với tôi rằng
bạn ấy đã từng phá thai.
bạn ấy đã từng phá thai.
00:40
I'd graduated from college
just a few months earlier
just a few months earlier
8
28631
2705
Tôi tốt nghiệp đại học
chỉ vài tháng trước đó
chỉ vài tháng trước đó
00:43
and I was in a new relationship
when I found out that I was pregnant.
when I found out that I was pregnant.
9
31336
3625
và tôi đang quen người khác
khi tôi phát hiện ra mình có thai.
khi tôi phát hiện ra mình có thai.
00:47
When I thought about my choices,
I honestly did not know how to decide,
I honestly did not know how to decide,
10
35797
4687
Nghĩ về sự chọn lựa, thành thật mà nói
tôi không biết phải quyết định thế nào,
tôi không biết phải quyết định thế nào,
00:52
what criteria I should use.
11
40534
2275
tiêu chuẩn nào tôi dựa vào.
00:55
How would I know what
the right decision was?
the right decision was?
12
43459
2299
Làm sao tôi biết được
đâu là lựa chọn đúng đắn?
đâu là lựa chọn đúng đắn?
00:58
I worried that I would regret
an abortion later.
an abortion later.
13
46408
3274
Tôi lo sợ là tôi sau đó sẽ hối hận
vì phá thai
vì phá thai
01:03
Coming of age on the beaches
of Southern California,
of Southern California,
14
51044
2682
Ở vùng biển miền Nam California,
01:05
I grew up in the middle of
our nation's abortion wars.
our nation's abortion wars.
15
53785
3002
Tôi lớn lên giữa lúc đất nước
đang có tranh luận về việc phá thai.
đang có tranh luận về việc phá thai.
01:09
I was born in a trailer on the third
anniversary of Roe vs. Wade.
anniversary of Roe vs. Wade.
16
57646
4644
Tôi sinh ra lúc cuộc chiến giữa Roe và
Wade (vụ xử phá thai) được năm thứ ba.
Wade (vụ xử phá thai) được năm thứ ba.
01:15
Our community was surfing Christians.
17
63578
2687
Cộng đồng của tôi theo đạo Cơ Đốc.
01:18
We cared about God, the less fortunate,
and the ocean.
and the ocean.
18
66265
3385
Chúng tôi tin vào Thượng Đế,
hơn là số phận và đại dương.
hơn là số phận và đại dương.
01:22
Everyone was pro-life.
19
70022
1718
Mọi người đều ủng hộ không phá thai.
01:24
As a kid, the idea of abortion made me so
sad that I knew if I ever got pregnant
sad that I knew if I ever got pregnant
20
72413
5712
Lúc nhỏ, ý nghĩ về phá thai làm tôi buồn
nên tôi biết là nếu khi nào tôi có thai
nên tôi biết là nếu khi nào tôi có thai
01:30
I could never have one.
21
78125
1397
tôi sẽ không bao giờ phá.
01:33
And then I did.
22
81412
1148
Và rồi tôi lại đi phá.
01:36
It was a step towards the unknown.
23
84789
2020
Đây là bậc thang đi vào điều vô vọng.
01:39
But Polly had given me
a very special gift:
a very special gift:
24
87531
2774
Nhưng Polly tặng tôi một món quà
rất đặc biệt:
rất đặc biệt:
01:42
the knowledge that I wasn't alone
25
90305
2382
Ý nghĩ rằng tôi không phải một mình
01:44
and the realization that abortion
was something that we can talk about.
was something that we can talk about.
26
92687
4060
và sự thật là phá thai là cái gì đó
chúng ta có thể nói đến.
chúng ta có thể nói đến.
01:49
Abortion is common.
27
97055
1828
Phá thai phổ biến.
01:51
According to the Guttmacher Institute,
one in three women in America
one in three women in America
28
99370
3308
Theo viện Guttmacher,
một trong ba phụ nữ Mỹ
một trong ba phụ nữ Mỹ
01:54
will have an abortion in their lifetime.
29
102714
2438
sẽ có một lần phá thai trong đời của họ.
02:00
But for the last few decades, the dialogue
around abortion in the United States
around abortion in the United States
30
108147
3903
Nhưng những thập niên cuối,
cuộc đối thoại xoay quanh phá thai ở Mỹ
cuộc đối thoại xoay quanh phá thai ở Mỹ
02:04
has left little room for anything beyond
pro-life and pro-choice.
pro-life and pro-choice.
31
112050
3411
ít liên quan đến những cái khác
ngoài việc ủng hộ phá hay không.
ngoài việc ủng hộ phá hay không.
02:07
It's political and polarizing.
32
115944
2334
Đó là chính trị và phân cực.
02:10
But as much as abortion is hotly debated,
it's still rare for us,
it's still rare for us,
33
118688
4274
Nhưng ngoài việc tranh cãi dữ dội,
nó vẫn còn lạ lẫm với chúng ta,
nó vẫn còn lạ lẫm với chúng ta,
02:14
whether as fellow women
or even just as fellow people,
or even just as fellow people,
34
122982
3916
liệu một người bạn hay thậm chí
chỉ là một người nào đó,
chỉ là một người nào đó,
02:18
to talk with one another
about the abortions that we have.
about the abortions that we have.
35
126898
4096
có nói với nhau về việc phá thai
mà chúng ta làm,
mà chúng ta làm,
02:24
There is a gap.
36
132028
1148
Có một khoảng cách.
02:25
Between what happens in politics
and what happens in real life,
and what happens in real life,
37
133430
3785
Giữa những gì diễn ra trong chính trị
và những gì diễn ra trong đời sống thật,
và những gì diễn ra trong đời sống thật,
02:29
and in that gap, a battlefield mentality.
38
137215
2254
và trong khoảng cách đó
là chiến trường đấu trí.
là chiến trường đấu trí.
02:31
An "are you with us
or against us?" stance takes root.
or against us?" stance takes root.
39
139794
2902
Ủng hộ tôi hay chống lại tôi?
chổ đứng nào cũng có căn cơ.
chổ đứng nào cũng có căn cơ.
02:36
This isn't just about abortion.
40
144058
2492
Đây không chỉ là phá thai.
02:38
There are so many important issues
that we can't talk about.
that we can't talk about.
41
146655
4377
Có những vấn đề quan trọng khác mà
chúng ta không thể nói được.
chúng ta không thể nói được.
02:44
And so finding ways to shift the conflict
to a place of conversation
to a place of conversation
42
152278
5246
Và tìm cách chuyển từ đối đầu
sang đối thoại
sang đối thoại
02:49
is the work of my life.
43
157524
2052
là công việc của cuộc đời tôi.
02:53
There are two main ways to get started.
44
161410
2717
Có hai cách chính để bắt đầu.
02:56
One way is to listen closely.
45
164332
2140
Một cách là lắng nghe kỹ.
02:58
And the other way is to share stories.
46
166634
2694
Và một cách khác là chia sẻ
những câu chuyện.
những câu chuyện.
03:03
So, 15 years ago, I cofounded
an organization called Exhale
an organization called Exhale
47
171073
3572
Cách đây 15 năm, tôi cùng sáng lập ra
một tổ chức gọi là Exhale
một tổ chức gọi là Exhale
03:06
to start listening to people
who have had abortions.
who have had abortions.
48
174664
2651
bắt đầu lắng nghe những người đã từng
phá thai.
phá thai.
03:10
The first thing we did was create
a talk-line, where women and men
a talk-line, where women and men
49
178593
3370
Việc đầu tiên chúng tôi làm là lập
một đường dây tâm sự, nơi mà nam nữ
một đường dây tâm sự, nơi mà nam nữ
03:13
could call to get emotional support.
50
181963
2040
đều có thể gọi vào
để được chia sẻ cảm xúc.
để được chia sẻ cảm xúc.
03:16
Free of judgment and politics,
believe it or not, nothing like our sevice
believe it or not, nothing like our sevice
51
184862
4179
Không bị dị nghị hay dính dáng chính trị,
có tin không? không dịch vụ nào như vậy
có tin không? không dịch vụ nào như vậy
03:21
had ever existed.
52
189064
1393
tồn tại trước đó.
03:24
We needed a new framework that could
hold all the experiences that we were
hold all the experiences that we were
53
192257
4210
Chúng tôi cần có một khuôn mẫu mới có thể
gom tất cả những kinh nghiệm khi chúng tôi
gom tất cả những kinh nghiệm khi chúng tôi
03:28
hearing on our talk-line.
54
196467
1908
lắng nghe trên đường dây của chúng tôi.
03:30
The feminist who regrets her abortion.
55
198934
2181
Một phụ nữ hối tiếc về việc
phá thai của cô.
phá thai của cô.
03:33
The Catholic who is grateful for hers.
56
201555
2462
Một tín đồ Công giáo biết ơn
cho quyết định của cô.
cho quyết định của cô.
03:36
The personal experiences that weren't
fitting neatly into one box or the other.
fitting neatly into one box or the other.
57
204132
4668
Kinh nghiệm bản thân không thật vừa vặn
trong cái hộp này hay hộp kia.
trong cái hộp này hay hộp kia.
03:41
We didn't think it was right
to ask women to pick a side.
to ask women to pick a side.
58
209416
3541
Chúng tôi không nghĩ mình làm đúng
khi hỏi những phụ nữ đó đứng về phía nào.
khi hỏi những phụ nữ đó đứng về phía nào.
03:45
We wanted to show them that
the whole world was on their side,
the whole world was on their side,
59
213467
4853
Chúng tôi muốn chứng minh cho họ thấy
rằng cả thế giới này đồng tình với họ.
rằng cả thế giới này đồng tình với họ.
03:50
as they were going through this deeply
personal experience.
personal experience.
60
218469
4356
khi họ vượt qua trãi nghiệm
riêng tư sâu thẳm này.
riêng tư sâu thẳm này.
03:54
So we invented "pro-voice."
61
222964
1811
Chúng tôi tạo ra "pro-voice"
(ủng hộ nói ra)
(ủng hộ nói ra)
03:58
Beyond abortion, pro-voice works on hard
issues that we've struggled with globally
issues that we've struggled with globally
62
226191
4528
Ngoài phá thai,"pro-voice" thực hiện những
vấn đề khó khăn mà thế giới đang vật lộn
vấn đề khó khăn mà thế giới đang vật lộn
04:02
for years,
63
230751
1222
trong nhiều năm,
04:04
issues like immigration, religious
tolerance, violence against women.
tolerance, violence against women.
64
232022
5293
những vấn đề như nhập cư,
chấp nhận tôn giáo, bạo lực phụ nữ.
chấp nhận tôn giáo, bạo lực phụ nữ.
04:09
It also works on deeply personal topics
that might only matter to you
that might only matter to you
65
237315
3992
Chúng tôi cũng tiếp cận những đề tài
cá nhân chuyên sâu mà chỉ liên quan đến bạn
cá nhân chuyên sâu mà chỉ liên quan đến bạn
04:13
and your immediate family and friends.
66
241366
1939
và dòng họ gần và bạn bè của bạn.
04:15
They have a terminal illness,
their mother just died,
their mother just died,
67
243989
3807
Họ có bệnh sắp mất,
mẹ họ vừa chết,
mẹ họ vừa chết,
04:19
they have a child with special needs
and they can't talk about it.
and they can't talk about it.
68
247878
3645
họ có con bị khuyết tật mà họ
không thể chia sẻ được.
không thể chia sẻ được.
04:25
Listening and storytelling are
the hallmarks of pro-voice practice.
the hallmarks of pro-voice practice.
69
253636
4412
Lắng nghe và kể chuyện là
điểm nhấn của phương cách pro-voice.
điểm nhấn của phương cách pro-voice.
04:31
Listening and storytelling.
70
259302
1625
Lắng nghe và kể chuyện.
04:33
That sounds pretty nice.
71
261484
1672
Nghe có vẻ hay.
04:35
Sounds maybe, easy?
We could all do that.
We could all do that.
72
263551
3297
Nghe có lẽ dễ quá?
Tất cả chúng ta có thể làm được.
Tất cả chúng ta có thể làm được.
04:39
It's not easy.
It's very hard.
It's very hard.
73
267150
2011
Nó không dễ vậy đâu. Nó rất khó.
04:42
Pro-voice is hard because we are talking
about things everyone's fighting about
about things everyone's fighting about
74
270354
5828
Pro-voice khó vì chúng ta đang nói về
những thứ mà mọi người đang đấu tranh
những thứ mà mọi người đang đấu tranh
04:48
or the things that no one
wants to talk about.
wants to talk about.
75
276233
2387
hay những thứ mà không ai muốn nói tới.
04:51
I wish I could tell you that when you
decide to be pro-voice, that you'll find
decide to be pro-voice, that you'll find
76
279409
6918
Tôi ước tôi có thể nói bạn rằng khi bạn
quyết định là pro-voice, bạn sẽ tìm thấy
quyết định là pro-voice, bạn sẽ tìm thấy
04:58
beautiful moments of breakthrough
and gardens full of flowers,
and gardens full of flowers,
77
286365
3677
những khoảng khắc tuyệt đẹp khi bạn
vượt qua được và những khu vườn đầy hoa,
vượt qua được và những khu vườn đầy hoa,
05:02
where listening and storytelling
creates wonderful "a-ha" moments.
creates wonderful "a-ha" moments.
78
290615
3630
khi lắng nghe và kể chuyện mà
tạo ra những khoảng khắc "a-ha" tuyệt vời.
tạo ra những khoảng khắc "a-ha" tuyệt vời.
05:07
I wish I could tell you that there would
be a feminist welcoming party for you,
be a feminist welcoming party for you,
79
295220
4059
Tôi ước có thể nói rằng sẽ có một bữa tiệc
chào mừng đầy nữ tính dành cho bạn,
chào mừng đầy nữ tính dành cho bạn,
05:11
or that there's a long-lost sisterhood
of people who are just ready
of people who are just ready
80
299279
3362
hay là có một tình chị em bị mất đã lâu
với những người chỉ vừa sẵn sàng
với những người chỉ vừa sẵn sàng
05:14
to have your back when you get slammed.
81
302641
2360
đón nhận bạn quay lại khi bạn
bị đóng sầm cửa lại.
bị đóng sầm cửa lại.
05:18
But it can be vulnerable and exhausting
to tell our own stories
to tell our own stories
82
306301
4245
Lúc kể câu chuyện của chính mình,
mình có thể bị tổn thương và mệt mỏi
mình có thể bị tổn thương và mệt mỏi
05:22
when it feels like nobody cares.
83
310546
2329
khi có cảm giác như không ai quan tâm đến.
05:26
And if we truly listen to one another,
84
314520
4235
Và nếu chúng ta thành thật
lắng nghe lẫn nhau,
lắng nghe lẫn nhau,
05:30
we will hear things that demand
that we shift our own perceptions.
that we shift our own perceptions.
85
318755
5958
chúng ta sẽ nghe những điều mà đòi hỏi
chúng ta thay đổi cách nhìn của chính mình.
chúng ta thay đổi cách nhìn của chính mình.
05:37
There is no perfect time
and there is no perfect place
and there is no perfect place
86
325921
2906
Không có thời gian hoàn hảo,
và không có nơi hoàn hảo
và không có nơi hoàn hảo
05:40
to start a difficult conversation.
87
328827
2643
để bắt đầu một câu chuyện khó nói.
05:43
There's never a time when everyone will be
on the same page, share the same lens,
on the same page, share the same lens,
88
331811
5486
Không bao giờ có lúc mà mọi người sẽ
đọc cùng một trang, nhìn cùng một kiếng,
đọc cùng một trang, nhìn cùng một kiếng,
05:49
or know the same history.
89
337414
2206
hay biết cùng một lịch sử.
05:53
So, let's talk about listening
and how to be a good listener.
and how to be a good listener.
90
341153
5317
Nên hãy cùng nói về việc lắng nghe và
làm sao thành một người lắng nghe giỏi.
làm sao thành một người lắng nghe giỏi.
05:58
There's lots of ways to be a good listener
and I'm going to give you just a couple.
and I'm going to give you just a couple.
91
346650
3958
Có nhìều cách thành một người lắng nghe
giỏi và tôi sẽ cho bạn chỉ hai cách.
giỏi và tôi sẽ cho bạn chỉ hai cách.
06:02
One is to ask open-ended questions.
92
350905
2623
Một là hỏi những câu hỏi mở - đóng.
06:05
You can ask yourself or someone
that you know,
that you know,
93
353807
2712
Bạn có thể hỏi bạn hay người nào đó mà bạn biết,
06:08
"How are you feeling?"
94
356519
3000
"Bạn thấy (hôm nay) sao?"
06:11
"What was that like?"
95
359519
1486
"Nó như thế nào?"
06:14
"What do you hope for, now?"
96
362166
2089
"Bây giờ bạn mong gì?"
06:18
Another way to be a good listener
is to use reflective language.
is to use reflective language.
97
366368
3971
Cách khác để thành người lắng nghe giỏi
là dùng lại ngôn ngữ.
là dùng lại ngôn ngữ.
06:22
If someone is talking about
their own personal experience,
their own personal experience,
98
370757
2904
Nếu người đó đang nói về
trãi nghiệm của chính họ,
trãi nghiệm của chính họ,
06:25
use the words that they use.
99
373661
2413
dùng những từ mà họ dùng.
06:28
If someone is talking about an abortion
and they say the word "baby,"
and they say the word "baby,"
100
376169
3318
Nếu người đó đang nói về phá thai |và họ nói từ "em bé"
06:31
you can say "baby."
101
379539
1504
bạn có thể nói từ "em bé"
06:33
If they say "fetus,"
you can say "fetus."
you can say "fetus."
102
381483
2067
Nếu họ nói "bào thai,"
Bạn cũng nói "bào thai."
Bạn cũng nói "bào thai."
06:36
If someone describes themselves
as gender queer to you,
as gender queer to you,
103
384479
2740
Nếu người đó diễn tả với bạn họ
là một người đồng tính,
là một người đồng tính,
06:39
you can say "gender queer."
104
387224
1690
bạn cũng dùng "người đồng tính."
06:41
If someone kind of looks like a he,
but they say they're a she -- it's cool.
but they say they're a she -- it's cool.
105
389782
3590
Nếu người đó giống một anh,
nhưng họ nói họ là chi -- tốt thôi.
nhưng họ nói họ là chi -- tốt thôi.
06:45
Call that person a she.
106
393620
2167
Gọi người đó là chị.
06:48
When we reflect the language of the person
who is sharing their own story,
who is sharing their own story,
107
396081
3537
Khi chúng ta dùng lại ngôn ngữ
của người đang kể câu chuyện của họ,
của người đang kể câu chuyện của họ,
06:51
we are conveying that we are interested
in understanding who they are
in understanding who they are
108
399647
5351
chúng ta đang ám chỉ rằng chúng ta
quan tâm hiểu họ là ai
quan tâm hiểu họ là ai
06:57
and what they're going through.
109
405029
1867
và những gì họ đang phải vượt qua.
06:59
The same way that we hope people are
interested in knowing us.
interested in knowing us.
110
407745
4098
Cũng giống như chúng ta hy vọng
người ta hứng thú biết chúng ta.
người ta hứng thú biết chúng ta.
07:05
So, I'll never forget being in one
of the Exhale counselor meetings,
of the Exhale counselor meetings,
111
413062
3411
Tôi sẽ không bao giờ quên trong
một trong những buổi gặp tư vấn Exhale,
một trong những buổi gặp tư vấn Exhale,
07:08
listening to a volunteer talk about how
she was getting a lot of calls
she was getting a lot of calls
112
416473
3901
lắng nghe một tình nguyện viên nói về việc
cô làm sao nhận được nhiều cú điện thoại
cô làm sao nhận được nhiều cú điện thoại
07:12
from Christian women who
were talking about God.
were talking about God.
113
420374
2695
từ những phụ nữ Cơ Đốc
nói về Đấng Chúa Trời.
nói về Đấng Chúa Trời.
07:16
Now, some of our volunteers are religious,
but this particular one was not.
but this particular one was not.
114
424114
3924
Nhiều tình nguyện viên theo đạo
nhưng đây là một người đặt biệt không theo.
nhưng đây là một người đặt biệt không theo.
07:20
At first, it felt a little weird for her
to talk to callers about God.
to talk to callers about God.
115
428247
3891
Đầu tiên, cô thấy kỳ lạ khi nói với
người gọi vào về Đấng Chúa trời.
người gọi vào về Đấng Chúa trời.
07:24
So, she decided to get comfortable.
116
432852
2430
Nên cô quyết định tạo sự thoải mái.
07:27
And she stood in front of her mirror
at home, and she said the word "God."
at home, and she said the word "God."
117
435282
3855
Và cô đứng trước kiếng ở nhà, và cô nói từ "Chúa Trời."
07:31
"God."
118
439671
704
"Chúa Trời."
07:32
"God."
119
440785
720
"Chúa Trời."
07:33
"God."
120
441505
720
"Chúa Trời."
07:34
"God."
121
442225
720
"Chúa Trời."
07:35
"God."
122
443325
702
"Chúa Trời."
07:36
"God."
123
444282
700
"Chúa Trời."
07:37
Over and over and over again
until the word no longer felt strange
until the word no longer felt strange
124
445801
3280
Lập đi lập lại cho đến khi từ đó
không còn cảm thấy lạ lẫm
không còn cảm thấy lạ lẫm
07:41
coming out her mouth.
125
449081
2130
thốt ra từ miệng cô.
07:43
Saying the word God did not turn this
volunteer into a Christian,
volunteer into a Christian,
126
451455
3870
Nói từ Chúa trời không làm
tình nguyện viên này thành người Cơ Đốc,
tình nguyện viên này thành người Cơ Đốc,
07:47
but it did make her a much
better listener of Christian women.
better listener of Christian women.
127
455395
4791
nhưng làm cho cô thành người
biết lắng nghe những phụ nữ Cơ Đốc.
biết lắng nghe những phụ nữ Cơ Đốc.
07:54
So, another way to be pro-voice
is to share stories,
is to share stories,
128
462693
3883
Vì vậy, cách khác để thành pro-voice
là chia sẻ những câu chuyện,
là chia sẻ những câu chuyện,
07:58
and one risk that you take on, when you
share your story with someone else,
share your story with someone else,
129
466576
4220
và một nguy cơ mà bạn gặp phải
khi bạn kể câu chuyện với ai đó,
khi bạn kể câu chuyện với ai đó,
08:02
is that given the same
set of circumstances as you
set of circumstances as you
130
470796
3187
là nghĩ họ cùng một hoàn cảnh như bạn
08:05
they might actually
make a different decision.
make a different decision.
131
473983
2595
nhưng họ có thể thật sự
có một quyết định khác.
có một quyết định khác.
08:09
For example, if you're telling a story
about your abortion,
about your abortion,
132
477227
4196
Ví dụ như, nếu bạn kể câu chuyện về
phá thai của bạn,
phá thai của bạn,
08:13
realize that she might have had the baby.
133
481423
2980
nhận ra rằng cô ấy có lẽ đã giữ đứa bé đó.
08:18
She might have placed for adoption.
134
486284
1973
Cô ấy có lẽ đã định phá thai.
08:21
She might have told her parents
and her partner -- or not.
and her partner -- or not.
135
489790
3808
Cô ấy có lẽ đã nói với ba mẹ cô,
với người đàn ông kia- hoặc là không.
với người đàn ông kia- hoặc là không.
08:26
She might have felt relief and confidence,
even though you felt sad and lost.
even though you felt sad and lost.
136
494503
5712
Cô ấy có lẽ đã cảm thấy an ủi và tự tin
cho dù bạn lại cảm thấy buồn và mất mát.
cho dù bạn lại cảm thấy buồn và mất mát.
08:32
This is okay.
137
500450
1787
Điều này bình thường thôi.
08:35
Empathy gets created the moment we
imagine ourselves in someone else's shoes.
imagine ourselves in someone else's shoes.
138
503723
5340
Cảm thông tạo ra lúc chúng ta tưởng tượng
chính mình trong hoàn cảnh người khác.
chính mình trong hoàn cảnh người khác.
08:41
It doesn't mean we all have
to end up in the same place.
to end up in the same place.
139
509606
3799
Không có nghĩa là tất cả chúng ta kết thúc
cùng một nơi.
cùng một nơi.
08:46
It's not agreement, it's not sameness
that pro-voice is after.
that pro-voice is after.
140
514729
5294
Đó không là giao ước, đó không là
sự lặp lại mà pro-voice tạo ra.
sự lặp lại mà pro-voice tạo ra.
08:53
It creates a culture and a society that
values what make us special and unique.
values what make us special and unique.
141
521207
5758
Nó tạo ra một văn hoá và một xã hội đề cao
những gì làm ta đặt biệt và riêng biệt.
những gì làm ta đặt biệt và riêng biệt.
08:59
It values what makes us human,
our flaws and our imperfections.
our flaws and our imperfections.
142
527569
5061
Nó đề cao những gì làm chúng ta là
con người, những sai lầm và không hoàn hảo.
con người, những sai lầm và không hoàn hảo.
09:04
And this way of thinking allows us to see
our differences with respect,
our differences with respect,
143
532932
4585
Và cách nghĩ này cho phép chúng ta
thấy được sự khác biệt bằng sự tôn trọng,
thấy được sự khác biệt bằng sự tôn trọng,
09:09
instead of fear.
144
537551
1674
thay vì sợ hãi.
09:12
And it generates the empathy that we need
145
540386
2214
Nó tạo ra sự cảm thông mà chúng ta cần
09:14
to overcome all the ways
that we try to hurt one another.
that we try to hurt one another.
146
542600
3426
để vượt qua những cách
mà chúng ta cố làm tổn thương nhau.
mà chúng ta cố làm tổn thương nhau.
09:18
Stigma, shame, prejudice,
discrimination, oppression.
discrimination, oppression.
147
546026
5551
Kỳ thị, tủi hổ, thành kiến,
phân biệt, lạm quyền.
phân biệt, lạm quyền.
09:24
Pro-voice is contagious,
and the more it's practiced
and the more it's practiced
148
552690
4880
Pro voice có tính lây lan và càng thật tế
09:29
the more it spreads.
149
557603
1590
nó càng phổ biến.
09:35
So, last year I was pregnant again.
150
563149
2754
Vì vậy, năm ngoái tôi có thai lại.
09:38
This time I was looking forward
to the birth of my son.
to the birth of my son.
151
566253
3296
Lần này tôi mong ngóng
hạ sinh con trai tôi.
hạ sinh con trai tôi.
09:42
And while pregnant, I had never been asked
how I was feeling so much in all my life.
how I was feeling so much in all my life.
152
570350
6536
Lúc có thai, tôi không bao giờ tự hỏi
tôi cảm thấy thế nào trong suốt đời.
tôi cảm thấy thế nào trong suốt đời.
09:48
(Laughter)
153
576927
1135
(Tiếng cười)
09:50
And however I replied, whether I was
feeling wonderful and excited
feeling wonderful and excited
154
578346
4020
Tuy nhiên tôi trả lời, bất kì khi
tôi cảm thấy tuyệt vời và phấn khích
tôi cảm thấy tuyệt vời và phấn khích
09:54
or scared and totally freaked out,
155
582408
2744
hay sợ hãi và hoà toàn điếng hồn,
09:57
there was always someone there
giving me a "been there" response.
giving me a "been there" response.
156
585217
4361
luôn có người nào đó ở đó
cho tôi câu trả lời "tôi đã từng vậy"
cho tôi câu trả lời "tôi đã từng vậy"
10:01
It was awesome.
157
589578
1587
Thật tuyệt vời.
10:03
It was a welcome, yet dramatic
departure from what I experience
departure from what I experience
158
591350
5170
Đó là bãi đáp mời gọi đầy kịch tính
từ những gì tôi đã trãi qua
từ những gì tôi đã trãi qua
10:08
when I talk about
my mixed feelings of my abortion.
my mixed feelings of my abortion.
159
596520
3608
khi tôi nói về cảm giác lẫn lộn
của tôi về phá thai.
của tôi về phá thai.
10:13
Pro-voice is about the real stories
of real people
of real people
160
601087
3777
Pro-voice về những câu chuyện thật
của người thật
của người thật
10:16
making an impact on the way abortion
161
604864
2580
tạo ảnh hưởng trên con đường phá thai
10:19
and so many other politicized
and stigmatized issues
and stigmatized issues
162
607444
4098
và những vấn đề chính trị hoá
và kỳ thị hoá khác
và kỳ thị hoá khác
10:23
are understood and discussed.
163
611542
2100
được hiểu và bàn thảo.
10:25
From sexuality and mental health
to poverty and incarceration.
to poverty and incarceration.
164
613857
4452
từ giới tính và sức khoẻ tâm thần
đến nghèo khó và tù tội.
đến nghèo khó và tù tội.
10:31
Far beyond definition
as single right or wrong decisions,
as single right or wrong decisions,
165
619562
3488
Ngoài định nghĩa của quyết định đúng hay sai
10:35
our experiences can exist on a spectrum.
166
623050
3385
những trãi nghiệm của chúng ta
có thể tồn tại trong dãy quang phổ.
có thể tồn tại trong dãy quang phổ.
10:40
Pro-voice focuses that conversation
on human experience
on human experience
167
628478
4322
Pro-voice chú trọng những đối thoại
về kinh nghiệm con người
về kinh nghiệm con người
10:44
and it makes support and respect
possible for all.
possible for all.
168
632800
4896
mà có thể tạo sự ủng hộ và kính trọng
cho mọi người
cho mọi người
10:50
Thank you.
169
638755
1426
Cảm ơn
10:52
(Applause)
170
640390
2809
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Aspen Baker - ListenerAs abortion debates have turned black-and-white, Aspen Baker advocates being "pro-voice" -- listening respectfully and compassionately to all kinds of experiences.
Why you should listen
When Aspen Baker had an abortion at 24, she felt caught between warring pro-life and pro-choice factions, with no space to share her feelings. So she cofounded Exhale, a nonprofit that offers women and men emotional support after an abortion, free of judgment and politics. After being constantly asked to pick a side in the abortion conflict, Baker and her cofounders started a new conversation.
Leaving the black-and-white debate behind, they embraced the gray areas and personal stories hidden behind the fight. They invented “pro-voice,” a philosophy and practice that uses listening and storytelling to help people have respectful, compassionate exchanges about abortion, and many other controversial topics. Called a “fun, fearless female” by Cosmopolitan, Baker is an award-winning leader and author of Pro-Voice: How to Keep Listening When the World Wants a Fight.
More profile about the speakerLeaving the black-and-white debate behind, they embraced the gray areas and personal stories hidden behind the fight. They invented “pro-voice,” a philosophy and practice that uses listening and storytelling to help people have respectful, compassionate exchanges about abortion, and many other controversial topics. Called a “fun, fearless female” by Cosmopolitan, Baker is an award-winning leader and author of Pro-Voice: How to Keep Listening When the World Wants a Fight.
Aspen Baker | Speaker | TED.com