TED@IBM
Charity Wayua: A few ways to fix a government
Charity Wayua: Một vài giải pháp để sửa chữa chính quyền
Filmed:
Readability: 4.2
1,110,420 views
Charity Wayua đã sử dụng những kĩ năng của một nhà nghiên cứu ung thư cho một bệnh nhân đặc biệt: chính quyền của quê hương cô - Kenya. Cô chia sẻ cách cô đã giúp chính phủ cải thiện đáng kể quá trình mở cửa cho các thương vụ mới, một phần quan trọng trong sự khỏe mạnh và tăng trưởng của nền kinh tế, đưa tới những khoản đầu từ mới và sự công nhận của Ngân hàng Thế giới trong top các nước cải cách.
Charity Wayua - Public sector researcher
IBM's Charity Wayua is a research manager in Nairobi, Kenya, where she leads the company's public sector research team. Full bio
IBM's Charity Wayua is a research manager in Nairobi, Kenya, where she leads the company's public sector research team. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Growing up in Kenya,
0
1024
1842
Lớn lên ở Kenya,
00:14
I knew I always wanted
to study biochemistry.
to study biochemistry.
1
2890
2551
tôi biết mình luôn muốn
học ngành hóa sinh.
học ngành hóa sinh.
00:19
See, I had seen the impact of the high
prevalence of diseases like malaria,
prevalence of diseases like malaria,
2
7088
5531
Tôi đã thấy sự ảnh hưởng của
các bệnh truyền nhiễm như sốt rét,
các bệnh truyền nhiễm như sốt rét,
00:24
and I wanted to make medicines
that would cure the sick.
that would cure the sick.
3
12643
2693
nên tôi muốn tạo ra thuốc
để trị bệnh.
để trị bệnh.
Vì vậy tôi đã làm việc
rất chăm chỉ
rất chăm chỉ
00:27
So I worked really hard,
4
15765
1385
00:29
got a scholarship to the United States,
where I became a cancer researcher,
where I became a cancer researcher,
5
17174
3787
đạt học bổng ở Mỹ,
nơi tôi trở thành
nơi tôi trở thành
một nhà nghiên cứu ung thư.
00:32
and I loved it.
6
20985
1229
Và tôi đã yêu công việc ấy.
00:34
For someone who wants to cure diseases,
7
22612
2087
Với những người muốn chữa bệnh,
00:36
there is no higher calling.
8
24723
1711
thì không có lời kêu gọi nào
cao hơn.
cao hơn.
00:39
Ten years later, I returned
to Kenya to do just that.
to Kenya to do just that.
9
27321
3352
10 năm sau, tôi trở lại Kenya
chỉ để làm điều ấy
chỉ để làm điều ấy
Một nghiên cứu sinh tiến sĩ
với đầu óc tươi mới
với đầu óc tươi mới
00:43
A freshly minted PhD,
10
31201
1961
00:45
ready to take on this horrific illness,
11
33186
2201
sẵn sàng để chiến đấu
với những căn bệnh đáng sợ
với những căn bệnh đáng sợ
00:47
which in Kenya was almost
certainly a death sentence.
certainly a death sentence.
12
35411
2911
đến mức ở Kenya,
chúng được coi như án tử hình.
chúng được coi như án tử hình.
00:51
But instead of landing a job
in a pharmaceutical company
in a pharmaceutical company
13
39601
2951
Nhưng thay vì làm việc ở
một công ty dược,
một công ty dược,
00:54
or a hospital,
14
42576
1889
hay một bệnh viện,
tôi thấy mình bị thu hút
00:56
I found myself drawn
to a different kind of lab,
to a different kind of lab,
15
44489
2372
bởi một kiểu phòng thí nghiệm khác
00:59
working with a different
kind of patient --
kind of patient --
16
47366
2376
làm việc với một kiểu bệnh nhân khác--
01:01
a patient whose illness was so serious
17
49766
2354
một bệnh nhân mà
bệnh tình rất nghiêm trọng
bệnh tình rất nghiêm trọng
01:04
it impacted every single
person in my country;
person in my country;
18
52144
2885
đến mức ảnh hưởng
tới mỗi cá nhân ở nước tôi
tới mỗi cá nhân ở nước tôi
01:07
a patient who needed to get healthy fast.
19
55618
2340
một bệnh nhân cần phải
khỏe lại nhanh chóng
khỏe lại nhanh chóng
01:10
That patient was my government.
20
58328
2403
Bệnh nhân đó là chính phủ của tôi.
01:14
(Laughter)
21
62126
1150
Thấy không, nhiều người sẽ đồng ý
rằng hiện nay
rằng hiện nay
01:16
See, many of us will agree that lots
of governments are unhealthy today.
of governments are unhealthy today.
22
64102
3602
có nhiều chính phủ không khỏe mạnh
01:20
(Laughter)
23
68876
2083
01:22
(Applause)
24
70983
4634
01:28
And Kenya was no exception.
25
76814
1742
Và Kenya đã không phải
là ngoại lệ,
là ngoại lệ,
01:30
When I returned to Kenya in 2014,
26
78975
2503
Khi tôi trở về Kenya vào 2014
01:33
there was 17 percent youth unemployment.
27
81502
2704
có 17% thanh niên thất nghiệp.
01:36
And Nairobi, the major business hub,
28
84785
2348
Ở Nairobi, khu vực thương nghiệp
trọng điểm
trọng điểm
01:39
was rated 177th on the quality
of living index.
of living index.
29
87157
4075
chỉ đứng thứ 177 về chất lượng sống
01:43
It was bad.
30
91256
1204
Thật tệ!
01:46
Now, an economy is only as healthy
as the entities that make it up.
as the entities that make it up.
31
94270
4459
Giờ, một nền kinh tế chỉ khỏe mạnh
khi những thành phần của nó cũng thế.
khi những thành phần của nó cũng thế.
01:51
So when government --
32
99187
1150
Vậy nên khi chính phủ--
01:52
one of its most vital entities --
33
100361
1745
một trong những thành phần
quan trọng nhất--
quan trọng nhất--
01:54
is weak or unhealthy,
34
102130
1438
yếu ớt hoặc không khỏe mạnh,
01:55
everyone and everything suffers.
35
103592
1983
thì mọi người và mọi việc
đều chịu tổn hại.
đều chịu tổn hại.
01:58
Sometimes you might
put a Band-Aid in place
put a Band-Aid in place
36
106522
2773
Đôi khi bạn sẽ dùng băng cứu thương
02:01
to try and temporarily stop the pain.
37
109319
2512
để cố gắng tạm thời ngừng cơn đau.
02:04
Maybe some of you here have participated
38
112732
1982
Có lẽ ai đó ở đây
đã từng tham gia
đã từng tham gia
02:06
in a Band-Aid operation
to an African country --
to an African country --
39
114738
2979
ở một tổ chức cứu trợ
cho một quốc gia Châu Phi
cho một quốc gia Châu Phi
02:09
setting up alternative schools,
building hospitals, digging wells --
building hospitals, digging wells --
40
117741
4482
xây trường học, bệnh viện,
đào giếng--
đào giếng--
02:14
because governments there
either weren't or couldn't provide
either weren't or couldn't provide
41
122247
2937
vì những chính phủ ở đây
hoặc không làm hoặc không thể
hoặc không làm hoặc không thể
cung cấp những dịch vụ này cho
công dân của mình.
công dân của mình.
02:17
the services to their citizens.
42
125208
1969
02:19
We all know this is a temporary solution.
43
127900
2809
Chúng ta đều biết đó
chỉ là giải pháp tạm thời.
chỉ là giải pháp tạm thời.
02:23
There are just some things
Band-Aids can't fix,
Band-Aids can't fix,
44
131455
2785
Có những điều mà những miếng băng
không thể chữa được,
không thể chữa được,
02:27
like providing an environment
where businesses feel secure
where businesses feel secure
45
135027
4389
như cung cấp một môi trường
an toàn cho các doanh nghiệp
an toàn cho các doanh nghiệp
02:31
that they'll have an equal opportunity
46
139440
1811
để họ sẽ có cơ hội bình đẳng
02:33
to be able to run and start
their businesses successfully.
their businesses successfully.
47
141275
3242
trong việc khởi đầu
và vận hành thành công.
và vận hành thành công.
02:36
Or there are systems in place
48
144541
1814
Hoặc những hệ thống
02:38
that would protect the private
property that they create.
property that they create.
49
146379
3041
sẽ bảo vệ tài sản mà họ tạo ra.
02:41
I would argue,
50
149444
1157
Tôi sẽ tranh cãi rằng
02:42
only government is capable of creating
these necessary conditions
these necessary conditions
51
150625
3444
chỉ có chính phủ mới có thể
tạo ra những điều kiện cần thiết ấy
tạo ra những điều kiện cần thiết ấy
02:46
for economies to thrive.
52
154093
1651
để nền kinh tế vận hành.
02:48
Economies thrive when business are able
to quickly and easily set up shop.
to quickly and easily set up shop.
53
156549
4838
Những nền kinh tế vận hành
khi doanh nghiệp có thể nhanh chóng
và dễ dàng mở được cửa hàng
và dễ dàng mở được cửa hàng
02:53
Business owners create new sources
of income for themselves,
of income for themselves,
54
161411
3372
Các chủ doanh nghiệp tạo ra nguồn thu mới
cho chính họ,
cho chính họ,
02:56
new jobs get added into the economy
55
164807
2451
nhiều công việc mới
được thêm vào nền kinh tế
được thêm vào nền kinh tế
02:59
and then more taxes are paid
to fund public projects.
to fund public projects.
56
167282
3564
và nhiều tiền thuế sẽ được trả cho
các dự án cộng đồng.
các dự án cộng đồng.
03:03
New business is good for everyone.
57
171504
2463
Doanh nghiệp mới tốt cho tất cả mọi người.
03:06
And it's such an important measure
of economic growth,
of economic growth,
58
174415
2830
Nó là một thước đó quan trọng
cho sự tăng trưởng kinh tế,
cho sự tăng trưởng kinh tế,
Ngân hàng Thế giới có
một bảng xếp hạng gọi là
một bảng xếp hạng gọi là
03:09
the World Bank has a ranking called
the "Ease of Doing Business Ranking,"
the "Ease of Doing Business Ranking,"
59
177269
3951
"Xếp hạng thuận lợi kinh doanh"
03:13
which measures how easy
or difficult it is to start a business
or difficult it is to start a business
60
181244
3037
để đo độ khó dễ khi khởi nghiệp
03:16
in any given country.
61
184305
1597
ở bất cứ nước nào.
03:17
And as you can imagine,
62
185926
1619
Và như bạn có thể tưởng tượng,
khởi đầu hay vận hành
một doanh nghiệp
một doanh nghiệp
03:20
starting or running a business
in a country with an ailing government --
in a country with an ailing government --
63
188404
3621
ở một đất nước với một nhà nước ốm yếu,
03:24
almost impossible.
64
192049
1449
là gần như bất khả thi.
03:26
The President of Kenya knew this,
which is why in 2014,
which is why in 2014,
65
194432
3724
Tổng thống Kenya đã biết điều này,
đó là lý do tại sao vào năm 2014,
đó là lý do tại sao vào năm 2014,
03:30
he came to our lab and asked
us to partner with him
us to partner with him
66
198180
3369
ông đã đến phòng thí nghiệm của chúng tôi
đề đề nghị hợp tác
đề đề nghị hợp tác
03:33
to be able to help Kenya
to jump-start business growth.
to jump-start business growth.
67
201573
3270
nhằm giúp Kenya thúc đẩy khởi nghiệp
03:37
He set an ambitious goal:
68
205689
1722
Ông đã đặt ra một mục tiêu
đầy tham vọng
đầy tham vọng
03:39
he wanted Kenya to be ranked top 50
in this World Bank ranking.
in this World Bank ranking.
69
207778
4922
ông ấy muốn Kenya đạt hạng 50
trong bảng xếp hạng này.
trong bảng xếp hạng này.
03:45
In 2014 when he came,
70
213167
2077
Khi ông ấy đến vào năm 2014
03:47
Kenya was ranked 136 out of 189 countries.
71
215268
4326
Kenya chỉ ở mức 136 trên 189.
03:52
We had our work cut out for us.
72
220071
2156
Chúng tôi đã có một công việc khó khăn.
03:55
Fortunately, he came to the right place.
73
223592
2701
May mắn thay, ông ấy đã tới đúng nơi.
03:58
We're not just a Band-Aid kind of team.
74
226317
2327
Chúng tôi không chỉ là một tổ chức cứu trợ
04:00
We're a group of computer scientists,
mathematicians, engineers
mathematicians, engineers
75
228668
3766
Chúng tôi là một nhóm
các nhà khoa học máy tính,
nhà toán học, kỹ sư
nhà toán học, kỹ sư
04:04
and a cancer researcher,
76
232458
1937
và một nhà nghiên cứu ung thư,
04:06
who understood that in order
to cure the sickness
to cure the sickness
77
234419
2446
những người hiểu rõ rằng
để chữa bệnh
để chữa bệnh
04:08
of a system as big as government,
78
236889
2074
cho một hệ thống lớn
như một chính phủ,
như một chính phủ,
04:10
we needed to examine the whole body,
79
238987
2400
chúng tôi cần xét nghiệm tổng thể.
04:13
and then we needed to drill down
all the way from the organs,
all the way from the organs,
80
241411
3087
Và chúng tôi cần đi sâu vào từng bộ phận
04:16
into the tissues,
81
244522
1333
tới từng mô,
04:17
all the way to single cells,
82
245879
1502
tới từng tế bào
04:19
so that we could properly
make a diagnosis.
make a diagnosis.
83
247405
2337
để có thể đưa ra
chẩn đoán chính xác.
chẩn đoán chính xác.
04:22
So with our marching orders
from the President himself,
from the President himself,
84
250762
2831
Vậy là với mệnh lệnh
từ chính Tổng thống,
từ chính Tổng thống,
04:25
we embarked on the purest
of the scientific method:
of the scientific method:
85
253617
3113
chúng tôi bắt đầu bằng
phương pháp khoa học cơ bản nhất
phương pháp khoa học cơ bản nhất
04:28
collecting data --
86
256754
1175
thu thập dữ liệu --
04:29
all the data we could get our hands on --
87
257953
2087
mọi dữ liệu chúng tôi có thể chạm tới --
04:32
making hypotheses,
88
260064
1257
tạo ra các giả thiết,
04:33
creating solutions,
89
261345
1237
tạo ra các giải pháp,
04:34
one after the other.
90
262606
1192
hết cái này đến cái khác.
04:36
So we met with hundreds of individuals
who worked at government agencies,
who worked at government agencies,
91
264845
4035
Vậy là chúng tôi đã gặp hàng trăm
nhân viên nhà nước
nhân viên nhà nước
04:40
from the tax agency, the lands
office, utilities company,
office, utilities company,
92
268904
3936
từ nhân viên thu thuế,
nhân viên địa chính,
nhân viên địa chính,
cơ quan hành chính
04:44
the agency that's responsible
for registering companies,
for registering companies,
93
272864
3468
những cơ quan chịu trách nhiệm cho việc
đăng ký doanh nghiệp
đăng ký doanh nghiệp
04:48
and with each of them, we observed
them as they served customers,
them as they served customers,
94
276356
3599
Với mỗi nơi, chúng tôi quan sát họ
phục vụ khách hàng,
phục vụ khách hàng,
04:51
we documented their processes --
most of them were manual.
most of them were manual.
95
279979
4613
chúng tôi lưu trữ các quy trình của họ--
phần lớn là các chỉ dẫn
phần lớn là các chỉ dẫn
04:57
We also just went back and looked at
a lot of their previous paperwork
a lot of their previous paperwork
96
285473
3456
Chúng tôi cũng kiểm tra rất nhiều
những giấy tờ trước kia của họ
những giấy tờ trước kia của họ
05:00
to try and really understand;
97
288953
2168
để cố gắng và thực sự hiểu.
05:03
to try and diagnose what bodily
malfunctions had occurred
malfunctions had occurred
98
291145
3350
để cố gắng chẩn đoán xem
sự suy giảm chức năng nào đã xảy ra
sự suy giảm chức năng nào đã xảy ra
05:06
that lead to that 136th spot
on the World Bank list.
on the World Bank list.
99
294519
3308
để dẫn đến vị trí thứ 136 kia
trên bảng xếp hạng của Ngân hàng thế giới.
trên bảng xếp hạng của Ngân hàng thế giới.
05:10
What did we find?
100
298248
1303
Chúng tôi đã tìm thấy gì?
05:11
Well, in Kenya it was taking 72 days
101
299974
4071
Ở Kenya, mất 72 ngày
05:16
for a business owner
to register their property,
to register their property,
102
304069
2944
để chủ doanh nghiệp đăng ký
tài sản cá nhân,
tài sản cá nhân,
05:19
compared to just one day in New Zealand,
103
307037
2397
trong khi ở New Zealand
chỉ mất 1 ngày
chỉ mất 1 ngày
05:21
which was ranked second
on the World Bank list.
on the World Bank list.
104
309458
2378
là đất nước thứ 2 trong bảng xếp hạng.
05:24
It took 158 days to get
a new electric connection.
a new electric connection.
105
312827
4385
Mất đến 158 ngày để lắp mạng điện
05:29
In Korea it took 18 days.
106
317879
2432
Ở Hàn Quốc, chỉ mất 18 ngày.
05:32
If you wanted to get a construction permit
107
320984
2053
Và nếu bạn muốn có giấy phép xây dựng,
05:35
so you could put up a building,
108
323061
1520
để bạn có thể xây một tòa nha,
05:36
in Kenya, it was going
to take you 125 days.
to take you 125 days.
109
324605
3571
ở Kenya, bạn sẽ mất 125 ngày
05:40
In Singapore, which is ranked first,
that would only take you 26 days.
that would only take you 26 days.
110
328200
4446
Ở Singapore, nơi xếp thứ nhất,
bạn chỉ mất 26 ngày.
bạn chỉ mất 26 ngày.
05:45
God forbid you had to go to court
111
333580
2044
Chúa thương xót,
nếu bạn phải ra tòa án
nếu bạn phải ra tòa án
05:47
to get help in being able to settle
a dispute to enforce a contract,
a dispute to enforce a contract,
112
335648
3887
để được trợ giúp giải quyết
tranh chấp khi thi hành hợp đồng
tranh chấp khi thi hành hợp đồng
05:51
because that process alone
would take you 465 days.
would take you 465 days.
113
339559
4281
Vì chỉ mỗi quá trình ấy thôi
cũng làm bạn mất tới 465 ngày.
cũng làm bạn mất tới 465 ngày.
05:57
And if that wasn't bad enough,
114
345065
1932
Nếu như thế vẫn chưa đủ tệ,
06:00
you would lose 40 percent
of your claim in just fees --
of your claim in just fees --
115
348675
4152
bạn sẽ mất 40% trong đơn tố tụng
vào tiền phí,
vào tiền phí,
06:04
legal fees, enforcement fees, court fees.
116
352851
2872
phí hợp pháp, phí cưỡng chế, phí tòa án.
06:09
Now, I know what you're thinking:
117
357108
2073
Giờ, tôi biết bạn đang nghĩ gì,
06:12
for there to exist such inefficiencies
in an African country,
in an African country,
118
360726
3667
sự kém hiệu quả như vậy tồn tại
ở một nước Châu Phi
ở một nước Châu Phi
06:16
there must be corruption.
119
364417
1360
hẳn là do tham nhũng.
06:18
The very cells that run the show
must be corrupt to the bone.
must be corrupt to the bone.
120
366491
3476
Những tế bào thực hiện công việc
hẳn phải tham nhũng tới tận xương.
hẳn phải tham nhũng tới tận xương.
06:22
I thought so, too, actually.
121
370972
1532
Thực ra, tôi cũng đã nghĩ như vậy
06:24
When we started out,
122
372984
1153
khi bắt đầu,
06:26
I thought I was going to find
so much corruption,
so much corruption,
123
374161
3488
Tôi nghĩ mình sẽ tìm thấy
rất nhiều vụ tham nhũng
rất nhiều vụ tham nhũng
06:29
I was literally going to either die
or get killed in the process.
or get killed in the process.
124
377673
3496
Tôi sẽ phải chết hoặc
bị ám sát trong quá trình
bị ám sát trong quá trình
06:33
(Laughter)
125
381193
1543
06:36
But when we dug deeper,
126
384946
1955
Nhưng khi đào sâu hơn,
06:38
we didn't find corruption
in the classic sense:
in the classic sense:
127
386925
2635
chúng tôi đã không tìm thấy tham nhũng
như kịch bản thông thường
như kịch bản thông thường
06:42
slimy gangsters lurking in the darkness,
128
390106
3008
những tên găng tơ gian xảo
ấn núp trong bóng tối.
ấn núp trong bóng tối.
06:45
waiting to grease the palms
of their friends.
of their friends.
129
393138
2317
chờ đợi để bôi trơn bàn tay
của bạn bè chúng.
của bạn bè chúng.
06:48
What we found was an overwhelming
sense of helplessness.
sense of helplessness.
130
396139
3986
Thứ chúng tôi tìm ra
là một cảm giác bất lực đáng kinh ngạc,
là một cảm giác bất lực đáng kinh ngạc,
06:53
Our government was sick,
131
401684
1262
Chính phủ của chúng tôi
đã bị ốm
đã bị ốm
06:54
because government
employees felt helpless.
employees felt helpless.
132
402970
3524
vì những nhân viên chính phủ
cảm thấy bất lực,
cảm thấy bất lực,
06:58
They felt that they were not
empowered to drive change.
empowered to drive change.
133
406993
3083
Họ cảm thấy mình không có năng lực
để vận hành sự thay đổi
để vận hành sự thay đổi
07:02
And when people feel stuck and helpless,
134
410600
3636
Và khi con người cảm thấy
bế tắc và bất lực
bế tắc và bất lực
07:06
they stop seeing their role
in a bigger system.
in a bigger system.
135
414968
2495
họ ngừng việc nhìn thấy vai trò của mình
trong một hệ thống lớn hơn
trong một hệ thống lớn hơn
07:10
They start to think the work they do
doesn't matter in driving change.
doesn't matter in driving change.
136
418265
4469
Họ bắt đầu nghĩ công việc của mình
không có ý nghĩa gì với sự thay đổi
không có ý nghĩa gì với sự thay đổi
07:14
And when that happens,
137
422758
1806
Và khi điều đó xảy ra
07:16
things slow down,
138
424588
1593
mọi thứ chậm lại
07:18
fall through the cracks
139
426205
1420
xuất hiện những vết nứt
07:19
and inefficiencies flourish.
140
427649
1766
và sự kém hiệu quả sinh sôi.
07:23
Now imagine with me,
141
431171
1765
Giờ hãy tưởng tượng cùng tôi,
07:24
if you had a process
you had to go through --
you had to go through --
142
432960
3938
nếu bạn có một quá trình
phải trải qua
phải trải qua
07:28
had no other alternative --
143
436922
1770
không có cách nào khác
07:30
and this process was inefficient, complex
144
438716
3047
mà quá trình này lại
kém hiệu quả và phức tạp
kém hiệu quả và phức tạp
07:34
and very, very slow.
145
442461
1390
và rất, rất chậm.
07:35
What would you do?
146
443875
1224
Bạn sẽ làm gì?
07:38
I think you might start by trying
to find somebody to outsource it to,
to find somebody to outsource it to,
147
446482
3328
Tôi nghĩ bạn có thể thử
tìm ai đó để thuê họ
tìm ai đó để thuê họ
07:41
so that they can just
take care of that for you.
take care of that for you.
148
449834
2345
làm việc đó cho bạn.
07:44
If that doesn't work,
149
452800
1404
Nếu nó không hiệu quả,
07:47
maybe you'd consider paying somebody
150
455307
2010
có lẽ bạn sẽ suy nghĩ đến việc
trả ai đó tiền
trả ai đó tiền
07:49
to just "unofficially" take care
of it on your behalf --
of it on your behalf --
151
457341
3380
để họ "không chính thức" làm việc
trên danh nghĩa của bạn --
trên danh nghĩa của bạn --
07:52
especially if you thought
nobody was going to catch you.
nobody was going to catch you.
152
460745
2758
đặc biệt là khi bạn nghĩ
sẽ không ai sẽ bắt bạn.
sẽ không ai sẽ bắt bạn.
07:56
Not out of malice or greed,
153
464790
2370
Không phải vì ý đồ sai trái
hay lòng tham,
hay lòng tham,
07:59
just trying to make sure that you get
something to work for you
something to work for you
154
467184
3091
mà chỉ đảm bảo là bạn
hoàn thành công việc
hoàn thành công việc
08:02
so you can move on.
155
470299
1158
để có thể làm việc khác.
08:03
Unfortunately, that
is the beginning of corruption.
is the beginning of corruption.
156
471918
3010
Không may là, đó là sự khởi đầu
của tham nhũng.
của tham nhũng.
08:07
And if left to thrive and grow,
157
475439
2323
Nếu ta để cho nó vận hành
và phát triển
và phát triển
thì nó sẽ len lỏi vào
toàn bộ hệ thống,
toàn bộ hệ thống,
08:09
it seeps into the whole system,
158
477786
1566
08:11
and before you know it,
159
479376
1370
và trước khi bạn nhận ra
08:12
the whole body is sick.
160
480770
1565
thì cả cơ thể đã lâm bệnh.
08:16
Knowing this,
161
484596
1293
Hiểu được điều này,
chúng tôi phải bắt đầu
bằng cách đảm bảo
bằng cách đảm bảo
08:17
we had to start by making sure
162
485913
1555
mỗi cá nhân liên quan
mà chúng tôi cùng làm việc
mà chúng tôi cùng làm việc
08:19
that every single stakeholder
we worked with had a shared vision
we worked with had a shared vision
163
487492
4577
phải cùng có chung một tầm nhìn
08:24
for what we wanted to do.
164
492093
1429
cho những gì chúng tôi muốn làm
08:26
So we met with everyone,
165
494192
2034
Vì vậy chúng tôi đã gặp mọi người,
từ người nhân viên mà nhiệm vụ chính
chỉ là tháo kẹp giấy
chỉ là tháo kẹp giấy
08:28
from the clerk whose sole job
is to remove staples
is to remove staples
166
496656
2559
08:31
from application packets,
167
499239
1549
từ các chồng đơn đăng ký,
08:33
to the legal drafters
at the attorney general's office,
at the attorney general's office,
168
501446
2985
cho tới người soạn thảo văn kiện pháp lý
cho văn phòng luật chính phủ
cho văn phòng luật chính phủ
08:37
to the clerks who are responsible
for serving business owners
for serving business owners
169
505187
2997
cho tới những nhân viên
phục vụ các chủ doanh nghiệp
phục vụ các chủ doanh nghiệp
08:40
when they came to access
government services.
government services.
170
508208
2432
kho họ tới để kết nổi
với dịch vụ nhà nước.
với dịch vụ nhà nước.
08:43
And with them,
171
511557
1150
Với họ,
08:44
we made sure that they understood
172
512731
1572
chúng tôi đã đảm bảo rằng
họ đã hiểu
họ đã hiểu
08:46
how their day-to-day actions
were impacting our ability as a country
were impacting our ability as a country
173
514327
4747
những công việc thường nhật của họ
đang tác động tới khả năng của đất nước
đang tác động tới khả năng của đất nước
08:51
to create new jobs
and to attract investments.
and to attract investments.
174
519098
3075
trong việc tạo ra việc làm mới
và thu hút vốn đầu tư.
và thu hút vốn đầu tư.
08:54
No one's role was too small;
everyone's role was vital.
everyone's role was vital.
175
522605
3560
Không vai trò nào là nhỏ bé;
mọi người đều quan trọng.
mọi người đều quan trọng.
09:00
Now, guess what we started to see?
176
528087
1875
Giờ, hãy đoán xem chúng tôi
đã bắt đầu thấy được gì?
đã bắt đầu thấy được gì?
09:02
A coalition of government employees
177
530994
2013
Một tập hợp những nhân viên nhà nước
09:05
who are excited and ready to drive change,
178
533031
2112
phấn khích và sẵn sàng
để thay đổi
để thay đổi
09:07
began to grow and form.
179
535167
2065
bắt đầu phát triển và định hình.
09:09
And together we started
to implement changes
to implement changes
180
537927
2604
Cùng với nhau, chúng tôi bắt đầu
thực hiện các thay đổi
thực hiện các thay đổi
09:12
that impacted the service
delivery of our country.
delivery of our country.
181
540555
3232
đã tác động tới cách
cung cấp dịch vụ ở nước tôi.
cung cấp dịch vụ ở nước tôi.
09:16
The result?
182
544585
1424
Kết quả ư?
09:18
In just two years,
183
546033
2041
Chỉ trong 2 năm,
09:20
Kenya's ranking moved from 136 to 92.
184
548098
3960
thứ hạng của Kenya chuyển
từ 136 lên 92.
từ 136 lên 92.
09:25
(Applause)
185
553024
5960
09:32
And in recognition of the significant
reforms we've been able to implement
reforms we've been able to implement
186
560520
4389
Và như một sự công nhận cho
cuộc cải cách đáng ghi nhớ
cuộc cải cách đáng ghi nhớ
mà chúng tôi đã tạo ra
09:36
in such a short time,
187
564933
1779
chỉ trong một thời gian ngắn,
09:38
Kenya was recognized
188
566736
1881
Kenya đã được công nhận
09:40
to be among the top three
global reformers in the world
global reformers in the world
189
568641
3586
là một trong ba quốc gia đứng đầu
về cái cách trên thế giới
về cái cách trên thế giới
09:44
two years in a row.
190
572251
1416
chỉ trong vòng 2 năm.
09:46
(Applause)
191
574698
5380
09:53
Are we fully healthy?
192
581164
1566
Chúng tôi đã thực sự khỏe mạnh chưa?
09:55
No.
193
583556
1166
Chưa
09:57
We have some serious work still to do.
194
585149
2432
Chúng tôi vẫn còn nhiều
công việc quan trọng phải làm.
công việc quan trọng phải làm.
10:00
I like to think about these two years
like a weight-loss program.
like a weight-loss program.
195
588336
3477
Tôi thích nghĩ rằng 2 năm vừa rồi
là một chương trình giảm cân.
là một chương trình giảm cân.
10:04
(Laughter)
196
592175
1576
Chính khoảng thời gian đầu tiên
sau hàng tháng trời
sau hàng tháng trời
10:06
It's that time after months
of hard, grueling work at the gym,
of hard, grueling work at the gym,
197
594521
3962
tập luyện chăm chỉ khắc nghiệt
10:10
and then you get your first
time to weigh yourself,
time to weigh yourself,
198
598507
2430
bạn cân lại số đo của mình
10:12
and you've lost 20 pounds.
199
600961
1664
và bạn thấy mình giảm 9 kg.
10:15
You're feeling unstoppable.
200
603007
1782
Bạn sẽ cảm thấy không gì
có thể cản được mình nữa
có thể cản được mình nữa
10:18
Now, some of you may think
this doesn't apply to you.
this doesn't apply to you.
201
606697
4337
Giờ, có lẽ một vài người sẽ nghĩ rằng
việc này chẳng áp dụng được với mình.
việc này chẳng áp dụng được với mình.
10:23
You're not from Kenya.
202
611058
1350
Mình không đến từ Kenya.
10:24
You don't intend to be an entrepreneur.
203
612432
2142
Mình không có ý định làm một nhà đầu tư.
10:26
But think with me for just a moment.
204
614598
1962
Nhưng hãy nghĩ cùng tôi một chút.
10:29
When is the last time
you accessed a government service?
you accessed a government service?
205
617314
3452
Lần cuối bạn sử dụng dịch vụ công
là khi nào?
là khi nào?
10:33
Maybe applied for your driver's license,
206
621980
2776
Có thể là khi bạn lấy bằng lái xe,
10:36
tried to do your taxes on your own.
207
624780
3568
khi bạn tự đi đóng thuế.
10:42
It's easy in this political
and global economy
and global economy
208
630644
2770
Trong một nền kinh tế chính trị
mang tính toàn cầu
mang tính toàn cầu
10:45
to want to give up when we think
about transforming government.
about transforming government.
209
633438
3050
thật dễ để từ bỏ khi ta muốn
cái cách nhà nước
cái cách nhà nước
10:49
We can easily resign to the fact
or to the thinking
or to the thinking
210
637386
3501
Chúng ta có thể dễ dàng
từ chức vì suy nghĩ
từ chức vì suy nghĩ
10:52
that government is too inefficient,
211
640911
2342
rằng chính phủ quá kém hiệu quả,
10:55
too corrupt,
212
643277
1156
quá tham nhũng,
10:56
unfixable.
213
644457
1231
không thể sửa chữa nổi.
10:58
We might even rarely get
some key government responsibilities
some key government responsibilities
214
646527
3437
Thậm chí, ta có thể đem một vài
trách nhiệm chính của nhà nước
trách nhiệm chính của nhà nước
11:01
to other sectors,
215
649988
1200
cho các ngành khác,
cho các giải pháp cứu trợ,
11:03
to Band-Aid solutions,
216
651212
1169
11:04
or to just give up and feel helpless.
217
652405
2568
hoặc đơn giản là từ bỏ
và thấy bất lực.
và thấy bất lực.
11:08
But just because a system is sick
doesn't mean it's dying.
doesn't mean it's dying.
218
656029
3883
Nhưng một hệ thống bị ốm
không có nghĩa là nó sẽ chết.
không có nghĩa là nó sẽ chết.
11:12
We cannot afford to give up
219
660689
2807
Chúng ta không thể từ bỏ
11:15
when it comes to the challenges
of fixing our governments.
of fixing our governments.
220
663520
3033
khi đối mặt với thử thách
sửa chữa chính quyền.
sửa chữa chính quyền.
11:19
In the end,
221
667989
1156
Cuối cùng,
11:22
what really makes a government healthy
is when healthy cells --
is when healthy cells --
222
670682
4175
thứ thật sự làm một nhà nước khỏe mạnh
là khi những tế bào lành mạnh của nó
là khi những tế bào lành mạnh của nó
11:26
that's you and I --
223
674881
1991
là bạn và tôi --
11:29
get to the ground,
224
677834
1647
đứng lên
11:31
roll up our sleeves,
225
679505
1284
xắn tay áo
11:32
refuse to be helpless
226
680813
2105
từ chối trở nên bất lực.
11:34
and believe that sometimes,
227
682942
1796
và tin tưởng rằng đôi khi
11:36
all it takes is for us
to create some space
to create some space
228
684762
3230
tất cả những gì ta cần làm
là tạo ra không gian
là tạo ra không gian
11:40
for healthy cells to grow and thrive.
229
688016
2215
để những tế bào khỏe mạnh
phát triển và vận động.
phát triển và vận động.
11:42
Thank you.
230
690781
1157
Cảm ơn.
11:43
(Applause)
231
691962
6239
ABOUT THE SPEAKER
Charity Wayua - Public sector researcherIBM's Charity Wayua is a research manager in Nairobi, Kenya, where she leads the company's public sector research team.
Why you should listen
Dr. Charity Wayua creates commercially viable innovative solutions to address inefficiencies in the delivery of government services with the aim of creating an environment where businesses thrive. Wayua and her team work closely with the government and private sector to co-create various public sector solutions that make the delivery of government services to businesses more efficient and effective. The World Bank ranked Kenya the third most reformed country on its "Ease of Doing Business" ranking two years in a row, moving up 44 places in rank in just two years in part due to the work of Wayua's team.
Charity Wayua | Speaker | TED.com