ABOUT THE SPEAKER
Chimamanda Ngozi Adichie - Novelist
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature.

Why you should listen

In Nigeria, Chimamanda Ngozi Adichie's novel Half of a Yellow Sun has helped inspire new, cross-generational communication about the Biafran war. In this and in her other works, she seeks to instill dignity into the finest details of each character, whether poor, middle class or rich, exposing along the way the deep scars of colonialism in the African landscape.

Adichie's newest book, The Thing Around Your Neck, is a brilliant collection of stories about Nigerians struggling to cope with a corrupted context in their home country, and about the Nigerian immigrant experience.

Adichie builds on the literary tradition of Igbo literary giant Chinua Achebe—and when she found out that Achebe liked Half of a Yellow Sun, she says she cried for a whole day. What he said about her rings true: “We do not usually associate wisdom with beginners, but here is a new writer endowed with the gift of ancient storytellers.”

(Photo: Wani Olatunde) 

More profile about the speaker
Chimamanda Ngozi Adichie | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2009

Chimamanda Ngozi Adichie: The danger of a single story

ཆེ་མ་མན་ད་ཨེ་ཊིས་ཆེ། གཏམ་རྒྱུད་ངོས་གཅིག་མ་ཞིག་གི་ཉེན་ཁ།

Filmed:
21,248,547 views

ང་ཚོའི་མི་ཚེ་དང་། ལེགས་བྱང་ཡོད་ཚད་ནི་སྒྲུང་གཏམ་འདྲ་མིན་གྱིས་གྲུབ་པ་ཞིག་རེད། སྒྲུང་རིང་རྩོམ་པ་པོ་ཆེ་མ་མན་ད་ཨེ་ཊིས་ཆེ་ཡིས་ཁོ་མོའི་རང་ཉིད་ཀྱི་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་ལེགས་བྱང་ཇི་ལྟར་གསར་རྙེད་བྱུང་པ་དང་། གལ་སྲིད་ང་ཚོས་མི་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་པ་ཞིག་གི་སྐོར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ངོས་གཅིག་མ་ཞིག་ལས་གོ་མེད་ན། གོ་ནོར་ཐེབས་སྲིད་པའི་ཉེན་བརྡ་བཏང་འདུག།
- Novelist
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
I'm a storyteller.
0
0
2000
ང་ནི་སྒྲུང་བ་ཞིག་ཡིན།
00:14
And I would like to tell you a few personal stories
1
2000
3000
ངས་རང་ཉིད་སྒེར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཁག་ཅིག་ཁྱེད་ལ་བཤད་འདོད་བྱུང་།
00:17
about what I like to call "the danger of the single story."
2
5000
5000
དེ་ནི་ངས་"ལོ་རྒྱུས་ངོས་གཅིག་མའི་ཉན་ཁ་"ཅེས་འབོད་འདོད་ཡོད་པའི་སྐོར་ཡིན།
00:22
I grew up on a university campus in eastern Nigeria.
3
10000
4000
ང་ནི་ནའི་ཇི་རི་ཡའི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ཞིག་གི་ར་སྐོར་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་ཡིན།
00:26
My mother says that I started reading at the age of two,
4
14000
3000
ཨ་མས་བཤད་ན། ངས་ལོ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དཔེ་ཆ་བཀླགས་འགོ་བརྩམས་སོང་ཟེར།
00:29
although I think four is probably close to the truth.
5
17000
5000
ཡིན་ཡང་། ངས་བསམ་པར་ལོ་བཞི་ནས་བཙུཊ་པ་དེ་ནི་བདེན་པ་དང་ཐག་ཉེ་བ་ཡོད།
00:34
So I was an early reader, and what I read
6
22000
2000
དེར་བརྟེན། ང་ནི་དཔེ་དེབ་ཆུང་ངུའི་དུས་ནས་ཀློག་མཁན་གྲས་ཡིན།
00:36
were British and American children's books.
7
24000
3000
ངས་བཀླགས་པའི་དཔེ་དེབ་ནི་དབྱིན་ཡུལ་དང་ཨ་རིའི་བྱིས་སྒྲུང་རེད།
00:39
I was also an early writer,
8
27000
3000
མ་ཟད། ང་ནི་རྩོམ་འབྲིའི་ལས་ལའང་ཆུང་དུས་ནས་ཞུགས་པ་ཡིན།
00:42
and when I began to write, at about the age of seven,
9
30000
4000
ལོ་བདུན་ཡས་མས་ནས་འབྲི་འགོ་བཙུགས་པ་དང་
00:46
stories in pencil with crayon illustrations
10
34000
2000
དེ་ཡང་ཞ་སྨྱུག་གི་བྲིས་པའི་སྒྲུང་དང་མཚོན་ཁྲ་ཅན་གྱི་རི་མོས་བརྒྱན་པ་ཡིན་པས་
00:48
that my poor mother was obligated to read,
11
36000
3000
ངས་བརྩམས་ཆོས་དག་ནི་ངས་ཨ་མས་མ་བཀླགས་རང་བཀླགས་རེད།
00:51
I wrote exactly the kinds of stories I was reading:
12
39000
4000
ངས་བྲིས་བའི་སྒྲུང་ནི་ངས་བཀླགས་པའི་སྒྲུང་དག་དང་གཅིག་མཚུངས་དང་།
00:55
All my characters were white and blue-eyed,
13
43000
5000
ངའི་སྒྲུང་ནང་ཡོད་པའི་མི་སྣ་ཚང་མ་ཤ་མདོག་དཀར་པོ་དང་མིག་སྔོན་པོ་ཅན་ཤ་སྟག་ཡིན།
01:00
they played in the snow,
14
48000
2000
ཁོང་ཚོ་ཁ་བའི་ནང་དུ་རྩེད་མོ་རྩེད་པ་དང་།
01:02
they ate apples,
15
50000
2000
ཀུ་ཤུ་བཟའ་བ།
01:04
and they talked a lot about the weather,
16
52000
2000
གནམ་གཤིས་ཀྱི་སྐོར་ཡང་ཡང་འདི་ལྟར་བཤད།
01:06
how lovely it was
17
54000
2000
ཉི་མ་ཤར་བ་དེ་ནི་ཇི་འདྲའི་
01:08
that the sun had come out.
18
56000
2000
ངོ་མཚར་ཆེན་པོ་ཞིག་རེད་ཨང་།
01:10
(Laughter)
19
58000
2000
(དགོད་སྒྲ།)
01:12
Now, this despite the fact that I lived in Nigeria.
20
60000
3000
ང་ནེའི་་ཇི་རི་ཡི་ནང་དུ་འཚོ་བ་བསྐྱལ་བ་ལས།
01:15
I had never been outside Nigeria.
21
63000
4000
ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ལ་འགྲོ་མྱོང་རྩ་ནས་མེདགཞིང་།
01:19
We didn't have snow, we ate mangoes,
22
67000
3000
ང་ཚོའི་ལུང་པར་གངས་མི་འབབ་ལ། ཤིང་ཏོག་ཨ་མྲ་བཟའ།
01:22
and we never talked about the weather,
23
70000
2000
ང་ཚོས་རྩ་ནས་གནམ་གཤིས་ཀྱི་སྐོར་མི་བཤད།
01:24
because there was no need to.
24
72000
2000
གང་ལེགས་ཤེ་ན། གནམ་གཤིས་སྐོར་བཤད་དགོས་དོན་མེད།
01:26
My characters also drank a lot of ginger beer
25
74000
3000
ངས་བྲིས་བའི་སྒྲུང་གི་མི་སྣ་དག་གིས་ལྒ་སྐྱའི་བྷི་ཡར་མང་པོ་འཐུང་།
01:29
because the characters in the British books I read
26
77000
2000
གང་ལེགས་ཞེ་ན། ངས་བཀླགས་པའི་དབྱིན་ཇིའི་སྒྲུང་གི་མི་སྣ་ཚོས་
01:31
drank ginger beer.
27
79000
2000
ལྒ་སྐྱའི་བྷི་ཡར་འཐུང་།
01:33
Never mind that I had no idea what ginger beer was.
28
81000
3000
ངས་ལྒ་སྐྱའི་བྷི་ཡར་ཞེས་བ་ཅི་ཞིག་ཡིན་མིན་ཤེས་ཀྱི་མེད་པའི་ཐོག་ནས་ཡིན།
01:36
(Laughter)
29
84000
1000
(དགོད་སྒྲ།)
01:37
And for many years afterwards, I would have a desperate desire
30
85000
3000
དེ་རྗེས་ལོ་ངོ་མང་པོའི་རིང་ང་ལ་ལྒ་སྐྱའི་བྷི་ཡར་གྱི་བྲོ་བ་མྱངས་
01:40
to taste ginger beer.
31
88000
2000
འདོད་ཆེན་པོ་སྐྱེས།
01:42
But that is another story.
32
90000
2000
འོན་ཀྱང་། དེ་ནི་སྒྲུང་གཞན་ཞིག་རེད།
01:44
What this demonstrates, I think,
33
92000
2000
ངས་བསམ་པར་འདིས་ག་རེ་སྟོན་གྱི་འདུག་ལབ་ན།
01:46
is how impressionable and vulnerable we are
34
94000
3000
ང་ཚོ་སྒྲུང་གིས་བག་ཆགས་འཇོག་སླ་བོ་དང་ཉེན་ཚབས་
01:49
in the face of a story,
35
97000
2000
ཇི་འདྲ་ཡོད་པ་སྟོན།
01:51
particularly as children.
36
99000
2000
ལྷག་པར་དུ་བྱིས་པ་ཡིན་པའི་སྐབས་ཡོང་།
01:53
Because all I had read were books
37
101000
2000
གང་ལེགས་ཤེ་ན། ངས་བཀླགས་པའི་དེབ་ཀྱི་ནང་གི་
01:55
in which characters were foreign,
38
103000
2000
མི་སྣ་ཚང་མ་ཕྱི་མི་རེད།
01:57
I had become convinced that books
39
105000
2000
ངའི་སེམས་སུ་དེབ་ནང་རང་བཞིན་གྱིས་
01:59
by their very nature had to have foreigners in them
40
107000
3000
ཕྱི་མི་ཡོད་དགོས་པ་དང་།
02:02
and had to be about things with which
41
110000
2000
ངས་སྒེར་ངོས་ནས་ངོས་འཛིན་བྱེད་མི་ཐུབ་པའི་
02:04
I could not personally identify.
42
112000
3000
སྐོར་ཡིན་དགོས་ཀྱི་ཡོད་པའི་་ཡིད་ཆེས་འཕེལ་བཅུག་སོང་།
02:07
Things changed when I discovered African books.
43
115000
4000
ང་ལ་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་དེབ་རྙེད་སོན་བྱུང་སྐབས་གནས་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་སོང་།
02:11
There weren't many of them available, and they weren't
44
119000
2000
དེ་འདྲའི་དཔེ་དེབ་མང་པོ་མེད་པ་དང་། ཕྱི་གླིང་བའི་དཔེ་དེབ་ནང་བཞིན་
02:13
quite as easy to find as the foreign books.
45
121000
2000
རྙེད་རྒྱུ་ལས་སླ་པོ་མི་འདུག།
02:15
But because of writers like Chinua Achebe and Camara Laye
46
123000
4000
ཆེས་ནོ་ཨ་ཆ་བྷས་དང་ཁ་མ་ར་ལེ་ཡས་ལྟ་བུའི་
02:19
I went through a mental shift in my perception
47
127000
2000
རྩོམ་པ་པོ་དག་གིས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་ངས་རྩོམ་རིག་ལ་བཟུང་བའི་
02:21
of literature.
48
129000
2000
ལྟ་སྟངས་ལ་འགྱུར་བ་ཕྱིན་སོང་།
02:23
I realized that people like me,
49
131000
2000
ངས་ང་ལྟ་བུའི་མི་
02:25
girls with skin the color of chocolate,
50
133000
2000
དེ་ཡང་བུད་མེད་ཤ་མདོག་སྨུག་ནག་ཅན་དང་
02:27
whose kinky hair could not form ponytails,
51
135000
3000
ལྟག་འཆིང་བཟོ་མི་ཐུབ་པའི་འཇུར་མདུད་ཀྱི་སྐྲ་ཅན་ཀྱང་
02:30
could also exist in literature.
52
138000
2000
རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་བྱ་བྱེད་ཆོག་པ་རྟོགས་བྱུང་།
02:32
I started to write about things I recognized.
53
140000
4000
ངས་རང་གིས་རྟོགས་པའི་བྱ་གཞག་སྐོར་འབྲི་འགོ་བརྩམས་པ་ཡིན།
02:36
Now, I loved those American and British books I read.
54
144000
4000
ངས་བཀླགས་པའི་ཨ་རི་དང་དབྱིན་ལན་གྱི་དེབ་དེ་ཚོར་དགའ།
02:40
They stirred my imagination. They opened up new worlds for me.
55
148000
4000
དཔེ་དེབ་དེ་དག་གིས་ངའི་འཆར་སྒོ་དཀྲུགས་པ་དང་འཇིག་རྟེན་གསར་བ་ཞིག་གི་སྒོ་མོ་ཕྱེས་བྱུང་།
02:44
But the unintended consequence
56
152000
2000
འོན་ཀྱང་། དམིགས་བྱ་མེད་པའི་མཇུག་འབྲས་ནི་
02:46
was that I did not know that people like me
57
154000
2000
ང་ལྟ་བུའི་མི་ཚོ་རྩོམ་རིག་གི་བརྗོད་བྱ་བྱས་ཆོག་པ་
02:48
could exist in literature.
58
156000
2000
ངས་ཧ་མ་གོ་བ་དེ་རེད།
02:50
So what the discovery of African writers did for me was this:
59
158000
4000
ངས་ཨ་ཧྤེ་རི་ཁའི་རྩོམ་པ་པོ་དག་གསར་རྙེད་བྱུང་ནས་ཅི་ཞིག་ཐོབ་འདུག་ཞེ་ན།
02:54
It saved me from having a single story
60
162000
3000
ངའི་དཔེ་ཆ་བརྗོད་དོན་ནི་རྐྱང་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་སྙམ་པའི་
02:57
of what books are.
61
165000
2000
ལྟ་བ་དེ་ནོར་འཁྲུལ་ཡིན་པ་བསྒྲུབས་པ་རེད།
02:59
I come from a conventional, middle-class Nigerian family.
62
167000
3000
ང་ནི་ནེའི་་ཇེ་རི་ཡ་ཡི་འབྱོར་འབྲིང་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།
03:02
My father was a professor.
63
170000
2000
ངའི་ཨ་ཕ་གཙུག་ལག་སློབ་དཔོན་ཞིག་དང་།
03:04
My mother was an administrator.
64
172000
3000
ཨ་མ་ནི་འཛིན་སྐྱོང་བྱེད་པོ་ཞིག་རེད།
03:07
And so we had, as was the norm,
65
175000
3000
དེ་འདྲ་སོང་འགྲོ་སྲོལ་ལྟར་ང་ཚོའི་ནང་དུ་
03:10
live-in domestic help, who would often come from nearby rural villages.
66
178000
5000
ཉེ་འདབས་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་ནས་ཡོང་བའི་ནང་ལས་བྱེད་མཁན་གྱི་གཡོག་པོ་ཞིག་ཡོད།
03:15
So the year I turned eight we got a new house boy.
67
183000
4000
ང་ལོ་བརྒྱད་ལ་སོན་མཚམས་ང་ཚོར་གཡོག་པོ་ཞིག་རག་པ་རེད།
03:19
His name was Fide.
68
187000
2000
ཁོང་མིང་ལ་ཧྥེ་ཏིས་ཟེར།
03:21
The only thing my mother told us about him
69
189000
3000
ཨ་མས་ཁོང་གི་སྐོར་བཤད་པའི་སྐད་ཆ་གཅིག་པོ་ནི་
03:24
was that his family was very poor.
70
192000
3000
ཁོང་གི་ནང་མི་ཧ་ཅང་ཉམ་ཐག་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་རེད།
03:27
My mother sent yams and rice,
71
195000
2000
ངའི་ཨ་མས་གྲོ་མ་དང་འབྲས།
03:29
and our old clothes, to his family.
72
197000
3000
ང་སོའི་དུག་ལོག་རྙིང་པ་རྣམས་ཁོང་གི་ནང་མིར་བསྐུར།
03:32
And when I didn't finish my dinner my mother would say,
73
200000
2000
ངས་དགོང་ཟས་ཚང་མ་མ་ཟ་བའི་སྐབས་སུ་ཨ་མས་ང་ལ་
03:34
"Finish your food! Don't you know? People like Fide's family have nothing."
74
202000
5000
"ཟ་མ་ཚང་མ་ཟོ། ཧྥེ་ཏིས་ལྟ་བུའི་མི་ཚོའི་ནང་དུ་ཅི་ཡང་མེད་པ་མི་ཤེས་སམ།"ཞེས་བརྗོད།
03:39
So I felt enormous pity for Fide's family.
75
207000
4000
དེར་བརྟེན། ངས་ཧྥེ་ཏིས་ཀྱི་ནང་མིར་རྙིང་རྗེ་དྲག་པོ་སྐྱེས་བྱུང་།
03:43
Then one Saturday we went to his village to visit,
76
211000
3000
དེ་ནས་རེས་གཟའ་སྤེན་པ་ཞིག་ལ་ང་ཚོ་ཁོང་གི་གྲོང་གསེབ་དུ་ལྟ་སྐོར་ལ་སོང་བ་ཡིན།
03:46
and his mother showed us a beautifully patterned basket
77
214000
4000
ཁོའི་ཨ་མས་ང་ཚོར་ཡིད་དུ་འོང་བའི་བཀོད་རིས་ཅན་གྱི་སླེ་བོ་ཞིག་བསྟན་བྱུང་།
03:50
made of dyed raffia that his brother had made.
78
218000
3000
དེ་ནི་ཁོང་གི་གཅེན་པོས་བཟོས་ཞིང་ཚོས་བརྒྱབ་པའི་རྩ་རྒྱུས་རེད་འདུག།
03:53
I was startled.
79
221000
2000
ང་ཧང་སངས་བྱུང་།
03:55
It had not occurred to me that anybody in his family
80
223000
3000
ངས་ཁོང་གི་ནང་མི་སུ་ཞིག་གིས་ཀྱང་བཅའ་དངོས་གང་རུང་རེ་
03:58
could actually make something.
81
226000
3000
བཟོ་ཐུབ་རྒྱུ་རེད་བསམ་མྱོང་རྩ་ནས་མེད།
04:01
All I had heard about them was how poor they were,
82
229000
3000
ངས་ཁོང་ཚོའི་སྐོར་གོ་བ་ནི་ཉམ་ཐག་ཡིན་རབས་རྐྱང་ཡིན་པས།
04:04
so that it had become impossible for me to see them
83
232000
2000
ངས་ཁོང་ཚོའི་སྐོར་ལ་བསམ་གཞིག་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི་
04:06
as anything else but poor.
84
234000
3000
ཉམ་ཐག་ལས་གཞན་མ་མཆིས།
04:09
Their poverty was my single story of them.
85
237000
4000
ཁོང་ཚོའི་ནང་མིའི་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་གནས་བབ་ནི་ངའི་སྒྲུང་ངོས་གཅིག་པོ་རེད།
04:13
Years later, I thought about this when I left Nigeria
86
241000
2000
ལོ་ངོ་མང་པོའི་རྗེས་སུ་ང་ནེའི་ཇི་རི་ཡ་དང་བྲལ་ནས་ཨ་རིར་མཐོ་སློབ་འགྲིམས་
04:15
to go to university in the United States.
87
243000
3000
སྐབས་འདིའི་སྐོར་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན།
04:18
I was 19.
88
246000
2000
སྐབས་དེར་ངའི་ལོ་༡༩་རེད།
04:20
My American roommate was shocked by me.
89
248000
4000
ངའི་ཨ་རིའི་ཤག་རོགས་དེ་ང་ལ་ཧང་སངས་འདུག།
04:24
She asked where I had learned to speak English so well,
90
252000
3000
ཁོ་མོས་ངས་དེ་འདྲའི་དབྱིན་སྐད་ལེགས་པོ་ཞིག་གང་ནས་སྦྱངས་མིན་དྲིས།
04:27
and was confused when I said that Nigeria
91
255000
2000
ངས་དབྱིན་ཡིག་ནི་ནེའི་ཇེ་རི་ཡའི་གཞུང་སྤྱོད་ཡི་གེ་རེད་ཅེས་ལན་བཏབ་དུས་
04:29
happened to have English as its official language.
92
257000
5000
ཁོ་མོ་མགོ་འཐོམས་སོང་།
04:34
She asked if she could listen to what she called my "tribal music,"
93
262000
4000
ཁོ་མོས་ང་ལ་ང་ཚོའི་ "རུས་སྡེ་ཡི་གླུ་དབྱངས་" ལ་ཉན་ན་འགྲིག་མིན་རེ་བ་ཞུས་བས།
04:38
and was consequently very disappointed
94
266000
2000
ངས་ང་ལ་ཡོད་པའི་གླུ་བ་མ་རི་ཡ་ཁེ་རིས་ཀྱི་གླུ་དབྱངས་གྱི་ཀྲེབ་ཐག་
04:40
when I produced my tape of Mariah Carey.
95
268000
2000
སྟོན་སྐབས་ཁོ་མོ་ཡིད་སེམས་ཕམ་འདུག།
04:42
(Laughter)
96
270000
3000
(དགོད་སྒྲ།)
04:45
She assumed that I did not know how
97
273000
2000
ཁོ་མོས་ངས་ཐབ་ཁ་གང་འདྲ་བྱས་ཏེ་བེད་སྤྱོད་གཏོང་སྟངས་
04:47
to use a stove.
98
275000
3000
ཤེས་ཀྱི་མ་རེད་སྙམ་འདུག།
04:50
What struck me was this: She had felt sorry for me
99
278000
2000
ང་ཧང་སངས་བཅུག་པ་ནི། ཐ་ན་ཁོ་མོས་ང་
04:52
even before she saw me.
100
280000
2000
མ་མཐོང་གོང་ནས་ང་ལ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེས་འདུག།
04:54
Her default position toward me, as an African,
101
282000
4000
ཁོ་མོས་ང་ལ་བཟུང་བའི་གཞི་རྩའི་ལྟ་སྟངས་ནི་ང་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཞིག་ཡིན་པས་ཆ་ནས་
04:58
was a kind of patronizing, well-meaning pity.
102
286000
4000
ཁོ་མོའི་སྣང་ངོར་ཡོད་པའི་ང་ནི་སྦྱིན་གཏོང་དང་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་གཞི་ཙམ་ཞིག་རེད།
05:02
My roommate had a single story of Africa:
103
290000
3000
ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་སེམས་སུ་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་སྐོར་གྱི་
05:05
a single story of catastrophe.
104
293000
3000
ཆག་སྒོའི་གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་པ་ཞིག་མ་གཏོགས་མི་འདུག།
05:08
In this single story there was no possibility
105
296000
2000
གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་པ་འདིའི་ནང་དུ་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཞིག་
05:10
of Africans being similar to her in any way,
106
298000
4000
ཕྱོགས་གང་ཐད་ནས་ཁོ་མོ་དང་འདྲ་བོ་ཡོང་མི་སྲིད་སྙམ་འདུག།
05:14
no possibility of feelings more complex than pity,
107
302000
3000
ཁོང་ཚོར་སྙིང་རྗེ་སྐྱེས་བ་ལས་གནད་དོནགཞན་ཡོད་མི་སྲིད་པ་དང་།
05:17
no possibility of a connection as human equals.
108
305000
4000
འདྲ་མཉམ་གྱི་མི་ཡིན་པའི་རྣམ་པ་མངོན་མི་སྲིད་པ་བྱུང་།
05:21
I must say that before I went to the U.S. I didn't
109
309000
2000
ངས་ངེས་བར་དུ་བཤད་རྒྱུ་ཞིག་ལ། ང་ཨ་རིར་མ་སོང་བའི་སྔོན་ལ་
05:23
consciously identify as African.
110
311000
3000
ཤེས་བཞིན་དུ་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཞིག་ཡིན་སྙམ་པ་ཚོར་མྱོང་མེད།
05:26
But in the U.S. whenever Africa came up people turned to me.
111
314000
3000
ཡིན་ཡང་། ཨ་རིར་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་སྐོར་གླེང་ཐེངས་རེ་རེར་མི་ཚོས་ང་ལ་བལྟ།
05:29
Never mind that I knew nothing about places like Namibia.
112
317000
4000
ངས་ནམ་མི་བྷི་ཡ་ལྟ་པུའི་ས་ཆ་སྐོར་གང་ཡང་ཤེས་ཀྱི་མེད་རུང་དེ་བྱུང་།
05:33
But I did come to embrace this new identity,
113
321000
2000
འོན་ཀྱང་། ངས་རང་གི་ངོ་བོ་གསར་བ་འདི་ལ་འཐམས་འགོ་བཙུགས་པ་ཡིན།
05:35
and in many ways I think of myself now as African.
114
323000
3000
ད་ཆ་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ནས་རང་ཉིད་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཞིག་ཡིན་སྣང་སྐྱེས།
05:38
Although I still get quite irritable when
115
326000
2000
འོན་ཀྱང་། མི་ཚོས་་ད་ལྟའང་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་ལ་
05:40
Africa is referred to as a country,
116
328000
2000
ངོས་འཛིན་བྱས་ཚེ་སུན་སྣང་སྐྱེ་གི་འདུག།
05:42
the most recent example being my otherwise wonderful flight
117
330000
4000
དེའི་དཔེ་མཚོན་གསར་ཤོས་དེ་ལ་རྒོ་སི་ནས་ཉིན་གཉིས་གོང་ཡོང་པའི་གནམ་གྲུའི་
05:46
from Lagos two days ago, in which
118
334000
2000
ནང་ཡོང་སྐབས་ཝར་ཇིན་གནམ་གྲུའི་
05:48
there was an announcement on the Virgin flight
119
336000
2000
གསལ་བསྒྲགས་གནང་བ་ཞིག་ནང་རོགས་སྐྱོར་གྱི་ལས་གཞི་
05:50
about the charity work in "India, Africa and other countries."
120
338000
5000
"རྒྱ་གར་དང་། ཨ་ཧྥི་རི་ཁ། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ནང་" གནང་གི་ཡོད་པའི་སྐོར་བཤད་སོང་།
05:55
(Laughter)
121
343000
1000
(དགོད་སྒྲ།)
05:56
So after I had spent some years in the U.S. as an African,
122
344000
4000
ང་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཞིག་གིས་ཨ་རིའི་འཚོ་བ་ལོ་ཁ་ཤས་ལ་རོལ་རྗེས
06:00
I began to understand my roommate's response to me.
123
348000
4000
ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱི་ང་ལ་བཟུང་བའི་ལྟ་སྟངས་ཏེ་ཧ་གོ་འགོ་ཚུགས་སོང་།
06:04
If I had not grown up in Nigeria, and if all I knew about Africa
124
352000
3000
གལ་ཏེ་ང་ནའི་ཇེ་རི་ཡ་ནང་དུ་ལག་ཆགས་མེད་པར། ངས་རང་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་སྐོར་ཤེས་བ་ནི་
06:07
were from popular images,
125
355000
2000
ཡོངས་ཁྱབ་ཀྱི་རྣམ་པ་ནས་ཡིན་ན།
06:09
I too would think that Africa was a place of
126
357000
3000
ངས་ཀྱང་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་ཞེས་ན་
06:12
beautiful landscapes, beautiful animals,
127
360000
4000
ས་བབས་མཛེས་མོ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་རི་དགས།
06:16
and incomprehensible people,
128
364000
2000
དཔོག་དཀའ་བའི་མི་རིགས།
06:18
fighting senseless wars, dying of poverty and AIDS,
129
366000
3000
དོན་མེད་ཀྱི་དམག་འཁྲུག་རྒྱག་ཞིང་། ཉམས་ཐག་གི་གནས་སྟངས་དང་། ཨེ་ཙིའི་ནད་ཀྱིས་ཤི་བ།
06:21
unable to speak for themselves
130
369000
3000
རང་གི་དོན་དུ་སྐད་ཆ་བཤད་མི་ཐུབ་པ།
06:24
and waiting to be saved
131
372000
2000
སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་ཕྱི་མི་དཀར་པོ་ཞིག་གིས་
06:26
by a kind, white foreigner.
132
374000
3000
སྐྱོབ་རྒྱུར་སྒུག་ནས་ཡོད་པ་དེ་བསམས་ཀྱི་རེད།
06:29
I would see Africans in the same way that I,
133
377000
2000
ངས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་ནི་ངས་ཧྥེ་ཏིས་ཀྱི་ཁྱིམ་ཚང་ལ་
06:31
as a child, had seen Fide's family.
134
379000
4000
ལ་བཟུང་བའི་བྱིས་དུས་ཀྱི་ལྟ་སྟངས་དེ་ཡིན་རྒྱུ་རེད།
06:35
This single story of Africa ultimately comes, I think, from Western literature.
135
383000
4000
ཨ་ཧྥེ་རི་ཁར་བཟུང་བའི་ལྟ་སྟངས་ངོས་གཅིག་མ་འདི་ངས་བལྟས་ན་ནུབ་ཕྱོགས་
རྩོམ་རིག་ནས་བྱུང་འདུག།
06:39
Now, here is a quote from
136
387000
2000
འདིར་༡༥༦༡་ལོར་ནུབ་ཨ་ཧྥི་རི་ཁར་མཚོ་འགྲུལ་བྱེད་མཁན་གྱི་ལོན་ཊོན་
06:41
the writing of a London merchant called John Locke,
137
389000
3000
ཚོང་བ་ཇོན་ལོག་གི་ཡི་བརྩམས་ཆོས་
06:44
who sailed to west Africa in 1561
138
392000
3000
ནང་གི་ལུངས་ཤིག་དྲངས་ན།
06:47
and kept a fascinating account of his voyage.
139
395000
5000
ཁོང་གིས་ངོ་མཚར་བའི་མཚོ་འགྲུལ་གྱི་ཟིན་བྲིས་ཤིག་ཉར་འདུག།
06:52
After referring to the black Africans
140
400000
2000
ཁོང་གིས་ཤ་མདོག་ནག་པའི་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཚོ་ནི་
06:54
as "beasts who have no houses,"
141
402000
2000
"སྡོད་ཁང་མེད་པའི་གཅན་གཟན་" ལ་ངོས་བཟུང་འདུག།
06:56
he writes, "They are also people without heads,
142
404000
4000
"ཁོང་ཚོ་ནི་མགོ་མེད་པའི་མི་རིགས་ཤིག་དང་།
07:00
having their mouth and eyes in their breasts."
143
408000
5000
ཁ་དང་མིག་རྣམས་ནུ་མིའི་ནང་དུ་འདུག།"
07:05
Now, I've laughed every time I've read this.
144
413000
2000
ངས་འདི་ག་དུས་ཀློག་ཀྱང་གད་མོ་བགད་པ་ཡིན།
07:07
And one must admire the imagination of John Locke.
145
415000
4000
ང་ཚོས་ཇོན་ལོག་གི་འཆར་སྣང་ལ་ངེས་བར་དུ་ཡི་རངས་བྱེད་དགོས།
07:11
But what is important about his writing is that
146
419000
2000
ཡིན་ཡང་། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་ཅི་ཞིག་སྟོན་གྱི་འདུག་ཅེ་ན།
07:13
it represents the beginning
147
421000
2000
དེས་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་རིག་གཞུང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་
07:15
of a tradition of telling African stories in the West:
148
423000
3000
ངོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ་མགོ་ཚུགས་པའི་ལམ་སྲོལ་གྱི་དུས་མཚོན་གྱི་འདུག།
07:18
A tradition of Sub-Saharan Africa as a place of negatives,
149
426000
3000
ལམ་སྲོལ་དེས་ས་ཧ་ར་ལྷོ་ངོས་སུ་ཡོད་པའི་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་བ་ཚོ་ནི་ངན་པ་རྐྱང་རྐྱང་གི་གཟུགས་ཏེ།
07:21
of difference, of darkness,
150
429000
2000
གཞན་དང་མི་འདྲབ་དང་། ནག་ཁུང་ནང་ཡོད་པའི་
07:23
of people who, in the words of the wonderful poet
151
431000
4000
མི་ཡིན་པ། ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་སྙན་ངག་པ་
07:27
Rudyard Kipling,
152
435000
2000
རོས་ཊི་ཡར་ཊི་ཀེབ་ལེང་གྱི་ཚིག་གི་ནང་དུ་
07:29
are "half devil, half child."
153
437000
3000
"ཕྱེད་ཀ་བདུད་དང་ཕྱེད་ཀ་བྱིས་པ་རེད།"
07:32
And so I began to realize that my American roommate
154
440000
3000
དེ་འདྲ་སོང་། ངས་གསལ་བོར་ཤེས་འགོ་ཚུགས་པ་ཞིག་ནི།
07:35
must have throughout her life
155
443000
2000
ངའི་ཨ་མེ་རི་ཀའི་ཤག་རོགས་ཀྱི་མི་ཚེ་ཧྲིལ་བོར་
07:37
seen and heard different versions
156
445000
2000
ངའི་སློབ་དཔོན་ཞིག་དང་འདྲ་བའི་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་སྐོར་གྱི་སྒྲུང་ངོས་གཅིག་མ་རྐྱང་རྐྱང་
07:39
of this single story,
157
447000
2000
གོ་ཡོད་རྒྱུ་རེད།
07:41
as had a professor,
158
449000
2000
ངའི་སློབ་དཔོན་དེས་ཐེངས་ཤིག་བརྗོད་རྒྱུར།
07:43
who once told me that my novel was not "authentically African."
159
451000
5000
ངས་བརྩམས་པའི་སྒྲུང་རིང་དེ་ནི་ "ཨ་ཧྥེ་རི་ཁའི་ཁྱད་ཆོས་ངོ་མ་" མི་འདུག་ཟེར།
07:48
Now, I was quite willing to contend that there were a number of things
160
456000
2000
ད་ལྟ་ངས་ཁས་ལེན་བྱེད་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི།
07:50
wrong with the novel,
161
458000
2000
ངའི་སྒྲུང་རིང་དེར་སྐྱོན་གྱི་ཆ་མང་པོ་ཡོད་རྒྱུ་རེད།
07:52
that it had failed in a number of places,
162
460000
4000
ཕྱོགས་མང་པོ་ནས་སྒྲུང་གི་ཁྱད་ཆོས་དེ་ཚང་ཡོད་རྒྱུ་མ་རེད།
07:56
but I had not quite imagined that it had failed
163
464000
2000
ཡིན་ཡང་། ངས་སྒྲུང་དེས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་ཚད་ལྡན་མཚོན་ཐུབ་མི་འདུག་སྙམ་པའི་
07:58
at achieving something called African authenticity.
164
466000
3000
ཚོར་བ་དེ་བྱུང་མྱོང་མེད།
08:01
In fact I did not know what
165
469000
2000
དངོས་ཡོད་ཐོག་ངས་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་
08:03
African authenticity was.
166
471000
3000
ཚད་ལྡན་ཞེས་བ་དེ་ག་རེད་ཡིན་མིན་ཤེས་ཀྱི་མེད།
08:06
The professor told me that my characters
167
474000
2000
སློབ་དཔོན་གྱིས་བརྗོད་རྒྱུར་ངའི་སྒྲུང་གི་མི་སྣ་དག་ནི་
08:08
were too much like him,
168
476000
2000
ཁོང་དང་འདྲ་བའི་
08:10
an educated and middle-class man.
169
478000
2000
སློབ་སྦྱོང་ཅན་གྱི་འབྱོར་འབྲིང་གྲལ་རིམ་པ་རྐྱང་རྐྱང་རེད་ཟེར།
08:12
My characters drove cars.
170
480000
2000
ངའི་སྒྲུང་གི་མི་སྣ་དག་གིས་མོ་ཊ་གཏོང་ལ།
08:14
They were not starving.
171
482000
3000
ཁོང་ཚོ་ལྟོགས་ཤི་ཐེབས་ཀྱི་མེད།
08:17
Therefore they were not authentically African.
172
485000
4000
དེར་བརྟེན། ཁོང་ཚོ་་ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་ཚད་ལྡན་མ་རེད།
08:21
But I must quickly add that I too am just as guilty
173
489000
3000
ཡིན་ཡང་། ངས་གང་མགྱོགས་ངོས་ལེན་དགོས་པ་ཞིག་ནི་སྒྲུང་ངོས་གཅིག་ཅན་
08:24
in the question of the single story.
174
492000
3000
གྱི་གནད་དོན་ཐོག་ང་ཡང་ཉེས་ཅན་ཞིག་ཡིན།
08:27
A few years ago, I visited Mexico from the U.S.
175
495000
4000
ལོ་ཁ་ཤས་སྔོན་ལ་ང་ཨ་རི་ནས་མེག་སེས་ཁོ་རུ་ཕྱིན་པ་ཡིན།
08:31
The political climate in the U.S. at the time was tense,
176
499000
2000
སྐབས་དེའི་ཨ་རིའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཛ་དྲག་རེད།
08:33
and there were debates going on about immigration.
177
501000
4000
དེ་སྐབས་ཕྱི་མི་གནས་སྤོར་བའི་སྐོར་བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།
08:37
And, as often happens in America,
178
505000
2000
ཨ་རིར་རྒྱུན་དུ་འབྱུང་བ་ལྟར་
08:39
immigration became synonymous with Mexicans.
179
507000
3000
ཕྱི་མ་གནས་སྤོ་ཞེས་བ་ནི་མེག་སེས་ཁོ་ཡི་མི་དང་དོན་གཅིག་ལྟ་བུ་ཆགས་པ་རེད།
08:42
There were endless stories of Mexicans
180
510000
2000
མེག་སེས་ཁོ་ཡི་མི་ཚོའི་སྐོར་ལ་རྗོགས་རྒྱུ་མེ་ད་
08:44
as people who were
181
512000
2000
པའི་སྐད་ཆ་ཡོང་བཞིན་འདུག་
08:46
fleecing the healthcare system,
182
514000
2000
ཁོང་ཚོས་འཕྲོད་བསྟེན་མཐུན་རྐྱེན་བེད་སྤྱོད་མང་པོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ།
08:48
sneaking across the border,
183
516000
2000
ས་མཚམས་ནས་སིམ་འཛུལ་བྱེད་བཞིན་པ།
08:50
being arrested at the border, that sort of thing.
184
518000
4000
ས་མཚམས་ནས་བཙོན་འཇུག་བྱས་པ་སོགས་སྐོར་རེད།
08:54
I remember walking around on my first day in Guadalajara,
185
522000
4000
ངས་ཉིན་དང་པོར་རྒོ་ཏ་ལ་ཧ་རར་ཡར་མར་འཁོར་ནས་
08:58
watching the people going to work,
186
526000
2000
མི་རྣམས་ལས་ཀར་འགྲོ་བ་དང་།
09:00
rolling up tortillas in the marketplace,
187
528000
2000
ཁྲོམ་གཞུང་དུ་བག་ལེབ་སྒྲིལ་བ།
09:02
smoking, laughing.
188
530000
3000
ཐ་མག་འཐུང་བ། གད་མོ་དགོད་པ་སོགས་ལ་བལྟས།
09:05
I remember first feeling slight surprise.
189
533000
3000
ངས་ཚོར་བ་ཐོག་མ་དེ་ཡ་མཚན་བྱུང་ལ།
09:08
And then I was overwhelmed with shame.
190
536000
3000
དེ་རྗེས་ངོ་ཚ་ཆེན་པོ་སྐྱེས་བྱུང་།
09:11
I realized that I had been so immersed
191
539000
3000
ང་ནི་གསར་ལམ་ཁག་ཏུ་ཁྱབ་པའི་མེག་སེས་ཁན་གྱི་མི་ཚོས་
09:14
in the media coverage of Mexicans
192
542000
2000
སྐོར་གཅིག་པུར་འཐིམས་འདུག་པ་ཚོར།
09:16
that they had become one thing in my mind,
193
544000
2000
ཁོང་ཚོ་ནི་ངའི་སེམས་སུ་
09:18
the abject immigrant.
194
546000
3000
ཐབས་སྡུག་གི་་གནས་སྤོ་བྱས་པ་ཁོ་ན་རེད།
09:21
I had bought into the single story of Mexicans
195
549000
2000
ང་མེག་སེས་ཁན་སྐོར་གྱི་སྒྲུང་ངོས་གཅིག་མ་དེ་འདང་བརྒྱབ་དུས་
09:23
and I could not have been more ashamed of myself.
196
551000
3000
རང་གིས་རང་ལ་དེ་ལས་ལྷག་པའི་ངོ་ཚ་ཞིག་མི་འདུག།
09:26
So that is how to create a single story,
197
554000
2000
དེ་ནི་གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་པ་ཞིག་བཟོ་སྟངས་རེད།
09:28
show a people as one thing,
198
556000
3000
མི་རིགས་ཤིག་རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་བརྩི་ལ་
09:31
as only one thing,
199
559000
2000
གཅིག་ཁོ་ནར་བརྩི་བ་དེ་རེད།
09:33
over and over again,
200
561000
2000
ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་
09:35
and that is what they become.
201
563000
3000
དེ་ནི་མི་རིགས་ཏེ་ཇི་ལྟར་ལྟ་སྟངས་འཛིན་མིན་དེ་རེད།
09:38
It is impossible to talk about the single story
202
566000
2000
སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་སྐོར་མ་བཤད་པར་
09:40
without talking about power.
203
568000
3000
སྒྲུང་ངོས་གཅིག་མ་ཞིག་བཤད་རྒྱུ་ཁག་པོ་རེད།
09:43
There is a word, an Igbo word,
204
571000
2000
ཨེགྷི་བྷོ་ཡི་མི་རིགས་ཚོར་ཚིག་ཅིག་ཡོད།
09:45
that I think about whenever I think about
205
573000
2000
ངས་ནམ་ཡིན་ཡང་འཛམ་གླིང་གི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ལ་འདང་རྒྱག་སྐབས་
09:47
the power structures of the world, and it is "nkali."
206
575000
3000
ཚིག་དེའི་སྐོར་ལ་བསམ་བློ་གཏོང་གི་ཡོད། ཚིག་དེ་ནི་"ཨན་ཀ་ལས་" རེད།
09:50
It's a noun that loosely translates
207
578000
2000
ཚིག་འདི་ནི་མིང་ཚིག་ཞིག་རེད་ལ།
09:52
to "to be greater than another."
208
580000
3000
ཟོར་ཡངས་པོར་བསྒྲུར་ན་ "གཞན་ཞིག་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་" ཞེས་བའི་དོན་རེད།
09:55
Like our economic and political worlds,
209
583000
3000
ང་ཚོའི་དཔལ་འབྱོར་དང་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལྟ་བུར་
09:58
stories too are defined
210
586000
2000
སྒྲུང་དེ་ཚོའང་ཨན་ཀ་ལས་རྩོ་དོན་དེ་
10:00
by the principle of nkali:
211
588000
3000
ཐོག་ནས་འགྲེལ་གྱི་ཡོད།
10:03
How they are told, who tells them,
212
591000
2000
ཇི་ལྟར་བཤད་པ་དང་། སུས་བཤད་པ།
10:05
when they're told, how many stories are told,
213
593000
3000
ག་དུས་བཤད་པ། ག་ཚོད་བཤད་མིན་ཚང་མ་
10:08
are really dependent on power.
214
596000
4000
དངོས་གནས་སྟོབས་ཤུགས་ལ་བསྟེན་ཡོད།
10:12
Power is the ability not just to tell the story of another person,
215
600000
3000
སྟོབས་ཤུགས་ནི་མི་གཞན་ཞིག་གི་སྐོར་བཤད་པའི་ནུས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པར་
10:15
but to make it the definitive story of that person.
216
603000
4000
མི་དེའི་སྐོར་གྱི་སྒྲུང་ངེས་གཏན་ཞིག་བཟོ་བ་དེ་རེད།
10:19
The Palestinian poet Mourid Barghouti writes
217
607000
2000
པ་ལེ་སི་ཏན་གྱི་སྙན་ངག་པ་མོ་རིས་ཊི་བྷར་གྷོ་ཏིས་ཀྱིས་
10:21
that if you want to dispossess a people,
218
609000
3000
གལ་ཏེ་ཁྱེད་ཀྱིས་མི་ཞིག་གི་བདག་དབང་འཕྲོག་དགོས་ན་
10:24
the simplest way to do it is to tell their story
219
612000
3000
ལས་སླ་ཤོས་དེ་ནི་ཁོང་ཚོའི་སྐོར་སྒྲུང་བརྗོད་པ་དང་།
10:27
and to start with, "secondly."
220
615000
3000
དེ་ཡང་འགོ་བཙུགས་སྐབས་"གཉིས་པའི་ཐོག"གསུངས།
10:30
Start the story with the arrows of the Native Americans,
221
618000
4000
ཨ་རིའི་ས་སྐྱེས་རྡོ་སྐྱེས་ཀྱི་མི་རིགས་ཀྱི་མདའི་སྐོར་འགོ་བཙུགས་པ་ལས་
10:34
and not with the arrival of the British,
222
622000
3000
དབྱིན་ཇིའི་མི་རིགས་ཡོང་བ་དེ་མི་བཤད་རྒྱུ་དེ་རེད།
10:37
and you have an entirely different story.
223
625000
3000
དེས་ན་ཁྱེད་ལ་རྩ་ནས་མི་འདྲ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཅིག་ཡོད་ངེས་རེད།
10:40
Start the story with
224
628000
2000
སྒྲུང་གི་མགོ་འཛུགས་ས་དེ་
10:42
the failure of the African state,
225
630000
2000
ཨ་ཧྤེ་རི་ཁའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕམ་ཁ་ནས་བཙུགས་རྒྱུ་ལས་
10:44
and not with the colonial creation of the African state,
226
632000
4000
དབང་བསྒྲུར་བའི་བཟོས་བའི་ཨ་ཧྤེ་རི་ཁའི་རྒྱལ་ཁབ་སྐོར་ནས་མིན་ན་
10:48
and you have an entirely different story.
227
636000
4000
སྤྱི་ཡོངས་ནས་སྒྲུང་གསར་བ་ཞིག་གྲུབ་ཁོ་ཐག་རེད།
10:52
I recently spoke at a university where
228
640000
2000
ཉེ་ཆར་མཐོ་སློབ་ཞིག་ཏུ་བཏམ་བཤད་སྤེལ་སྐབས་
10:54
a student told me that it was
229
642000
2000
སློབ་ཕྲུག་ཞིག་གིས་བརྗོད་རྒྱུར།
10:56
such a shame
230
644000
2000
ངའི་སྒྲུང་ནང་ཕོའི་མི་སྣ་ལྟར་
10:58
that Nigerian men were physical abusers
231
646000
3000
ནེ་ཇེ་རེས་ཀྱི་སྐྱེས་བ་ཚོ་ནི་རྡུང་རྡེག་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་དེ་
11:01
like the father character in my novel.
232
649000
3000
འདྲའི་ངོ་ཚ་པོ་ཞིག་རེད་ཟེར།
11:04
I told him that I had just read a novel
233
652000
2000
ངས་ཁོང་ལ་ངས་ད་ལྟ་རང་
11:06
called American Psycho --
234
654000
2000
ཨ་རིའི་སྨྱོན་པ་ཞེས་བའི་སྒྲུང་རིང་ཞིག་ཀློག་པ་ཡིན་ལབ་པ་ཡིན།
11:08
(Laughter)
235
656000
2000
༼དགོད་སྒྲ།༽
11:10
-- and that it was such a shame
236
658000
2000
ངས་ཁོང་ལ་ངོ་ཚ་དགོས་བ་ཞིག་ནི་
11:12
that young Americans were serial murderers.
237
660000
3000
ཨ་རིའི་གཞོན་སྐྱེས་ཚོ་ནི་མི་གསོད་མཁན་རྐྱང་རྐྱང་རེད་བཤད་པ་ཡིན།
11:15
(Laughter)
238
663000
4000
༼དགོད་སྒྲ།༽
11:19
(Applause)
239
667000
6000
༼ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།༽
11:25
Now, obviously I said this in a fit of mild irritation.
240
673000
3000
དེ་ནི་མངོན་གསལ་དོད་པོས་སྒོ་ནས་ང་སེམས་བསུན་པོ་ཆཊ་པ་སྐབས་བཤད་པ་ཡིན།
11:28
(Laughter)
241
676000
2000
༼དགོད་སྒྲ།༽
11:30
But it would never have occurred to me to think
242
678000
2000
འོན་ཀྱང་། ངས་བསམ་བློ་མ་འཁོར་བ་ཞིག་ནི་
11:32
that just because I had read a novel
243
680000
2000
ངས་སྒྲུང་དེབ་ཞིག་བཀླགས་པ་དང་
11:34
in which a character was a serial killer
244
682000
2000
དེའི་ནང་མི་སྣ་ཚང་མ་ལག་དམར་ཡིན་པ་དེས་
11:36
that he was somehow representative
245
684000
2000
ཨ་རི་ཡོད་ཚད་ཀྱི་ཚབ་མཚོན་
11:38
of all Americans.
246
686000
2000
རེད་སྙམ་པ་དེ་རེད།
11:40
This is not because I am a better person than that student,
247
688000
3000
དེ་ནི་ང་སློབ་ཕྲུག་དེ་ལས་ལེགས་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་མིན་པར།
11:43
but because of America's cultural and economic power,
248
691000
3000
ཨ་རིའི་རིག་གཞུང་དང་དཔལ་འབྱོར་གཉིས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་རེད།
11:46
I had many stories of America.
249
694000
2000
ང་ལ་ཨ་རིའི་སྐོར་གྱི་སྒྲུང་མང་པོ་ཡོད།
11:48
I had read Tyler and Updike and Steinbeck and Gaitskill.
250
696000
4000
ངས་ཊེ་ལིར་དང་། ཨབ་ཊ་ཡེག སཊཡེན་བྷེ་ཁེ་བཅས་བཀླགས་པ་ཡིན།
11:52
I did not have a single story of America.
251
700000
3000
ང་ལ་ཨ་རིའི་སྐོར་གྱི་སྒྲུང་ངོས་གཅིག་མ་ཞིག་མེད།
11:55
When I learned, some years ago, that writers were expected
252
703000
3000
ལོ་ཁ་ཤས་སྔོན་ལ།ངས་རྩོམ་པ་པོ་རྣམས་
11:58
to have had really unhappy childhoods
253
706000
4000
སྐད་གྲགས་ཆགས་པར་ངེས་པར་དུ་
12:02
to be successful,
254
710000
2000
མི་སྐྱིད་པའི་བྱིས་དུས་ཀྱི་འཚོ་བ་ཞིག་ཡོད་པ་ཧ་གོ་སོང་།
12:04
I began to think about how I could invent
255
712000
2000
ངས་ཕ་མ་ཚོས་ང་ལ་བློ་ངོར་མི་འབབ་པའི་བྱ་
12:06
horrible things my parents had done to me.
256
714000
2000
བ་ཞེད་སྣང་ཅན་གང་འདྲ་བྱས་མིན་སྒྲུང་ཞིག་གང་འདྲ་པཟོ་དགོས་མིན་ཐོག་བསམ་བློ་བཏང་བ་ཡིན།
12:08
(Laughter)
257
716000
2000
(དགོད་སྒྲ།)
12:10
But the truth is that I had a very happy childhood,
258
718000
4000
ཡིན་ཡང་། ང་ལ་བྱིས་དུས་ཀྱི་འཚོ་བ་སྐྱིད་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་དངོས་ཡོད་རེད།
12:14
full of laughter and love, in a very close-knit family.
259
722000
3000
འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཅན་གྱི་ཁྱིམ་ཚང་ཞིག་ནང་སྤྲོ་དགའི་ཁེངས་ནས་གནས།
12:17
But I also had grandfathers who died in refugee camps.
260
725000
4000
ཡིན་ཡང་། ང་ལ་སྐྱབས་བཅོལ་གྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ནས་གྲོངས་བའི་ཨ་མྱེ་ཁག་ཅིག་ཡོད།
12:21
My cousin Polle died because he could not get adequate healthcare.
261
729000
4000
ངའི་སྤུན་མཆེད་པོལ་ལེ་འཕྲོད་བསྟེན་བདག་སྐྱོང་ཚད་ལྡན་ཞིག་མ་རག་པས་གྲོངས་བ་རེད།
12:25
One of my closest friends, Okoloma, died in a plane crash
262
733000
3000
ངའི་གྲོགས་ཉེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་ཨོ་ཀོ་ལོ་མ་ནི་གནམ་གྲུ་བརྡབ་སྐྱོན་ཁྲོད་།དས་གྲོངས་ཕྱིན།
12:28
because our fire trucks did not have water.
263
736000
3000
གང་ལེགས་ཤེ་ན་ང་ཚོའི་མེ་འགོག་རླངས་འཁོར་ལ་ཆུ་མེད་པའི་རྐྱེན་རེད།
12:31
I grew up under repressive military governments
264
739000
3000
ང་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་དྲག་དམག་གི་གཞུང་ཞིག་གི་འོག་ནས་འཚར་ལོངས་བྱུང་པ་རེད།
12:34
that devalued education,
265
742000
2000
དེས་ཤེས་ཡོན་གྱི་རིན་ཐང་མི་བརྩི་བས།
12:36
so that sometimes my parents were not paid their salaries.
266
744000
3000
མཚམས་མཚམས་ངས་ཕ་མར་ཟླ་ཕོགས་སྤྲོད་ཀྱི་མེད།
12:39
And so, as a child, I saw jam disappear from the breakfast table,
267
747000
4000
དེར་བརྟེན། ང་བྱིས་པ་ཡིན་སྐབས།ཞོགས་ཇའི་སྐབས་ཤིང་ཏོག་བསྣུར་མ་ཟ་རྒྱུ་མེད་པ་ཆགས་སོང་།
12:43
then margarine disappeared,
268
751000
2000
དེ་ནས་ཤིང་མར་དག་མེད་པར་གྱུར་སོང་།
12:45
then bread became too expensive,
269
753000
3000
དེ་ནས་བག་ལེབ་ཀྱི་གོང་འཕར་སོང་།
12:48
then milk became rationed.
270
756000
3000
འོ་མ་རྒྱས་བཅད་བཟའ་བཅའ་རུ་གྱུར་སོང་།
12:51
And most of all, a kind of normalized political fear
271
759000
3000
དེ་ལས་ལྷག་པ་ནི་ང་ཚོའི་མི་ཚེ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ཆབ་སྲིད་
12:54
invaded our lives.
272
762000
4000
ཞེད་སྣང་གིས་དབང་དུ་བསྡུས་སོང་།
12:58
All of these stories make me who I am.
273
766000
2000
སྒྲུང་འདི་དག་གིས་ང་སུ་ཡིན་བཟོས་བ་རེད།
13:00
But to insist on only these negative stories
274
768000
4000
འོན་ཀྱང་། སྒྲུང་གཏམ་ངན་པ་རྐྱང་རྐྱང་གི་སྐོར་ལ་ནན་སྐུལ་བྱེད་རྒྱུ་ནི་
13:04
is to flatten my experience
275
772000
3000
རང་གི་ཉམས་མྱོང་ལེབ་ལེབ་བཟོ་བ་དང་།
13:07
and to overlook the many other stories
276
775000
2000
ངས་གྲུབ་ཆར་གྱུར་བའི་སྒྲུང་གཞན་དག་
13:09
that formed me.
277
777000
2000
སྣང་མེད་བྱེད་པ་ཡིན།
13:11
The single story creates stereotypes,
278
779000
3000
གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་པ་ཞིག་གིས་ལུགས་མ་བཟོ་གི་རེད།
13:14
and the problem with stereotypes
279
782000
3000
ལུགས་མའི་སྐྱོན་ནི་
13:17
is not that they are untrue,
280
785000
2000
དངོས་ཡོད་མ་ཡིན་པ་མིན་པར་
13:19
but that they are incomplete.
281
787000
2000
ཁ་ཚང་མེ་ད་པ་དེ་རེད།
13:21
They make one story become the only story.
282
789000
4000
ཁོང་ཚོས་སྒྲུང་གཅིག་བཟོས་བ་དེ་སྒྲུང་དེ་ཁོ་ན་ཆགས་པ་རེད།
13:25
Of course, Africa is a continent full of catastrophes:
283
793000
2000
ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་ནི་ཆག་སྒོ་མང་བའི་གླིང་ཕྲན་ཞིག་ཡིན་པ་ཨ་ཅང་ཅང་།
13:27
There are immense ones, such as the horrific rapes in Congo
284
795000
4000
སྐྱི་གཡའ་བའི་ཀོང་སྒོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཙན་གཡེམ་དང་།
13:31
and depressing ones, such as the fact that
285
799000
2000
རེ་ཐག་ཆད་དགོས་པའི་གནས་སྟངས་དཔེར་ན་
13:33
5,000 people apply for one job vacancy in Nigeria.
286
801000
5000
ནེ་ཇེ་རེ་ཡིའི་ལས་ཀའི་ས་མིག་གཅིག་ཏུ་མི་༥༠༠༠ གིས་འཚང་སྙན་འབུལ་བ་དག་ནི་དངོས་ཡོད་རེད།
13:38
But there are other stories that are not about catastrophe,
287
806000
3000
འོན་ཀྱང་། ཆག་སྒོ་མ་ཡིན་པའི་སྒྲུང་གཞན་པ་མང་པོ་ཡང་ཡོད།
13:41
and it is very important, it is just as important, to talk about them.
288
809000
4000
སྒྲུང་དེ་ཚོ་བཤད་རྒྱུ་ནི་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་རེད།
13:45
I've always felt that it is impossible
289
813000
2000
ངས་དུས་རྒྱུན་བསམ་གཞིགས་བྱེད་རྒྱུ་ཞིག་ལ་
13:47
to engage properly with a place or a person
290
815000
3000
མི་ཞིག་དང་ས་ཆ་ཞིག་གི་སྐོར་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་པར་
13:50
without engaging with all of the stories of that place and that person.
291
818000
4000
དེའི་སྐོར་གྱི་སྒྲུང་ཆ་ཚང་མ་ཤེས་ཐབས་མེད་རེད།
13:54
The consequence of the single story
292
822000
3000
གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་པ་ཞིག་གི་མཇུག་འབྲས་ནི་
13:57
is this: It robs people of dignity.
293
825000
3000
མི་མང་གིས་ཆེ་མཐོང་འཕྲོག་པ་དེ་རེད།
14:00
It makes our recognition of our equal humanity difficult.
294
828000
4000
དེས་ང་ཚོའི་འགྲོ་བ་མིའི་འདྲ་མཉམ་གྱི་གནད་འགག་ངོས་འཛིན་བྱེད་རྒྱུ་ཁག་པོ་བཟོ་གི་འདུག།
14:04
It emphasizes how we are different
295
832000
3000
དེས་ང་ཇི་ལྟར་གཅིག་པ་ཡིན་པའི་གནད་དོན་གྱི་
14:07
rather than how we are similar.
296
835000
2000
ཚབ་ཏུ་ང་ཚོ་ཇི་ལྟར་འདྲ་བོ་མེད་པ་གཙོ་བོར་འཛིན།
14:09
So what if before my Mexican trip
297
837000
2000
ང་མེག་སིས་ཁོ་ལ་འགྲུལ་བཞུད་མ་བྱས་བའི་གོང་དུ་
14:11
I had followed the immigration debate from both sides,
298
839000
4000
གལ་ཏེ་ངས་ཨ་རི་དང་མེག་སིས་ཁོ་ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་
14:15
the U.S. and the Mexican?
299
843000
2000
མི་རྣམས་གནས་སྤོར་བགྲོ་གླེང་ལ་ཉན་ཡོད་ན།
14:17
What if my mother had told us that Fide's family was poor
300
845000
4000
གལ་ཏེ་ཨ་མས་ང་ལ་ཧྥེ་ཏིས་ཀྱི་བཟའ་མི་ཚོ་ཉམ་ཐག་དང་
14:21
and hardworking?
301
849000
2000
ལས་ལ་བརྩོན་པ་ཞིག་ཡིན་ཅེས་བཤད་ཡོད་ན།
14:23
What if we had an African television network
302
851000
2000
གལ་ཏེ་ང་ཚོར་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་སྐོར་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་འདྲ་མིན་སྟོན་སའི་
14:25
that broadcast diverse African stories all over the world?
303
853000
4000
་ཨ་ཧྥི་རི་ཁའི་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་ཞིག་ཡོད་ན།
14:29
What the Nigerian writer Chinua Achebe calls
304
857000
2000
ནེ་ཇི་རི་ཡའི་རྩོམ་པ་པོ་ཆེས་ནོས་ཨ་ཆེ་བྷས་ཀྱིས་གཏན་ཚིགས་
14:31
"a balance of stories."
305
859000
3000
"གཏམ་རྒྱུ་ཀྱི་དྲང་སྙོམས་"ཞེས་བ་དེ་རེད།
14:34
What if my roommate knew about my Nigerian publisher,
306
862000
3000
གལ་ཏེ། ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་ངའི་དཔེ་དེབ་ཀྱི་ནེ་ཇི་རིའི་པར་འགྲེམས་བྱེད་པོ་
14:37
Mukta Bakaray,
307
865000
2000
མོག་ཏ་བྷ་ཀ་རེ་སྐོར་ཤེས་ཡོད་རྒྱུ་ན།
14:39
a remarkable man who left his job in a bank
308
867000
2000
ཁོང་ནི་མི་བསྔགས་འོས་བ་ཞིག་སྟེ། རང་གི་རྨི་ལམ་མངོན་འགྱུར་ཡོང་ཆེད་
14:41
to follow his dream and start a publishing house?
309
869000
3000
དངུལ་ཁང་གི་ལས་ཀ་བཞག་ཏེ་པར་སྐྲུན་ཁང་ཞིག་བཙུགས་པ་རེད།
14:44
Now, the conventional wisdom was that Nigerians don't read literature.
310
872000
4000
ནེ་ཇི་རི་ཡའི་མི་མང་གིས་རྩོམ་རིག་མི་ཀློག་པ་ནི་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཤེས་སྲོལ་ཞིག་རེད།
14:48
He disagreed. He felt
311
876000
2000
ཁོང་གིས་གནད་དོན་དེ་ཁས་ལེན་བྱས་མེད། ཁོང་གིས་གལ་ཏེ་
14:50
that people who could read, would read,
312
878000
2000
རྩོམ་རིག་མི་མང་ཚོར་རག་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་རིན་གོང་རན་པོ་བྱས་ན་
14:52
if you made literature affordable and available to them.
313
880000
4000
མི་མང་གིས་རྩོམ་རིག་ཀློག་ཐུབ་མཁན་ཚོས་ཀློག་གི་རེད།
14:56
Shortly after he published my first novel
314
884000
3000
ཁོང་གིས་ངའི་སྒྲུང་རིང་ཐོག་མ་དཔར་བསྐྲུན་བྱས་རྗེས་
14:59
I went to a TV station in Lagos to do an interview,
315
887000
3000
ང་ལ་རྒོ་སི་ལ་ཡོད་པའི་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་ཞིག་ཏུ་གླེང་མོལ་ལེ་ཚན་ལ་བཅར་བ་ཡིན།
15:02
and a woman who worked there as a messenger came up to me and said,
316
890000
3000
དེར་ལས་ཡིག་སྐྱེལ་གྱི་ལས་ཀ་བསྒྲུབ་མཁན་བུད་མེད་ཞིག་ང་སར་ཡོང་སྟེ་
15:05
"I really liked your novel. I didn't like the ending.
317
893000
3000
"ང་ཁྱེད་ཀྱི་སྒྲུང་ལ་དངོས་གནས་དགའ་བྱུང་། ཡིན་ཡང་མཐའ་སྡོམ་ལ་མི་དགའ།
15:08
Now you must write a sequel, and this is what will happen ..."
318
896000
3000
ཁྱེད་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་སྒྲུང་དེ་མུ་འབྲེལ་གྱི་ངོ་བོར་འདི་འདྲ་ཡོང་གི་ཡོད་པ་ཞིག་འབྲི་དགོས།"
15:11
(Laughter)
319
899000
3000
(དགོད་སྒྲ།)
15:14
And she went on to tell me what to write in the sequel.
320
902000
3000
ཁོ་མོས་ད་དུས་ངས་མུ་འབྲེལ་སྒྲུང་གི་ནང་དུ་ཅི་ཞིག་བྲིས་ན་ལེགས་མིན་ཀྱང་བརྗོད།
15:17
I was not only charmed, I was very moved.
321
905000
3000
ངས་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པ་ཙམ་མིན་པར་སེམས་འགུལ་ཐེབས་བྱུང་།
15:20
Here was a woman, part of the ordinary masses of Nigerians,
322
908000
3000
ཁོ་མོ་ནི་ནེ་ཇི་རི་ཡེའི་མི་སེར་དཀྱུས་མའི་གྲས་ཡིན་པའི་བུད་མེད་ཞིག་ཡིན་ཞིང་།
15:23
who were not supposed to be readers.
323
911000
3000
མོ་ཀློག་པ་པོ་ཞིག་ཡིན་དགོས་ཀྱི་མེད།
15:26
She had not only read the book, but she had taken ownership of it
324
914000
2000
ཁོ་མོས་དེབ་དེ་བཀླགས་པ་མ་ཟད་དེབ་དེའི་བདག་དབང་ཡང་ཉར་ཏེ་
15:28
and felt justified in telling me
325
916000
3000
ངས་མུ་འབྲེལ་སྒྲུང་གི་ནང་དོན་ཅི་ཞིག་འབྲི་དགོས་མིན་ཀྱང་
15:31
what to write in the sequel.
326
919000
2000
བཤད་ན་མི་འགྲིག་པ་མི་འདུག་སྙམ་འདུག།
15:33
Now, what if my roommate knew about my friend Fumi Onda,
327
921000
4000
གལ་ཏེ་ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་ངའི་གྲོགས་མོ་ཧྥོས་མས་འོན་ཏ་ཡི་སྐོར་ཤེས་ཡོད་ན།
15:37
a fearless woman who hosts a TV show in Lagos,
328
925000
3000
ཁོ་མོ་ནི་ལ་རྒོ་སེར་བརྙན་འཕྲིན་ལྟད་མོའི་ལས་རིམ་གཙོ་སྐྱོང་བྱེད་མཁན་བུད་མེད་འཇིགས་སྣང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན།
15:40
and is determined to tell the stories that we prefer to forget?
329
928000
3000
ང་ཚོས་བརྗེད་ན་འདོད་པའི་གཏམ་རྒྱུད་དག་བཤད་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་ཅན་ཞིག་ཡིན།
15:43
What if my roommate knew about the heart procedure
330
931000
4000
གལ་ཏེ། ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་བདུན་ཕྲག་སྔོན་མར་ལ་རྒོ་སེ་སྨན་ཁང་དུ་བསྒྲུབས་པའི་
15:47
that was performed in the Lagos hospital last week?
331
935000
3000
སྙིང་གཤགས་བཅོས་ཀྱི་སྐོར་ཤེས་ཡོད་ན།
15:50
What if my roommate knew about contemporary Nigerian music,
332
938000
4000
གལ་ཏེ། ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་ནེ་ཇེ་རི་ཡའི་དེང་རབས་རོལ་དབྱངས་སྐོར་དང་།
15:54
talented people singing in English and Pidgin,
333
942000
3000
རིག་རྩལ་ཅན་གྱི་མི་ཚོས་དབྱིན་སྐད་དང་སྐད་རིགས་འདྲེས་མ་ནང་གླུ་གཞས་གཏོང་གི་ཡོད་པ་ཤེས་ཡོད་ན།
15:57
and Igbo and Yoruba and Ijo,
334
945000
2000
དེ་བཞིན་ཨིག་བོ་དང་། ཡོ་རུ་བ། ཨི་ཇོ་སོགས་ནས་
15:59
mixing influences from Jay-Z to Fela
335
947000
4000
ཇེ་ཛི་ནས་ཧྥེ་ལ་དང་བྷོབ་མར་ལེ་བཅས་དང་
16:03
to Bob Marley to their grandfathers.
336
951000
3000
ཁོང་ཚོའི་སྤོ་པོ་སོགས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་འདྲེས་མ་ཐེབས་པ་ཚོས་སྐོར་ཤེས་ཡོད་ན།
16:06
What if my roommate knew about the female lawyer
337
954000
2000
གལ་ཏེ་ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་ཉེ་ཆར་ཁྲིམས་ཁང་དུ་
16:08
who recently went to court in Nigeria
338
956000
2000
བུད་མེད་ཚོས་ལག་འཁྱེར་བསྐྱར་བཟོ་བྱེད་པར་
16:10
to challenge a ridiculous law
339
958000
2000
ཁྱོ་གའི་ངོས་ལེན་དགོས་པའི་ཆོ་མེད་ཀྱི་
16:12
that required women to get their husband's consent
340
960000
3000
ཁྲིམས་ལ་ཁ་གཏད་ངོ་རྒོལ་བྱེད་མཁན་གྱི་
16:15
before renewing their passports?
341
963000
3000
བུད་མེད་ཁྲིམས་རྩོད་པ་དེའི་སྐོར་ཤེས་ཡོད་ན།
16:18
What if my roommate knew about Nollywood,
342
966000
3000
གལ་ཏེ། ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་ལ་མཁས་བའི་མི་མང་པོས་
16:21
full of innovative people making films despite great technical odds,
343
969000
4000
བཟོ་རིག་གི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མིན་ལ་མ་ལྟོས་བར་ནོ་ལས་བོ་ཊིས་ནང་
16:25
films so popular
344
973000
2000
གློག་བརྙན་སྙན་གྲགས་ཅན་མང་པོ་གསར་བཟོ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ན།
16:27
that they really are the best example
345
975000
2000
འདི་ཚོ་ནེ་ཇི་རི་ཡེའི་མི་མང་ཚོས་རང་ཕྱོགས་ནས་གང་བཟོས་པ་དེ་བེད་སྤྱོད་
16:29
of Nigerians consuming what they produce?
346
977000
3000
བྱེད་བཞིན་པའི་དཔེ་མཚོན་ལེགས་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་དེ་ཤེས་ན།
16:32
What if my roommate knew about my wonderfully ambitious hair braider,
347
980000
3000
གལ་ཏེ། ངའི་ཤག་རོགས་ཀྱིས་ངའི་སྐྲ་ལྷས་མ་སླེ་མཁན་མིག་རྒྱང་ཅན་ཏེ་
16:35
who has just started her own business selling hair extensions?
348
983000
4000
ཁོ་མོས་རང་གི་སྐྲ་བཟོའི་ཚོང་འགོ་བཙུགས་པ་དེའི་སྐོར་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་པའམ།
16:39
Or about the millions of other Nigerians
349
987000
2000
ནེ་ཇི་རི་ཡའི་མི་མང་ས་ཡ་མང་པོ་རང་གི་ཚོང་ལས་གཉེར་གྱི་ཡོད་ལ
16:41
who start businesses and sometimes fail,
350
989000
2000
མཚམས་རེར་ལམ་ལྷོངས་མ་བྱུང་ཡང་།
16:43
but continue to nurse ambition?
351
991000
4000
མུ་མཐུད་ནས་རང་གི་དམིགས་འབེན་བསྒྲུབ་ཀྱི་ཡོད་པའི་སྐོར་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་ན།
16:47
Every time I am home I am confronted with
352
995000
2000
ང་ནང་དུ་ཡོད་སྐབས་ནེ་ཇེ་རི་ཡི་མི་མང་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུལ་ལྡན་བསུན་པོ་
16:49
the usual sources of irritation for most Nigerians:
353
997000
3000
བཟོ་གཞིར་ཁ་གཏད་གཅོག་དགོས་པ་ནི་
16:52
our failed infrastructure, our failed government,
354
1000000
3000
ཉམས་ཤོར་བའི་ང་ཚོའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་། ཕམ་ཉེས་བྱུང་བའི་གཞུང་བཅས་རེད།
16:55
but also by the incredible resilience of people who
355
1003000
3000
དེ་བཞིན་བློ་ངོར་མི་ཤོང་བའི་མི་མང་གི་བསྟུན་མཁས་ཀྱི་ནུས་པ་དེ་ཡང་མཐོང་།
16:58
thrive despite the government,
356
1006000
3000
ནུས་པ་འཕེལ་བ་དེ་ནི་གཞུང་ཡོད་པའི་རྐྱེན་མིན་པར།
17:01
rather than because of it.
357
1009000
2000
གཞུང་ཡོད་རུང་བྱུང་བ་ཞིག་རེད།
17:03
I teach writing workshops in Lagos every summer,
358
1011000
3000
ངས་ལ་རྒོ་སིར་དབྱར་ཁར་རྩོམ་འབྲིའི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད།
17:06
and it is amazing to me how many people apply,
359
1014000
3000
དེ་ལ་སྙན་ཞུ་འབུལ་མཁན་མང་པོ་ཡོད་པ་ནི་ཧང་སང་དགོས་པ་ཞིག་རེད།
17:09
how many people are eager to write,
360
1017000
3000
མི་གང་མང་ཞིག་གིས་གཏམ་རྒྱུད་བཤད་རྒྱུར་
17:12
to tell stories.
361
1020000
2000
རྩོམ་འབྲི་བྱེད་རྒྱུར་དང་དོད་ཆེན་པོ་བྱེད་ཀྱི་འདུག།
17:14
My Nigerian publisher and I have just started a non-profit
362
1022000
3000
ང་དང་ངའི་ནེ་ཇི་རི་ཡའི་པར་འགྲེམས་བྱེད་པོ་གཉིས་ཀྱིས་
17:17
called Farafina Trust,
363
1025000
2000
ཧྥ་ར་ཧྥིས་ན་ཞེས་བའི་ཁེ་དོན་ཆེད་མིན་པའི་ཐེབས་རྩ་ཞིག་བཙུགས་ཡོད།
17:19
and we have big dreams of building libraries
364
1027000
3000
ངེད་གཉིས་ལ་དཔེ་མཛོད་ཁང་མང་པོ་འཛུགས་རྒྱུ་དང་
17:22
and refurbishing libraries that already exist
365
1030000
2000
སྔར་ཡོད་ཀྱི་དཔེ་ཁང་ཚོ་ཞིག་གསོ།
17:24
and providing books for state schools
366
1032000
3000
དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་དཔེ་ཆ་མེད་པའི་གཞུང་གི་སློབ་གྲའི་
17:27
that don't have anything in their libraries,
367
1035000
2000
དཔེ་མཛོད་ཁང་ཚོར་དཔེ་དེབ་མཁོ་སྤྲོད་བྱེད་རྒྱུ།
17:29
and also of organizing lots and lots of workshops,
368
1037000
2000
ང་ཚོའི་གཏམ་རྒྱུད་བཤད་ཅན་གྱི་མི་ཚོར་
17:31
in reading and writing,
369
1039000
2000
འབྲི་ཀློག་གི་ཟབ་སྦྱོང་སྤྲོད་པའི་
17:33
for all the people who are eager to tell our many stories.
370
1041000
3000
རྨི་ལམ་ཆེན་པོ་ཡོད།
17:36
Stories matter.
371
1044000
2000
གཏམ་རྒྱུད་ནི་གལ་ཆེན་རེད།
17:38
Many stories matter.
372
1046000
2000
གཏམ་རྒྱུད་གང་མང་གལ་ཆེན་རེད།
17:40
Stories have been used to dispossess and to malign,
373
1048000
4000
བདག་དབང་འཕྲོག་པ་དང་སྐུར་བ་འདེབས་ཆེད་གཏམ་རྒྱུད་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་ཀྱང་
17:44
but stories can also be used to empower and to humanize.
374
1052000
4000
གཏམ་རྒྱུད་ཀྱིས་ནུས་ཤུགས་སྤེལ་བ་དང་མི་སྤྱོད་དང་མཐུན་པ་བཟོ་ཐུབ།
17:48
Stories can break the dignity of a people,
375
1056000
3000
གཏམ་རྒྱུད་ཅིག་གིས་ཆེ་མཐོང་མེད་པ་བཟོ་ཐུབ་ཀྱང་།
17:51
but stories can also repair that broken dignity.
376
1059000
5000
གཏམ་རྒྱུད་ཀྱིས་ཆེ་མཐོང་སླར་གསོའང་བྱེད་ཐུབ།
17:56
The American writer Alice Walker wrote this
377
1064000
2000
ཨ་རིའི་རྩོམ་པ་པོ་ཨ་ལེ་སི་ཝལ་ཀར་གྱིས་
17:58
about her Southern relatives
378
1066000
2000
བྱང་དུ་གནས་སྤོ་བྱས་བའི་རང་གི་
18:00
who had moved to the North.
379
1068000
2000
ལྷོ་ཡི་གཉེན་ཉེ་ཚོའི་སྐོར་འདི་འདྲ་བྲིས་ཡོད།
18:02
She introduced them to a book about
380
1070000
2000
ཁོ་མོས་ཁོང་ཚོས་ཁ་གྱེས་བའི་ལྷོ་ཡི་འཚོ་བའི་སྐོར་གྱི་དེབ་ཅིག་
18:04
the Southern life that they had left behind:
381
1072000
3000
ངོ་སྤྲོད་བྱས་པས།
18:07
"They sat around, reading the book themselves,
382
1075000
4000
"ཁོང་ཚོ་སྒོར་སྒོར་བྱས་ནས་བསྡད་དེ་རང་གིས་དེབ་དེ་ཀློག་པ་དང་།
18:11
listening to me read the book, and a kind of paradise was regained."
383
1079000
6000
ངས་བཀླགས་པར་ཉན། ལྷ་ཡུལ་ལྟ་བུའི་མཁའ་དབུགས་ཤིག་བསྐྱར་གསོ་བྱས་བྱུང་།"
18:17
I would like to end with this thought:
384
1085000
3000
ངས་འདི་ལྟར་མཇུག་སྡོམ་བྱེད་འདོད་བྱུང་།
18:20
That when we reject the single story,
385
1088000
3000
ང་ཚོས་གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་བ་ཞིག་ལ་རྒྱབ་གཏད་སྐབས་དང་།
18:23
when we realize that there is never a single story
386
1091000
3000
ས་ཆ་གང་གི་སྐོར་ལ་ཡང་
18:26
about any place,
387
1094000
2000
གཏམ་རྒྱུད་རྐྱང་པ་ཞིག་ནམ་ཡང་མེད་པ་ཧ་གོ་ཚེ།
18:28
we regain a kind of paradise.
388
1096000
2000
ལྟ་ཡུལ་ལྟ་བུའི་ཁོར་ཡུག་ཅིག་བསྐྱར་གསོ་ཡོང་གི་རེད།
18:30
Thank you.
389
1098000
2000
བཀའ་དྲིན་ཆེ།
18:32
(Applause)
390
1100000
8000
(ཐལ་མོ་རྡེབ་སྒྲ།)
Translated by choegyal kyab
Reviewed by Bhuchung Tsering

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Chimamanda Ngozi Adichie - Novelist
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature.

Why you should listen

In Nigeria, Chimamanda Ngozi Adichie's novel Half of a Yellow Sun has helped inspire new, cross-generational communication about the Biafran war. In this and in her other works, she seeks to instill dignity into the finest details of each character, whether poor, middle class or rich, exposing along the way the deep scars of colonialism in the African landscape.

Adichie's newest book, The Thing Around Your Neck, is a brilliant collection of stories about Nigerians struggling to cope with a corrupted context in their home country, and about the Nigerian immigrant experience.

Adichie builds on the literary tradition of Igbo literary giant Chinua Achebe—and when she found out that Achebe liked Half of a Yellow Sun, she says she cried for a whole day. What he said about her rings true: “We do not usually associate wisdom with beginners, but here is a new writer endowed with the gift of ancient storytellers.”

(Photo: Wani Olatunde) 

More profile about the speaker
Chimamanda Ngozi Adichie | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee