TEDGlobal 2009
Chimamanda Ngozi Adichie: The danger of a single story
Chimamanda Adichie: Het gevaar van een enkel verhaal
Filmed:
Readability: 4.1
21,248,547 views
Onze levens en culturen bestaan uit vele overlappende verhalen. Schrijfster Chimamanda Adichie vertelt het verhaal hoe zij haar authentieke culturele stem vond -- en waarschuwt dat als wij alleen een enkel verhaal horen over een ander persoon of land, we serieuze misvattingen riskeren.
Chimamanda Ngozi Adichie - Novelist
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature. Full bio
Inspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I'm a storyteller.
0
0
2000
Ik ben een verhalenverteller.
00:14
And I would like to tell you a few personal stories
1
2000
3000
Ik vertel jullie graag een paar persoonlijke verhalen
00:17
about what I like to call "the danger of the single story."
2
5000
5000
over wat ik 'het gevaar van het enkele verhaal' noem.
00:22
I grew up on a university campus in eastern Nigeria.
3
10000
4000
Ik ben opgegroeid op een universiteitscampus
in Oost-Nigeria.
in Oost-Nigeria.
00:26
My mother says that I started reading at the age of two,
4
14000
3000
Volgens mijn moeder begon ik met lezen toen ik twee was
00:29
although I think four is probably close to the truth.
5
17000
5000
ik denk dat vier dichter op de werkelijkheid zit.
00:34
So I was an early reader, and what I read
6
22000
2000
Dus ik was een vroege lezer.
00:36
were British and American children's books.
7
24000
3000
Ik las Britse en Amerikaanse kinderboeken.
00:39
I was also an early writer,
8
27000
3000
Ik was ook een vroege schrijver.
00:42
and when I began to write, at about the age of seven,
9
30000
4000
Toen ik begon met schrijven,
op ongeveer zevenjarige leeftijd,
op ongeveer zevenjarige leeftijd,
00:46
stories in pencil with crayon illustrations
10
34000
2000
verhalen in potlood met illustraties in wasco
00:48
that my poor mother was obligated to read,
11
36000
3000
die mijn arme moeder moest lezen,
00:51
I wrote exactly the kinds of stories I was reading:
12
39000
4000
schreef ik precies de soort verhalen die ik ook las.
00:55
All my characters were white and blue-eyed,
13
43000
5000
Al mijn personages waren blank met blauwe ogen.
01:00
they played in the snow,
14
48000
2000
Ze speelden in de sneeuw.
01:02
they ate apples,
15
50000
2000
En aten appels.
01:04
and they talked a lot about the weather,
16
52000
2000
(Gelach)
01:06
how lovely it was
17
54000
2000
En ze spraken vaak over het weer.
01:08
that the sun had come out.
18
56000
2000
hoe fijn het was dat de zon scheen.
01:10
(Laughter)
19
58000
2000
(Gelach)
01:12
Now, this despite the fact that I lived in Nigeria.
20
60000
3000
Dit ondanks het feit dat ik in Nigeria woonde.
01:15
I had never been outside Nigeria.
21
63000
4000
Ik was nooit buiten Nigeria geweest.
01:19
We didn't have snow, we ate mangoes,
22
67000
3000
We hadden geen sneeuw. We aten mango's.
01:22
and we never talked about the weather,
23
70000
2000
En we hadden het nooit over het weer,
01:24
because there was no need to.
24
72000
2000
omdat daar geen reden toe was.
01:26
My characters also drank a lot of ginger beer
25
74000
3000
Mijn personages dronken ook veel gemberbier
01:29
because the characters in the British books I read
26
77000
2000
omdat de personages in de Britse boeken die ik las,
01:31
drank ginger beer.
27
79000
2000
ook gemberbier dronken.
01:33
Never mind that I had no idea what ginger beer was.
28
81000
3000
Ik had geen idee wat gemberbier was.
01:36
(Laughter)
29
84000
1000
(Gelach)
01:37
And for many years afterwards, I would have a desperate desire
30
85000
3000
Gedurende velen jaren daarna, wilde ik dolgraag
01:40
to taste ginger beer.
31
88000
2000
gemberbier proeven.
01:42
But that is another story.
32
90000
2000
Maar dat is een ander verhaal.
01:44
What this demonstrates, I think,
33
92000
2000
Wat dit laat zien, is
01:46
is how impressionable and vulnerable we are
34
94000
3000
hoe beïnvloedbaar en kwetsbaar we zijn
01:49
in the face of a story,
35
97000
2000
als we worden blootgesteld aan een verhaal,
01:51
particularly as children.
36
99000
2000
vooral als kind.
01:53
Because all I had read were books
37
101000
2000
Want in alle boeken die ik had gelezen,
01:55
in which characters were foreign,
38
103000
2000
waren de personages vreemdelingen,
01:57
I had become convinced that books
39
105000
2000
Ik was er van overtuigd dat boeken
01:59
by their very nature had to have foreigners in them
40
107000
3000
altijd vreemdelingen als personages hadden,
02:02
and had to be about things with which
41
110000
2000
en dat het over onderwerpen moest gaan
02:04
I could not personally identify.
42
112000
3000
waarmee ik me niet kon identificeren.
02:07
Things changed when I discovered African books.
43
115000
4000
Dat is veranderd toen ik
Afrikaanse boeken heb ondekt.
Afrikaanse boeken heb ondekt.
02:11
There weren't many of them available, and they weren't
44
119000
2000
Er waren er niet veel van. En ze waren niet
02:13
quite as easy to find as the foreign books.
45
121000
2000
zo makkelijk te vinden als buitenlandse boeken.
02:15
But because of writers like Chinua Achebe and Camara Laye
46
123000
4000
Maar door schrijvers als Chinua Achebe en Camara Laye
02:19
I went through a mental shift in my perception
47
127000
2000
beleefde ik een mentale verandering
02:21
of literature.
48
129000
2000
in mijn perceptie van literatuur
02:23
I realized that people like me,
49
131000
2000
Ik realiseerde me dat mensen zoals ikzelf,
02:25
girls with skin the color of chocolate,
50
133000
2000
meisjes met een chocolade huidskleur,
02:27
whose kinky hair could not form ponytails,
51
135000
3000
wiens kinky haar niet in een paardenstaart te maken is,
02:30
could also exist in literature.
52
138000
2000
ook in de literatuur konden voorkomen.
02:32
I started to write about things I recognized.
53
140000
4000
Ik begon te schrijven over dingen die ik herkende.
02:36
Now, I loved those American and British books I read.
54
144000
4000
Ik hield van die Amerikaanse en Britse boeken die ik las.
02:40
They stirred my imagination. They opened up new worlds for me.
55
148000
4000
Ze voedden mijn verbeelding.
Ze openden nieuwe werelden voor me.
Ze openden nieuwe werelden voor me.
02:44
But the unintended consequence
56
152000
2000
Maar het onbedoelde gevolg
02:46
was that I did not know that people like me
57
154000
2000
was dat ik niet wist dat mensen zoals ik
02:48
could exist in literature.
58
156000
2000
ook in literatuur konden bestaan.
02:50
So what the discovery of African writers did for me was this:
59
158000
4000
Wat de ontdekking van Afrikaanse schrijvers
voor mij deed, was dit:
voor mij deed, was dit:
02:54
It saved me from having a single story
60
162000
3000
het heeft mij gered van het hebben
van een enkel verhaal
van een enkel verhaal
02:57
of what books are.
61
165000
2000
over wat boeken zijn.
02:59
I come from a conventional, middle-class Nigerian family.
62
167000
3000
Ik kom uit een conventioneel, Nigeriaans middenklassengezin.
03:02
My father was a professor.
63
170000
2000
Mijn vader was professor.
03:04
My mother was an administrator.
64
172000
3000
Mijn moeder was bestuurder.
03:07
And so we had, as was the norm,
65
175000
3000
Dus hadden wij, zoals gebruikelijk,
03:10
live-in domestic help, who would often come from nearby rural villages.
66
178000
5000
een inwonende hulp, meestal afkomstig
uit naburige landelijke dorpjes.
uit naburige landelijke dorpjes.
03:15
So the year I turned eight we got a new house boy.
67
183000
4000
Het jaar dat ik acht werd,
kregen we een nieuwe huisjongen.
kregen we een nieuwe huisjongen.
03:19
His name was Fide.
68
187000
2000
Zijn naam was Fide.
03:21
The only thing my mother told us about him
69
189000
3000
Het enige wat mijn moeder over hem vertelde,
03:24
was that his family was very poor.
70
192000
3000
was dat zijn familie erg arm was.
03:27
My mother sent yams and rice,
71
195000
2000
Mijn moeder stuurde hen yams en rijst,
03:29
and our old clothes, to his family.
72
197000
3000
en onze oude kleding.
03:32
And when I didn't finish my dinner my mother would say,
73
200000
2000
En wanneer ik mijn bord niet leeg at, zei mijn moeder:
03:34
"Finish your food! Don't you know? People like Fide's family have nothing."
74
202000
5000
"Eet je bord leeg! Er zijn mensen
als Fide's familie die helemaal niks hebben."
als Fide's familie die helemaal niks hebben."
03:39
So I felt enormous pity for Fide's family.
75
207000
4000
Dus voelde ik enorm veel medelijden met Fide's familie.
03:43
Then one Saturday we went to his village to visit,
76
211000
3000
Dan, op een zaterdag, bezochten we zijn dorpje.
03:46
and his mother showed us a beautifully patterned basket
77
214000
4000
En zijn moeder liet ons een mand
met prachtige patronen zien,
met prachtige patronen zien,
03:50
made of dyed raffia that his brother had made.
78
218000
3000
van gekleurd raffia, die zijn broer had gemaakt.
03:53
I was startled.
79
221000
2000
Ik was perplex.
03:55
It had not occurred to me that anybody in his family
80
223000
3000
Het kwam niet in mij op dat iemand in zijn familie
03:58
could actually make something.
81
226000
3000
werkelijk iets kon maken.
04:01
All I had heard about them was how poor they were,
82
229000
3000
Het enige wat ik over hen hoorde,
was hoe arm ze waren,
was hoe arm ze waren,
04:04
so that it had become impossible for me to see them
83
232000
2000
dus werd het voor mij onmogelijk
anders over hen te denken
anders over hen te denken
04:06
as anything else but poor.
84
234000
3000
dan dat ze arm waren.
04:09
Their poverty was my single story of them.
85
237000
4000
Hun armoede was mijn enige verhaal over hen.
04:13
Years later, I thought about this when I left Nigeria
86
241000
2000
Jaren later dacht ik hieraan
toen ik Nigeria verliet
toen ik Nigeria verliet
04:15
to go to university in the United States.
87
243000
3000
om te gaan studeren in de Verenigde Staten.
04:18
I was 19.
88
246000
2000
Ik was 19.
04:20
My American roommate was shocked by me.
89
248000
4000
Mijn Amerikaanse kamergenote schrok van mij.
04:24
She asked where I had learned to speak English so well,
90
252000
3000
Ze vroeg waar ik zo goed Engels had leren spreken,
04:27
and was confused when I said that Nigeria
91
255000
2000
en ze was verbaasd toen ik zei dat Nigeria
04:29
happened to have English as its official language.
92
257000
5000
Engels als officiële voertaal heeft.
04:34
She asked if she could listen to what she called my "tribal music,"
93
262000
4000
Ze vroeg of ze naar muziek van mijn stam kon luisteren,
04:38
and was consequently very disappointed
94
266000
2000
en was bijgevolg erg teleurgesteld
04:40
when I produced my tape of Mariah Carey.
95
268000
2000
toen ik mijn Mariah Carey-cassette afspeelde.
04:42
(Laughter)
96
270000
3000
(Gelach)
04:45
She assumed that I did not know how
97
273000
2000
Ze ging er van uit dat ik niet wist hoe
04:47
to use a stove.
98
275000
3000
een fornuis werkte.
04:50
What struck me was this: She had felt sorry for me
99
278000
2000
Wat mij zo trof, was dit:
ze had medelijden met mij
ze had medelijden met mij
04:52
even before she saw me.
100
280000
2000
zelfs voordat ze mij had ontmoet.
04:54
Her default position toward me, as an African,
101
282000
4000
Haar vooringenomen standpunt tegenover mij, Afrikaanse,
04:58
was a kind of patronizing, well-meaning pity.
102
286000
4000
was een neerbuigend, welbedoeld medelijden.
05:02
My roommate had a single story of Africa:
103
290000
3000
Mijn kamergenote had een enkel verhaal over Afrika.
05:05
a single story of catastrophe.
104
293000
3000
Het enige verhaal van catastrofe.
05:08
In this single story there was no possibility
105
296000
2000
In dit enkele verhaal was er geen mogelijkheid
05:10
of Africans being similar to her in any way,
106
298000
4000
dat Afrikanen waren zoals zij, hoe dan ook.
05:14
no possibility of feelings more complex than pity,
107
302000
3000
Geen mogelijkheid tot gevoelens
complexer dan medelijden.
complexer dan medelijden.
05:17
no possibility of a connection as human equals.
108
305000
4000
Geen mogelijkheid van een band
als gelijkwaardige mensen.
als gelijkwaardige mensen.
05:21
I must say that before I went to the U.S. I didn't
109
309000
2000
Ik moet zeggen dat voordat ik naar de VS ging, ik me niet
05:23
consciously identify as African.
110
311000
3000
bewust als Afrikaanse identificeerde.
05:26
But in the U.S. whenever Africa came up people turned to me.
111
314000
3000
Maar in de VS werd, telkens Afrika
ter sprake kwam, naar mij gekeken.
ter sprake kwam, naar mij gekeken.
05:29
Never mind that I knew nothing about places like Namibia.
112
317000
4000
Ook al wist ik niets over plaatsen als Namibië.
05:33
But I did come to embrace this new identity,
113
321000
2000
Maar ik begon die nieuwe identiteit te omarmen.
05:35
and in many ways I think of myself now as African.
114
323000
3000
En in veel opzichten bekijk ik mijzelf nu als Afrikaanse.
05:38
Although I still get quite irritable when
115
326000
2000
Maar het irriteert mij nog steeds wanneer
05:40
Africa is referred to as a country,
116
328000
2000
men denkt dat Afrika een land is.
05:42
the most recent example being my otherwise wonderful flight
117
330000
4000
Het meest recente voorbeeld:
tijdens de overigens prettige vlucht
tijdens de overigens prettige vlucht
05:46
from Lagos two days ago, in which
118
334000
2000
vanuit Lagos, twee dagen geleden,
05:48
there was an announcement on the Virgin flight
119
336000
2000
was er een bericht tijdens de vlucht met Virgin
05:50
about the charity work in "India, Africa and other countries."
120
338000
5000
over het liefdadigheidswerk
in "India, Afrika en andere landen."
in "India, Afrika en andere landen."
05:55
(Laughter)
121
343000
1000
(Gelach)
05:56
So after I had spent some years in the U.S. as an African,
122
344000
4000
Na een aantal jaren in de VS te hebben
doorgebracht als Afrikaanse,
doorgebracht als Afrikaanse,
06:00
I began to understand my roommate's response to me.
123
348000
4000
begon ik de reactie van mijn kamergenote
op mij te begrijpen.
op mij te begrijpen.
06:04
If I had not grown up in Nigeria, and if all I knew about Africa
124
352000
3000
Als ik niet in Nigerië was opgegroeid,
en als het enige wat ik van Afrika wist,
en als het enige wat ik van Afrika wist,
06:07
were from popular images,
125
355000
2000
kwam van bekende beelden,
06:09
I too would think that Africa was a place of
126
357000
3000
zou ik ook denken dat Afrika een plek was van
06:12
beautiful landscapes, beautiful animals,
127
360000
4000
prachtige landschappen, prachtige dieren,
06:16
and incomprehensible people,
128
364000
2000
en onbegrijpelijke mensen,
06:18
fighting senseless wars, dying of poverty and AIDS,
129
366000
3000
die onzinnige oorlogen voeren,
doodgaan van armoede en AIDS,
doodgaan van armoede en AIDS,
06:21
unable to speak for themselves
130
369000
3000
die niet voor zichzelf kunnen spreken,
06:24
and waiting to be saved
131
372000
2000
en die wachten op redding
06:26
by a kind, white foreigner.
132
374000
3000
door een vriendelijke, blanke vreemdeling.
06:29
I would see Africans in the same way that I,
133
377000
2000
Ik zou Afrikanen op dezelfde manier zien zoals ik
06:31
as a child, had seen Fide's family.
134
379000
4000
als kind, Fide's familie had gezien.
06:35
This single story of Africa ultimately comes, I think, from Western literature.
135
383000
4000
Dit enkel verhaal over Afrika komt,
uit Westerse literatuur.
uit Westerse literatuur.
06:39
Now, here is a quote from
136
387000
2000
Hier is een citaat van
06:41
the writing of a London merchant called John Locke,
137
389000
3000
een Londense handelaar, John Locke,
06:44
who sailed to west Africa in 1561
138
392000
3000
die in 1561 naar West-Afrika zeilde
06:47
and kept a fascinating account of his voyage.
139
395000
5000
en een fascinerend verslag deed over zijn reis.
06:52
After referring to the black Africans
140
400000
2000
Nadat hij zwarte Afrikanen beschreef
06:54
as "beasts who have no houses,"
141
402000
2000
als 'beesten zonder huizen',
06:56
he writes, "They are also people without heads,
142
404000
4000
schreef hij: "Het zijn ook mensen zonder hoofden,
07:00
having their mouth and eyes in their breasts."
143
408000
5000
die hun mond en ogen in hun borst hebben."
07:05
Now, I've laughed every time I've read this.
144
413000
2000
Elke keer dat ik dit las, moest ik lachen.
07:07
And one must admire the imagination of John Locke.
145
415000
4000
Men moet de verbeeldingskracht
van John Locke bewonderen.
van John Locke bewonderen.
07:11
But what is important about his writing is that
146
419000
2000
Maar wat belangrijk is aan zijn schrijven, is dat het
07:13
it represents the beginning
147
421000
2000
het begin vertegenwoordigt
07:15
of a tradition of telling African stories in the West:
148
423000
3000
van een traditie van verhalen over Afrika in het Westen.
07:18
A tradition of Sub-Saharan Africa as a place of negatives,
149
426000
3000
Een traditie van Subsaharaans Afrika
als een plek van negatieven,
als een plek van negatieven,
07:21
of difference, of darkness,
150
429000
2000
van verschillen, van duisternis,
07:23
of people who, in the words of the wonderful poet
151
431000
4000
van mensen die,
in de woorden van de geweldige dichter,
in de woorden van de geweldige dichter,
07:27
Rudyard Kipling,
152
435000
2000
Rudyard Kipling.
07:29
are "half devil, half child."
153
437000
3000
'half duivel, half kind' zijn.
07:32
And so I began to realize that my American roommate
154
440000
3000
En zo begon ik te beseffen
dat wat mijn Amerikaanse kamergenote
dat wat mijn Amerikaanse kamergenote
07:35
must have throughout her life
155
443000
2000
haar hele leven moet hebben
07:37
seen and heard different versions
156
445000
2000
gezien en gehoord, verschillende versies waren
07:39
of this single story,
157
447000
2000
van dit enkel verhaal.
07:41
as had a professor,
158
449000
2000
net zoals een professor
07:43
who once told me that my novel was not "authentically African."
159
451000
5000
die mij eens vertelde dat mijn roman
niet 'authentiek Afrikaans' was.
niet 'authentiek Afrikaans' was.
07:48
Now, I was quite willing to contend that there were a number of things
160
456000
2000
Ik was best bereid toe te geven
dat een aantal dingen
dat een aantal dingen
07:50
wrong with the novel,
161
458000
2000
niet klopte aan mijn roman,
07:52
that it had failed in a number of places,
162
460000
4000
dat het op verschillende vlakken niet voldoende was.
07:56
but I had not quite imagined that it had failed
163
464000
2000
Maar ik had niet kunnen bedenken
dat het had gefaald
dat het had gefaald
07:58
at achieving something called African authenticity.
164
466000
3000
in zoiets als het authentiek Afrikaans zijn.
08:01
In fact I did not know what
165
469000
2000
Ik wist eerlijk gezegd niet
08:03
African authenticity was.
166
471000
3000
wat authentiek Afrikaans was.
08:06
The professor told me that my characters
167
474000
2000
De professor vertelde mij dat mijn personages
08:08
were too much like him,
168
476000
2000
te veel zoals hij waren,
08:10
an educated and middle-class man.
169
478000
2000
een goed opgeleide man uit de middenklasse.
08:12
My characters drove cars.
170
480000
2000
Mijn personages reden met de auto.
08:14
They were not starving.
171
482000
3000
Ze vergingen niet van de honger.
08:17
Therefore they were not authentically African.
172
485000
4000
Daardoor waren ze niet authentiek Afrikaans.
08:21
But I must quickly add that I too am just as guilty
173
489000
3000
Maar ik moet er snel aan toevoegen
dat ik net zo schuldig ben
dat ik net zo schuldig ben
08:24
in the question of the single story.
174
492000
3000
wat het enkele verhaal betreft.
08:27
A few years ago, I visited Mexico from the U.S.
175
495000
4000
Een aantal jaren geleden
bezocht ik Mexico vanuit de VS.
bezocht ik Mexico vanuit de VS.
08:31
The political climate in the U.S. at the time was tense,
176
499000
2000
Het politieke klimaat in de VS was destijds gespannen.
08:33
and there were debates going on about immigration.
177
501000
4000
Er waren discussies aan de gang over immigratie.
08:37
And, as often happens in America,
178
505000
2000
En, zoals dat in Amerika vaak gebeurt,
08:39
immigration became synonymous with Mexicans.
179
507000
3000
werd immigratie synoniem met Mexicanen.
08:42
There were endless stories of Mexicans
180
510000
2000
Er waren eindeloze verhalen over Mexicanen:
08:44
as people who were
181
512000
2000
dat het mensen waren die
08:46
fleecing the healthcare system,
182
514000
2000
het gezondheidssysteem zaten te flessen,
08:48
sneaking across the border,
183
516000
2000
stiekem de grens overstaken,
08:50
being arrested at the border, that sort of thing.
184
518000
4000
gearresteerd werden aan de grens, dat soort dingen.
08:54
I remember walking around on my first day in Guadalajara,
185
522000
4000
Ik herinner me een wandeling
op mijn eerste dag in Guadalajara.
op mijn eerste dag in Guadalajara.
08:58
watching the people going to work,
186
526000
2000
Ik bekeek mensen die naar hun werk gingen,
09:00
rolling up tortillas in the marketplace,
187
528000
2000
die tortillas aan het rollen waren op de markt,
09:02
smoking, laughing.
188
530000
3000
die rookten en lachten.
09:05
I remember first feeling slight surprise.
189
533000
3000
Ik voelde eerst een lichte verbazing.
09:08
And then I was overwhelmed with shame.
190
536000
3000
En toen werd ik overvallen door schaamte.
09:11
I realized that I had been so immersed
191
539000
3000
Ik realiseerde me dat ik zo was ondergedompeld
09:14
in the media coverage of Mexicans
192
542000
2000
in de verslaggeving door de media over Mexicanen
09:16
that they had become one thing in my mind,
193
544000
2000
dat ze in mijn gedachten maar één ding waren:
09:18
the abject immigrant.
194
546000
3000
de verachtelijke immigrant.
09:21
I had bought into the single story of Mexicans
195
549000
2000
Ik was gevallen voor het enkel verhaal
over de Mexicanen
over de Mexicanen
09:23
and I could not have been more ashamed of myself.
196
551000
3000
en ik schaamde me dood voor mezelf.
09:26
So that is how to create a single story,
197
554000
2000
Dit is hoe je het enkele verhaal creëert:
09:28
show a people as one thing,
198
556000
3000
laat mensen als één ding zien,
09:31
as only one thing,
199
559000
2000
als één enkel ding,
09:33
over and over again,
200
561000
2000
telkens weer,
09:35
and that is what they become.
201
563000
3000
en dat is wat ze worden.
09:38
It is impossible to talk about the single story
202
566000
2000
Het is onmogelijk om het
over het enkele verhaal te hebben
over het enkele verhaal te hebben
09:40
without talking about power.
203
568000
3000
zonder het te hebben over macht.
09:43
There is a word, an Igbo word,
204
571000
2000
Er is een woord, een Igbo-woord;
09:45
that I think about whenever I think about
205
573000
2000
ik denk eraan telkens ik denk over
09:47
the power structures of the world, and it is "nkali."
206
575000
3000
de machtsstructuren van de wereld,
en het is 'nkali'.
en het is 'nkali'.
09:50
It's a noun that loosely translates
207
578000
2000
Het is een naamwoord dat, vrij vertaald, betekent
09:52
to "to be greater than another."
208
580000
3000
'groter zijn dan een ander'.
09:55
Like our economic and political worlds,
209
583000
3000
Net zoals onze economische en politieke werelden,
09:58
stories too are defined
210
586000
2000
zijn ook verhalen bepaald
10:00
by the principle of nkali:
211
588000
3000
door het principe van nkali.
10:03
How they are told, who tells them,
212
591000
2000
Hoe ze verteld worden, wie ze vertelt,
10:05
when they're told, how many stories are told,
213
593000
3000
wanneer ze verteld worden,
hoeveel er verteld worden,
hoeveel er verteld worden,
10:08
are really dependent on power.
214
596000
4000
dit alles is werkelijk afhankelijk van macht.
10:12
Power is the ability not just to tell the story of another person,
215
600000
3000
Macht is het vermogen niet alleen
een verhaal over een ander te vertellen,
een verhaal over een ander te vertellen,
10:15
but to make it the definitive story of that person.
216
603000
4000
maar dat verhaal tot het definitieve verhaal
over die persoon te maken.
over die persoon te maken.
10:19
The Palestinian poet Mourid Barghouti writes
217
607000
2000
De Palestijnse dichter Mourid Barghouti schrijft
10:21
that if you want to dispossess a people,
218
609000
3000
dat, als je bezit wil nemen van een volk,
10:24
the simplest way to do it is to tell their story
219
612000
3000
de meest eenvoudige manier is
om hun verhaal te vertellen,
om hun verhaal te vertellen,
10:27
and to start with, "secondly."
220
615000
3000
en te beginnen met 'ten tweede'.
10:30
Start the story with the arrows of the Native Americans,
221
618000
4000
Begin het verhaal over de Indianen met speren,
10:34
and not with the arrival of the British,
222
622000
3000
en niet met de aankomst van de Britten,
10:37
and you have an entirely different story.
223
625000
3000
en je hebt een totaal ander verhaal.
10:40
Start the story with
224
628000
2000
Begin het verhaal met
10:42
the failure of the African state,
225
630000
2000
het falen van de Afrikaanse staat,
10:44
and not with the colonial creation of the African state,
226
632000
4000
en niet met de koloniale creatie
van de Afrikaanse staat,
van de Afrikaanse staat,
10:48
and you have an entirely different story.
227
636000
4000
en je hebt een totaal ander verhaal.
10:52
I recently spoke at a university where
228
640000
2000
Kort geleden sprak ik
op een universiteit
op een universiteit
10:54
a student told me that it was
229
642000
2000
waar een student mij vertelde
10:56
such a shame
230
644000
2000
dat het zo'n zonde was
10:58
that Nigerian men were physical abusers
231
646000
3000
dat Nigeriaanse mannen fysieke misbruikers zijn
11:01
like the father character in my novel.
232
649000
3000
zoals het vader-personage uit mijn roman.
11:04
I told him that I had just read a novel
233
652000
2000
Ik vertelde hem dat ik onlangs een roman had gelezen
11:06
called American Psycho --
234
654000
2000
die heette 'American Psycho' --
11:08
(Laughter)
235
656000
2000
(Gelach)
11:10
-- and that it was such a shame
236
658000
2000
-- en dat het zo'n zonde was
11:12
that young Americans were serial murderers.
237
660000
3000
dat jonge Amerikanen seriemoordenaars waren.
11:15
(Laughter)
238
663000
4000
(Gelach)
11:19
(Applause)
239
667000
6000
(Applaus)
11:25
Now, obviously I said this in a fit of mild irritation.
240
673000
3000
Natuurlijk zei ik dit in een staat van milde irritatie.
11:28
(Laughter)
241
676000
2000
(Gelach)
11:30
But it would never have occurred to me to think
242
678000
2000
Het zou nooit in mij opkomen om te denken
11:32
that just because I had read a novel
243
680000
2000
dat omdat ik net een roman had gelezen
11:34
in which a character was a serial killer
244
682000
2000
waarin een personage een seriemoordenaar was,
11:36
that he was somehow representative
245
684000
2000
dit representatief zou zijn
11:38
of all Americans.
246
686000
2000
voor alle Amerikanen.
11:40
This is not because I am a better person than that student,
247
688000
3000
Dit is niet omdat ik een beter persoon
ben dan die student,
ben dan die student,
11:43
but because of America's cultural and economic power,
248
691000
3000
maar vanwege Amerika's culturele en economische macht
11:46
I had many stories of America.
249
694000
2000
had ik vele verhalen over Amerika.
11:48
I had read Tyler and Updike and Steinbeck and Gaitskill.
250
696000
4000
Ik heb Tyler en Updike en Steinbeck en Gaitskill gelezen.
11:52
I did not have a single story of America.
251
700000
3000
Ik had niet een enkel verhaal over Amerika.
11:55
When I learned, some years ago, that writers were expected
252
703000
3000
Toen ik enkele jaren geleden vernam
dat van schrijvers werd verwacht
dat van schrijvers werd verwacht
11:58
to have had really unhappy childhoods
253
706000
4000
dat ze een zeer ongelukkige jeugd hebben gehad
12:02
to be successful,
254
710000
2000
om succesvol te zijn,
12:04
I began to think about how I could invent
255
712000
2000
begon ik te bedenken wat ik kon verzinnen,
12:06
horrible things my parents had done to me.
256
714000
2000
verschrikkelijke dingen die mijn ouders
me hadden aangedaan.
me hadden aangedaan.
12:08
(Laughter)
257
716000
2000
(Gelach)
12:10
But the truth is that I had a very happy childhood,
258
718000
4000
Maar de werkelijkheid is
dat ik een zeer gelukkige jeugd had,
dat ik een zeer gelukkige jeugd had,
12:14
full of laughter and love, in a very close-knit family.
259
722000
3000
vol met pret en liefde,
in een zeer hechte familie.
in een zeer hechte familie.
12:17
But I also had grandfathers who died in refugee camps.
260
725000
4000
Maar ik had ook grootvaders
die overleden waren in vluchtelingenkampen.
die overleden waren in vluchtelingenkampen.
12:21
My cousin Polle died because he could not get adequate healthcare.
261
729000
4000
Mijn neef Polle overleed omdat hij
geen adequate zorg kon krijgen.
geen adequate zorg kon krijgen.
12:25
One of my closest friends, Okoloma, died in a plane crash
262
733000
3000
Een goede vriend, Okoloma,
kwam om in een vliegtuigongeluk
kwam om in een vliegtuigongeluk
12:28
because our fire trucks did not have water.
263
736000
3000
omdat onze brandweerwagens geen water hadden.
12:31
I grew up under repressive military governments
264
739000
3000
Ik ben opgegroeid onder
een repressieve militaire overheid
een repressieve militaire overheid
12:34
that devalued education,
265
742000
2000
die onderwijs niet naar waarde schatte,
12:36
so that sometimes my parents were not paid their salaries.
266
744000
3000
zodat mijn ouders soms
hun salarissen niet kregen uitbetaald.
hun salarissen niet kregen uitbetaald.
12:39
And so, as a child, I saw jam disappear from the breakfast table,
267
747000
4000
En dus zag ik als kind de jam
van de ontbijttafel verdwijnen,
van de ontbijttafel verdwijnen,
12:43
then margarine disappeared,
268
751000
2000
dan verdween de margarine,
12:45
then bread became too expensive,
269
753000
3000
dan werd het brood te duur,
12:48
then milk became rationed.
270
756000
3000
dan werd de melk gerantsoeneerd.
12:51
And most of all, a kind of normalized political fear
271
759000
3000
Maar vooral, een vanzelfsprekende politieke angst
12:54
invaded our lives.
272
762000
4000
nam plaats in onze levens.
12:58
All of these stories make me who I am.
273
766000
2000
Al deze verhalen maken mij tot wie ik ben.
13:00
But to insist on only these negative stories
274
768000
4000
Maar alleen de nadruk leggen
op deze negatieve verhalen
op deze negatieve verhalen
13:04
is to flatten my experience
275
772000
3000
vlakt mijn ervaringen uit,
13:07
and to overlook the many other stories
276
775000
2000
en ziet de vele andere verhalen over het hoofd
13:09
that formed me.
277
777000
2000
die mij hebben gevormd.
13:11
The single story creates stereotypes,
278
779000
3000
Het enkele verhaal creëert stereotypen.
13:14
and the problem with stereotypes
279
782000
3000
En het probleem met stereotypen
13:17
is not that they are untrue,
280
785000
2000
is niet dat ze onwaar zijn,
13:19
but that they are incomplete.
281
787000
2000
maar dat ze onvolledig zijn.
13:21
They make one story become the only story.
282
789000
4000
Ze maken een verhaal tot het enige verhaal.
13:25
Of course, Africa is a continent full of catastrophes:
283
793000
2000
Inderdaad, Afrika is een continent vol catastrofes.
13:27
There are immense ones, such as the horrific rapes in Congo
284
795000
4000
Immense catastrofes, zoals de verkrachtingen in Congo.
13:31
and depressing ones, such as the fact that
285
799000
2000
En deprimerende catastrofes, zoals het feit dat
13:33
5,000 people apply for one job vacancy in Nigeria.
286
801000
5000
5.000 mensen solliciteren voor één vacature in Nigeria.
13:38
But there are other stories that are not about catastrophe,
287
806000
3000
Maar er zijn andere verhalen,
die niet over catastrofes gaan.
die niet over catastrofes gaan.
13:41
and it is very important, it is just as important, to talk about them.
288
809000
4000
Het is net zo belangrijk
om het daarover te hebben.
om het daarover te hebben.
13:45
I've always felt that it is impossible
289
813000
2000
Ik heb altijd gedacht
dat het onmogelijk is
dat het onmogelijk is
13:47
to engage properly with a place or a person
290
815000
3000
om een goed contact te hebben
met een plek of persoon
met een plek of persoon
13:50
without engaging with all of the stories of that place and that person.
291
818000
4000
zonder verbondenheid met alle verhalen
over die plek en die persoon.
over die plek en die persoon.
13:54
The consequence of the single story
292
822000
3000
De consequentie van het enkele verhaal
13:57
is this: It robs people of dignity.
293
825000
3000
is dit: het ontdoet mensen van hun waardigheid.
14:00
It makes our recognition of our equal humanity difficult.
294
828000
4000
Het belemmert onze erkenning
van menselijke gelijkwaardigheid.
van menselijke gelijkwaardigheid.
14:04
It emphasizes how we are different
295
832000
3000
Het benadrukt hoe verschillend we van elkaar zijn
14:07
rather than how we are similar.
296
835000
2000
eerder dan hoe gelijkaardig.
14:09
So what if before my Mexican trip
297
837000
2000
Wat als ik voor mijn Mexicaanse reis
14:11
I had followed the immigration debate from both sides,
298
839000
4000
het immigratiedebat van beide kanten had gevolgd,
14:15
the U.S. and the Mexican?
299
843000
2000
de Amerikaanse en de Mexicaanse?
14:17
What if my mother had told us that Fide's family was poor
300
845000
4000
Wat als mijn moeder ons had verteld
dat Fide's familie arm was
dat Fide's familie arm was
14:21
and hardworking?
301
849000
2000
en hardwerkend?
14:23
What if we had an African television network
302
851000
2000
Wat als we een Afrikaans televisienetwerk hadden
14:25
that broadcast diverse African stories all over the world?
303
853000
4000
dat verschillende Afrikaanse verhalen
over de hele wereld verspreidde?
over de hele wereld verspreidde?
14:29
What the Nigerian writer Chinua Achebe calls
304
857000
2000
Wat de Nigeriaanse schrijver Chinua Achebe
14:31
"a balance of stories."
305
859000
3000
'een balans van verhalen' noemt.
14:34
What if my roommate knew about my Nigerian publisher,
306
862000
3000
Wat als mijn kamergenote wist
van mijn Nigeriaanse uitgever,
van mijn Nigeriaanse uitgever,
14:37
Mukta Bakaray,
307
865000
2000
Mukta Bakaray,
14:39
a remarkable man who left his job in a bank
308
867000
2000
een bijzondere man,
die zijn baan bij een bank liet staan
die zijn baan bij een bank liet staan
14:41
to follow his dream and start a publishing house?
309
869000
3000
om zijn droom te volgen
en een uitgeverij te beginnen?
en een uitgeverij te beginnen?
14:44
Now, the conventional wisdom was that Nigerians don't read literature.
310
872000
4000
De conventionele gedachte was
dat Nigerianen geen literatuur lezen.
dat Nigerianen geen literatuur lezen.
14:48
He disagreed. He felt
311
876000
2000
Hij was het er niet mee eens. Hij vond
14:50
that people who could read, would read,
312
878000
2000
dat mensen die konden lezen, zouden lezen,
14:52
if you made literature affordable and available to them.
313
880000
4000
als je literatuur voor hen betaalbaar en beschikbaar maakte.
14:56
Shortly after he published my first novel
314
884000
3000
Kort nadat hij mijn eerste roman publiceerde,
14:59
I went to a TV station in Lagos to do an interview,
315
887000
3000
ging ik naar een televisiezender in Lagos voor een interview.
15:02
and a woman who worked there as a messenger came up to me and said,
316
890000
3000
Een vrouw die daar als boodschapper werkte,
kwam naar me toe en zei:
kwam naar me toe en zei:
15:05
"I really liked your novel. I didn't like the ending.
317
893000
3000
"Ik heb echt genoten van je roman.
Maar ik vond het einde niet goed.
Maar ik vond het einde niet goed.
15:08
Now you must write a sequel, and this is what will happen ..."
318
896000
3000
Je moet een vervolg schrijven,
waarin het volgende gaat gebeuren..."
waarin het volgende gaat gebeuren..."
15:11
(Laughter)
319
899000
3000
(Gelach)
15:14
And she went on to tell me what to write in the sequel.
320
902000
3000
En ze vertelde me
wat ik in het vervolg moest schrijven.
wat ik in het vervolg moest schrijven.
15:17
I was not only charmed, I was very moved.
321
905000
3000
Ik was niet alleen gecharmeerd,
ik was erg ontroerd.
ik was erg ontroerd.
15:20
Here was a woman, part of the ordinary masses of Nigerians,
322
908000
3000
Hier was een vrouw, die deel uitmaakte
van het gewone Nigeriaanse volk,
van het gewone Nigeriaanse volk,
15:23
who were not supposed to be readers.
323
911000
3000
dat niet verondersteld werd boeken te lezen.
15:26
She had not only read the book, but she had taken ownership of it
324
914000
2000
Zij had niet alleen het boek gelezen,
maar eigende het zich toe
maar eigende het zich toe
15:28
and felt justified in telling me
325
916000
3000
en voelde zich geroepen mij te vertellen
15:31
what to write in the sequel.
326
919000
2000
wat ik in het vervolg moest schrijven.
15:33
Now, what if my roommate knew about my friend Fumi Onda,
327
921000
4000
Wat als mijn kamergenote wist
van mijn vriend Fumi Onda,
van mijn vriend Fumi Onda,
15:37
a fearless woman who hosts a TV show in Lagos,
328
925000
3000
een onverschrokken vrouw,
een tv-presentatrice in Lagos,
een tv-presentatrice in Lagos,
15:40
and is determined to tell the stories that we prefer to forget?
329
928000
3000
die vastberaden is de verhalen te vertellen
die wij liever vergeten?
die wij liever vergeten?
15:43
What if my roommate knew about the heart procedure
330
931000
4000
Wat als mijn kamergenote wist
van de hartoperatie
van de hartoperatie
15:47
that was performed in the Lagos hospital last week?
331
935000
3000
die vorige week werd uitgevoerd
in een ziekenhuis in Lagos?
in een ziekenhuis in Lagos?
15:50
What if my roommate knew about contemporary Nigerian music,
332
938000
4000
Wat als mijn kamergenote wist
van hedendaagse Nigeriaanse muziek?
van hedendaagse Nigeriaanse muziek?
15:54
talented people singing in English and Pidgin,
333
942000
3000
Getalenteerde mensen
die zingen in het Engels en het Pidgin,
die zingen in het Engels en het Pidgin,
15:57
and Igbo and Yoruba and Ijo,
334
945000
2000
en het Igbo en het Yoruba en het Ijo,
15:59
mixing influences from Jay-Z to Fela
335
947000
4000
terwijl ze invloeden mengen van Jay-Z tot Fela
16:03
to Bob Marley to their grandfathers.
336
951000
3000
tot Bob Marley, tot hun voorvaderen.
16:06
What if my roommate knew about the female lawyer
337
954000
2000
Wat als mijn kamergenote wist
van de vrouwelijke advocaat
van de vrouwelijke advocaat
16:08
who recently went to court in Nigeria
338
956000
2000
die onlangs in het gerechtshof in Nigeria
16:10
to challenge a ridiculous law
339
958000
2000
een belachelijke wet aanvocht
16:12
that required women to get their husband's consent
340
960000
3000
die vrouwen verplicht
de goedkeuring van hun man te hebben
de goedkeuring van hun man te hebben
16:15
before renewing their passports?
341
963000
3000
om hun paspoorten te vernieuwen?
16:18
What if my roommate knew about Nollywood,
342
966000
3000
Wat als mijn kamergenote wist van Nollywood,
16:21
full of innovative people making films despite great technical odds,
343
969000
4000
vol innovatieve mensen die films maken
ondanks grote technische problemen?
ondanks grote technische problemen?
16:25
films so popular
344
973000
2000
Films die zo populair zijn
16:27
that they really are the best example
345
975000
2000
dat ze werkelijk het beste voorbeeld zijn van het feit
16:29
of Nigerians consuming what they produce?
346
977000
3000
dat Nigerianen consumeren wat ze produceren.
16:32
What if my roommate knew about my wonderfully ambitious hair braider,
347
980000
3000
Wat als mijn kamergenote wist
van mijn geweldig ambitieuze haarvlechtster,
van mijn geweldig ambitieuze haarvlechtster,
16:35
who has just started her own business selling hair extensions?
348
983000
4000
die net een eigen zaak in haarextensies is begonnen?
16:39
Or about the millions of other Nigerians
349
987000
2000
Of over die miljoenen andere Nigerianen
16:41
who start businesses and sometimes fail,
350
989000
2000
die ondernemingen beginnen en soms falen,
16:43
but continue to nurse ambition?
351
991000
4000
maar door blijven gaan met die ambitie te koesteren?
16:47
Every time I am home I am confronted with
352
995000
2000
Telkens ik thuis ben, word ik geconfronteerd met
16:49
the usual sources of irritation for most Nigerians:
353
997000
3000
de gebruikelijke oorzaken van irritatie
voor de meeste Nigerianen:
voor de meeste Nigerianen:
16:52
our failed infrastructure, our failed government,
354
1000000
3000
onze gebrekkige infrastructuur,
onze mislukte regering.
onze mislukte regering.
16:55
but also by the incredible resilience of people who
355
1003000
3000
Maar ook met de ongelofelijke veerkracht
van de mensen
van de mensen
16:58
thrive despite the government,
356
1006000
3000
die opbloeien ondanks de overheid,
17:01
rather than because of it.
357
1009000
2000
eerder dan dankzij.
17:03
I teach writing workshops in Lagos every summer,
358
1011000
3000
Elke zomer geef ik schrijfworkshops in Lagos.
17:06
and it is amazing to me how many people apply,
359
1014000
3000
Het is ongelofelijk hoeveel mensen zich ervoor opgeven,
17:09
how many people are eager to write,
360
1017000
3000
hoeveel mensen popelen om te schrijven,
17:12
to tell stories.
361
1020000
2000
om verhalen te vertellen.
17:14
My Nigerian publisher and I have just started a non-profit
362
1022000
3000
Mijn Nigeriaanse uitgever en ik
hebben net een stichting opgezet
hebben net een stichting opgezet
17:17
called Farafina Trust,
363
1025000
2000
die Farafina Trust heet.
17:19
and we have big dreams of building libraries
364
1027000
3000
We hebben grootse plannen om bibliotheken te bouwen
17:22
and refurbishing libraries that already exist
365
1030000
2000
en bestaande bibliotheken te renoveren,
17:24
and providing books for state schools
366
1032000
3000
en boeken te voorzien voor openbare scholen
17:27
that don't have anything in their libraries,
367
1035000
2000
die niks in hun bibliotheken hebben staan,
17:29
and also of organizing lots and lots of workshops,
368
1037000
2000
en ook heel veel workshops te organiseren,
17:31
in reading and writing,
369
1039000
2000
over lezen en schrijven,
17:33
for all the people who are eager to tell our many stories.
370
1041000
3000
voor alle mensen die hongerig zijn
om onze vele verhalen te vertellen.
om onze vele verhalen te vertellen.
17:36
Stories matter.
371
1044000
2000
Verhalen doen ertoe.
17:38
Many stories matter.
372
1046000
2000
Veel verhalen doen ertoe.
17:40
Stories have been used to dispossess and to malign,
373
1048000
4000
Verhalen zijn gebruikt om te onteigenen
en kwaad te doen.
en kwaad te doen.
17:44
but stories can also be used to empower and to humanize.
374
1052000
4000
Maar verhalen kunnen ook worden gebruikt
als aanmoediging en humanisering.
als aanmoediging en humanisering.
17:48
Stories can break the dignity of a people,
375
1056000
3000
Verhalen kunnen de waardigheid van mensen breken.
17:51
but stories can also repair that broken dignity.
376
1059000
5000
Maar verhalen kunnen ook
gebroken waardigheden herstellen.
gebroken waardigheden herstellen.
17:56
The American writer Alice Walker wrote this
377
1064000
2000
De Amerikaanse schrijfster Alice Walker schreef dit
17:58
about her Southern relatives
378
1066000
2000
over haar Zuidelijke familieleden
18:00
who had moved to the North.
379
1068000
2000
die naar het Noorden waren verhuisd.
18:02
She introduced them to a book about
380
1070000
2000
Ze leerde hen een boek kennen over
18:04
the Southern life that they had left behind:
381
1072000
3000
het Zuidelijke leven dat ze achter hadden gelaten.
18:07
"They sat around, reading the book themselves,
382
1075000
4000
"Ze zaten samen, lazen het boek zelf,
18:11
listening to me read the book, and a kind of paradise was regained."
383
1079000
6000
luisterend naar hoe ik voorlas,
en een soort paradijs was herwonnen."
en een soort paradijs was herwonnen."
18:17
I would like to end with this thought:
384
1085000
3000
Ik zou graag eindigen met deze gedachte:
18:20
That when we reject the single story,
385
1088000
3000
wanneer wij het enkele verhaal afwijzen,
18:23
when we realize that there is never a single story
386
1091000
3000
wanneer wij beseffen dat er
nooit een enkel verhaal is
nooit een enkel verhaal is
18:26
about any place,
387
1094000
2000
over geen enkele plek,
18:28
we regain a kind of paradise.
388
1096000
2000
herwinnen wij een soort paradijs.
18:30
Thank you.
389
1098000
2000
Dank je wel.
18:32
(Applause)
390
1100000
8000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Chimamanda Ngozi Adichie - NovelistInspired by Nigerian history and tragedies all but forgotten by recent generations of westerners, Chimamanda Ngozi Adichie’s novels and stories are jewels in the crown of diasporan literature.
Why you should listen
In Nigeria, Chimamanda Ngozi Adichie's novel Half of a Yellow Sun has helped inspire new, cross-generational communication about the Biafran war. In this and in her other works, she seeks to instill dignity into the finest details of each character, whether poor, middle class or rich, exposing along the way the deep scars of colonialism in the African landscape.
Adichie's newest book, The Thing Around Your Neck, is a brilliant collection of stories about Nigerians struggling to cope with a corrupted context in their home country, and about the Nigerian immigrant experience.
Adichie builds on the literary tradition of Igbo literary giant Chinua Achebe—and when she found out that Achebe liked Half of a Yellow Sun, she says she cried for a whole day. What he said about her rings true: “We do not usually associate wisdom with beginners, but here is a new writer endowed with the gift of ancient storytellers.”
(Photo: Wani Olatunde)
Chimamanda Ngozi Adichie | Speaker | TED.com