ABOUT THE SPEAKER
Adora Svitak - Child prodigy
A prolific short story writer and blogger since age seven, Adora Svitak (now 12) speaks around the United States to adults and children as an advocate for literacy.

Why you should listen

A voracious reader from age three, Adora Svitak's first serious foray into writing -- at age five -- was limited only by her handwriting and spelling. (Her astonishing verbal abilities already matched that of young adults over twice her age.) As her official bio says, her breakthrough would soon come "in the form of a used Dell laptop her mother bought her." At age seven, she typed out over 250,000 words -- poetry, short stories, observations about the world -- in a single year.

Svitak has since fashioned her beyond-her-years wordsmithing into an inspiring campaign for literacy -- speaking across the country to both adults and kids. She is author of Flying Fingers, a book on learning.

More profile about the speaker
Adora Svitak | Speaker | TED.com
TED2010

Adora Svitak: What adults can learn from kids

Адора Свитак: Үлкендер сәбилерден не үйрене алады?

Filmed:
6,022,458 views

Жас дарын Адора Свитак әлемнің «сәбилерше» ойлауға мұқтаж екенін айтады: озық идеялар, еркін шығармашылық және оптимизм. Ол балалардың үлкен армандары ірі-ірі жеңістерге лайық екенін және үлкендердің балалардан үйренуге әзірлік жасауы үшін көп оқыту керек деген пікірде.
- Child prodigy
A prolific short story writer and blogger since age seven, Adora Svitak (now 12) speaks around the United States to adults and children as an advocate for literacy. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Now, I want to start with a question:
0
0
2000
Ең әуелі сұрақ қоюдан бастайыншы.
00:17
When was the last time you were called childish?
1
2000
3000
Соңғы рет сізді қашан "балақай" деп атады?
00:20
For kids like me,
2
5000
2000
Бүлдіршіндер үшін бұл
00:22
being called childish can be a frequent occurrence.
3
7000
3000
үйреншікті жағдай.
00:25
Every time we make irrational demands,
4
10000
3000
Біз үнемі қисынсыздау сұрақтар қойсақ,
00:28
exhibit irresponsible behavior
5
13000
2000
әдепсіздік деп танылады. Яки кәдімгі
00:30
or display any other signs
6
15000
2000
америкалықтар секілді көрінсек те,
00:32
of being normal American citizens,
7
17000
2000
00:34
we are called childish.
8
19000
2000
бізді "бала ғой" дей салады.
00:36
Which really bothers me.
9
21000
2000
Бұл жайт мені мазалайды.
00:38
After all, take a look at these events:
10
23000
2000
Ақыр-аяғында мынаған мән беріңізші:
00:40
Imperialism and colonization,
11
25000
3000
Империализм мен колониализм,
00:43
world wars, George W. Bush.
12
28000
3000
дүниежүзілік соғыс, Джордж Буш.
00:46
Ask yourself, who's responsible? Adults.
13
31000
3000
Өзіңізден сұраңыз, кім кінәлі? Үлкендер.
00:49
Now, what have kids done?
14
34000
3000
Балалар не істеп қойыпты?
00:52
Well, Anne Frank touched millions
15
37000
2000
Жақсы, Анна Франк Холокост туралы әсерлі
00:54
with her powerful account of the Holocaust,
16
39000
3000
әңгімелерімен миллиондаған жүректерді
тербеді. Руби Бриджес
00:57
Ruby Bridges helped to end segregation in the United States,
17
42000
3000
АҚШ-тағы сегрегацияның бітуіне сеп болды.
01:00
and, most recently,
18
45000
2000
Тіпті, жуырда ғана, Чарли Симпсон өзінің
01:02
Charlie Simpson helped to raise
19
47000
2000
кішкентай шайтанарбасымен Гаити үшін
01:04
120,000 pounds for Haiti
20
49000
2000
01:06
on his little bike.
21
51000
2000
120 мың фунт жинап берді.
01:08
So, as you can see evidenced by such examples,
22
53000
3000
Бұл мысалдардан жас мөлшерінде тұрған
01:11
age has absolutely nothing to do with it.
23
56000
3000
дәнеңе де жоқ екенін көруге болады.
01:14
The traits the word childish addresses
24
59000
2000
Жауапсыздық пен жаман әдеттерді
01:16
are seen so often in adults
25
61000
2000
сынағанда, үлкендер жиі айтатын
01:18
that we should abolish this age-discriminatory word
26
63000
2000
01:20
when it comes to criticizing behavior
27
65000
2000
әрі жас кемсітушілікті білдіретін
01:22
associated with irresponsibility and irrational thinking.
28
67000
3000
"балақай"
сөзін доғаруымыз керек.
01:25
(Applause)
29
70000
6000
(Қол соғу)
01:31
Thank you.
30
76000
2000
Рақмет.
01:33
Then again, who's to say
31
78000
2000
Бір жағынан, әлемге қисынсыз ойлаудың
01:35
that certain types of irrational thinking
32
80000
2000
01:37
aren't exactly what the world needs?
33
82000
3000
қажеті жоқ деп кім айтты?
01:40
Maybe you've had grand plans before
34
85000
2000
Бәлкім, бұрын көп жоспарыңыз болған шығар.
01:42
but stopped yourself, thinking,
35
87000
2000
Бірақ бір сәт аялдап: "Бұл мүмкін емес",
01:44
"That's impossible," or, "That costs too much,"
36
89000
2000
"бұл тым қымбатқа түседі" яки "оның маған
01:46
or, "That won't benefit me."
37
91000
2000
пайдасы жоқ" деп ойладыңыз.
01:48
For better or worse, we kids aren't hampered as much
38
93000
3000
Жақсы ма, жаман ба, біз бір істі қолға
01:51
when it comes to thinking about reasons why not to do things.
39
96000
3000
алсақ, ол жайлы көп ойланып жатпаймыз.
01:54
Kids can be full of inspiring aspirations
40
99000
2000
Ешкім аш болмасын не бәрі де тегін болсын
01:56
and hopeful thinking.
41
101000
2000
01:58
Like my wish that no one went hungry
42
103000
2000
деген менің тілегім секілді, балалар да
02:00
or that everything were a free kind of utopia.
43
105000
3000
шынайы ойлап, ерекше армандай алады.
02:03
How many of you still dream like that
44
108000
2000
Қайсыңыз осылай армандап, оған сендіңіз?
02:05
and believe in the possibilities?
45
110000
3000
02:08
Sometimes a knowledge of history
46
113000
2000
Тарих парақтарындағы бұрынғы утопиялық
идеалдардың жойылуы, бәлкім,
02:10
and the past failures of utopian ideals
47
115000
2000
02:12
can be a burden
48
117000
2000
қиын кезең болған шығар.
02:14
because you know that if everything were free,
49
119000
2000
Себебі, бәрі тегін болып, ас-ауқат
02:16
then the food stocks would become depleted
50
121000
2000
артығымен тұрса, сіз тапшылық пен хаос
орнайтынын білесіз.
02:18
and scarce and lead to chaos.
51
123000
2000
02:20
On the other hand,
52
125000
2000
Басқаша айтқанда, біз әлі кемелдік
жөнінде қиялдаймыз.
02:22
we kids still dream about perfection.
53
127000
2000
02:24
And that's a good thing because in order
54
129000
2000
Бұл - керемет. Өйткені, бір нәрсені жасау
02:26
to make anything a reality,
55
131000
2000
үшін алдымен армандауыңыз керек.
02:28
you have to dream about it first.
56
133000
2000
02:30
In many ways, our audacity to imagine
57
135000
3000
Көбіне-көп, біздің қиялымыз мүмкін
02:33
helps push the boundaries of possibility.
58
138000
3000
нәрсенің шекарасын бөліп жібереді.
02:36
For instance, the Museum of Glass in Tacoma, Washington,
59
141000
3000
Мәселен, Уашиңтонның Такома деген
жеріндегі Әйнек музейінде,
02:39
my home state -- yoohoo Washington!
60
144000
2000
Уашиңтон - ойхой - мен туған штат,
02:41
(Applause) --
61
146000
3000
(Қол соғу)
02:44
has a program called Kids Design Glass,
62
149000
2000
"Балалардың әйнек дизайны" деген жоба бар.
02:46
and kids draw their own ideas for glass art.
63
151000
2000
Балалар өз идеяларын әйнекке сызады.
02:48
Now, the resident artist said they got
64
153000
2000
Музей мамандары аталмыш жобадан үздік
идеялар
02:50
some of their best ideas through the program
65
155000
2000
алатынын айтады. Өйткені, балалар
шектеулер туралы не әйнекке
02:52
because kids don't think about the limitations
66
157000
2000
02:54
of how hard it can be to blow glass into certain shapes;
67
159000
2000
сурет салудың күрделілігі
жөнінде бас қатырмайды да,
02:56
they just think of good ideas.
68
161000
2000
олар тек жақсы идеяларды ойлайды.
02:58
Now, when you think of glass, you might
69
163000
2000
Иә, сіз әйнек туралы ойлағаныңызда,
Чихулидің түрлі-түсті кескіндері не
03:00
think of colorful Chihuly designs
70
165000
3000
03:03
or maybe Italian vases,
71
168000
2000
итальян құмырасы елестейтін шығар,
03:05
but kids challenge glass artists to go beyond that
72
170000
3000
бірақ балалар әйнек суретшілерінен
жаналғыш жыландар мен
03:08
into the realm of broken-hearted snakes
73
173000
2000
сіздер білетін етқұмар балалар әлемінен
03:10
and bacon boys, who you can see has meat vision.
74
175000
3000
бөлек дүниеге шығуды талап етеді.
03:13
(Laughter)
75
178000
2000
(Күлкі)
03:15
Now, our inherent wisdom
76
180000
2000
Иә, бізге тән ойшылдық даналар білімі
білімі болуы міндет емес.
03:17
doesn't have to be insider's knowledge.
77
182000
3000
03:20
Kids already do a lot of learning from adults,
78
185000
3000
Балалар үлкендерден үнемі үйреніп келеді
03:23
and we have a lot to share.
79
188000
2000
және бізге ортақ дүние аз емес.
03:25
I think that adults should start learning from kids.
80
190000
4000
Үлкендер енді балалардан үйренуге кірісу
керек деп ойлаймын.
Әдетте, мен мұғалімдер мен
03:29
Now, I do most of my speaking in front of an education crowd,
81
194000
3000
студенттер алдында сөйлеймін әрі бұл
03:32
teachers and students, and I like this analogy:
82
197000
2000
аналог маған да ұнайды:
03:34
It shouldn't just be a teacher at the head of the classroom
83
199000
2000
Мұғалім сынып жетекшісі болмауы керек, ол
03:36
telling students, "Do this, do that."
84
201000
2000
студенттерге жөн сілтейді.
03:38
The students should teach their teachers.
85
203000
3000
Студенттер өз мұғалімін оқытуы тиіс.
03:41
Learning between grown ups and kids
86
206000
2000
Үлкендер мен балалар арасындағы оқыту
үдерісі екіжақты болғаны жөн.
03:43
should be reciprocal.
87
208000
2000
03:45
The reality, unfortunately, is a little different,
88
210000
3000
Шынында, өмірде сәл басқаша және ол
03:48
and it has a lot to do with trust, or a lack of it.
89
213000
3000
көбінесе сенім артуға байланысты.
03:51
Now, if you don't trust someone, you place restrictions on them, right?
90
216000
3000
Жә, егер сіз біреуге сенбесеңіз, оныңызды
жайып саласыз, солай ғой?
03:54
If I doubt my older sister's ability
91
219000
2000
Егер үлкен әпкемнің 10%-бен берген ақшамды
03:56
to pay back the 10 percent interest
92
221000
2000
03:58
I established on her last loan,
93
223000
2000
қайтаруға шамасы келмесе,
ендігәрі менен қарызға ақша
04:00
I'm going to withhold her ability to get more money from me
94
225000
3000
04:03
until she pays it back. (Laughter)
95
228000
2000
ала алмайтын болады.
(Күлкі)
04:05
True story, by the way.
96
230000
2000
Болған оқиға, айтпақшы.
04:07
Now, adults seem to have
97
232000
3000
Расында, үлкендер мектеп оқулығындағы
04:10
a prevalently restrictive attitude towards kids
98
235000
3000
"бүйтпе", "сөйтпелерден" бастап интернет
04:13
from every "don't do that,
99
238000
2000
қолдануға дейінгі сұмдық шектеуші
04:15
don't do this" in the school handbook
100
240000
2000
04:17
to restrictions on school Internet use.
101
242000
3000
қарым-қатынас ұстанады.
Тарихқа көз салсақ, биліктен айырылу қаупі
04:20
As history points out, regimes become oppressive
102
245000
3000
төнгенде, режимдер қатаңдыққа ұрынады.
04:23
when they're fearful about keeping control.
103
248000
2000
04:25
And although adults may not be quite at the level
104
250000
2000
Ал ересектер тым қатаңдыққа
04:27
of totalitarian regimes,
105
252000
2000
салынбауы мүмкін, бүлдіршіндерде
04:29
kids have no, or very little say in making the rules,
106
254000
3000
екіжақты байланысты күшейтудің
04:32
when really the attitude should be reciprocal,
107
257000
2000
мүмкіндіктері жоқтың қасы.
04:34
meaning that the adult population should learn
108
259000
2000
Үлкендер кейінгі толқын - кішкентайлардан
04:36
and take into account the wishes
109
261000
2000
үйреніп, олардың талғамымен санасуы керек.
04:38
of the younger population.
110
263000
2000
04:40
Now, what's even worse than restriction
111
265000
2000
Иә, шектеудің өрескел түрі бар, ол - өз
04:42
is that adults often underestimate kids abilities.
112
267000
3000
балаларының дарынын бағаламай алмау.
04:45
We love challenges, but when expectations are low,
113
270000
3000
Біз күрделі істер жасағанды ұнатамыз,
бірақ дұрыс сенім
04:48
trust me, we will sink to them.
114
273000
3000
артылмаса, құрдымға кетеміз.
04:51
My own parents had anything but low expectations
115
276000
3000
Ата-анамның әпкем екеуімізге деген сенімі
04:54
for me and my sister.
116
279000
2000
ешқашан азайған емес.
04:56
Okay, so they didn't tell us to become doctors
117
281000
3000
Олар бізге дәрігер, заңгер не басқа бол
деп айтпайды.
04:59
or lawyers or anything like that,
118
284000
2000
05:01
but my dad did read to us
119
286000
2000
Бірақ әкем бізге Аристотель мен микробпен
05:03
about Aristotle
120
288000
2000
05:05
and pioneer germ fighters
121
290000
2000
05:07
when lots of other kids were hearing
122
292000
2000
күресуші пионерлер жайлы
05:09
"The Wheels on the Bus Go Round and Round."
123
294000
2000
оқып береді.
05:11
Well, we heard that one too, but "Pioneer Germ Fighters" totally rules.
124
296000
3000
Жалпы, біз оны тыңдаймыз-ау, алайда
микробпен күресушілер тіпті тамаша!
05:14
(Laughter)
125
299000
2000
(Күлкі)
05:16
I loved to write from the age of four,
126
301000
2000
Мен төрт жастан бастап жаза аламын, алтыға
05:18
and when I was six
127
303000
2000
толғанда анам маған Microsoft Word-ы бар
жеке ноутбук әперді.
05:20
my mom bought me my own laptop equipped with Microsoft Word.
128
305000
3000
05:23
Thank you Bill Gates and thank you Ma.
129
308000
2000
Рақмет сізге, Билл Гейтс және ақ-мамам!
05:25
I wrote over 300 short stories
130
310000
2000
Кішкентай ноутбугіммен мен 300-ден астам
әңгіме жаздым,
05:27
on that little laptop,
131
312000
2000
05:29
and I wanted to get published.
132
314000
3000
әрі оны жариялағым келді.
05:32
Instead of just scoffing at this heresy
133
317000
2000
Әлі жассың не тағы да күт демей-ақ, осы
05:34
that a kid wanted to get published
134
319000
2000
05:36
or saying wait until you're older,
135
321000
2000
күлкілі сандырағымды жария етуге ата-анам
05:38
my parents were really supportive.
136
323000
2000
ерекше қолдау білдірді.
05:40
Many publishers were not quite so encouraging,
137
325000
3000
Көп басылымдар оған пысқырып та қарамады.
05:44
one large children's publisher ironically saying
138
329000
3000
Үлкен бір балалар басылымы мысқылдап тұрып
05:47
that they didn't work with children --
139
332000
2000
бүлдіршіндерге қатысы жоғын айтты.
05:49
children's publisher not working with children?
140
334000
3000
Балалар басылымы балаларға мән бермей ме?
05:52
I don't know, you're kind of alienating a large client there.
141
337000
3000
Білмеймін, меніңше, мұндайда көп клиент
жоғалтасыз.
05:55
(Laughter)
142
340000
2000
(Күлкі)
05:57
Now, one publisher, Action Publishing,
143
342000
3000
Маған сеніңіз, Action Publishing деген
06:00
was willing to take that leap and trust me
144
345000
3000
06:03
and to listen to what I had to say.
145
348000
2000
басылым менің үніме құлақ түрді.
Олар менің "Ұшқыш саусақтар" деген тұңғыш
кітабымды жарыққа шығарды, міне!
06:05
They published my first book, "Flying Fingers," -- you see it here --
146
350000
3000
06:08
and from there on, it's gone to speaking at hundreds of schools,
147
353000
4000
Содан бері бұл жүздеген мектепте талданды,
06:12
keynoting to thousands of educators
148
357000
2000
мыңдаған ұстаз оқыды. Ақыры, мінеки,
06:14
and finally, today, speaking to you.
149
359000
2000
сіздерге де айтып отырмын.
06:16
I appreciate your attention today,
150
361000
2000
Көңіл қойғандарыңыз үшін алғыс айтамын,
06:18
because to show that you truly care,
151
363000
2000
себебі ұнайтын дүниені көру үшін
сіздер тыңдайсыздар.
06:20
you listen.
152
365000
2000
06:22
But there's a problem with this rosy picture
153
367000
3000
Алайда үлкендерге қарағанда әлдеқайда
06:25
of kids being so much better than adults.
154
370000
3000
үздік балалардың мына қызғылт әлемінде
бір кілтипан бар.
06:28
Kids grow up and become adults just like you.
155
373000
3000
Балалар өсіп, тура сіздер секілді болады.
06:31
(Laughter)
156
376000
2000
(Күлкі)
06:33
Or just like you? Really?
157
378000
2000
Тура сіздер секілді! Рас қой?
06:35
The goal is not to turn kids into your kind of adult,
158
380000
3000
Маңыздысы, баланың сіз сияқты болуы емес,
06:38
but rather better adults than you have been,
159
383000
3000
сізден де жақсы болуы. Бәлкім, сіз берген
06:41
which may be a little challenging
160
386000
2000
тәрбиеге қарай шамалы қиындық туындар.
06:43
considering your guys' credentials (Laughter).
161
388000
2000
(Күлкі)
06:45
But the way progress happens
162
390000
2000
Бірақ алға жылжып келеміз.
06:47
is because new generations and new eras
163
392000
3000
Өйткені, жаңа ұрпақтар мен жаңа дәуірлер
06:50
grow and develop and become better than the previous ones.
164
395000
3000
туып, дамып жатыр әрі бұрынғыдан тәуір.
06:53
It's the reason we're not in the Dark Ages anymore.
165
398000
3000
Демек біз Орта ғасырларда емеспіз.
06:56
No matter your position or place in life,
166
401000
3000
Сіздің ұстанымыңыз не өмірдегі орныңыз
маңызды емес,
06:59
it is imperative to create opportunities for children
167
404000
3000
сіздерден де асып түсуіміз үшін бізге
07:02
so that we can grow up to blow you away.
168
407000
3000
жасаған мүмкіндіктеріңіз маңызды.
07:05
(Laughter)
169
410000
3000
(Күлкі)
Ағай-апайлар және TED қонақтары,
07:08
Adults and fellow TEDsters,
170
413000
2000
07:10
you need to listen and learn from kids
171
415000
2000
сіздер бізге құлақ асып, үйренулеріңіз
07:12
and trust us and expect more from us.
172
417000
3000
керек және бізге көп үміт артыңыздар.
Сіз бүгін бізге қарыз беруге міндеттісіз!
07:16
You must lend an ear today,
173
421000
2000
07:18
because we are the leaders of tomorrow,
174
423000
2000
Себебі, біз ертеңгі көшбасшылармыз. Сіздер
07:20
which means we're going to be taking care of you
175
425000
2000
қартайып, қаусап қалғанда қараймыз ғой.
07:22
when you're old and senile. No, just kidding.
176
427000
3000
Жоқ, жай әзіл ғой!
07:25
No, really, we are going to be the next generation,
177
430000
3000
(Күлкі)
Жоқ, шынымен, біз мына зулаған
07:28
the ones who will bring this world forward.
178
433000
3000
өмірдің келесі толқынымыз.
07:31
And in case you don't think that this really has meaning for you,
179
436000
3000
Бұның маған әсте қатысы жоқ деп ойламаңыз,
07:34
remember that cloning is possible,
180
439000
2000
клондау қазір мүмкін нәрсе екенін
07:36
and that involves going through childhood again,
181
441000
2000
ескеріңіз және ол балалық шақты елестету
арқылы
07:38
in which case you'll want to be heard
182
443000
2000
жүзеге асады. Ондайда менің замандастарым
секілді тыңдауды қалайтын боласыз.
07:40
just like my generation.
183
445000
2000
07:42
Now, the world needs opportunities
184
447000
3000
Қазір әлем жаңа көшбасшылар мен идеяларға
зәру.
07:45
for new leaders and new ideas.
185
450000
3000
07:48
Kids need opportunities to lead and succeed.
186
453000
3000
Басқару мен сәттілікке жету үшін балаларға
мүмкіндіктер қажет.
07:51
Are you ready to make the match?
187
456000
2000
Серіктестікке дайынсыздар ма?
07:53
Because the world's problems
188
458000
2000
Өйткені, әлемдік мәселелер адамзат үшін
мұра боп қалмауы керек.
07:55
shouldn't be the human family's heirloom.
189
460000
3000
07:58
Thank you.
190
463000
2000
Рақмет!
08:00
(Applause)
191
465000
3000
(Қол соғу)
08:03
Thank you. Thank you.
192
468000
2000
Рақмет! Рақмет!
Translated by Askhat Yerkimbay
Reviewed by Ainur Akhmetova

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Adora Svitak - Child prodigy
A prolific short story writer and blogger since age seven, Adora Svitak (now 12) speaks around the United States to adults and children as an advocate for literacy.

Why you should listen

A voracious reader from age three, Adora Svitak's first serious foray into writing -- at age five -- was limited only by her handwriting and spelling. (Her astonishing verbal abilities already matched that of young adults over twice her age.) As her official bio says, her breakthrough would soon come "in the form of a used Dell laptop her mother bought her." At age seven, she typed out over 250,000 words -- poetry, short stories, observations about the world -- in a single year.

Svitak has since fashioned her beyond-her-years wordsmithing into an inspiring campaign for literacy -- speaking across the country to both adults and kids. She is author of Flying Fingers, a book on learning.

More profile about the speaker
Adora Svitak | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee