TED Residency
Daniel Bögre Udell: How to save a language from extinction
دانییاڵ بۆگر یودڵ: چۆن زمان لە لەناوچوون بپارێزرێن؟
Filmed:
Readability: 5.3
1,347,903 views
لە ٨٠ ساڵی داھاتوودا، نزیکەی ٣٠٠٠ زمان لەناو دەچن. ھەمووی بەھۆی بێدەنگبوونی کلتوورەکانیانەوە. لەم قسە کردنە خێرایەدا، چالاکوانی زمان دانیاڵ بوگرێ یودێڵ پیشانمان دەدات چۆن خەڵکی لە سەرانسەری جیھان ڕێگەی نوێ دەدۆزنەوە بۆ زیندووکردنەوەی زمانی باووباپیرانیان و سەر لە نوێ بنیاد نانەوەی نەریت و کلتوورەکەیان. لەگەڵ ئەوەشدا ھەموومان ھان دەدات بۆ گەڕان بە دوای زمانی باپیرانمان. دەڵێت، "چاککردنەوەی زمانەکەتان و لە ئامێز گرتنی کلتوورەکەتان، ڕێگەیەکی بەھێزە بۆ بوون بە خۆت”
Daniel Bögre Udell - Language activist
Daniel Bögre Udell is the cofounder and director of Wikitongues, working with a global network of grassroots linguists to build a seed bank of every language in the world. Full bio
Daniel Bögre Udell is the cofounder and director of Wikitongues, working with a global network of grassroots linguists to build a seed bank of every language in the world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
زمانەکان تەنھا بە شێوەیەکی سروشتی نامرن.
00:13
Languages don't just die naturally.
0
1524
2333
00:16
People abandon mother tongues,
because they're forced to.
because they're forced to.
1
4706
3071
خەڵکی واز لە زمانی دایکیان دەھێنن
چونکە زۆریان لێ دەکرێت.
چونکە زۆریان لێ دەکرێت.
00:20
Often, the pressure is political.
2
8651
2200
زۆرجار، فشارەكە سياسيیە.
لە ١٨٩٢،
00:23
In 1892,
3
11781
1396
00:25
the US Army general Richard Henry Pratt
4
13201
2246
جەنەڕاڵ
پرات
پرات
00:27
argued that killing indigenous cultures
5
15471
2508
گووتی کە
کوشتنی کلتووری دانیشتوانە ڕەسەنەکان
کوشتنی کلتووری دانیشتوانە ڕەسەنەکان
00:30
was the only alternative
to killing indigenous people.
to killing indigenous people.
6
18003
2888
تاکە شوێنگرەوەیە بۆ
کوشتنی دانیشتووە ڕەسەنەکان
کوشتنی دانیشتووە ڕەسەنەکان
00:33
"Kill the Indian," he said,
"but save the man."
"but save the man."
7
21863
2682
ئەو گوتی، "ھیندییەکە بکوژە،"
"بەڵام مرۆڤەکە بپارێزە."
"بەڵام مرۆڤەکە بپارێزە."
00:37
And until 1978,
the government did just that,
the government did just that,
8
25688
3220
و تا ١٩٧٨، حکومەت ئەوەی ئەنجامدا کە،
00:40
removing indigenous children
from their families
from their families
9
28932
3255
منداڵە ڕەسەنەکانی لە خێزانەکانیان دابڕاند
00:44
and forcing them into boarding schools
where they were given English names
where they were given English names
10
32211
3496
و زۆریان لێکرا بۆ چوونە خوێندنگەی دەرەکی
کە لەوێ ناوی ئینگلیزییان لێ دانرا
کە لەوێ ناوی ئینگلیزییان لێ دانرا
00:47
and punished for speaking their languages.
11
35731
2423
و سزا دەدران لەسەر
قسەکردن بە زمانی خۆیان.
قسەکردن بە زمانی خۆیان.
00:50
Assimilation was a compliment to genocide.
12
38750
3082
و توانەوەیان لەم کەلتورە
شێوازێک بوو لە کۆمەڵکوژی.
شێوازێک بوو لە کۆمەڵکوژی.
00:56
Seven thousand languages are alive today,
13
44029
2428
لە ئەمڕۆدا حەوت ھەزار زمان زیندوو
هەن،
هەن،
00:58
but few are recognized
by their own governments
by their own governments
14
46481
2452
بەڵام کەمێکیان لەلایەن
حکومەتەکەیان دانیان پێدانراوە
حکومەتەکەیان دانیان پێدانراوە
01:00
or supported online.
15
48957
1334
یان لەسەرھێڵ پشتگیری دەکرێن.
01:02
So for people from the vast
majority of cultures,
majority of cultures,
16
50919
2555
بۆیە بۆ خەڵکی زۆربەی زۆری کلتوورەکان،
01:05
globalization remains
profoundly alienating.
profoundly alienating.
17
53498
3000
جیهانگیری وەک گۆشەگیری دێتەبەرچاو.
01:08
It means giving up your language
for someone else's.
for someone else's.
18
56919
3533
واتا واز ھێنان لە زمانی خۆت
بۆ زمانی کەسێکیتر.
بۆ زمانی کەسێکیتر.
و ئەگەر ھیچ شتێک نەگۆڕا،
01:13
And if nothing changes,
19
61530
1181
01:14
as many as 3,000 languages
could disappear in 80 years.
could disappear in 80 years.
20
62735
4274
لە ٨٠ ساڵی داهاتوودا،
دەکرێ نزیکەی ٣٠٠٠ زمان ون بن.
دەکرێ نزیکەی ٣٠٠٠ زمان ون بن.
01:20
But things are changing.
21
68244
1600
بەڵام شتەکان دەگۆڕێن.
01:22
Around the world,
22
70347
1246
لە سەرانسەری جیھان،
01:23
people are reviving ancestral languages
23
71617
2571
خەڵکی زمانی باووباپیرانیان
زیندوو دەکەنەوە
زیندوو دەکەنەوە
01:26
and rebuilding their cultures.
24
74212
2000
و کلتووری خۆیان بنیاد دەنێنەوە.
01:29
As far as we know,
25
77268
1531
ئەوەندەی ئێمە بەزانین،
01:30
language reclamation began in the 1800s
when, at a time of rising antisemitism,
when, at a time of rising antisemitism,
26
78823
4587
زیندووکردنەوەی زمان لە ١٨٠٠ دەستی پێکرد
لە کاتی ھەستانەوەی دژە سامییەکان،
لە کاتی ھەستانەوەی دژە سامییەکان،
01:35
Jewish communities looked
to their ancestral language, Hebrew,
to their ancestral language, Hebrew,
27
83434
3127
کۆمەڵگە جولەکەکان سەیری
زمانی باووباپیرانیان کرد، زمانی عیبری،
زمانی باووباپیرانیان کرد، زمانی عیبری،
01:38
as a means of cultural revival.
28
86585
2230
وەکو ڕێگەیەکی زیندوو کردنەوەی کلتووری.
01:42
And though it had been dormant
for over 1,000 years,
for over 1,000 years,
29
90173
2468
و ھەرچەندە بۆ زیاتر لە
١٠٠٠ ساڵ دەنگی نەما،
١٠٠٠ ساڵ دەنگی نەما،
01:44
it was well preserved in books
of Jewish religion and philosophy.
of Jewish religion and philosophy.
30
92665
3348
لە پەرتووکی ئاینی جولەکە و فەلسەفەدا
زۆر باش پارێزرابوو.
زۆر باش پارێزرابوو.
01:48
So Jewish activists studied
and taught it to their children,
and taught it to their children,
31
96569
3103
بۆیە چالاکوانە جولەکەکان
خوێندیان و فێری منداڵەکانیان کرد،
خوێندیان و فێری منداڵەکانیان کرد،
01:51
raising the first native speakers
in nearly 100 generations.
in nearly 100 generations.
32
99696
3444
بەخێوکردنی یەکەم قسەکەرە
خۆییەکان لە ناو ١٠٠ وەچەدا.
خۆییەکان لە ناو ١٠٠ وەچەدا.
01:56
Today, it's the mother tongue
of five million Jews.
of five million Jews.
33
104204
3555
ئەمڕۆ، ئەمە زمانی
دایکی پێنج ملیۆن جولەکەیە.
دایکی پێنج ملیۆن جولەکەیە.
01:59
And at least for me,
34
107783
1754
و بە لایەنی کەمەوە بۆ من،
02:01
an assimilated English-speaking member
of the Jewish diaspora,
of the Jewish diaspora,
35
109561
3873
وەک جوولەکەیەکی ونی
تواوە لە ناو کەلتوری ئینگلیزی،
تواوە لە ناو کەلتوری ئینگلیزی،
02:05
a pillar of cultural sovereignty.
36
113458
2492
کۆڵەکەیەکی سەروەری کلتوورییە.
02:09
Two thousand years later,
37
117315
2302
دوای دوو هەزار ساڵ،
02:11
we're still here.
38
119641
1200
ئێمە هێشتا لێرەین.
02:14
Now, until recently,
39
122657
1412
ئێستا، تا ئەم دواییانە،
02:16
Hebrew's reawakening was an anomaly.
40
124093
2487
دووبارە ڕاپەڕاندنەوەی
زمانی عیبری شتێکی سەیر بوو.
زمانی عیبری شتێکی سەیر بوو.
02:18
Few languages are
as well preserved as ours was,
as well preserved as ours was,
41
126604
2635
کەم زمان ھێندەی
زمانەکەی ئێمە بە باشی پارێزراون،
زمانەکەی ئێمە بە باشی پارێزراون،
02:21
and the creation of Israel,
42
129263
1754
و دروستکردنی ئیسرائیل،
02:23
the first Jewish state
in over 1,000 years,
in over 1,000 years,
43
131041
2634
یەکەم دەوڵەتی جولەکە لە
سەرووی ١٠٠٠ ساڵەوە،
سەرووی ١٠٠٠ ساڵەوە،
02:25
provided a space for Hebrew's daily use.
44
133699
2667
بواری بۆ بەکارھێنانی
ڕۆژانەی زمانی عیبری ڕەخساند.
ڕۆژانەی زمانی عیبری ڕەخساند.
02:29
In other words, most cultures
just weren't given a chance.
just weren't given a chance.
45
137188
3334
بە شێوەیەکیتر، زۆربەی
کلتوورەکان چانسێکیان پێنەدرا.
کلتوورەکان چانسێکیان پێنەدرا.
02:32
(Video) Good evening, I'm Elizabeth
46
140546
2163
(ڤیدیۆ)
ئێوارە باش، من ئێلیزابێثم
ئێوارە باش، من ئێلیزابێثم
02:34
and I live in Cornwall.
47
142733
2416
و من خەڵکی کۆڕن واڵم.
02:37
That was Cornish,
48
145173
1156
ئەوە زمانی کۆڕنی بوو،
02:38
the ancestral language of Cornwall,
49
146353
1985
زمانی باووباپیرانی کۆڕن واڵ،
02:40
which today is technically
a county in southern England.
a county in southern England.
50
148362
3460
کە ئەمڕۆ بە شێوەیەکی تەکنیکی
وڵاتێکە لە ئینگلتەرای باشوور.
وڵاتێکە لە ئینگلتەرای باشوور.
02:44
In the 1900s, Cornish activists
fought for their culture.
fought for their culture.
51
152641
3343
لە ١٩٠٠، چالاکوانانی کۆڕنی
بۆ کلتووری خۆیان جەنگان.
بۆ کلتووری خۆیان جەنگان.
02:48
The language had been dormant
for over 100 years,
for over 100 years,
52
156739
2309
زمانەکە بۆ زیاتر لە ١٠٠ ساڵ دەنگی نەما,
02:51
but they used old books and plays
to teach it to their children.
to teach it to their children.
53
159072
3579
بەڵام پەرتووک و شانۆی کۆنیان
بەکارھێنا بۆ فێرکردنی منداڵەکانیان.
بەکارھێنا بۆ فێرکردنی منداڵەکانیان.
02:55
However, this new generation
of Cornish speakers
of Cornish speakers
54
163239
2537
ھەرچۆنێک بێت، ئەم وەچە
نوێیەی قسەکەرانی زمانی کۆڕنی
نوێیەی قسەکەرانی زمانی کۆڕنی
02:57
was scattered across Cornwall
55
165800
1483
بە درێژای کۆڕن واڵ دابەشکران
02:59
and unable to use the language freely.
56
167307
2534
و زمانەکە بە ئازادی بەکار نەدەھات.
03:02
By the 1990s, Cornish had reawakened,
57
170538
3349
لە ١٩٩٠، زمانی کۆڕنی زیندوکرایەوە،
03:05
but it wasn't thriving.
58
173911
1533
بەڵام سەرکەوتوو نەبوو.
03:08
Then, in the early 2000s,
Cornish speakers found one another online
Cornish speakers found one another online
59
176839
4412
دواتر، لە سەرەتایی ٢٠٠٠ەکان، قسەکەرانی
لەسەر هێڵی ئینتەرنێت یەکتریان دۆزیەوە
لەسەر هێڵی ئینتەرنێت یەکتریان دۆزیەوە
03:13
and leveraged digital spaces
to speak on a daily basis.
to speak on a daily basis.
60
181275
3961
گفتوگۆی سەرهێڵیان
گواستەوە بۆ قسەکردنی ڕۆژانە.
گواستەوە بۆ قسەکردنی ڕۆژانە.
03:17
From there, they organized
weekly or monthly events
weekly or monthly events
61
185934
2684
لەوێ، بۆنەیی هەفتانە
و مانگانەکانیان ڕێکدەخست
و مانگانەکانیان ڕێکدەخست
03:20
where they could gather
and speak in public.
and speak in public.
62
188642
2776
دەیانتوانی کۆببنەوە
و لە ناو خەڵکی قسە بکەن.
و لە ناو خەڵکی قسە بکەن.
03:24
Today, some schools teach Cornish.
63
192005
2794
ئەمڕۆ، ھەندێ خوێندنگە
زمانی کۆڕنی فێر دەکەن.
زمانی کۆڕنی فێر دەکەن.
03:27
There are Cornish language signs,
64
195117
2151
زمانی هێمایی کۆرنی هەیە،
03:29
ice-cream commercials,
65
197292
1428
ڕیکلامی بازرگانی
ئایسکرێم هەیە،
ئایسکرێم هەیە،
03:30
Wikipedia, and even memes.
66
198744
2277
ویکیپێدیا، و هەتا میمەکانیش.
03:34
(Laughter)
67
202252
2214
(پێکەنین)
03:37
(Laughter)
68
205815
3946
(پێکەنین)
03:42
And with their language once again intact,
69
210393
2127
و جارێکی تر لەگەڵ سەلامەتی زمانەکەیان,
03:44
the people of Cornwall
have secured recognition
have secured recognition
70
212544
2349
خەڵکی کۆڕن واڵ
تێگەشتنی خۆیان پاراست
تێگەشتنی خۆیان پاراست
03:46
as a Celtic nation alongside
Ireland, Scotland and Wales.
Ireland, Scotland and Wales.
71
214917
3531
وەکو نەتەوەیەکی سێڵتی
بە درێژایی ئێرلەندا، سکۆتلەندا و وەیڵس.
بە درێژایی ئێرلەندا، سکۆتلەندا و وەیڵس.
03:50
They stared down centuries
of forced assimilation
of forced assimilation
72
218782
2588
هەوڵی توانەوە
لە کەلتوری ئینگلیزییان تێکشکاند.
لە کەلتوری ئینگلیزییان تێکشکاند.
03:53
and said, "We're not a county in England.
73
221394
2366
و گوتیان ، "ئێمە وڵاتێک نین لە ئینگلتەرا.
03:55
We're a people in our own right.
74
223784
1976
ئێمە خەڵکێکین خاوەن مافین.
03:57
And we're still here."
75
225784
1400
و ھێشتا لێرەین."
03:59
And they're not the only ones.
76
227648
1469
و ئەوان بە تەنھا نین.
04:01
The Tunica-Biloxi tribe of Louisiana
is reviving their ancestral language.
is reviving their ancestral language.
77
229141
4737
ھۆزی تونیکا-بیلۆکسی لویزیانا
زمانی باوو باپیرانیان زیندوو دەکەنەوە.
زمانی باوو باپیرانیان زیندوو دەکەنەوە.
04:05
(Video) My name is Teyanna.
78
233902
1961
(ڤیدیۆ)
من ناوم تییانایە.
من ناوم تییانایە.
04:07
My friends, they call me "Quiet Storm."
79
235887
3436
ھاوڕێکانم، بە "زریانی ھێمن" بانگم دەکەن.
04:11
It started in the 1980s,
80
239706
2000
ئەمە لە ١٩٨٠کان دەستی پێ کرد،
04:13
when Donna Pierite and her family
81
241730
1881
کاتێک دۆنا پیێریت و خێزانەکەی
04:15
started taking trips
to Baton Rouge and New Orleans
to Baton Rouge and New Orleans
82
243635
2594
دەستیان بە گەشت کردن کرد
بۆ باتن ڕووژ و نیو ئۆڕلانس
بۆ باتن ڕووژ و نیو ئۆڕلانس
04:18
to photocopy old dictionaries
stored away in university archives.
stored away in university archives.
83
246253
3988
بۆ لەبەرگرتنەوەی ئەو فەرھەنگە کۆنەکانی ناو
ئەرشیفی زانکۆ.
ئەرشیفی زانکۆ.
04:22
The goal was to study Tunica
84
250717
2564
ئامانجەکە بۆ خوێندنی تونیکا بوو
04:25
and teach it to the children
and share it with the community.
and share it with the community.
85
253305
3357
و بۆ فێرکردنی منداڵەکان و
بڵاوکردنەوەی بوو لەگەڵ کۆمەڵگە.
بڵاوکردنەوەی بوو لەگەڵ کۆمەڵگە.
04:29
Today, they're leading
a Tunica renaissance.
a Tunica renaissance.
86
257051
3706
ئەمڕۆ، ئەوان ڕابەرایەتی
ژیانەوەی تونیکا دەکەن.
ژیانەوەی تونیکا دەکەن.
04:33
Since 2014, there are nearly 100 speakers
in language immersion classes,
in language immersion classes,
87
261355
5032
لە ٢٠١٤ەوە، نزیکەی ١٠٠ قسەکەر
لە پۆلەکان وانە دەخوێنن،
لە پۆلەکان وانە دەخوێنن،
04:38
and according to a 2017 census,
88
266411
2468
و بە گوێرەی ھەژمارێکی دانیشتوانی ٢٠١٧،
04:40
32 new fluent speakers,
89
268903
2634
٣٢ قسەکەری زمان ڕەوان،
04:43
some of whom,
like Donna's daughter Elisabeth,
like Donna's daughter Elisabeth,
90
271561
2810
ھەندێک لەوان، وەکو ئێلیزابێثی خوشکی دۆنا،
04:46
are teaching Tunica to their children.
91
274395
1881
تونیکا فێری منداڵەکانیان دەکەن.
04:48
These new speakers are creating content,
92
276300
2061
ئەو قسەکەرە نوێیانە ناوەڕۆک دروست دەکەن.
04:50
Facebook videos and also memes.
93
278385
2481
ڤیدیۆی فەیسبووک و ھەروەھا میمەکان.
04:52
(Laughter)
94
280890
1834
(پێکەنین)
04:56
(Laughter)
95
284180
1365
(پێکەنین)
04:58
(Laughter)
96
286999
1589
(پێکەنین)
05:01
And the more they publish,
97
289166
1270
و تا زیاتر بڵاو بکەنەوە،
05:02
the more they inspire other
Tunica people to get involved.
Tunica people to get involved.
98
290460
2777
زیاتر ئیلھام دەبەخشن بە خەڵکی تونیکا
بۆ ئەوەی بەشدار بن.
بۆ ئەوەی بەشدار بن.
05:05
Recently, a tribal member living in Texas
wrote Elisabeth on Facebook,
wrote Elisabeth on Facebook,
99
293666
4387
لەم دواییانە، ئەندامی ھۆزێک کە لە تێکساس
دەژی لە فەیسبووک بۆ ئێلیزابێثی نووسی،
دەژی لە فەیسبووک بۆ ئێلیزابێثی نووسی،
05:10
asking how to say "bless these lands."
100
298077
2534
دەیپرسی چۆن بڵێم "خویە
ڕەحم بەم زەوییە بکە."
ڕەحم بەم زەوییە بکە."
05:13
It was for a yard sign,
101
301593
1825
ئەوە بۆ ھێمای گۆڕەپانێک بوو،
05:15
so she could show her neighbors
that her culture is alive
that her culture is alive
102
303442
2746
بەمە دەیتوانی ئەوە پیشانی دراوسێکانی
بدات کە کلتوورەکەی زیندووە
بدات کە کلتوورەکەی زیندووە
05:18
and thriving today.
103
306212
1333
و ڕزگار دەبێت.
05:20
Now, Hebrew, Cornish and Tunica
104
308514
2023
ئێستا، زمانی عیبری، کۆڕنی، تونیکا
05:22
are just three examples from a groundswell
of language activism on every continent.
of language activism on every continent.
105
310561
4784
سێ نمونەن لە شەپۆلی خەباتی
زمانی ھەر کیشوەرێک.
زمانی ھەر کیشوەرێک.
05:27
And whether they're Jèrriais speakers
from the Channel Isles,
from the Channel Isles,
106
315649
2961
و ئەگەر ئەوان قسەکەری جێریایی
دەربەندی دوورگەکان بن،
دەربەندی دوورگەکان بن،
05:30
or Kenyan sign language
speakers from Nairobi,
speakers from Nairobi,
107
318634
4253
یان قسەکەری زمانی ھێمای
کینی لە نایرۆبی بن،
کینی لە نایرۆبی بن،
05:34
all communities working
to preserve or reclaim a language
to preserve or reclaim a language
108
322911
3309
ھەموو کۆمەڵگەکان ئیش بۆ پاراستن
و چاککردنەوەی زمانێک دەکەن
و چاککردنەوەی زمانێک دەکەن
05:38
have one thing in common: media,
109
326244
2880
بە شێوەیەکی گشتی یەک شتیان ھەیە: میدیا،
05:41
so their language
can be shared and taught.
can be shared and taught.
110
329148
2268
بەمە زمانەکەیان دەکرێ
بڵاو بکرێتەوە و فێر بکرێت.
بڵاو بکرێتەوە و فێر بکرێت.
05:43
And as the internet grows,
111
331936
2095
و کە ئینتەرنێت گەشە دەکات،
05:46
expanding media access and creation,
112
334055
2219
ڕێگە و داھێنانی میدیا فراوان دەکات،
05:49
preserving and reclaiming
ancestral languages
ancestral languages
113
337586
3071
ڕێگەخۆشکردن بۆ پاراستن و زیندووکردنەوەی
زمانی باووباپیران
زمانی باووباپیران
05:52
is now more possible than ever.
114
340681
1934
ئێستا زیاتر لە ھەموو کاتێک گونجاوترە.
05:55
So what are your ancestral languages?
115
343600
2396
کەواتە زمانی باووباپیرانی تۆ چییە؟
05:58
Mine are Hebrew, Yiddish,
Hungarian and Scottish Gaelic,
Hungarian and Scottish Gaelic,
116
346020
3119
ھی من عیبری، ییدی، ھەنگاری،
ئێرلەندی و سکۆتلەندی،
ئێرلەندی و سکۆتلەندی،
06:01
even though I was raised in English.
117
349163
2119
لەگەڵ ئەوەشدا من بە ئینگلیزی گەورە بووم.
06:03
And luckily for me, each of these
languages is available online.
languages is available online.
118
351854
3654
و لە بەختی باشی من، ھەر یەکێک
لەو زمانانە لەسەر ھێڵ بوونی ھەیە.
لەو زمانانە لەسەر ھێڵ بوونی ھەیە.
06:07
Hebrew in particular --
it came installed on my iPhone,
it came installed on my iPhone,
119
355532
2714
بەتایبەت عیبری --
لە ئایفۆنەکەمدا دام بەزاندووە،
لە ئایفۆنەکەمدا دام بەزاندووە،
06:10
it's supported by Google Translate,
120
358270
1817
و پشتگیری کراوە لەلایەن
وەرگێڕانی گوگڵ،
وەرگێڕانی گوگڵ،
06:12
it even has autocorrect.
121
360111
1600
ھەتا ڕاستکردنەوەی
خۆکارانەشی ھەیە.
خۆکارانەشی ھەیە.
06:14
And while your language
may not be as widely supported,
may not be as widely supported,
122
362024
2966
و کاتێک زمانەکەت بەم شێوە
فراوانە پشتگیری نەکرا،
فراوانە پشتگیری نەکرا،
06:17
I encourage you to investigate,
123
365014
1551
ھانتان دەدەم بۆ ئەوەی بیپشکنن،
06:18
because chances are, someone, somewhere,
has started getting it online.
has started getting it online.
124
366589
3972
،چونکە شانسەکان بریتین لە، کەسێک، شوێنێک
کە لەسەر ھێڵ دەستی پێی کردووە.
کە لەسەر ھێڵ دەستی پێی کردووە.
چاککردنەوەی زمانەکەت و
لە ئامێز گرتنی کلتوورەکەت
لە ئامێز گرتنی کلتوورەکەت
06:23
Reclaiming your language
and embracing your culture
and embracing your culture
125
371877
4794
06:28
is a powerful way to be yourself
in the age of globalization,
in the age of globalization,
126
376695
3841
ڕێگەیەکی بەھێزە بۆ ئەوەی ببی
بە خۆت لە سەردەمی جیھانگەری،
بە خۆت لە سەردەمی جیھانگەری،
06:32
because as I recently learned
to say in Hebrew,
to say in Hebrew,
127
380560
3321
چونکە وەک لەو دواییانەدا
فێربووم کە بەزمانی عیبری بڵێم،
فێربووم کە بەزمانی عیبری بڵێم،
06:35
"'nḥnw 'dyyn k'n" --
128
383905
2809
"'nḥnw 'dyyn k'n" --
06:38
we're still here.
129
386738
1317
ئێمە ھێشتا لێرەین.
06:40
Thank you.
130
388524
1151
سوپاس.
06:41
(Applause)
131
389699
4023
(چەپڵەلێدان)
ABOUT THE SPEAKER
Daniel Bögre Udell - Language activistDaniel Bögre Udell is the cofounder and director of Wikitongues, working with a global network of grassroots linguists to build a seed bank of every language in the world.
Why you should listen
Daniel Bögre Udell's goal is to create a world in which everyone has the resources and the right to keep their language alive. He cofounded Wikitongues in 2014, establishing a global volunteer movement to expand access to language revitalization. Wikitongues helps speakers document and promote their languages online, safeguarding them for the next generation. All their initiatives work to sustain marginalized languages through media, so their language can be shared and taught. They are collecting videos in every language in the world.
Prior to this, Bögre Udell was an active contributor to the nonprofit news initiative Global Voices, cofounding the project's Catalan language edition and translating Catalan articles into English. He has a BFA in design and technology and a master's degree in historical studies from the New School University in New York City. In addition to Urdell's native English, he speaks Spanish, Catalan and Portuguese.
Daniel Bögre Udell | Speaker | TED.com