ABOUT THE SPEAKER

Hajer Sharief - Activist
As an activist promoting human rights in Libya and beyond, Hajer Sharief works against society's flow -- and across generations -- to find solutions.

Why you should listen

When Hajer Sharief was young, she had no risk assessment skills. If she felt like jumping from a cliff, she did so without thinking of the consequences. As an older and wiser activist, she tends to balance risks -- but she still actively keeps an element of risk-free thinking when it comes to doing the right thing.

As cofounder of the Together We Build It Foundation, an intergenerational organization working to builds peace in Libya, Sharief promotes human rights, gender equality and political participation. Doing the right thing regardless of risk remains her life principle, and activism remains her lifestyle -- one that helps individuals become aware of their responsibility towards humanity and the environment.

More profile about the speaker
Hajer Sharief | Speaker | TED.com

TEDSummit 2019

Hajer Sharief: How to use family dinner to teach politics

Hajer Sharief: မိသားစု ထမင်းဝိုင်းကို နိုင်ငံရေးသင်ဖို့ အသုံးချပုံ

Filmed: 2019-07-21

Readability: 4.3

1,954,697 views

လူတိုင်းဟာ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်မှုနှင့် နိုင်ငံရေးကို လေ့ကျင့်သင့်ပြီး - အဲဒါကို ကိုယ့်အိမ်ကနေ စတင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ Hajer Sharief က ဆိုပါတယ်။ သူမဟာ ရိုးရှင်းပေးမဲ့ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်း ရှိတဲ့ အတွေးအခေါ်ကို တင်ပြထားပါတယ်- မိဘတို့ဟာ သူတို့ရဲ့ ကလေးတွေကို နိုင်ငံရေးထဲ ဘယ်လို ပါဝင်သင့်ကြောင်းကို အိမ်ထောင်စု ကိစ္စတွေကို လုပ်ကိုင်ရပုံကို မိသားစုရဲ့ တွေ့ဆုံပွဲမှာ လူတိုင်းကို ၎င်းရဲ့ ထင်မြင်ချက်တွေကို ထုတ်ပြောခိုင်းစေလျက် ဆွေးနွေးခြင်းနှင့် အပေးအယူ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် သင်ကြားပေးနိုင်ပါတယ်။ ‘‘နိုင်ငံရေး၊ အမျိုးသားရေးနှင့် နိုင်ငံတကာ ရေးရာတွေ အားလုံးဟာ ကိုယ်ရေး ကိုယ်တာ နှင့် မိသားစု ကိစ္စတွေလိုပဲ ဆက်စပ်နေကြကြောင်း’’ကို ကျွန်မတို့ဟာ သင်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ‘‘နိုင်ငံရေးထဲ မပါဝင်ဘဲ နေနိုင်ဖို့ကို ကျွန်မတို့ လက်တွေ့မှာ ခွင့်ပြုလို့ ရနိုင်ပါ့မလား’’ သူမက မေးခွန်းထုတ်ထားပါတယ်။

Hajer Sharief - Activist
As an activist promoting human rights in Libya and beyond, Hajer Sharief works against society's flow -- and across generations -- to find solutions. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

လွန်ခဲ့တဲ့ အနှစ် နှစ်ဆယ်တုန်းက၊

00:13

Twenty years ago,

0

1643

1366

00:15

my family introduced a system
called "Friday Democracy Meetings."

1

3033

5848

ကျွန်မမိသားစုဟာ ‘‘သောကြာ ဒီမိုကရေစီ
အစည်းအဝေးများ’’ ဆိုတာ စတင်ခဲ့တယ်။

သောကြာညနေ ရ နာရီမှာ၊ ကျွန်မတို့
မိသားစုဟာ တရားဝင် အစည်းအဝေးမှာ

00:21

Every Friday at 7pm, my family
came together for an official meeting

2

9812

5294

လတ်တလော မိသားစု အရေးအခင်းတွေကို
ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။

00:27

to discuss the current family affairs.

3

15130

2960

အစည်းအဝေးတွေကို မိဘတဦးက ဦးဆောင်
ကျင်းပခဲ့ပြီး၊

00:31

These meetings were facilitated
by one of my parents,

4

19740

3294

မှတ်စုကို ရေးပေးသူရှိခဲ့တယ်။

00:35

and we even had a notetaker.

5

23058

2469

အဲဒီ အစည်းအဝေးတွေမှာ
စည်းကမ်း နှစ်ရပ် ရှိခဲ့တယ်။

00:37

These meetings had two rules.

6

25551

2115

00:39

First, you are allowed
to speak open and freely.

7

27690

3217

ပထမက လူတိုင်းဟာ ပွင့်လင်း
လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့် ရှိခဲ့တယ်။

00:42

Us kids were allowed
to criticize our parents

8

30931

2673

ကျုပ်တို့ ကလေးတွေက ကိုယ့်မိဘတွေကို
ဝေဖန်ခွင့် ရှိခဲ့ကြတယ်၊

00:45

without that being considered
disrespectful or rude.

9

33628

3316

အဲဒါကို မလေးစားရရာကျတယ်၊
ရိုင်းတယ်လို့ မယူဆခဲ့ပါ။

00:48

Second rule was the Chatham House rule,

10

36968

2786

ဒုတိယက Chatham House
စည်းကမ်းလို့ ခေါ်ခဲ့တယ်။

00:51

meaning whatever is said in the meeting
stays in the meeting.

11

39778

3950

အစည်းအဝေးမှာ ပြောခဲ့သမှှဟာ
စည်းဝေးထဲမှာပဲ ကျန်ရစ်ခဲ့တယ်။

00:55

(Laughter)

12

43752

1001

(ရယ်သံများ)

00:56

The topics which were discussed
in these meetings

13

44777

2364

အဲဒီအစည်းအဝေးတွေမှာ ပြောဆိုခဲ့ကြတဲ့
ခေါင်းစီးတွေဟာ

00:59

varied from one week to another.

14

47165

2411

တပတ်နှင့် တပတ် မတူကွဲပြားခဲ့ကြတယ်။

01:01

One week, we'd talk about
what food we wanted to eat,

15

49600

3466

တပတ်တွင် ကျုပ်တို့ဟာ
ဘယ်လို အစားအစာတွေကို စားကြမယ်၊

ကလေးတွေ ဘယ်အချိန်မှာ အိပ်ရာ
ဝင်ကြရမယ်၊

01:05

what time us kids should go to bed

16

53090

2701

မိသားစုထဲက အရာတွေကို ဘယ်လို
ပိုကောင်းအောင် လုပ်ကြမလဲ

01:07

and how to improve things as a family,

17

55815

2587

01:10

while another meeting discussed
pretty much events that happened at school

18

58426

4833

ဆွေးနွေးခဲ့ကြသလို၊ နောက်တခါမှာကျတော့
ကျောင်းမှာ ဖြစ်ပျက်တာတွေကို၊

01:15

and how to solve
disputes between siblings,

19

63283

3144

ညီအိုရင်း အကြားက တိုက်ခိုက်မှုတွေ

01:18

by which I mean real fights.

20

66451

1879

ဘယ်လိုဖြေရှင်းရမလဲကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။

01:21

At the end of each meeting,
we'd reach decisions and agreements

21

69232

3810

အစည်းအဝေးတိုင်းမှာ ကျုပ်တို့ဟာ အနည်းဆုံး
နောက်အစည်းအဝေးအထိ အာဏာတည်ရမယ့်

01:25

that would last at least
until the next meeting.

22

73066

3764

ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ သဘောတူညီချက်တွေ
ချမှတ်ခဲ့ကြတယ်။

01:28

So you could say
I was raised as a politician.

23

76854

4491

ဒီတော့ ကျွန်မကို နိုင်ငံရေးသမား တဦးအဖြစ်
မွေးထုတ်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုနိုင်တယ်။

01:35

By the age of six or seven,
I mastered politics.

24

83105

3715

အသက် ခြောက်-ခုနစ်နှစ်မှာ
ကျွန်မ နိုင်ငံရေးကို ကျွမ်းနေပြီ။

01:38

I was negotiating, compromising,

25

86844

2843

ကျွန်မဟာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းတတ်လျက်
အပေးအယူ လုပ်တပ်ပြီ၊

အခြား နိုင်ငံရေးထဲ ပါဝင်သူတွေနဲ့
မဟာမိတ် ဖွဲ့နေနေပါပြီ။

01:41

building alliances
with other political actors.

26

89711

2808

01:44

(Laughter)

27

92543

2331

(ရယ်မောသံများ)

01:46

And I even once tried to jeopardize
the political process.

28

94898

4090

တကြိမ်မှာ ကျွန်ဟာ နိုင်ငံရေး ဖြစ်စဉ်ကို
ကမောက်ကမ ဖြစ်အောင် ကြိုးစားခဲ့တယ်။

01:51

(Laughter)

29

99012

1000

(ရယ်မောသံများ)

01:53

These meetings sound very peaceful,
civil and democratic, right?

30

101077

4643

အဲဒီ အစည်းအဝေးတွေဟာ သိပ်ကို အေးချမ်း
ခဲ့ပြီး ယဉ်ကျေးလျက် ဒီမိုကရေစီ စံခဲ့ပါတယ်။

01:58

But that was not always the case.

31

106421

2001

ဒါပေမဲ့ အမြဲတမ်း အဲဒီလို မဟုတ်ခဲ့ပါဘူး။

02:00

Because of this open, free space
to talk, discuss and criticize,

32

108446

4785

ပွင့်လင်း လွတ်လပ်စွာ ပြောခွင့်၊ ဆွေးနွေး
ခွင့်နဲ့ ဝေဖန်ခွင့် ရှိခဲ့လို့

02:05

things sometimes got really heated.

33

113255

2610

တခါတရံမှာ အရာတွေဟာ သိပ်ကို
ပူပြင်းတတ်ခဲ့ပါတယ်။

02:08

One meeting went really bad for me.

34

116529

2683

အစည်းအဝေး တခုဟာ ကျွန်မအတွက်
သိပ်ကို ဆိုးခဲ့တယ်။

02:11

I was about 10 years old at that time,

35

119236

2067

အဲဒီတုန်းက ကျွန်မ ဆယ်နှစ် ရှိနေပြီ၊

02:13

and I'd done something
really horrible at school,

36

121327

2295

ကျောင်းမှာ ဆိုးဆိုးဝါးဝါး တခုကို
လုပ်မိခဲ့တယ်။

02:15

which I'm not going to share today --

37

123646

1811

အဲဒါကို ဒီနေ့ လုံးဝပြောမပြချင်ပါဘူး။

02:17

(Laughter)

38

125481

1018

(ရယ်မောသံများ)

02:18

but my brother decided
to bring it up in the meeting.

39

126523

4223

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မအကိုက အဲဒါကို
အစည်းအဝေးမှာ တင်ပြလာတယ်။

02:22

I could not defend myself,

40

130770

1779

ကျွန်မက ကိုယ့်ကိုယ်ကို
မခုခံနိုင်ခဲ့လို့

02:24

so I decided to withdraw from the meeting
and boycott the whole system.

41

132573

4076

အစည်းအဝေးထဲက ထွက်သွားလျက်
သပိတ်မှောက်နေခဲ့တယ်။

02:29

I literally wrote an official letter
and handed it to my dad,

42

137287

3151

ကျွန်မဟာ တရားဝင် စာတစ်စောင်ကို
ရေးခဲ့ပြီး ကျွန်မအဖေကို ပေးခဲ့တယ်၊

02:32

announcing that I am boycotting.

43

140462

1817

ကျွန်မ သပိတ်မှောက်ကြောင်း ကြေညာလိုက်တယ်။

02:34

(Laughter)

44

142303

2158

(ရယ်မောသံများ)

02:36

I thought that if I stopped
attending these meetings anymore,

45

144485

3540

ကျွန်မက အဲဒီ အစည်းအဝေးတွေကို
ဆက်မတက်တော့ဘူး ဆိုတော့

02:40

the system would collapse,

46

148049

1952

ဒီစနစ် ပြိုလဲသွားမယ် ထင်ခဲ့တယ်၊

02:42

(Laughter)

47

150025

1531

(ရယ်မောသံများ)

02:43

but my family continued with the meetings,

48

151580

2859

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မမိသားစုကတော့
ဆက် အစည်းအဝေးခဲ့ကြတယ်၊

02:46

and they often
made decisions that I disliked.

49

154463

3690

ကျွန်မ မကြိုက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို
ရံဖန်ရံခါ ချမှတ်ခဲ့ကြတယ်။

02:50

But I could not challenge these decisions,

50

158177

2192

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မကို အစည်းအဝေးကို
မတက်ခဲ့တော့၊

02:52

because I was not attending the meetings,

51

160393

1953

အဲဒီဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို
မစိန်ခေါ်နိုင်ခဲ့ဘဲ

02:54

and thus had no right to go against it.

52

162370

2350

အဲဒါကို ဆန့်ကျင်နိုင်စွမ်း မရှိခဲ့ပါ။

02:57

Ironically, when I turned
about 13 years old,

53

165517

4204

တိုက်ဆိုင်ချင်တော့ ကျွန်မ ၁၃ နှစ်
ပြည့်လာချိန်မှာ၊

03:01

I ended up attending
one of these meetings again,

54

169745

2900

အဲဒီလို အစည်းအဝေးတွေကို အချိန်ကြာစွာ
သပိတ်မှောက်ခဲ့ရာကနေပြီ

03:04

after I boycotted them for a long time.

55

172669

3097

ပြန်ပြီး တက်လာခဲ့ပါတယ်။

03:07

Because there was an issue
that was affecting me only,

56

175790

4557

ကျွန်မ တယောက်တည်းနဲ့ ဆိုင်တဲ့
ပြဿနာ တခု ရှိခဲ့လို့ပါ၊

03:12

and no other family member
was bringing it up.

57

180371

3315

မိသားစုထဲက ဘယ်သူကမှ အဲဒါကို
တင်ပြမလာခဲ့ကြဘူး။

03:16

The problem was that after each dinner,

58

184760

4152

ထမင်းစားပြီးသွားတဲ့ နောက်မှာ

03:20

I was always the only one
who was asked to wash the dishes,

59

188936

4032

ပန်ကန်းတွေကို ဆေးဖို့ အခိုင်းခံရတာ
ကျွန်မ တယောက်တည်းဖြစ်ခဲ့ပြီး၊

03:24

while my brothers didn't have to do
anything about it.

60

192992

3193

ကျွန်မရဲ့ အစ်ကိုနဲ့မောင်လေးကျတော့
မဆေးခဲ့ကြရပါဘူး။

03:28

I felt this was unjust,
unfair and discriminatory,

61

196971

4568

ဒါဟာ မတရားဘူး၊ မမျှတဘူး၊
ပြီးတော့ ခွဲခြားဆက်ဆံရာကျတယ်လို့

03:33

so I wanted to discuss it in the meeting.

62

201563

2776

ကျွန်မက ယူဆခဲ့လို့ အစည်းအဝေးမှာ
တင်ပြချင်ခဲ့တယ်။

03:36

As you know, the idea that it's a woman
or a girl's role to do household work

63

204363

5627

ခင်ဗျားတို့ သိကြသလို လူ့အဖွဲ့အစည်း
တော်တော်များများထဲမှာ အိမ်ကိစ္စ

03:42

is a rule that has been carried out
by many societies for so long,

64

210014

4222

အားလုံးကို အမျိုးသမီးတွေ လုပ်ရမယ်လို့
ထုံးစံလို ဖြစ်လာခဲ့တယ်။

03:46

so in order for a 13-year-old me
to challenge it, I needed a platform.

65

214260

4166

၁၃ နှစ်အရွယ် ကလေးမလေး အနေနဲ့
အဲဒါကို တင်ပြဖို့ ဆင်ခြေ လိုအပ်ခဲ့တယ်။

03:51

In the meeting, my brothers argued

66

219295

2243

အစည်းအဝေးထဲတွင် ကျွန်မ အကိုတွေက

03:53

that none of the other boys we knew
were washing the dishes,

67

221562

3535

ယောက်ျားလေးတွေ ပန်းကန် ဆေးတာကို
မကြားဘူးခဲ့ဖူးဘူး၊ သတို့ကျမှ

03:57

so why should our family be any different?

68

225121

2697

ဘာဖြစ်လို့ ဆေးရမှာလဲ ငြင်းကြတယ်။

03:59

But my parents agreed with me and decided
that my brothers should assist me.

69

227842

4936

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ မိဘတွေက ကျွန်မနဲ့သဘောတူပြီး
ကျွန်မအကိုတွေ ကူရမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြတယ်။

04:04

However, they could not force them,
so the problem continued.

70

232802

3733

ဒါပေမဲ့ သူတို့ကို ဘယ်လိုမှ ခိုင်းမရခဲ့လို့
ဘာမှ ထူးမလာခဲ့ပါ။

04:08

Seeing no solution to my problem,
I decided to attend another meeting

71

236559

4965

ကျွန်မရဲ့ ပြဿနာ ပြေလည်မလာလို့
နောက်အစည်းအဝေးကို ကျွန်မ တက်ရန်

04:13

and propose a new system
that would be fair to everyone.

72

241548

4417

ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီး အားလုံးအတွက် မျှတမယ့်
စနစ်တခုကို အဆိုပြုခဲ့တယ်။

04:17

So I suggested instead of one person

73

245989

2775

လူတစ်ယောက်တည်းက မိသားစုဝင်
အားလုံး သုံးခဲ့ကြတဲ့ ပန်းကန်တွေ

04:20

washing all the dishes
used by all the family members,

74

248788

3819

အားလုံးကို ဆေးမယ့်အစား၊ မိသားစုဝင်
တဦးချင်းဆီက

04:24

each family member
should wash their own dishes.

75

252631

3986

ကိုယ့် ပန်းကန်ခွက်တွေကို ဆေးကြရန်
ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

04:28

And as a gesture of good faith,

76

256641

2032

စေတနာကောင်းကို ပြတဲ့ အနေနဲ့ ကျွန်မက
အိုးခွက်တွေ အားလုံးကို

04:30

I said I'd wash the pots as well.

77

258697

2221

တာဝန်ယူ ဆေးပေးရန် သဘောတူခဲ့တယ်။

04:33

This way, my brothers
could no longer argue

78

261808

2802

ကျွန်မ အဆိုပြုလိုက်တဲ့ စနစ်က

04:36

that it wasn't within their responsibility

79

264634

2046

မိသားစုထဲက အဖွဲ့ဝင်တိုင်းက
မိမိရဲ့ ပန်းကန်တွေကို ဆေးရန်

04:38

as boys or men to wash the dishes
and clean after the family,

80

266704

3954

တာဝန်ယူရတယ်ဆိုတော့၊
ကျွန်မရဲ့ အကိုတွေဟာ

04:42

because the system I proposed
was about every member of the family

81

270682

5187

သူတို့ရဲ့ ပန်းကန်များအတွက်
တာဝန်ယူလာခဲ့ရပြီး

04:47

cleaning after themselves
and taking care of themselves.

82

275893

3620

သူတို့ရဲ့ နောက်မှာ သူတို့ရဲ့
ပန်းကန်တွေကို ဆေးလာကြရတယ်။

လူတိုင်းဟာ ကျွန်မရဲ့ အဆိုပြုချက်ကို
သဘောတူခဲ့ကြရပြီး

04:51

Everyone agreed to my proposal,

83

279537

2088

04:53

and for years, that was
our washing-the-dishes system.

84

281649

4514

နှစ်များစွာကြာတဲ့ အထိ အဲဒီ
ပန်းကန်ဆေးရေး စနစ် တည်လာခဲ့တယ်။

05:00

What I just shared with you
is a family story,

85

288152

3675

ကျွန်မ အခု ပြောပြခဲ့တာက မိသားစုထဲက
ဖြစ်စဉ်တခုပါ၊

05:03

but it's pure politics.

86

291851

1824

ဒါပေမဲ့ အဲဒါဟာ နိုင်ငံရေးသက်သက်ပါ။

05:06

Every part of politics
includes decision-making,

87

294500

3834

နိုင်င်ငံရေး မှန်သမျှဟာ
ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်မှု ပါစမြဲပါ၊

05:10

and ideally, the process
of decision-making

88

298358

2676

တကယ်ကျတော့၊ ဆုံးဖြတ် ချမှတ်ရေး
ဖြစ်စဉ်ဟာ

05:13

should include people
from different backgrounds,

89

301058

2926

နောက်ခံမျိုးစုံ ရှိကြတဲ့ လူတွေကို
ပြီးတော့ သူတို့ရဲ့

05:16

interests, opinions, gender,

90

304008

3143

စိတ်ဝင်စားမှုတွေ၊ ထင်မြင်ချက်တွေ၊
ကျားမဖြစ်မှု၊

05:19

beliefs, race, ethnicity, age, and so on.

91

307175

3794

ကိုးကွယ်မှု၊ လူမျိုး၊ တိုင်းရင်းသား၊
အသက် စသဖြင့် ထည့်တွက်ရန် လိုတယ်၊

05:22

And they should all have
an equal opportunity to contribute

92

310993

3357

ပြီးတော့ သူတို့အားလုံးဟာ သူတို့ရဲ့
ဘဝကို တိုက်ရိုက် ဒါမှမဟုတ်

05:26

to the decision-making process
and influence the decisions

93

314374

3809

သွယ်ဝိုက်ပြီး သက်ရောက်မှုရှိမယ့်
ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ရာတွင်

05:30

that will affect their lives
directly or indirectly.

94

318207

3571

ဝိုင်းပြီး ပါဝင် ဆွေးနွေးရန် တန်းတူ
အခွင့်အလမ်း ရှိကြရပါမယ်။

05:34

As such, I find it difficult to understand
when I hear young people saying,

95

322742

6102

ဒါကြောင့်မို့လို့ လူငယ်တွေက ‘‘နိုင်ငံရေးထဲ
ကိုယ့်အမြင်ရှိဖို့ ကျနော် ငယ်သေးတယ်’’လို့

05:40

"I'm too young to engage in politics
or to even hold a political opinion."

96

328868

4318

ဆိုတာကို ကြားရတဲ့ အခါမှာ
နားလည်ဖို့ ခဲယဉ်းသလိုပါပဲ။

05:45

Similarly, when I hear some women saying,

97

333569

2401

အလားတူပဲ၊ အမျိုးသမိးတချို့တို့က၊

05:47

"Politics is a dirty world
I don't want to engage with,"

98

335994

4023

‘‘နိုင်ငံရေး ဆိုတာ ညစ်ညမ်းတဲ့ အရာပါ၊
တို့တော့ မပါချင်ပါဘူး’’ လို့

05:52

I'm worried that the idea of politics
and political engagement

99

340041

4354

ဆိုကြပြီး၊ ကမ္ဘာ့တဝမ်းမှာ နိုင်ငံရေး
အတွေးအခေါ်တွေ၊ နိုင်ငံရေးထဲ

05:56

has become so polarized
in many parts of the world

100

344419

3963

ပါဝင်ရမှုတွေဟာ သိပ်ကို ရှုပ်ထွေး
ပြင်းထန်တဲ့ ပုံစံ ဆောင်လာနေလို့

06:00

that ordinary people feel, in order
for them to participate in politics,

101

348406

4315

သာမန်ပြည်သူတွေက ခံစားနေကြတာ၊
နိုင်ငံရေးထဲ ပါဝင်ဖို့ အတွက် တက်ကြွစာ

06:04

they need to be outspoken activists,

102

352745

2928

ပါဝင် ပြောဆိုနိုင်သူတွေ ဖြစ်ဖို့
လိုတယ်လို့ ခံစားနေကြတာကာ

06:07

and that is not true.

103

355697

1460

မဟုတ်မှန်ပါဘူး။

06:09

I want to ask these young people,
women and ordinary people in general:

104

357835

5683

ကျွန်မက အဲဒီလို လူငယ်တွေ၊ အမျိုးသမီးတွေနဲ့
သာမန် ပြည်သူ အားလုံးတို့ကို ပြောချင်တာက-

06:15

Can you really afford not to be interested
or not to participate in politics?

105

363542

6246

ခင်ဗျားတို့အားလုံးဟာ နိုင်ငံရေးထဲမှာ
မပါရေး စိတ်မဝင်စားလို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး၊

နိုင်ငံရေးဆိုတာ တက်ကြွမှုတင် မကပါဘူး။

06:22

Politics is not only activism.

106

370172

2067

အဲဒါဟာ အသိစိတ် နှိုးကြားမှု၊

06:24

It's awareness,

107

372263

1151

06:25

it's keeping ourselves informed,
it's caring for the facts.

108

373438

2784

သိရှိအပ်တာတွေကို သိရှိထားခြင်း၊
ဂရုစိုက်ရမယ့် အရာတွေကို ဂရုစိုက်ခြင်းပါ။

06:28

When it's possible, it's casting a vote.

109

376246

2128

အခွင့်ကြုံတဲ့ အခါမှ မဲပေးမှု ဖြစ်နိုင်တယ်။

06:30

Politics is the tool
through which we structure ourselves

110

378914

2794

နိုင်ငံရေးဆိုတာဟာ ကျုပ်တို့က
မိမိတို့ကို လူအုပ်စုနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအဖြစ်

06:33

as groups and societies.

111

381732

1769

စည်းရုံးပေးတဲ့ ကိရိယာပါ။

06:36

Politics governs every aspect of life,

112

384039

2715

နိုင်ငံရေးဟာ ဘဝဟာ ဖက်အသီးသီးကို
ဆုံးဖြတ်ပေးနေတာမို့လို့

06:38

and by not participating in it,

113

386778

2222

၎င်းထဲ မပါဝင်ဘူးဆိုရင်၊

06:41

you're literally allowing other people
to decide on what you can eat, where,

114

389024

5247

ခင်ဗျားက ဘာကို စားမလဲ၊ ဘာဝတ်မလဲ၊
ကျန်းမာရေး ခံစားခွင့်

06:46

if you can have access to health care,

115

394295

2214

အခမဲ့ ပညာရေး ရှိမလားမရှိဘူးလား၊

ကိုယ့် ပေးရမယ့် အခွန်က ဘယ်လောက်လဲ၊

06:48

free education,

116

396533

1447

06:50

how much tax you pay,

117

398004

1850

ကိုယ် ဘယ်မှာ အငြိမ်းစား ယူမလဲ၊

06:51

when you can retire,

118

399878

1539

ကိုယ့် ပင်စင်က ဘယ်လောက်လဲ

အခြားသူတွေအား ဆုံးဖြတ်ခွင့်ကို
ပေးလိုက်တာနဲ့ တူပါတယ်။

06:53

what is your pension.

119

401441

1734

06:55

Other people are also deciding
on whether your race and ethnicity

120

403199

3878

ခင်ဗျားတို့ရဲ့ အသားအရောင်နှင့်
လူမျိုးက ခင်ဗျားတို့ကို

ရာဇဝတ်ကောင်လို့ ယူဆဖို့ ဒါမှမဟုတ်
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ဘာသာရေးနဲ့ လူမျိုးရေးက

06:59

is enough to consider you a criminal,

121

407101

2357

07:01

or if your religion and nationality
is enough to put you on a terrorist list.

122

409482

4351

အကြမ်းဖက်သမားလို့ သတ်မှတ်ဖို့
လုံလောက်လား တခြားသူတွေ ဆုံးဖြတ်နိုင်ကြတယ်။

07:06

And if you still think you are a strong,
independent human being

123

414293

3888

ဒါတောင်မှ သင်ဟာ အမှီအခိုကင်းတဲ့
အားသန်သူ ဖြစ်တယ်၊

07:10

unaffected by politics,

124

418205

2594

နိုင်ငံရေးရဲ့ သက်ရောက်မှု
ကင်းရှင်းတယ်လို့ ယူဆရင်

07:12

then think twice.

125

420823

1493

ကောင်းကောင်းလေး စဉ်းစားကြည့်သင့်တယ်။

07:15

I am speaking to you
as a young woman from Libya,

126

423607

3381

လစ်ဗျားက လူငယ်အမျိုးသမီး
အနေနဲ့ ကျွန်မက ပြောနေတာပါ၊

07:19

a country that is
in the middle of a civil war.

127

427012

2764

ပြည်တွင်းစစ် ဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံမှ
ကျွန်မ ရောက်လာတာပါ။

နှစ်လေးဆယ် အာဏာရှင်
အုပ်ချုပ်မှုရဲ့ နောက်မှာ

07:22

After more than 40 years
of authoritarian rule,

128

430083

3215

အမျိုးသမီးနှင့် လူငယ်တွေကို
နိုင်ငံရေးထဲ ပါဝင်ဖို့

07:25

it's not a place
where political engagement

129

433322

2247

07:27

by women and young people
is possible, nor encouraged.

130

435593

2927

တိုက်တွန်းမယ့် နေရာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း
ပြုလုပ်ခဲ့သမျှ နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေဟာ

07:31

Almost all political dialogues
that took place in the past few years,

131

439020

4080

နိုင်ငံခြားအင်အားကြီး နိုင်ငံတွေပါဝင်
ခဲ့တာတွေ အပါအဝင်

07:35

even those gathered by foreign powers,

132

443124

2366

07:37

has been with only
middle-aged men in the room.

133

445514

2832

အခန်းထဲမှာ ရှိနေခဲ့တဲ့ အသက်လတ်ပိုင်း
လူနဲ့သာ လုပ်ခဲ့ကြတာပါ။

07:41

But in places with a broken
political system like Libya,

134

449235

3945

ဒါပေမဲ့ လစ်ဗျားလို နိုင်ငံရေးစနစ်
ဖရိုဖရဲဖြစ်နေတဲ့

07:45

or in seemingly functioning places,
including international organizations,

135

453204

4832

ဒါမှမဟုတ် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေ
အပါအဝင် လုပ်ကိုင်နေကြပုံရတဲ့ နေရာတွေတောင်

ဒီနေ့ ကျွန်မတို့ဆီမှာ ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံရေး
ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရေး ပုံစံနဲ့ဆိုရင်

07:50

the systems we have nowadays
for political decision-making

136

458060

4256

07:54

are not from the people for the people,

137

462340

2945

ပြည်သူတွေအတွက် ပြည်သူတွေ ချမှတ်တာမျိုး
မဟုတ်နိုင်ဘဲ

07:57

but they have been established
by the few for the few.

138

465309

4084

လူနည်းကနေပြီး လူနည်းစုအတွက်
ထူထောင်ထားတဲ့ စနစ်ပါ။

08:01

And these few have been historically
almost exclusively men,

139

469417

6237

ပြီးတော့ အဲဒီလူနည်းစုဟာ သမိုင်းအရ
တကယ့်ကို အထူးလူနည်းစုပါ၊

08:07

and they've produced laws, policies,

140

475678

3175

သူတို့ဟာ ဥပဒေတွေ၊ မူဝါဒတွေကို

08:10

mechanisms for political participation
that are based on the opinions,

141

478877

4758

နိုင်ငံရေးထဲ ပါဝင်ရေး ယန္တရားတွေ
စသဖြင့် ထူထောင်ပေးထားပေမဲ့၊

08:15

beliefs, worldviews, dreams,

142

483659

2844

လူအများစုကို ဘေးကို ပထုတ်လျက်
ခုနက လူနည်းစုရဲ့ သဘောထားတွေ

08:18

aspirations of this one group of people,

143

486527

2696

ယုံကြည်ချက်တွေ၊ လောကအမြင်၊
စိတ်ကူးစိတ်သန်တွေကို အခြေခံပြီး

08:21

while everyone else was kept out.

144

489247

2905

ဆုံးဖြတ် ချမှတ်ခဲ့ကြတာပါ။

08:24

After all, we've all heard
some version of this sentence:

145

492585

4075

ကျွန်မတို့ အားလုံးလိုလို
ကြားဘူးခဲ့ကြတဲ့ စကားလုံးတွေ ရှိပါတယ်၊

08:28

"What does a woman,
let alone a young person, who is brown,

146

496684

4123

‘‘အမျိုးသမီး တစ်ယောက်က၊ အသားညိုနဲ့
လူငယ် တစ်ယောက်က

08:32

understand about politics?"

147

500831

1772

နိုင်ငံရေးအကြောင်း ဘာတွေများ
နားလည်နိုင်မလဲ။’’

08:35

When you're young --

148

503437

1263

ကိုယ်က အသက် ငယ်သေးတယ်၊

08:36

and in many parts of the world, a woman --

149

504724

2001

အမျိုးသမီး ဖြစ်တယ်ဆိုရင်၊
ပြီးတော့ နိုင်ငံ အများမှာ

08:38

you often hear experienced politicians
say, "But you lack political experience."

150

506749

5740

‘‘မင်းတို့ဆီမှာ နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံ
ဘယ်ရှိနိုင်မလဲ’’ ဆိုပြီး ကြားကြရတယ်။

ကျွန်မက အဲဒါမျိုးကို ကြားရတဲ့ အခါမှာ၊

08:44

And when I hear that,

151

512513

1421

သူတို့ ရည်ညွှန်းနေကြတဲ့
အတွေ့အကြုံက ဘယ်လိုဟာမျိုးလဲ။

08:45

I wonder what sort of experience
are they referring to?

152

513958

3325

08:49

The experience of corrupted
political systems?

153

517307

3465

ချစားနေကြတဲ့ နိုင်ငံရေး စနစ်များရဲ့
အတွေ့အကြုံကိုများလား။

ဒါမဟုတ် စစ်ပွဲ ဆင်နွှဲရေးကို များလား။

08:53

Or of waging wars?

154

521266

1938

ဒါမှမဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ အကျိုးကို

08:55

Or are they referring to the experience

155

523228

2183

08:57

of putting the interests
of economic profits

156

525435

2184

စီးပွားရေးအကျိုးအမြတ်ကို ရှေ့တန်း
တင်ကြတဲ့

08:59

before those of the environment?

157

527643

1878

အတွေ့အကြုံမျိုးကိုများလား။

သူတို့ ပြောဆိုနေကြတာက
အဲဒီလို နိုင်ငံရေး အတွေ့အကြုံဆိုရင်

09:01

Because if this is political experience,

158

529545

2229

09:03

then yes --

159

531798

1151

သူတို့ မှန်ကြပါတယ်။

09:04

(Applause)

160

532973

7000

(လက်ခုပ်သံများ)

09:14

we, as women and young people,
have no political experience at all.

161

542828

4825

ကျွန်မတို့က အမျိုးသမီးဖြစ်ပြီး အသက်
ငယ်တော့ နိုင်ငံရေးအတွေ့အကြုံ မရှိကြပါ။

09:21

Now, politicians might not be
the only ones to blame,

162

549240

5905

ပြီးတော့ သာမန်ပြည်သူများနဲ့ လူငယ် အများ
တို့ကပါ နိုင်ငံရေးကို ဂရုမစိုက်ကြလို့

09:27

because ordinary people,
and many young people as well,

163

555169

5688

နိုင်ငံရေးသမားတွေကိုသာ အဲဒါ့အတွက်
နိုင်ငံရေးသမားတွေကိုသာ

09:32

don't care about politics.

164

560881

2169

အပြစ်ဖို့ကြမယ်ဆိုရင် မမှန်ပါဘူး။

09:35

And even those who care
don't know how to participate.

165

563074

4715

နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားသူတွေကတောင်
ဘယ်လို ပါဝင်ရမှာကို မသိကြပါ။

09:39

This must change, and here is my proposal.

166

567813

3327

ဒါကို ပြောင်းပစ်ရမယ်၊ ကျွန်မရဲ့
အဆိုပြုချက်က ဒီလိုပါ။

ကျွန်မတို့ဟာ ဆုံးဖြတ်ချက် ချမှတ်ရေး
ကိစ္စကို အဲဒီထဲ ပါဝင်သင့်ပုံကို

09:43

We need to teach people at an early age

167

571164

3081

09:46

about decision-making
and how to be part of it.

168

574269

3545

လူတွေကို အသက်ငယ်စဉ်ကတည်းက
သင်ပေးရန် လိုပါတယ်။

09:49

Every family is its own
mini political system

169

577838

3578

မိသားစုတိုင်းဟာ
အသေးစားနိုင်ငံရေးစနစ် တစ်ခုပါ

09:53

that is usually not democratic,

170

581440

2507

ပုံမှန်အားဖြင့် မိသားစု
တစ်ရပ်လုံးဆိုင်ရာတွေကို

09:55

because parents make decisions
that affect all members of the family,

171

583971

4183

မိဘတွေကို ဆုံးဖြတ်ကြပြီး
ကလေးတွေ ပြောခွင့် မရှိတတ်တော့

10:00

while the kids have very little to say.

172

588178

2580

ဒီမိုကရေစီဆန်တဲ့ စနစ်တော့ မဟုတ်ပါ။

10:02

Similarly, politicians make decisions
that affect the whole nation,

173

590782

4150

အလားတူပဲ၊ တနိုင်ငံလုံးကို အကျိုး
သက်ရောက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ကို

10:06

while the people have
very little say in them.

174

594956

2745

နိုင်ငံရေးသမားတွေက ချမှတ်ကြပေမဲ့
ပြည်သူတွေ ပြောနိုင်တာ မရှိသလောက်ပါ။

10:10

We need to change this,

175

598566

1975

အဲဒါကို ကျွန်မတို့ ပြောင်းပစ်ကြရမယ်၊

10:12

and in order to achieve
this change systematically,

176

600565

3288

ပြီးတော့ စနစ်တကျ ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့
အတွက်၊

10:15

we need to teach people

177

603877

2009

ကျွန်မတို့ဟာ ပြည်သူကို သင်ပေးကြရမယ်

10:17

that political, national
and global affairs

178

605910

3418

နိုင်ငံရေး၊ အမျိုးသားရေးနဲ့
နိုင်ငံတကာ အရေးတွေဟာ

10:21

are as relevant to them
as personal and family affairs.

179

609352

5308

သူတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် မိသားစုအရေးလိုပဲ
အရေးပါတာကို သိနားလည်ကြရမယ်။

10:26

So if we want to achieve this,
my proposal and advice is,

180

614684

4890

ကျွန်မတို့က အဲဒီလို ပန်းတိုင်ကို
တက်လှမ်းလိုကြရင် ကျွန်မရဲ့ အကြံက

10:31

try out the Family Democracy
Meeting system.

181

619598

3604

မိသားစု ဒီမိုကရေစီ အစည်းအဝေး
စနစ်ကို စမ်းသပ်ကြပါ။

10:35

Because that will enable your kids
to exercise their agency

182

623226

3595

အဲဒီလိုရင် ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကလေးတွေဟာ
ငယ်စဉ်ကတည်းကိုက ဆုံးဖြတ်ချက်

10:38

and decision-making from a very early age.

183

626845

2760

ချမှတ်မှုကို လေ့ကျင့်ခွင့် ရရှိလာကြမှာပါ။

10:42

Politics is about having conversations,

184

630494

2867

နိုင်ငံရေးဆိုတာက ပါဝင် ဆွေးနွေးရတယ်၊

10:45

including difficult conversations,

185

633385

2139

ခက်ခဲတဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး
ရတာလည်း ပါတတ်ပြီး

10:47

that lead to decisions.

186

635548

2137

နောက်ဆုံးတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ
ပေါ်လာကြတာပါ။

10:49

And in order to have a conversation,
you need to participate,

187

637709

3839

ဆွေးနွေးနိုင်ဖို့ ကိုယ်က အဲဒီထဲ
ပါဝင်ရန် လိုအပ်တယ်၊

ကျွန်မငယ်ငယ်တုန်းက သပိတ်မှောက်တာမျိုး
လုပ်မရနိုင်ဘူး

10:53

not sign off like I did when I was a kid

188

641572

2073

10:55

and then learn the lesson the hard way
and have to go back again.

189

643669

3841

သင်ခန်းစာကို ခက်ခဲဆစ် သင်ယူဖို့
အားထုတ် ကြိုးပမ်းရန် လိုပါတယ်။

ခင်ဗျားတို့က ကိုယ့်ကလေးတွေကို
မိသားစု ဆွေးနွေးမှုထဲ ပါဝင်ဖို့

10:59

If you include your kids
in family conversations,

190

647534

2437

11:01

they will grow up

191

649995

1334

ခေါ်နိုင်ပါက သူတို့ ကြီးလာရင်

11:03

and know how to participate
in political conversations.

192

651353

3356

နိုင်ငံရေး ဆွေးနွေးပွဲထဲ ဘယ်လို
ပါဝင်နိုင်ကြောင်း သိကြမှာပါ။

11:06

And most importantly, most importantly,

193

654733

3297

အရေးကြီးဆုံးက၊ တကယ် အရေးကြီးတာက၊

သူတို့ဟာ အခြားသူတွေ ပါဝင်လာအောင်
ကူပေးကြမှာပါ။

11:10

they will help others engage.

194

658054

1870

11:11

Thank you.

195

659948

1151

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

11:13

(Applause)

196

661123

7000

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by Myo Aung
Reviewed by Sanda Aung

ABOUT THE SPEAKER

Hajer Sharief - Activist
As an activist promoting human rights in Libya and beyond, Hajer Sharief works against society's flow -- and across generations -- to find solutions.

Why you should listen

When Hajer Sharief was young, she had no risk assessment skills. If she felt like jumping from a cliff, she did so without thinking of the consequences. As an older and wiser activist, she tends to balance risks -- but she still actively keeps an element of risk-free thinking when it comes to doing the right thing.

As cofounder of the Together We Build It Foundation, an intergenerational organization working to builds peace in Libya, Sharief promotes human rights, gender equality and political participation. Doing the right thing regardless of risk remains her life principle, and activism remains her lifestyle -- one that helps individuals become aware of their responsibility towards humanity and the environment.

More profile about the speaker
Hajer Sharief | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Hajer Sharief: မိသားစု ထမင်းဝိုင်းကို နိုင်ငံရေးသင်ဖို့ အသုံးချပုံ | TED Talk | TED.com