TED2017
Mehdi Ordikhani-Seyedlar: What happens in your brain when you pay attention?
Mehdi Ordikhani-Seyedlar: Não bạn sẽ thế nào khi tập trung?
Filmed:
Readability: 3.9
3,083,456 views
Khi tập trung, bộ não của ta không chỉ hướng chú ý đến thứ ta mong muốn, nó còn xử lý để loại bỏ các yếu tố gây nhiễu xung quanh. Bằng việc khảo sát đặc điểm bộ não khi ta tập trung làm việc, chuyên gia thần kinh học tính toán Mehdi Ordikhani-Seyedlar hy vọng sẽ làm não người và máy tính xích lại gần nhau hơn, xây dựng các phương pháp điều trị chứng Tăng động - giảm chú ý, và giúp đỡ những người gặp khó khăn trong giao tiếp.
Mehdi Ordikhani-Seyedlar - Neuroscientist
Mehdi Ordikhani-Seyedlar is a computational neuroscientist, researching brain signals and their usage in brain-machine interfaces. Full bio
Mehdi Ordikhani-Seyedlar is a computational neuroscientist, researching brain signals and their usage in brain-machine interfaces. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Paying close attention to something:
0
760
2480
Tập trung cao độ vào thứ gì đó
00:15
Not that easy, is it?
1
3280
1240
không dễ dàng, phải không?
00:17
It's because our attention is pulled
in so many different directions at a time,
in so many different directions at a time,
2
5520
5016
Bởi lẽ sự tập trung của ta
bị nhiều yếu tố khác nhau tác động,
bị nhiều yếu tố khác nhau tác động,
00:22
and it's in fact pretty impressive
if you can stay focused.
if you can stay focused.
3
10560
4080
sẽ khá ấn tượng nếu bạn
thực sự tập trung được.
thực sự tập trung được.
00:28
Many people think that attention
is all about what we are focusing on,
is all about what we are focusing on,
4
16360
4056
Nhiều người cho rằng sự tập trung
chỉ liên quan đến điều ta đang hướng đến,
chỉ liên quan đến điều ta đang hướng đến,
00:32
but it's also about what information
our brain is trying to filter out.
our brain is trying to filter out.
5
20440
4800
nhưng nó còn liên quan đến việc não bộ
loại bỏ các thông tin xung quanh.
loại bỏ các thông tin xung quanh.
00:38
There are two ways
you direct your attention.
you direct your attention.
6
26320
2720
Có hai cách để hướng sự tập trung của bạn.
00:41
First, there's overt attention.
7
29600
1560
Một, đó là tập trung bằng mắt.
00:43
In overt attention,
you move your eyes towards something
you move your eyes towards something
8
31640
4136
Bằng cách này, bạn hướng mắt
của mình tới mục tiêu,
của mình tới mục tiêu,
00:47
in order to pay attention to it.
9
35800
1560
mục đích để tập trung vào điều đó.
00:50
Then there's covert attention.
10
38360
1976
Cách khác là tập trung không bằng mắt.
00:52
In covert attention,
you pay attention to something,
you pay attention to something,
11
40360
4016
Trong cách tập trung này,
bạn hướng sự chú ý đến điều gì đó
bạn hướng sự chú ý đến điều gì đó
00:56
but without moving your eyes.
12
44400
1560
nhưng không di chuyển mắt.
00:59
Think of driving for a second.
13
47040
1640
Hãy liên tưởng đến việc lái xe.
01:02
Your overt attention,
your direction of the eyes,
your direction of the eyes,
14
50960
3016
Tập trung bằng mắt,
đó là việc bạn quan sát
đó là việc bạn quan sát
01:06
are in front,
15
54000
1656
phía trước mặt mình,
01:07
but that's your covert attention
16
55680
1776
nhưng sự tập trung không bằng mắt,
01:09
which is constantly scanning
the surrounding area,
the surrounding area,
17
57480
3080
đó là việc bạn vẫn theo dõi
diễn biến xung quanh mình
diễn biến xung quanh mình
01:13
where you don't actually look at them.
18
61600
1880
khi không thực sự nhìn vào chúng.
01:17
I'm a computational neuroscientist,
19
65519
1937
Tôi là nhà thần kinh học tính toán,
01:19
and I work on cognitive
brain-machine interfaces,
brain-machine interfaces,
20
67480
3096
công việc của tôi liên quan
đến nhận thức của não - máy tính,
đến nhận thức của não - máy tính,
01:22
or bringing together
the brain and the computer.
the brain and the computer.
21
70600
3040
tôi giúp não người
và máy tính xích lại gần nhau
và máy tính xích lại gần nhau
01:26
I love brain patterns.
22
74720
1600
Tôi thích cách não bộ làm việc.
01:28
Brain patterns are important for us
23
76720
1696
Điều đó rất quan trọng với ta
01:30
because based on them
we can build models for the computers,
we can build models for the computers,
24
78440
3496
bởi ta có thể dựa vào chúng
để xây dựng các thuật toán cho máy tính,
để xây dựng các thuật toán cho máy tính,
và dựa vào các thuật toán này,
01:33
and based on these models
25
81960
1416
01:35
computers can recognize
how well our brain functions.
how well our brain functions.
26
83400
4216
máy tính có thể nhận diện
khả năng làm việc của bộ não.
khả năng làm việc của bộ não.
01:39
And if it doesn't function well,
27
87640
1600
Nếu não có vấn đề khi làm việc,
01:42
then these computers themselves
can be used as assistive devices
can be used as assistive devices
28
90080
3920
những máy tính này có thể
như một thiết bị trợ giúp
như một thiết bị trợ giúp
01:46
for therapies.
29
94760
1200
trong việc chữa bệnh.
01:48
But that also means something,
30
96480
1640
Nhưng sẽ nảy sinh vài vấn đề,
01:51
because choosing the wrong patterns
31
99360
2496
nếu ta hiểu sai cách làm việc đó,
01:53
will give us the wrong models
32
101880
1896
ta sẽ chọn sai thuật toán
01:55
and therefore the wrong therapies.
33
103800
1656
và dẫn đến sai cách điều trị.
01:57
Right?
34
105480
1200
Đúng không?
01:59
In case of attention,
35
107640
1656
Xét đến sự tập trung,
02:01
the fact that we can
36
109320
1280
sự thực là ta có khả năng
02:03
shift our attention not only by our eyes
37
111800
3496
thay đổi hướng chú ý của mình
không chỉ bằng mắt,
không chỉ bằng mắt,
02:07
but also by thinking --
38
115320
1320
mà còn bằng suy nghĩ --
02:09
that makes covert attention
an interesting model for computers.
an interesting model for computers.
39
117440
4080
điều đó biến cách tập trung không bằng mắt
thành mô hình đáng để máy tính học tập.
thành mô hình đáng để máy tính học tập.
02:14
So I wanted to know
what are the brainwave patterns
what are the brainwave patterns
40
122280
3456
Tôi muốn tìm hiểu
cách các sóng não hoạt động
cách các sóng não hoạt động
02:17
when you look overtly
or when you look covertly.
or when you look covertly.
41
125760
3680
khi bạn dùng mắt
hay không dùng mắt để tập trung.
hay không dùng mắt để tập trung.
02:22
I set up an experiment for that.
42
130440
1760
Tôi đã làm một thí nghiệm.
02:24
In this experiment
there are two flickering squares,
there are two flickering squares,
43
132960
2736
Thí nghiệm có hai chiếc hộp nhấp nháy,
02:27
one of them flickering
at a slower rate than the other one.
at a slower rate than the other one.
44
135720
3360
một chiếc có tần số nhấp nháy
chậm hơn cái kia.
chậm hơn cái kia.
02:32
Depending on which of these flickers
you are paying attention to,
you are paying attention to,
45
140600
3816
Tuỳ vào việc bạn tập trung
vào hộp nhấp nháy bên nào,
vào hộp nhấp nháy bên nào,
02:36
certain parts of your brain
will start resonating in the same rate
will start resonating in the same rate
46
144440
3960
một phần trong não bạn
sẽ tạo ra sóng có tần số
sẽ tạo ra sóng có tần số
02:41
as that flickering rate.
47
149200
1440
giống với chiếc hộp đó.
02:44
So by analyzing your brain signals,
48
152000
2936
Vì vậy, bằng cách
phân tích sóng não của bạn,
phân tích sóng não của bạn,
02:46
we can track where exactly
you are watching
you are watching
49
154960
3040
chúng tôi có thể biết chắc chắn
bạn đang tập trung
bạn đang tập trung
02:50
or you are paying attention to.
50
158760
1560
vào chiếc hộp bên nào.
02:55
So to see what happens in your brain
when you pay overt attention,
when you pay overt attention,
51
163000
4216
Để khảo sát bộ não
khi bạn đang tập trung bằng mắt,
khi bạn đang tập trung bằng mắt,
02:59
I asked people to look directly
in one of the squares
in one of the squares
52
167240
3256
tôi yêu cầu mọi người nhìn thẳng
vào một trong hai chiếc,
vào một trong hai chiếc,
03:02
and pay attention to it.
53
170520
1280
và tập trung vào nó.
03:04
In this case, not surprisingly,
we saw that these flickering squares
we saw that these flickering squares
54
172760
5296
Không ngạc nhiên là trong tình huống này,
chúng tôi thấy hình ảnh chiếc hộp đó
chúng tôi thấy hình ảnh chiếc hộp đó
03:10
appeared in their brain signals
55
178080
1936
xuất hiện trong sóng não của họ,
03:12
which was coming
from the back of their head,
from the back of their head,
56
180040
2360
chúng đến từ vùng sau gáy,
03:15
which is responsible for the processing
of your visual information.
of your visual information.
57
183560
3400
nơi chịu trách nhiệm xử lý
các tín hiệu hình ảnh của não.
các tín hiệu hình ảnh của não.
03:20
But I was really interested
58
188280
2336
Nhưng tôi thực sự quan tâm
03:22
to see what happens in your brain
when you pay covert attention.
when you pay covert attention.
59
190640
3160
đến điều xảy ra trong não bạn
khi bạn tập trung không bằng mắt.
khi bạn tập trung không bằng mắt.
03:26
So this time I asked people
to look in the middle of the screen
to look in the middle of the screen
60
194480
3896
Lần này tôi đã yêu cầu họ
nhìn vào chính giữa màn hình
nhìn vào chính giữa màn hình
03:30
and without moving their eyes,
61
198400
1880
và không di chuyển mắt,
03:33
to pay attention
to either of these squares.
to either of these squares.
62
201120
2720
và hướng sự tập trung
vào một trong hai chiếc hộp.
vào một trong hai chiếc hộp.
03:37
When we did that,
63
205120
1616
Khi chúng tôi làm vậy,
03:38
we saw that both of these flickering rates
appeared in their brain signals,
appeared in their brain signals,
64
206760
3936
chúng tôi thấy cả hai chiếc hộp
xuất hiện trong sóng não của họ,
xuất hiện trong sóng não của họ,
03:42
but interestingly,
65
210720
1200
nhưng điều thú vị là
03:44
only one of them,
which was paid attention to,
which was paid attention to,
66
212640
3536
chỉ duy nhất chiếc hộp mà họ tập trung vào
03:48
had stronger signals,
67
216200
1656
có sóng mạnh hơn,
03:49
so there was something in the brain
68
217880
2256
vậy nên phải có một thứ trong não
03:52
which was handling this information
69
220160
2536
phụ trách xử lý kiểu tín hiệu này,
03:54
so that thing in the brain was basically
the activation of the frontal area.
the activation of the frontal area.
70
222720
6200
tín hiệu đó thực ra đã kích thích
thuỳ trán của não.
thuỳ trán của não.
04:02
The front part of your brain
is responsible
is responsible
71
230440
2976
Thuỳ trán chịu trách nhiệm
04:05
for higher cognitive functions as a human.
72
233440
2880
về các chức năng nhận thức
cấp cao hơn của con người.
cấp cao hơn của con người.
04:09
The frontal part,
it seems that it works as a filter
it seems that it works as a filter
73
237160
4440
Có vẻ như thuỳ trán làm việc
như một máy lọc,
như một máy lọc,
04:14
trying to let information come in
only from the right flicker
only from the right flicker
74
242640
4376
chỉ nhận các thông tin
đến từ chiếc hộp bên phải,
đến từ chiếc hộp bên phải,
04:19
that you are paying attention to
75
247040
1640
chiếc mà bạn đang tập trung,
04:21
and trying to inhibit the information
coming from the ignored one.
coming from the ignored one.
76
249400
3960
và cố gắng cản các thông tin
từ chiếc hộp còn lại mà bạn bỏ qua.
từ chiếc hộp còn lại mà bạn bỏ qua.
04:27
The filtering ability of the brain
is indeed a key for attention,
is indeed a key for attention,
77
255400
5296
Khả năng chọn lọc của bộ não
là chìa khoá của sự tập trung,
là chìa khoá của sự tập trung,
04:32
which is missing in some people,
78
260720
2776
điều một số người không có,
04:35
for example in people with ADHD.
79
263520
2480
chẳng hạn những người
bị Tăng động - Giảm tập trung.
bị Tăng động - Giảm tập trung.
04:38
So a person with ADHD
cannot inhibit these distractors,
cannot inhibit these distractors,
80
266640
5016
Những người mắc chứng Tăng động
không thể lọc các yếu tố gây mất tập trung
không thể lọc các yếu tố gây mất tập trung
04:43
and that's why they can't focus
for a long time on a single task.
for a long time on a single task.
81
271680
4760
và đó là lý do họ không thể tập trung
vào một việc duy nhất trong thời gian dài.
vào một việc duy nhất trong thời gian dài.
04:49
But what if this person
82
277600
1536
Nhưng nếu người này
04:51
could play a specific computer game
83
279160
3536
có thể chơi một trò chơi điện tử nào đó
04:54
with his brain connected to the computer,
84
282720
2880
với bộ não đã được kết nối với máy tính,
04:58
and then train his own brain
85
286440
2120
và có thể rèn luyện bộ não của mình
05:01
to inhibit these distractors?
86
289360
2440
trong việc lọc
các yếu tố gây mất tập trung?
các yếu tố gây mất tập trung?
05:05
Well, ADHD is just one example.
87
293680
2480
Chứng Tăng động chỉ là một ví dụ.
05:09
We can use these cognitive
brain-machine interfaces
brain-machine interfaces
88
297200
3256
Ta có thể dùng cách giao tiếp
não -máy tính này
não -máy tính này
05:12
for many other cognitive fields.
89
300480
2200
trên nhiều lĩnh vực liên quan đến não.
05:15
It was just a few years ago
90
303760
1776
Chỉ vài năm trước,
05:17
that my grandfather had a stroke,
and he lost complete ability to speak.
and he lost complete ability to speak.
91
305560
5720
ông tôi bị đột quỵ, và từ đó
ông mất hoàn toàn khả năng nói.
ông mất hoàn toàn khả năng nói.
05:24
He could understand everybody,
but there was no way to respond,
but there was no way to respond,
92
312640
3336
Ông hiểu mọi thứ người ta nói,
nhưng chẳng có cách nào trả lời,
nhưng chẳng có cách nào trả lời,
05:28
even not writing
because he was illiterate.
because he was illiterate.
93
316000
2480
ông cũng không thể viết vì ông mù chữ.
05:32
So he passed away in silence.
94
320000
2520
Vậy nên ông đã ra đi trong im lặng.
05:36
I remember thinking at that time:
95
324800
2336
Tôi nhớ điều tôi nghĩ lúc đó:
05:39
What if we could have a computer
96
327160
3896
Giá như mình có một chiếc máy tính
05:43
which could speak for him?
97
331080
1360
có thể nói giúp ông?
05:45
Now, after years that I am in this field,
98
333840
2216
Bây giờ, sau hàng năm nghiên cứu,
05:48
I can see that this might be possible.
99
336080
2320
tôi thấy rằng điều đó
có thể thành sự thực.
có thể thành sự thực.
05:52
Imagine if we can find brainwave patterns
100
340240
2856
Tưởng tượng rằng ta hiểu được
cách sóng não hoạt động
cách sóng não hoạt động
05:55
when people think
about images or even letters,
about images or even letters,
101
343120
3440
khi người ta nghĩ về hình ảnh,
hay thậm chí là các ký tự,
hay thậm chí là các ký tự,
05:59
like the letter A generates
a different brainwave pattern
a different brainwave pattern
102
347720
2936
chẳng hạn chữ A sẽ tạo ra loại sóng não
06:02
than the letter B, and so on.
103
350680
1720
khác với chữ B, và cứ thế.
06:04
Could a computer one day
communicate for people who can't speak?
communicate for people who can't speak?
104
352960
3680
Một ngày nào đó, máy tính có thể giúp đỡ
những người bị câm giao tiếp không?
những người bị câm giao tiếp không?
06:09
What if a computer
105
357640
1440
Sẽ như thế nào nếu máy tính
06:11
can help us understand
the thoughts of a person in a coma?
the thoughts of a person in a coma?
106
359960
4560
giúp ta hiểu suy nghĩ
của một người đang hôn mê?
của một người đang hôn mê?
06:17
We are not there yet,
107
365840
1616
Chúng ta chưa đạt được chúng,
06:19
but pay close attention.
108
367480
2736
nhưng hãy theo dõi.
Chúng ta sẽ đạt được chúng sớm thôi.
06:22
We will be there soon.
109
370240
1696
06:23
Thank you.
110
371960
1496
Cám ơn.
06:25
(Applause)
111
373480
5632
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Mehdi Ordikhani-Seyedlar - NeuroscientistMehdi Ordikhani-Seyedlar is a computational neuroscientist, researching brain signals and their usage in brain-machine interfaces.
Why you should listen
Mehdi Ordikhani-Seyedlar is a research scientist interested in brain-wave patterns generated by neural activities in the brain. Since embarking on his research on neuroscience, Ordikhani-Seyedlar has been working on different brain functions such as learning, memory, pain and, more recently, visual attention in humans. He also conducted a part of his research on monkeys when he was in Dr. Miguel Nicolelis' lab at Duke University. His findings help implement more accurate brain-machine interfaces to treat people who are suffering from attention deficiency.
After receiving his Ph.D in Biomedical Engineering, Ordikhani-Seyedlar was offered a postdoctoral position by Duke University to develop algorithms to process large-scale neuronal activity and brain-machine interfaces. However, due to political complications in the United States, Ordikhani-Seyedlar -- an Iranian citizen -- changed his plan to continue his brain research outside the US for some time.
As a passionate neuroscientist and neuroengineer, Ordikhani-Seyedlar's aim is to improve brain pattern detectability in computers. This enhances the ability of brain-machine interfaces substantially to better target the defected brain function which in turn enhances the sustainability of treatment effect.
Mehdi Ordikhani-Seyedlar | Speaker | TED.com