ABOUT THE SPEAKER
Benoit Mandelbrot - Mathematician
Benoit Mandelbrot's work led the world to a deeper understanding of fractals, a broad and powerful tool in the study of roughness, both in nature and in humanity's works.

Why you should listen

Studying complex dynamics in the 1970s, Benoit Mandelbrot had a key insight about a particular set of mathematical objects: that these self-similar structures with infinitely repeating complexities were not just curiosities, as they'd been considered since the turn of the century, but were in fact a key to explaining non-smooth objects and complex data sets -- which make up, let's face it, quite a lot of the world. Mandelbrot coined the term "fractal" to describe these objects, and set about sharing his insight with the world.

The Mandelbrot set (expressed as z² + c) was named in Mandelbrot's honor by Adrien Douady and John H. Hubbard. Its boundary can be magnified infinitely and yet remain magnificently complicated, and its elegant shape made it a poster child for the popular understanding of fractals. Led by Mandelbrot's enthusiastic work, fractal math has brought new insight to the study of pretty much everything, from the behavior of stocks to the distribution of stars in the universe.

Benoit Mandelbrot appeared at the first TED in 1984, and returned in 2010 to give an overview of the study of fractals and the paradigm-flipping insights they've brought to many fields. He died in October 2010 at age 85. Read more about his life on NYBooks.com >>

More profile about the speaker
Benoit Mandelbrot | Speaker | TED.com
TED2010

Benoit Mandelbrot: Fractals and the art of roughness

Μπενουά Μάντελμπροτ: Φράκταλ και η τέχνη της τραχύτητας.

Filmed:
1,448,555 views

Στο TED2010, ο θρύλος των μαθηματικών Μπενουά Μάντελμπροτ αναπτύσει ένα θέμα που συζήτησε για πρώτη φορά στο TED το 1984 - η ακραία πολυπλοκότητα της τραχύτητας, και ο τρόπος που τα μαθηματικά των φράκταλ μπορούν να εντοπίσουν τάξη σε μοτίβα που φαίνονται πολύπλοκα χωρίς τη δυνατότητα να τα κατανοήσουμε.
- Mathematician
Benoit Mandelbrot's work led the world to a deeper understanding of fractals, a broad and powerful tool in the study of roughness, both in nature and in humanity's works. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
Thank you very much.
0
0
2000
Σας ευχαριστώ πολύ.
00:17
Please excuseδικαιολογία me for sittingσυνεδρίαση; I'm very oldπαλαιός.
1
2000
3000
Συγχωρήστε με που είμαι καθιστός. Έχω γεράσει πολύ.
00:20
(LaughterΤο γέλιο)
2
5000
2000
(Γέλια)
00:22
Well, the topicθέμα I'm going to discussσυζητώ
3
7000
2000
Λοιπόν, το θέμα που θα συζητήσω
00:24
is one whichοι οποίες is, in a certainβέβαιος senseέννοια, very peculiarπερίεργο
4
9000
3000
είναι από μια άποψη ιδιαίτερα περίεργο
00:27
because it's very oldπαλαιός.
5
12000
2000
γιατί είναι πολύ παλιό.
00:29
RoughnessΤραχύτητα is partμέρος of humanο άνθρωπος life
6
14000
3000
Η τραχύτητα είναι κομμάτι της ανθρώπινης ζωής
00:32
foreverγια πάντα and foreverγια πάντα,
7
17000
2000
για πάντα και πάντα.
00:34
and ancientαρχαίος authorsσυγγραφείς have writtenγραπτός about it.
8
19000
3000
Και έχουν ασχοληθεί με αυτήν αρχαίοι συγγραφείς.
00:37
It was very much uncontrollableανεξέλεγκτη,
9
22000
2000
Σε γενικές γραμμές ήταν ανεξέλεγκτη.
00:39
and in a certainβέβαιος senseέννοια,
10
24000
2000
Και κατά μία έννοια,
00:41
it seemedφαινόταν to be the extremeάκρο of complexityπερίπλοκο,
11
26000
3000
φαινόταν πως είναι το ακραίο της πολυπλοκότητας,
00:44
just a messΑνω ΚΑΤΩ, a messΑνω ΚΑΤΩ and a messΑνω ΚΑΤΩ.
12
29000
2000
απλός χαμός, ένας χαμός.
00:46
There are manyΠολλά differentδιαφορετικός kindsείδη of messΑνω ΚΑΤΩ.
13
31000
2000
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη χαμού.
00:48
Now, in factγεγονός,
14
33000
2000
Στην πραγματικότητα,
00:50
by a completeπλήρης flukeΤρηματώδης σκώληκας,
15
35000
2000
εντελώς κατά τύχη,
00:52
I got involvedεμπλεγμένος manyΠολλά yearsχρόνια agoπριν
16
37000
3000
ασχολήθηκα πριν από πολλά χρόνια
00:55
in a studyμελέτη of this formμορφή of complexityπερίπλοκο,
17
40000
3000
με μια μελέτη αυτής της μορφής πολυπλοκότητας.
00:58
and to my utterΠαντελής amazementέκπληξη,
18
43000
2000
Και προς έκπληξή μου,
01:00
I foundβρέθηκαν tracesίχνη --
19
45000
2000
βρήκα ίχνη -
01:02
very strongισχυρός tracesίχνη, I mustπρέπει say --
20
47000
2000
πολύ δυνατά ίχνη, πρέπει να πω -
01:04
of orderΣειρά in that roughnessτραχύτητα.
21
49000
3000
τάξης μέσα στην τραχύτητα αυτή.
01:07
And so todayσήμερα, I would like to presentπαρόν to you
22
52000
2000
Έτσι σήμερα, θα ήθελα να σας παρουσιάσω
01:09
a fewλίγοι examplesπαραδείγματα
23
54000
2000
μερικά παραδείγματα
01:11
of what this representsαντιπροσωπεύει.
24
56000
2000
του τι αντιπροσωπεύει αυτό.
01:13
I preferπροτιμώ the wordλέξη roughnessτραχύτητα
25
58000
2000
Προτιμώ τη λέξη τραχύτητα
01:15
to the wordλέξη irregularityπαρατυπία
26
60000
2000
έναντι της λέξης ανωμαλία
01:17
because irregularityπαρατυπία --
27
62000
2000
επειδή ανωμαλία -
01:19
to someoneκάποιος who had LatinΛατινική
28
64000
2000
για κάποιον που έκανε Λατινικά
01:21
in my long-pastLong-παρελθόν youthνεολαία --
29
66000
2000
στα πολύ μακρινά παιδικά μου χρόνια -
01:23
meansπου σημαίνει the contraryαντίθετος of regularityκανονικότητα.
30
68000
2000
σημαίνει το αντίθετο της ομαλότητας.
01:25
But it is not so.
31
70000
2000
Αλλά δεν είναι έτσι.
01:27
RegularityΚανονικότητα is the contraryαντίθετος of roughnessτραχύτητα
32
72000
3000
Ομαλότητα είναι το αντίθετο της τραχύτητας
01:30
because the basicβασικός aspectάποψη of the worldκόσμος
33
75000
2000
επειδή η βασική εικόνα του κόσμου
01:32
is very roughτραχύς.
34
77000
2000
είναι πολύ τραχιά.
01:34
So let me showπροβολή you a fewλίγοι objectsαντικείμενα.
35
79000
3000
Επιτρέψτε μου να σας δείξω μερικά αντικείμενα.
01:37
Some of them are artificialτεχνητός.
36
82000
2000
Κάποια είναι τεχνητά.
01:39
OthersΆλλοι of them are very realπραγματικός, in a certainβέβαιος senseέννοια.
37
84000
3000
Άλλα από αυτά είναι πολύ αληθινά, κατά μία έννοια.
01:42
Now this is the realπραγματικός. It's a cauliflowerκουνουπίδι.
38
87000
3000
Αυτό είναι το αληθινό. Ένα κουνουπίδι.
01:45
Now why do I showπροβολή a cauliflowerκουνουπίδι,
39
90000
3000
Γιατί δείχνω ένα κουνουπίδι,
01:48
a very ordinaryσυνήθης and ancientαρχαίος vegetableλαχανικό?
40
93000
3000
ένα πολύ συνηθισμένο και αρχαίο λαχανικό;
01:51
Because oldπαλαιός and ancientαρχαίος as it mayενδέχεται be,
41
96000
3000
Γιατί αν και είναι αρχαίο,
01:54
it's very complicatedπερίπλοκος and it's very simpleαπλός,
42
99000
3000
είναι πολύπλοκο και πάρα πολύ απλό
01:57
bothκαι τα δυο at the sameίδιο time.
43
102000
2000
και τα δύο την ίδια στιγμή.
01:59
If you try to weighζυγίζω it -- of courseσειρά μαθημάτων it's very easyεύκολος to weighζυγίζω it,
44
104000
3000
Αν προσπαθήσετε να το ζυγίσετε, φυσικά είναι πολύ απλό.
02:02
and when you eatτρώω it, the weightβάρος mattersθέματα --
45
107000
3000
Και όταν το τρώτε, το βάρος μετράει.
02:05
but supposeυποθέτω you try to
46
110000
3000
Υποθέστε όμως ότι προσπαθείτε να
02:08
measureμετρήσει its surfaceεπιφάνεια.
47
113000
2000
μετρήσετε την επιφάνεια του.
02:10
Well, it's very interestingενδιαφέρων.
48
115000
2000
Λοιπόν, είναι πολύ ενδιαφέρον.
02:12
If you cutΤομή, with a sharpαιχμηρός knifeμαχαίρι,
49
117000
3000
Αν κόψετε, με ένα κοφτερό μαχαίρι,
02:15
one of the floretsμπουκετάκια of a cauliflowerκουνουπίδι
50
120000
2000
ένα ανθύλλιο από το κουνουπίδι
02:17
and look at it separatelyχωριστά,
51
122000
2000
και το κοιτάξετε ξεχωριστά,
02:19
you think of a wholeολόκληρος cauliflowerκουνουπίδι, but smallerμικρότερος.
52
124000
3000
σας φέρνει στο μυαλό ένα ολόκληρο κουνουπίδι, αλλά μικρότερο.
02:22
And then you cutΤομή again,
53
127000
2000
Έπειτα το κόβετε ξανά,
02:24
again, again, again, again, again, again, again, again,
54
129000
3000
ξανά, ξανά, ξανά, ξανά, ξανά, ξανά, ξανά, ξανά.
02:27
and you still get smallμικρό cauliflowersκουνουπίδια.
55
132000
2000
Και συνεχίζετε να παίρνετε μικρότερα κουνουπίδια.
02:29
So the experienceεμπειρία of humanityανθρωπότητα
56
134000
2000
Η εμπειρία της ανθρωπότητας λοιπόν
02:31
has always been that there are some shapesσχήματα
57
136000
3000
ήταν ανέκαθεν πως υπάρχουν κάποια σχήματα
02:34
whichοι οποίες have this peculiarπερίεργο propertyιδιοκτησία,
58
139000
2000
που έχουν αυτή την ιδιόμορφη ιδιότητα,
02:36
that eachκαθε partμέρος is like the wholeολόκληρος,
59
141000
3000
πως κάθε κομμάτι είναι σαν το ολόκληρο,
02:39
but smallerμικρότερος.
60
144000
2000
αλλά μικρότερο.
02:41
Now, what did humanityανθρωπότητα do with that?
61
146000
3000
Τι έκανε λοιπόν η ανθρωπότητα με αυτό;
02:44
Very, very little.
62
149000
3000
Πολύ, πολύ λίγα.
02:47
(LaughterΤο γέλιο)
63
152000
3000
(Γέλια)
02:50
So what I did actuallyπράγματι is to
64
155000
3000
Αυτό που έκανα ήταν να
02:53
studyμελέτη this problemπρόβλημα,
65
158000
3000
μελετήσω το πρόβλημα,
02:56
and I foundβρέθηκαν something quiteαρκετά surprisingεκπληκτικός.
66
161000
3000
και βρήκα κάτι πολύ εκπληκτικό.
02:59
That one can measureμετρήσει roughnessτραχύτητα
67
164000
3000
Πως μπορεί κάποιος να μετρήσει την τραχύτητα
03:02
by a numberαριθμός, a numberαριθμός,
68
167000
3000
με έναν αριθμό, έναν αριθμό
03:05
2.3, 1.2 and sometimesωρες ωρες much more.
69
170000
3000
2.3, 1.2 μερικές φορές και περισσότερο.
03:08
One day, a friendφίλος of mineδικος μου,
70
173000
2000
Μια μέρα, ένας φίλος μου,
03:10
to bugέντομο me,
71
175000
2000
για να με πειράξει,
03:12
broughtέφερε a pictureεικόνα and said,
72
177000
2000
έφερε μια φωτογραφία και είπε.
03:14
"What is the roughnessτραχύτητα of this curveκαμπύλη?"
73
179000
2000
''Ποια είναι η τραχύτητα αυτής της καμπύλης;"
03:16
I said, "Well, just shortμικρός of 1.5."
74
181000
3000
Είπα, "Λοιπόν, κάτι λιγότερο από 1.5"
03:19
It was 1.48.
75
184000
2000
Ήταν 1.48
03:21
Now, it didn't take me any time.
76
186000
2000
Δεν πήρε καθόλου χρόνο.
03:23
I've been looking at these things for so long.
77
188000
2000
Μελετούσα τέτοια πράγματα για τόσο καιρό.
03:25
So these numbersαριθμούς are the numbersαριθμούς
78
190000
2000
Αυτοί οι αριθμοί λοιπόν είναι εκείνοι
03:27
whichοι οποίες denoteσημαίνω the roughnessτραχύτητα of these surfacesεπιφάνειες.
79
192000
3000
που υποδηλώνουν την τραχύτητα τέτοιων επιφανειών.
03:30
I hastenεπιταχύνει to say that these surfacesεπιφάνειες
80
195000
2000
Βιάζομαι να πώ πως αυτές οι επιφάνειες
03:32
are completelyεντελώς artificialτεχνητός.
81
197000
2000
είναι εντελώς τεχνητές.
03:34
They were doneΈγινε on a computerυπολογιστή,
82
199000
2000
Έγιναν μέσω υπολογιστή.
03:36
and the only inputεισαγωγή is a numberαριθμός,
83
201000
2000
Και το μόνο δεδομένο είναι ένας αριθμός.
03:38
and that numberαριθμός is roughnessτραχύτητα.
84
203000
3000
Και αυτός ο αριθμός είναι η τραχύτητα.
03:41
So on the left,
85
206000
2000
Έτσι στα αριστερά,
03:43
I tookπήρε the roughnessτραχύτητα copiedαντιγραφεί from manyΠολλά landscapesτοπία.
86
208000
3000
πήρα την τραχύτητα που αντέγραψα από πολλά τοπία.
03:46
To the right, I tookπήρε a higherπιο ψηλά roughnessτραχύτητα.
87
211000
3000
Στα δεξιά, πήρα μια υψηλότερη τραχύτητα.
03:49
So the eyeμάτι, after a while,
88
214000
2000
Το μάτι λοιπόν, μετά από λίγο,
03:51
can distinguishδιακρίνω these two very well.
89
216000
3000
μπορεί να ξεχωρίσει πολύ εύκολα αυτά τα δύο.
03:54
HumanityΗ ανθρωπότητα had to learnμαθαίνω about measuringμέτρημα roughnessτραχύτητα.
90
219000
2000
Η ανθρωπότητα χρειάστηκε να μάθει πως να μετράει την τραχύτητα
03:56
This is very roughτραχύς, and this is sortείδος of smoothλείος, and this perfectlyτέλεια smoothλείος.
91
221000
3000
Αυτό είναι πολύ τραχύ, αυτό σχετικά λείο, και αυτό πολύ λείο.
03:59
Very fewλίγοι things are very smoothλείος.
92
224000
3000
Πολύ λίγα πράγματα είναι πολύ λεία.
04:03
So then if you try to askπαρακαλώ questionsερωτήσεις:
93
228000
3000
Όταν προσπαθείς λοιπόν να κάνεις ερωτήσεις:
04:06
"What's the surfaceεπιφάνεια of a cauliflowerκουνουπίδι?"
94
231000
2000
πόση είναι η επιφάνεια ενος κουνουπιδιού;
04:08
Well, you measureμετρήσει and measureμετρήσει and measureμετρήσει.
95
233000
3000
Μετράς και μετράς και μετράς.
04:11
EachΚάθε time you're closerπιο κοντά, it getsπαίρνει biggerμεγαλύτερος,
96
236000
3000
Κάθε φορά που πλησιάζεις γίνεται μεγαλύτερη,
04:14
down to very, very smallμικρό distancesαποστάσεις.
97
239000
2000
σε όλο και μικρότερες, πολύ μικρές αποστάσεις.
04:16
What's the lengthμήκος of the coastlineακτογραμμή
98
241000
2000
Ποιό είναι το μήκος της ακτογραμμής
04:18
of these lakesλίμνες?
99
243000
2000
αυτών των λιμνών;
04:20
The closerπιο κοντά you measureμετρήσει, the longerμακρύτερα it is.
100
245000
3000
Όσο πιο κοντά μετράς, τόσο πιο μεγάλο γίνεται.
04:23
The conceptέννοια of lengthμήκος of coastlineακτογραμμή,
101
248000
2000
Η έννοια του μήκους της ακτογραμμής,
04:25
whichοι οποίες seemsφαίνεται to be so naturalφυσικός
102
250000
2000
που μοιάζει τόσο φυσική
04:27
because it's givenδεδομένος in manyΠολλά casesπεριπτώσεις,
103
252000
2000
επειδή δίνεται σε πολλές περιπτώσεις,
04:29
is, in factγεγονός, completeπλήρης fallacyπλάνη; there's no suchτέτοιος thing.
104
254000
3000
αποτελεί στην πραγματικότητα πλάνη, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα.
04:32
You mustπρέπει do it differentlyδιαφορετικά.
105
257000
3000
Πρέπει να την υπολογίσεις διαφορετικά.
04:35
What good is that, to know these things?
106
260000
2000
Σε τι βοηθάει, να γνωρίζουμε τέτοια πράγματα;
04:37
Well, surprisinglyαπροσδόκητα enoughαρκετά,
107
262000
2000
Λοιπόν, παρότι αποτελεί έκπληξη
04:39
it's good in manyΠολλά waysτρόπους.
108
264000
2000
βοηθάει σε πολλά.
04:41
To beginαρχίζουν with, artificialτεχνητός landscapesτοπία,
109
266000
2000
Καταρχήν, τεχνητά τοπία,
04:43
whichοι οποίες I inventedεφευρέθηκε sortείδος of,
110
268000
2000
τα οποία εφηύρα κατά κάποιο τρόπο,
04:45
are used in cinemaκινηματογράφος all the time.
111
270000
3000
χρησιμοποιούνται στον κινηματογράφο συνέχεια.
04:48
We see mountainsβουνά in the distanceαπόσταση.
112
273000
2000
Βλέπουμε βουνά στο βάθος.
04:50
They mayενδέχεται be mountainsβουνά, but they mayενδέχεται be just formulaeγια βρέφη, just crankedλυγισμένο on.
113
275000
3000
Μπορεί να είναι βουνά, αλλα μπορεί να είναι απλοί τύποι, που απλά τρέξαμε.
04:53
Now it's very easyεύκολος to do.
114
278000
2000
Πλέον είναι πολύ εύκολο να το κάνει κανείς.
04:55
It used to be very time-consumingχρονοβόρα, but now it's nothing.
115
280000
3000
Παλιότερα απαιτούσε πολύ χρόνο, αλλά τώρα δεν είναι τίποτα.
04:58
Now look at that. That's a realπραγματικός lungπνεύμονας.
116
283000
3000
Κοιτάξτε τώρα αυτό. Αυτός είναι ένας πραγματικός πνεύμονας.
05:01
Now a lungπνεύμονας is something very strangeπαράξενος.
117
286000
2000
Ένας πvεύμονας είναι κάτι πολύ περίεργο.
05:03
If you take this thing,
118
288000
2000
Αν πάρουμε αυτόν
05:05
you know very well it weighsζυγίζει very little.
119
290000
3000
γνωρίζετε πολύ καλά ότι ζυγίζει πολύ λίγο.
05:08
The volumeΕνταση ΗΧΟΥ of a lungπνεύμονας is very smallμικρό,
120
293000
2000
Ο όγκος ενός πνεύμονα είναι πολύ μικρός.
05:10
but what about the areaπεριοχή of the lungπνεύμονας?
121
295000
3000
Αλλά πόση είναι η επιφάνεια του;
05:13
AnatomistsΑνατόμοι were arguingυποστηρίζοντας very much about that.
122
298000
3000
Οι ανατόμοι διαφωνούσαν πολύ σχετικά με αυτό.
05:16
Some say that a normalκανονικός male'sτου αρσενικού lungπνεύμονας
123
301000
3000
Μερικοί υποστηρίζουν πως ο πνεύμονας ενός υγιούς αρσενικού
05:19
has an areaπεριοχή of the insideμέσα
124
304000
2000
έχει συνολική εσωτερική επιφάνεια
05:21
of a basketballμπάσκετ [courtδικαστήριο].
125
306000
2000
ενός γηπέδου του μπάσκετ.
05:23
And the othersοι υπολοιποι say, no, fiveπέντε basketballμπάσκετ [courtsδικαστήρια].
126
308000
3000
Και οι υπόλοιποι λένε, όχι, πέντε γήπεδα.
05:27
EnormousΤεράστια disagreementsδιαφωνίες.
127
312000
2000
Τεράστιες διαφωνίες.
05:29
Why so? Because, in factγεγονός, the areaπεριοχή of the lungπνεύμονας
128
314000
3000
Γιατί έτσι; Επειδή, στην πραγματικότητα, η επιφάνεια του πνεύμονα
05:32
is something very ill-definedασαφή.
129
317000
2000
αποτελεί κάτι πολύ κακώς καθορισμένο.
05:35
The bronchiβρόγχοι branchκλαδί, branchκλαδί, branchκλαδί
130
320000
3000
Τα βρογχίδια βγάζουν κλαδιά, κλαδιά, κλαδιά.
05:38
and they stop branchingδιακλάδωση,
131
323000
3000
Και σταματούν να διακλαδίζονται,
05:41
not because of any matterύλη of principleαρχή,
132
326000
3000
όχι εξαιτίας κάποιας συγκεκριμένης αρχής
05:44
but because of physicalφυσικός considerationsεκτιμήσεις:
133
329000
3000
αλλά εξαιτίας φυσικών συνθηκών,
05:47
the mucusβλέννα, whichοι οποίες is in the lungπνεύμονας.
134
332000
3000
την βλέννα, που υπάρχει μέσα στον πνεύμονα.
05:50
So what happensσυμβαίνει is that in a way
135
335000
2000
Αυτό λοιπόν που συμβαίνει είναι πως μ' αυτόν τον τρόπο
05:52
you have a much biggerμεγαλύτερος lungπνεύμονας,
136
337000
2000
έχεις έναν πολύ μεγαλύτερο πνεύμονα,
05:54
but it branchesυποκαταστήματα and branchesυποκαταστήματα
137
339000
2000
αλλά αν διακλαδίζεται συνεχώς,
05:56
down to distancesαποστάσεις about the sameίδιο for a whaleφάλαινα, for a man
138
341000
3000
σε μικρές αποστάσεις, περίπου οι ίδιες για φάλαινες, τον άνθρωπο
05:59
and for a little rodentτρωκτικό.
139
344000
2000
και για ένα μικρό τρωκτικό.
06:02
Now, what good is it to have that?
140
347000
3000
Σε τι βοηθάει αυτό;
06:05
Well, surprisinglyαπροσδόκητα enoughαρκετά, amazinglyκαταπληκτικά enoughαρκετά,
141
350000
2000
Όσο απίστευτο κι αν φαίνεται
06:07
the anatomistsανατόμοι had a very poorΦτωχός ideaιδέα
142
352000
3000
οι ανατόμοι είχαν πολύ μικρή ιδεά
06:10
of the structureδομή of the lungπνεύμονας untilμέχρις ότου very recentlyπρόσφατα.
143
355000
3000
της δομής του πνεύμονα μέχρι σχετικά προσφατα.
06:13
And I think that my mathematicsμαθηματικά,
144
358000
2000
Και πιστεύω πως τα μαθηματικά μου,
06:15
surprisinglyαπροσδόκητα enoughαρκετά,
145
360000
2000
εντελώς απρόσμενα,
06:17
has been of great help
146
362000
2000
έχουν βοηθήσει πολύ
06:19
to the surgeonsχειρουργοί
147
364000
2000
τους χειρούργους
06:21
studyingμελετώντας lungπνεύμονας illnessesασθένειες
148
366000
2000
να μελετήσουνε παθήσεις των πνευμόνων
06:23
and alsoεπίσης kidneyνεφρό illnessesασθένειες,
149
368000
2000
καθώς και των νεφρών,
06:25
all these branchingδιακλάδωση systemsσυστήματα,
150
370000
2000
όλα αυτά τα διακλαδίζοντα συστήματα,
06:27
for whichοι οποίες there was no geometryγεωμετρία.
151
372000
3000
για τα οποία δεν υπήρχε γεωμετρία.
06:30
So I foundβρέθηκαν myselfεγώ ο ίδιος, in other wordsλόγια,
152
375000
2000
Βρήκα τον εαυτό μου, με άλλα λόγια
06:32
constructingκατασκευή a geometryγεωμετρία,
153
377000
2000
να κατασκευάζει μια γεωμετρία,
06:34
a geometryγεωμετρία of things whichοι οποίες had no geometryγεωμετρία.
154
379000
3000
γεωμετρία για αντικείμενα που δεν είχαν γεωμετρία.
06:37
And a surprisingεκπληκτικός aspectάποψη of it
155
382000
2000
Και μια αναπάντεχη πλευρά
06:39
is that very oftenσυχνά, the rulesκανόνες of this geometryγεωμετρία
156
384000
3000
είναι ότι αρκετά συχνά, οι κανόνες αυτής της γεωμετρίας
06:42
are extremelyεπακρώς shortμικρός.
157
387000
2000
είναι εξαιρετικά σύντομοι.
06:44
You have formulasΦόρμουλες that long.
158
389000
2000
Έχεις τύπους τόσο μακρούς.
06:46
And you crankμανιβέλα it severalαρκετά timesφορές.
159
391000
2000
Και τους τρέχεις αρκετές φορές.
06:48
SometimesΜερικές φορές repeatedlyεπανειλημμένα: again, again, again,
160
393000
2000
Μερικές φορές ξανά, ξανά, ξανά.
06:50
the sameίδιο repetitionεπανάληψη.
161
395000
2000
Η ίδια επανάληψη.
06:52
And at the endτέλος, you get things like that.
162
397000
2000
Και στο τέλος προκύπτουν πράγματα σαν αυτό.
06:54
This cloudσύννεφο is completelyεντελώς,
163
399000
2000
Αυτό το σύννεφο είναι εντελώς,
06:56
100 percentτοις εκατό artificialτεχνητός.
164
401000
3000
100 τοις εκατό τεχνητό
06:59
Well, 99.9.
165
404000
2000
Εντάξει, 99.9.
07:01
And the only partμέρος whichοι οποίες is naturalφυσικός
166
406000
2000
Και το μόνο κομμάτι που είναι φυσικό
07:03
is a numberαριθμός, the roughnessτραχύτητα of the cloudσύννεφο,
167
408000
2000
είναι ένας αριθμός, η τραχύτητα του σύννεφου,
07:05
whichοι οποίες is takenληφθεί from natureφύση.
168
410000
2000
που είναι παρμένος από τη φύση.
07:07
Something so complicatedπερίπλοκος like a cloudσύννεφο,
169
412000
2000
Κάτι τόσο περίπλοκο όπως ένα σύννεφο,
07:09
so unstableασταθής, so varyingποικίλες,
170
414000
2000
τόσο ασταθές, τόσο μεταβλητό,
07:11
should have a simpleαπλός ruleκανόνας behindπίσω it.
171
416000
3000
να έχει έναν τόσο απλό νόμο από πίσω του.
07:14
Now this simpleαπλός ruleκανόνας
172
419000
3000
Αυτός ο απλός νόμος τώρα
07:17
is not an explanationεξήγηση of cloudsσύννεφα.
173
422000
3000
δεν αποτελεί εξήγηση για την ύπαρξή τους.
07:20
The seerSEER of cloudsσύννεφα had to
174
425000
2000
Η μάζα από σύννεφα έπρεπε
07:22
take accountΛογαριασμός of it.
175
427000
2000
να τον λάβει υπόψιν της.
07:24
I don't know how much advancedπροχωρημένος
176
429000
3000
Δεν γνωρίζω πόσο προχωρημένες
07:27
these picturesεικόνες are. They're oldπαλαιός.
177
432000
2000
είναι αυτές οι εικόνες, είναι παλιές.
07:29
I was very much involvedεμπλεγμένος in it,
178
434000
2000
Είχα ασχοληθέι πολύ με αυτό,
07:31
but then turnedγύρισε my attentionπροσοχή to other phenomenaπρωτοφανής.
179
436000
3000
αλλά έπειτα έστρεψα την προσοχή μου σε άλλα φαινόμενα.
07:34
Now, here is anotherαλλο thing
180
439000
2000
Ιδού και κάτι άλλο
07:36
whichοι οποίες is ratherμάλλον interestingενδιαφέρων.
181
441000
3000
που είναι αρκετά ενδιαφέρον.
07:39
One of the shatteringθραύση eventsγεγονότα
182
444000
2000
Ένα από τα συνταρακτικότερα γεγονότα
07:41
in the historyιστορία of mathematicsμαθηματικά,
183
446000
2000
στην ιστορία των μαθηματικών,
07:43
whichοι οποίες is not appreciatedεκτίμησα by manyΠολλά people,
184
448000
3000
το οποίο δεν εκτιμάται από πολλούς ανθρώπους,
07:46
occurredσυνέβη about 130 yearsχρόνια agoπριν,
185
451000
2000
συνέβη πριν από 130 χρόνια,
07:48
145 yearsχρόνια agoπριν.
186
453000
2000
145 χρόνια πριν.
07:50
MathematiciansΜαθηματικοί beganάρχισε to createδημιουργώ
187
455000
2000
Μαθηματικοί άρχισαν να δημιουργούν
07:52
shapesσχήματα that didn't existυπάρχει.
188
457000
2000
σχήματα που δεν υπήρχαν πιο πριν.
07:54
MathematiciansΜαθηματικοί got into self-praiseαυτο-έπαινος
189
459000
3000
Μαθηματικοί άρχισαν να επαινούνται
07:57
to an extentέκταση whichοι οποίες was absolutelyαπολύτως amazingφοβερο,
190
462000
2000
σε βαθμό που ήταν απίστευτος
07:59
that man can inventεφευρίσκω things
191
464000
2000
ότι ο άνθρωπος μπορεί να εφεύρει πράγματα
08:01
that natureφύση did not know.
192
466000
2000
τα οποία η φύση δεν γνωρίζε.
08:03
In particularιδιαιτερος, it could inventεφευρίσκω
193
468000
2000
Συγκεκριμένα, μπορούσε να εφεύρει
08:05
things like a curveκαμπύλη whichοι οποίες fillsγεμίζει the planeεπίπεδο.
194
470000
3000
πράγματα όπως μια καμπύλη που γεμίζει το επίπεδο.
08:08
A curve'sτης καμπύλης a curveκαμπύλη, a plane'sτου αεροπλάνου a planeεπίπεδο,
195
473000
2000
Η καμπύλη είναι καμπύλη, το επίπεδο επίπεδο,
08:10
and the two won'tσυνηθισμένος mixμείγμα.
196
475000
2000
και τα δύο δεν συνδυάζονται.
08:12
Well, they do mixμείγμα.
197
477000
2000
Λοιπόν συνδυάζονται.
08:14
A man namedόνομα PeanoΤο Peano
198
479000
2000
Ένας άνδρας ονόματι Πεανό
08:16
did defineκαθορίζω suchτέτοιος curvesκαμπύλες,
199
481000
2000
προσδιόρισε τέτοιες καμπύλες,
08:18
and it becameέγινε an objectαντικείμενο of extraordinaryέκτακτος interestενδιαφέρον.
200
483000
3000
οι οποίες γίνανε αντικείμενο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος.
08:21
It was very importantσπουδαίος, but mostlyως επί το πλείστον interestingενδιαφέρων
201
486000
3000
Ήταν πολύ σημαντικό, αλλά κυρίως ενδιαφέρον
08:24
because a kindείδος of breakΔιακοπή,
202
489000
2000
εξαιτίας ενός χάσματος
08:26
a separationδιαχωρισμός betweenμεταξύ
203
491000
2000
ενός διαχωρισμού μεταξύ
08:28
the mathematicsμαθηματικά comingερχομός from realityπραγματικότητα, on the one handχέρι,
204
493000
3000
των μαθηματικών που προέρχονται από την πραγματικότητα από τη μια πλευρά
08:31
and newνέος mathematicsμαθηματικά comingερχομός from pureκαθαρός man'sτου ανθρώπου mindμυαλό.
205
496000
3000
και των μαθηματικών που προέρχονται από την καθαρή ανθρώπινη σκέψη.
08:34
Well, I was very sorry to pointσημείο out
206
499000
3000
Μετά λύπης μου έδειξα
08:37
that the pureκαθαρός man'sτου ανθρώπου mindμυαλό
207
502000
2000
πως η καθαρή ανθρώπινη σκέψη
08:39
has, in factγεγονός,
208
504000
2000
έχει, στην πραγματικότητα,
08:41
seenείδα at long last
209
506000
2000
δει επιτέλους
08:43
what had been seenείδα for a long time.
210
508000
2000
αυτό που ήδη έβλεπε τόσο καιρό.
08:45
And so here I introduceπαρουσιάζω something,
211
510000
2000
Εδώ λοιπόν παρουσιάζω κάτι,
08:47
the setσειρά of riversποταμών of a plane-fillingαεροπλάνο-πλήρωση curveκαμπύλη.
212
512000
3000
το σύνολο από ποτάμια μιας καμπύλης που γεμίζει τον χώρο.
08:50
And well,
213
515000
2000
Και λοιπόν
08:52
it's a storyιστορία untoπρος itselfεαυτό.
214
517000
2000
αποτελεί ολόκληρη ιστορία από μόνο του.
08:54
So it was in 1875 to 1925,
215
519000
3000
Οπότε ήταν μεταξύ 1875 με 1925
08:57
an extraordinaryέκτακτος periodπερίοδος
216
522000
2000
μια συναρπαστική περίοδος
08:59
in whichοι οποίες mathematicsμαθηματικά preparedέτοιμος itselfεαυτό to breakΔιακοπή out from the worldκόσμος.
217
524000
3000
στην οποία τα μαθηματικά ετοιμάζονταν να ξεφύγουν από το φυσικό κόσμο.
09:02
And the objectsαντικείμενα whichοι οποίες were used
218
527000
2000
Και τα αντικείμενα που χρησιμοποιήθηκαν
09:04
as examplesπαραδείγματα, when I was
219
529000
2000
σαν παραδείγματα όταν ήμουν
09:06
a childπαιδί and a studentμαθητης σχολειου, as examplesπαραδείγματα
220
531000
2000
παιδί και φοιτητής
09:08
of the breakΔιακοπή betweenμεταξύ mathematicsμαθηματικά
221
533000
3000
του χάσματος μεταξύ των μαθηματικών
09:11
and visibleορατός realityπραγματικότητα --
222
536000
2000
και της ορατής πραγματικότητας
09:13
those objectsαντικείμενα,
223
538000
2000
αυτά τα αντικείμενα
09:15
I turnedγύρισε them completelyεντελώς around.
224
540000
2000
τα γύρισα εντελώς ανάποδα.
09:17
I used them for describingπεριγράφοντας
225
542000
2000
Τα χρησιμοποίησα για να περιγράψω
09:19
some of the aspectsπτυχές of the complexityπερίπλοκο of natureφύση.
226
544000
3000
μερικές από τις πλευρές της πολυπλοκότητας της φύσης.
09:22
Well, a man namedόνομα HausdorffHausdorff in 1919
227
547000
3000
Ένας άνδρας ονόματι Χάουσντορφ το 1919
09:25
introducedεισήχθη a numberαριθμός whichοι οποίες was just a mathematicalμαθηματικός jokeαστείο,
228
550000
3000
εισήγαγε έναν αριθμό που αποτελούσε απλά μαθηματικό αστείο.
09:28
and I foundβρέθηκαν that this numberαριθμός
229
553000
2000
Εγώ ανακάλυψα πως αυτός ο αριθμός
09:30
was a good measurementμέτρηση of roughnessτραχύτητα.
230
555000
2000
ήταν ένα πολύ καλό μέτρο της τραχύτητας.
09:32
When I first told it to my friendsοι φιλοι in mathematicsμαθηματικά
231
557000
2000
Όταν το πρωτοείπα στους φίλους μου τους μαθηματικούς
09:34
they said, "Don't be sillyανόητος. It's just something [sillyανόητος]."
232
559000
3000
είπαν, "Μην είσαι ανόητος. Είναι απλά κάτι."
09:37
Well actuallyπράγματι, I was not sillyανόητος.
233
562000
3000
Στην πραγματικότητα,δεν ήμουν ανόητος.
09:40
The great painterζωγράφος HokusaiΚατσουσίκα Χοκουσάι knewήξερε it very well.
234
565000
3000
Ο μεγάλος ζωγράφος Χόκουσαι το γνώριζε πολύ καλά.
09:43
The things on the groundέδαφος are algaeφύκια.
235
568000
2000
Τα αντικέιμενα στο έδαφος είναι άλγη.
09:45
He did not know the mathematicsμαθηματικά; it didn't yetΑκόμη existυπάρχει.
236
570000
3000
Δεν γνώριζε τα μαθηματικά, δεν υπήρχαν ακόμη.
09:48
And he was JapaneseΙαπωνικά who had no contactΕπικοινωνία with the WestΔύση.
237
573000
3000
Και ήταν Ιάπωνας που δεν είχε καμία επαφή με τη Δύση.
09:51
But paintingζωγραφική for a long time had a fractalfractal sideπλευρά.
238
576000
3000
Αλλά ζωγραφίζοντας για πολύ καιρό είχε μια φράκταλ πλευρά.
09:54
I could speakμιλώ of that for a long time.
239
579000
2000
Θα μπορούσα να μιλάω γι αυτά πολύ ώρα.
09:56
The EiffelEiffel TowerΠύργος has a fractalfractal aspectάποψη.
240
581000
3000
Ο πύργος του Άιφελ έχει μια φράκταλ άποψη.
09:59
I readανάγνωση the bookΒιβλίο that MrΟ κ.. EiffelEiffel wroteέγραψε about his towerπύργος,
241
584000
3000
Και διάβασα το βιβλίο που ο κ. Άιφελ έγραψε για τον πύργο του.
10:02
and indeedπράγματι it was astonishingεκπληκτικός how much he understoodκατανοητή.
242
587000
3000
Και πραγματικά ήταν απίστευτο το πόσα πράγματα κατανοούσε.
10:05
This is a messΑνω ΚΑΤΩ, messΑνω ΚΑΤΩ, messΑνω ΚΑΤΩ, BrownianΜπράουν loopβρόχος.
243
590000
3000
Αυτός είναι ένας χαμός, χαμός, χαμός. Ένας βρόγχος Μπράουν.
10:08
One day I decidedαποφασισμένος --
244
593000
2000
Μια μέρα αποφάσισα πως
10:10
halfwayστα μέσα του δρόμου throughδιά μέσου my careerκαριέρα,
245
595000
2000
στα μισά της καριέρας μου,
10:12
I was heldπου πραγματοποιήθηκε by so manyΠολλά things in my work --
246
597000
3000
με απασχολούσαν τόσα πράγματα στη δουλειά μου,
10:15
I decidedαποφασισμένος to testδοκιμή myselfεγώ ο ίδιος.
247
600000
3000
αποφάσισα να δοκιμάσω τον εαυτό μου.
10:18
Could I just look at something
248
603000
2000
Μπορούσα απλά να κοιτάξω κάτι
10:20
whichοι οποίες everybodyόλοι had been looking at for a long time
249
605000
3000
που όλοι παρατηρούσαν για πολύ καιρό
10:23
and find something dramaticallyδραματικά newνέος?
250
608000
3000
και να βρω κάτι δραματικά καινούργιο;
10:26
Well, so I lookedκοίταξε at these
251
611000
3000
Οπότε μελέτησα αυτά
10:29
things calledπου ονομάζεται BrownianΜπράουν motionκίνηση -- just goesπηγαίνει around.
252
614000
3000
τα αντικείμενα που ονομάζονται κίνηση Μπράουν - απλά γυρίζει.
10:32
I playedέπαιξε with it for a while,
253
617000
2000
Έπαιξα με αυτό για λίγο
10:34
and I madeέκανε it returnΕΠΙΣΤΡΟΦΗ to the originπροέλευση.
254
619000
3000
και το ανάγκασα να γυρίσει στην προέλευση.
10:37
Then I was tellingαποτελεσματικός my assistantΒοηθός,
255
622000
2000
Έπειτα έλεγα στο βοηθό μου,
10:39
"I don't see anything. Can you paintχρώμα it?"
256
624000
2000
"Δεν βλέπω κάτι. Μπορείς να το σχεδιάσεις;"
10:41
So he paintedζωγραφισμένο it, whichοι οποίες meansπου σημαίνει
257
626000
2000
Και το σχεδίασε, που σημαίνει
10:43
he put insideμέσα everything. He said:
258
628000
2000
πως έβαλε τα πάντα μέσα μόνος του. Είπε:
10:45
"Well, this thing cameήρθε out ..." And I said, "Stop! Stop! Stop!
259
630000
3000
"Λοιπόν, εμφανίστηκε αυτό το πράγμα" Και εγώ είπα, "Σταμάτα! Σταμάτα! Σταμάτα!
10:48
I see; it's an islandνησί."
260
633000
3000
βλέπω, είναι ένα νησί"
10:51
And amazingφοβερο.
261
636000
2000
Και απίστευτο.
10:53
So BrownianΜπράουν motionκίνηση, whichοι οποίες happensσυμβαίνει to have
262
638000
2000
Η κίνηση Μπράουν λοιπόν, η οποία τυχαίνει να έχει
10:55
a roughnessτραχύτητα numberαριθμός of two, goesπηγαίνει around.
263
640000
3000
έναν αριθμό τραχύτητας στο 2, γυρίζει.
10:58
I measuredμετρημένος it, 1.33.
264
643000
2000
Την μέτρησα, 1.33.
11:00
Again, again, again.
265
645000
2000
Ξανά,ξανά, ξανά.
11:02
Long measurementsΜετρήσεις, bigμεγάλο BrownianΜπράουν motionsπροτάσεις ψηφίσματος,
266
647000
2000
Μεγάλες μετρήσεις, μεγάλες κινήσεις Μπράουν,
11:04
1.33.
267
649000
2000
1.33.
11:06
MathematicalΜαθηματική problemπρόβλημα: how to proveαποδεικνύω it?
268
651000
3000
Πρόβλημα μαθηματικών: πως το αποδεικνύεις;
11:09
It tookπήρε my friendsοι φιλοι 20 yearsχρόνια.
269
654000
3000
Οι φίλοι μου χρειάστηκαν 20 χρόνια.
11:12
ThreeΤρεις of them were havingέχοντας incompleteατελής proofsαποδείξεις.
270
657000
3000
Τρείς απ' αυτούς είχαν ημιτελείς αποδείξεις.
11:15
They got togetherμαζί, and togetherμαζί they had the proofαπόδειξη.
271
660000
3000
Μαζεύτηκαν, και μαζί είχαν την απόδειξη.
11:19
So they got the bigμεγάλο [FieldsΠεδία] medalμετάλλιο in mathematicsμαθηματικά,
272
664000
3000
Έλαβαν λοιπόν ένα σπουδαίο μετάλλιο (Fields) στα μαθηματικά,
11:22
one of the threeτρία medalsμετάλλια that people have receivedέλαβε
273
667000
2000
ένα από τα τρία μετάλλια που έχουν δεχτεί άτομα
11:24
for provingαποδεικνύοντας things whichοι οποίες I've seenείδα
274
669000
3000
που απέδειξαν πράγματα που είχα παρατηρήσει
11:27
withoutχωρίς beingνα εισαι ableικανός to proveαποδεικνύω them.
275
672000
3000
χωρίς να μπορώ να τα αποδείξω.
11:30
Now everybodyόλοι asksζητάει me at one pointσημείο or anotherαλλο,
276
675000
3000
Λοιπόν όλοι με ρωτάνε κάποια στιγμή,
11:33
"How did it all startαρχή?
277
678000
2000
"Πως ξεκίνησαν όλα;
11:35
What got you in that strangeπαράξενος businessεπιχείρηση?"
278
680000
3000
Τι σας έφερε σε αυτήν την περίεργη ενασχόληση;"
11:38
What got you to be,
279
683000
2000
Τι με έκανε να γίνω,
11:40
at the sameίδιο time, a mechanicalμηχανικός engineerμηχανικός,
280
685000
2000
την ίδια στιγμή, ένας μηχανικός,
11:42
a geographerγεωγράφος
281
687000
2000
ένας γεωγράφος
11:44
and a mathematicianμαθηματικός and so on, a physicistφυσικός?
282
689000
2000
και ένας μαθηματικός και ούτω καθεξής, ένας φυσικός;
11:46
Well actuallyπράγματι I startedξεκίνησε, oddlyπαράδοξα enoughαρκετά,
283
691000
3000
Στην πραγματικότητα άρχισα, όλως περιέργως,
11:49
studyingμελετώντας stockστοκ marketαγορά pricesτιμές.
284
694000
2000
μελετώντας τιμές στο χρηματιστήριο.
11:51
And so here
285
696000
2000
Εδώ λοιπόν
11:53
I had this theoryθεωρία,
286
698000
3000
είχα αυτή τη θεωρία,
11:56
and I wroteέγραψε booksβιβλία about it --
287
701000
2000
έγραψα και βιβλία για αυτήν,
11:58
financialχρηματοοικονομική pricesτιμές incrementsπροσαυξήσεις.
288
703000
2000
δημοσιονομικές αυξήσεις τιμών.
12:00
To the left you see dataδεδομένα over a long periodπερίοδος.
289
705000
2000
Στα αριστερά σας βλέπετε δεδομένα μιας μεγάλης περιόδου.
12:02
To the right, on topμπλουζα,
290
707000
2000
Στα δεξιά, πάνω,
12:04
you see a theoryθεωρία whichοι οποίες is very, very fashionableμοντέρνο.
291
709000
3000
βλέπετε μια θεωρία η οποία είναι πολύ, πολύ δημοφιλής.
12:07
It was very easyεύκολος, and you can writeγράφω manyΠολλά booksβιβλία very fastγρήγορα about it.
292
712000
3000
Ήταν πολύ εύκολο. και μπορεί κάποιος να γράψει γρήγορα πολλά βιβλία γι' αυτό.
12:10
(LaughterΤο γέλιο)
293
715000
2000
(Γέλια)
12:12
There are thousandsχιλιάδες of booksβιβλία on that.
294
717000
3000
Υπάρχουν χιλιάδες βιβλία πάνω σε αυτό.
12:15
Now compareσυγκρίνω that with realπραγματικός priceτιμή incrementsπροσαυξήσεις.
295
720000
3000
Συγκρίνετε τα τώρα με πραγματικές αυξήσεις τιμών,
12:18
Where are realπραγματικός priceτιμή incrementsπροσαυξήσεις?
296
723000
2000
και που βρίσκονται πραγματικές αυξήσεις τιμών;
12:20
Well, these other linesγραμμές
297
725000
2000
Λοιπόν, αυτές οι άλλες γραμμές
12:22
includeπεριλαμβάνω some realπραγματικός priceτιμή incrementsπροσαυξήσεις
298
727000
2000
περιλαμβάνουν μερικές πραγματικές αυξήσεις τιμών
12:24
and some forgeryπλαστογραφία whichοι οποίες I did.
299
729000
2000
και μερικές πλαστές που έκανα.
12:26
So the ideaιδέα there was
300
731000
2000
Η ιδέα λοιπόν ήταν
12:28
that one mustπρέπει be ableικανός to -- how do you say? --
301
733000
2000
πως κάποιος θα μπορούσε - πως να το πούμε; -
12:30
modelμοντέλο priceτιμή variationπαραλλαγή.
302
735000
3000
να φτιάξει ένα μοντέλο των αυξομειώσεων των τιμών.
12:33
And it wentπήγε really well 50 yearsχρόνια agoπριν.
303
738000
3000
Και πήγε πολύ καλά 50 χρόνια πριν.
12:36
For 50 yearsχρόνια, people were sortείδος of pooh-poohingPooh-poohing me
304
741000
3000
Για 50 χρόνια πολλοί δυσαρεστούσαν μαζί μου κατά κάποιο τρόπο
12:39
because they could do it much, much easierευκολότερη.
305
744000
2000
επειδή μπορούσαν να το κάνουν πολύ, πολύ πιο εύκολα.
12:41
But I tell you, at this pointσημείο, people listenedακούσει to me.
306
746000
3000
Σας λέω όμως, σε αυτό το σημείο, ο κόσμος με ακούσε.
12:44
(LaughterΤο γέλιο)
307
749000
2000
(Γέλια)
12:46
These two curvesκαμπύλες are averagesμέσου όρου:
308
751000
2000
Αυτές οι δύο καμπύλες είναι μέσοι όροι.
12:48
StandardΠρότυπο & PoorΚακή, the blueμπλε one;
309
753000
2000
Standard & Poor , η μπλέ.
12:50
and the redτο κόκκινο one is StandardΠρότυπο & Poor'sPoor's
310
755000
2000
Και η κόκκινη είναι της Standard & Poor,
12:52
from whichοι οποίες the fiveπέντε biggestμέγιστος discontinuitiesασυνέχειες
311
757000
3000
από την οποία οι πέντε μεγαλύτερες ασυνέχειες
12:55
are takenληφθεί out.
312
760000
2000
έχουν αφαιρεθεί.
12:57
Now discontinuitiesασυνέχειες are a nuisanceενόχληση,
313
762000
2000
Οι ασυνέχειες τώρα είναι μπελάς.
12:59
so in manyΠολλά studiesσπουδές of pricesτιμές,
314
764000
3000
Οπότε σε πολλές μελέτες τιμών,
13:02
one putsθέτει them asideκατά μέρος.
315
767000
2000
παραλείπονται.
13:04
"Well, actsπράξεις of God.
316
769000
2000
"Πράξεις Θεού"
13:06
And you have the little nonsenseανοησίες whichοι οποίες is left.
317
771000
3000
Και παίρνουμε άχρηστα πράγματα που απομένουν.
13:09
ActsΠράξεις of God." In this pictureεικόνα,
318
774000
3000
Πράξεις Θεού σε αυτήν την εικόνα
13:12
fiveπέντε actsπράξεις of God are as importantσπουδαίος as everything elseαλλού.
319
777000
3000
πέντε πράξεις Θεού είναι τόσο σημαντικές όσο οτιδήποτε άλλο.
13:15
In other wordsλόγια,
320
780000
2000
Με άλλα λόγια,
13:17
it is not actsπράξεις of God that we should put asideκατά μέρος.
321
782000
2000
δεν πρέπει να παραλείπουμε αυτές τις πράξεις Θεού.
13:19
That is the meatκρέας, the problemπρόβλημα.
322
784000
3000
Αυτές είναι το ζουμί, το πρόβλημα.
13:22
If you masterκύριος these, you masterκύριος priceτιμή,
323
787000
3000
Αν τις κατέχεις αυτές, κατέχεις τις τιμές.
13:25
and if you don't masterκύριος these, you can masterκύριος
324
790000
2000
Και αν δεν τις κατέχεις, μπορείς να κατέχεις
13:27
the little noiseθόρυβος as well as you can,
325
792000
2000
τον θόρυβο όσο περισσότερο μπορείς
13:29
but it's not importantσπουδαίος.
326
794000
2000
αλλά είναι άνευ σημασίας.
13:31
Well, here are the curvesκαμπύλες for it.
327
796000
2000
Ορίστε λοιπόν οι καμπύλες για αυτό.
13:33
Now, I get to the finalτελικός thing, whichοι οποίες is the setσειρά
328
798000
2000
Φτάνω λοιπόν, στο τελευταίο πράγμα, που είναι το σύνολο
13:35
of whichοι οποίες my nameόνομα is attachedσυνημμένο.
329
800000
2000
με το οποίο το όνομά μου έχει συνδεθεί.
13:37
In a way, it's the storyιστορία of my life.
330
802000
2000
Κατά κάποιο τρόπο είναι η ιστορία της ζωής μου.
13:39
My adolescenceη εφηβεία was spentξόδεψε
331
804000
2000
Την εφηβική μου ηλικία την πέρασα
13:41
duringστη διάρκεια the GermanΓερμανικά occupationκατοχή of FranceΓαλλία.
332
806000
2000
κατά την διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Γαλλίας.
13:43
SinceΑπό το I thought that I mightθα μπορούσε
333
808000
3000
Και μιας και πίστευα πως μπορεί
13:46
vanishεξαφανίζονται withinστα πλαίσια a day or a weekεβδομάδα,
334
811000
3000
να χαθώ από μέρα σε μέρα,
13:49
I had very bigμεγάλο dreamsόνειρα.
335
814000
3000
είχα πολύ μεγάλα όνειρα.
13:52
And after the warπόλεμος,
336
817000
2000
Μετά τον πόλεμο,
13:54
I saw an uncleθείος again.
337
819000
2000
είδα ξανά έναν θείο μου.
13:56
My uncleθείος was a very prominentπροεξέχοντα mathematicianμαθηματικός, and he told me,
338
821000
2000
Ο θείος μου ήταν ένας πολύ εξέχων μαθηματικός και μου είπε,
13:58
"Look, there's a problemπρόβλημα
339
823000
2000
"Κοίτα, υπάρχει ένα πρόβλημα
14:00
whichοι οποίες I could not solveλύσει 25 yearsχρόνια agoπριν,
340
825000
2000
το οποίο δεν μπόρεσα να λύσω 25 χρόνια πριν,
14:02
and whichοι οποίες nobodyκανείς can solveλύσει.
341
827000
2000
και το οποίο κανένας δεν μπορεί να λύσει.
14:04
This is a constructionκατασκευή of a man namedόνομα [GastonΓκαστόν] JuliaΤζούλια
342
829000
2000
Είναι η κατασκευή ενός άνδρα με το όνομα (Γκαστόν) Τζούλια
14:06
and [PierreΠιερ] FatouFatou.
343
831000
2000
και ενός άνδρα με το όνομα (Πιέρ) Φατού.
14:08
If you could
344
833000
2000
Αν μπορούσες
14:10
find something newνέος, anything,
345
835000
2000
να βρείς κάτι καινούριο, οτιδήποτε,
14:12
you will get your careerκαριέρα madeέκανε."
346
837000
2000
θα φτιάξεις την καριέρα σου."
14:14
Very simpleαπλός.
347
839000
2000
Πολύ απλό.
14:16
So I lookedκοίταξε,
348
841000
2000
Οπότε κοίταξα
14:18
and like the thousandsχιλιάδες of people that had triedδοκιμασμένος before,
349
843000
2000
και όπως χιλιάδες άνθρωποι που είχαν προσπαθήσει προηγουμένως,
14:20
I foundβρέθηκαν nothing.
350
845000
3000
δεν βρήκα κάτι.
14:23
But then the computerυπολογιστή cameήρθε,
351
848000
2000
Τότε όμως εμφανίστηκε ο υπολογιστής.
14:25
and I decidedαποφασισμένος to applyισχύουν the computerυπολογιστή,
352
850000
2000
Και αποφάσισα να εφαρμόσω τον υπολογιστή
14:27
not to newνέος problemsπροβλήματα in mathematicsμαθηματικά --
353
852000
3000
όχι σε νέα προβλήματα στα μαθηματικά -
14:30
like this wiggleκουνάω wiggleκουνάω, that's a newνέος problemπρόβλημα --
354
855000
2000
σαν εκείνο, αυτό είναι ένα καινούριο πρόβλημα -
14:32
but to oldπαλαιός problemsπροβλήματα.
355
857000
2000
αλλά σε παλιά προβλήματα.
14:34
And I wentπήγε from what's calledπου ονομάζεται
356
859000
2000
Και πέρασα από αυτό που αποκαλούμε
14:36
realπραγματικός numbersαριθμούς, whichοι οποίες are pointsσημεία on a lineγραμμή,
357
861000
2000
πραγματικούς αριθμούς, που αποτελούν σημεία σε μια γραμμή,
14:38
to imaginaryφανταστικό, complexσυγκρότημα numbersαριθμούς,
358
863000
2000
στους φανταστικούς, μιγαδικούς αριθμούς,
14:40
whichοι οποίες are pointsσημεία on a planeεπίπεδο,
359
865000
2000
που αποτελούν σημεία σε ένα επίπεδο
14:42
whichοι οποίες is what one should do there,
360
867000
2000
αυτό που θα έπρεπε να κάνει κάποιος σε αυτή την περίπτωση.
14:44
and this shapeσχήμα cameήρθε out.
361
869000
2000
Και προέκυψε αυτό το σχήμα.
14:46
This shapeσχήμα is of an extraordinaryέκτακτος complicationεπιπλοκή.
362
871000
3000
Το σχήμα αυτο είναι απίστευτα περίπλοκο.
14:49
The equationεξίσωση is hiddenκεκρυμμένος there,
363
874000
2000
Η εξίσωση είναι κρυμμένη εκεί,
14:51
z goesπηγαίνει into z squaredτετράγωνο, plusσυν c.
364
876000
3000
το z πάει σε z τετράγωνο, συν c.
14:54
It's so simpleαπλός, so dryξηρός.
365
879000
2000
Είναι τόσο απλό, τόσο βαρετό.
14:56
It's so uninterestingπληκτικός.
366
881000
2000
Δεν έχει καθόλου ενδιαφέρον.
14:58
Now you turnστροφή the crankμανιβέλα onceμια φορά, twiceεις διπλούν:
367
883000
3000
Γυρίζετε τώρα τον μοχλό μια φορά, δύο,
15:01
twiceεις διπλούν,
368
886000
3000
δύο,
15:04
marvelsθαύματα come out.
369
889000
2000
και θαύματα προκύπτουν.
15:06
I mean this comesέρχεται out.
370
891000
2000
Εννοώ πως εμφανίζεται αυτό.
15:08
I don't want to explainεξηγώ these things.
371
893000
2000
Δεν θέλω να εξηγήσω αυτά τα πράγματα.
15:10
This comesέρχεται out. This comesέρχεται out.
372
895000
2000
Εμφανίζεται αυτό. Αυτό.
15:12
ShapesΣχήματα whichοι οποίες are of suchτέτοιος complicationεπιπλοκή,
373
897000
2000
Σχήματα που είναι τέτοιας πολυπλοκότητας,
15:14
suchτέτοιος harmonyαρμονία and suchτέτοιος beautyομορφιά.
374
899000
3000
τέτοιας αρμονίας και ομορφιάς.
15:17
This comesέρχεται out
375
902000
2000
Εμφανίζεται αυτό
15:19
repeatedlyεπανειλημμένα, again, again, again.
376
904000
2000
συνεχόμενα, ξανά, ξανά, ξανά.
15:21
And that was one of my majorμείζων discoveriesανακαλύψεις,
377
906000
2000
Και αυτή ήταν μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις μου,
15:23
to find that these islandsνησιά were the sameίδιο
378
908000
2000
να βρω πως αυτά τα μικρά νησιά ήταν τα ίδια
15:25
as the wholeολόκληρος bigμεγάλο thing, more or lessπιο λιγο.
379
910000
2000
με το ολόκληρο αρχικό τμήμα, πάνω κάτω.
15:27
And then you get these
380
912000
2000
Έπειτα προκύπτουν αυτά
15:29
extraordinaryέκτακτος baroqueμπαρόκ decorationsδιακοσμήσεις all over the placeθέση.
381
914000
3000
τα θαυμάσια μπαρόκ σχήματα παντού.
15:32
All that from this little formulaτύπος,
382
917000
3000
Όλα αυτά από αυτή την μικρή εξίσωση,
15:35
whichοι οποίες has whateverοτιδήποτε, fiveπέντε symbolsσύμβολα in it.
383
920000
3000
που αποτελείται από πέντε σύμβολα.
15:38
And then this one.
384
923000
2000
Και μετά αυτό.
15:40
The colorχρώμα was addedπρόσθεσε for two reasonsαιτιολογικό.
385
925000
2000
Το χρώμα προστέθηκε για δύο λόγους.
15:42
First of all, because these shapesσχήματα
386
927000
2000
Πρώτα απ' όλα, επειδή αυτά τα σχήματα
15:44
are so complicatedπερίπλοκος
387
929000
3000
είναι τόσο περίπλοκα,
15:47
that one couldn'tδεν μπορούσε make any senseέννοια of the numbersαριθμούς.
388
932000
3000
που δεν θα μπορούσε κάποιος να βγάλει νόημα από τους αριθμούς.
15:50
And if you plotοικόπεδο them, you mustπρέπει chooseεπιλέγω some systemΣύστημα.
389
935000
3000
Και αν τους σχεδιάσεις σε μια γραφική παράσταση, πρέπει να διαλέξεις κάποιο σύστημα.
15:53
And so my principleαρχή has been
390
938000
2000
Οπότε η βασική μου αρχή είναι
15:55
to always presentπαρόν the shapesσχήματα
391
940000
3000
να αναπαριστώ πάντα τα σχήματα
15:58
with differentδιαφορετικός coloringsχρωστικές ουσίες
392
943000
2000
με διαφορετικές αποχρώσεις,
16:00
because some coloringsχρωστικές ουσίες emphasizeτονίζω that,
393
945000
2000
επειδή κάποιες αποχρώσεις τονίζουν αυτό,
16:02
and othersοι υπολοιποι it is that or that.
394
947000
2000
άλλες εκείνο ή το άλλο.
16:04
It's so complicatedπερίπλοκος.
395
949000
2000
Είναι τόσο περίπλοκο.
16:06
(LaughterΤο γέλιο)
396
951000
2000
(Γέλια)
16:08
In 1990, I was in CambridgeΚέμπριτζ, U.K.
397
953000
2000
Το 1990, ήμουν στο Κέιμπριτζ, στο Ηνωμένο Βασίλειο.
16:10
to receiveλαμβάνω a prizeβραβείο from the universityπανεπιστήμιο,
398
955000
3000
για να δεχτώ ένα βραβείο από το πανεπιστήμιο.
16:13
and threeτρία daysημέρες laterαργότερα,
399
958000
2000
Και τρείς μέρες μετά,
16:15
a pilotπιλότος was flyingπέταγμα over the landscapeτοπίο and foundβρέθηκαν this thing.
400
960000
3000
ένας πιλότος πετούσε πάνω από το τοπίο και βρήκε αυτό το πράγμα.
16:18
So where did this come from?
401
963000
2000
Από που προήλθε λοιπόν;
16:20
ObviouslyΠροφανώς, from extraterrestrialsεξωγήινοι.
402
965000
2000
Προφανώς, από τους εξωγήινους.
16:22
(LaughterΤο γέλιο)
403
967000
3000
(Γέλια)
16:25
Well, so the newspaperεφημερίδα in CambridgeΚέμπριτζ
404
970000
2000
Η εφημερίδα στο Κέιμπριτζ λοιπόν
16:27
publishedδημοσίευσε an articleάρθρο about that "discoveryανακάλυψη"
405
972000
2000
δημοσίευσε ένα άρθρο για αυτήν την "ανακάλυψη"
16:29
and receivedέλαβε the nextεπόμενος day
406
974000
2000
και έλαβε την επόμενη μέρα
16:31
5,000 lettersγράμματα from people sayingρητό,
407
976000
2000
5,000 γράμματα από ανθρώπους που λέγανε,
16:33
"But that's simplyαπλά a MandelbrotΟ Mandelbrot setσειρά very bigμεγάλο."
408
978000
3000
"Μα αυτό είναι απλά ένα πολύ μεγάλο σύνολο Μάντελμπροτ."
16:37
Well, let me finishφινίρισμα.
409
982000
2000
Τελειώνοντας λοιπόν.
16:39
This shapeσχήμα here just cameήρθε
410
984000
2000
Αυτό εδώ το σχήμα προήλθε
16:41
out of an exerciseάσκηση in pureκαθαρός mathematicsμαθηματικά.
411
986000
2000
από μια εργασία στα καθαρά μαθηματικά.
16:43
BottomlessΑπύθμενο wondersαναρωτιέται springάνοιξη from simpleαπλός rulesκανόνες,
412
988000
3000
Απύθμενα θαύματα ξεπηδούν από απλούς νόμους,
16:46
whichοι οποίες are repeatedαλλεπάλληλος withoutχωρίς endτέλος.
413
991000
3000
που επαναλαμβάνονται χωρίς τέλος.
16:49
Thank you very much.
414
994000
2000
Ευχαριστώ πάρα πολύ.
16:51
(ApplauseΧειροκροτήματα)
415
996000
11000
(Χειροκροτήματα)
Translated by Nikos Kollas
Reviewed by Leonidas Argyros

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Benoit Mandelbrot - Mathematician
Benoit Mandelbrot's work led the world to a deeper understanding of fractals, a broad and powerful tool in the study of roughness, both in nature and in humanity's works.

Why you should listen

Studying complex dynamics in the 1970s, Benoit Mandelbrot had a key insight about a particular set of mathematical objects: that these self-similar structures with infinitely repeating complexities were not just curiosities, as they'd been considered since the turn of the century, but were in fact a key to explaining non-smooth objects and complex data sets -- which make up, let's face it, quite a lot of the world. Mandelbrot coined the term "fractal" to describe these objects, and set about sharing his insight with the world.

The Mandelbrot set (expressed as z² + c) was named in Mandelbrot's honor by Adrien Douady and John H. Hubbard. Its boundary can be magnified infinitely and yet remain magnificently complicated, and its elegant shape made it a poster child for the popular understanding of fractals. Led by Mandelbrot's enthusiastic work, fractal math has brought new insight to the study of pretty much everything, from the behavior of stocks to the distribution of stars in the universe.

Benoit Mandelbrot appeared at the first TED in 1984, and returned in 2010 to give an overview of the study of fractals and the paradigm-flipping insights they've brought to many fields. He died in October 2010 at age 85. Read more about his life on NYBooks.com >>

More profile about the speaker
Benoit Mandelbrot | Speaker | TED.com