TED2003
Jane Goodall: What separates us from chimpanzees?
جین گودآل درباره اینکه چه چیزی ما و میمون‌ها رو از همیدگه جدا میکند بحث میکنه
Filmed:
Readability: 3.7
2,039,247 views
جین گودآل حلقه مفقوده رو پیدا نکرده، ولی از همه بیشتر بهش نزدیک شده. او که کارش بررسی و تحقیق درباره انسان های نخستینه میگه واقعی‌ترین فرق بین انسانها و شامپانزه‌ها زبان پیچیده ما انسانهاست. او از ما میخواد که برای تغییر دنیا از این ابزار قوی استفاده کنیم.
Jane Goodall - Primatologist; environmentalist
Jane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian. Full bio
Jane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
Good morning everyone. First of all, it's been fantastic
0
1000
4000
صبح همگی بخیر. اول از همه حس میکنم که در طول چند روز گذشته که اینجا بودم خیلی عالی و خارق‌العاده بود.
00:30
being here over these past few days.
1
5000
3000
صبح همگی بخیر. اول از همه حس میکنم که در طول چند روز گذشته که اینجا بودم خیلی عالی و خارق‌العاده بود.
00:33
And secondly, I feel it's a great honor to kind of wind up
2
8000
4000
و دوم اینکه، حس میکنم افتخار خیلی بزرگیه که یه جورایی این دور هم جمع شدن استثنایی
00:37
this extraordinary gathering of people,
3
12000
2000
و دوم اینکه، حس میکنم افتخار خیلی بزرگیه که یه جورایی این دور هم جمع شدن استثنایی
00:39
these amazing talks that we've had.
4
14000
3000
و این سخنرانی‌های متحیر کننده که داشتیم رو به پایان برسونیم.
00:42
I feel that I've fitted in, in many ways,
5
17000
3000
من حس میکنم بعضی از چیزهایی که امروز شنیدم از لحاظ زیادی برام مفید بود.
00:45
to some of the things that I've heard.
6
20000
3000
من حس میکنم بعضی از چیزهایی که امروز شنیدم از لحاظ زیادی برام مفید بود.
00:48
I came directly here
7
23000
4000
من مستقیم از جنگل‌های گرمسیر و پرباران اکوادور به اینجا اومدم،
00:52
from the deep, deep tropical rainforest in Ecuador,
8
27000
4000
من مستقیم از جنگل‌های گرمسیر و پرباران اکوادور به اینجا اومدم،
00:57
where I was out -- you could only get there by a plane --
9
32000
3000
جایی که فقط میشه با هواپیما رفت -- اونجا من با مردم بومی با نقاشی روی صورتشون
01:00
with indigenous people with paint on their faces
10
35000
3000
جایی که فقط میشه با هواپیما رفت -- اونجا من با مردم بومی با نقاشی روی صورتشون
01:04
and parrot feathers on their headdresses,
11
39000
2000
و پرهای طوطی روی موهاشون بودم.
01:06
where these people are fighting to try and keep the oil companies,
12
41000
5000
جایی که مردم برای ممانعت از ورود شرکتهای نفتی ودور نگه داشتن جاده‌ها از جنگلهایشان، در مبارزه اند.
01:11
and keep the roads, out of their forests.
13
46000
4000
جایی که مردم برای ممانعت از ورود شرکتهای نفتی ودور نگه داشتن جاده‌ها از جنگلهایشان، در مبارزه اند.
01:15
They're fighting to develop their own way of living within the forest
14
50000
4000
آنها برای توسعه شیوه زندگی خودشان در جنگل، در دنیایی که پاکه، دنیایی که آلوده نشده، مبارزه میکنند.
01:19
in a world that's clean, a world that isn't contaminated,
15
54000
3000
آنها برای توسعه شیوه زندگی خودشان در جنگل، در دنیایی که پاکه، دنیایی که آلوده نشده، مبارزه میکنند.
01:22
a world that isn't polluted.
16
57000
3000
دنیایی که آلوده نیست.
01:25
And what was so amazing to me, and what fits right in
17
60000
3000
و چیزی که خیلی برای من جالب بود، و چیزی که کاملا با چیزهایی که
01:28
with what we're all talking about here at TED,
18
63000
3000
اینجا در TED راجع بهشون صحبت میکنیم سازگاری داره،
01:31
is that there, right in the middle of this rainforest,
19
66000
3000
اینه که، دقیقا وسط این جنگل‌های پرباران،
01:34
was some solar panels -- the first in that part of Ecuador --
20
69000
4000
پنل‌های انرژی خورشیدی وجود داشت -- برای اولین بار در آن بخش از اکوادور --
01:39
and that was mainly to bring water up by pump
21
74000
3000
و اونها بیشتر برای بالا آوردن آب با پمپ بکار میرفتن
01:42
so that the women wouldn't have to go down.
22
77000
2000
که زنها مجبور نباشن برای آوردن آب به پایین برن.
01:44
The water was cleaned, but because they got a lot of batteries,
23
79000
3000
آب تصفیه میشد، ولی چون اونها باتری‌های زیادی داشتن، میتونستن الکتریسیته زیادی ذخیره کنن.
01:47
they were able to store a lot of electricity.
24
82000
3000
آب تصفیه میشد، ولی چون اونها باتری‌های زیادی داشتن، میتونستن الکتریسیته زیادی ذخیره کنن.
01:50
So every house -- and there were, I think, eight houses
25
85000
2000
بنابراین همه خونه‌ها -- و فکر میکنم هشت خونه در اون جامعه کوچک بود -- میتونستن روشنایی داشته باشن
01:52
in this little community -- could have light
26
87000
3000
بنابراین همه خونه‌ها -- و فکر میکنم هشت خونه در اون جامعه کوچک بود -- میتونستن روشنایی داشته باشن
01:55
for, I think it was about half an hour each evening.
27
90000
2000
فکر میکنم عصرها، برای نیم ساعت.
01:58
And there is the Chief, in all his regal finery, with a laptop computer.
28
93000
6000
و رئیسشون هم، با زیورآلات شاهانه، با یه لپ تاپ کار میکرد.
02:04
(Laughter)
29
99000
2000
(خنده حاضرین)
02:06
And this man, he has been outside, but he's gone back,
30
101000
5000
این مرد، بیرون از اونجا بوده، ولی برگشته،
02:11
and he was saying, "You know, we have suddenly jumped into
31
106000
6000
میگفت، "میدونی، ما یه دفعه به یه دوره جدیدی وارد شدیم، ما 50سال پیش از سفیدپوست‌ها بی خبر بودیم،
02:17
a whole new era, and we didn't even know about the white man
32
112000
4000
میگفت، "میدونی، ما یه دفعه به یه دوره جدیدی وارد شدیم، ما 50سال پیش از سفیدپوست‌ها بی خبر بودیم،
02:21
50 years ago, and now here we are with laptop computers,
33
116000
3000
و حالا یه لپ تاپ داریم، و چیزهایی هست که میخوایم از دنیای مدرن یاد بگیریم.
02:24
and there are some things we want to learn from the modern world.
34
119000
3000
و حالا یه لپ تاپ داریم، و چیزهایی هست که میخوایم از دنیای مدرن یاد بگیریم.
02:27
We want to know about health care.
35
122000
3000
ما میخوایم درباره مراقبت‌های پزشکی بدونیم.
02:30
We want to know about what other people do -- we're interested in it.
36
125000
4000
ما میخوایم درباره کارهایی که دیگران میکنن بدونیم -- ما بهشون علاقمندیم.
02:34
And we want to learn other languages.
37
129000
2000
و ما میخوایم زبان‌های دیگه رو یاد بگیریم.
02:36
We want to know English and French and perhaps Chinese,
38
131000
4000
ما میخوایم انگلیسی و فرانسوی و شاید چینی یاد بگیریم،
02:40
and we're good at languages."
39
135000
2000
و ما در زبان یاد گرفتم با استعدادیم."
02:42
So there he is with his little laptop computer,
40
137000
4000
حالا اون با لپ تاپ کوچیکش اونجا نشسته،
02:46
but fighting against the might of the pressures --
41
141000
4000
ولی داره با نیروی عظیم و فشارهایی که به سمتشون میاد مبارزه میکنه --
02:50
because of the debt, the foreign debt of Ecuador --
42
145000
3000
بخاطر قرض خارجی که اکوادور داره --
02:53
fighting the pressure of World Bank, IMF, and of course
43
148000
4000
با فشارهای بانک جهانی، سازمان پول جهانی
02:57
the people who want to exploit the forests and take out the oil.
44
152000
4000
و البته آدم‌هایی که میخوان جنگل‌ها رو برای بیرون کشیدن نفت خراب کنن مبارزه میکنه.
03:02
And so, coming directly from there to here.
45
157000
4000
بنابراین، مستقیم از اونجا به اینجا اومدم.
03:06
But, of course, my real field of expertise
46
161000
3000
ولی، البته، حوزه واقعی تخصص من در فرهنگ و تمدن دیگری قرار داره --
03:09
lies in an even different kind of civilization --
47
164000
4000
ولی، البته، حوزه واقعی تخصص من در فرهنگ و تمدن دیگری قرار داره --
03:13
I can't really call it a civilization.
48
168000
3000
من واقعا نمیتونم اون رو تمدن بنامم.
03:16
A different way of life, a different being.
49
171000
3000
نوع دیگه‌ای از زندگی، نوع دیگه‌ای از بودن.
03:20
We've talked earlier -- this wonderful talk by Wade Davis
50
175000
5000
ما قبل تر راجع به -- سخنرانی شگفت انگیز وید دیویس درباره فرهنگ‌های متفاوت مردم دنیا -- صحبت کردیم --
03:25
about the different cultures of the humans around the world --
51
180000
3000
ما قبل تر راجع به -- سخنرانی شگفت انگیز وید دیویس درباره فرهنگ‌های متفاوت مردم دنیا -- صحبت کردیم --
03:28
but the world is not composed only of human beings;
52
183000
5000
ولی دنیا فقط از انسانها تشکیل نشده،
03:33
there are also other animal beings.
53
188000
2000
حیوانات دیگری هم وجود دارند.
03:35
And I propose to bring into this TED conference,
54
190000
3000
و من پیشنهاد میکنم که صدای قلمرو حیوانات
03:38
as I always do around the world, the voice of the animal kingdom.
55
193000
4000
رو به این کنفرانس TED بیاوریم، همونطور که من در سرتاسر دنیا اینکار رو میکنم.
03:42
Too often we just see a few slides, or a bit of film,
56
197000
3000
معمولا ما چندتا اسلاید، یا تکه‌ای از یک فیلم رو میبینیم،
03:45
but these beings have voices that mean something.
57
200000
3000
ولی این موجودات صداهایی دارند که معنی خاصی دارن.
03:48
And so, I want to give you a greeting,
58
203000
2000
بنابراین، من میخوام بصورت یک شامپانزه در جنگل‌های تانزانیا به شما خوشامد گویی کنم --
03:50
as from a chimpanzee in the forests of Tanzania --
59
205000
3000
بنابراین، من میخوام بصورت یک شامپانزه در جنگل‌های تانزانیا به شما خوشامد گویی کنم --
03:54
Ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh, ooh!
60
209000
6000
اووه، اووه ... اووه!
04:01
(Applause)
61
216000
8000
(تشویق حاضرین)
04:10
I've been studying chimpanzees in Tanzania since 1960.
62
225000
5000
من دارم شامپانزه‌ها رو از سال 1960 در تانزانیا مطالعه میکنم.
04:15
During that time, there have been modern technologies
63
230000
4000
در طول این دوران تکنولوژی‌های مدرنی بوجود اومدن
04:19
that have really transformed the way
64
234000
2000
که واقعا روش‌هایی که بیولوژیست‌ها کارهاشون رو انجام میدن رو تغییر دادن.
04:21
that field biologists do their work.
65
236000
3000
که واقعا روش‌هایی که بیولوژیست‌ها کارهاشون رو انجام میدن رو تغییر دادن.
04:24
For example, for the first time, a few years ago,
66
239000
3000
برای مثال، برای اولین بار، چند سال پیش،
04:27
by simply collecting little fecal samples
67
242000
3000
با جمع آوری مقدار کمی نمونه‌های مدفوع
04:30
we were able to have them analyzed -- to have DNA profiling done --
68
245000
5000
ما تونستیم اونها رو -- برای بدست آوردن پروفایل DNA -- آنالیز و بررسی کنیم
04:35
so for the first time, we actually know which male chimps
69
250000
4000
خب برای اولین بار، ما عملا متوجه شدیم کدوم شامپانزه نر پدر کدوم بچه است.
04:39
are the fathers of each individual infant.
70
254000
3000
خب برای اولین بار، ما عملا متوجه شدیم کدوم شامپانزه نر پدر کدوم بچه است.
04:42
Because the chimps have a very promiscuous mating society.
71
257000
4000
چون شامپانزه‌ها جامعه خیلی بی قید و بندی از نظر مسائل جنسی دارن.
04:46
So this opens up a whole new avenue of research.
72
261000
3000
بنابراین این اتفاق باعث میشه راه کاملا جدیدی در رابطه با تحقیق باز بشه.
04:49
And we use GSI -- geographic whatever it is, GSI --
73
264000
7000
و ما داریم از GSI -- یه چیز جغرافیایی، GSI --
04:56
to determine the range of the chimps.
74
271000
4000
برای مشخص کردن محدوده شامپانزه‌ها استفاده میکنیم.
05:00
And we're using -- you can see that I'm not really into this kind of stuff --
75
275000
6000
-- میبینید که من خیلی به این وسیله‌ها وارد نیستم --
05:06
but we're using satellite imagery
76
281000
3000
ولی داریم از تصویر برداری ماهواره‌ای استفاده میکنیم
05:09
to look at the deforestation in the area.
77
284000
3000
که نگاهی به جنگل زدایی‌ها در این منطقه داشته باشیم.
05:12
And of course, there's developments in infrared,
78
287000
3000
و البته، پیشرفت‌هایی در زمینه مادون قرمز بوده،
05:15
so you can watch animals at night,
79
290000
2000
که میشه حیوانات رو در شب مشاهده کرد،
05:17
and equipment for recording by video,
80
292000
3000
و تجهیزات تصویربرداری ویدویی، و نوارهای ضبط دارن سبکتر و بهتر میشن.
05:20
and tape recording is getting lighter and better.
81
295000
3000
و تجهیزات تصویربرداری ویدویی، و نوارهای ضبط دارن سبکتر و بهتر میشن.
05:23
So in many, many ways, we can do things today
82
298000
3000
خب در خیلی موارد، امروزه کارهایی میتونیم انجام بدیم که نمیتونستیم در سال 1960 بکنیم.
05:26
that we couldn't do when I began in 1960.
83
301000
4000
خب در خیلی موارد، امروزه کارهایی میتونیم انجام بدیم که نمیتونستیم در سال 1960 بکنیم.
05:31
Especially when chimpanzees, and other animals
84
306000
3000
مخصوصا وقتی شامپانزه‌ها و دیگر حیوانات با مغز بزرگ در اسارت مورد مطالعه قرار میگیرند،
05:34
with large brains, are studied in captivity,
85
309000
2000
مخصوصا وقتی شامپانزه‌ها و دیگر حیوانات با مغز بزرگ در اسارت مورد مطالعه قرار میگیرند،
05:36
modern technology is helping us to search
86
311000
5000
تکنولوژی مدرن به ما در جستجو کردن برای سطوح بالای شناخت در بعضی از این حیوانات غیر انسانی کمک میکنه.
05:41
for the upper levels of cognition in some of these non-human animals.
87
316000
4000
تکنولوژی مدرن به ما در جستجو کردن برای سطوح بالای شناخت در بعضی از این حیوانات غیر انسانی کمک میکنه.
05:45
So that we know today, they're capable of performances
88
320000
4000
خب ما امروزه میدونیم، اونها میتونن کارهایی رو انجام بدن که زمانی که من شروع کردم نشدنی به نظر میرسیدن.
05:49
that would have been thought absolutely impossible
89
324000
2000
خب ما امروزه میدونیم، اونها میتونن کارهایی رو انجام بدن که زمانی که من شروع کردم نشدنی به نظر میرسیدن.
05:51
by science when I began.
90
326000
2000
خب ما امروزه میدونیم، اونها میتونن کارهایی رو انجام بدن که زمانی که من شروع کردم نشدنی به نظر میرسیدن.
05:54
I think the chimpanzee in captivity who is the most skilled
91
329000
4000
من فکر میکنم متخصص ترین شامپانزه از نظر کارایی بر اساس هوش و ذکاوت
05:58
in intellectual performance is one called Ai in Japan --
92
333000
4000
اونیه که اسم "آیAi " است در ژاپن-- اسمش به معنی عشق --
06:02
her name means love --
93
337000
2000
اونیه به اسم Ai در ژاپن-- اسمش به معنی عشق --
06:04
and she has a wonderfully sensitive partner working with her.
94
339000
4000
و اون یک همراه خیلی حساس و احساساتی داره که باهاش کار میکنه.
06:08
She loves her computer --
95
343000
2000
اون عاشق کامپیوترشه --
06:10
she'll leave her big group, and her running water,
96
345000
3000
اون گروه بزرگ دوستاش، آب بازی، درختها و همه چیز رو رها میکنه.
06:13
and her trees and everything.
97
348000
2000
اون گروه بزرگ دوستاش، آب بازی، درختها و همه چیز رو رها میکنه.
06:15
And she'll come in to sit at this computer --
98
350000
2000
و میاد پای این کامپیوتر میشینه --
06:17
it's like a video game for a kid; she's hooked.
99
352000
2000
مثل یه بازی ویدئویی برای یه بچه‌اس، اون مجذوبش شده.
06:19
She's 28, by the way, and she does things with her computer screen
100
354000
4000
راستی اون 28 سالشه، و اون کارهایی با صفحه کامپیوترش و صفحه لمسی‌اش می کنه که از بیشتر انسانها سریعتر این کارها رو انجام میده.
06:23
and a touch pad that she can do faster than most humans.
101
358000
6000
راستی اون 28 سالشه، و اون کارهایی با صفحه کامپیوترش و صفحه لمسی‌اش می کنه که از بیشتر انسانها سریعتر این کارها رو انجام میده.
06:29
She does very complex tasks, and I haven't got time to go into them,
102
364000
5000
اون کارهای خیلی پیچیده‌ای انجام میده، من وقت نکردم برم پیششون،
06:34
but the amazing thing about this female is
103
369000
2000
ولی چیز جالبی که این خانم داره اینه که اون دوست نداره اشتباه کنه.
06:36
she doesn't like making mistakes.
104
371000
4000
ولی چیز جالبی که این خانم داره اینه که اون دوست نداره اشتباه کنه.
06:40
If she has a bad run, and her score isn't good,
105
375000
3000
وقتی بد بازی میکنه، و نتیجه خوبی از بازیش نمیگیره،
06:43
she'll come and reach up and tap on the glass --
106
378000
2000
میاد و دستشو بالا میاره و به شیشه میزنه --
06:45
because she can't see the experimenter --
107
380000
2000
چون نمیتونه آزمونگر رو ببینه --
06:47
which is asking to have another go.
108
382000
3000
یعنی که یه دور دیگه میخواد بازی کنه.
06:50
And her concentration -- she's already concentrated hard
109
385000
3000
و میخواد تمرکز کنه -- اون پیش از این 20 دقیقه تمرکز کرده بوده، و الان دوباره میخواد از اول اینکار رو بکنه،
06:53
for 20 minutes or so, and now she wants to do it all over again,
110
388000
4000
و میخواد تمرکز کنه -- اون پیش از این 20 دقیقه تمرکز کرده بوده، و الان دوباره میخواد از اول اینکار رو بکنه،
06:57
just for the satisfaction of having done it better.
111
392000
3000
فقط برای خشنود شدن از اینکه ایندفعه بهتر انجامش بده.
07:00
And the food is not important -- she does get a tiny reward,
112
395000
3000
و غذا مهم نیست -- اون یه پاداش خیلی کوچکی میگیره،
07:03
like one raisin for a correct response --
113
398000
3000
مثل یه کشمش به ازای هر جواب درست --
07:06
but she will do it for nothing, if you tell her beforehand.
114
401000
4000
ولی حاضره بدون پاداش هم اینکار رو بکنه، اگراز قبل بهش بگی.
07:10
So here we are, a chimpanzee using a computer.
115
405000
5000
خب حالا ما یه شامپانزه داریم که داره با کامپیوتر کار میکنه.
07:15
Chimpanzees, gorillas, orangutans also learn human sign language.
116
410000
4000
شامپانزه‌ها، گوریل‌ها، اورانگوتان‌ها همچنین زبان نشانه انسانها رو یاد میگیرن.
07:19
But the point is that when I was first in Gombe in 1960 --
117
414000
5000
ولی نکته اینجاست که وقتی من اولین بار سال 1960 در گومبه بودم --
07:24
I remember so well, so vividly, as though it was yesterday --
118
419000
4000
خیلی خوب یادم میاد، خیلی واضح، انگار دیروز بود --
07:28
the first time, when I was going through the vegetation,
119
423000
3000
اولین بار، وقتی من داشتم از بین گیاهان و بوته‌ها رد میشدم،
07:31
the chimpanzees were still running away from me, for the most part,
120
426000
3000
بیشتر شامپانزه‌ها داشتن هنوز از من فرار میکردن،
07:34
although some were a little bit acclimatized --
121
429000
4000
هرچند بعضی‌هاشون داشتن عادت میکردن --
07:38
and I saw this dark shape, hunched over a termite mound,
122
433000
4000
و من این شکل تاریک رو دیدم، که روی یه تپه ساخته شده توسط موریانه‌ها قوز کرده بود،
07:42
and I peered with my binoculars.
123
437000
2000
و من دوربین دو چشمی ام رو بیرون آوردم.
07:44
It was, fortunately, one adult male whom I'd named David Greybeard --
124
439000
5000
اون خوشبختانه، یک نر بالغ بود که من اسمش رو دیوید گریبرد گذاشتم --
07:49
and by the way, science at that time was telling me that I shouldn't name the chimps;
125
444000
3000
و راستی علم اون روز میگفت نباید شامپانزه‌ها رو اسم گذاری کرد، اونها باید عددگذاری بشن، که علمی تره.
07:52
they should all have numbers; that was more scientific.
126
447000
2000
و راستی علم اون روز میگفت نباید شامپانزه‌ها رو اسم گذاری کرد، اونها باید عددگذاری بشن، که علمی تره.
07:54
Anyway, David Greybeard -- and I saw that
127
449000
3000
بهرحال، دیوید گریبرد -- و من دیدم که اون داره قطعه‌هایی از سبزه‌ها رو برمیداره
07:57
he was picking little pieces of grass and using them
128
452000
4000
بهرحال، دیوید گریبرد -- و من دیدم که اون داره قطعه‌هایی از سبزه‌ها رو برمیداره
08:01
to fish termites from their underground nest.
129
456000
3000
و از اونها برای گرفتن موریانه‌ها که در آشیانه زیرین قرار داشتند استفاده میکنه.
08:04
And not only that -- he would sometimes pick a leafy twig
130
459000
3000
و نه فقط این -- بعضی وقتا هم یک شاخه پر برگ رو برمیداره و برگ‌هاش رو میکنه.
08:07
and strip the leaves --
131
462000
2000
و نه فقط این -- بعضی وقتا هم یک شاخه پر برگ رو برمیداره و برگ‌هاش رو میکنه.
08:09
modifying an object to make it suitable for a specific purpose --
132
464000
3000
تغییر یک چیز برای تبدیل اون به چیزی که اون رو برای رسیدن به مقصود خاصی سازگار میکنه --
08:12
the beginning of tool-making.
133
467000
2000
شروع ساختن ابزار.
08:15
The reason this was so exciting and such a breakthrough
134
470000
2000
دلیل اینکه این خیلی مهیج بود و یک پیشرفت علمی حساب میشد این بود که
08:17
is at that time, it was thought that humans,
135
472000
3000
در اون موقع فکر میکردن که فقط انسانها هستن که ابزار ساختند و از ابزار استفاده کردن.
08:20
and only humans, used and made tools.
136
475000
3000
در اون موقع فکر میکردن که فقط انسانها هستن که ابزار ساختند و از ابزار استفاده کردن.
08:23
When I was at school, we were defined as man, the toolmaker.
137
478000
4000
وقتی من مدرسه میرفتم، ما به عنوان انسان، سازنده ابزار شناخته میشدیم.
08:27
So that when Louis Leakey, my mentor, heard this news,
138
482000
4000
بنابراین وقتی لوئیس لیکی، مربی من، این خبر رو شنید،
08:31
he said, "Ah, we must now redefine 'man,' redefine 'tool,'
139
486000
3000
گفت، "اه، حالا باید انسان و ابزار رو از اول تعریف کنیم یا شامپانزه‌ها رو به عنوان انسان بپذیریم."
08:34
or accept chimpanzees as humans."
140
489000
3000
گفت، "اه، حالا باید انسان، ابزار رو از اول تعریف کنیم یا شامپانزه‌ها رو به عنوان انسان بپذیریم."
08:37
(Laughter)
141
492000
2000
(خنده حاضرین)
08:39
We now know that at Gombe alone, there are nine different ways
142
494000
4000
حالا ما میدونیم که فقط در گومبه، نه روش جداگانه از هم وجود داره
08:43
in which chimpanzees use different objects for different purposes.
143
498000
3000
که شامپانزه‌ها اشیاء جداگانه‌ای رو برای اهداف جداگانه استفاده میکنند.
08:47
Moreover, we know that in different parts of Africa,
144
502000
2000
بیشتر از این، ما میدونیم که در قسمت‌های مختلف آفریقا، هر کجا که شامپانزه‌ها مورد مطالعه قرار گرفتن،
08:49
wherever chimps have been studied,
145
504000
2000
بیشتر از این، ما میدونیم که در قسمت‌های مختلف آفریقا، هر کجا که شامپانزه‌ها مورد مطالعه قرار گرفتن،
08:51
there are completely different tool-using behaviors.
146
506000
5000
کاملا رفتارهای جداگانه‌ای در استفاده از ابزارها وجود داره.
08:56
And because it seems that these patterns are passed
147
511000
3000
و چون به نظر میرسه که این الگوها از نسلی به نسل دیگه، از طریق مشاهده،
08:59
from one generation to the next, through observation,
148
514000
3000
و چون به نظر میرسه که این الگوها از نسلی به نسل دیگه، از طریق مشاهده،
09:02
imitation and practice -- that is a definition of human culture.
149
517000
5000
تقلید و تمرین، منتقل شده‌اند -- این تعریفی از فرهنگ انسانی است.
09:07
What we find is that over these 40-odd years
150
522000
4000
چیزی که ما در طول این 40 سالی که من و دیگران که به بررسی شامپانزه‌ها
09:11
that I and others have been studying chimpanzees
151
526000
3000
چیزی که ما در طول این 40 سالی که من و دیگران که به بررسی شامپانزه‌ها
09:14
and the other great apes, and, as I say, other mammals
152
529000
3000
و میمونهای بزرگ دیگر، و اونطور که من میگم، پستانداران دیگر با مغزها و سیستم‌های اجتماعی پیچیده پیدا کردیم
09:17
with complex brains and social systems,
153
532000
3000
و میمونهای بزرگ دیگر، و اونطور که من میگم، پستانداران دیگر با مغزها و سیستم‌های اجتماعی پیچیده پیدا کردیم
09:20
we have found that after all, there isn't a sharp line
154
535000
4000
ما متوجه شدیم از همه اینها گذشته، خط مشخصی که انسانها رو از دیگر حیوانات جدا کنه وجود نداره.
09:24
dividing humans from the rest of the animal kingdom.
155
539000
3000
ما متوجه شدیم از همه اینها گذشته، خط مشخصی که انسانها رو از دیگر حیوانات جدا کنه وجود نداره.
09:27
It's a very wuzzy line.
156
542000
2000
این خطی بسیار باریکه.
09:29
It's getting wuzzier all the time as we find animals doing things
157
544000
3000
و این خط خیلی باریکتر میشه هروقت ما میبینیم حیوانات کارهایی رو انجام میدن که ما از سر خودخواهی فکر میکردیم فقط مخصوص انسانهاست.
09:32
that we, in our arrogance, used to think was just human.
158
547000
5000
و این خط خیلی باریکتر میشه هروقت ما میبینیم حیوانات کارهایی رو انجام میدن که ما از سر خودخواهی فکر میکردیم فقط مخصوص انسانهاست.
09:37
The chimps -- there's no time to discuss their fascinating lives --
159
552000
4000
شامپانزه‌ها -- وقت نداریم که راجع به زندگی جالبشون بحث کنیم --
09:41
but they have this long childhood, five years
160
556000
3000
ولی اونها زمان کودکی بلندی دارن، پنج سال مکیدن و خوابیدن با مادرشون،
09:44
of suckling and sleeping with the mother,
161
559000
2000
ولی اونها زمان کودکی بلندی دارن، پنج سال مکیدن و خوابیدن با مادرشون،
09:46
and then another three, four or five years
162
561000
2000
بعدش سه، چهار، یا پنج سال دیگه که از نظر احساسی بهش وابسته هستن، حتی وقتی که بچه بعدی متولد میشه.
09:48
of emotional dependence on her, even when the next child is born.
163
563000
5000
بعدش سه، چهار، یا پنج سال دیگه که از نظر احساسی بهش وابسته هستن، حتی وقتی که بچه بعدی متولد میشه.
09:53
The importance of learning in that time, when behavior is flexible --
164
568000
3000
اهمیت یادگیری در اون زمان، وقتی که رفتارشون انعطاف پذیره --
09:56
and there's an awful lot to learn in chimpanzee society.
165
571000
4000
و چیزهای خیلی زیادی برای یادگرفتن از اجتماع شامپانزه‌ها هست.
10:00
The long-term affectionate supportive bonds
166
575000
3000
رابطه گرم و صمیمی و قابل اتکاء دراز مدتی که در طول این دوره طولانی کودکی با مادر،
10:03
that develop throughout this long childhood with the mother,
167
578000
3000
رابطه گرم و صمیمی و قابل اتکاء دراز مدتی که در طول این دوره طولانی کودکی با مادر،
10:06
with the brothers and sisters,
168
581000
2000
و برادرها و خواهرها بوجود میاد،
10:08
and which can last through a lifetime,
169
583000
3000
که میتونه در طول یک عمر باقی بمونه، میتونه تا 60 سال طول بکشه.
10:11
which may be up to 60 years.
170
586000
2000
که میتونه در طول یک عمر باقی بمونه، میتونه تا 60 سال طول بکشه.
10:13
They can actually live longer than 60 in captivity,
171
588000
3000
اونها در واقع میتونن بیشتر از 60 سال در اسارت زنده بمونن،
10:16
so we've only done 40 years in the wild so far.
172
591000
3000
بنابراین ما فقط 40 سال تحقیق در حیات وحش انجام دادیم.
10:19
And we find chimps are capable of true compassion and altruism.
173
594000
5000
و ما متوجه شدیم که شامپانزه‌ها قابلیت دلسوزی و از خود گذشتگی دارن.
10:25
We find in their non-verbal communication -- this is very rich --
174
600000
4000
ما در ارتباط برقرار کردن غیر گفتاری اونها -- که خیلی هم غنی یه --
10:29
they have a lot of sounds, which they use in different circumstances,
175
604000
5000
می بینیم که اونها صداهای خیلی زیادی دارند، که در مواقع مختلفی ازشون استفاده میکنن،
10:34
but they also use touch, posture, gesture,
176
609000
2000
ولی همچنین اونها لمس کردن، فیگور گرفتن، ژشت گرفتن هم دارن،
10:36
and what do they do?
177
611000
2000
اونا چیکار میکنن؟
10:38
They kiss; they embrace; they hold hands.
178
613000
2000
می بوسند، در آغوش میکشن، دست به دست همدیگه میدن.
10:40
They pat one another on the back; they swagger; they shake their fist --
179
615000
3000
اونها با دست به پشت همدیگه میزنن، به همدیگه فخر میفروشن، دست همیدگه رو میفشارن --
10:43
the kind of things that we do,
180
618000
3000
مثل کاری که ما میکنیم --
10:46
and they do them in the same kind of context.
181
621000
2000
و اونها این کارها رو در موقعیت و زمینه مشابهی مثل ما انجام میدن.
10:49
They have very sophisticated cooperation.
182
624000
2000
اونها همکاری خیلی پیچیده ای دارن.
10:51
Sometimes they hunt -- not that often,
183
626000
3000
بعضی وقت ها به شکار میرن -- نه خیلی زیاد
10:54
but when they hunt, they show sophisticated cooperation,
184
629000
3000
ولی وقتی به شکار میرن همکاری پیچیده ای از خودشون نشون میدن،
10:57
and they share the prey.
185
632000
2000
و شکار رو بین خودشون تقسیم میکنن.
11:00
We find that they show emotions, similar to -- maybe sometimes the same --
186
635000
6000
ما متوجه شدیم که اونها احساسات خودشون رو بروز میدن، مثل ما -- بعضی وقتا عینا مثل ما --
11:06
as those that we describe in ourselves as happiness, sadness, fear, despair.
187
641000
5000
مثل اونهایی که ما از خودمون بروز میدیم مثل خوشحالی، ناراحتی، ترس و نومیدی.
11:11
They know mental as well as physical suffering.
188
646000
2000
اونها رنج روحی رو هم مثل رنج جسمی میشناسن.
11:13
And I don't have time to go into the information
189
648000
3000
و من به برای نشون دادن اطلاعاتی که اینها رو به شما ثابت کنه وقت ندارم،
11:16
that will prove some of these things to you,
190
651000
2000
و من به برای نشون دادن اطلاعاتی که اینها رو به شما ثابت کنه وقت ندارم،
11:18
save to say that there are very bright students, in the best universities,
191
653000
4000
فقط این رو میگم که در بهترین دانشگاه ها دانش آموزان باهوشی هستند،
11:22
studying emotions in animals, studying personalities in animals.
192
657000
4000
که دارن درباره احساسات و شخصیت حیوانات درس میخونن.
11:26
We know that chimpanzees and some other creatures
193
661000
3000
ما میدونیم که شامپانزه ها و بعضی موجودات دیگه
11:29
can recognize themselves in mirrors -- "self" as opposed to "other."
194
664000
5000
میتونن خودشون رو توی آینه تشخیص بدن -- شناخت خود در مقابل دیگری.
11:34
They have a sense of humor, and these are the kind of things
195
669000
4000
اونها شوخ طبعی میکنن، و اینها چیزهاییه که بصورت سنتی از امتیازات ویژه انسان ها به حساب میومد.
11:38
which traditionally have been thought of as human prerogatives.
196
673000
6000
اونها شوخ طبعی میکنن، و اینها چیزهاییه که بصورت سنتی از امتیازات ویژه انسان ها به حساب میومد.
11:44
But this teaches us a new respect -- and it's a new respect
197
679000
5000
ولی این به ما حرمت و احترام جدیدی رو میاموزه -- و این یک عزت و حرمت جدیده
11:49
not only for the chimpanzees, I suggest,
198
684000
3000
نه فقط برای شامپانزه ها، بلکه من پیشنهاد میکنم،
11:52
but some of the other amazing animals with whom we share this planet.
199
687000
4000
برای بعضی از موجودات دیگری که ما این سیاره رو با اونها تقسیم کرده ایم.
11:56
Once we're prepared to admit that after all,
200
691000
3000
وقتی بلاخره آماده شدیم که قبول کنیم،
11:59
we're not the only beings with personalities, minds
201
694000
3000
ما تنها موجوداتی نیستیم که شخصیت و ذهن و از همه مهمتر احساسات داریم، بعدش ما به فکر
12:02
and above all feelings, and then we start to think
202
697000
2000
ما تنها موجوداتی نیستیم که شخصیت و ذهن و از همه مهمتر احساسات داریم، بعدش ما به فکر
12:04
about ways we use and abuse
203
699000
2000
استفاده ها و سوءاستفاده هایی میافتیم که روی این سیاره از اینهمه موجود با احساس و عاقل کردیم،
12:06
so many other sentient, sapient creatures on this planet,
204
701000
6000
استفاده ها و سوءاستفاده هایی میافتیم که روی این سیاره از اینهمه موجود با احساس و عاقل کردیم،
12:12
it really gives cause for deep shame, at least for me.
205
707000
5000
این واقعا باعث شرمنده گی میشه، حداقل برای من.
12:19
So, the sad thing is that these chimpanzees --
206
714000
4000
خب، نکته ناراحت کننده اینه که این شامپانزه ها --
12:23
who've perhaps taught us, more than any other creature, a little humility --
207
718000
4000
که احتمالا بیشتر از هر موجود دیگه ای به ما فروتنی یاد دادن --
12:27
are in the wild, disappearing very fast.
208
722000
3000
در حیات وحش دارن به سرعت نابود میشن.
12:30
They're disappearing for the reasons
209
725000
2000
اونها دارن به دلیلی ناپدید میشن که شما که در این سالن هستید خیلی خوب میدونید.
12:32
that all of you in this room know only too well.
210
727000
3000
اونها دارن به دلیلی ناپدید میشن که شما که در این سالن هستید خیلی خوب میدونید.
12:35
The deforestation, the growth of human populations, needing more land.
211
730000
5000
جنگل زدایی، رشد جمعیت انسانی که نیاز به سرزمین قابل سکونت بیشتری داره.
12:40
They're disappearing because some timber companies
212
735000
3000
اونها در حال نابودی اند چون چند شرکت تولید چوب و الوار برای بریدن درختها به جنگل ها میرن.
12:43
go in with clear-cutting.
213
738000
2000
اونها در حال نابودی اند چون چند شرکت تولید چوب و الوار برای بریدن درختها به جنگل ها میرن.
12:45
They're disappearing in the heart of their range in Africa
214
740000
4000
اونها در قلب منطقه زندگیشون در آفریقا در حال ناپدید شدن هستند
12:49
because the big multinational logging companies have come in and made roads --
215
744000
5000
چون شرکت های عظیم چند ملیتی آمده اند و درخت ها رو برای ساختن جاده بریده اند --
12:54
as they want to do in Ecuador
216
749000
2000
مثل کاری که میخوان در اکوادور بکنن
12:56
and other parts where the forests remain untouched --
217
751000
2000
و جاهای دیگه ای که جنگل ها دست نخورده باقی موندن --
12:59
to take out oil or timber.
218
754000
4000
که الوارها یا نفت رو استخراج کنن.
13:03
And this has led in Congo basin, and other parts of the world,
219
758000
5000
و این اتقاق در کنگو و دیگر جاهای دنیا
13:08
to what is known as the bush-meat trade.
220
763000
2000
باعث شده تجارت گوشت های حیوانات شکار شده رونق بگیره.
13:10
This means that although for hundreds, perhaps thousands of years,
221
765000
4000
یعنی با اینکه برای صدها، شاید هم هزاران سال،
13:14
people have lived in those forests, or whatever habitat it is,
222
769000
4000
آدم هایی که در اون جنگل ها یا هرکجای دیگه
13:18
in harmony with their world, just killing the animals they need
223
773000
3000
با هماهنگی با دنیای اطرافشون زندگی میکردند و فقط به اندازه نیاز خودشون و خانواده شون حیوانات رو شکار میکردن --
13:21
for themselves and their families --
224
776000
2000
با هماهنگی با دنیای اطرافشون زندگی میکردند و فقط به اندازه نیاز خودشون و خانواده شون حیوانات رو شکار میکردن --
13:23
now, suddenly, because of the roads,
225
778000
3000
حالا، یه دفعه، بخاطر جاده ها،
13:26
the hunters can go in from the towns.
226
781000
2000
شکارچیان میتونن از شهرها وارد بشن.
13:28
They shoot everything, every single thing that moves
227
783000
3000
اونها همه چیز رو با تیر میزنن، هر چیزی که تکون بخوره
13:31
that's bigger than a small rat; they sun-dry it or smoke it.
228
786000
5000
چیزی که بزرگتر از یه موش کوچیک باشه، اونها بوسیله خورشید خشکش میکنن یا دودی اش میکنن.
13:36
And now they've got transport; they take it on the logging trucks
229
791000
3000
حالا اونها امکان حمل و نقل دارن، اونها رو بار کامیون های حمل کننده الوار یا معدن میکنن
13:39
or the mining trucks into the towns where they sell it.
230
794000
4000
و به شهر میبرن، جایی که بتونن بفروشن.
13:43
And people will pay more for bush-meat, as it's called,
231
798000
5000
و مردم بابت این نوع گوشت نسبت به گوشت های بومی خودشون پول بیشتری میدن، همونطور که از اسمش میاد
13:48
than for domestic meat -- it's culturally preferred.
232
803000
3000
-- از نظر فرهنگی مورد علاقه تره.
13:51
And it's not sustainable, and the huge logging camps in the forest
233
806000
4000
و این پایدار نیست، و کمپ های الوار بری در جنگل ها
13:55
are now demanding meat, so the Pygmy hunters in the Congo basin
234
810000
4000
نیاز به گوشت دارن، بنابراین کار شکار شکارچیان"پیگمی Pygmy"-( نژادی کوتاه قد در آفریقا) در کنگو
13:59
who've lived there with their wonderful way of living
235
814000
4000
که برای صدها سال در اونجا با روش شگفت انگیزشون زندگی کرده اند، خراب شده.
14:03
for so many hundreds of years are now corrupted.
236
818000
3000
که برای صدها سال در اونجا با روش شگفت انگیزشون زندگی کرده اند، خراب شده.
14:06
They're given weapons; they shoot for the logging camps; they get money.
237
821000
3000
به اونها اسلحه دادند، اونها برای کمپ های الوار بری کار میکنن و دستمزد میگیرن.
14:09
Their culture is being destroyed,
238
824000
3000
فرهنگشون در حال نابودیه،
14:12
along with the animals upon whom they depend.
239
827000
3000
و همینطور حیواناتی که اونها بهشون وابسته اند.
14:15
So, when the logging camp moves, there's nothing left.
240
830000
3000
بنابراین وقتی که کمپ های الوار بری جابجا میشن، چیزی باقی نمیمونه.
14:18
We talked already about the loss of human cultural diversity,
241
833000
3000
ما قبلا راجع به از بین رفتن تنوع فرهنگ های انسانی صحبت کردیم،
14:21
and I've seen it happening with my own eyes.
242
836000
3000
و من اتقاق افتادن این موضوع رو با چشمهای خودم دیدم.
14:24
And the grim picture in Africa -- I love Africa,
243
839000
4000
و منظره تاریک و وحشتناک آفریقا -- من عاشق آفریقا هستم،
14:28
and what do we see in Africa?
244
843000
2000
و ما در آفریقا چه چیزی میبینیم؟
14:30
We see deforestation;
245
845000
3000
ما جنگل زدایی میبینیم،
14:33
we see the desert spreading; we see massive hunger;
246
848000
5000
ما گسترش کویر رو میبینیم، ما گرسنگی عظیم رو میبینیم،
14:38
we see disease and we see population growth in areas
247
853000
4000
ما بیماری و گسترش جمعیت رو در ناحیه هایی میبینیم
14:42
where there are more people living on a certain piece of land
248
857000
4000
که در منطقه مشخصی از اونجا تعداد آدم هایی که زندگی میکنن بیشتر از چیزیه که میتونه در خودش جا بده،
14:46
than the land can possibly support,
249
861000
2000
که در منطقه مشخصی از اونجا تعداد آدم هایی که زندگی میکنن بیشتر از چیزیه که میتونه در خودش جا بده،
14:48
and they're too poor to buy food from elsewhere.
250
863000
3000
و اونها فقیر تر از اونی هستن که بتونن از جای دیگه غدا بخرن.
14:51
Were the people that we heard about yesterday,
251
866000
3000
آیا مردمی که دیروز درباره شون شنیدیم،
14:54
on the Easter Island, who cut down their last tree -- were they stupid?
252
869000
4000
مردم" ایستر ایلند Easter Island"- (جزیره درجنوب اقیانوس آرام)، که آخرین درخت خودشون رو بریدند -- اونها احمق بودن؟
14:58
Didn't they know what was happening?
253
873000
2000
نمیدونستن چه اتفاقی داره میافته؟
15:00
Of course, but if you've seen the crippling poverty
254
875000
2000
البته که میدونستن، ولی اگه شما فقر فلج کننده رو در بعضی از قسمت های دنیا میدیدین
15:02
in some of these parts of the world
255
877000
2000
البته که میدونستن، ولی اگه شما فقر فلج کننده رو در بعضی از قسمت های دنیا میدیدین
15:04
it isn't a question of "Let's leave the tree for tomorrow."
256
879000
3000
سوال و مساله این نیست که -- درختها رو برای فردا نگه داریم.
15:07
"How am I going to feed my family today?
257
882000
2000
بلکه اینه که چطوری میخوام امروز خانواده ام رو سیر کنم؟
15:09
Maybe I can get just a few dollars from this last tree
258
884000
3000
ممکنه بتونم از این آخرین درخت چند دلاری گیر بیارم که میتونه کمکمون کنه کمی بیشتر ادامه بدیم،
15:12
which will keep us going a little bit longer,
259
887000
2000
ممکنه بتونم از این آخرین درخت چند دلاری گیر بیارم که میتونه کمکمون کنه کمی بیشتر ادامه بدیم،
15:14
and then we'll pray that something will happen
260
889000
3000
بعدش دعا میکنیم اتفاقی بیافته که ما رو از عاقبت اجتناب ناپذیرمون نجات بده."
15:17
to save us from the inevitable end."
261
892000
3000
بعدش دعا میکنیم اتفاقی بیافته که ما رو از عاقبت اجتناب ناپذیرمون نجات بده."
15:20
So, this is a pretty grim picture.
262
895000
3000
بنابراین این یک تصویر تاریک و ترسناکه.
15:23
The one thing we have, which makes us so different
263
898000
4000
یک قابلیت ای که ما داریم، که ما رو خیلی از شامپانزه ها یا دیگر موجودات زنده متمایز میکنه،
15:27
from chimpanzees or other living creatures,
264
902000
2000
یک قابلیت ای که ما داریم، که ما رو خیلی از شامپانزه ها یا دیگر موجودات زنده متمایز میکنه،
15:29
is this sophisticated spoken language --
265
904000
3000
این سیستم پیچیده زبان محاوره ای ماست --
15:32
a language with which we can tell children
266
907000
2000
زبانی که بوسیله اون میتونیم با بچه ها درباره چیزهایی که اینجا وجود ندارند صحبت کنیم.
15:34
about things that aren't here.
267
909000
2000
زبانی که بوسیله اون میتونیم با بچه ها درباره چیزهایی که اینجا وجود ندارند صحبت کنیم.
15:36
We can talk about the distant past, plan for the distant future,
268
911000
4000
میتونیم راجع به گذشته دور، برنامه های آینده های دوردست صحبت کنیم، و درباره ایده هامون با همدیگه بحث کنیم،
15:40
discuss ideas with each other,
269
915000
2000
میتونیم راجع به گذشته دور، برنامه های آینده های دوردست صحبت کنیم، و درباره ایده هامون با همدیگه بحث کنیم،
15:42
so that the ideas can grow from the accumulated wisdom of a group.
270
917000
4000
بنابراین ایده ها میتونن از دانش و شعور جمع شده در یک گروه رشد کنن.
15:46
We can do it by talking to each other;
271
921000
2000
میتونیم این کار رو با صحبت کردن با همدیگه انجام بدیم،
15:48
we can do it through video; we can do it through the written word.
272
923000
4000
میتونیم بوسیله ویدئو، میتونیم توسط یه نوشته انجام بدیم.
15:52
And we are abusing this great power we have to be wise stewards,
273
927000
5000
و ما داریم از این قدرت عظیم که به ما اجازه میده ناظرین دانا و خردمندی باشیم، سوءاستفاده میکنیم،
15:57
and we're destroying the world.
274
932000
2000
و داریم ازش برای نابود کردن دنیا استفاده میکنیم.
15:59
In the developed world, in a way, it's worse,
275
934000
3000
در مناطق پیشرفته دنیا یه جورایی، اوضاع بدتره،
16:02
because we have so much access to knowledge
276
937000
3000
چون دسترسی ما به اطلاعات کارهای احمقانه ای که داریم میکنیم بالاست.
16:05
of the stupidity of what we're doing.
277
940000
2000
چون دسترسی ما به اطلاعات کارهای احمقانه ای که داریم میکنیم بالاست.
16:07
Do you know, we're bringing little babies
278
942000
3000
میدونید، ما داریم بچه هایی رو به دنیا میاریم، که در خیلی از نقاط، آب داره مسمومشون میکنه؟
16:10
into a world where, in many places, the water is poisoning them?
279
945000
5000
میدونید، ما داریم بچه هایی رو به دنیا میاریم، که در خیلی از نقاط، آب داره مسمومشون میکنه؟
16:15
And the air is harming them, and the food that's grown
280
950000
4000
و هوا، و غذایی که از زمین آلوده حاصل شده داره بهشون آسیب میرسونه.
16:19
from the contaminated land is poisoning them.
281
954000
3000
و هوا، و غذایی که از زمین آلوده حاصل شده داره بهشون آسیب میرسونه.
16:22
And that's not just in the far-away developing world; that's everywhere.
282
957000
4000
و این فقط در کشورهای در حال توسعه دوردست نیست، این اتفاق داره همه جا میافته.
16:26
Do you know we all have about 50 chemicals
283
961000
2000
میدونید که همه ما در بدن‌هامون 50نوع ماده شیمیایی داریم که در 50 سال پیش وجود نداشتن؟
16:28
in our bodies we didn't have about 50 years ago?
284
963000
4000
میدونید که همه ما در بدن‌هامون 50نوع ماده شیمیایی داریم که در 50 سال پیش وجود نداشتن؟
16:32
And so many of these diseases, like asthma
285
967000
4000
و خیلی از این مریضی ها، مثل آسم
16:36
and certain kinds of cancers, are on the increase
286
971000
3000
و بعضی از سرطان ها، در جاهایی که ما زباله های کثیف و مسموم رو میریزیم در حال زیاد شدن هستن.
16:39
around places where our filthy toxic waste is dumped.
287
974000
5000
و بعضی از سرطان ها، در جاهایی که ما زباله های کثیف و مسموم رو میریزیم در حال زیاد شدن هستن.
16:44
We're harming ourselves around the world,
288
979000
3000
ما داریم در سرتاسر دنیا به خودمون آسیب میزنیم،
16:47
as well as harming the animals, as well as harming nature herself --
289
982000
4000
و همچنین به حیوانات و به خود طبیعت آسیب میزنیم.
16:51
Mother Nature, that brought us into being;
290
986000
3000
طبیعت که مثل مادری ما رو بوجود آورد.
16:54
Mother Nature, where I believe we need to spend time,
291
989000
4000
طبیعت مادر، جایی که به نظر من ما باید وقتمون بگذرونیم،
16:58
where there's trees and flowers and birds
292
993000
2000
جایی که درخت و گل و پرنده وجود داره
17:00
for our good psychological development.
293
995000
3000
برای پیشرفت و توسعه روانی بهتر خودمون.
17:03
And yet, there are hundreds and hundreds of children
294
998000
3000
و حالا، صدها و صدها بچه در کشورهای پیشرفته هستند که هیچوقت طبیعت رو ندیدن،
17:06
in the developed world who never see nature,
295
1001000
2000
و حالا، صدها و صدها بچه در کشورهای پیشرفته هستند که هیچوقت طبیعت رو ندیدن،
17:08
because they're growing up in concrete
296
1003000
2000
چون اونها در فضایی سیمانی بزرگ شدن و همه چیز رو از طریق واقعیت مجازی بلدن،
17:10
and all they know is virtual reality,
297
1005000
2000
چون اونها در فضایی سیمانی بزرگ شدن و همه چیز رو از طریق واقعیت مجازی بلدن،
17:12
with no opportunity to go and lie in the sun,
298
1007000
4000
بدون هیچ شانسی که برن زیر آفتاب لم بدن،
17:16
or in the forest, with the dappled sun-specks
299
1011000
3000
یا به جنگل برن، و نور خال خالی ای رو ببینن
17:19
coming down from the canopy above.
300
1014000
3000
که داره از سایبان بالای سرشون پایین میاد.
17:22
As I was traveling around the world, you know,
301
1017000
3000
میدونید، چون من داشتم اطراف دنیا مسافرت میکردم،
17:25
I had to leave the forest -- that's where I love to be.
302
1020000
3000
باید جنگل رو ترک میکردم -- جایی که عشق میکنم توش باشم.
17:28
I had to leave these fascinating chimpanzees
303
1023000
3000
من باید این شامپانزه های جالب رو با شاگردان و کارمندهای اونجا تنها میگذاشتم که به مطالعاتشون ادامه بدن
17:31
for my students and field staff to continue studying
304
1026000
4000
من باید این شامپانزه های جالب رو با شاگردان و کارمندهای اونجا تنها میگذاشتم که به مطالعاتشون ادامه بدن
17:35
because, finding they dwindled from about two million
305
1030000
3000
چون، وقتی فهمیدم که اونها در طول 100 سال از دو میلیون به 150,000تا کاهش پیدا کردن،
17:38
100 years ago to about 150,000 now,
306
1033000
4000
چون، وقتی فهمیدم که اونها در طول 100 سال از دو میلیون به 150,000تا کاهش پیدا کردن،
17:42
I knew I had to leave the forest to do what I could
307
1037000
3000
متوجه شدم که باید جنگل رو رها کنم تا هرکاری میتونم برای زیاد کردن آگاهی مردم در سرتاسر دنیا انجام بدم.
17:45
to raise awareness around the world.
308
1040000
2000
متوجه شدم که باید جنگل رو رها کنم تا هرکاری میتونم برای زیاد کردن آگاهی مردم در سرتاسر دنیا انجام بدم.
17:47
And the more I talked about the chimpanzees' plight,
309
1042000
3000
و هرچی که من بیشتر راجع به مساله شامپانزه ها صحبت کردم،
17:50
the more I realized the fact that everything's interconnected,
310
1045000
5000
بیشتر متوجه این واقعیت شدم که همه چی به هم مربوطه،
17:55
and the problems of the developing world
311
1050000
2000
و مشکلات کشورهای در حال توسعه بیشتر نتیجه حرص و طمع کشورهای بیشرفته است،
17:57
so often stem from the greed of the developed world,
312
1052000
3000
و مشکلات کشورهای در حال توسعه بیشتر نتیجه حرص و طمع کشورهای بیشرفته است،
18:00
and everything was joining together, and making -- not sense,
313
1055000
5000
و همه چی داشت دست به دست هم میداد، و -- بی معنی، شما گفتید امید در معنی نهفته است -- بی معنی بودن رو میساخت.
18:05
hope lies in sense, you said -- it's making a nonsense.
314
1060000
4000
و همه چی داشت دست به دست هم میداد، و -- بی معنی، شما گفتید امید در معنی نهفته است -- بی معنی بودن رو میساخت.
18:09
How can we do it?
315
1064000
1000
دیروز یکنفر پرسید ما چیکار می کنیم؟
18:10
Somebody said that yesterday.
316
1065000
2000
دیروز یکنفر پرسید ما چیکار می کنیم؟
18:12
And as I was traveling around, I kept meeting young people who'd lost hope.
317
1067000
5000
و در حالی که سفر میکردم، مرتبا" جوانانی رو میدیدم که امیدشون رو از دست داده بودن.
18:17
They were feeling despair,
318
1072000
3000
اونها غمگین بودن،
18:20
they were feeling, "Well, it doesn't matter what we do;
319
1075000
3000
اونها حس میکردن، "خب اصلا مهم نیست که ما چه کاری میکنیم، میخوریم، مینوشیم و خوشحالیم، فردا خواهیم مرد.
18:23
eat, drink and be merry, for tomorrow we die.
320
1078000
2000
اونها حس میکردن، "خب اصلا مهم نیست که ما چه کاری میکنیم، میخوریم، مینوشیم و خوشحالیم، فردا خواهیم مرد.
18:25
Everything is hopeless -- we're always being told so by the media."
321
1080000
4000
همه چی ناامید کننده اس -- ما همش داریم توسط رسانه ها این ها رو میشنویم."
18:29
And then I met some who were angry,
322
1084000
3000
بعدش کسانی رو دیدم که عصبانی بودند، عصبانیتی که میتونه به خشونت منتهی بشه،
18:32
and anger that can turn to violence,
323
1087000
2000
بعدش کسانی رو دیدم که عصبانی بودند، عصبانیتی که میتونه به خشونت منتهی بشه،
18:34
and we're all familiar with that.
324
1089000
3000
و همه ما با این موضوع آشنا هستیم.
18:37
And I have three little grandchildren,
325
1092000
4000
و من سه نوه کوچیک دارم،
18:41
and when some of these students would say to me
326
1096000
3000
و وقتی که بعضی از این دانش آموزان من در دبیرستان یا دانشگاه به من میگن، "ما عصبانی هستیم"،
18:44
at high school or university, they'd say, "We're angry,"
327
1099000
3000
و وقتی که بعضی از این دانش آموزان من در دبیرستان یا دانشگاه به من میگن، "ما عصبانی هستیم"،
18:47
or "We're filled with despair, because we feel
328
1102000
3000
یا میگن "ما از پر از ناامیدی هستیم چون ما حس میکنیم شما آینده ما رو فروختین، و ما دیگه کاری نمیتونیم راجع بهش بکنیم."
18:50
you've compromised our future, and there's nothing we can do about it."
329
1105000
4000
یا میگن "ما از پر از ناامیدی هستیم چون ما حس میکنیم شما آینده ما رو فروختین، و ما دیگه کاری نمیتونیم راجع بهش بکنیم."
18:54
And I looked in the eyes of my little grandchildren,
330
1109000
2000
و من توی چشمای نوه هام نگاه کردم،
18:56
and think how much we've harmed this planet since I was their age.
331
1111000
4000
و درباره آسیب هایی که ما به زمین، از وقتی که من هم سن و سال اونا بود زدیم فکر کردم.
19:00
I feel this deep shame, and that's why in 1991 in Tanzania,
332
1115000
6000
من این شرمندگی عمیق رو حس میکنم، و بخاطر همینه که در سال 1991 در تانزانیا،
19:06
I started a program that's called Roots and Shoots.
333
1121000
3000
یه برنامه ای رو به اسم Roots and Shoots (ریشه ها و جوانه ها) شروع کردم.
19:09
There's little brochures all around outside,
334
1124000
4000
یه سری بروشور کوچیک بیرون هست،
19:13
and if any of you have anything to do with children and care about their future,
335
1128000
4000
اگر کسی از شماها به هرصورتی ربطی به بچه ها و مراقبت از آینده شون داره،
19:17
I beg that you pick up that brochure.
336
1132000
3000
ازتون خواهش میکنم این بروشور ها رو برداره.
19:20
And Roots and Shoots is a program for hope.
337
1135000
4000
و این برنامه Roots and Shoots (ریشه ها و جوانه ها) برنامه ای برای امیده.
19:24
Roots make a firm foundation.
338
1139000
2000
ریشه ها زیرساخت قوی ای رو میسازن.
19:26
Shoots seem tiny,
339
1141000
2000
جوانه ها به نظر کوچک و ناچیز میان،
19:28
but to reach the sun they can break through brick walls.
340
1143000
3000
ولی برای رسیدن به خورشید میتونن آجرهای دیوارها رو پشت سر بزارن.
19:31
See the brick walls as all the problems
341
1146000
2000
به آجرهای دیوارها به عنوان همه مشکلاتی نگاه کنید که ما به این سیاره تحمیل کرده ایم.
19:33
that we've inflicted on this planet.
342
1148000
2000
به آجرهای دیوارها به عنوان همه مشکلاتی نگاه کنید که ما به این سیاره تحمیل کرده ایم.
19:35
Then, you see, it is a message of hope.
343
1150000
4000
بعد، شما میبینید، این یک پیغام امیدواریه.
19:39
Hundreds and thousands of young people around the world
344
1154000
2000
صدها و صدها جوان سرتاسر دنیا میتونن از این دیوار بگذرند، و میتونن این رو تبدیل به دنیای بهتری کنن.
19:41
can break through, and can make this a better world.
345
1156000
4000
صدها و صدها جوان سرتاسر دنیا میتونن از این دیوار بگذرند، و میتونن این رو تبدیل به دنیای بهتری کنن.
19:45
And the most important message of Roots and Shoots
346
1160000
3000
و مهمترین پیغام Roots and Shoots(ریشه ها و جوانه ها) اینه که هر فرد میتونه باعث بوجود اومدن تغییر بشه.
19:48
is that every single individual makes a difference.
347
1163000
4000
و مهمترین پیغام Roots and Shoots (ریشه ها و جوانه ها) اینه که هر فرد میتونه باعث بوجود اومدن تغییر بشه.
19:52
Every individual has a role to play.
348
1167000
2000
هر فرد نقشی رو برای بازی کردن به عهده داره.
19:54
Every one of us impacts the world around us everyday,
349
1169000
4000
هر کدوم از ما هر روز بر دنیای اطراف ما تاثیر میزاره،
19:58
and you scientists know that you can't actually --
350
1173000
3000
و شما دانشمندها میدونید که بهرحال نمیشه بی تاثیر بود --
20:01
even if you stay in bed all day, you're breathing oxygen
351
1176000
3000
حتی اگر کسی تمام روز رو در رختخواب باشه، داره با اکسیژن نفس میکشه
20:04
and giving out CO2, and probably going to the loo,
352
1179000
4000
و CO2 تولید میکنه، و شایدم به توالت بره، و چیزایی شبیه این.
20:08
and things like that --
353
1183000
2000
و CO2 تولید میکنه، و شایدم به توالت بره، و چیزایی شبیه این.
20:10
you're making a difference in the world.
354
1185000
2000
شما باعث تغییر در این دنیا میشوید.
20:12
So, the Roots and Shoots program
355
1187000
3000
بنابراین برنامه Roots and Shoots(ریشه ها و جوانه ها) جوانان رو در سه نوع پروژه درگیر میکنه.
20:15
involves youth in three kinds of projects.
356
1190000
5000
بنابراین برنامه Roots and Shoots(ریشه ها و جوانه ها) جوانان رو در سه نوع پروژه درگیر میکنه.
20:20
And these are projects to make the world around them a better place.
357
1195000
4000
و اینها پروژه هایی هستند برای بهتر کردن دنیای اطراف اونها.
20:24
One project to show care and concern for your own human community.
358
1199000
6000
یکی برای نشان دادن مراقبت و علاقه به گروه انسانی خودمون.
20:30
One for animals, including domestic animals -- and I have to say,
359
1205000
4000
یکی برای حیوانها، شامل حیوانات اهلی -- و باید بگم،
20:34
I learned everything I know about animal behavior
360
1209000
2000
من هرچی از رفتار حیوانات حتی قبل از زماینکه به گمبه و کنار شامپانزه ها برم یاد گرفتم رو از سگم، Rusty( راستی) یاد گرفتم.
20:36
even before I got to Gombe and the chimps from my dog, Rusty,
361
1211000
4000
من هرچی از رفتار حیوانات حتی قبل از زماینکه به گمبه و کنار شامپانزه ها برم یاد گرفتم رو از سگم، Rusty( راستی) یاد گرفتم.
20:40
who was my childhood companion.
362
1215000
3000
که رفیق و همراه بچی گی من بود.
20:43
And the third kind of project: something for the local environment.
363
1218000
4000
و یه جورایی پروژه سوم، چیزی برای محیط اطرافه.
20:48
So what the kids do depends first of all, how old are they --
364
1223000
4000
خب کارایی که بچه ها میکنن اول از همه به اینکه چند سالشونه مربوطه --
20:52
and we go now from pre-school right through university.
365
1227000
4000
و ما الان محدوده پیش مدرسه ای تا دانشگاه رو پوشش میدیم.
20:56
It's going to depend whether they're inner-city or rural.
366
1231000
3000
به اینکه داخل شهر زندگی میکنن یا توی روستا مربوطه.
20:59
It's going to depend if they're wealthy or impoverished.
367
1234000
5000
به اینکه پولدارن یا فقیرن مربوطه.
21:04
It's going to depend which part, say, of America they're in.
368
1239000
3000
به اینکه در کدوم بخش یا ناحیه زندگی میکنن، مثلا، کدوم بخش از آمریکا مربوطه.
21:07
We're in every state now, and the problems in Florida
369
1242000
3000
ما الان در همه ایالتها فعالیت داریم و مشکلات فلوریدا با مشکلات نیویورک فرق دارن.
21:10
are different from the problems in New York.
370
1245000
2000
ما الان در همه ایالتها فعالیت داریم و مشکلات فلوریدا با مشکلات نیویورک فرق دارن.
21:13
It's going to depend on which country they're in --
371
1248000
2000
به اینکه در کدوم کشور زندگی میکنن مربوطه --
21:15
and we're already in 60-plus countries, with about 5,000 active groups --
372
1250000
6000
و ما الان در بیشتر از 60 کشور در قالب 5,000 گروه فعال حضور داریم --
21:21
and there are groups all over the place that I keep hearing about
373
1256000
4000
و گروه هایی در سرتاسر جاها هستند که من ازشون خبردار میشم
21:25
that I've never even heard of, because the kids are taking the program
374
1260000
3000
که من اصلا نمیشناختمشون، چون بچه ها دارن در برنامه ها حاضر میشن و خودشون اون رو انتشار میدن.
21:28
and spreading it themselves.
375
1263000
2000
که من اصلا نمیشناختمشون، چون بچه ها دارن در برنامه ها حاضر میشن و خودشون اون رو انتشار میدن.
21:30
Why?
376
1265000
2000
چرا؟
21:32
Because they're buying into it,
377
1267000
2000
چون اونها اون رو قبول کردند،
21:34
and they're the ones who get to decide what they're going to do.
378
1269000
3000
و اونها کسانی هستند که باید تصمیم بگیرن میخوان چیکار کنن.
21:37
It isn't something that their parents tell them,
379
1272000
2000
این چیزی نیست که پدر مادراشون بهشون بگن،
21:39
or their teachers tell them.
380
1274000
2000
یا معلماشون بهشون بگن.
21:41
That's effective, but if they decide themselves,
381
1276000
3000
اون هم موثره، ولی اگر خودشون تصمیم بگیرن،
21:44
"We want to clean this river
382
1279000
3000
"ما میخوایم این رودخانه رو تمیز کنیم و ماهی هایی که قبلا توش بودن رو بهش برگردونیم.
21:47
and put the fish back that used to be there.
383
1282000
2000
"ما میخوایم این رودخانه رو تمیز کنیم و ماهی هایی که قبلا توش بودن رو بهش برگردونیم.
21:49
We want to clear away the toxic soil
384
1284000
5000
ما میخوایم این ناحیه رو از خاک سمی پاک کنیم و یک باغ ارگانیک داشته باشیم.
21:54
from this area and have an organic garden.
385
1289000
2000
ما میخوایم این ناحیه رو از خاک سمی پاک کنیم و یک باغ ارگانیک داشته باشیم.
21:56
We want to go and spend time with the old people
386
1291000
3000
ما میخوایم بریم با آدم های مسن وقت بگذرونیم و داستانهاشون رو بشنویم و تاریخ شفاهی اونها رو ثبت کنیم.
21:59
and hear their stories and record their oral histories.
387
1294000
4000
ما میخوایم بریم با آدم های مسن وقت بگذرونیم و داستانهاشون رو بشنویم و تاریخ شفاهی اونها رو ثبت کنیم.
22:04
We want to go and work in a dog shelter.
388
1299000
2000
ما میخوایم بریم و در یک پناهگاه سگ ها کار کنیم.
22:06
We want to learn about animals. We want ... "
389
1301000
2000
ما میخوایم درباره حیوانات یاد بگیریم. ما میخوایم... "
22:08
You know, it goes on and on, and this is very hopeful for me.
390
1303000
4000
میدونید، این ها همینطور ادامه داره، و این خیلی برای من امیدوار کننده اس.
22:12
As I travel around the world 300 days a year,
391
1307000
4000
همینطور که من 300 روز در سال مسافرت میکنم،
22:16
everywhere there's a group of Roots and Shoots of different ages.
392
1311000
3000
همه جا یک گروه از Roots and Shoots (ریشه ها و جوانه ها) در رده سنی مختلف وجود داره.
22:19
Everywhere there are children with shining eyes saying,
393
1314000
2000
همه جا بچه هایی با چشمانی که برق میزنه هستن که میگن،
22:21
"Look at the difference we've made."
394
1316000
3000
"به تغییراتی که ما بوجود آوردیم نگاه کنید."
22:24
And now comes the technology into it,
395
1319000
2000
و حالا تکنولوژی هم بهش اضافه شده،
22:26
because with this new way of communicating electronically
396
1321000
5000
چون با ابزار جدید ارتباط برقرار کردن بصورت الکترونیکی
22:31
these kids can communicate with each other around the world.
397
1326000
4000
این بچه ها میتونن در سرتاسر دنیا با همدیگه ارتباط برقرار کنن.
22:35
And if anyone is interested to help us, we've got so many ideas
398
1330000
3000
و اگر کسی علاقه داره به ما کمک کنه، ما کلی ایده داریم
22:38
but we need help -- we need help to create the right kind of system
399
1333000
6000
ولی به کمک نیاز داریم -- ما برای درست کردن سیستم صحیح احتیاج به کمک داریم
22:44
that will help these young people to communicate their excitement.
400
1339000
4000
که به این جوانان کمک کنه بتونن شور و هیجانشون رو با همدیگه ارتباط بدن.
22:48
But also -- and this is so important -- to communicate their despair,
401
1343000
5000
همچنین -- و این خیلی مهمه -- نومیدی شون رو با همدیگه ارتباط بدن،
22:53
to say, "We've tried this and it doesn't work, and what shall we do?"
402
1348000
3000
که بگن، "ما این رو امتحان کردیم و نشد، باید چیکار کنیم؟"
22:56
And then, lo and behold, there's another group answering these kids
403
1351000
4000
و بعدش، یه گروه دیگه ای به این ها جواب بده که مثلا ممکنه در آمریکا، یا شایدم گروهی در اسرائیل باشه،
23:00
who may be in America, or maybe this is a group in Israel,
404
1355000
3000
و بعدش، یه گروه دیگه ای به این ها جواب بده که مثلا ممکنه در آمریکا، یا شایدم گروهی در اسرائیل باشه،
23:03
saying, "Yeah, you did it a little bit wrong. This is how you should do it."
405
1358000
5000
بگه "بله، شما اون رو مقداری نادرست انجام دادین. اینطوری باید انجامش بدین."
23:08
The philosophy is very simple.
406
1363000
3000
فلسفه خیلی ساده ای داره.
23:11
We do not believe in violence.
407
1366000
3000
ما معتقد به خشونت نیستیم.
23:14
No violence, no bombs, no guns.
408
1369000
3000
بدون خشونت، بدون بمب، بدون سلاح.
23:17
That's not the way to solve problems.
409
1372000
2000
اونها روش های حل مشکلات نیستند.
23:19
Violence leads to violence, at least in my view.
410
1374000
4000
خشونت به خشونت منتهی میشه، حداقل در دیدگاه من.
23:23
So how do we solve?
411
1378000
2000
بنابراین ما چگونه میتونیم مشکلات رو حل کنیم؟
23:25
The tools for solving the problems are knowledge and understanding.
412
1380000
5000
ابزار حل کردن مشکلات آگاهی و درک هستند.
23:30
Know the facts, but see how they fit in the big picture.
413
1385000
3000
واقعیت ها را بدانید، ولی ببینید چطوری در کل قضیه قرار میگیرن.
23:33
Hard work and persistence --don't give up --
414
1388000
3000
سخت کوشی و ایستادگی -- منصرف نشوید -- و عشق و دلسوزی ما رو به سمت احترام قائل شدن برای زندگی هدایت میکنه.
23:36
and love and compassion leading to respect for all life.
415
1391000
5000
سخت کوشی و ایستادگی -- منصرف نشوید -- و عشق و دلسوزی ما رو به سمت احترام قائل شدن برای زندگی هدایت میکنه.
23:41
How many more minutes? Two, one?
416
1396000
2000
چند دقیقه بیشتر؟ دو، یک؟
23:43
Chris Anderson: One -- one to two.
417
1398000
2000
کریس اندرسون: یک -- یک تا دو دقیقه.
23:45
Jane Goodall: Two, two, I'm going to take two.
418
1400000
2000
جین گودآل: دو، دو، من دو دقیقه رو میخوام.
23:47
(Laughter)
419
1402000
1000
(خنده حاضرین)
23:48
Are you going to come and drag me off?
420
1403000
2000
تو میخوای بیای و من رو از این بالا بکشی پایین؟
23:50
(Laughter)
421
1405000
2000
(خنده حاضرین)
23:52
Anyway -- so basically, Roots and Shoots
422
1407000
4000
بهرحال -- پس اساسا، Roots and Shoots (ریشه ها و جوانه ها)
23:56
is beginning to change young people's lives.
423
1411000
3000
داره شروع میکنه به تغییر دادن زندگی جوانان.
23:59
It's what I'm devoting most of my energy to.
424
1414000
4000
این چیزیه که من دارم بیشتر انرژی ام رو صرفش میکنم.
24:03
And I believe that a group like this can have a very major impact,
425
1418000
7000
و من معتقدم که یک گروه مثل این میتونه اثر خیلی عظیمی داشته باشه،
24:10
not just because you can share technology with us,
426
1425000
3000
نه بخاطر اینکه شما میتونید تکنولوژی در اختیار ما بزارید،
24:13
but because so many of you have children.
427
1428000
3000
بلکه بخاطر اینکه خیلی از شماها بچه دارین.
24:16
And if you take this program out, and give it to your children,
428
1431000
5000
و اگر شما این برنامه رو ببرید، و اون رو به بچه تون بدید،
24:21
they have such a good opportunity to go out and do good,
429
1436000
4000
اونها فرصت خوبی دارن که برن و کار خوبی انجام بدن،
24:25
because they've got parents like you.
430
1440000
2000
چون اونها پدر و مادرهای خوبی مثل شما دارن.
24:27
And it's been so clear how much you all care
431
1442000
4000
و کاملا مشخصه که تلاش کردن برای بهتر کردن این دنیا چقدر برای شما مهمه.
24:31
about trying to make this world a better place.
432
1446000
2000
و کاملا مشخصه که تلاش کردن برای بهتر کردن این دنیا چقدر برای شما مهمه.
24:33
It's very encouraging.
433
1448000
2000
این خیلی دلگرم کننده است.
24:35
But the kids do ask me --
434
1450000
2000
ولی بچه ها از من میپرسن --
24:37
and this won't take more than two minutes, I promise --
435
1452000
2000
و این از دو دقیقه بیشتر طول نمیکشه، قول میدم --
24:39
the kids say, "Dr. Jane, do you really have hope for the future?
436
1454000
5000
بچه ها میگن، "دکتر جین، آیا شما واقعا نسبت به آینده خوشبین هستید؟
24:44
You travel, you see all these horrible things happening."
437
1459000
4000
شما که مسافرت میکنید و اینهمه چیزهای وحشتناک رو که دارن اتفاق میافتن رو میبینید."
24:48
Firstly, the human brain -- I don't need to say anything about that.
438
1463000
4000
اول از همه، مغز انسان -- من لازم نیست چیزی راجع به اون بگم.
24:52
Now that we know what the problems are around the world,
439
1467000
3000
حالا که ما از مشکلات در سرتاسر دنیا اطلاع داریم،
24:55
human brains like yours are rising to solve those problems.
440
1470000
4000
مغزهای انسانهایی مثل شماها داره برای حل اون مشکلات برانگیخته میشه.
24:59
And we've talked a lot about that.
441
1474000
2000
و ما درباره اون خیلی صحبت کرده ایم.
25:01
Secondly, the resilience of nature.
442
1476000
3000
دوم حالت ارتجاعی طبیعت.
25:04
We can destroy a river,
443
1479000
2000
ما میتونیم یک رودخانه رو از بین ببریم، و ما دوباره میتونیم اون رو به زندگی برگردونیم.
25:06
and we can bring it back to life.
444
1481000
2000
ما میتونیم یک رودخانه رو از بین ببریم، و ما دوباره میتونیم اون رو به زندگی برگردونیم.
25:08
We can see a whole area desolated,
445
1483000
5000
ما میتونیم شاهد ویرانی یک منطقه باشیم،
25:13
and it can be brought back to bloom again, with time or a little help.
446
1488000
5000
و اون میتونه دوباره با گذشت زمان و اندکی کمک به شکوفایی مجدد برسه.
25:18
And thirdly, the last speaker talked about -- or the speaker before last,
447
1493000
6000
و سوم، آخرین سخنران راجع بهش صحبت کرد -- یا یکی قبل از اون،
25:24
talked about the indomitable human spirit.
448
1499000
3000
درباره روح رام نشدنی انسانها صحبت کرد.
25:27
We are surrounded by the most amazing people
449
1502000
4000
ما در میان شگفت انگیزترین آدم ها زندگی میکنیم که کارهایی میکنن که به نظر نشدنی میاد.
25:31
who do things that seem to be absolutely impossible.
450
1506000
4000
ما در میان شگفت انگیزترین آدم ها زندگی میکنیم که کارهایی میکنن که به نظر نشدنی میاد.
25:35
Nelson Mandela -- I take a little piece of limestone
451
1510000
3000
نلسون ماندلا -- من یک قطعه از سنگ آهکی از زندان جزیره Robben ( روبن)، که او 27 سال در آنجا رنج کشید را برداشتم،
25:38
from Robben Island Prison, where he labored for 27 years,
452
1513000
3000
نلسون ماندلا -- من یک قطعه از سنگ آهکی از زندان جزیره Robben(روبن)، که او 27 سال در آنجا رنج کشید را برداشتم،
25:41
and came out with so little bitterness, he could lead his people
453
1516000
5000
و از اونجا با مقدار خیلی کمی تلخی و ناراحتی بیرون اومد، و او تونست مردمش رو بدون بوجود اومدن خونریزی از وحشت آپارتاید رهبری کنه.
25:46
from the horror of apartheid without a bloodbath.
454
1521000
3000
و از اونجا با مقدار خیلی کمی تلخی و ناراحتی بیرون اومد، و او تونست مردمش رو بدون بوجود اومدن خونریزی از وحشت آپارتاید رهبری کنه.
25:49
Even after the 11th of September -- and I was in New York
455
1524000
4000
حتی بعد از 11 سپتامبر -- و من در نیویورک بودم
25:53
and I felt the fear -- nevertheless, there was so much human courage,
456
1528000
6000
و من ترس رو حس کردم -- هرچند، رشادت های انسانی و عشق و ترحم زیادی هم وجود داشت،
25:59
so much love and so much compassion.
457
1534000
3000
و من ترس رو حس کردم -- هرچند، رشادت های انسانی و عشق و ترحم زیادی هم وجود داشت،
26:02
And then as I went around the country after that and felt the fear --
458
1537000
4000
و بعدش وقتی من به اطراف شهر رفتم و ترس رو حس کردم --
26:06
the fear that was leading to people feeling
459
1541000
2000
ترسی که باعث شده بود مردم حس کنند دیگه نمیتونن درباره محیط اطراف نگران باشن،
26:08
they couldn't worry about the environment any more,
460
1543000
2000
ترسی که باعث شده بود مردم حس کنند دیگه نمیتونن درباره محیط اطراف نگران باشن،
26:10
in case they seemed not to be patriotic --
461
1545000
3000
در این زمینه اونها وطن پرست به نظر نمیرسیدند --
26:13
and I was trying to encourage them,
462
1548000
2000
و من داشتم سعی میکردم که اونها رو دلگرم کنم،
26:15
somebody came up with a little quotation from Mahatma Gandhi,
463
1550000
3000
یه نفر یک نقل قول کوتاه از مهاتما گاندی به نظرش اومد،
26:18
"If you look back through human history,
464
1553000
3000
"اگر شما به گذشته تاریخ انسانها نگاه کنید، خواهید دید که همه رژیم های شریر مغلوب خوبی و درستی شده اند."
26:21
you see that every evil regime has been overcome by good."
465
1556000
3000
"اگر شما به گذشته تاریخ انسانها نگاه کنید، خواهید دید که همه رژیم های شریر مغلوب خوبی و درستی شده اند."
26:25
And just after that a woman brought me this little bell,
466
1560000
4000
و بعد از اون یک خانم این زنگوله کوچک رو به من داد،
26:29
and I want to end on this note.
467
1564000
2000
و من میخوام با این نکته سخنرانی رو تموم کنم.
26:31
She said, "If you're talking about hope and peace, ring this.
468
1566000
3000
اون خانم گفت، "وقتی داری راجع به امید و صلح صحبت میکنی، این زنگ رو به صدا بیار،
26:36
This bell is made from metal from a defused landmine,
469
1571000
6000
این زنگ از آهن یک مین خنثی شده از مناطق کشت و کشتار Pot pot( پات پات- نخست وزیراسبق کامبوج) ساخته شده --
26:42
from the killing fields of Pol Pot --
470
1577000
3000
این زنگ از آهن یک مین خنثی شده از مناطق کشت و کشتار Pot pot ساخته شده --
26:45
one of the most evil regimes in human history --
471
1580000
3000
یکی از شریر ترین رژیم های تاریخ انسانی --
26:48
where people are now beginning to put their lives back together
472
1583000
4000
جایی که آدم ها دارن شروع میکنن به دوباره ساختن زندگی شون بعد فروپاشی اون رژیم.
26:52
after the regime has crumbled.
473
1587000
3000
جایی که آدم ها دارن شروع میکنن به دوباره ساختن زندگی شون بعد فروپاشی اون رژیم.
26:55
So, yes, there is hope, and where is the hope?
474
1590000
4000
پس، بله، امید وجود داره، و امید کجاست؟
26:59
Is it out there with the politicians?
475
1594000
3000
آیا اون پیش سیاستمدارهاست؟
27:03
It's in our hands.
476
1598000
2000
اون در دستان ماست.
27:05
It's in your hands and my hands
477
1600000
2000
اون در دستان شما و دستان من و در دستان بچه های ماست.
27:07
and those of our children.
478
1602000
2000
اون در دستان شما و دستان من و در دستان بچه های ماست.
27:09
It's really up to us.
479
1604000
2000
اون واقعا به ما بستگی داره.
27:11
We're the ones who can make a difference.
480
1606000
2000
ما کسانی هستیم که میتونیم تغییر بوجود بیاریم.
27:13
If we lead lives where we consciously leave
481
1608000
2000
اگر ما طوری زندگی کنیم که بطور خودآگاه کمترین جای پای ممکن رو روی محیط اطراف بزاریم،
27:15
the lightest possible ecological footprints,
482
1610000
4000
اگر ما طوری زندگی کنیم که بطور خودآگاه کمترین جای پای ممکن رو روی محیط اطراف بزاریم،
27:19
if we buy the things that are ethical for us to buy
483
1614000
3000
اگر چیزهایی رو تهیه کنیم که تهیه کردنشون از نظر اخلاقی صحیحه
27:22
and don't buy the things that are not,
484
1617000
3000
و اونهایی که از نظر اخلاقی تهیه کردنشون صحیح نیست رو تهیه نکنیم،
27:25
we can change the world overnight.
485
1620000
3000
میتونیم یک شبه دنیا رو تغییر بدیم.
27:28
Thank you.
486
1623000
1000
با تشکر.
ABOUT THE SPEAKER
Jane Goodall - Primatologist; environmentalistJane Goodall, dubbed by her biographer "the woman who redefined man," has changed our perceptions of primates, people, and the connection between the two. Over the past 45 years, Goodall herself has also evolved -- from steadfast scientist to passionate conservationist and humanitarian.
Why you should listen
Jane Goodall hasn't exactly found the missing link, but she's come closer than just about anyone else on Earth. Her extensive research into the behavior of chimpanzees, which started in Africa in the 1960s and continues today, fundamentally altered scientific thinking about the relationship between humans and other mammals.
Goodall, who founded a research institute in her name in 1977, is an internationally recognized authority on the primate world. She's written books for adults and children, contributed to documentaries, and serves as a National Geographic explorer-in-residence, a United Nations peace messenger, and the president of Advocates for Animals. For her efforts to observe and preserve all species, Goodall has received honors and accolades from governments, nonprofits, universities, and professional organizations, including a medal from UNESCO and the French Legion of Honor in 2006.
Jane Goodall | Speaker | TED.com