TEDxParis 2010
Sarah Kaminsky: My father the forger
Սարա Կամինսկի․ Իմ հայրը՝ կեղծարարը
Filmed:
Readability: 3.7
660,630 views
Սարա Կամինսկին պատմում է իր հոր` Ադոլֆոյի զարմանահրաշ պատմությունը և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ նրա գործունեության մասին, երբ նրա սրամտությունը և կեղծարարության հանդեպ տաղանդը կյանքեր է փրկել։ TEDxParis-ի այս ելույթը ֆրանսերենով է, և ունի անգլերեն տողատակ։
Sarah Kaminsky - Actor and writer
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission. Full bio
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I am the daughter of a forger,
0
1000
2916
Ես կեղծարարի դուստր եմ,
00:19
not just any forger ...
1
3916
1945
ոչ պատահական կեղծարարի․․․
00:21
When you hear the word "forger," you often understand "mercenary."
2
5861
2917
Երբ դուք լսում եք «կեղծարար» բառը, դուք հաճախ մտածում եք «շահամոլություն»։
00:24
You understand "forged currency," "forged pictures."
3
8778
3522
Դուք մտածում եք «կեղծ դրամ», «կեղծ նկարներ»։
00:28
My father is no such man.
4
12300
2312
Իմ հայրը այդպիսի մարդ չէ։
00:30
For 30 years of his life,
5
14612
1188
Իր կյանքի 30 տարին
00:31
he made false papers --
6
15800
2702
նա փաստաթղթեր է կեղծել,
00:34
never for himself, always for other people,
7
18502
1945
ոչ իր համար, այլ միշտ ուրիշ մարդկանց համար,
00:36
and to come to the aid of the persecuted and the oppressed.
8
20447
3889
օգնելով ճնշվածներին ու հետապնդվողներին։
00:40
Let me introduce him.
9
24336
2164
Թույլ տվեք ներկայացնել նրան։
00:42
Here is my father at age 19.
10
26500
3000
Ահա իմ հայրը 19 տարեկանում։
00:45
It all began for him during World War II,
11
29500
4000
Ամեն բան սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ,
00:49
when at age 17 he found himself thrust
12
33500
2000
երբ 17 տարեկան հասակում նա հայտնվեց
00:51
into a forged documents workshop.
13
35500
1700
կեղծ փաստաթղթերի մի արտադրամասում։
00:53
He quickly became the false papers expert of the Resistance.
14
37200
4500
Նա շատ շուտ դարձավ կեղծ փաստաթղթերի մասնագետ։
00:57
And it's not a banal story --
15
41700
1800
Եվ սա ծեծված պատմություն չէ,
00:59
after the liberation he continued
16
43500
3000
ազատագրումից հետո նա շարունակեց
01:02
to make false papers until the '70s.
17
46500
3100
կեղծել փաստաթղթեր մինչև 70-ականները։
01:05
When I was a child
18
49600
1650
Երբ ես փոքր էի,
01:07
I knew nothing about this, of course.
19
51250
2148
ես սրա մասին ոչինչ չգիտեի։
01:09
This is me in the middle making faces.
20
53398
2502
Սա ես եմ, մեջտեղում, մենք դեմքերս ենք ծամածռում։
01:11
I grew up in the Paris suburbs
21
55900
2332
Ես մեծացել եմ Փարիզի արվարձաններում,
01:14
and I was the youngest of three children.
22
58232
3889
երեք երեխաներից ամենափոքրն էի։
01:18
I had a "normal" dad like everybody else,
23
62121
2890
Ես ունեի «նորմալ» հայրիկ, ինչպես մնացած բոլորը,
01:20
apart from the fact that he was 30 years older than ...
24
65011
1945
չհաշված այն փաստը, որ նա 30 տարով ավելի մեծ էր քան․․․
01:22
well, he was basically old enough to be my grandfather.
25
66956
3889
դե, նա տարիքով այնքան մեծ էր, որ կարող էր լինել իմ պապիկը։
01:26
Anyway, he was a photographer and a street educator,
26
70845
2955
Ինչևէ, նա լուսանկարիչ էր և դաստիարակ,
01:29
and he always taught us to obey the law very strictly.
27
73800
3600
և նա միշտ սովորեցնում էր մեզ խստորեն ենթարկվել օրենքին։
01:33
And, of course, he never talked about his past life
28
77400
2300
Եվ, իհարկե, նա երբեք չէր խոսում իր նախկին կյանքի մասին,
01:35
when he was a forger.
29
79700
2200
երբ նա կեղծարար էր։
01:37
There was, however, an incident I'm going to tell you about,
30
81900
2559
Այնուամենայնիվ, ես կպատմեմ մի դեպքի մասին,
01:40
that perhaps could have led me suspect something.
31
84459
2917
որը միգուցե պիտի ինձ մեջ կասկածներ հարուցեր։
01:43
I was in high school and got a bad grade,
32
87376
2917
Ես ավագ դպրոցում էի և վատ գնահատական էի ստացել,
01:46
a rare event for me,
33
90293
1945
դա հազվադեպ երևույթ էր ինձ համար,
01:48
so I decided to hide it from my parents.
34
92238
2945
ուստի ես որոշեցի թաքցնել այն իմ ծնողներից։
01:51
In order to do that, I set out to forge their signature.
35
95183
3889
Դա անելու համար, ես որոշեցի կեղծել իրենց ստորագրությունը։
01:54
I started working on my mother's signature,
36
99072
3128
Ես սկսեցի աշխատել իմ մոր ստորագրության վրա,
01:58
because my father's is absolutely impossible to forge.
37
102200
2707
քանի որ հայրիկիս ստորագրությունը անհնար էր կեղծել։
02:00
So, I got working. I took some sheets of paper
38
104907
2917
Այսպիսով, ես աշխատանքի անցա։ Վերցրեցի թուղթ
02:03
and started practicing, practicing, practicing,
39
107824
2917
և սկսեցի կեղծելու փորձեր անել,
02:06
until I reached what I thought was a steady hand,
40
110742
1944
մինչ ձեռքս բավարար վարժեցրեցի,
02:08
and went into action.
41
112686
1944
և անցա գործի։
02:10
Later, while checking my school bag,
42
114631
2369
Ավելի ուշ, դպրոցական պայուսակս ստուգելիս,
02:12
my mother got hold of my school assignment and immediately saw that the signature was forged.
43
117000
3492
մայրս տեսավ իմ դպրոցական առաջադրանքը և անմիջապես նկատեց կեղծ ստորագրությունը։
02:16
She yelled at me like she never had before.
44
120492
1945
Նա շատ խիստ բարկացավ ինձ վրա։
02:18
I went to hide in my bedroom, under the blankets,
45
122437
2917
Ես թաքնվեցի իմ սենյակում, վերմակի տակ,
02:21
and then I waited for my father to come back from work
46
125354
2945
և սկսեցի սպասել, կարելի է ասել, ահ ու սարսափով,
02:24
with, one could say, much apprehension.
47
128299
1890
մինչ իմ հայրը կվերադառնա աշխատանքից։
02:26
I heard him come in.
48
130189
1972
Ես լսեցի թե նա ինչպես ներս մտավ։
02:28
I remained under the blankets. He entered my room,
49
132161
3917
Ես մնացի վերմակի տակ։ Նա մտավ իմ սենյակ,
02:31
sat on the corner of the bed,
50
136078
1945
նստեց մահճակալի ծայրին,
02:33
and he was silent, so I pulled the blanket from my head,
51
138023
2890
նա լուռ էր, ուստի ես գլուխս հանեցի վերմակի տակից,
02:36
and when he saw me he started laughing.
52
140913
2917
և, երբ նա տեսավ ինձ, նա սկսեց ծիծաղել։
02:39
He was laughing so hard, he could not stop and he was holding my assignment in his hand.
53
143830
2917
Նա այնքան ուժեղ էր ծիծաղում, որ չէր կարող կանգնել, և նրա ձեռքում իմ առաջադրանքն էր։
02:42
Then he said, "But really, Sarah, you could have worked harder! Can't you see it's really too small?"
54
146747
4353
Հետո նա ասաց․ «Բայց իսկականից Սարա, դու կարող էիր ավելի ջանասիրաբար աշխատել։ Ինչ է, չե՞ս տեսնում, որ այն չափից փոքր է»։
02:47
Indeed, it's rather small.
55
151100
5900
Իրականում, այն շատ փոքր էր։
02:52
I was born in Algeria.
56
157000
2000
Ես ծնվել եմ Ալժիրում։
02:54
There I would hear people say my father was a "moudjahid"
57
159000
3305
Այնտեղ ես հաճախ լսում էի, թե ինչպես են մարդիկ ասում, որ իմ հայրը «մուջահիդ» է,
02:58
and that means "fighter."
58
162305
1195
և դա նշանակում է «մարտիկ»։
02:59
Later on, in France, I loved eavesdropping on grownups' conversations,
59
163500
4584
Ավելի ուշ, Ֆրանսիայում, ես սիրում էի ականջ դնել մեծերի խոսակցություններին,
03:03
and I would hear all sorts of stories about my father's previous life,
60
168084
2917
և լսում էի տարբեր տեսակի պատմություններ իմ հայրիկի նախկին կյանքի մասին,
03:06
especially that he had "done" World War II,
61
171001
2918
հատկապես այն մասին, որ նա Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ է «արել»,
03:09
that he had "done" the Algerian war.
62
173919
1944
որ նա Ալժիրի պատերազմ է «արել»։
03:11
And in my head I would be thinking that "doing" a war meant being a soldier.
63
175863
2918
Եվ ես մտածում էի, որ պատերազմ «անել» նշանակում է զինվոր լինել։
03:14
But knowing my father, and how he kept saying that he was a pacifist and non-violent,
64
178781
3917
Բայց իմանալով, որ իմ հայրը պացիֆիստ է և բռնությանը դեմ է,
03:18
I found it very hard to picture him with a helmet and gun.
65
182698
3302
ես շատ դժվարությամբ էի պատկերացնում նրան սաղավարտով և հրացանով։
03:21
And indeed, I was very far from the mark.
66
186000
2000
Եվ իրականում, ես շատ հեռու էի ճշմարտությունից։
03:23
One day, while my father was working on a file
67
188000
3200
Մի օր, երբ իմ հայրն աշխատում էր մի փաստաթղթի վրա,
03:27
for us to obtain French nationality,
68
191200
3166
որպեսզի մենք ձեռք բերենք ֆրանսիական ազգություն,
03:30
I happened to see some documents
69
194366
1945
ես պատահաբար տեսա որոշ փաստաթղթեր,
03:32
that caught my attention.
70
196311
2417
որոնք իմ ուշադրությունը գրավեցին։
03:34
These are real!
71
198728
1672
Սրանք իրական են։
03:36
These are mine, I was born an Argentinean.
72
200400
2718
Սրանք իմն են, ես ծնվել էի արգենտինացի։
03:39
But the document I happened to see
73
203118
1782
Բայց փաստաթուղթը, որը տեսել էի,
03:40
that would help us build a case for the authorities
74
204900
2107
որն օգնեց մեզ իշխանություններին դիմելիս,
03:42
was a document from the army
75
207007
2693
բանակից մի փաստաթուղթ էր,
03:45
that thanked my father for his work
76
209700
3169
որը շնորհակալություն էր հայտնում իմ հորը իր աշխատանքի համար
03:48
on behalf of the secret services.
77
212869
1919
գաղտնի ծառայությունների կողմից։
03:50
And then, suddenly, I went "wow!"
78
214788
2917
Ես ցնցված էի։
03:53
My father, a secret agent?
79
217705
1695
Իմ հայրը գաղտնի գործակա՞լ։
03:55
It was very James Bond.
80
219400
2166
Դա շատ նման էր Ջեյմս Բոնդի պատմություններին։
03:57
I wanted to ask him questions, which he didn't answer.
81
221566
4889
Ես ուզում էի նրանց հարցեր տալ, որոնց նա չպատասխանեց։
04:02
And later, I told myself that
82
226455
2945
Ավելի ուշ, ես ինքս ինձ ասացի,
04:05
one day I would have to question him.
83
229400
2600
որ մի օր կհարցաքաննեմ իրեն։
04:07
And then I became a mother and had a son,
84
232000
2151
Ապա, ես մայր դարձա և որդի ունեցա,
04:10
and finally decided it was time -- that he absolutely had to talk to us.
85
234151
3149
և վերջապես որոշեցի, որ ժամանակն է. նա պետք է անպատճառ խոսի մեզ հետ։
04:13
I had become a mother
86
237300
2000
Ես դարձել էի մայր,
04:15
and he was celebrating his 77th birthday,
87
239300
2000
իսկ նա նշում էր իր 77-րդ տարեդարձը,
04:17
and suddenly I was very, very afraid.
88
241300
2300
և հանկարծ ես շատ շատ վախեցա։
04:19
I feared he'd go
89
243600
2248
Ես վախեցա, որ նա կհեռանա,
04:21
and take his silences with him,
90
245848
1945
և իր հետ կտանի իր լռությունը
04:23
and take his secrets with him.
91
247793
1944
և իր գաղտնիքները։
04:25
I managed to convince him that it was important for us,
92
249737
2363
Ինձ հաջողվեց համոզել նրան, որ մեզ համար,
04:28
but possibly also for other people
93
252100
1527
և միգուցե նաև այլ մարդկանց համար, շատ կարևոր է,
04:29
that he shared his story.
94
253627
1945
որ նա պատմի իր պատմությունը։
04:31
He decided to tell it to me
95
255572
1944
Նա որոշեց պատմել այն ինձ,
04:33
and I made a book,
96
257516
1284
և ես գիրք գրեցի,
04:34
from which I'm going to read you some excerpts later.
97
258800
2606
որից մի փոքր մաս ավելի ուշ կընթերցեմ։
04:37
So, his story. My father was born in Argentina.
98
261406
2917
Ահա նրա պատմությունը։ Իմ հայրը ծնվել է Արգենտինայում։
04:40
His parents were of Russian descent.
99
264323
1945
Նրա ծնողները ծագումով ռուս էին։
04:42
The whole family came to settle in France in the '30s.
100
266268
3917
Նրա ամբողջ ընտանիքը 30-ականներին գաղթել էր Ֆրանսիա։
04:46
His parents were Jewish, Russian and above all, very poor.
101
270186
4814
Նրա ծնողները հրեա և ռուս էին, և բացի դրանից, շատ աղքատ։
04:50
So at the age of 14 my father had to work.
102
275000
3000
Ուստի, 14 տարեկան հասակում, հայրս ստիպված էր աշխատել։
04:53
And with his only diploma,
103
278000
1200
Եվ իր միակ վկայականով,
04:55
his primary education certificate,
104
279200
1300
նախնական կրթության ատեստատով,
04:56
he found himself working at a dyer - dry cleaner.
105
280500
2500
նա գտավ ներկարարի աշխատանք, քիմիական մաքրման կետում։
04:58
That's where he discovered something totally magical,
106
283000
3200
Հենց այնտեղ նա հայտնաբարեց մի հրաշալի բան,
05:02
and when he talks about it, it's fascinating --
107
286200
1800
և երբ նա խոսում է դրա մասին, դա այնքան դյութիչ է,
05:03
it's the magic of dyeing chemistry.
108
288000
2800
դա գույն փոխելու քիմիական հրաշքն է։
05:06
During that time the war was happening
109
290800
1800
Այդ ընթացքում պատերազմ էր տեղի ունենում,
05:08
and his mother was killed when he was 15.
110
292600
2867
և իր մայրը մահացավ, երբ նա 15 տարեկան էր։
05:11
This coincided with the time when
111
295468
2532
Դա համընկավ այն ժամանակահատվածի հետ,
05:13
he threw himself body and soul into chemistry
112
298000
2000
երբ նա մարմնով և հոգով ամբողջությամբ տրվեց քիմիային,
05:15
because it was the only consolation for his sadness.
113
300000
2700
որովհետև դա նրա միակ սփոփանքն էր։
05:18
All day he would ask many questions to his boss
114
302700
3463
Ամբողջ օրը նա հարցեր էր տալիս իր տնօրենին,
05:22
to learn, to accumulate more and more knowledge,
115
306164
2836
որպեսզի նոր բան սովորի և ավելի շատ գիտելիք ձեռք բերի,
05:24
and at night, when no one was looking,
116
309000
1500
իսկ գիշերները, երբ ոչ ոք չկար,
05:26
he'd put his experience to practice.
117
310500
2200
նա փորձեր էր կատարում։
05:28
He was mostly interested in ink bleaching.
118
312700
5100
Նրան հիմնականում հետաքրքրում էր թանաքի գունաթափումը։
05:33
All this to tell you
119
317800
2200
Այս ամենն ասում եմ, որ իմանաք,
05:35
that if my father became a forger, actually,
120
320000
2500
որ հայրս դարձել է կեղծարար,
05:38
it was almost by accident.
121
322500
2000
պատահականորեն։
05:40
His family was Jewish, so they were hounded.
122
324500
2500
Նրա ընտանիքը հրեական ծագում ուներ, ուստի նրանց հետապնդում էին։
05:42
Finally they were all arrested and taken to the Drancy camp
123
327000
3000
Վերջ ի վերջո նրանք ձեռբակալվեցին և տեղափոխվեցին Դրենսի ճամբար,
05:45
and they managed to get out at the last minute thanks to their Argentinean papers.
124
330000
3200
բայց նրանց հաջողվեց այնտեղից դուրս գալ ի շնորհիվ իրենց արգենտինական փաստաթղթերի։
05:49
Well, they were out,
125
333200
1135
Դե, նրանց հաջողվեց դուրս գալ,
05:50
but they were always in danger. The big "Jew" stamp was still on their papers.
126
334336
2916
բայց նրանց կյանքը վտանգված էր։ Նրանց փաստաթղերի վրա դրված էր «հրեա» կնիքը։
05:53
It was my grandfather who decided they needed false documents.
127
337253
3247
Իմ պապիկը որոշեց, որ նրանք կեղծ փաստաթղթերի կարիք ունեն։
05:56
My father had been instilled with such respect for the law
128
340500
3500
Հայրս լցված էր օրենքի հանդեպ այնպիսի հարգանքով,
05:59
that although he was being persecuted,
129
344000
2000
որ չնայած նրանք հալածվում էին,
06:01
he'd never thought of false papers.
130
346000
2000
նա երբեք չէր մտածի փաստաթղթեր կեղծելու մասին։
06:03
But it was he who went to meet a man from the Resistance.
131
348000
3000
Բայց նա գնաց մի մարդու հետ հանդիպման։
06:06
In those times documents had hard covers,
132
351000
2500
Այդ ժամանակներում, փաստաթղթերը հաստ կազմ ունեին,
06:09
they were filled in by hand,
133
353500
1500
նրանք ձեռքով էին լրացվում,
06:10
and they stated your job.
134
355000
3000
և այնտեղ նշվում էր ձեր աշխատանքը։
06:13
In order to survive, he needed
135
358000
2200
Կենդանի մնալու համար, նա պետք է աշխատեր։
06:16
to be working. He asked the man
136
360200
2000
Նա խնդրեց այդ մարդուն
06:18
to write "dyer."
137
362200
1800
լրացնել «ներկարար»։
06:19
Suddenly the man looked very, very interested.
138
364000
3000
Հանկարծակիորեն, մարդը մեծ հետաքրքրությամբ նայեց իր վրա։
06:22
As a "dyer," do you know how to bleach ink marks?
139
367000
3200
Որպես «ներկարար», գիտե՞ս արդյոք, թե ինչպես գունաթափել թանաքի հետքերը։
06:26
Of course he knew.
140
370200
2300
Իհարկե նա գիտեր։
06:28
And suddenly the man started explaining that
141
372500
1800
Եվ անսպասելիորեն այդ մարդը սկսեց բացատրել,
06:30
actually the whole Resistance had a huge problem:
142
374300
2700
որ իրենց շարժումը մի մեծ խնդիր ունի,
06:32
even the top experts
143
377000
2600
նույնիսկ ամենալավ մասնագետները
06:35
could not manage to bleach an ink, called "indelible,"
144
379600
3600
չեն կարողանում գունաթափել «անջնջելի» անուն կրող թանաքը,
06:39
the "Waterman" blue ink.
145
383200
2200
Waterman կապույտ թանաքը։
06:41
And my father immediately replied that he knew exactly
146
385400
3900
Իմ հայրն անմիջապես պատասխանեց, որ նա գիտի,
06:45
how to bleach it.
147
389300
1200
թե ինչպես գունաթափել այն։
06:46
Now, of course, the man was very impressed with this young man of 17
148
390500
3200
Իհարկե, այդ մարդը շատ տպավորված էր 17 տարեկան երիտասարդով,
06:49
who could immediately give him the formula, so he recruited him.
149
393700
3800
ով անմիջապես տվեց նրանց գունաթափման բանաձևը, և նա աշխատանքի վերցրեց հորս։
06:53
And actually, without knowing it, my father had invented something
150
397500
3000
Եվ իրականում, առանց իմանալու, իմ հայրը հայտնագործեց մի բան,
06:56
we can find in every schoolchild's pencil case:
151
400500
2650
որը կարող ենք գտնել յուրաքանչյուր դպրոցականի մատիտների տուփի մեջ,
06:59
the so-called "correction pen."
152
403150
2850
այն է՝ այսպես կոչված «ուղղումներ անելու գրիչը»։
07:02
(Applause)
153
406500
5000
(Ծափահարություններ)
07:07
But it was only the beginning.
154
412000
1400
Բայց դա միայն սկիզբն էր։
07:09
That's my father.
155
413400
1600
Սա իմ հայրն է։
07:10
As soon as he got to the lab,
156
415000
1500
Լաբում հայտնվելուց հետո,
07:12
even though he was the youngest,
157
416500
1400
չնայած նրան, որ նա ամենաերիտասարդն էր,
07:13
he immediately saw that there was a problem with the making of forged documents.
158
417900
2900
հայրս անմիջապես հասկացավ, որ փաստաթղթեր կեղծելու գործում, իրենք խնդիր ունեն։
07:16
All the movements stopped at falsifying.
159
420800
2900
Բոլոր շարժումները դադարել էին փաստաթղթեր կեղծել։
07:19
But demand was ever-growing
160
423700
2600
Սակայն դրա պահանջարկը գնալով աճում էր,
07:22
and it was difficult to tamper with existing documents.
161
426300
2600
իսկ առկա փաստաթղթերով շատ դժվար էր կեղծիքներ անել։
07:24
He told himself it was necessary to make them from scratch.
162
428900
1500
Նա ասաց ինքն իրեն, որ անհրաժեշտ է ստեղծել դրանք զրոյից։
07:26
He started a press. He started photoengraving.
163
430400
2800
Նա տպարան բացեց։ Սկսեց լուսանկարներ փորագրել։
07:29
He started making rubber stamps.
164
433200
1600
Նա սկսեց ռետինե կնիքներ պատրաստել։
07:30
He started inventing all kind of things --
165
434800
1800
Նա սկսեց ամեն տեսակի բաներ հայտնագործել,
07:32
with some materials he invented a centrifuge using a bicycle wheel.
166
436600
3400
որոշ նյութեր կիրառելով նա հայտնագործեց հեծանիվի անիվ օգտագործող ցենտրիֆուգա։
07:35
Anyway, he had to do all this
167
440000
2000
Ինչևէ, նա ստիպված էր անել այս ամենը,
07:37
because he was completely obsessed with output.
168
442000
2800
քանի որ նա ամբողջովին տարված էր արդյունքով։
07:40
He had made a simple calculation:
169
444800
2200
Նա մի պարզ թվաբանություն արեց․
07:42
In one hour he could make 30 forged documents.
170
447000
3100
մեկ ժամում նա կարողանում էր կեղծել 30 փաստաթուղթ։
07:46
If he slept one hour, 30 people would die.
171
450100
4400
Եթե նա քներ մեկ ժամ, 30 հոգի կմահանար։
07:50
This sense of
172
454500
3000
Այլ մարդկանց կյանքի համար
07:53
responsibility for other people's lives when he was just 17 --
173
457500
3200
17 տարեկանում պատասխանատվության այդ զգացումը,
07:56
and also his guilt for being a survivor,
174
460700
3000
ինչպես նաև մեղքի զգացումը,
07:59
since he had escaped the camp when his friends had not --
175
463700
3600
որ նա կարողացել է փախչել ճամբարից, իսկ իր ընկերները՝ ոչ,
08:03
stayed with him all his life.
176
467300
2252
մնացել է իր հետ իր ողջ կյանքի ընթացքում։
08:05
And this is maybe what explains why, for 30 years,
177
469553
2917
Եվ միգուցե դա բացատրում է, թե ինչու նա 30 տարի
08:08
he continued to make false papers
178
472471
2629
շարունակել է փաստաթղթեր կեղծել
08:11
at the expense of all kinds of sacrifices.
179
475100
2300
բոլոր տեսակի զոհաբերությունների գնալով։
08:13
I'd like to talk about those sacrifices,
180
477400
900
Ես ուզում եմ խոսել այդ զոհաբերությունների մասին,
08:14
because there were many.
181
478300
1900
որովհետև դրանք շատ էին։
08:16
There were obviously financial sacrifices
182
480200
2500
Ակնհայտորեն կային ֆինանսական զոհաբերություններ,
08:18
because he always refused to be paid.
183
482700
1800
որովհետև նա միշտ հրաժարվում էր վճարից:
08:20
To him, being paid would have meant being a mercenary.
184
484500
2700
Նրա կողմից գումար ստանալը դիտվում էր որպես շահամոլություն:
08:23
If he had accepted payment,
185
487200
1600
Եթե նա վճար ընդուներ,
08:24
he wouldn't be able to say "yes" or "no"
186
488800
1800
նա ի վիճակի չէր լինի ասել ոչ,
08:26
depending on what he deemed a just or unjust cause.
187
490600
2400
եթե դեպքն արդար չլիներ:
08:28
So he was a photographer by day,
188
493000
1900
Այսպիսով, օրվա ընթացքում նա լուսանկարիչ էր,
08:30
and a forger by night for 30 years.
189
494900
1600
իսկ գիշերները` կեղծարար 30 տարիների ընթացքում:
08:32
He was broke all of the time.
190
496500
2000
Նա երբեք գումար չուներ:
08:34
Then there were the emotional sacrifices:
191
498500
3000
Բացի դրանից կային նաև էմոցիոնալ զոհաբերություններ:
08:37
How can one live with a woman while having so many secrets?
192
501500
3000
Ինչպե՞ս կարելի է ապրել մի կնոջ հետ, երբ այդքան շատ գաղտնիք ունես:
08:40
How can one explain what one does at night in the lab, every single night?
193
504500
4200
Ինչպե՞ս կարելի է բացատրել, թե ինչ ես անում յուրաքանչյուր գիշեր լաբում:
08:44
Of course, there was another kind of sacrifice
194
508700
3300
Իհարկե, կար նաև մի այլ տեսակ զոհաբերություն,
08:47
involving his family that I understood much later.
195
512000
3400
որը ներառում էր իր ընտանիքը և որը ես հասկացա շատ ավելի ուշ:
08:51
One day my father introduced me to my sister.
196
515400
3100
Մի օր հայրս ներկայացրեց ինձ իմ քրոջը:
08:54
He also explained to me that I had a brother, too,
197
518500
4000
Նա բացատրեց նաև, որ ես եղբայր էլ ունեմ,
08:58
and the first time I saw them I must have been three or four,
198
522500
6000
և առաջին անգամ երբ հանդիպեցի իրենց ես երեք կամ չորս տարեկան էի,
09:04
and they were 30 years older than me.
199
528500
1800
իսկ նրանք 30 տարով մեծ էին ինձանից:
09:06
They are both in their sixties now.
200
530300
5500
Հիմա նրանք երկուսն էլ մոտ վաթսուն տարեկան են:
09:11
In order to write the book,
201
535800
2700
Գիրքը գրելու համար,
09:14
I asked my sister questions. I wanted to know who my father was,
202
538500
3500
ես քրոջս հարցեր էի տալիս: Ես ուզում էի իմանալ, թե ով է եղել իմ հայրը,
09:17
who was the father she had known.
203
542000
1500
հայրը, որին նա գիտեր։
09:19
She explained that the father that she'd had
204
543500
4100
Նա բացատրեց, որ հայրը, որին նա գիտեր,
09:23
would tell them he'd come and pick them up on Sunday to go for a walk.
205
547600
4200
ասում էր իրենց, որ կգա իրենց հետևից կիրակի օրը և նրանք կգնան զբոսանքի։
09:27
They would get all dressed up and wait for him,
206
551800
2600
Նրանք հագնվում և սպասում էին նրան,
09:30
but he would almost never come.
207
554400
1800
բայց հայրս երբեք չէր գալիս։
09:32
He'd say, "I'll call." He wouldn't call.
208
556200
3300
Նա ասում էր․ «Ես կզանգեմ» և չէր զանգում։
09:35
And then he would not come.
209
559500
2000
Իսկ հետո չէր գալիս։
09:37
Then one day he totally disappeared.
210
561500
3300
Եվ ապա մի օր նա անհայտացավ:
09:40
Time passed,
211
564800
1400
Անցավ ժամանակ,
09:42
and they thought he had surely forgotten them,
212
566200
3200
և սկզբում նրանք մտածում էին, որ հայրս մոռացել է
09:45
at first.
213
569400
1600
իրենց մասին:
09:46
Then as time passed,
214
571000
1500
Ապա, ժամանակի հետ,
09:48
at the end of almost two years, they thought,
215
572500
2000
մոտ երկու տարի անց, նրանք մտածեցին,
09:50
"Well, perhaps our father has died."
216
574500
3200
«Դե, միգուցե մեր հայրը մահացել է»։
09:53
And then I understood
217
577700
2300
Այնուհետև ես հասկացա,
09:55
that asking my father so many questions
218
580000
2900
որ հորս այդքան հարց տալով,
09:58
was stirring up a whole past he probably didn't feel like talking about
219
582900
2800
ես հիշեցնում եմ իրեն անցյալը, որի մասին նա հավանաբար չի ցանկանում խոսել,
10:01
because it was painful.
220
585700
1600
քանի որ այն ցավոտ է:
10:03
And while my half brother and sister thought they'd been abandoned,
221
587300
4700
Եվ մինչ իմ եղբայրը և քույրը իրենց համարում էին լքված
10:07
orphaned,
222
592000
1700
և որբ,
10:09
my father was making false papers.
223
593700
2300
հայրս կեղծ փաստաթղթեր էր պատրաստում:
10:11
And if he did not tell them, it was of course to protect them.
224
596000
3500
Եվ եթե նա չէր ասում իրենց դրա մասին, դա միայն իրենց պաշտպանելու համար էր:
10:15
After the liberation he made false papers
225
599500
1800
Ազատագրումից հետո նա փաստաթղթեր էր կեղծում
10:17
to allow the survivors of concentration camps to immigrate to Palestine
226
601300
2900
թույլ տալու համար համակենտրոնացման ճամբարներից փրկվածներին գաղթել Պաղեստին,
10:20
before the creation of Israel.
227
604200
1900
մինչ Իսրայելի ստեղծումը։
10:22
And then, as he was a staunch anti-colonialist,
228
606100
2400
Դրանից հետո նա հավատարիմ հակա-գաղութական էր,
10:24
he made false papers for Algerians during the Algerian war.
229
608500
3500
նա կեղծում էր թղթեր ալժիրցիների համար` ալժիրական պատերազմի ժամանակ։
10:27
After the Algerian war,
230
612000
2600
Ալժիրական պատերազմից հետո,
10:30
at the heart of the international resistance movements,
231
614600
2600
միջազգային դիմադրողություն ցույց տվող շարժումների շրջանակներում
10:33
his name circulated
232
617200
1700
նրա անունը հայտնի դարձավ,
10:34
and the whole world came knocking at his door.
233
618900
2300
և ամբողջ աշխարհը թակեց նրա դուռը։
10:37
In Africa there were countries fighting for their independence:
234
621200
3500
Աֆրիկայում երկրները պայքարում էին իրենց անկախության համար,
10:40
Guinea, Guinea-Bissau, Angola.
235
624700
3000
Գվինեա, Գվինեա-Բիասսու, Անգոլա։
10:43
And then my father connected with Nelson Mandela's anti-apartheid party.
236
627700
4500
Այնուհետև իմ հայրը միացավ Նելսոն Մանդելայի ռասայական խտրականության դեմ կուսակցությանը։
10:48
He made false papers for persecuted black South Africans.
237
632200
3500
Նա փաստաթղթեր էր կեղծում սևամորթ հարավաֆրիկացիների համար, ովքեր հետապնդվում էին։
10:51
There was also Latin America.
238
635700
1800
Կար նաև Լատինական Ամերիկան։
10:53
My father helped those who resisted dictatorships
239
637500
2700
Հայրս օգնում էր նրանց, ովքեր դիմադրություն էին ցույց տալիս դիկտատուրաներին
10:56
in the Dominican Republic, Haiti,
240
640200
1900
Դոմինիկան հանրապետությունում, Հայիթիում,
10:58
and then it was the turn of Brazil, Argentina, Venezuela, El Salvador, Nicaragua,
241
642100
6100
այնուհետև հերթը հասավ Բրազիլիային, Արգենտինային, Էլ Սալվադորին, Նիկարագուային,
11:04
Colombia, Peru, Uruguay, Chile and Mexico.
242
648200
5600
Կոլումբիային, Պեռուին, Ուրուգվային, Չիլիին և Մեքսիկային։
11:09
Then there was the Vietnam War.
243
653800
1700
Այնուհետև սկսվեց Վիետնամի պատերազմը։
11:11
My father made false papers for the American deserters
244
655500
2300
Հայրս կեղծ փաստաթղթեր էր սարքում ամերիկացի դասալիքների համար,
11:13
who did not wish to take up arms against the Vietnamese.
245
657800
3200
ովքեր չէին ցանկանում պատերզմել վիետնամացիների հետ։
11:16
Europe was not spared either.
246
661000
2000
Եվրոպան նույնպես չխնայվեց։
11:18
My father made false papers for the dissidents
247
663000
2141
Հայրս կեղծ փաստաթղթեր է սարքել դասալիքների համար
11:21
against Franco in Spain, Salazar in Portugal,
248
665142
3758
Ֆրանկոյի դեմ Իսպանիայում, Սալազարի դեմ Պորտուգալիայում,
11:24
against the colonels' dictatorship in Greece,
249
668900
4992
գնդապետական դիկտատուրայի դեմ Հունաստանում,
11:29
and even in France.
250
673893
1707
և նույնիսկ Ֆրանսիայում։
11:31
There, just once, it happened in May of 1968.
251
675600
3154
Այնտեղ, դա պատահել է միայն մեկ անգամ, 1968 թ․-ի մայիսին։
11:34
My father watched, benevolently, of course,
252
678755
2645
Հայրս դիտում էր, ոչ առանց հիացմունքի,
11:37
the demonstrations of the month of May,
253
681400
2800
մայիսի ապստամբությունները,
11:40
but his heart was elsewhere, and so was his time
254
684200
2300
բայց նրա սիրտն այլ տեղ էր, ինչպես նաև նրա ժամանակը,
11:42
because he had over 15 countries to serve.
255
686500
3500
քանի որ նա սպասարկում էր ավելի քան 15 երկիր։
11:45
Once, though, he agreed to make false papers
256
690000
2368
Մի անգամ, սակայն, նա համաձայնվեց կեղծ փաստաթղթեր սարքել
11:48
for someone you might recognize.
257
692369
1943
մի մարդու համար, ում դուք միգուցե ճանաչեք։
11:50
(Laughter)
258
694313
2916
(Ծիծաղ)
11:53
He was much younger in those days,
259
697230
1620
Նա շատ ավելի երիտասարդ էր այն ժամանակ,
11:54
and my father agreed to make false papers
260
698850
2150
և հայրս համաձայնվեց կեղծել փաստաթղթերը,
11:56
to enable him to come back and speak at a meeting.
261
701000
3036
որպեսզի նա կարողանա վերադառնալ և ելույթ ունենալ մի հանդիպման ընթացքում։
11:59
He told me that those false papers were the most media-relevant
262
704037
4963
Նա ասաց ինձ, որ այդ կեղծ թղթերը լրատվության հետ ամենաշատ կապ
12:04
and the least useful he'd had to make in all his life.
263
709000
3500
և ամենաքիչ օգտակարությունն ունեին։
12:08
But, he agreed to do it,
264
712500
1500
Բայց նա համաձայնվեց կեղծել դրանք,
12:09
even though Daniel Cohn-Bendit's life was not in danger,
265
714000
3400
չնայած Դանիել Քոն-Բենդիտի կյանքն այլևս վտանգված չէր,
12:13
just because
266
717400
2194
զուտ այն պատճառով,
12:15
it was a good opportunity
267
719595
1405
որ դա հիանալի հնարավորություն էր
12:16
to mock the authorities,
268
721000
2484
իշխանություններին ծաղրել,
12:19
and to show them that there's nothing more porous than borders --
269
723485
3015
և ցույց տալ իրենց, որ սահմաններից ավելի ծակոտկեն բան չկա,
12:22
and that ideas have no borders.
270
726500
4500
և որ գաղափարները սահման չունեն։
12:26
All my childhood,
271
731000
2000
Իմ մանկության ընթացքում,
12:28
while my friends' dads would tell them Grimm's fairy tales,
272
733000
4097
երբ ընկերներիս հայրիկները Գրիմ եղբայրների հեքիաթներ էին պատմում իրենց,
12:32
my father would tell me stories about very unassuming heroes
273
737098
3889
իմ հայրը պատմում էր ինձ շատ համեստ հերոսների մասին,
12:36
with unshakeable utopias
274
740988
2916
ովքեր անկոտրում երազանքներ ունեին,
12:39
who managed to make miracles.
275
743905
2916
և հրաշքներ էին գործում։
12:42
And those heroes did not need an army behind them.
276
746822
3978
Եվ այդ հերոսները իրենց մեջքի հետևում բանակների կարիք չունեին։
12:46
Anyhow, nobody would have followed them,
277
750800
2500
Ամեն դեպքում, նրանց ոչ մեկըչէր հետևի,
12:49
except for a handful [of] men and women of conviction and courage.
278
753300
3245
բացի մի քանի տղամարդկանցից ու կանանցից, ովքեր քաջ են ու համոզմունքների տեր։
12:52
I understood much later
279
756546
1254
Ես շատ ավելի ուշ հասկացա,
12:53
that actually it was his own story my father would tell me to get me to sleep.
280
757800
3607
որ հայրս իրականում իր սեփական պատմությունն էր պատմում ինձ։
12:57
I asked him whether, considering the sacrifices he had to make,
281
761408
2916
Ես հարցեցի նրան, որ հաշվի առնելով բոլոր զոհաբերությունները, որ նա ստիպված էր անել,
13:00
he ever had any regrets.
282
764325
1944
նա որևէ բանի համար զղջում է։
13:02
He said no.
283
766270
1730
Նա ասաց՝ ոչ։
13:03
He told me that he would have been unable
284
768000
2159
Նա ասաց, որ անկարող կլիներ
13:06
to witness or submit to injustice without doing anything.
285
770160
2916
անարդարության ականատես լինել և հնազանդվել՝ առանց որևէ բան անելու։
13:08
He was persuaded, and he's still convinced
286
773077
3023
Նա համոզված էր, և դեռ համոզված է,
13:12
that another world is possible --
287
776100
2200
որ հնարավոր է ուրիշ աշխարհ,
13:14
a world where no one would ever need a forger.
288
778300
3000
մի աշխարհ, որ կեղծարարների կարիք չի ունենա։
13:17
He's still dreaming about it.
289
781300
2000
Նա դեռ երազում է դրա մասին։
13:19
My father
290
783300
1444
Իմ հայրը
13:20
is here in the room today.
291
784745
1755
այսօր այս սենյակում է։
13:22
His name is Adolfo Kaminsky and I'm going to ask him to stand up.
292
786500
4079
Նրա անունը Ադոլֆո Կամինսկի է, և ես պիտի խնդրեմ, որ նա ոտքի բարձրանա։
13:26
(Applause)
293
790580
20419
(Ծափահարություններ)
13:46
Thank you.
294
811000
3000
Շնորհակալություն։
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kaminsky - Actor and writerSarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission.
Why you should listen
Born in 1979 in Algeria, of an Argentinean father with Russian origins, and a Tuareg Algerian mother, Sarah Kaminsky arrived in France when she was 3 years old. Passionate about art since her childhood, she started learning the cello at age 4. As a teenager, she discovered two passions, which are still vibrant in her life: theater and writing. Since then, she's shared her time between her acting career and writing screenplays, plays or books.
In 2009, Sarah wrote a book worthy of the best spy novels, based on the true story of her father, Adolfo Kaminsky, genius-forger who committed his know-how and convictions to serve the French Resistance during World War II, saving thousands of Jewish families, and many others over the course of 30 years for various causes around the world.
Sarah Kaminsky | Speaker | TED.com