TEDxParis 2010
Sarah Kaminsky: My father the forger
Sarah Kaminsky: Mój ojciec fałszerz
Filmed:
Readability: 3.7
660,630 views
Sarah Kaminsky opowiada niezwykłą historię swojego ojca Adolfo i jego działań podczas II wojny światowej - używania swojej pomysłowości i talentu do ratowania życia. Ten wykład z TEDxParis jest po francusku, ma domyślne angielskojęzyczne napisy.
Sarah Kaminsky - Actor and writer
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission. Full bio
Sarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I am the daughter of a forger,
0
1000
2916
Jestem córką fałszerza,
00:19
not just any forger ...
1
3916
1945
nie zwykłego fałszerza...
00:21
When you hear the word "forger," you often understand "mercenary."
2
5861
2917
Kiedy słyszycie słowo "fałszerz", często rozumiecie "najemnik".
00:24
You understand "forged currency," "forged pictures."
3
8778
3522
Myślicie o podrabianej walucie i obrazach.
00:28
My father is no such man.
4
12300
2312
Mój ojciec nie jest takim człowiekiem.
00:30
For 30 years of his life,
5
14612
1188
Przez 30 lat swojego życia
00:31
he made false papers --
6
15800
2702
wyrabiał fałszywe dokumenty -
00:34
never for himself, always for other people,
7
18502
1945
nigdy dla siebie, zawsze dla innych
00:36
and to come to the aid of the persecuted and the oppressed.
8
20447
3889
i by pomagać prześladowanym i uciskanym.
00:40
Let me introduce him.
9
24336
2164
Pozwólcie, że go przedstawię.
00:42
Here is my father at age 19.
10
26500
3000
To mój ojciec w wieku 19 lat.
00:45
It all began for him during World War II,
11
29500
4000
Wszystko zaczęło się dla niego podczas II wojny światowej,
00:49
when at age 17 he found himself thrust
12
33500
2000
kiedy w wieku 17 lat został rzucony
00:51
into a forged documents workshop.
13
35500
1700
do warsztatu podrabianych dokumentów.
00:53
He quickly became the false papers expert of the Resistance.
14
37200
4500
Szybko stał się ekspertem ruchu oporu od fałszywych dokumentów.
00:57
And it's not a banal story --
15
41700
1800
I nie jest to banalna historia -
00:59
after the liberation he continued
16
43500
3000
po wyzwoleniu kontynuował
01:02
to make false papers until the '70s.
17
46500
3100
wyrabianie fałszywych dokumentów do lat 70-tych.
01:05
When I was a child
18
49600
1650
Kiedy byłam dzieckiem
01:07
I knew nothing about this, of course.
19
51250
2148
oczywiście nic o tym nie wiedziałam.
01:09
This is me in the middle making faces.
20
53398
2502
To ja w środku stroję miny.
01:11
I grew up in the Paris suburbs
21
55900
2332
Wyrosłam na paryskich przedmieściach
01:14
and I was the youngest of three children.
22
58232
3889
i byłam najmłodszym z trojga dzieci.
01:18
I had a "normal" dad like everybody else,
23
62121
2890
Miałam "normalnego" ojca jak każdy,
01:20
apart from the fact that he was 30 years older than ...
24
65011
1945
poza tym, że był on o 30 lat starszy...
01:22
well, he was basically old enough to be my grandfather.
25
66956
3889
właściwie to był dostatecznie stary by być moim dziadkiem.
01:26
Anyway, he was a photographer and a street educator,
26
70845
2955
Tak czy owak, był on fotografem i pedagogiem ulicy
01:29
and he always taught us to obey the law very strictly.
27
73800
3600
i zawsze uczył nas byśmy bardzo ściśle przestrzegali prawa.
01:33
And, of course, he never talked about his past life
28
77400
2300
I oczywiście nigdy nie mówił o swojej przeszłości
01:35
when he was a forger.
29
79700
2200
kiedy był fałszerzem.
01:37
There was, however, an incident I'm going to tell you about,
30
81900
2559
Jednak był taki incydent, o którym wam opowiem,
01:40
that perhaps could have led me suspect something.
31
84459
2917
który prawdopodobnie powinien był mi dać coś do myślenia.
01:43
I was in high school and got a bad grade,
32
87376
2917
Byłam w szkole średniej i dostałam zły stopień,
01:46
a rare event for me,
33
90293
1945
coś, co mi się rzadko zdarzało,
01:48
so I decided to hide it from my parents.
34
92238
2945
więc zdecydowałam, że ukryję to przed rodzicami.
01:51
In order to do that, I set out to forge their signature.
35
95183
3889
Aby to zrobić, zdecydowałam, że podrobię ich podpisy.
01:54
I started working on my mother's signature,
36
99072
3128
Zaczęłam pracować nad podpisem mojej matki,
01:58
because my father's is absolutely impossible to forge.
37
102200
2707
ponieważ ojca jest absolutnie niemożliwy do podrobienia.
02:00
So, I got working. I took some sheets of paper
38
104907
2917
Więc zaczęłam pracować. Wzięłam kartki papieru
02:03
and started practicing, practicing, practicing,
39
107824
2917
i zaczęłam ćwiczyć, ćwiczyć, ćwiczyć,
02:06
until I reached what I thought was a steady hand,
40
110742
1944
dopóki nie osiągnęłam stabilności ręki
02:08
and went into action.
41
112686
1944
i zaczęłam działać.
02:10
Later, while checking my school bag,
42
114631
2369
Potem, podczas przeglądania mojej teczki,
02:12
my mother got hold of my school assignment and immediately saw that the signature was forged.
43
117000
3492
moja matka znalazła zadanie domowe i natychmiast zauważyła, że podpis został podrobiony.
02:16
She yelled at me like she never had before.
44
120492
1945
Krzyczała na mnie jak nigdy przedtem.
02:18
I went to hide in my bedroom, under the blankets,
45
122437
2917
Poszłam się schować do sypialni, pod koce,
02:21
and then I waited for my father to come back from work
46
125354
2945
a potem czekałam na ojca aż wróci z pracy
02:24
with, one could say, much apprehension.
47
128299
1890
z, można powiedzieć, dużym lękiem.
02:26
I heard him come in.
48
130189
1972
Słyszałam jak wchodzi.
02:28
I remained under the blankets. He entered my room,
49
132161
3917
Zostałam pod kocami. Wszedł do mojego pokoju,
02:31
sat on the corner of the bed,
50
136078
1945
usiadł na rogu łóżka
02:33
and he was silent, so I pulled the blanket from my head,
51
138023
2890
i był cicho, więc ściągnęłam koc z głowy,
02:36
and when he saw me he started laughing.
52
140913
2917
a kiedy mnie zobaczył zaczął się śmiać.
02:39
He was laughing so hard, he could not stop and he was holding my assignment in his hand.
53
143830
2917
Śmiał się tak bardzo, że nie mógł przestać i trzymał moje zadanie domowe w dłoni.
02:42
Then he said, "But really, Sarah, you could have worked harder! Can't you see it's really too small?"
54
146747
4353
Potem powiedział: "No naprawdę, Sarah, mogłaś się postarać bardziej! Nie widzisz, że podpis jest za mały?"
02:47
Indeed, it's rather small.
55
151100
5900
Rzeczywiście, jest dość mały.
02:52
I was born in Algeria.
56
157000
2000
Urodziłam się w Algierii.
02:54
There I would hear people say my father was a "moudjahid"
57
159000
3305
Tam słyszałam, jak ludzie mówili, że mój ojciec jest "mudżahidem",
02:58
and that means "fighter."
58
162305
1195
a to oznacza "wojownika".
02:59
Later on, in France, I loved eavesdropping on grownups' conversations,
59
163500
4584
Później, we Francji, kochałam podsłuchiwać rozmowy dorosłych
03:03
and I would hear all sorts of stories about my father's previous life,
60
168084
2917
i słyszałam różne historie o przeszłości mojego ojca,
03:06
especially that he had "done" World War II,
61
171001
2918
szczególnie to, że "działał" podczas II wojny światowej,
03:09
that he had "done" the Algerian war.
62
173919
1944
że "działał" podczas wojny w Algierii.
03:11
And in my head I would be thinking that "doing" a war meant being a soldier.
63
175863
2918
I w głowie myślałam sobie, że "działanie" oznacza bycie żołnierzem.
03:14
But knowing my father, and how he kept saying that he was a pacifist and non-violent,
64
178781
3917
Ale znając swojego ojca i to jak powtarzał, że jest pacyfistą i nie znosi przemocy,
03:18
I found it very hard to picture him with a helmet and gun.
65
182698
3302
było mi bardzo trudno wyobrazić go sobie z hełmem i pistoletem.
03:21
And indeed, I was very far from the mark.
66
186000
2000
I rzeczywiście, byłam bardzo daleko od prawdy.
03:23
One day, while my father was working on a file
67
188000
3200
Pewnego dnia, gdy mój ojciec pracował nad formularzem
03:27
for us to obtain French nationality,
68
191200
3166
byśmy dostali francuskie obywatelstwo,
03:30
I happened to see some documents
69
194366
1945
zobaczyłam pewne dokumenty,
03:32
that caught my attention.
70
196311
2417
które zwróciły moją uwagę.
03:34
These are real!
71
198728
1672
Te są prawdziwe!
03:36
These are mine, I was born an Argentinean.
72
200400
2718
Są moje, urodziłam się w Argentynie.
03:39
But the document I happened to see
73
203118
1782
Ale dokument, który zobaczyłam,
03:40
that would help us build a case for the authorities
74
204900
2107
który miał nam pomóc przedstawić argumenty przed władzą,
03:42
was a document from the army
75
207007
2693
był dokumentem od wojska,
03:45
that thanked my father for his work
76
209700
3169
które dziękowało mojemu ojcu za jego pracę
03:48
on behalf of the secret services.
77
212869
1919
w imieniu służb specjalnych.
03:50
And then, suddenly, I went "wow!"
78
214788
2917
A potem, nagle, pomyślałam "wow!".
03:53
My father, a secret agent?
79
217705
1695
Mój ojciec tajnym agentem?
03:55
It was very James Bond.
80
219400
2166
To było bardzo w stylu Jamesa Bonda.
03:57
I wanted to ask him questions, which he didn't answer.
81
221566
4889
Chciałam zadawać mu pytania, na które nie odpowiadał.
04:02
And later, I told myself that
82
226455
2945
A potem powiedziałam sobie, że
04:05
one day I would have to question him.
83
229400
2600
pewnego dnia będę musiała go zapytać.
04:07
And then I became a mother and had a son,
84
232000
2151
A potem zostałam matką i miałam syna
04:10
and finally decided it was time -- that he absolutely had to talk to us.
85
234151
3149
i w końcu zdecydowałam, że to już czas - że koniecznie musi nam powiedzieć.
04:13
I had become a mother
86
237300
2000
Zostałam matką,
04:15
and he was celebrating his 77th birthday,
87
239300
2000
a on obchodził 77-me urodziny
04:17
and suddenly I was very, very afraid.
88
241300
2300
i nagle bardzo się wystraszyłam.
04:19
I feared he'd go
89
243600
2248
Bałam się, że odejdzie
04:21
and take his silences with him,
90
245848
1945
i zabierze ze sobą swoje milczenie
04:23
and take his secrets with him.
91
247793
1944
oraz sekrety.
04:25
I managed to convince him that it was important for us,
92
249737
2363
Udało mi się go przekonać, że było to dla nas ważne,
04:28
but possibly also for other people
93
252100
1527
ale pewnie także dla innych ludzi,
04:29
that he shared his story.
94
253627
1945
by opowiedział swoją historię.
04:31
He decided to tell it to me
95
255572
1944
Zdecydował się mi to opowiedzieć,
04:33
and I made a book,
96
257516
1284
a ja napisałam książkę,
04:34
from which I'm going to read you some excerpts later.
97
258800
2606
której niektóre fragmenty przeczytam wam później.
04:37
So, his story. My father was born in Argentina.
98
261406
2917
Więc jego historia. Mój ojciec urodził się w Argentynie.
04:40
His parents were of Russian descent.
99
264323
1945
Jego rodzice mieli rosyjskie pochodzenie.
04:42
The whole family came to settle in France in the '30s.
100
266268
3917
Cała rodzina osiedliła się we Francji w latach 30-tych.
04:46
His parents were Jewish, Russian and above all, very poor.
101
270186
4814
Jego rodzice byli Żydami, Rosjanami, a ponad wszystko bardzo biednymi ludźmi.
04:50
So at the age of 14 my father had to work.
102
275000
3000
Więc w wieku 14 lat mój ojciec musiał pracować.
04:53
And with his only diploma,
103
278000
1200
I ze swoim jedynym dyplomem,
04:55
his primary education certificate,
104
279200
1300
świadectwem ukończenia szkoły podstawowej,
04:56
he found himself working at a dyer - dry cleaner.
105
280500
2500
zaczął pracować u barwiarza, w pralni chemicznej.
04:58
That's where he discovered something totally magical,
106
283000
3200
To tam odkrył coś zupełnie magicznego,
05:02
and when he talks about it, it's fascinating --
107
286200
1800
a kiedy o tym mówi jest to fascynujące -
05:03
it's the magic of dyeing chemistry.
108
288000
2800
to magia barwników chemicznych.
05:06
During that time the war was happening
109
290800
1800
W tym czasie toczyła się wojna,
05:08
and his mother was killed when he was 15.
110
292600
2867
a jego matka została zabita kiedy miał 15 lat.
05:11
This coincided with the time when
111
295468
2532
To zbiegło się w czasie z tym, kiedy
05:13
he threw himself body and soul into chemistry
112
298000
2000
ciałem i duszą wciągnął się w chemię,
05:15
because it was the only consolation for his sadness.
113
300000
2700
ponieważ było to jedyne pocieszenie w jego smutku.
05:18
All day he would ask many questions to his boss
114
302700
3463
Całymi dniami zadawał wiele pytań swojemu szefowi
05:22
to learn, to accumulate more and more knowledge,
115
306164
2836
by się uczyć, gromadzić coraz więcej wiedzy,
05:24
and at night, when no one was looking,
116
309000
1500
a w nocy, kiedy nikt nie patrzył,
05:26
he'd put his experience to practice.
117
310500
2200
wykorzystywał swoje doświadczenie w praktyce.
05:28
He was mostly interested in ink bleaching.
118
312700
5100
Był najbardziej zainteresowany wywabianiem atramentu.
05:33
All this to tell you
119
317800
2200
Mówiąc to wszystko,
05:35
that if my father became a forger, actually,
120
320000
2500
jeśli mój ojciec został fałszerzem,
05:38
it was almost by accident.
121
322500
2000
to w rzeczywistości było to niemal przypadkiem.
05:40
His family was Jewish, so they were hounded.
122
324500
2500
Jego rodzina była żydowska, więc byli ścigani.
05:42
Finally they were all arrested and taken to the Drancy camp
123
327000
3000
W końcu wszyscy zostali aresztowani i zabrani do obozu Drancy,
05:45
and they managed to get out at the last minute thanks to their Argentinean papers.
124
330000
3200
ale zdołali się wydostać w ostatniej chwili dzięki argentyńskim papierom.
05:49
Well, they were out,
125
333200
1135
Wyszli, ale zawsze byli w niebezpieczeństwie.
05:50
but they were always in danger. The big "Jew" stamp was still on their papers.
126
334336
2916
Wielka pieczątka "Żyd" wciąż widniała w ich papierach.
05:53
It was my grandfather who decided they needed false documents.
127
337253
3247
To mój dziadek zdecydował, że potrzebują fałszywych dokumentów.
05:56
My father had been instilled with such respect for the law
128
340500
3500
Mojemu ojcu wpojono taki szacunek do prawa,
05:59
that although he was being persecuted,
129
344000
2000
że choć był prześladowany,
06:01
he'd never thought of false papers.
130
346000
2000
nigdy nie pomyślałby o fałszywych papierach.
06:03
But it was he who went to meet a man from the Resistance.
131
348000
3000
Ale to on poszedł na spotkanie z człowiekiem z ruchu oporu.
06:06
In those times documents had hard covers,
132
351000
2500
W tamtych czasach dokumenty miały twarde okładki,
06:09
they were filled in by hand,
133
353500
1500
były one wypełniane ręcznie
06:10
and they stated your job.
134
355000
3000
i zawierały informację o pracy.
06:13
In order to survive, he needed
135
358000
2200
Aby przetrwać potrzebował
06:16
to be working. He asked the man
136
360200
2000
pracować. Poprosił mężczyznę
06:18
to write "dyer."
137
362200
1800
by napisał "barwiarz".
06:19
Suddenly the man looked very, very interested.
138
364000
3000
Nagle ten człowiek wyglądał na bardzo, bardzo zainteresowanego.
06:22
As a "dyer," do you know how to bleach ink marks?
139
367000
3200
Jako "barwiarz" czy wiesz jak wybawić atrament?
06:26
Of course he knew.
140
370200
2300
Oczywiście, że wiedział.
06:28
And suddenly the man started explaining that
141
372500
1800
I nagle ten człowiek zaczął tłumaczyć, że
06:30
actually the whole Resistance had a huge problem:
142
374300
2700
w rzeczywistości cały ruch oporu miał wielki problem:
06:32
even the top experts
143
377000
2600
nawet najwięksi eksperci
06:35
could not manage to bleach an ink, called "indelible,"
144
379600
3600
nie mogli wywabić atramentu nazywanego "niezmywalny",
06:39
the "Waterman" blue ink.
145
383200
2200
niebieski atrament "Watermana".
06:41
And my father immediately replied that he knew exactly
146
385400
3900
A mój ojciec natychmiast odpowiedział, że wie dokładnie
06:45
how to bleach it.
147
389300
1200
jak go wywabić.
06:46
Now, of course, the man was very impressed with this young man of 17
148
390500
3200
Oczywiście mężczyzna był pod wielkim wrażeniem tego 17-letniego młodego chłopaka,
06:49
who could immediately give him the formula, so he recruited him.
149
393700
3800
który mógł od razu dać mu przepis, więc zrekrutował go.
06:53
And actually, without knowing it, my father had invented something
150
397500
3000
I rzeczywiście, nie wiedząc tego, mój ojciec wynalazł coś,
06:56
we can find in every schoolchild's pencil case:
151
400500
2650
co możemy znaleźć w piórniku każdego ucznia:
06:59
the so-called "correction pen."
152
403150
2850
tak zwany korektor.
07:02
(Applause)
153
406500
5000
(Oklaski)
07:07
But it was only the beginning.
154
412000
1400
Ale to był tylko początek.
07:09
That's my father.
155
413400
1600
To mój ojciec.
07:10
As soon as he got to the lab,
156
415000
1500
Kiedy tylko dostał się do laboratorium,
07:12
even though he was the youngest,
157
416500
1400
chociaż był najmłodszy,
07:13
he immediately saw that there was a problem with the making of forged documents.
158
417900
2900
od razu zauważył, że jest problem z oznaczaniem podrobionych dokumentów.
07:16
All the movements stopped at falsifying.
159
420800
2900
Wszystkie ruchy zatrzymywały się przy falsyfikowaniu.
07:19
But demand was ever-growing
160
423700
2600
Ale zapotrzebowanie wciąż rosło
07:22
and it was difficult to tamper with existing documents.
161
426300
2600
i było trudno manipulować istniejące dokumenty.
07:24
He told himself it was necessary to make them from scratch.
162
428900
1500
Powiedział sobie, że trzeba robić je od nowa.
07:26
He started a press. He started photoengraving.
163
430400
2800
Uruchomił prasę. Zajął się fotograwiurą.
07:29
He started making rubber stamps.
164
433200
1600
Wyrabiał gumowe pieczęcie.
07:30
He started inventing all kind of things --
165
434800
1800
Zaczął wynajdować różne rzeczy -
07:32
with some materials he invented a centrifuge using a bicycle wheel.
166
436600
3400
przy użyciu pewnych materiałów wynalazł wirówkę używając koła rowerowego.
07:35
Anyway, he had to do all this
167
440000
2000
W każdym razie, robił to wszystko,
07:37
because he was completely obsessed with output.
168
442000
2800
bo miał obsesję na punkcie produkcji.
07:40
He had made a simple calculation:
169
444800
2200
Dokonał prostych obliczeń:
07:42
In one hour he could make 30 forged documents.
170
447000
3100
w godzinę mógł wykonać 30 podrobionych dokumentów.
07:46
If he slept one hour, 30 people would die.
171
450100
4400
Jeśli prześpi godzinę, 30 ludzi umrze.
07:50
This sense of
172
454500
3000
To poczucie odpowiedzialności
07:53
responsibility for other people's lives when he was just 17 --
173
457500
3200
za życie innych ludzi, gdy miał tylko 17 lat -
07:56
and also his guilt for being a survivor,
174
460700
3000
a także jego poczucie winy dlatego, że przetrwał
07:59
since he had escaped the camp when his friends had not --
175
463700
3600
od kiedy uciekł z obozu, podczas gdy jego koledzy nie -
08:03
stayed with him all his life.
176
467300
2252
pozostały z nim na całe życie.
08:05
And this is maybe what explains why, for 30 years,
177
469553
2917
I może to wyjaśnia dlaczego, przez 30 lat,
08:08
he continued to make false papers
178
472471
2629
nadal wyrabiał fałszywe dokumenty
08:11
at the expense of all kinds of sacrifices.
179
475100
2300
kosztem różnych wyrzeczeń.
08:13
I'd like to talk about those sacrifices,
180
477400
900
Chciałabym opowiedzieć o tych wyrzeczeniach,
08:14
because there were many.
181
478300
1900
ponieważ było ich wiele.
08:16
There were obviously financial sacrifices
182
480200
2500
Były oczywiście finansowe ofiary,
08:18
because he always refused to be paid.
183
482700
1800
ponieważ zawsze odmawiał zapłaty.
08:20
To him, being paid would have meant being a mercenary.
184
484500
2700
Dla niego, pobieranie opłaty oznaczałoby bycie najemnikiem.
08:23
If he had accepted payment,
185
487200
1600
Gdyby przyjmował zapłatę,
08:24
he wouldn't be able to say "yes" or "no"
186
488800
1800
nie mógłby powiedzieć "tak" lub "nie"
08:26
depending on what he deemed a just or unjust cause.
187
490600
2400
zależnie od tego co uznawał za sprawiedliwą lub niesprawiedliwą sprawę.
08:28
So he was a photographer by day,
188
493000
1900
Więc w ciągu dnia był fotografem,
08:30
and a forger by night for 30 years.
189
494900
1600
a fałszerzem nocami przez 30 lat.
08:32
He was broke all of the time.
190
496500
2000
Był bankrutem cały czas.
08:34
Then there were the emotional sacrifices:
191
498500
3000
Były także koszty emocjonalne:
08:37
How can one live with a woman while having so many secrets?
192
501500
3000
Jak można żyć z kobietą mając tak wiele sekretów?
08:40
How can one explain what one does at night in the lab, every single night?
193
504500
4200
Jak można wyjaśnić co się robi nocami w laboratorium co noc?
08:44
Of course, there was another kind of sacrifice
194
508700
3300
Oczywiście był inny rodzaj poświęcenia
08:47
involving his family that I understood much later.
195
512000
3400
związany z jego rodziną, który zrozumiałam dużo później.
08:51
One day my father introduced me to my sister.
196
515400
3100
Pewnego dnia mój ojciec przedstawił mnie mojej siostrze.
08:54
He also explained to me that I had a brother, too,
197
518500
4000
Wyjaśnił mi także, że mam również brata
08:58
and the first time I saw them I must have been three or four,
198
522500
6000
i pierwszy raz, kiedy ich zobaczyłam musiałam mieć trzy czy cztery latka,
09:04
and they were 30 years older than me.
199
528500
1800
a oni byli o 30 lat starsi ode mnie.
09:06
They are both in their sixties now.
200
530300
5500
Oboje mają teraz przeszło 60 lat.
09:11
In order to write the book,
201
535800
2700
Aby napisać książkę,
09:14
I asked my sister questions. I wanted to know who my father was,
202
538500
3500
zadawałam mojej siostrze pytania. Chciałam wiedzieć kim był mój ojciec,
09:17
who was the father she had known.
203
542000
1500
kim był ojciec, którego ona znała.
09:19
She explained that the father that she'd had
204
543500
4100
Wyjaśniła mi, że ojciec którego miała
09:23
would tell them he'd come and pick them up on Sunday to go for a walk.
205
547600
4200
mówił im, że przyjdzie i zabierze ich w niedzielę na spacer.
09:27
They would get all dressed up and wait for him,
206
551800
2600
Ubierali się i czekali na niego,
09:30
but he would almost never come.
207
554400
1800
ale on prawie nigdy nie przychodził.
09:32
He'd say, "I'll call." He wouldn't call.
208
556200
3300
Mówił: "Zadzwonię" i nie dzwonił.
09:35
And then he would not come.
209
559500
2000
A potem nie przychodził.
09:37
Then one day he totally disappeared.
210
561500
3300
Potem pewnego dnia całkiem zniknął.
09:40
Time passed,
211
564800
1400
Czas mijał,
09:42
and they thought he had surely forgotten them,
212
566200
3200
a one myśleli, że na pewno o nich zapomniał,
09:45
at first.
213
569400
1600
na początku.
09:46
Then as time passed,
214
571000
1500
Potem, gdy mijał czas,
09:48
at the end of almost two years, they thought,
215
572500
2000
pod koniec prawie dwóch lat, pomyśleli:
09:50
"Well, perhaps our father has died."
216
574500
3200
"Cóż, może nasz ojciec umarł."
09:53
And then I understood
217
577700
2300
I wtedy zrozumiałam,
09:55
that asking my father so many questions
218
580000
2900
że zadawanie ojcu tak wielu pytań
09:58
was stirring up a whole past he probably didn't feel like talking about
219
582900
2800
rozpalało całą przeszłość i której pewnie nie chciał mówić,
10:01
because it was painful.
220
585700
1600
ponieważ było to bolesne.
10:03
And while my half brother and sister thought they'd been abandoned,
221
587300
4700
I gdy mój przyrodni brat i siostra myśleli, że zostali porzuceni,
10:07
orphaned,
222
592000
1700
osieroceni,
10:09
my father was making false papers.
223
593700
2300
mój ojciec robił fałszywe dokumenty.
10:11
And if he did not tell them, it was of course to protect them.
224
596000
3500
I nie powiedział im, ponieważ oczywiście chciał ich chronić.
10:15
After the liberation he made false papers
225
599500
1800
Po wyzwoleniu robił fałszywe dokumenty,
10:17
to allow the survivors of concentration camps to immigrate to Palestine
226
601300
2900
by pozwolić tym, którzy przetrwali obozy koncentracyjne, emigrować do Palestyny
10:20
before the creation of Israel.
227
604200
1900
przed utworzeniem Izraela.
10:22
And then, as he was a staunch anti-colonialist,
228
606100
2400
A potem, ponieważ był zagorzałym antykolonialistą,
10:24
he made false papers for Algerians during the Algerian war.
229
608500
3500
wyrabiał fałszywe papiery dla Algierczyków podczas wojny w Algierii.
10:27
After the Algerian war,
230
612000
2600
Po wojnie algierskiej,
10:30
at the heart of the international resistance movements,
231
614600
2600
w sercu międzynarodowych ruchów oporu,
10:33
his name circulated
232
617200
1700
krążyło jego imię
10:34
and the whole world came knocking at his door.
233
618900
2300
i cały świat pukał do jego drzwi.
10:37
In Africa there were countries fighting for their independence:
234
621200
3500
W Afryce były kraje walczące o swoją niepodległość:
10:40
Guinea, Guinea-Bissau, Angola.
235
624700
3000
Gwinea, Gwinea-Biaasu, Angola.
10:43
And then my father connected with Nelson Mandela's anti-apartheid party.
236
627700
4500
Potem mój ojciec związał się z partią Nelsona Mandeli przeciw apartheidowi.
10:48
He made false papers for persecuted black South Africans.
237
632200
3500
Wyrabiał fałszywe papiery dla prześladowanych czarnych mieszkańców Afryki Południowej.
10:51
There was also Latin America.
238
635700
1800
Była także Ameryka Łacińska.
10:53
My father helped those who resisted dictatorships
239
637500
2700
Mój ojciec pomagał tym, którzy stawiali opór dyktaturze
10:56
in the Dominican Republic, Haiti,
240
640200
1900
w Republice Dominikańskiej, na Haiti
10:58
and then it was the turn of Brazil, Argentina, Venezuela, El Salvador, Nicaragua,
241
642100
6100
a potem była Brazylia, Argentyna, Wenezuela, El Salvator, Nikaragua,
11:04
Colombia, Peru, Uruguay, Chile and Mexico.
242
648200
5600
Kolumbia, Peru, Urugwaj, Chile i Meksyk.
11:09
Then there was the Vietnam War.
243
653800
1700
Potem była wojna w Wietnamie.
11:11
My father made false papers for the American deserters
244
655500
2300
Mój ojciec wyrabiał fałszywe papiery dla amerykańskich dezerterów,
11:13
who did not wish to take up arms against the Vietnamese.
245
657800
3200
którzy nie chcieli walczyć przeciw Wietnamczykom.
11:16
Europe was not spared either.
246
661000
2000
Europa także nie była oszczędzona.
11:18
My father made false papers for the dissidents
247
663000
2141
Mój ojciec fałszował papiery dla dysydentów
11:21
against Franco in Spain, Salazar in Portugal,
248
665142
3758
przeciwko Franco w Hiszpanii, Salazarowi w Portugalii,
11:24
against the colonels' dictatorship in Greece,
249
668900
4992
przeciw dyktaturze pułkownika w Grecji,
11:29
and even in France.
250
673893
1707
a nawet we Francji.
11:31
There, just once, it happened in May of 1968.
251
675600
3154
Tam, tylko raz, zdarzyło się to w maju 1968 roku.
11:34
My father watched, benevolently, of course,
252
678755
2645
Mój ojciec obserwował, oczywiście życzliwie
11:37
the demonstrations of the month of May,
253
681400
2800
demostracje w maju,
11:40
but his heart was elsewhere, and so was his time
254
684200
2300
ale jego serce było gdzie indziej,
11:42
because he had over 15 countries to serve.
255
686500
3500
miał 15 krajów do obsłużenia.
11:45
Once, though, he agreed to make false papers
256
690000
2368
Raz zgodził się zrobić fałszywe papiery
11:48
for someone you might recognize.
257
692369
1943
dla kogoś, kogo możecie rozpoznać.
11:50
(Laughter)
258
694313
2916
(Śmiech)
11:53
He was much younger in those days,
259
697230
1620
Był wówczas znacznie młodszy,
11:54
and my father agreed to make false papers
260
698850
2150
a mój ojciec zgodził się zrobić fałszywe dokumenty
11:56
to enable him to come back and speak at a meeting.
261
701000
3036
by umożliwić mu powrót i wypowiedzenie się na zebraniu.
11:59
He told me that those false papers were the most media-relevant
262
704037
4963
Powiedział mi, że te fałszywe papiery były najbardziej medialne
12:04
and the least useful he'd had to make in all his life.
263
709000
3500
i najmniej przydatne wśród wszystkich jakie w życiu zrobił.
12:08
But, he agreed to do it,
264
712500
1500
Ale zgodził się na to,
12:09
even though Daniel Cohn-Bendit's life was not in danger,
265
714000
3400
choć życie Daniela Cohn-Bendita nie było w niebezpieczeństwie
12:13
just because
266
717400
2194
tylko dlatego,
12:15
it was a good opportunity
267
719595
1405
że była to dobra okazja,
12:16
to mock the authorities,
268
721000
2484
by zadrwić z władz
12:19
and to show them that there's nothing more porous than borders --
269
723485
3015
i pokazać im, że nie ma nic mniej szczelnego niż granice -
12:22
and that ideas have no borders.
270
726500
4500
i że idee nie znają granic.
12:26
All my childhood,
271
731000
2000
Całe moje dzieciństwo,
12:28
while my friends' dads would tell them Grimm's fairy tales,
272
733000
4097
podczas gdy ojcowie moich przyjaciół opowiadali bajki braci Grimm,
12:32
my father would tell me stories about very unassuming heroes
273
737098
3889
mój ojciec opowiadał mi historie o bardzo skromnych bohaterach
12:36
with unshakeable utopias
274
740988
2916
z niezachwianymi utopiami,
12:39
who managed to make miracles.
275
743905
2916
którzy zdołali czynić cuda.
12:42
And those heroes did not need an army behind them.
276
746822
3978
I ci bohaterowie nie potrzebowali żadnej armii, która by za nimi stała.
12:46
Anyhow, nobody would have followed them,
277
750800
2500
Tak czy owak nikt by za nimi nie podążał,
12:49
except for a handful [of] men and women of conviction and courage.
278
753300
3245
poza garstką mężczyzn i kobiet z przekonaniem i odwagą.
12:52
I understood much later
279
756546
1254
Znacznie później zrozumiałam,
12:53
that actually it was his own story my father would tell me to get me to sleep.
280
757800
3607
że w rzeczywistości była to własna historia mojego ojca, którą opowiadał mi na dobranoc.
12:57
I asked him whether, considering the sacrifices he had to make,
281
761408
2916
Zapytałam go czy, wziąwszy pod uwagę poświęcenia,
13:00
he ever had any regrets.
282
764325
1944
kiedykolwiek żałował.
13:02
He said no.
283
766270
1730
Powiedział, że nie.
13:03
He told me that he would have been unable
284
768000
2159
Powiedział mi, że nie byłby w stanie
13:06
to witness or submit to injustice without doing anything.
285
770160
2916
przyglądać się lub poddawać niesprawiedliwości nie robiąc nic.
13:08
He was persuaded, and he's still convinced
286
773077
3023
Został przekonany i jest nadal o tym przeświadczony,
13:12
that another world is possible --
287
776100
2200
że inny świat jest możliwy -
13:14
a world where no one would ever need a forger.
288
778300
3000
świat gdzie nikt nigdy nie będzie potrzebował fałszerza.
13:17
He's still dreaming about it.
289
781300
2000
Wciąż o tym marzy.
13:19
My father
290
783300
1444
Mój ojciec
13:20
is here in the room today.
291
784745
1755
jest tutaj dzisiaj.
13:22
His name is Adolfo Kaminsky and I'm going to ask him to stand up.
292
786500
4079
Nazywa się Adolfo Kaminsky i poproszę go, żeby wstał.
13:26
(Applause)
293
790580
20419
(Oklaski)
13:46
Thank you.
294
811000
3000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Sarah Kaminsky - Actor and writerSarah Kaminsky writes about her father, Adolfo Kaminsky, a forger with a mission.
Why you should listen
Born in 1979 in Algeria, of an Argentinean father with Russian origins, and a Tuareg Algerian mother, Sarah Kaminsky arrived in France when she was 3 years old. Passionate about art since her childhood, she started learning the cello at age 4. As a teenager, she discovered two passions, which are still vibrant in her life: theater and writing. Since then, she's shared her time between her acting career and writing screenplays, plays or books.
In 2009, Sarah wrote a book worthy of the best spy novels, based on the true story of her father, Adolfo Kaminsky, genius-forger who committed his know-how and convictions to serve the French Resistance during World War II, saving thousands of Jewish families, and many others over the course of 30 years for various causes around the world.
Sarah Kaminsky | Speaker | TED.com