TEDxMidAtlantic
Kakenya Ntaiya: A girl who demanded school
კაკენია ნტაია : გოგონა რომელმაც მოითხოვა სკოლა
Filmed:
Readability: 2.5
2,655,648 views
კაკენია ნტაიამ გარიგება დადო მამამისთან : ის გაივლიდა მასაის ტრადიციულ რიტუალს-ქალის სასქესო ორგანოს დაცვეთას, თუ მამამისი ნებას დართავდა სწავლა გაეგრძელებინა საშუალო სკოლაში.ნტაია გვიყვება უშიშარ ისტორიას სწავლის გაგრძელებაზე, ასევე მის მუშაობაზე სოფლის უფროსობასთან ,რათა აეშენებინა სკოლა გოგონებისთვის თავიანთ თემში. ეს არის ერთი ადამიანის საგანმანათლებლო მოგზაურობა, რომელმაც შეცვალა 125 ახალგაზრდა ქალის ბედი. (გადაღებულია TEDxMidAtlantic დროს.)
Kakenya Ntaiya - Educator and activist
Kakenya Ntaiya refused to accept the continued oppression of women in her Maasai village -- so she built a school that's shifting gender expectations in her community. Full bio
Kakenya Ntaiya refused to accept the continued oppression of women in her Maasai village -- so she built a school that's shifting gender expectations in her community. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
There's a group of people in Kenya.
0
473
4608
არსებობს ადამიანთა ჯგუფი კენიაში,
00:20
People cross oceans to go see them.
1
5081
4004
რომელთა სანახავად ადამიანები კვეთენ ოკეანეებს.
00:24
These people are tall.
2
9085
2034
ისინი არიან მაღლები,
00:27
They jump high. They wear red.
3
11119
4507
მათ შეუძლიათ მაღლა ხტომა, ისინი ატარებენ წითელს
00:31
And they kill lions.
4
15626
2112
და ისინი ხოცავენ ლომებს.
00:33
You might be wondering, who are these people?
5
17738
3057
ალბათ დაგაინტერესათ თუ ვინ არიან ეს ადამიანები ?
00:36
These are the Maasais.
6
20795
2594
ისინი არიან მასაის ხალხი .
00:39
And you know what's cool? I'm actually one of them.
7
23389
5902
და იცით რა არის ძალიან მაგარი? სინამდვილეში მეც ერთ-ერთი მათგანი ვარ.
00:45
The Maasais, the boys are brought up to be warriors.
8
29291
4360
მასაის ბიჭები იზრდებიან რომ გახდნენ მეომრები,
00:49
The girls are brought up to be mothers.
9
33651
3247
გოგონები კი იზრდებიან რომ გახდნენ დედები.
00:52
When I was five years old,
10
36898
2528
როდესაც მე ხუთი წლის ვიყავი,
00:55
I found out that I was engaged
11
39426
2568
მე აღმოვაჩინე რომ დანიშნული ვიყავი
00:57
to be married as soon as I reached puberty.
12
41994
3086
და მომწიფებისთანავე გავთხოვდებოდი.
01:00
My mother, my grandmother, my aunties,
13
45080
2986
დედაჩემი, ბებიაჩემი, ჩემი დეიდები
01:03
they constantly reminded me that
14
48066
2178
განუწყვეტლივ მახსენებდნენ, რომ
01:06
your husband just passed by.
15
50244
2720
ჩემმა მეუღლემ ეხლახანს ჩამიარა გვერდით.
01:08
(Laughter) Cool, yeah?
16
52964
4946
(სიცილი დარბაზში) ხომ მაგარია არა?
01:13
And everything I had to do from that moment
17
57910
3165
და ყველაფერი რაც ამ მომენტიდან მევალებოდა,
01:16
was to prepare me to be a perfect woman at age 12.
18
61075
4631
იყო ის რომ გავმხდარიყავი იდეალური ქალი 12 წლის ასაკში.
01:21
My day started at 5 in the morning,
19
65706
3577
ჩემი დღე იწყებოდა დილის 5 საათზე,
01:25
milking the cows, sweeping the house,
20
69283
2157
ვწველიდი ძროხებს, ვალაგებდი სახლს,
01:27
cooking for my siblings, collecting water, firewood.
21
71440
4539
საჭმელს ვუმზადები ჩემს და-ძმებს, ვაგროვებდი წყალს, შეშას.
01:31
I did everything that I needed to do
22
75979
3242
მე ვაკეთებდი ყველაფერს რაც უნდა გამეკეთებინა,
01:35
to become a perfect wife.
23
79221
3627
რათა გავმხდარიყავი იდეალური ცოლი.
01:38
I went to school not because the Maasais'
24
82848
3064
მე დავდიოდი სკოლაში არა იმიტომ რომ მასაის
01:41
women or girls were going to school.
25
85912
2641
ქალები ან გოგონები დადიან სკოლაში,
01:44
It's because my mother was denied an education,
26
88553
3157
არამედ იმიტომ რომ თავის დროზე დედაჩემა უარი თქვა განათლებაზე
01:47
and she constantly reminded me and my siblings that
27
91710
3469
და ის გამუდმებით გვახსენებდა მე და ჩემს და-ძმებს რომ
01:51
she never wanted us to live the life she was living.
28
95179
3948
მას არ უნდოდა ჩვენ გვეცხოვრა ისე როგორც ის ცხოვრობდა.
01:55
Why did she say that?
29
99127
2529
რატომ თქვა ეს?
01:57
My father worked as a policeman in the city.
30
101656
3328
მამაჩემი მუშაობდა პოლიციელად ქალაქში.
02:00
He came home once a year.
31
104984
1630
ის მოდიოდა სახლში წელიწადში ერთხელ,
02:02
We didn't see him for sometimes even two years.
32
106614
3357
მას ვერ ვნახულობდით ხშირად, ზოგჯერ ორ წელიწადის განმავლობაშიც კი
02:05
And whenever he came home, it was a different case.
33
109971
3888
და ყოველთვის როცა ის სახლში იყო, განსხვავებულ შემთხვევასთან გვქონდა საქმე.
02:09
My mother worked hard in the farm
34
113859
2005
დედაჩემი თავდაუზოგავად მუშაობდა ფერმაში,
02:11
to grow crops so that we can eat.
35
115864
1866
რომ კარგი მოსავალი მოეყვანა და ჩვენთვის ეჭმია.
02:13
She reared the cows and the goats
36
117730
2103
იგი ზრდიდა ძროხებსა და თხებს,
02:15
so that she can care for us.
37
119833
2015
რათა შემდეგ ჩვენზე ეზრუნა.
02:17
But when my father came, he would sell the cows,
38
121848
2830
მაგრამ როცა მამაჩემი სახლში დაბრუნდა, მან გაყიდა ძროხები,
02:20
he would sell the products we had,
39
124678
2383
გაყიდა ყველაფერი რაც გაგვაჩნდა,
02:22
and he went and drank with his friends in the bars.
40
127061
4195
შემდეგ კი დასალევად წავიდე ბარში მეგობრებთან ერთად.
02:27
Because my mother was a woman,
41
131256
1393
მხოლოდ იმიტომ რომ დედაჩემი იყო ქალი,
02:28
she was not allowed to own any property,
42
132649
3001
მას არ ჰქონდა საკუთრების უფლება
02:31
and by default, everything in my family anyway
43
135650
2494
და ჩვეულებრივ ყველაფერი ჩემს ოჯახში
02:34
belongs to my father, so he had the right.
44
138144
2672
ეკუთვნის მამაჩემს, შესაბამისად მას გააჩნია უფლებები.
02:36
And if my mother ever questioned him,
45
140816
2289
და თუ კი ოდესმე დედაჩემს კითხვები დაუსვამს ამ თემაზე,
02:39
he beat her, abused her, and really it was difficult.
46
143105
6788
იგი იყო ნაცემი, შეურაცხყიფილი და უბრალოდ საქმე მეტად რთულად იყო.
02:45
When I went to school, I had a dream.
47
149893
3006
მე როცა სკოლაში დავდიოდი, მე მქონდა ოცნება,
02:48
I wanted to become a teacher.
48
152899
2405
ოცნება რომ გავმხდარიყავი მასწავლებელი.
02:51
Teachers looked nice.
49
155304
1806
მასწავლებლები კარგად გამოიყურებიან,
02:53
They wear nice dresses, high-heeled shoes.
50
157110
2253
ისინი იცვამენ ლამაზად, ატარებენ მაღალქუსლიან ფეხსაცმელებს,
02:55
I found out later that they are uncomfortable, but I admired it.
51
159363
3103
რომელიც სხვათა შორის აღმოვაჩინე რომ საკმაოდ არაკომფორტულია, მაგრამ მე მაინც აღფრთოვანებული ვიყავი.
02:58
(Laughter)
52
162466
3255
(სიცილი დარბაზში)
03:01
But most of all, the teacher was just writing on the board --
53
165721
3501
მაგრამ, მასწავლებელთა უმეტესობა უბრალოდ დაფაზე წერით იყო დაკავებული.
03:05
not hard work, that's what I thought,
54
169222
3074
არც თუ ისე რთული საქმეა - ვფიქრობდი მე
03:08
compared to what I was doing in the farm.
55
172296
2880
როდესაც ვადარებდი ჩემს საქმიანობებს ფერმაში.
03:11
So I wanted to become a teacher.
56
175176
1947
აი ამიტომ მინდოდა გავმხდარიყავი მასწავლებელი.
03:13
I worked hard in school, but when I was in eighth grade,
57
177123
3903
მე თავდაუზოგავად ვმეცადინეობდი სკოლაში, მაგრამ როდესაც ვიყავი მერვე კლასში,
03:16
it was a determining factor.
58
181026
2404
დადგა გადამწყვეტი ფაქტორი.
03:19
In our tradition, there is a ceremony
59
183430
2573
ჩვენ გვაქვს ტრადიცია, რომლის ფარგლებში
03:21
that girls have to undergo to become women,
60
186003
2833
გოგონამ უნდა გაიაროს გარკვეული ცერემონია რომ გახდეს ქალი
03:24
and it's a rite of passage to womanhood.
61
188836
2581
და ეს არის რიტუალი ქალობაში შესასვლელად.
03:27
And then I was just finishing my eighth grade,
62
191417
3568
როდესაც ვამთავრებდი მერვე კლასს,
03:30
and that was a transition for me to go to high school.
63
194985
2551
უნდა გამეგრძელებინა სწავლა საშუალო სკოლაში.
03:33
This was the crossroad.
64
197536
1581
ეს იყო ჩემთვის გზაჯვარედინი.
03:35
Once I go through this tradition, I was going to become a wife.
65
199117
5522
მივიღებდი რა მონაწილეობას ამ ცერემონიალში, მე გავხდებოდი ქალი,
03:40
Well, my dream of becoming a teacher will not come to pass.
66
204639
4242
თუმცა ჩემი ოცნება გავმხდარიყავი მასწავლებელი უნდა დამევიწყებინა .
03:44
So I talked -- I had to come up with a plan
67
208881
2515
შესაბამისად მე ვთქვი რომ უნდა მომეფიქრებინა გეგმა
03:47
to figure these things out.
68
211396
2564
რათა მეპოვა გამოსავალი ამ სიტუაციაში.
03:49
I talked to my father. I did something that most girls have never done.
69
213960
4136
მე დაველაპარაკე მამაჩემს, ეს იყო ის რაც ბევრ გოგოს არასოდეს გაუკეთებია.
03:53
I told my father, "I will only go through this ceremony
70
218096
3200
მე ვუთხარი მამაჩემს : "მე მხოლოდ მაშინ გავხდები ამ რიტულის მონაწილე,
03:57
if you let me go back to school."
71
221296
2580
თუ შენ სკოლაში დამაბრუნებ"
03:59
The reason why, if I ran away,
72
223876
2588
მიზეზი თუ რატომ მოვიქეცი ასე იყო შემდეგი, თუკი გავიქცეოდი,
04:02
my father will have a stigma, people will be calling him
73
226464
3446
მამაჩემი იქნებოდა დაღდასმული, ხალხი მას დაუძახებდა
04:05
the father of that girl who didn't go through the ceremony.
74
229910
3041
მამას,რომლის გოგონამ უარი თქვა რიტუალზე.
04:08
It was a shameful thing for him to carry the rest of his life.
75
232951
4019
ეს იყო ყველაზე სამარცხვინო ტვირთი რომელიც მას უნდა ეტარებინა მთელი დარჩენილი ცხოვრება.
04:12
So he figured out. "Well," he said, "okay,
76
236970
2852
შესაბამისად მან გააანალიზა და თქვა : "კარგი,
04:15
you'll go to school after the ceremony."
77
239822
3333
შენ დაბრუნდები სკოლაში ცერემონიის შემდეგ".
04:19
I did. The ceremony happened.
78
243155
2620
მე ეს გავაკეთე , რიტუალის ნაწილი გავხდი.
04:21
It's a whole week long of excitement.
79
245775
3581
მთელი კვირა იყო მხიარულებისა და მღელვარების,
04:25
It's a ceremony. People are enjoying it.
80
249356
2165
ეს იყო ცერემონიალი, სადაც ადამიანები ერთობოდნენ.
04:27
And the day before the actual ceremony happens,
81
251521
2968
სანამ ცერემონიალი დაიწყებოდა,
04:30
we were dancing, having excitement,
82
254489
2488
ჩვენ ვცეკვავდით და ვერთობოდით,
04:32
and through all the night we did not sleep.
83
256977
3923
მთელი ღამე არ გვეძინა.
04:36
The actual day came, and we walked out of the house
84
260900
3330
როდესაც ის დღე დადგა, ჩვენ გამოვედით სახლიდან,
04:40
that we were dancing in. Yes, we danced and danced.
85
264230
2154
რომელშიც ვცეკვავდით. დიახ, ჩვენ ვცეკვავდით და ვცეკვავდით.
04:42
We walked out to the courtyard, and there were a bunch of people waiting.
86
266384
3869
ჩვენ გავიარეთ ეზო და შემდეგ გველოდა შეკრებილი ხალხი.
04:46
They were all in a circle.
87
270253
2611
ყველანი წრეში იყვნენ
04:48
And as we danced and danced,
88
272864
1659
და ცეკვავდნენ გაუჩერებლივ.
04:50
and we approached this circle of women,
89
274523
2845
როდესაც მივუახლოვდით წრეს,სადაც ქალები,
04:53
men, women, children, everybody was there.
90
277368
3151
კაცები, ბავშვები იყვნენ შეკრებილნი,
04:56
There was a woman sitting in the middle of it,
91
280519
2568
შუაში იჯდა ქალი
04:58
and this woman was waiting to hold us.
92
283087
4538
და ის გველოდებოდა, რომ შევეკავებინეთ.
05:03
I was the first. There were my sisters and a couple of other girls,
93
287625
3675
მე ვიყავი პირველი, იქვე იყვნენ ჩემი დები და სხვა გოგონებიც.
05:07
and as I approached her,
94
291300
2994
როდესაც მე მივუახლოვდი ამ ქალს,
05:10
she looked at me, and I sat down.
95
294294
2719
მან შემომხედა და მე დავჯექი.
05:12
And I sat down, and I opened my legs.
96
297013
3578
დავჯექი რა მე გავშალე ფეხები.
05:16
As I opened my leg, another woman came,
97
300591
3468
ამ დროს მოვიდა მეორე ქალი,
05:19
and this woman was carrying a knife.
98
304059
3356
რომელსაც ეკავა დანა
05:23
And as she carried the knife, she walked toward me
99
307415
3584
და ამ დანით იგი მოემართებოდა პირდაპირ ჩემსკენ.
05:26
and she held the clitoris, and she cut it off.
100
310999
4389
მან დამიჭირა ხელით და მომაჭრა კლიტორი.
05:31
As you can imagine, I bled. I bled.
101
315388
5263
როგორც წარმოგიდგენიათ დამეწყო სისხლდენა.
05:36
After bleeding for a while, I fainted thereafter.
102
320651
5098
სისხლდენის შემდეგ კი გული წამივიდა.
05:41
It's something that so many girls --
103
325749
2123
ეს არის რაღაც, რომლითაც
05:43
I'm lucky, I never died -- but many die.
104
327872
3898
ბევრი გოგონა იღუპება, მე კი იღბლიანი აღმოვჩნდი რომ გადავრჩი.
05:47
It's practiced, it's no anesthesia, it's a rusty old knife,
105
331770
6411
ეს ტარდება ყოველგვარი ანესთეზიის გარეშე, ძველი ჟანგიანი დანით
05:54
and it was difficult.
106
338181
2801
და ეს მართლა მტკივნეული მომენტია.
05:56
I was lucky because one, also, my mom did something
107
340982
2737
მე აღმოვჩდნი იღბლიანი იმიტომ რომ დედაჩემმა გააკეთა ისეთი რამ,
05:59
that most women don't do.
108
343719
2997
რასაც ბევრი ქალი არ აკეთებს.
06:02
Three days later, after everybody has left the home,
109
346716
2827
სამი დღის შემდეგ, როდესაც ყველამ დატოვა სახლი,
06:05
my mom went and brought a nurse.
110
349543
1722
დედაჩემი წავიდა და მომიყვანა ექთანი,
06:07
We were taken care of.
111
351265
1854
რომელმაც ჩვენ მოგვიარა.
06:09
Three weeks later, I was healed, and I was back in high school.
112
353119
4593
სამი კვირის შემდეგ, მოშუშების შემდეგ წავედი სკოლაში.
06:13
I was so determined to be a teacher now
113
357712
3471
მე ვიყავი ისეთი მოწადინებული მასწავლებლობაზე
06:17
so that I could make a difference in my family.
114
361183
4000
რომ მზად ვიყავი შემეცვალა რაღაცეები ჩემს ოჯახში.
06:21
Well, while I was in high school, something happened.
115
365183
3767
ნუ როდესაც მე საშუალო სკოლაში ვიყავი, მოხდა რაღაც.
06:24
I met a young gentleman from our village
116
368950
2614
მე შევხვდი ახალგაზრდა ჯენტლმენს ჩვენი სოფლიდან,
06:27
who had been to the University of Oregon.
117
371564
2233
რომელიც ნამყოფი იყო ორეგონის უნივერსიტეტში.
06:29
This man was wearing a white t-shirt, jeans, camera,
118
373797
5876
ეს იყო კაცი რომელიც ატარებდა თეთრ მაისურს, ჯინსებს, კამერას
06:35
white sneakers -- and I'm talking about white sneakers.
119
379673
3296
თეთრ კედებს და მე ეხლა ვსაუბრობ თეთრ კედებზე.
06:38
There is something about clothes, I think, and shoes.
120
382969
3927
არის რაღაც ტანსაცმელსა და ფეხსაცმელშიც.
06:42
They were sneakers, and this is in a village
121
386896
3463
იგი ატარებდა კედებს სოფელში,
06:46
that doesn't even have paved roads. It was quite attractive.
122
390359
4070
სადაც დაგებული გზებიც კი არ იყო, რაც განსხვავებულ მომხიბვლელობას მატებდა.
06:50
I told him, "Well, I want to go to where you are,"
123
394429
4987
მე მას ვუთხარი: "მეც მინდა იქ წავიდე სადაც შენ ხარ"
06:55
because this man looked very happy, and I admired that.
124
399416
4248
რადგან ეს ადამიანი ბედნიერი გამოიყურებოდა და ამით მე მოვიხიბლე.
06:59
And he told me, "Well,
125
403664
2265
მან მიპასუხა: "კარგი,მაგრამ
07:01
what do you mean, you want to go?
126
405929
1134
რას გულისხმობ რომ გინდა წახვიდე?
07:02
Don't you have a husband waiting for you?"
127
407063
2320
ნუთუ მეუღლე არ გელოდება?"
07:05
And I told him, "Don't worry about that part.
128
409383
2805
მე კი ვუპასუხე: "არ ინერვიულო მაგაზე,
07:08
Just tell me how to get there."
129
412188
3158
უბრალოდ მითხარი როგორ მოვხვდე იქ."
07:11
This gentleman, he helped me.
130
415346
2602
ეს ჯენტლმენი მე დამეხმარა .
07:13
While I was in high school also, my dad was sick.
131
417948
2847
როდესაც მე საშუალო სკოლაში დავდიოდი, მამაჩემი ავად გახდა.
07:16
He got a stroke, and he was really, really sick,
132
420795
3268
მას მოუვიდა ინსულტი და ის მართლა ცუდად იყო,
07:19
so he really couldn't tell me what to do next.
133
424063
3320
შესაბამისად მას არ შეეძლო ეთქვა თუ რა უნდა ყოფილიყო ჩემი შემდეგი ნაბიჯი.
07:23
But the problem is, my father is not the only father I have.
134
427383
3691
მაგრამ პრობლემა ის არის, რომ მამაჩემი არაა ჩემი ერთადერთი მამა რომელიც მყავს,
07:26
Everybody who is my dad's age, male in the community,
135
431074
3445
ყოველი ჩემი თემის მამრობითი სქესისა და მამაჩემის ასაკის ადამიანი
07:30
is my father by default --
136
434519
1644
მამად მეკუთვნის.
07:32
my uncles, all of them -- and they dictate what my future is.
137
436163
4183
ჩემი ბიძები, ყველანი მკარნახობდნენ თუ როგორი უნდა ყოფილიყო ჩემი მომავალი.
07:36
So the news came, I applied to school
138
440346
3133
მოვიდა სიახლე ჩემს აპლიკაციასთან დაკავშირებით,
07:39
and I was accepted to Randolph-Macon Woman's College in Lynchburg, Virginia,
139
443479
4232
თანხმობა მომივიდა რანდოლფ-მაკონის ქალთა კოლეჯიდან რომელიც მდებარეობდა ქალაქ ლინჩბურგში, ვირჯინიის შტატში.
07:43
and I couldn't come without the support of the village,
140
447711
4440
მაგრამ მე არ შემეძლო სოფლის დახმარების გარეშე წასვლა,
07:48
because I needed to raise money to buy the air ticket.
141
452151
1992
რადგან მე მჭირდებოდა ფული ბილეთის საყიდლად.
07:50
I got a scholarship but I needed to get myself here.
142
454143
3280
მიუხედავად იმისა რომ დაფინანსება მივიღე, იქ ჩასვლა ჩემით უნდა მომეხერხებინა.
07:53
But I needed the support of the village,
143
457423
2688
შესაბამისად მე მჭირდებოდა სოფლის თანადგომა
07:56
and here again, when the men heard,
144
460111
3582
და როდესაც კაცებმა გაიგეს,
07:59
and the people heard that a woman had gotten an opportunity to go to school,
145
463693
4077
რომ სწორედ გოგონამ მოიპოვა შესაძლებლობა წასულიყო სასწავლებლად საზღვარგარეთ,
08:03
they said, "What a lost opportunity.
146
467770
2425
მათ თქვეს: "როგორი დაკარგული შესაძლებლობაა,
08:06
This should have been given to a boy. We can't do this."
147
470195
3645
ეს უნდა ყოფილიყო ბიჭისათვის, ჩვენ ამას ვერ დავუჭერთ მხარს.
08:09
So I went back and I had to go back to the tradition.
148
473840
4327
შესაბამისად მე დავუბრუნდი ჩემს ცხოვრებას და ტრადიციებს.
08:14
There's a belief among our people
149
478167
2318
არსებობს გარკვეული რწმენა ჩემს ხალხში,
08:16
that morning brings good news.
150
480485
3370
რომ დილას მოაქვს კარგი ამბები,
08:19
So I had to come up with something to do with the morning,
151
483855
2862
ამიტომ მე უნდა მომეფიქრებინა რაღაც დილისათვის,
08:22
because there's good news in the morning.
152
486717
2402
გამომდინარე რომ დილით ყოველთვის სასიამოვნო სიახლეებია.
08:25
And in the village also, there is one chief, an elder,
153
489119
4204
ჩვენს სოფელში არის ერთი მთავარი, უხუცესი,
08:29
who if he says yes, everybody will follow him.
154
493323
3652
რომლის ნათქვამს ყველა ემორჩილება.
08:32
So I went to him very early in the morning, as the sun rose.
155
496975
3655
როგორც კი მზე ამოვიდა დილით ადრე, მე წავედი მის სანახავად,
08:36
The first thing he sees when he opens his door is, it's me.
156
500630
3761
პირველი რაც კი მან დაინახა კარების გაღების შემდეგ ვიყავი მე .
08:40
"My child, what are you doing here?"
157
504391
2549
"შვილო ჩემო, რას აკეთებ აქ?"
08:42
"Well, Dad, I need help. Can you support me to go to America?"
158
506940
4275
"მამა, მე მჭირდება თქვენი მხარდაჭერა რომ წავიდე ამერიკაში"
08:47
I promised him that I would be the best girl,
159
511215
2232
მე შევპირდი მას რომ ვიქნებოდი საუკეთესო მოსწავლე,
08:49
I will come back, anything they wanted after that,
160
513447
3234
რომ დავბრუნდებოდი უკან და გავაკეთებდი ყველაფერს რასაც
08:52
I will do it for them.
161
516681
2159
ისინი მოისურვებდნენ.
08:54
He said, "Well, but I can't do it alone."
162
518840
2094
მან თქვა: "კარგი, მაგრამ მე არ შემიძლია ამის მარტო გაკეთება"
08:56
He gave me a list of another 15 men that I went --
163
520934
3547
მან მომცა მე 15 კაცის სია და მე წავედი,
09:00
16 more men -- every single morning
164
524481
2537
კიდევ 16 კაცი, ყოველ დილით
09:02
I went and visited them.
165
527018
1584
მე მივდიოდი და ვსტუმრობდი მათ.
09:04
They all came together.
166
528602
1741
ისინი, ყველანი ერთად მოვიდნენ,
09:06
The village, the women, the men, everybody came together
167
530343
2990
სოფელი, ქალი, კაცი ყველა ერთად მოვიდა
09:09
to support me to come to get an education.
168
533333
3319
რომ დამხმარებოდნენ განათლების მიღებაში.
09:12
I arrived in America. As you can imagine, what did I find?
169
536652
4763
მე ჩავედი ამერიკაში,როგორ წარმოგიდგენიათ, რა აღმოვაჩინე აქ?
09:17
I found snow!
170
541415
3209
მე აღმოვაჩინე თოვლი!
09:20
I found Wal-Marts, vacuum cleaners,
171
544624
3158
მე აღმოვაჩნე ვოლ-მარტსი, მტვერსასრუტი
09:23
and lots of food in the cafeteria.
172
547782
3076
და ძალიან ბევრი საჭმელი სასადილოში.
09:26
I was in a land of plenty.
173
550858
2653
მე ვიმყოფებოდი სიუხვის მიწაზე.
09:29
I enjoyed myself, but during that moment while I was here,
174
553511
5765
მე კარგად ვატარებდი დროს მაგრამ ჩემი აქ ყოფნის განმავლობაში,
09:35
I discovered a lot of things.
175
559276
2632
მე აღმოვაჩინე კიდევ ბევრი რაღაცეები.
09:37
I learned that that ceremony that I went through
176
561908
3041
მე გავიგე და ვისწავლე, რომ ცერემონია რომლის გავლაც მე მომიწია
09:40
when I was 13 years old, it was called female genital mutilation.
177
564949
5195
13 წლის ასაკში, ერქვა ქალის სასქესო ორგანოს დასახიჩრება.
09:46
I learned that it was against the law in Kenya.
178
570144
3674
მე ვისწავლე რომ ეს ეწინააღმდეგებოდა კენიის კანონმდებლობას.
09:49
I learned that I did not have to trade part of my body
179
573818
3952
მე ვისწავლე რომ მე არ ვიყავი ვალდებული გამეცვალა ჩემი სხეულის ნაწილი იმისათვის,
09:53
to get an education. I had a right.
180
577770
4078
რომ განათლება მიმეღო, მე მქონდა ამის უფლება.
09:57
And as we speak right now, three million girls
181
581848
3439
და ამ წამს, როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ, სამი მილიონი გოგო
10:01
in Africa are at risk of going through this mutilation.
182
585287
5341
აფრიკაში დაცვეთის რიტუალის საფრთხის წინ დგას.
10:06
I learned that my mom had a right to own property.
183
590628
3175
მე ვისწავლე რომ დედაჩემს გააჩნდა საკუთრების უფლება,
10:09
I learned that she did not have to be abused
184
593803
2889
მე გავიგე რომ დედაჩემი არ უნდა ყოფილიყო შეურაცხყოფილი,
10:12
because she is a woman.
185
596692
2443
იმიტომ რომ ის ქალია.
10:15
Those things made me angry.
186
599135
3087
ამ ყველაფერმა ძალიან გამაბრაზა.
10:18
I wanted to do something.
187
602222
1901
მე მინდოდა რამე გამეკეთებინა,
10:20
As I went back, every time I went,
188
604123
2569
ვბრუნდებოდი რა ყოველ ჯერზე უკან,
10:22
I found that my neighbors' girls were getting married.
189
606692
2968
ვუყურებდი, თუ როგორ თხოვდებოდნენ ჩემი მეზობელი გოგონები,
10:25
They were getting mutilated, and here,
190
609660
2074
როგორ ხდებოდნენ დაცვეთის რიტუალის მონაწილეები და აქ ,
10:27
after I graduated from here, I worked at the U.N.,
191
611734
3536
კოლეჯის დამთავრების შემდეგ, მე ვმუშაობდი გაეროში და
10:31
I went back to school to get my graduate work,
192
615270
2523
ვბრუნდებოდი რა უკან ჩემი დამამთავრებელი ნაშრომის დასაცავად,
10:33
the constant cry of these girls was in my face.
193
617793
4110
ამ გოგოების განუწყვეტელი ტირილი სახიდან არ მშორდებოდა.
10:37
I had to do something.
194
621903
2826
მე უნდა მემოქმედა!
10:40
As I went back, I started talking to the men,
195
624729
2920
დავბრუნდი რა ისევ უკან, მე დავიწყე საუბარი სოფლის
10:43
to the village, and mothers, and I said,
196
627649
1587
მამაკაცებთან და ქალებთან. მე განვაცხადე:
10:45
"I want to give back the way I had promised you
197
629236
2020
"მე მინდა ავასრულო ჩემი დანაპირები,
10:47
that I would come back and help you. What do you need?"
198
631256
2712
რომ ჩამოვიდოდი რათა თქვენ დაგხმარებოდით, რა გჭირდებათ?"
10:49
As I spoke to the women, they told me,
199
633968
2118
მე გავესაუბრე ქალებს, მათ მითხრეს :
10:51
"You know what we need? We really need a school for girls."
200
636086
1976
"იცი რა გვჭირდება ? ჩვენ გვჭირდება სკოლა გოგონებისათვის."
10:53
Because there had not been any school for girls.
201
638062
2756
რადგან მათ არ ჰქონდათ სპეციალური სკოლა გოგონებისათვის .
10:56
And the reason they wanted the school for girls
202
640818
1813
და მიზეზი, თუ რატომ უნდოდათ სკოლა გოგონებისათვის იყო ის,
10:58
is because when a girl is raped when she's walking to school,
203
642631
3626
რომ სკოლაში მიმავალი გოგოს გაუპატიურებისათვის
11:02
the mother is blamed for that.
204
646257
2208
დედამისი იყო დამნაშავე.
11:04
If she got pregnant before she got married,
205
648465
3412
თუკი გოგო დაფეხმიმდებოდა ქორწინებამდე,
11:07
the mother is blamed for that, and she's punished.
206
651877
2369
ასევე დედა იყო დამნაშვე და ამისათვის ისჯებოდა კიდევაც,
11:10
She's beaten.
207
654246
1641
მას სცემდნენ.
11:11
They said, "We wanted to put our girls in a safe place."
208
655887
3735
მათ თქვეს: "ჩვენ გვინდა ჩვენი გოგოები იყვნენ დაცულ ადგილას."
11:15
As we moved, and I went to talk to the fathers,
209
659622
2643
როდესაც გადავინაცვლე მამებთან,
11:18
the fathers, of course, you can imagine what they said:
210
662265
2373
იცით რა მითხრეს მამებმა?
11:20
"We want a school for boys."
211
664638
2403
"ჩვენ გვინდა სკოლა ბიჭებისათვის"
11:22
And I said, "Well, there are a couple of men from my village
212
667041
3304
და მე ვუპასუხე : "კარგი, აქ არის რამოდენიმე კაცი ამ სოფელში,
11:26
who have been out and they have gotten an education.
213
670345
2672
რომლებმაც საზღვარგარეთ მიიღეს განათლება.
11:28
Why can't they build a school for boys,
214
673017
2072
რატომ მათ არ თხოვთ სკოლის აშენებას ბიჭებისათვის?
11:30
and I'll build a school for girls?"
215
675089
2297
და მე ავაშენებ სკოლას გოგონებისთვის?"
11:33
That made sense. And they agreed.
216
677386
3275
ეს გონივრულად ჟღერდა და ისინიც დამთანხმდნენ.
11:36
And I told them, I wanted them to show me a sign of commitment.
217
680661
4659
და მე ვუთხარი მათ, მე მინდოდა რომ დამენახა მათი თავდადება
11:41
And they did. They donated land where we built the girls' school.
218
685320
4792
და დავინახე კიდევაც. მათ გვაჩუქეს მიწა, სადაც ავაშენეთ სკოლა გოგოებისთვის.
11:46
We have.
219
690112
1459
ჩვენ გვაქვს ის.
11:47
I want you to meet one of the girls in that school.
220
691571
3132
მე მინდა გაგაცნოთ ჩვენი ერთ-ერთი მოსწავლე გოგონა.
11:50
Angeline came to apply for the school,
221
694703
2640
ანჯელინს სურდა ჩვენთან ესწავლა,
11:53
and she did not meet any criteria that we had.
222
697343
3600
თუმცა ის არ ერგებოდა ჩვენს კრიტერიუმებს.
11:56
She's an orphan. Yes, we could have taken her for that.
223
700943
2743
იგი არის უპატრონი და ამ მიზეზით შეგვეძლო მიგვეღო,
11:59
But she was older. She was 12 years old,
224
703686
2744
მაგრამ ასაკობრივად ვერ ემთხვეოდა, 12 წლის იყო
12:02
and we were taking girls who were in fourth grade.
225
706430
3112
და ჩვენ აგვყავს ბავშვები რომლებიც მეოთხე კლასში არიან.
12:05
Angeline had been moving from one place --
226
709542
1795
ანჯელინს ხშირად უწევდა საცხოვრებელი გარემოს შეცვლა,
12:07
because she's an orphan, she has no mother, she has no father --
227
711337
2341
გამომდინარე იქედან რომ ის უპატრონოა, არ ყავს არც დედა და არც მამა
12:09
moving from one grandmother's house to another one,
228
713678
2354
ხშირად უწევდა ერთი ბებიიდან მეორესთან გადასვლა,
12:11
from aunties to aunties. She had no stability in her life.
229
716032
3634
ერთი დეიდიდან მეორესთან და ასე შემდეგ. მას არ გააჩნდა არანაირი სტაბილურობა ცხოვრებაში.
12:15
And I looked at her, I remember that day,
230
719666
2588
მე შევხედე მას და კარგად მახსოვს ის დღე,
12:18
and I saw something beyond what I was seeing in Angeline.
231
722254
4532
რადგან მე დავინახე რაღაც გაცილებით მეტი მასში.
12:22
And yes, she was older to be in fourth grade.
232
726786
2896
და მიუხედავად იმისა რომ ის უფროსი იყო,
12:25
We gave her the opportunity to come to the class.
233
729682
2970
ჩვენ მივეცით მას შესაძლებლობა დასწრებოდა გაკვეთილებს.
12:28
Five months later, that is Angeline.
234
732652
3227
ხუთი თვის შემდეგ, ანჯელინი ასე გამოიყურება .
12:31
A transformation had begun in her life.
235
735879
2766
აღსანიშნავი ტრანსფორმაცია დაიწყო მის ცხოვრებაში.
12:34
Angeline wants to be a pilot so she can fly around the world
236
738645
2742
ანჯელინს უნდა გამოვიდეს მფრინავი, შემოუფრინოს დედამიწას გარშემო
12:37
and make a difference.
237
741387
1733
და შეცვალოს რაღაც.
12:39
She was not the top student when we took her.
238
743120
1800
ის არ იყო მოწინავე სტუდნეტი როდესაც ავიყვანეთ,
12:40
Now she's the best student, not just in our school,
239
744920
2496
ეხლა კი ის არის საუკეთესო მოსწავლე არამარტო ჩვენს სკოლაში,
12:43
but in the entire division that we are in.
240
747416
3149
არამედ მთელს განყოფილებაში სადაც კი ვმუშაობთ.
12:46
That's Sharon. That's five years later.
241
750565
4321
ეს შარონია, ეს კი ხუთი წლის შემდეგ.
12:50
That's Evelyn. Five months later, that is the difference that we are making.
242
754886
7169
ეს ეველინია,ხუთი წლის შემდეგ, ეს არის ის ცვლილებები რომელსაც ჩვენ ვახდენთ.
12:57
As a new dawn is happening in my school,
243
762055
3275
ყოველი განთიადის დადგომა ჩვენს სკოლაში,
13:01
a new beginning is happening.
244
765330
2259
ახალი დასაწყისის ტოლფასია.
13:03
As we speak right now, 125 girls will never be mutilated.
245
767589
5344
აი, ახლა როცა ჩვენ ვსაუბრობთ, 125 გოგონა გადაურჩება დასახიჩრებას,
13:08
One hundred twenty-five girls will not be married when they're 12 years old.
246
772933
4696
ასოცდახუთი გოგონა არ გათხოვდება 12 წლის ასაკში.
13:13
One hundred twenty-five girls are creating and achieving their dreams.
247
777629
5968
ასოცდახუთი გოგონა იბრძვის თავიანთი მიზნების მისაღწევად.
13:19
This is the thing that we are doing,
248
783597
2273
ეს არის სწორედ ის რასაც ვაკეთებთ,
13:21
giving them opportunities where they can rise.
249
785870
3327
ვაძლევთ მათ შესაძლებლობეს, რომლებსაც ისინი იყენებენ.
13:25
As we speak right now, women are not being beaten
250
789197
3655
როდესაც ჩვენ ვსაუბრობთ ახლა, ქალები აღარ არიან ნაცემნი
13:28
because of the revolutions we've started in our community.
251
792852
3546
იმ რევოლუციური გამოსვლების გამო რომელიც დავიწყეთ ჩვენს თემში.
13:32
(Applause)
252
796398
7680
(აპლოდისმენტები)
13:39
I want to challenge you today.
253
804078
2835
მე მინდა გამოგიწვიოთ თქვენ დღეს.
13:42
You are listening to me because you are here,
254
806913
2904
თქვენ მისმენთ მე იმიტომ რომ აქ ხართ,
13:45
very optimistic.
255
809817
2444
ოპტიმისტურად განწყობილები.
13:48
You are somebody who is so passionate.
256
812261
3514
თქვენ ხართ ის, ვინც ასე მგრძნობიარეა,
13:51
You are somebody who wants to see a better world.
257
815775
3847
თქვენ ხართ ის ვისაც უნდა დაინახოს უკეთესი მსოფლიო.
13:55
You are somebody who wants to see that war ends, no poverty.
258
819622
4506
თქვენ ხართ ის, ვისაც უნდა ომის დამთავრება, სიღარიბის დაძლევა.
14:00
You are somebody who wants to make a difference.
259
824128
2749
თქვენ ხართ ის ვისაც უნდა შეცვალოს რაღაც,
14:02
You are somebody who wants to make our tomorrow better.
260
826877
3566
თქვენ ხართ ის ვისაც უნდა ჩვენი მომავალი დღე უკეთესი იყო.
14:06
I want to challenge you today that to be the first,
261
830443
3778
მე მინდა რომ გამოგიწვიოთ დღეს, რათა იყოთ პირველები,
14:10
because people will follow you.
262
834221
2497
რადგანაც ხალხი აუცილებლად გამოგყვებათ.
14:12
Be the first. People will follow you.
263
836718
2224
იყავით პიონერები და ხალხი გამოგყვებათ.
14:14
Be bold. Stand up. Be fearless. Be confident.
264
838942
5283
იყავით გაბედულები, აღიმართეთ, იყავით უშიშარნი, იყავით თავდაჯერებულნი,
14:20
Move out, because as you change your world,
265
844225
3280
იმოქმედეთ, რადგან შეცვლით რა თქვენს სამყაროს,
14:23
as you change your community,
266
847505
2439
შეცვლით რა თქვენს თემს,
14:25
as we believe that we are impacting one girl, one family,
267
849944
4800
როგორც ჩვენ გვჯერა, ერთ გოგონაზე გავლენის ქონია უდრის ერთ ოჯახზე,
14:30
one village, one country at a time.
268
854744
3320
ერთ სოფელზე, ერთ ქვეყანაზე გავლენის ქონას ერთდროულად.
14:33
We are making a difference, so if you change your world,
269
858064
2865
ჩვენ ვახდენთ ცვლილებებს, შესაბამისად თუკი თქვენსავე სამყაროს,
14:36
you are going to change your community,
270
860929
2049
თქვენ შეცვლით თქვენსავე თემს,
14:38
you are going to change your country,
271
862978
1792
ეს გამოიწვევს ქვეყნის ცვლილებას
14:40
and think about that. If you do that, and I do that,
272
864770
2967
და იფიქრეთ ამაზე. თუ თქვენ გააკეთებთ ამას და მეც გავაკეთებ ამას
14:43
aren't we going to create a better future for our children,
273
867737
3600
ნუთუ ვერ შევძლებთ შევქმნათ უკეთესი მომავალი ჩვენი შვილებისათვის,
14:47
for your children, for our grandchildren?
274
871337
2235
თქვენი შვილებისათვის, ჩვენი შვილიშილებისათვის?
14:49
And we will live in a very peaceful world. Thank you very much.
275
873572
4205
და ჩვენ შევძლებთ ვიცხოვროთ მშიდობიან სამყაროში. ძალიან დიდი მადლობა.
14:53
(Applause)
276
877777
17152
(აპლოდისმენტები)
ABOUT THE SPEAKER
Kakenya Ntaiya - Educator and activistKakenya Ntaiya refused to accept the continued oppression of women in her Maasai village -- so she built a school that's shifting gender expectations in her community.
Why you should listen
Kakenya Ntaiya was set to follow the traditional path of girls born in the small village of Enoosaen, Kenya. Engaged at the age of 5, she was to participate in a female circumcision ceremony as a young teenager and then be married. But she had a different plan. First, she negotiated with her father and willingly agree to be circumcised -- only if he would allow her to finish high school. Later, when she was accepted to Randolph-Macon Women's College in Viriginia, she negotiated with her village elders to do what no girl had ever done before: leave her village to go to college in the United States.
She didn’t leave forever, though. Deeply proud of her heritage and of her community, Ntaiya returned to the village after school and worked with her elders to establish a school for girls there. The Kakenya Center for Excellence was established in 2009 with 32 students. A primary grade boarding school just for girls, the curriculum focuses on academics, leadership and female empowerment, along with cultural preservation and life skills. While families that can afford tuition do, Ntaiya also works with donors to provide scholarships for others.
In addition to her work with the school, Ntaiya is also a National Geographic emerging explorer.
Kakenya Ntaiya | Speaker | TED.com