ABOUT THE SPEAKER

Andrew Solomon - Writer
Andrew Solomon writes about politics, culture and psychology.

Why you should listen

Andrew Solomon is a writer, lecturer and Professor of Clinical Psychology at Columbia University. He is president of PEN American Center. He writes regularly for The New Yorker and the New York Times.

Solomon's newest book, Far and Away: Reporting from the Brink of Change, Seven Continents, Twenty-Five Years was published in April, 2016. His previous book, Far From the Tree: Parents, Children, and the Search for Identity won the National Book Critics Circle award for nonfiction, the Wellcome Prize and 22 other national awards. It tells the stories of parents who not only learn to deal with their exceptional children but also find profound meaning in doing so. It was a New York Times bestseller in both hardcover and paperback editions. Solomon's previous book, The Noonday Demon: An Atlas of Depression, won the 2001 National Book Award for Nonfiction, was a finalist for the 2002 Pulitzer Prize and was included in The Times of London's list of one hundred best books of the decade. It has been published in twenty-four languages. Solomon is also the author of the novel A Stone Boat and of The Irony Tower: Soviet Artists in a Time of Glasnost.

Solomon is an activist in LGBT rights, mental health, education and the arts. He is a member of the boards of directors of the National LGBTQ Force and Trans Youth Family Allies. He is a member of the Board of Visitors of Columbia University Medical Center, serves on the National Advisory Board of the Depression Center at the University of Michigan, is a director of Columbia Psychiatry and is a member of the Advisory Board of the Depression and Bipolar Support Alliance. Solomon also serves on the boards of the Metropolitan Museum of Art, Yaddo and The Alex Fund, which supports the education of Romani children. He is also a fellow of Berkeley College at Yale University and a member of the New York Institute for the Humanities and the Council on Foreign Relations.

Solomon lives with his husband and son in New York and London and is a dual national. He also has a daughter with a college friend; mother and daughter live in Texas but visit often.

More profile about the speaker
Andrew Solomon | Speaker | TED.com

TEDxMet

Andrew Solomon: Depression, the secret we share

ئەندرو سۆلۆمۆن: خەمۆکی، نهێنییەکەی هاوبەشی دەکەین

Filmed: 2013-10-23

Readability: 3.5

10,174,764 views

پێچەوانەی خەمۆکی دڵخۆشی نییە، بەڵکو زیندوێتییە، و ئەوە زیندوێتی بوو کە لەوە ئەچوو لێم بچێتە دەرەوە لەو ساتەدا. لە پێشکەشکردنێکی یەکسان لە جوانبێژی و تێکشکێنەریدا ئەندرو سۆلۆمۆنی نوسەر دەتبات بەرەو تاریکترین بەشەکانی مێشکی لەو ساڵانەدا کە بەرەنگاری خەمۆکی بووەتەوە. کە ئەوەش وایلێکردووە گەشت بکات بە جیهاندا و چاوی بکرێتەوە و چاوی بەو کەسانەی تر بکەوێت کە خەمۆکییان هەیە -- سەرسام بوو بەوەی، تا زیاتر قسە بکات خەڵکی زیاتر هەوڵ دەدات چیرۆکەکانی خۆیان بگێڕنەوە

Andrew Solomon - Writer
Andrew Solomon writes about politics, culture and psychology. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15

"I felt a funeral in my brain,

0

3627

4211

هەستم بە پرسەیەک کرد لە مێشکمدا"

00:19

and mourners to and fro

1

7838

2402

،ڕەش پۆشەکانیش ئەهاتن و ئەچوون

00:22

kept treading, treading till I felt

2

10240

2660

لە پێشەوە بۆ دواوە

00:24

that sense was breaking through.

3

12900

2936

--تا ئەو هەستە دەرچوو

00:27

And when they all were seated,

4

15836

1769

،ئینجا کە هەموویان دانیشتن

00:29

a service, like a drum,

5

17605

1998

--دەنگێکی زۆر ئەهات، لێدانی دەهۆڵێک

00:31

kept beating, beating, till I felt

6

19603

2712

--لێیدەدا-- لێیدەدا-- هەتا ئەوکاتەی

00:34

my mind was going numb.

7

22315

3516

--هەستم کرد خەریکە مێشکم سڕ ئەبێ

00:37

And then I heard them lift a box

8

25831

1876

ئینجا گوێم لێیان بوو سنوقێکیان بەرزکردەوە
دووبارە بە هەمان ئەو پێڵاوە قوڕوقشمانەوە

00:39

and creak across my soul

9

27707

2287

00:41

with those same boots of lead again,

10

29994

3059

جیڕەیان خستە ڕۆحم، دووبارە

00:45

then space began to toll,

11

33053

3017

،ئینجا بۆشایی—دیسان زاڵبوو بەسەرما

00:48

as if the heavens were a bell

12

36070

2140

،وەک ئەوەی هەموو بەهەشت زەنگێک بێت
،و بوونەوەران گوێیەک بن

00:50

and being were an ear,

13

38210

1991

00:52

and I, and silence, some strange race

14

40201

3083

من، و بێدەنگی، پێشبڕکێیەکی سەیر

00:55

wrecked, solitary, here.

15

43284

3209

--شێواو، تەنیا لێرە

00:58

Just then, a plank in reason broke,

16

46493

3177

،ئینجا تەختەدارێک لەژێر پێمدا شکا

01:01

and I fell down and down

17

49670

3341

—هەر ئەکەوتم و ئەکەوتم

01:05

and hit a world at every plunge,

18

53011

2675

،لە هەر بەرکەوتنێکما بەر جیهانێک ئەکەوتم

01:07

and finished knowing then."

19

55686

4512

ئیتر ئەوکاتە بەخۆم زانی
". و بە ئاگا هاتمەوە

01:12

We know depression through metaphors.

20

60198

3482

ئێمه‌ خه‌مۆکی له‌ ڕێگه‌ی
.مێتافۆره‌کانه‌وه‌ ده‌ناسین

01:15

Emily Dickinson was able to convey it in language,

21

63680

3709

ئێمێڵی دێکینسن توانی لەڕێی
،زمانەوە نیشانی بدات

01:19

Goya in an image.

22

67389

2741

.گۆیاش بە وێنە

01:22

Half the purpose of art

23

70130

1983

نیوەی ئامانجی هونەر باسکردنی
.ئەو جۆرە دۆخە دەروونیانەیە

01:24

is to describe such iconic states.

24

72113

3884

01:27

As for me, I had always thought myself tough,

25

75997

3590

من بۆخۆم، هەمیشە وا هەستم کردووە
،بەهێز و تووند بم

01:31

one of the people who could survive

26

79587

1873

کەسێک بم که‌ بتوانم ڕزگارم بێت

01:33

if I'd been sent to a concentration camp.

27

81460

3154

ئه‌گه‌ر هاتوو بنێردرام
.بۆ کامپێکی نازییەکان

01:36

In 1991, I had a series of losses.

28

84614

2883

.له‌ ساڵی 1991، کەسانێکی زۆرم لەدەستدا

01:39

My mother died,

29

87497

1701

دایکم مرد

پەیوەندییەکی سۆزداری
،کە تێیدا بووم کۆتایی هات

01:41

a relationship I'd been in ended,

30

89198

2126

01:43

I moved back to the United States

31

91324

1843

دوای بەسەربردنی چەند ساڵێک لە دەرەوە
،گەڕامەوە ویلایەتە یەکگرتووەکان

01:45

from some years abroad,

32

93167

2101

01:47

and I got through all of those experiences intact.

33

95268

3164

بێ ئەوەی زیانم پێبگات هەموو
.ئەوانەم تێپەڕاند

01:50

But in 1994, three years later,

34

98432

3107

،به‌ڵام له‌ ساڵی 1994، دوای سێ ساڵ

01:53

I found myself losing interest in almost everything.

35

101539

4393

هه‌ستم ده‌کرد ئاره‌زووم‌ بۆ
.هه‌موو شتێک له‌ ده‌ستداوه‌

01:57

I didn't want to do any of the things

36

105932

1645

چیتر نه‌مده‌ویست ئه‌و کارانه‌ ئه‌نجام
،بده‌م که‌ ئاره‌زووم لێیان بوو

01:59

I had previously wanted to do,

37

107577

2382

02:01

and I didn't know why.

38

109959

1918

.نەشمدەزانی بۆچی

02:03

The opposite of depression

39

111877

1820

،دڵخۆشی پێچه‌وانه‌ی خه‌مۆکی نییه‌
زیندوویه‌تی پێچه‌وانه‌که‌یه‌تی

02:05

is not happiness, but vitality,

40

113697

3237

02:08

and it was vitality

41

116934

1495

ئەوەش زیندوویەتی بوو

02:10

that seemed to seep away from me in that moment.

42

118429

3653

.لەو ساتەدا هەستم دەکرد دوورئەکەوێتەوە لێم

02:14

Everything there was to do

43

122082

2155

ئه‌نجامدانی هه‌ر کارێک واده‌رده‌که‌وت
.که‌ هیلاکبوونێکی زۆری پێویست بێت

02:16

seemed like too much work.

44

124237

2174

02:18

I would come home

45

126411

1647

که‌ ده‌هاتمه‌ ماڵه‌وه‌

02:20

and I would see the red light
flashing on my answering machine,

46

128058

3382

گڵۆپه‌ سووره‌که‌ی ئامێری
،وەڵامدەرەوەی تەلەفوونەکەم ده‌بینی

،له‌بری دڵخۆشی بۆ بیستنی ده‌نگی هاوڕێکانم

02:23

and instead of being thrilled to hear from my friends,

47

131440

2145

02:25

I would think,

48

133585

1548

،بیرم دەکردەوە

02:27

"What a lot of people that is to have to call back."

49

135133

3235

".ده‌بێت وه‌ڵامی ئه‌و هه‌مووه‌ بده‌مه‌وه‌"

02:30

Or I would decide I should have lunch,

50

138368

2387

،یاخود کاتێک بڕیاڕی نانخواردنم ده‌دا

02:32

and then I would think, but
I'd have to get the food out

51

140755

2546

بیرم لێ ده‌کرده‌وه‌، که‌ پێویست
،ده‌کات خۆراکه‌که‌ ده‌ربهێنم

02:35

and put it on a plate

52

143301

2039

له‌سه‌ر قاپێک داینێ و

02:37

and cut it up and chew it and swallow it,

53

145340

4049

.لەتی بکەم و بیجووم و قووتی بەم

02:41

and it felt to me like the Stations of the Cross.

54

149389

3701

وام هەست دەکرد
.قۆناغەکانی لە خاچ دان بێت

02:45

And one of the things that often gets lost

55

153090

2451

یەکێک لەو شتانەش کە لە کاتی باسکردنی
خەمۆکیدا ون دەبێت

02:47

in discussions of depression

56

155541

1902

02:49

is that you know it's ridiculous.

57

157443

2358

ئەوەیە کە ئەزانیت شتێکی
.بێمانایە تووشی دەبیت

02:51

You know it's ridiculous while you're experiencing it.

58

159801

2736

.ئەزانیت کە بێمانایە کاتێک پێیدا تێدەپەڕیت

02:54

You know that most people manage

59

162537

2144

ئەزانیت کە زۆربەی خەڵک ئەتوانن

02:56

to listen to their messages and eat lunch

60

164681

2314

گوێ لە نامەکانیان بگرن و نانی نیوەڕۆ بخۆن

02:58

and organize themselves to take a shower

61

166995

1912

خۆشیان ڕێکخەن بۆ ئەوەی خۆیان بشۆن و

لە دەرگای پێشەوە بچنە دەرەوە

03:00

and go out the front door

62

168907

1260

،ئەوەش شتێکی ئەوەنە قوورس نییە

03:02

and that it's not a big deal,

63

170167

1477

03:03

and yet you are nonetheless in its grip

64

171644

3341

سەرەڕای ئەوەش ئەبینیت
کە بە تەواوەتی چوویتەتە دستییەوە

03:06

and you are unable to figure out any way around it.

65

174985

3752

ناشتوانیت بزانیت چۆن لەدەستی
.دەرچیت و دەربازبیت

03:10

And so I began to feel myself doing less

66

178737

4499

بۆیە وردەوردە واملێهات
هەستبکەم كة شتی کەمتر ئەکەم

03:15

and thinking less

67

183236

2090

کەمتر بیر ئەکەمەوە و

03:17

and feeling less.

68

185326

2368

.کەمتریش هەست بە شت ئەکەم

03:19

It was a kind of nullity.

69

187694

2355

.جۆرێک بوو لە هەستکردن بە بەتاڵی

03:22

And then the anxiety set in.

70

190049

2366

.ئینجا دڵەڕاوکێکە یەتە ناوەوە

03:24

If you told me that I'd have to be

71

192415

2279

ئەگەر پێتبوتمایە ئەبێت بۆ مانگی
،داهاتوو لە خەمۆکیا بم

03:26

depressed for the next month,

72

194694

1589

03:28

I would say, "As long I know it'll be
over in November, I can do it."

73

196283

3224

ئەموت، "گرنگ ئەوەیە کە تشرینی دووەم
".کۆتایی پێبێت، بۆیە پێم ئەکرێت

03:31

But if you said to me,

74

199507

1116

،بەڵام ئەگەر پێتبوتمای

03:32

"You have to have acute anxiety for the next month,"

75

200623

3300

،ئەبێ بۆ مانگی داهاتوو"
"لەم دڵەڕاوکێ تیژەیا بیت

ئەوا پێمباشتربوو مەچەکی خۆم ببڕم
.وەک لەوەی بەوەیا تێپەڕم

03:35

I would rather slit my wrist than go through it.

76

203923

2373

03:38

It was the feeling all the time

77

206296

1782

بەردەوام ئەو هەستەم هەبوو

03:40

like that feeling you have if you're walking

78

208078

2228

هەمان هەستی ئەوەی کاتێک بە ڕێگەیا ئەڕۆیت

03:42

and you slip or trip

79

210306

1402

لەپڕ ئەخلیسکێیت يان قاچت ئەگیرێت و
،ئەکەویت بە زەوییدا

03:43

and the ground is rushing up at you,

80

211708

1885

03:45

but instead of lasting half a
second, the way that does,

81

213593

2718

،بەڵام لەجیاتی ئەوەی نیو چرکە بخایەنێت
،ئەوەی دڵەڕاوکێکە

03:48

it lasted for six months.

82

216311

1938

.شەش مانگی خایاند

03:50

It's a sensation of being afraid all the time

83

218249

3032

هەستی ترسی بەردەوامە

03:53

but not even knowing what it is that you're afraid of.

84

221281

3776

بەڵام تەنانەت ناشزانیت
.ئەو شتەی لێی دەترسیت چییە

03:57

And it was at that point that I began to think

85

225057

2420

لەو ساتەشدا بوو دەستم
کرد بە بیرکردنەوە لەوەی

03:59

that it was just too painful to be alive,

86

227477

3999

ژیان بەو شێوەیە زۆر ئازاربەخشە

04:03

and that the only reason not to kill oneself

87

231476

2584

تەنیا هۆکاریش ڕێگەت لێبگرێت خۆت نەگوژیت

04:06

was so as not to hurt other people.

88

234060

3131

.ئەوەیە ئازاری کەسانی چواردەورت نەیەیت

04:09

And finally one day, I woke up

89

237191

2993

ئینجا دواجار ڕۆژێک، هەستام و

04:12

and I thought perhaps I'd had a stroke,

90

240200

2008

وتم لەوانەیە جەڵتەی مێشک لێیدابێتم

04:14

because I lay in bed completely frozen,

91

242208

2731

چوونکە بە تەواوەتی
،لە جێگەکەمدا سڕ بووبووم

04:16

looking at the telephone, thinking,

92

244939

1949

،سەیری تەلەفوونەکەم ئەکرد، بیرم ئەکردەوە

04:18

"Something is wrong and I should call for help,"

93

246888

3563

کێشەیەک هەیە و پێویستە"
"،داوای یارمەتی بکەم

04:22

and I couldn't reach out my arm

94

250451

1735

منیش نەم ئەتوانی دەستمی بگەیەنمێ و

04:24

and pick up the phone and dial.

95

252186

2462

.تەلەفوونەکە هەڵگرم و ژمارەکە لێبدەم

04:26

And finally, after four full hours
of my lying and staring at it,

96

254648

4154

دواجاریش، دوای چوار کاتژمێری تەواو
،لە مانەوەم بە پاڵکەوتوویی و سەیرکردنی

04:30

the phone rang,

97

258802

1362

،تەلەفوونەکە لێیدا

04:32

and somehow I managed to pick it up,

98

260164

2248

هەرچۆنێک بێت توانیم هەڵیگرم

04:34

and it was my father,

99

262412

1800

،تەلەفوونەکە باوکم بوو، و وتم

04:36

and I said, "I'm in serious trouble.

100

264212

3153

.لە کێشەیەکی گەورەدام"
".پێویستە شتێک بکەین

04:39

We need to do something."

101

267365

2163

04:41

The next day I started with the medications

102

269528

3328

لە ڕۆژی دواترەوە دەستم کرد بە بەکارهێنانی
. دەرمان و وەرگرتنی چارەسەری دەروونی

04:44

and the therapy.

103

272856

2368

04:47

And I also started reckoning

104

275224

2307

ئینجا دەستم کردەوە بە بیرکردنەوە
:لەم پرسیارە ناخۆشە

04:49

with this terrible question:

105

277531

1879

04:51

If I'm not the tough person

106

279410

2073

ئەگەر ئەو کەسە خۆڕاگرە نەبم

04:53

who could have made it
through a concentration camp,

107

281483

2556

کە بتوانم بەرگەی یەکێک لە
،کەمپەکانی نازییەکان بگرم

04:56

then who am I?

108

284039

1640

ئەی کەواتە کێم؟

04:57

And if I have to take medication,

109

285679

1949

،ئەگەر پێویستیش بکات دەرمان بخۆم

04:59

is that medication making me more fully myself,

110

287628

3707

،ئەو دەرمانە زیاتر ئەمکات بە خۆم

05:03

or is it making me someone else?

111

291335

2419

یان ئەمکات بە کەسێکی تر؟

05:05

And how do I feel about it

112

293754

1696

ئەی هەستم چۆن ئەبێت ئەگەر
ئەو دەرمانە بمکات بە کەسێکی تر؟

05:07

if it's making me someone else?

113

295450

2539

05:09

I had two advantages as I went in to the fight.

114

297989

3311

لەم ململانێیەدا دوو شت هەبوون
.کە لە بەرژەوەندی مندا بوون

05:13

The first is that I knew that, objectively speaking,

115

301300

2980

،یەکەم شت ئەوەبوو کە ئەمزانی
،ئەگەر بێلایەنانە قسەکەم

05:16

I had a nice life,

116

304280

1621

ژیانێکی خۆشم هەبوو

05:17

and that if I could only get well,

117

305901

1885

،وە ئەگەر بمتوانیایە باش بم

05:19

there was something at the other end

118

307786

1438

شتێک هەبوو لە کۆتاییەکەی تردا
.کە شایەنی ئەوەبوو بژیم بۆی

05:21

that was worth living for.

119

309224

1786

05:23

And the other was that I had
access to good treatment.

120

311010

3042

شتە باشەکەی تریش ئەوەبوو چارەسەری
.باش بەردەست بوو بۆم

05:26

But I nonetheless emerged and relapsed,

121

314052

3764

بەڵام سەرەڕای ئەوەش
چاکبوومەوە تووشبوومەوە، و

05:29

and emerged and relapsed,

122

317816

2279

چاکبوومەوە و تووشبوومەوە، و

05:32

and emerged and relapsed,

123

320095

3044

چاکبوومەوە و تووشبوومەوە، و

05:35

and finally understood

124

323139

1953

لە کۆتاییدا تێگەشتم

05:37

I would have to be on medication

125

325092

2244

کە ئەبێت بۆ هەتا هەتایە لەسەر
.دەرمان و چارەسەری دەروونی بم

05:39

and in therapy forever.

126

327336

2296

05:41

And I thought, "But is it a chemical problem

127

329632

2374

،ئینجا بیرم کردەوە

بەڵام ئایا ئەمە کێشەیەکی کیمیاییە"
یان کێشەیەکی دەروونییە؟

05:44

or a psychological problem?

128

332006

1764

05:45

And does it need a chemical cure
or a philosophical cure?"

129

333770

3696

ئایا چارەسەرێکی کیمیایی ئەوێت
"یان چارەسەرێکی فەلسەفی؟

05:49

And I couldn't figure out which it was.

130

337466

2059

.نەشمئەتوانی بگەم بە وەڵامی ئەوەی کامیانە

05:51

And then I understood that actually,

131

339525

2477

،ئینجا تێگەشتم لەوەی کە لە ڕاستیدا

لە هیچ کام لەو بوارانەدا ئەوەندە
پێشکەوتوو نین شتەکان ڕوونبکەینەوە

05:54

we aren't advanced enough in either area

132

342002

2074

05:56

for it to explain things fully.

133

344076

1937

05:58

The chemical cure and the psychological cure

134

346013

3247

چارەسەری کیمیایی و
چارەسەری دەروونی

06:01

both have a role to play,

135

349260

1802

هەردووکیان ڕۆڵی خۆیان هەبوو بیگێڕن و

06:03

and I also figured out that depression was something

136

351062

3743

بۆشم دەرکەوت کە خەمۆکی شتێک بووە

06:06

that was braided so deep into us

137

354805

2503

ئەوەنە بە قوولی خراوەتە ناخمانەوە

06:09

that there was no separating it

138

357308

1619

هیچ شتێک نییە جیای بکاتەوە
.لە کەسێتی و کەسایەتی خۆمان

06:10

from our character and personality.

139

358927

2486

06:13

I want to say that the treatments we have

140

361413

2032

ئەمەوێ بڵێم کە چارەسەرەکانی هەمانە
.بۆ خەمۆکی زۆر ترسێنەرن

06:15

for depression are appalling.

141

363445

2545

06:17

They're not very effective.

142

365990

1827

.زۆر کاریگەر نین

06:19

They're extremely costly.

143

367817

1833

.پارەیەکی زۆریان تێدەچێت

06:21

They come with innumerable side effects.

144

369650

2449

.کاریگەری نەخوازراوی ئێجگار زۆریان هەیە

06:24

They're a disaster.

145

372099

1789

.بەڕاستی کارەساتن

06:25

But I am so grateful that I live now

146

373888

2878

بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا سوپاسگوزارم لەم
،سەردەمەدا دەژیم نەک ٥٠ ساڵ لەمەوبەر

06:28

and not 50 years ago,

147

376766

1810

06:30

when there would have been almost nothing

148

378576

1511

کە ئەوکاتە ئەتوانی بڵێی هیچ
.شتێک نەبووە بکرێت

06:32

to be done.

149

380087

1401

06:33

I hope that 50 years hence,

150

381488

2581

هیوادارم ٥٠ ساڵی تر

06:36

people will hear about my treatments

151

384069

1857

کاتێک خەڵک چارەسەرەکانی من ببیستن و

06:37

and be appalled that anyone endured

152

385926

2133

بترسن لەوەی چۆن کەسێک
.بەرگەی ئەو زانستە سەرەتاییەی گرتووە

06:40

such primitive science.

153

388059

2826

06:42

Depression is the flaw in love.

154

390885

4556

خەمۆکی کەموکوڕییەکە
.لە خۆشەویستیدا

06:47

If you were married to someone and thought,

155

395441

3141

ئەگەر هاوسەرگیریت لەگەڵ
،کەسێکدا کردبێت و بیرتکردبێتەوە

06:50

"Well, if my wife dies, I'll find another one,"

156

398582

3595

،باشە، ئەگەر ژنەکەم بمرێت"
"،ژنێکی تر ئەدۆزمەوە

06:54

it wouldn't be love as we know it.

157

402177

3046

.بەپێی ئەوەی ئەیزانین ئەوە خۆشەویستی نییە

06:57

There's no such thing as love

158

405223

1950

شتێک نییە بەناوی خۆشەویستییەوە
،بێ پێشبینی و ترسی لەدەستدانی تێدا نەبێت

06:59

without the anticipation of loss,

159

407173

2644

07:01

and that specter of despair

160

409817

2584

ترسی بێ ئومێدبوون ده‌توانێت
.ببێت به‌ داینه‌مۆی سۆزداری و نزیکبوونەوە

07:04

can be the engine of intimacy.

161

412401

3729

07:08

There are three things people tend to confuse:

162

416130

2929

:سێ شت هەیە زۆرجار خەڵک لێیان تێکەڵ ئەبێت

07:11

depression, grief and sadness.

163

419059

3800

خەمۆکی، خەفەت، و دڵتەنگی

07:14

Grief is explicitly reactive.

164

422859

3286

خەفەت کاردانەوەیەکی ڕاشکاوانەیە

07:18

If you have a loss and you feel incredibly unhappy,

165

426145

2959

ئەگەر کەسێک لەدەست بەیت و هەست
،بە ناخۆشییەکی زۆر بکەیت

07:21

and then, six months later,

166

429104

1633

،ئینجا دواتر، دوای شەش مانگ

07:22

you are still deeply sad, but
you're functioning a little better,

167

430737

3222

هێشتا هەر دڵتەنگ بیت، بەڵام
،کەمێک باشتر بوویت لە چاو پێشترتدا

07:25

it's probably grief,

168

433959

1728

،ئەوا لەوانەیە خەفەت بێت

07:27

and it will probably ultimately resolve itself

169

435687

2292

لەوانەشە لە کۆتاییدا
.خۆی بە تەواوەتی بەرەو باشبوون بچێت

07:29

in some measure.

170

437979

1449

07:31

If you experience a catastrophic loss,

171

439428

2751

،ئەگەر تووشی لەدەستدانێکی گەورە بووبێتیت

07:34

and you feel terrible,

172

442179

1214

هەست بە ناخۆشییەکی زۆر بکەیت

07:35

and six months later you can barely function at all,

173

443393

2997

شەش مانگ دواتریش بە ئەستەم
،ژیان بۆ بەڕێبکرێت

07:38

then it's probably a depression that was triggered

174

446390

2585

لەوانەیە خەمۆکی بێت کە بەهۆی

07:40

by the catastrophic circumstances.

175

448975

2474

.ئەو دۆخە کارەساتاوییەوە بزوێنرابێت

07:43

The trajectory tells us a great deal.

176

451449

3632

ڕێڕەوی نەخۆشییەکە
.زۆر شتی گرنگمان پێدەڵێت

07:47

People think of depression as being just sadness.

177

455081

3358

خەڵک وا سەیری خەمۆکی دەکەن
.کە تەنیا دڵتەنگییەک بێت

07:50

It's much, much too much sadness,

178

458439

2336

دڵتەنگییەکی ئێجگار زۆر، و لە ڕادەبەدەرە

07:52

much too much grief

179

460775

1664

خەفەتێکی زۆر زۆرە

07:54

at far too slight a cause.

180

462439

2929

.دوورە لە هۆکارێک

07:57

As I set out to understand depression,

181

465368

2747

کە دەستمکرد بە هەوڵدان
،بۆ تێگەشتن لە خەمۆکی

08:00

and to interview people who had experienced it,

182

468115

2835

چاوپێکەوتنم لەگەڵ ئەو
،کەسانەدا کرد کە تووشی بوون

08:02

I found that there were people who seemed

183

470950

3031

بۆم دەرکەوت کەسانێک هەبوون
،بە ڕووکەشی، وا دەردەکەوتن

08:05

on the surface to have what sounded like

184

473981

1705

ئەوەیان هەبێت کە لە خەمۆکییەکی کەم دەچێت

08:07

relatively mild depression

185

475686

2062

08:09

who were nonetheless utterly disabled by it.

186

477748

3447

بەڵام لەگەڵ ئەوەدا تەواو
.ژیانی پەک خستبوون

08:13

And there were other people who had what sounded

187

481195

1858

کەسانێکی تریش هەبوون کە بەپێی
ئەوەی باسیان ئەکرد و

08:15

as they described it

188

483053

1312

بەپێی ئەوەی دەر ئەکەوت پێیانەوە
لە خەمۆکییەکی قوورس دەچوو

08:16

like terribly severe depression

189

484365

2251

08:18

who nonetheless had good lives in the interstices

190

486616

2815

لەگەڵ ئەوەشدا ژیانێکی باشیان هەبوو

.لە کاتەکانی نێوان ماوەی خەمۆکییەکانیاندا

08:21

between their depressive episodes.

191

489431

2155

08:23

And I set out to find out what it is

192

491586

2685

منیش دەستم کرد بە گەڕان بۆ زانینی ئەوەی
ئەوە چییە دەبێتە هۆی ئەوەی هەندێک کەس

08:26

that causes some people

193

494271

1603

08:27

to be more resilient than other people.

194

495874

2253

زیاتر بەرگە بگرن وەک لە کەسانێکی تر

08:30

What are the mechanisms

195

498127

1559

ئەو میکانیزمانە چین کە یارمەتی
خەڵک ئەیەن ڕزگارییان بێت؟

08:31

that allow people to survive?

196

499686

1844

08:33

And I went out and I interviewed person after person

197

501530

3169

چووم و یەک لە دوای یەک دەستم کرد
بە چاوپێکەوتن لەگەڵ ئەو کەسانەی

08:36

who was suffering with depression.

198

504699

2175

.کە بە دەست خەمۆکییەوە دەیانناڵاند

یەکێک لە یەکەمین ئەو کەسانەی
کە چاوپێکەوتنم لەگەڵکرد

08:38

One of the first people I interviewed

199

506874

1951

08:40

described depression

200

508825

1881

وا باسی خەمۆکی کرد کە ڕێگایەکی خاوتر بێت
،وەک لەوەی مردوو بیت

08:42

as a slower way of being dead,

201

510706

3261

08:45

and that was a good thing for me to hear early on

202

513967

2124

ئەوەش شتێکی باشبوو لەو
سەرەتایەدا بیبیستم

08:48

because it reminded me

203

516091

1366

چوونکە بەبیری هێنامەوە کە ئەو
شێوازە خاوەی مردن

08:49

that that slow way of being dead

204

517457

1999

08:51

can lead to actual deadness,

205

519456

2035

،لەوانەیە ببێت بە مردنی ڕاستەقینە

08:53

that this is a serious business.

206

521491

2004

.بۆشم دەرکەوت ئەمە کێشەیەکی گەورەیە

08:55

It's the leading disability worldwide,

207

523495

2659

یەکێکە لە هۆکارە سەرەکییەکانی
،پەککەوتن لە جیهاندا

08:58

and people die of it every day.

208

526154

3030

.ڕۆژانەش کەسانێک بە هۆیەوە دەمرن

09:01

One of the people I talked to

209

529184

1769

یەکێک لەو کەسانەی قسەم لەگەڵدا کرد
کاتێک ئەمویست لەمە تێبگەم

09:02

when I was trying to understand this

210

530953

1974

09:04

was a beloved friend

211

532927

1668

هاوڕێیەکی خۆشەویستی خۆم بوو
کە چەندین ساڵ بوو دەمناسی، و

09:06

who I had known for many years,

212

534595

2018

09:08

and who had had a psychotic episode

213

536613

2542

یەکەم ساڵی وەرگرتنی لە زانکۆ
،تووشی دەروون تێکچوون بوو

09:11

in her freshman year of college,

214

539155

1904

09:13

and then plummeted into a horrific depression.

215

541059

3056

ئینجا دواتر بەرەو خەمۆکییەکی
.زۆر ترسناک ڕۆشت

نەخۆشی دوو جەمسەری
،مانیا و خەمۆکی هەبوو

09:16

She had bipolar illness,

216

544115

1426

09:17

or manic depression, as it was then known.

217

545541

2643

،یان وەک ئەوکاتە پێیان دەوت
.خەمۆکی مانیایی

09:20

And then she did very well

218

548184

2044

دوای ئەوە بۆ چەندین ساڵ لەسەر
دەرمانی لیسیۆم زۆر باشبوو، و

09:22

for many years on lithium,

219

550228

1708

09:23

and then eventually,

220

551936

1375

،ئینجا دەرئەنجام
دەرمانی لیسیۆمی لێ گیرایەوە

09:25

she was taken off her lithium

221

553311

1960

09:27

to see how she would do without it,

222

555271

1835

،بۆ ئەوەی بزانن بێ دەرمانەکە چۆن ئەبێت

دووبارە جارێکی تر تووشی
دەروون تێکچوونێکی تر بووەوە، و

09:29

and she had another psychosis,

223

557106

1975

09:31

and then plunged into the worst depression

224

559081

2338

دوای ئەوە تووشی یەکێک لە خراپترین
خەمۆکییەکان بووەوە کە بینیبێتم

09:33

that I had ever seen

225

561419

1872

09:35

in which she sat in her parents' apartment,

226

563291

3015

کە زۆرجار لە ئەپارتمانەکەی
دایک و باوکیدا دادەنیشت

09:38

more or less catatonic, essentially without moving,

227

566306

3077

،کەم و زۆر لە کاتاتۆنیا دەچوو
،بێ ئەوەی هیچ جووڵەیەک بکات

09:41

day after day after day.

228

569383

2482

.بە چەند ڕۆژ بەو شێوەیە دەمایەوە

09:43

And when I interviewed her about
that experience some years later --

229

571865

3217

چەند ساڵێک دواتریش کە چاوپێکەوتنم
-- لەگەڵ کرد دەربارەی ئەزموونەکەی

09:47

she's a poet and psychotherapist
named Maggie Robbins —

230

575082

3331

هۆنراوەنووسێک و پزیشکی دەروونییە
-- ناوی ماجی رۆبینسە

09:50

when I interviewed her, she said,

231

578413

3233

،کاتێک چاوپێکەوتنم لەگەڵکرد، وتی

09:53

"I was singing 'Where Have All The Flowers Gone'

232

581646

3384

ئەم گۆرانییەم دەوتەوە 'گووڵەکان"
'،بۆ کوێ چوون

09:57

over and over to occupy my mind.

233

585030

3210

دووبارە و دووبارەم دەکردەوە، بۆ
.ئەوەی مێشکم بگرێت

10:00

I was singing to blot out the
things my mind was saying,

234

588240

3135

گۆرانیم ئەوت بۆ داپۆشینی
،ئەو شتانەی کە مێشکم ئەیویست بیڵێت

10:03

which were, 'You are nothing. You are nobody.

235

591375

4490

.کە ئەیوت، 'تۆ هیچ نیت
.تۆ کەس نیت

10:07

You don't even deserve to live.'

236

595865

2826

'.تۆ شایەنی ئەوە نیت بژیت

10:10

And that was when I really started thinking

237

598691

2178

لەوێشدا بوو کە دەستم کرد بە بیرکردنەوە

10:12

about killing myself."

238

600869

2213

".لەوەی کە خۆم بکوژم

10:15

You don't think in depression

239

603082

1908

لە خەمۆکیدا وا بیرناکەیتەوە
ڕووپۆشێکی ڕەساسیت پۆشیبێت و

10:16

that you've put on a gray veil

240

604990

2137

10:19

and are seeing the world through the haze

241

607127

1980

لە تەمێکی مەزاجێکی خراپەوە
.هەموو جیهان ببینیت

10:21

of a bad mood.

242

609107

1894

10:23

You think that the veil has been taken away,

243

611001

2720

وا بیردەکەیتەوە ڕووپۆشەکە
،بە تەواوەتی برابێت

10:25

the veil of happiness,

244

613721

1922

ڕووپۆشی دڵخۆشی، و

10:27

and that now you're seeing truly.

245

615643

2424

وا ئەزانی ئەوەی ئێستا
.ئەیبینیت ڕاستییەکانە

10:30

It's easier to help schizophrenics who perceive

246

618067

2964

ئاسانترە یارمەتی نەخۆشێکی
شیزۆفرینیا بدەیت کە پێی وایە

10:33

that there's something foreign inside of them

247

621031

1811

شتێکی نامۆ لەناو لەشییا هەیە
،کە پێویستە لە لەشی بکرێتە دەرەوە

10:34

that needs to be exorcised,

248

622842

2187

10:37

but it's difficult with depressives,

249

625029

2164

،بەڵام بۆ کەسە خەمۆکەکان قوورسە

10:39

because we believe we are seeing the truth.

250

627193

3847

چوونکە ئێمە باوەڕمان وایە
.کە خۆمان ڕاستییەکە ئەبینین

10:43

But the truth lies.

251

631040

2947

.بەڵام ڕاستییەکە درۆ دەکات

10:45

I became obsessed with that sentence:

252

633987

1998

:خووم زۆر گرتبوو بەو ڕستەیەوە

10:47

"But the truth lies."

253

635985

2375

".بەڵام ڕاستییەکە درۆ دەکات"

کاتێک قسەشم لەگەڵ ئەو کەسانەدا دەکرد
،کە تووشی خەمۆکی بووبوون

10:50

And I discovered, as I talked to depressive people,

254

638360

2453

10:52

that they have many delusional perceptions.

255

640813

2682

بۆم دەردەکەوت چەندین
.بڕوای هەڵە لە مێشکیاندایە

10:55

People will say, "No one loves me."

256

643495

1667

".زۆرجار ئەڵێن، "کەس خۆشی ناوێم

10:57

And you say, "I love you,

257

645162

1651

،ئینجا تۆش ئەڵێیت، "من خۆشم ئەوێیت

10:58

your wife loves you, your mother loves you."

258

646813

2522

ژنەکەت خۆشی دەوێیت
".دایک خۆشی ئەوێیت

11:01

You can answer that one pretty readily,

259

649335

1923

،ئەتوانی یەکسەر وەڵامی ئەوەیان بەیتەوە
.بە لایەنی کەمەوە بۆ زۆربەی خەڵک

11:03

at least for most people.

260

651258

1665

11:04

But people who are depressed will also say,

261

652923

2267

بەڵام کەسەکانی کە خەمۆکییان هەیە
،هەروەها دەشڵێن

11:07

"No matter what we do,

262

655190

1705

،گرنگ نییە هەرچییەک بکەین"
".لە کۆتاییدا هەموومان هەر دەمرین

11:08

we're all just going to die in the end."

263

656895

2273

یان ئەوەتا ئەڵێن، "ناکرێت هیچ
لێکنزیکبوونەوەیەکی گیانی ڕاستەقینە هەبێت

11:11

Or they'll say, "There can be no true communion

264

659168

2203

11:13

between two human beings.

265

661371

1653

.لە نێوان دوو مرۆڤدا

11:15

Each of us is trapped in his own body."

266

663024

2576

هەر یەکێکمان لە لەشی
".خۆماندا گیرمان خواردووە

11:17

To which you have to say,

267

665600

1849

،کە بۆ ئەوە پێویستە بڵێیت

11:19

"That's true,

268

667449

1321

،ئەوە ڕاستە"

11:20

but I think we should focus right now

269

668770

1818

بەڵام پێویستە ئێستا تیشک بخەینە سەر ئەوەی
".چی بخۆین بۆ نانی بەیانی

11:22

on what to have for breakfast."

270

670588

1896

(پێکەنین)

11:24

(Laughter)

271

672484

2185

11:26

A lot of the time,

272

674669

1669

،زۆر کات

11:28

what they are expressing is not illness, but insight,

273

676338

2896

ئەوەی پێیدا تێدەپەڕن
نەخۆشی نییە، بەڵکو سەرنج تیژییە، و

11:31

and one comes to think what's really extraordinary

274

679234

2657

ئەوەی کە هەندێک جار بۆمان
دەردەکەوێت کە زۆر نائاساییە

11:33

is that most of us know about
those existential questions

275

681891

2934

ئەوەیە کە زۆربەمان ئەو پرسیارانە
دەزانین لەسەر بوون و

11:36

and they don't distract us very much.

276

684825

2290

.زۆر سەرنجێکی ئەوتۆیان پێنادەین

11:39

There was a study I particularly liked

277

687115

2159

لێکۆڵینەوەیەک هەبوو زۆرم بەدڵ بوو

11:41

in which a group of depressed

278

689274

1680

کە تیایدا چەند کەسێک کە خەمۆکیان هەبوو و
چەند کەسێکی کەی ئاسایی

11:42

and a group of non-depressed people

279

690954

1901

11:44

were asked to play a video game for an hour,

280

692855

2623

داوایان لێکرا بۆ ماوەی یەک کاتژمێر
،یارییەکی ڤیدیۆیی بکەن

11:47

and at the end of the hour,

281

695478

1813

،لە کۆتایی کاتژمێرەکەشدا

11:49

they were asked how many little monsters

282

697291

1651

لێیان پرسرا کە بە بۆچوونی
.خۆیان چەند جانەوەری بچووکیان کوشتووە

11:50

they thought they had killed.

283

698942

1864

11:52

The depressive group was usually accurate

284

700806

2212

ئەوانەی خەمۆکییان هەبووە بە ڕێژەی
،لە سەدا ١٠ وردبوون لە ژماردنەکەیاندا

11:55

to within about 10 percent,

285

703018

2058

11:57

and the non-depressed people

286

705076

1471

ئەوانەشی خەمۆکییان نەبوو

11:58

guessed between 15 and 20 times as many

287

706547

3545

١٥ بۆ ٢٠ ئەوەنەی ئەو ژمارەیەی
-- جانەوەرە بچووکانەیان وت

12:02

little monsters — (Laughter) —

288

710092

1742

(پێکەنین)

12:03

as they had actually killed.

289

711834

4111

.کە لە ڕاستیا کوشتبوویانن لە یاریەکەدا

12:07

A lot of people said, when I chose
to write about my depression,

290

715945

3066

ئەوکاتەی بە ئاشکرا لەسەر خەمۆکییەکەی
،خۆم نووسی، زۆر کەس پێیان وتم

12:11

that it must be very difficult

291

719011

1769

کە ئەبێ زۆر قوورس بووبێت بۆم
،لەو داخراوییە بێمە دەرەوە

12:12

to be out of that closet, to have people know.

292

720780

3124

.ئاشکرای بکەم بۆ خەڵک

12:15

They said, "Do people talk to you differently?"

293

723904

2200

پێیان ئەوتم، "خەڵک
"بە شێوەیەکی تر قسەت لەگەڵ ئەکەن؟

12:18

And I said, "Yes, people talk to me differently.

294

726104

2072

وتم، "بەڵێ بە شێوەیەکی
.تر قسەم لەگەڵ دەکەن

12:20

They talk to me differently insofar

295

728176

1914

بە شێوەیەکی تر قسەم لەگەڵ دەکەن

12:22

as they start telling me about their experience,

296

730090

2790

کە دەست ئەکەن بە گێڕانەوەی
،ئەزموونی خۆیان لەگەڵ خەمۆکییدا

12:24

or their sister's experience,

297

732880

1835

،یان ئەزموونی خووشکەکەیان

12:26

or their friend's experience.

298

734715

1774

.یان ئەزموونی هاوڕێیەکیان

12:28

Things are different because now I know

299

736489

2292

شتەکان ئێستا جیاوازییان هەیە لەگەڵ پێشتردا

12:30

that depression is the family secret

300

738781

2681

ئەزانم کە خەمۆکی ئەو نهێنییە
خێزانییەیە کە هەمووان هەیانە

12:33

that everyone has.

301

741462

2077

12:35

I went a few years ago to a conference,

302

743539

3628

چەند ساڵێک لەمەوبەر
چووم بۆ کۆنفرانسێک، و

12:39

and on Friday of the three-day conference,

303

747167

2653

،لە ڕۆژی هەینی کۆنفرانسە سێ ڕۆژییەکەدا

12:41

one of the participants took me aside, and she said,

304

749820

2891

یەکێک لە بەشداربووەکان
،بردمییە ئەولاوە، و پێی وتم

12:44

"I suffer from depression and

305

752711

3405

بەدەست خەمۆکییەوە دەناڵێنم و"
،کەمێک شەرم ئەکەم لەوبارەیەوە

12:48

I'm a little embarrassed about it,

306

756116

2769

،بەڵام ماوەیەکە دەرمان وەردەگرم

12:50

but I've been taking this medication,

307

758885

2103

12:52

and I just wanted to ask you what you think?"

308

760988

2948

ئینجا ویستم بزانم تۆ ئەڵێی چی
"لەو بارەیەوە؟

12:55

And so I did my best to give
her such advice as I could.

309

763936

2834

بۆیە ئەوەی لە تواناما بوو کردم
.بۆ ئەوەی باشترین ئامۆژگاری پێبەم

12:58

And then she said, "You know,

310

766770

1720

،ئینجا وتی، "ئەزانی چی
مێردەکەم قەت لەمە تێناگات

13:00

my husband would never understand this.

311

768490

2791

13:03

He's really the kind of guy to whom
this wouldn't make any sense,

312

771281

2573

ئەو جۆرە کەسێکە کە بەلای ئەوەوە
،ئەم نەخۆشییە هیچ ڕێی تێناچێت

13:05

so I just, you know, it's just between us."

313

773854

2867

".بۆیە، ئەمەوێت، ئەمە لە نێوان خۆمانا بێت

13:08

And I said, "Yes, that's fine."

314

776721

1786

منیش وتم، "بەڵێ،
".خەم نەبێت

13:10

On Sunday of the same conference,

315

778507

2109

ڕۆژی یەک شەممەی
هەمان کۆنفرانسی سێ ڕۆژی

13:12

her husband took me aside,

316

780616

3044

مێردەکەی بردمییە ئەولاوە

(پێکەنین)

ئینجا پێی وتم، "ژنەکەم
بە پیاوێکی خۆڕاگرم نازانێت

13:15

and he said, "My wife wouldn't think

317

783660

1694

13:17

that I was really much of a guy if she knew this,

318

785354

2435

،ئەگەر بزانێت کە نەخۆشییەکی ئاوام هەیە

13:19

but I've been dealing with this depression

319

787789

2466

بەڵام تووشی ئەم خەمۆکییە بووم و
،هەندێک دەرمان وەر ئەگرم بۆی

13:22

and I'm taking some medication,

320

790255

1354

13:23

and I wondered what you think?"

321

791609

2505

"پێمباشبوو بزانم تۆ چۆنە بەلاتەوە؟

13:26

They were hiding

322

794114

1423

هەمان دەرمانیان لە یەک شاردبووەوە

13:27

the same medication in two different places

323

795537

2215

لە دوو شوێنی جیادا
.لە هەمان ژووری نووستندا

13:29

in the same bedroom.

324

797752

2645

(پێکەنین)

13:32

And I said that I thought

325

800397

2021

منیش وتم وام ئەزانی ئاڵوگۆڕ
لەنێو هاوسەرگیرییەکەدا

13:34

communication within the marriage

326

802418

1684

13:36

might be triggering some of their problems.

327

804102

2014

لەوانەیە ببێتە هۆکاری
هەندێک لە کێشەکانیان

13:38

(Laughter)

328

806116

4191

(پێکەنین)

13:42

But I was also struck

329

810307

1655

بەڵام لە هەمان کاتیشدا تاسام

13:43

by the burdensome nature

330

811962

1806

بە سرووشتە ماندووکەرەکەی
.نهێنیگیرییەکی ئاوا هاوبەش

13:45

of such mutual secrecy.

331

813768

2373

13:48

Depression is so exhausting.

332

816141

1885

خەمۆکی زۆر ماندووکەرە

13:50

It takes up so much of your time and energy,

333

818026

2768

،کاتێکی زۆر و وزەیەکی زۆر لێئەبات

13:52

and silence about it,

334

820794

1504

،ئەگەر بێدەنگیش بیت لە بارەیەوە

13:54

it really does make the depression worse.

335

822298

2731

.بەڕاستی خەمۆکییەکە خراپتر ئەکات

ئینجا دەستم کرد بە بیرکردنەوە

13:57

And then I began thinking about all the ways

336

825029

1733

دەربارەی ئەو ڕێگایانەی خەڵک
.دەیگرنە بەر بۆ ئەوەی باشتربن

13:58

people make themselves better.

337

826762

1966

14:00

I'd started off as a medical conservative.

338

828728

2439

.یەکەمجار لەڕووی پزیشکییەوە کۆنەپەرست بووم

14:03

I thought there were a few
kinds of therapy that worked,

339

831167

2372

وام ئەزانی چەند چارەسەرێکی
،کەم هەیە کە سوودی هەبێت

14:05

it was clear what they were --

340

833539

1809

-- ئەوە شتێکی ڕوون بوو کە وا

14:07

there was medication,

341

835348

1644

،دەرمان هەبوو

14:08

there were certain psychotherapies,

342

836992

1476

هەندێک چارەسەری دەروونی هەبوو

14:10

there was possibly electroconvulsive treatment,

343

838468

2445

چارەسەری لێدانی کارەبا
،لە مێشک هەبوو

14:12

and that everything else was nonsense.

344

840913

2675

.ئیتر ئەوەی تر کە هەبوو شتی پڕووپووچن

14:15

But then I discovered something.

345

843588

1832

.بەڵام دواتر شتێکم بۆ دەرکەوت

14:17

If you have brain cancer,

346

845420

1752

ئەگەر شێرپەنجەی مێشک هەبێت، و

14:19

and you say that standing on your head

347

847172

1472

بڵێیت کە هەموو بەیانییەک
٢٠ خولەک لەسەر سەر بۆەستیت

14:20

for 20 minutes every morning makes you feel better,

348

848644

2995

واتلێئەکات هەست
،بە باشتربوون بکەیت

14:23

it may make you feel better,

349

851639

1514

،ئەوا واتلێئەکات هەست بە باشتربوون بکەیت
بەڵام هەر شێرپەنجەی مێشک هەیە، و

14:25

but you still have brain cancer,

350

853153

1588

14:26

and you'll still probably die from it.

351

854741

2289

.لەوانەشە هەر بە هۆیەوە بمریت

14:29

But if you say that you have depression,

352

857030

2512

بەڵام ئەگەر بڵێیت خەمۆکیت هەیە، و

14:31

and standing on your head for 20 minutes every day

353

859542

2105

هەموو ڕۆژێک ٢٠ خولەک
وەستان لەسەر سەرت

14:33

makes you feel better, then it's worked,

354

861647

2484

وات لێئەکات هەست بکەیت
باشتری، ئەوا سوودی هەبووە

14:36

because depression is an illness of how you feel,

355

864131

2360

چوونکە خەمۆکیی نەخۆشیی
هەستکردنی خۆتە، و

14:38

and if you feel better,

356

866491

1609

ئەگەر هەست بە باشتربوون بکەیت

14:40

then you are effectively not depressed anymore.

357

868100

2830

.ئەوا ئەتوانی بڵێیت کە چیتر خەمۆکیت نییە

14:42

So I became much more tolerant

358

870930

2033

بۆیە زیاتر مێشکم کرایەوە

14:44

of the vast world of alternative treatments.

359

872963

2925

بۆ ئەو هەموو جۆرە چارەسەرەی
.کە لە جیهاندا بوونی هەیە

14:47

And I get letters, I get hundreds of letters

360

875888

2384

،نامەشم بۆ دێت
بە سەدان نامەم پێدەگات

14:50

from people writing to tell me
about what's worked for them.

361

878272

2516

لەو کەسانەوە کە باسی ئەو شتانە ئەکەن
.کە سوودی هەبووە بۆیان

14:52

Someone was asking me backstage today

362

880788

2201

ئەمڕۆ لە پشتی سەکۆ کەسێک
.پرسیاری لێکردم لەسەر تێڕامان

14:54

about meditation.

363

882989

1463

14:56

My favorite of the letters that I got

364

884452

2465

یەکێک لە گرنگترین نامەکانی پێمگەشت
ئەوەیان بوو کە لەلایەن ژنێکەوە بۆم هات

14:58

was the one that came from a woman

365

886917

1474

کە لە نامەکەیا نوسیبووی کە چۆن
چارەسەری دەروونی، دەرمان،

15:00

who wrote and said that she had tried therapy,

366

888391

2207

15:02

she had tried medication,
she had tried pretty much everything,

367

890598

2387

و هەموو شتێکی تری تاقی کردبووەوە، و

15:04

and she had found a solution
and hoped I would tell the world,

368

892985

2837

چارەسەرێکی بۆخۆی دۆزیبووەوە و
هیواداربوو کە من بتوانم بیگەیەنم، و

15:07

and that was making little things from yarn.

369

895822

3812

.ئەوەش درووستکردنی شتی بچووک بوو لە ڕێس

15:11

(Laughter)

370

899634

2999

(پێکەنین)

15:14

She sent me some of them. (Laughter)

371

902633

3524

هەندێکی لەو شتانە بۆ ناردم

(پێکەنین)

15:18

And I'm not wearing them right now.

372

906157

3688

.ئێستا هیچ کام لەوانەم بەخۆمەوە نەکردووە

(پێکەنین)

15:21

I suggested to her that she also should look up

373

909845

2515

پێشنیاری ئەوەشم بۆ کرد
کە پێویستە سەیرێکی

15:24

obsessive compulsive disorder in the DSM.

374

912360

4048

نەخۆشی خولیایی زۆرلەخۆکەر بکات لە
.پۆڵێنی دی ئێس ئێمی نەخۆشییە دەروونیەکاندا

15:28

And yet, when I went to look
at alternative treatments,

375

916408

3128

لەگەڵ ئەوەشدا، کاتێک سەیری
،جۆرە چارەسەرەکانی تر دەکەم

15:31

I also gained perspective on other treatments.

376

919536

2908

تێگەشتنێکم لەسەر چارەسەرەکانی
.تریش دەستکەوت کە بۆ خەمۆکی دەکرێت

15:34

I went through a tribal exorcism in Senegal

377

922444

2903

بە نەریتێکی دەرکردنی جنۆکەیا
تێپەڕیم لەناو هۆزێکی سەنیگالدا

15:37

that involved a great deal of ram's blood

378

925347

2013

پێویستی بە بڕێکی زۆر خوێنی
گیسکی کێوی بوو

15:39

and that I'm not going to detail right now,

379

927360

2062

کە ئێستا ناتوانم بچمە
،ناو وردەکارییەکانییەوە

15:41

but a few years afterwards I was in Rwanda

380

929422

2000

،بەڵام چەند ساڵێک دواتر لە ڕواندا بووم

15:43

working on a different project,

381

931422

1758

،کارم لەسەر پرۆژەیەکی تر دەکرد

15:45

and I happened to describe
my experience to someone,

382

933180

2796

بە ڕێکەوت ئەزموونەکەی خۆمم
بۆ کەسێکی ئەوێ باسکرد، و

15:47

and he said, "Well, you know,

383

935976

1760

،ئەویش وتی

ئەوە ڕۆژئاوای ئەفریقا بووە، و"
،ئێمە لە ڕۆژهەڵاتی ئەفریقاین

15:49

that's West Africa, and we're in East Africa,

384

937736

1820

15:51

and our rituals are in some ways very different,

385

939556

1834

نەریتەکانی ئێمە ئەیکەین
،لە زۆر شتا جیاوازییان زۆرە

15:53

but we do have some rituals that have something

386

941390

2013

بەڵام چەند خوو و نەریتێکمان هەیە

15:55

in common with what you're describing."

387

943403

1987

کە خاڵی هاوبەشی هەیە لەگەڵ
".ئەوەدا کە تۆ باستکرد

15:57

And I said, "Oh." And he said, "Yes," he said,

388

945390

1663

،ئینجا وتی

بەڵام تووشی کێشەی زۆر بووین لەگەڵ "
،کارمەندە دەروونییەکانی خۆرئاوا

15:59

"but we've had a lot of trouble with
Western mental health workers,

389

947053

2642

16:01

especially the ones who came
right after the genocide."

390

949695

2757

بەتایبەتی ئەوانەی کە ڕێک
".دوای جینۆسایدەکە هاتن بۆ ئێرە

16:04

And I said, "What kind of trouble did you have?"

391

952452

2327

وتم، "چ جۆرە کێشەیەکتان
"هەبوو لەگەڵیان؟

16:06

And he said, "Well,

392

954779

1546

.ئەویش وتی، "ئەم شتە سەیرە ئەکەن

16:08

they would do this bizarre thing.

393

956325

2664

16:10

They didn't take people out in the sunshine

394

958989

1885

ناچن بەو خۆرهەتاوە خەڵک بەرنە دەرەوە

16:12

where you begin to feel better.

395

960874

1700

کە لەبەریا هەست بە باشتربوون ئەکەیت

16:14

They didn't include drumming or music
to get people's blood going.

396

962574

3094

دەست ناکەن بە تەپڵ لێیان و موزیک
.بۆ ئەوەی سووڕی خوێنی کەسەکە چالاک کەن

16:17

They didn't involve the whole community.

397

965668

1842

هەموو کۆمەڵگاکەیان هاوبەش
.نەئەکرد لە کارەکەیا

16:19

They didn't externalize the depression

398

967510

1775

وەک ڕۆحێکی شەڕانگێز خەمۆکییەکەیان
.لە لەشی کەسەکە دەرنەئەکرد

16:21

as an invasive spirit.

399

969285

1433

16:22

Instead what they did was they took people

400

970718

2631

لەجیاتی ئەوە یەک یەک نەخۆشەکانیان
ئەبردە ژوورێکی بچووکی تەنگەوە

16:25

one at a time into dingy little rooms

401

973349

2628

16:27

and had them talk for an hour

402

975977

1343

بۆ کاتژمێرێک قسەیان لەگەڵ ئەکردن

16:29

about bad things that had happened to them."

403

977320

2230

".دەربارەی شتە خراپەکانی بەسەریان هاتووە

16:31

(Laughter) (Applause)

404

979550

5460

(پێکەنین)

(چەپڵەلێدان)

16:37

He said, "We had to ask them to leave the country."

405

985010

2362

وتیشی، "ناچاربووین داوایان لێکەین
".وڵاتەکە بەجێبهێڵن

16:39

(Laughter)

406

987372

3057

(پێکەنین)

16:42

Now at the other end of alternative treatments,

407

990429

2444

ئێستا لە کۆتاییەکەی تری چارەسەرەکانی
،تر کە هەیە بۆ خەمۆکی

16:44

let me tell you about Frank Russakoff.

408

992873

2035

.با باسی فرانک روساکۆفتان بۆ بکەم

16:46

Frank Russakoff had the worst depression

409

994908

3053

فرانک روساکۆف ئەتوانم بڵێم خراپترین
.خەمۆکی هەبوو لە مرۆڤا بینیبێتم

16:49

perhaps that I've ever seen in a man.

410

997961

2915

16:52

He was constantly depressed.

411

1000876

1993

.بەردەوام لە خەمۆکیدا بوو

16:54

He was, when I met him, at a point at which

412

1002869

2141

،ئەوکاتەی چاوم پێی کەوت

،هەموو مانگێک لە کاتێکی دیاریکراودا
چارەسەری لێدانی کارەبای بۆ دەکرا

16:57

every month he would have electroshock treatment.

413

1005010

3158

ئینجا هەتا نزیکەی هەفتەیەک
.ئاگای لە چواردەوری خۆی نەبوو

17:00

Then he would feel sort of disoriented for a week.

414

1008168

2575

.ئینجا بۆ هەفتەیەک هەستی بە باشتربون ئەکرد

17:02

Then he would feel okay for a week.

415

1010743

1803

17:04

Then he would have a week of going downhill.

416

1012546

1700

ئینجا هەفتەی دواتر بەرەو
.خراپتربوون دەچوو

17:06

And then he would have another
electroshock treatment.

417

1014246

2685

ئینجا دووبارە جارێکی تر
.کارەبایان لێدەدایەوە

17:08

And he said to me when I met him,

418

1016931

1415

،ئەوکاتەی کە چاوم پێی کەوت پێی وتم

17:10

"It's unbearable to go through my weeks this way.

419

1018346

2552

بەرگەی ئەوە ناگرم بەم شێوەیە"
.بەردەوام بم لە ژیان

17:12

I can't go on this way,

420

1020898

1507

،ناتوانم لەوە زیاتر بەرگە بگرم

17:14

and I've figured out how I'm going to end it

421

1022405

2264

ڕێگایەکیشم دۆزیوەتەوە بۆ کۆتایی هێنان پێی

17:16

if I don't get better.

422

1024669

1557

".ئەگەر هات و باشتر نەبووم

17:18

But," he said to me, "I heard about a protocol

423

1026226

2708

بەڵام،" پێی وتم"
ڕەشنووسێکم بیستووە لە ماس جێنێراڵ"

17:20

at Mass General for a procedure called

424

1028934

2223

دەربارەی پەیڕەوەێک کە پێی دەوترێت
سینگولۆتۆمی، کە نەشتەرگەرییەکی مێشکە، و

17:23

a cingulotomy, which is a brain surgery,

425

1031157

2026

17:25

and I think I'm going to give that a try."

426

1033183

2571

".پێموابێت ئەوە تاقی ئەکەمەوە

17:27

And I remember being amazed at that point

427

1035754

1954

بیریشمە ئەو کاتە سەرسام بووم
کە بیرم کردەوە چۆن کەسێک

17:29

to think that someone

428

1037708

1300

17:31

who clearly had so many bad experiences

429

1039008

3221

کە ئەو هەموو ئەزموونە خراپەی هەبووە

17:34

with so many different treatments

430

1042229

1859

لەگەڵ ئەو جۆرە چارەسەرە جیاجیایانەیا

17:36

still had buried in him somewhere enough optimism

431

1044088

3122

هێشتا لە شوێنێکدا لە ناخیا
ئەوەنە گەشبینی تێدایە

17:39

to reach out for one more.

432

1047210

2550

هەوڵی چارەسەرێکی تر بدات

17:41

And he had the cingulotomy,

433

1049760

2180

نەشتەرگەرییەکەی ئەنجامدا، و
.زۆر سەرکەوتوو بوو

17:43

and it was incredibly successful.

434

1051940

2041

17:45

He's now a friend of mine.

435

1053981

1493

.ئێستا هاوڕێمە

17:47

He has a lovely wife and two beautiful children.

436

1055474

3492

هاوسەرێکی جوان و دوو
.مناڵی جوانی هەیە

17:50

He wrote me a letter the Christmas after the surgery,

437

1058966

2949

سەری ساڵی دوای نەشتەرگەرییەکە
نامەیەکی بۆ نووسیم، و

17:53

and he said,

438

1061915

1189

،پێی وتم

17:55

"My father sent me two presents this year,

439

1063104

2407

،ئەمساڵ باوکم دوو دیاری بۆ ناردم"

یەکەمیان، ئەلبومێکی سی دی سووڕاو
لە دروستکردنی شارپەر ئیمەیج

17:57

First, a motorized C.D. rack from The Sharper Image

440

1065511

2602

18:00

that I didn't really need,

441

1068113

1421

،کە بەڕاستی پێویستم پێی نەبوو

18:01

but I knew he was giving it to me to celebrate

442

1069534

2097

بەڵام ئەمزانی ئەو پێى دەدا بۆ من
تا ئاهەنگ بگێڕم

18:03

the fact that I'm living on my own

443

1071631

1728

بەبۆنەی ئەوەی ئێستا چوومەتە ژیانی خۆمەوە و
.ئیشێکم هەیە کە حەزم لێیەتی

18:05

and have a job I seem to love.

444

1073359

2047

18:07

And the other present

445

1075406

1561

دیارییەکەی تریش وێنەیەکی
،نەنکم بوو

18:08

was a photo of my grandmother,

446

1076967

1576

18:10

who committed suicide.

447

1078543

2252

.کە خۆی کووشتبوو

18:12

As I unwrapped it, I began to cry,

448

1080795

2935

کە کردمەوە، دەستم کرد بە گریان، و

18:15

and my mother came over and said,

449

1083730

1880

دایکم هات و وتی

18:17

'Are you crying because of the
relatives you never knew?'

450

1085610

3315

بۆ ئەو کەسانەت ئەگریت'
'کە قەت لە ژیانتا نەتناسیون؟

18:20

And I said, 'She had the same disease I have.'

451

1088925

4088

منیش وتم، 'هەمان
'.ئەو نەخۆشیەی منی هەبووە

18:25

I'm crying now as I write to you.

452

1093013

2581

ئێستا کە ئەم نامەیە بۆ تۆ
.ئەنووسم ئەگریم

18:27

It's not that I'm so sad, but I get overwhelmed,

453

1095594

3595

مەسەلە ئەوە نییە دڵتەنگم
،بەڵکو ئەم شتانە زۆر کاریان تێکردووم

18:31

I think, because I could have killed myself,

454

1099189

2221

پێموابێت هی ئەوەبێت
،چونکە لەوانەبوو خۆم بکووژم

18:33

but my parents kept me going,

455

1101410

1703

بەڵام دایک و باوکم هانیان دام
،بەردەوام بم، و بەهەمان شێوە پزیشکەکانیش

18:35

and so did the doctors,

456

1103113

1749

18:36

and I had the surgery.

457

1104862

1854

.ئەوەبوو نەشتەرگەرییەکەم کرد

18:38

I'm alive and grateful.

458

1106716

2815

زیندووم و سووپاسگوزارم بۆ ئەوە

18:41

We live in the right time,

459

1109531

2260

،لە سەردەمێکی باشدا دەژین
".تەنانەت ئەگەر هەستیش بکەین کە وانییە

18:43

even if it doesn't always feel like it."

460

1111791

3879

18:47

I was struck by the fact that depression

461

1115670

1897

زۆر تاسام بەو ڕاستییە کە خەمۆکیی

18:49

is broadly perceived to be

462

1117567

1725

بە شێوەیەکی فراوان وادەزانرێت نەخۆشییەکی
،سەردەمی، خۆرئاوایی، چینی ناوەڕاست بێت

18:51

a modern, Western, middle-class thing,

463

1119292

3537

18:54

and I went to look at how it operated

464

1122829

2152

ویستیشم بزانم چۆن لە چەندین ڕوانگەی تری
هەمەجۆرەوە نەخۆشییەکە کاردەکات، و

18:56

in a variety of other contexts,

465

1124981

2003

18:58

and one of the things I was most interested in

466

1126984

2119

یەکێک لەو شتانەی زۆر گرنگ بوو بەلامەوە

19:01

was depression among the indigent.

467

1129103

1790

خەمۆکی بوو لە نێو
.کەسە هەژارەکاندا

19:02

And so I went out to try to look at

468

1130893

1781

بۆیە چووم و گەڕام

بۆ ئەوەی بزانم چی بۆ ئەو کەسە هەژارانە
.دەکرێت کە خەمۆکیان هەیە

19:04

what was being done for
poor people with depression.

469

1132674

2580

19:07

And what I discovered is that poor people

470

1135254

2158

ئەوەشی دۆزیمەوە ئەوەبوو کە هەژارەکان

19:09

are mostly not being treated for depression.

471

1137412

2557

.زۆربەیان چارەسەری خەمۆکییان بۆ ناکرێت

19:11

Depression is the result of a genetic vulnerability,

472

1139969

2919

خەمۆکی ئەنجامی
.لاوازییەکی جینی بۆماوەییە

19:14

which is presumably evenly
distributed in the population,

473

1142888

3158

کە وا دەردەکەوێت بە یەکسانی
دابەشبووبێت لە نێو خەڵکدا، و

19:18

and triggering circumstances,

474

1146046

1953

،بارودۆخە بزوێنەرەکان

19:19

which are likely to be more severe

475

1147999

1903

ئەگەری زیاترە قوورستر بێت
.لەسەر ئەو کەسانەی کە هەژارن

19:21

for people who are impoverished.

476

1149902

1875

19:23

And yet it turns out that if you have

477

1151777

2427

لەگەڵ ئەوەشدا ئەگەر دەرکەوێت
ژیانێکی زۆر باش هەیە

19:26

a really lovely life but feel miserable all the time,

478

1154204

2140

،بەڵام بەردەوام هەست بە ناخۆشی ئەکەیت

19:28

you think, "Why do I feel like this?

479

1156344

2000

بیر ئەکەیتەوە، "بۆچی هەست بە ناخۆشی ئەکەم؟

19:30

I must have depression."

480

1158344

1669

".ئەبێ من خەمۆکیم هەبێت

19:32

And you set out to find treatment for it.

481

1160013

1923

دەست ئەکەیت بە گەڕان بۆ
.دۆزینەوەی چارەسەر بۆی

19:33

But if you have a perfectly awful life,

482

1161936

2093

بەڵام ئەگەر ژیانێکی زۆر خراپ هەبێت، و

19:36

and you feel miserable all the time,

483

1164029

1867

،بەردەوام هەست بە ناخۆشی بکەیت

19:37

the way you feel is commensurate with your life,

484

1165896

2826

ئەو هەستکردنەت یەکدەگرێتەوە
لەگەڵ ژیانتدا، و

19:40

and it doesn't occur to you to think,

485

1168722

1724

،قەت بیرناکەیتەوە بڵێیت

19:42

"Maybe this is treatable."

486

1170446

1783

".لەوانەیە ئەمە چارەسەری هەبێت"

19:44

And so we have an epidemic in this country

487

1172229

3136

بۆیە ئێمە درمی خەمۆکییمان هەیە لەم وڵاتەدا

19:47

of depression among impoverished people

488

1175365

2913

لە نێو خەڵکە هەژارەکاندا

19:50

that's not being picked up
and that's not being treated

489

1178278

2512

کە بە نەخۆشییەکەیان نازانرێت و
،چارەسەریان بۆ ناکرێت

19:52

and that's not being addressed,

490

1180790

2056

کەس ناچێت بەدەمییەوە، و

19:54

and it's a tragedy of a grand order.

491

1182846

2200

.ئەوە کارەساتێکی گەورەیە

19:57

And so I found an academic

492

1185046

1488

بۆیە کەسێکی پسپۆڕم دۆزییەوە

19:58

who was doing a research project

493

1186534

1817

کە خەریکی توێژینەوەیەک بوو
،لە گەڕەکە هەژارنشینەکانی دەرەوەی پایتەخت

20:00

in slums outside of D.C.,

494

1188351

1741

20:02

where she picked up women who had
come in for other health problems

495

1190092

2997

لەوێ پشکنینی بۆ ئەو ژنانە ئەکرد
کە بۆ کێشەی تری تەندروستی هاتبوون و

20:05

and diagnosed them with depression,

496

1193089

1779

نەخۆشی خەمۆکییان تێدا دەناسییەوە، و

20:06

and then provided six months
of the experimental protocol.

497

1194868

3266

ئینجا شەش مانگ چارەسەری
.تاقیئەکردەوە لەسەریان

20:10

One of them, Lolly, came in,

498

1198134

2329

یەکێک لەوانە، کە ناوی لۆلییە، هات، و

20:12

and this is what she said the day she came in.

499

1200463

2297

ئەو ڕۆژەی کە هات ئەم
.قسانەی کرد

20:14

She said, and she was a woman, by the way,

500

1202760

3395

ژنێک بوو، حەوت مناڵی هەبوو، و
.کە هات بۆلامان وتی

20:18

who had seven children. She said,

501

1206155

2092

وتی، "پێشتر کارێکم هەبوو
بەڵام ناچاربووم وازی لێبێنم

20:20

"I used to have a job but I had to give it up because

502

1208247

2651

چونکە چیتر نەم ئەتوانی
.لە ماڵەکە بچمە دەرەوە

20:22

I couldn't go out of the house.

503

1210898

2060

20:24

I have nothing to say to my children.

504

1212958

2228

قەت هیچ شتێکم نییە
.بە مناڵەکانمی بڵێم

20:27

In the morning, I can't wait for them to leave,

505

1215186

2767

بەیانییەکەی، ناتوانم چاوەڕێکەم
،هەتا ئەوکاتەی ئەڕۆن

20:29

and then I climb in bed and
pull the covers over my head,

506

1217953

2990

ئینجا ئەچمە ناو جێگەکەوە، و
،سەرم دا ئەپۆشم یەکسەر

20:32

and three o'clock when they come home,

507

1220943

1646

،کاتژمێر سێ کە یەنەوە ماڵەوە

20:34

it just comes so fast."

508

1222589

1801

".زۆر بە خێرایی یەت

20:36

She said, "I've been taking a lot of Tylenol,

509

1224390

2240

،ئەیوت، "پاراسیتۆڵێکی زۆر ئەخوات

20:38

anything I can take so that I can sleep more.

510

1226630

2759

هەر شتێک بێت بەکاری ئەهێنم بۆ
.ئەوەی بتوانم زیاتر بخەوم

20:41

My husband has been telling me I'm stupid, I'm ugly.

511

1229389

3770

مێردەکەم بەردەوام پێی ئەوتم
.من بێ مێشکم، من ناشرینم

20:45

I wish I could stop the pain."

512

1233159

3505

".خۆزگە ئەمتوانی ئەو ئازارە بوەستێنم

20:48

Well, she was brought into
this experimental protocol,

513

1236664

2640

ئینجا، ئەویش بەهەمان شێوە
،خرایە بەر ئەم تاقیکردنەوەی چارەسەرە

20:51

and when I interviewed her six months later,

514

1239304

2308

،شەش مانگ دواتر کە چاوپێکەوتنم لەگەڵکرد

20:53

she had taken a job working in childcare

515

1241612

4407

کاری چاودێری منداڵانی گرتبووە دەست

20:58

for the U.S. Navy, she had left the abusive husband,

516

1246019

3805

بۆ هێزی دەریایی ویلایەتە یەکگرتووەکان، و
مێردە خراپەکەشی بەجێهێشتبوو، و

21:01

and she said to me,

517

1249824

2082

،پێی وتم

21:03

"My kids are so much happier now."

518

1251906

2369

منداڵەکانم ئێستا"
".زۆر دڵخۆشترن

21:06

She said, "There's one room in my new place

519

1254275

1977

وتی لە شوێنە تازەکەمدا، "ژوورێکم
هەیە بۆ کوڕەکانم و

21:08

for the boys and one room for the girls,

520

1256252

2608

،ژوورێکیش بۆ کچەکان

21:10

but at night, they're just all up on my bed,

521

1258860

2539

بەڵام بە شەو، هەموویان
یەنە سەر جێگەکەی من، و

21:13

and we're doing homework
all together and everything.

522

1261399

2612

ئەرکی قووتابخانەیان و هەموو
.شتێکی تر پێکەوە ئەکەین

21:16

One of them wants to be a preacher,

523

1264011

1673

،یەکێکیان ئەیەوێ ببێت بە قەشە

21:17

one of them wants to be a firefighter,

524

1265684

1700

،یەکێکیان ئەیەوێ ببێت بە ئاگرکوژێنەرەوە

21:19

and one of the girls says she's going to be a lawyer.

525

1267384

2966

یەکێک لە کچەکانیش ئەڵێ
.ئەبم بە پارێزەر

21:22

They don't cry like they used to,

526

1270350

2005

وەک پێشتر ناگرین، و

21:24

and they don't fight like they did.

527

1272355

2558

.وەک پێشتر لەناو خۆیانا شەڕ ناکەن

21:26

That's all I need now is my kids.

528

1274913

3780

هەموو ئەوەی ئێستا ئەمەوێ
.ئەوەیە، مناڵەکانم

21:30

Things keep on changing,

529

1278693

1912

،شتەکان بەردەوام لە گۆڕانان

21:32

the way I dress, the way I feel, the way I act.

530

1280605

5193

جل لەبەرکردنم، هەستم بۆ ژیان
.ڕەفتار و جوڵانەوەم

21:37

I can go outside not being afraid anymore,

531

1285798

3687

ئێستا ئەتوانم بێ ئەوەی بترسم بچمە دەر، و

21:41

and I don't think those bad feelings are coming back,

532

1289485

3409

پێموانییە ئەو هەستە خراپانە
،چیتر بگەڕێنەوە

21:44

and if it weren't for Dr. Miranda and that,

533

1292894

3035

ئەگەر بەهۆی دکتۆر میراندار
،و چارەسەرەکانییەوە نەبووایە

21:47

I would still be at home with
the covers pulled over my head,

534

1295929

3617

ئێستا هێشتا لە ماڵەوە ئەبووم
سەری خۆم داپۆشیبوو

21:51

if I were still alive at all.

535

1299546

2349

.ئەویش ئەگەر هێشتا لە ژیانا بوومایە

21:53

I asked the Lord to send me an angel,

536

1301895

3732

،لە خوا پاڕامەوە فریشتەیەکم بۆ بنێرێت

21:57

and he heard my prayers."

537

1305627

4330

".ئەویش بەدەم نزاکانمەوە هات

22:01

I was really moved by these experiences,

538

1309959

3353

بەڕاستی ئەم ئەزموونانە
زۆر کاریان تێکردم، و

22:05

and I decided that I wanted to write about them

539

1313312

2539

بڕیارم یا کە ئەبێت لەسەریان بنووسم

نەک بەتەنیا لە کتێبەکەیا کە کاری
لەسەر ئەکەم بەڵکو لە نوسراوێکیشدا و

22:07

not only in a book I was working on,

540

1315851

1379

22:09

but also in an article,

541

1317230

1311

22:10

and so I got a commission from
The New York Times Magazine

542

1318541

2321

لەلایەن گۆڤاری نیو یۆرک تایمزەوە
داوام لێکرا

22:12

to write about depression among the indigent.

543

1320862

2016

لەسەر خەمۆکی بنووسم
.لەناو خەڵکە هەژارەکاندا

22:14

And I turned in my story,

544

1322878

1616

منیش چیرۆکەکەی خۆمم بۆ نوسین، و

22:16

and my editor called me and said,

545

1324494

1596

سەرنووسەرەکەم پەیوەندی پێوەکردم و وتی
".بەڕاستی ناتوانین ئەمە بڵاوکەینەوە"

22:18

"We really can't publish this."

546

1326090

1710

22:19

And I said, "Why not?"

547

1327800

1750

،منیش وتم"
"بۆچی ناتوانیت؟

22:21

And she said, "It just is too far-fetched.

548

1329550

2305

.ئەویش وتی، "شتێکە ناچێتە مێشکەوە

22:23

These people who are sort of at
the very bottom rung of society

549

1331855

3778

ئەم کەسانە کە بە جۆرێک
لە پلەی خواری خوارەوەی کۆمەڵگان و

22:27

and then they get a few months of treatment

550

1335633

1704

دوای چەند مانگێک چارەسەر

22:29

and they're virtually ready to run Morgan Stanley?

551

1337337

2632

وایان لێبێت بتوانن مۆرگان
ستانلی بەڕێوە بەرن؟

22:31

It's just too implausible."

552

1339969

1854

".شتێکە کەس باوەڕی پێناکات

22:33

She said, I've never even heard of anything like it."

553

1341823

2205

وتی، "قەت پێشتر
".شتی ئاوام نەبیستووە

22:36

And I said, "The fact that you've never heard of it

554

1344028

2534

منیش وتم، "ڕاستی ئەوەی کە قەت نەتبیستووە

22:38

is an indication that it is news."

555

1346562

3000

"ئاماژەیە بۆ ئەوەی کەهەواڵێکی تازەیە

22:41

(Laughter) (Applause)

556

1349562

6134

(پێکەنین)

(چەپڵەلێدان)

22:49

"And you are a news magazine."

557

1357317

2494

".ئێوەش گۆڤارێکی هەواڵین"

22:51

So after a certain amount of negotiation,

558

1359811

1982

بۆیە دوای کەمێک مشتومڕکردن
.ڕازی بوون لەسەری

22:53

they agreed to it.

559

1361793

1241

22:55

But I think a lot of what they said

560

1363034

1615

بەڵام پێموابێت زۆرێک لەوەی وتیان
بە شێوەیەکی سەیر بەیەکەوە بەسترابوونەوە

22:56

was connected in some strange way

561

1364649

2295

22:58

to this distaste that people still have

562

1366944

2142

بەم قین لێبوونەی خەڵک هێشتا هەیەتی
،بۆ بیرۆکەی ئەم چارەسەرە

23:01

for the idea of treatment,

563

1369086

1463

23:02

the notion that somehow if we went out

564

1370549

1882

ئاماژەی ئەوەی ئەگەر بێت و بچین و

23:04

and treated a lot of people in indigent communities,

565

1372431

2696

چارەسەری زۆرێک لەو
،کۆمەڵگا هەژارانە بکەین

23:07

that would be an exploitative thing to do,

566

1375127

1898

،ئەوە قۆستنەوە ئەبێت

23:09

because we would be changing them.

567

1377025

1642

.چونکە ئێمە ئەیانگۆڕین

23:10

There is this false moral imperative

568

1378667

2033

پێویستییەکی ڕەوشتی هەڵە هەیە
،کە لەوە ئەچێت لای هەموومان هەبێت

23:12

that seems to be all around us

569

1380700

1789

23:14

that treatment of depression,

570

1382489

2354

،کە گوایە چارەسەری خەمۆکی

23:16

the medications and so on, are an artifice,

571

1384843

2299

دەرمانەکە و ئەو شتانەی بەکاردێت فێڵن، و

23:19

and that it's not natural.

572

1387142

2172

.ئەوە شتێکی سرووشتی نییە

23:21

And I think that's very misguided.

573

1389314

2849

.بەلای منەوە ئەوە بە هەڵەدابردنە

23:24

It would be natural for people's teeth to fall out,

574

1392163

3532

شتێکی سروشتی ئەبێت
،ئەگەر کەسێک دانەکانی بکەوێت

23:27

but there is nobody militating against toothpaste,

575

1395695

3330

بەڵام کەس ناوەستێتەوە
،دژی مەرهەمی ددان شوشتن

23:31

at least not in my circles.

576

1399025

2128

.لانی کەم لە بازنەکانی مندا

23:33

And people then say, "Well, but isn't depression

577

1401153

2502

،ئینجا خەڵک ئەڵێن

بەڵام ئایا خەمۆکی بەشێک نییە"
لەوەی مرۆڤ ئەبێ پیایا تێپەڕێت؟

23:35

part of what people are supposed to experience?

578

1403655

2185

23:37

Didn't we evolve to have depression?

579

1405840

1741

پەرەسەندنمان بە شێوەیەک نەبووە
خەمۆکیشمان هەبێت؟

23:39

Isn't it part of your personality?"

580

1407581

1907

"ئەوە بەشێک نییە لە کەسایەتی ئێمە؟

23:41

To which I would say, mood is adaptive.

581

1409488

2746

.بۆ ئەوە ئەڵێم، مەزاجی مرۆڤ خۆگونجێنەرە

23:44

Being able to have sadness and fear

582

1412234

3329

توانای هەبوونی دڵتەنگی و ترس و

23:47

and joy and pleasure

583

1415563

1842

شادی و خۆشی و

23:49

and all of the other moods that we have,

584

1417405

1803

هەموو هەستەکانی تریش کە هەمانە
.ئەوە شتێکی زۆر بەنرخە

23:51

that's incredibly valuable.

585

1419208

2064

23:53

And major depression is something that happens

586

1421272

3047

نەخۆشی خەمۆکی سەرەکیش

شتێکە کاتێک ڕووئەیات کە
.ئەو سیستمە تێک ئەچێت

23:56

when that system gets broken.

587

1424319

2012

23:58

It's maladaptive.

588

1426331

1717

.خۆگونجاندنێکی هەڵەیە

24:00

People will come to me and say,

589

1428048

1572

خەڵک یەن بۆلام و ئەڵێن

24:01

"I think, though, if I just stick it out for another year,

590

1429620

2768

پێموابێت، ئەگەر بێت و"
،تا ساڵێکی تر ئەمەم لەگەڵا بمێنێتەوە

24:04

I think I can just get through this."

591

1432388

2076

".پێموابێت ئەتوانم پیایا تێپەڕم

24:06

And I always say to them, "You may get through it,

592

1434464

2303

منیش هەموو جارێک پێیان ئەڵێم
،لەوانەیە بتوانی پیایا تێپەڕیت"

24:08

but you'll never be 37 again.

593

1436767

2709

.بەڵام قەت نابیتەوە بە ٣٧ ساڵ

24:11

Life is short, and that's a whole year

594

1439476

2550

ژیان کوورتە، و ئەوە ساڵێکی تەواوە
.کە تۆ باسی ئەکەیت

24:14

you're talking about giving up.

595

1442026

1956

24:15

Think it through."

596

1443982

1538

".بیری لێکەرەوە

24:17

It's a strange poverty of the English language,

597

1445520

2846

ئەوە هەژارییەکی سەیری
زمانی ئینگلیزیی، و

24:20

and indeed of many other languages,

598

1448366

2108

،بێگومان چەندین زمانی تریشە

24:22

that we use this same word, depression,

599

1450474

2218

،کە هەمان وشە بەکاردەهێنینەوە
،وشەی خەمۆکی

24:24

to describe how a kid feels

600

1452692

1805

بۆ باسکردنی هەستی مناڵێک کاتێک
لە ساڵیادی لەدایکبوونیدا باران دەبارێت و

24:26

when it rains on his birthday,

601

1454497

1712

24:28

and to describe how somebody feels

602

1456209

2528

بۆ باسکردنی ئەوەی کەسێک هەستی چۆنە چەند
.خولەکێک پێش ئەوەی خۆی بکوژێت

24:30

the minute before they commit suicide.

603

1458737

2454

خەڵک پێم ئەڵێن، "باشە، ئایا شتێکە
"بەردەوامی هەیە لەگەڵ دڵتەنگی ئاساییدا؟

24:33

People say to me, "Well, is it
continuous with normal sadness?"

604

1461191

3105

24:36

And I say, in a way it's continuous
with normal sadness.

605

1464296

3144

منیش ئەڵێم، لە ڕوێکەوە
.بەردەوامی هەیە لەگەڵ دڵتەنگی ئاساییدا

24:39

There is a certain amount of continuity,

606

1467440

2200

،بڕێکی دیاریکراو بەردەوامی هەیە

24:41

but it's the same way there's continuity

607

1469640

1957

بەڵام هەمان ئەو بەردەوامیەیە

24:43

between having an iron fence outside your house

608

1471597

1987

لە نێوان پەرژینێکی ئاسنی
دەرەوەی ماڵەکەی خۆت

24:45

that gets a little rust spot

609

1473584

1677

کاتێک کەمێک ژەنگ هەڵئەهێنێت

24:47

that you have to sand off and do a little repainting,

610

1475261

2746

کە پێویستە لێی بکەیتەوە و
کەمێک بۆیەی بکەیتەوە، و

24:50

and what happens if you leave
the house for 100 years

611

1478007

2647

ئەی چی ڕووئەیات ئەگەر بۆ ماوەی
سەد ساڵ ماڵەکەت بەجێ بهێڵێت و

24:52

and it rusts through until it's only a pile

612

1480654

2898

بە تەواوەتی ژەنگ هەڵبهێنێت بە شێوەیەک
.ببێت بە یەک کۆمەڵ تۆزی پرتەقاڵی

24:55

of orange dust.

613

1483552

1234

24:56

And it's that orange dust spot,

614

1484786

2173

،ئەوەش ئەو کێشەی پارچە تۆزە پرتەقاڵیەیە

24:58

that orange dust problem,

615

1486959

1789

،ئەو کێشەی تۆزە پرتەقاڵییە

25:00

that's the one we're setting out to address.

616

1488748

2989

ئەو شتەیە ئێمە
.ئەمانەوێ ئاماژەی پێبکەین

25:03

So now people say,

617

1491737

2240

،ئێستا خەڵک ئەڵێن

25:05

"You take these happy pills, and do you feel happy?"

618

1493977

2731

ئەم حەبی دڵخۆشبوونە ئەخۆیت، و"
"ئەی ئیستا هەست بە دڵخۆشی ئەکەیت؟

25:08

And I don't.

619

1496708

1886

منیش ئەڵێم هەست
.بە خۆشی ناکەم

25:10

But I don't feel sad about having to eat lunch,

620

1498594

2822

بەڵام هەست بە دڵتەنگی ناکەم
بۆ خواردنی نانی نیوەڕۆ، و

25:13

and I don't feel sad about my answering machine,

621

1501416

2836

هەست بە دڵتەنگی ناکەم بۆ
وەڵامدانەوەی تەلەفوون، و

25:16

and I don't feel sad about taking a shower.

622

1504252

2845

هەست بە دڵتەنگی ناکەم
.بۆ ئەوەی هەستم و خۆم بشۆم

25:19

I feel more, in fact, I think,

623

1507097

2854

زیاتر هەست ئەکەم، ڕاستییەکەی پێموابێت

25:21

because I can feel sadness without nullity.

624

1509951

2430

لەبەر ئەوەی ئەتوانم بێ هەستکردن
بە بەتاڵی دڵتەنگ ببم

25:24

I feel sad about professional disappointments,

625

1512381

4347

دڵتەنگم بۆ نائوومێدییەکانمم لە ژیانی
،پیشەگەری خۆمدا

25:28

about damaged relationships,

626

1516728

2347

دڵتەنگبوون بۆ پەیوەندییە
،زیانپێگەشتووەکانم

25:31

about global warming.

627

1519075

2039

دڵتەنگبوونم بۆ گەرمبوونی
.بارگەی هەوای زەوی

25:33

Those are the things that I feel sad about now.

628

1521114

2725

.ئەوانە ئەو شتانەن کە ئێستا دڵتەنگم بۆیان

،ئینجا بە خۆشم ئەڵێم، باشە
ئێستا ئەنجامەکە چییە کە پێی گەشتووم؟

25:35

And I said to myself, well, what is the conclusion?

629

1523839

2734

25:38

How did those people who have better lives

630

1526573

2561

چۆن ئەو کەسانەی ژیانی باشترییان هەیە

تەنانەت بە خەمۆکییەکی گەورەتریشەوە
توانییویانە بەردەوامبن لە ژیان؟

25:41

even with bigger depression manage to get through?

631

1529134

2554

25:43

What is the mechanism of resilience?

632

1531688

2797

میکانیزمی ئەو خۆڕاگرییەیان چییە؟

25:46

And what I came up with over time

633

1534485

2084

ئەوەی کە بە تێپەڕبوونی کات بۆم دەرکەوت

25:48

was that the people who deny their experience,

634

1536569

2916

ئەوەبوو ئەو کەسانەی نکوڵی
لە ئەزموونەکانی خۆیان دەکەن، و

دەڵێن، "ماوەیەکی زۆر لەمەوبەر
،خەمۆکیم هەبوو

25:51

the ones who say, "I was depressed a long time ago

635

1539485

2032

،نامەوێ جارێکی تر بیر لەوە بکەمەوە

25:53

and I never want to think about it again

636

1541517

1737

25:55

and I'm not going to look at it

637

1543254

1242

ئیتر سەیری ئەو ڕابردووە ناکەمەوە و

25:56

and I'm just going to get on with my life,"

638

1544496

1890

"،بەردەوام ئەبم لە ژیانی خۆم

25:58

ironically, those are the people

639

1546386

1959

بە شێوەیەکی سەیر، ئەوانە ئەو کەسانەن کە لە
.هەموو کەس زیاتر بوون بە کۆیلەی نەخۆشییەکە

26:00

who are most enslaved by what they have.

640

1548345

2698

26:03

Shutting out the depression strengthens it.

641

1551043

2564

.نکووڵی کردن لە خەمۆکییەکە بەهێزتری دەکات

26:05

While you hide from it, it grows.

642

1553607

3280

،ئەوکاتەی تۆ خۆت ئەشاریتەوە لێی
.ئەو گەشە ئەکات

26:08

And the people who do better

643

1556887

2860

ئەوانەشی بەرگەی ئەگرن

26:11

are the ones who are able to tolerate the fact

644

1559747

2599

ئەوانەن کە ئەتوانن بەرگەی ئەو ڕاستییە
.بگرن کە ئەم نەخۆشیەیان هەیە

26:14

that they have this condition.

645

1562346

1622

26:15

Those who can tolerate their depression

646

1563968

2470

ئەوانەی بەرگەی خەمۆکییەکەیان دەگرن
.ئەوانەن کە بە خۆڕاگری ئەگەن

26:18

are the ones who achieve resilience.

647

1566438

1782

26:20

So Frank Russakoff said to me,

648

1568220

1783

،فرانک ڕوساکۆف پێی وتم

26:22

"If I had it again to do over,

649

1570003

1516

،ئەگەر ناچاربم پیایا بڕۆمەوە"
،پێموابێت بەم شێوەیە نایکەمەوە

26:23

I suppose I wouldn't do it this way,

650

1571519

2137

26:25

but in a strange way, I'm grateful

651

1573656

1964

،بەڵام بە شێوەیەکی سەیر
.سوپاسگوزارم بۆ ئەوەی پیایدا تێپەڕیم

26:27

for what I've experienced.

652

1575620

1503

26:29

I'm glad to have been in the hospital 40 times.

653

1577123

3817

خۆشحاڵم کە ٤٠ جار
.براومەتە نەخۆشخانە

26:32

It taught me so much about love,

654

1580940

2603

زۆر شتی پێ وتم دەربارەی خۆشەویستی، و

26:35

and my relationship with my parents and my doctors

655

1583543

2840

پەیوەندییەکەم لەگەڵ دایک و
باوکم و پزیشکەکانمدا

26:38

has been so precious to me, and will be always."

656

1586383

4389

زۆر بەنرختر بووە لام، و هەمووکات
".هەر وا ئەبێت

26:42

And Maggie Robbins said,

657

1590772

1926

ماگی رۆبینسش وتی

26:44

"I used to volunteer in an AIDS clinic,

658

1592698

2989

پێشتر خۆبەخشانە لە کلینیکێکی"
ئایدز کارم دەکرد، و

26:47

and I would just talk and talk and talk,

659

1595687

3014

بەردەوام قسەم ئەکرد و قسەم
ئەکرد و قسەم ئەکرد، و

26:50

and the people I was dealing with

660

1598701

1813

ئەو کەسانەی مامەڵەم لەگەڵ دەکردن زۆر
،ڕووخۆش نەبوون، و منیش ئەموت

26:52

weren't very responsive, and I thought,

661

1600514

2067

26:54

'That's not very friendly or helpful of them.'

662

1602581

3961

ئەوە یارمەتیدەر یان'
'.دۆستانە نییە لەوانەوە

(پێکەنین)

26:58

And then I realized,

663

1606542

1642

،ئینجا بۆم دەرکەوت"

27:00

I realized that they weren't going to do more

664

1608184

2127

بۆم دەرکەوت کە هیچ لەوە زیاتر ناکەن

27:02

than make those first few minutes of small talk.

665

1610311

2387

لەو چەند خولەکەی یەکەمی
.ئەو تۆزە قسانەی ئەیانکرد

27:04

It was simply going to be an occasion

666

1612698

2057

بۆ من تەنها بۆنەیەک ئەبوو

27:06

where I didn't have AIDS and I wasn't dying,

667

1614755

2878

کە ئایدزیشم نەبوو و لە
،سەرە مەرگیشدا نەبووم

27:09

but could tolerate the fact that they did

668

1617633

2973

بەڵام بەرگەی ئەو ڕاستییەم دەگرت
کە ئەوان هەیانبوو

27:12

and they were.

669

1620606

1787

.لە مردنیشەوە نزیک بوون

27:14

Our needs are our greatest assets.

670

1622393

3603

.پێویستییەکانمان مەزنترین سامانی ئێمەیە

27:17

It turns out I've learned to give

671

1625996

2139

دەرکەوت فێری ئەوەبووم بتوانم هەموو
".ئەوە ببەخشم کە پێویستمە

27:20

all the things I need."

672

1628135

4025

27:24

Valuing one's depression

673

1632160

1691

بەرز نرخاندنی خەمۆکی لەلایەن
نەخۆشەکەوە ڕێگە لە سەرهەڵدانەوە ناگرێت

27:25

does not prevent a relapse,

674

1633851

2194

27:28

but it may make the prospect of relapse

675

1636045

2661

بەڵام لەوانەیە وا لە
بیرۆکەی سەرهەڵدانەوەکە و

27:30

and even relapse itself easier to tolerate.

676

1638706

4218

تەنانەت سەرهەڵدانەوەکە خۆشی بکات
.بەرگەگرتنی ئاسانتر بێت

27:34

The question is not so much

677

1642924

2045

پرسیارەکە ئەوەنە لەبارەی ئەوەوە نییە
واتایەکی مەزنی بۆ بدۆزرێتەوە و

27:36

of finding great meaning and deciding

678

1644969

2175

بڕیار بەیت کە چۆن خەمۆکییەکەت
.چەنێک شتێکی واتابەخش بووە

27:39

your depression has been very meaningful.

679

1647144

2027

27:41

It's of seeking that meaning

680

1649171

2171

بەڵکو بۆ ئەو واتایە بگەڕێیت و بیربکەیتەوە
،کە جارێکی تر هاتەوە بڵێیت

27:43

and thinking, when it comes again,

681

1651342

1804

27:45

"This will be hellish,

682

1653146

1640

،ئەمە وەک دۆزەخ وا ئەبێت"
".بەڵام شتێکی تازەی لێوە فێر ئەبم

27:46

but I will learn something from it."

683

1654786

2701

27:49

I have learned in my own depression

684

1657487

2264

لە خەمۆکییەکەی خۆمەوە فێربووم

27:51

how big an emotion can be,

685

1659751

2013

،سۆزی مرۆڤ دەکرێت چەندێک گەورەبێت

27:53

how it can be more real than facts,

686

1661764

3097

چۆن دەکرێت لەو ڕاستیانەی هەن ڕاستترن بن، و

27:56

and I have found that that experience

687

1664861

2949

بۆم دەرکەوت کە ئەو ئەزموونە

27:59

has allowed me to experience positive emotion

688

1667810

2892

ڕێگەی پێیاوم ئەزموونی
سۆزی ئەرێنی بکەم

28:02

in a more intense and more focused way.

689

1670702

3520

.بە شێوەیەکی چڕتر و بەهێزتر

28:06

The opposite of depression is not happiness,

690

1674222

3487

،پێچەوانەی خەمۆکی دڵخۆشی نییە

28:09

but vitality,

691

1677709

1454

،بەڵکو زیندوێتییە

28:11

and these days, my life is vital,

692

1679163

2741

،ئەم ماوەیەش، ژیانێکی زیندووم هەیە

28:13

even on the days when I'm sad.

693

1681904

2745

تەنانەت لەو ڕۆژانەشدا کە دڵتەنگم

28:16

I felt that funeral in my brain,

694

1684649

3313

هەستم بەو پرسەیە کرد لە مێشکمدا، و

28:19

and I sat next to the colossus

695

1687962

2024

لە تەنیشت پەیکەرە گەورەکەوە
دانیشتم لە لێواری جیهاندا، و

28:21

at the edge of the world,

696

1689986

2247

28:24

and I have discovered

697

1692233

2089

شتێکم لە ناخی خۆمدا دۆزییەوە

28:26

something inside of myself

698

1694322

1851

28:28

that I would have to call a soul

699

1696173

2133

کە ئەبێ پێی بڵێم ڕۆح

28:30

that I had never formulated
until that day 20 years ago

700

1698306

3756

کە تا ئەو ڕۆژەی بیست ساڵ
لەمەوبەر دامنەڕشتبوو

28:34

when hell came to pay me a surprise visit.

701

1702062

4518

.کاتێک دۆزەخ سەردانێکی کتوپڕی کردم

28:38

I think that while I hated being depressed

702

1706580

4098

پێموابێت کاتێک ڕقم لەوە
ئەبوو خەمۆکیم هەبێت و

28:42

and would hate to be depressed again,

703

1710678

2334

ڕقم لەوە دەبوو دووبارە
،تووشی خەمۆکی ببمەوە

28:45

I've found a way to love my depression.

704

1713012

2744

ڕێگایەکم دۆزییەوە بۆ ئەوەی
.خەمۆکییەکەمم خۆش بوێت

28:47

I love it because it has forced me

705

1715756

2025

خۆشم دەوێت چوونکە ناچاری کردم
.بۆ خۆشی بگەڕێم و دەستی پێوەبگرم

28:49

to find and cling to joy.

706

1717781

2769

28:52

I love it because each day I decide,

707

1720550

3488

،خۆشم ئەوێت چوونکە هەموو ڕۆژێک بڕیار ئەیەم

28:56

sometimes gamely,

708

1724038

1540

هەندێک جار ئازایانە، و

28:57

and sometimes against the moment's reason,

709

1725578

2698

هەندێک جار دژی هۆکارەکانی ساتەکە

29:00

to cleave to the reasons for living.

710

1728276

2578

.بۆ شەقبرکدن بۆ هۆکارەکان بۆ ژیان

29:02

And that, I think, is a highly privileged rapture.

711

1730854

4123

ئەوەش بە بۆچوونی من
.خۆشی و شادییەکە دەست هەموو کەس ناکەوێت

29:06

Thank you.

712

1734977

3983

.زۆر سوپاس

(چەپڵەلێدان)

29:10

(Applause)

713

1738960

3136

.زۆر سوپاس

(چەپڵەلێدان)

Translated by Hiwa Foundation
Reviewed by Hiwa Foundation II

ABOUT THE SPEAKER

Andrew Solomon - Writer
Andrew Solomon writes about politics, culture and psychology.

Why you should listen

Andrew Solomon is a writer, lecturer and Professor of Clinical Psychology at Columbia University. He is president of PEN American Center. He writes regularly for The New Yorker and the New York Times.

Solomon's newest book, Far and Away: Reporting from the Brink of Change, Seven Continents, Twenty-Five Years was published in April, 2016. His previous book, Far From the Tree: Parents, Children, and the Search for Identity won the National Book Critics Circle award for nonfiction, the Wellcome Prize and 22 other national awards. It tells the stories of parents who not only learn to deal with their exceptional children but also find profound meaning in doing so. It was a New York Times bestseller in both hardcover and paperback editions. Solomon's previous book, The Noonday Demon: An Atlas of Depression, won the 2001 National Book Award for Nonfiction, was a finalist for the 2002 Pulitzer Prize and was included in The Times of London's list of one hundred best books of the decade. It has been published in twenty-four languages. Solomon is also the author of the novel A Stone Boat and of The Irony Tower: Soviet Artists in a Time of Glasnost.

Solomon is an activist in LGBT rights, mental health, education and the arts. He is a member of the boards of directors of the National LGBTQ Force and Trans Youth Family Allies. He is a member of the Board of Visitors of Columbia University Medical Center, serves on the National Advisory Board of the Depression Center at the University of Michigan, is a director of Columbia Psychiatry and is a member of the Advisory Board of the Depression and Bipolar Support Alliance. Solomon also serves on the boards of the Metropolitan Museum of Art, Yaddo and The Alex Fund, which supports the education of Romani children. He is also a fellow of Berkeley College at Yale University and a member of the New York Institute for the Humanities and the Council on Foreign Relations.

Solomon lives with his husband and son in New York and London and is a dual national. He also has a daughter with a college friend; mother and daughter live in Texas but visit often.

More profile about the speaker
Andrew Solomon | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

ئەندرو سۆلۆمۆن: خەمۆکی، نهێنییەکەی هاوبەشی دەکەین | TED Talk | TED.com