ABOUT THE SPEAKER

Andrew Solomon - Writer
Andrew Solomon writes about politics, culture and psychology.

Why you should listen

Andrew Solomon is a writer, lecturer and Professor of Clinical Psychology at Columbia University. He is president of PEN American Center. He writes regularly for The New Yorker and the New York Times.

Solomon's newest book, Far and Away: Reporting from the Brink of Change, Seven Continents, Twenty-Five Years was published in April, 2016. His previous book, Far From the Tree: Parents, Children, and the Search for Identity won the National Book Critics Circle award for nonfiction, the Wellcome Prize and 22 other national awards. It tells the stories of parents who not only learn to deal with their exceptional children but also find profound meaning in doing so. It was a New York Times bestseller in both hardcover and paperback editions. Solomon's previous book, The Noonday Demon: An Atlas of Depression, won the 2001 National Book Award for Nonfiction, was a finalist for the 2002 Pulitzer Prize and was included in The Times of London's list of one hundred best books of the decade. It has been published in twenty-four languages. Solomon is also the author of the novel A Stone Boat and of The Irony Tower: Soviet Artists in a Time of Glasnost.

Solomon is an activist in LGBT rights, mental health, education and the arts. He is a member of the boards of directors of the National LGBTQ Force and Trans Youth Family Allies. He is a member of the Board of Visitors of Columbia University Medical Center, serves on the National Advisory Board of the Depression Center at the University of Michigan, is a director of Columbia Psychiatry and is a member of the Advisory Board of the Depression and Bipolar Support Alliance. Solomon also serves on the boards of the Metropolitan Museum of Art, Yaddo and The Alex Fund, which supports the education of Romani children. He is also a fellow of Berkeley College at Yale University and a member of the New York Institute for the Humanities and the Council on Foreign Relations.

Solomon lives with his husband and son in New York and London and is a dual national. He also has a daughter with a college friend; mother and daughter live in Texas but visit often.

More profile about the speaker
Andrew Solomon | Speaker | TED.com

TEDxMet

Andrew Solomon: Depression, the secret we share

Andrew Solomon: Trầm cảm, những bí mật được sẻ chia

Filmed: 2013-10-23

Readability: 3.5

10,174,764 views

"Trái ngược với trầm cảm không phải là vui tươi mà là sức sống và chính sức sống là thứ dường như đã bỏ tôi ra đi vào thời điểm ấy." Trong một bài nói chuyện cảm động và đau thương, nhà văn Andrew Solomon dẫn người nghe đến những góc khuất nhất của tâm trí ông trong những năm phải chống chọi lại với trầm cảm. Kinh nghiệm này dẫn ông vào một cuộc hành trình mở mang và lí thú nhằm phỏng vấn những người từng bị trầm cảm - và ngạc nhiên phát hiện ra rằng càng trò chuyện, mọi người càng muốn kể ra câu chuyện của chính mình. (Quay tại TEDxMet.)

Andrew Solomon - Writer
Andrew Solomon writes about politics, culture and psychology. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15

"I feltcảm thấy a funeraltang lễ in my brainóc,

0

3627

4211

"Tôi cảm thấy có một
đám tang đang diễn ra trong đầu,

00:19

and mournersnhững người đưa tang to and frofro

1

7838

2402

người ta than khóc,

00:22

keptgiữ treadingsự giâm lên, treadingsự giâm lên tillcho đến I feltcảm thấy

2

10240

2660

đi đi lại lại
cho tới khi tôi thấy

00:24

that sensegiác quan was breakingphá vỡ throughxuyên qua.

3

12900

2936

cảm xúc ấy bị phá vỡ.

00:27

And when they all were seatedngồi,

4

15836

1769

Khi tất cả đã yên vị,

00:29

a servicedịch vụ, like a drumtrống,

5

17605

1998

một nghi thức, như tiếng trống,

00:31

keptgiữ beatingđánh đập, beatingđánh đập, tillcho đến I feltcảm thấy

6

19603

2712

cứ đánh liên tục, liên tục,
cho tới khi

00:34

my mindlí trí was going numbtê.

7

22315

3516

đầu tôi trở nên đờ đẫn.

00:37

And then I heardnghe them liftthang máy a boxcái hộp

8

25831

1876

Rồi tôi nghe thấy
họ nâng một cái hộp

00:39

and creakcreak acrossbăng qua my soulLinh hồn

9

27707

2287

tạo tiếng cót két trong tâm trí tôi

00:41

with those sametương tự bootsgiày ống of leadchì again,

10

29994

3059

tiếng giày đinh
lại vang lên nặng trịch,

00:45

then spacekhông gian beganbắt đầu to tollsố điện thoại,

11

33053

3017

và không gian bắt đầu rung lên,

00:48

as if the heavensthiên đường were a bellchuông

12

36070

2140

như thể thiên đường
là một cái chuông

00:50

and beingđang were an eartai,

13

38210

1991

và con người là một cái tai,

00:52

and I, and silencekhoảng lặng, some strangekỳ lạ racecuộc đua

14

40201

3083

và tôi, với sự tĩnh lặng,
giống nòi xa lạ

00:55

wreckedđắm, solitaryđơn độc, here.

15

43284

3209

bị sụp đổ, cô độc, ở đây.

00:58

Just then, a planktấm ván in reasonlý do brokeđã phá vỡ,

16

46493

3177

Và rồi, tấm ván trong
suy nghĩ gãy đôi,

01:01

and I fellrơi down and down

17

49670

3341

tôi ngã xuống vực sâu

01:05

and hitđánh a worldthế giới at everymỗi plungelao,

18

53011

2675

đâm sầm xuống,

01:07

and finishedđã kết thúc knowingbiết then."

19

55686

4512

và không còn biết gì nữa."

01:12

We know depressionPhiền muộn throughxuyên qua metaphorsphép ẩn dụ.

20

60198

3482

Chúng ta biết về trầm cảm
qua các ẩn dụ.

01:15

EmilyEmily DickinsonDickinson was ablecó thể to conveychuyên chở it in languagengôn ngữ,

21

63680

3709

Emily Dickinson đã mô tả nó
bằng ngôn ngữ,

01:19

GoyaGoya in an imagehình ảnh.

22

67389

2741

Goya thì mô tả
qua tranh.

01:22

HalfMột nửa the purposemục đích of artnghệ thuật

23

70130

1983

Một nửa mục đích
của nghệ thuật

01:24

is to describemiêu tả suchnhư là iconicbiểu tượng statestiểu bang.

24

72113

3884

là mô tả những
trạng thái như vậy.

01:27

As for me, I had always thought myselfriêng tôi toughkhó khăn,

25

75997

3590

Đối với tôi, tôi từng luôn nghĩ
mình là người cứng rắn,

01:31

one of the people who could survivetồn tại

26

79587

1873

là một trong
những người sẽ sống sót

01:33

if I'd been sentgởi to a concentrationsự tập trung camptrại.

27

81460

3154

nếu bị gửi tới một
trại tập trung.

01:36

In 1991, I had a seriesloạt of losseslỗ vốn.

28

84614

2883

Năm 1991, tôi phải gánh chịu
một loạt các mất mát.

01:39

My mothermẹ diedchết,

29

87497

1701

Mẹ tôi mất,

01:41

a relationshipmối quan hệ I'd been in endedđã kết thúc,

30

89198

2126

tan vỡ tình yêu,

01:43

I moveddi chuyển back to the UnitedVương StatesTiểu bang

31

91324

1843

tôi trở lại Mỹ

01:45

from some yearsnăm abroadở nước ngoài,

32

93167

2101

sau nhiều năm
sống ở nước ngoài,

01:47

and I got throughxuyên qua all of those experienceskinh nghiệm intactcòn nguyên vẹn.

33

95268

3164

và tôi dễ dàng trải qua
tất cả những biến cố đó.

01:50

But in 1994, threesố ba yearsnăm latermột lát sau,

34

98432

3107

Nhưng năm 1994, 3 năm sau,

01:53

I foundtìm myselfriêng tôi losingmất interestquan tâm in almosthầu hết everything.

35

101539

4393

Tôi thấy mình đang mất dần
sự hứng thú với mọi thứ.

01:57

I didn't want to do any of the things

36

105932

1645

Tôi không muốn làm những điều

01:59

I had previouslytrước đây wanted to do,

37

107577

2382

trước đây mình từng thích thú,

02:01

and I didn't know why.

38

109959

1918

mà không biết lý do tại sao.

02:03

The oppositeđối diện of depressionPhiền muộn

39

111877

1820

Đối lập với trầm cảm

02:05

is not happinesshạnh phúc, but vitalitysức sống,

40

113697

3237

không phải là hạnh phúc,
mà là sinh lực,

02:08

and it was vitalitysức sống

41

116934

1495

và chính là sinh lực

02:10

that seemeddường như to seepthấm away from me in that momentchốc lát.

42

118429

3653

là thứ tôi đang mất dần
vào thời điểm đó.

02:14

Everything there was to do

43

122082

2155

Tất cả những thứ phải làm

02:16

seemeddường như like too much work.

44

124237

2174

dường như quá sức.

02:18

I would come home

45

126411

1647

Tôi về nhà,

02:20

and I would see the redđỏ lightánh sáng
flashingnhấp nháy on my answeringtrả lời machinemáy móc,

46

128058

3382

và thấy nút đỏ nhấp nháy
trên máy trả lời tự động

02:23

and insteadthay thế of beingđang thrilledkinh ngạc to hearNghe from my friendsbạn bè,

47

131440

2145

thay vì hồi hộp muốn
nghe tin từ bạn bè,

02:25

I would think,

48

133585

1548

tôi nghĩ,

02:27

"What a lot of people that is to have to call back."

49

135133

3235

"Sao có nhiều người
mình phải gọi lại đến vậy."

02:30

Or I would decidequyết định I should have lunchBữa trưa,

50

138368

2387

Hoặc tôi sẽ quyết định
mình nên ăn trưa,

02:32

and then I would think, but
I'd have to get the foodmón ăn out

51

140755

2546

và rồi tôi nghĩ,
ôi, lại phải lấy thức ăn ra,

02:35

and put it on a plateđĩa

52

143301

2039

còn cho vào đĩa nữa chứ

02:37

and cutcắt tỉa it up and chewnhai it and swallownuốt it,

53

145340

4049

rồi còn cắt, nhai, và nuốt,

02:41

and it feltcảm thấy to me like the StationsTrạm of the CrossCross.

54

149389

3701

và tôi thấy chuyện đó
như cực hình với mình.

02:45

And one of the things that oftenthường xuyên getsđược lostmất đi

55

153090

2451

Và một trong những điều
thường được đề cập

02:47

in discussionsthảo luận of depressionPhiền muộn

56

155541

1902

trong các cuộc
thảo luận về trầm cảm

02:49

is that you know it's ridiculousnực cười.

57

157443

2358

đó là, bạn biết
điều đó thật ngớ ngẩn.

02:51

You know it's ridiculousnực cười while you're experiencingtrải nghiệm it.

58

159801

2736

Bạn biết điều mình đang trải qua
thật ngớ ngẩn vô cùng.

02:54

You know that mostphần lớn people managequản lý

59

162537

2144

Bạn biết hầu hết mọi người
đều xoay xở được

02:56

to listen to theirhọ messagestin nhắn and eatăn lunchBữa trưa

60

164681

2314

vừa nghe tin nhắn vừa ăn trưa,

02:58

and organizetổ chức themselvesbản thân họ to take a showervòi hoa sen

61

166995

1912

tự sắp xếp để tắm táp,

03:00

and go out the fronttrước mặt doorcửa

62

168907

1260

và mở cửa đi ra ngoài,

03:02

and that it's not a biglớn dealthỏa thuận,

63

170167

1477

đó là việc chả có gì quá sức,

03:03

and yetchưa you are nonethelessdù sao in its gripnắm chặt

64

171644

3341

thế nhưng bạn lại
cảm thấy nặng nề khổ sở

03:06

and you are unablekhông thể to figurenhân vật out any way around it.

65

174985

3752

và không sao tìm cách
thoát ra được.

03:10

And so I beganbắt đầu to feel myselfriêng tôi doing lessít hơn

66

178737

4499

Và rồi tôi bắt đầu thấy
mình hoạt động ít dần

03:15

and thinkingSuy nghĩ lessít hơn

67

183236

2090

suy nghĩ ít dần

03:17

and feelingcảm giác lessít hơn.

68

185326

2368

cảm nhận ít dần.

03:19

It was a kindloại of nullitynullity.

69

187694

2355

Giống như người vô dụng.

03:22

And then the anxietylo âu setbộ in.

70

190049

2366

Và rồi, nỗi lo âu xâm chiếm.

03:24

If you told me that I'd have to be

71

192415

2279

Nếu bạn nói tôi sẽ bị

03:26

depressedsuy sụp for the nextkế tiếp monththáng,

72

194694

1589

trầm cảm vào tháng tới,

03:28

I would say, "As long I know it'llnó sẽ be
over in NovemberTháng mười một, I can do it."

73

196283

3224

tôi sẽ nói: "Miễn là biết
sẽ hết vào tháng 11, tôi chịu được."

03:31

But if you said to me,

74

199507

1116

Nhưng nếu bạn bảo tôi,

03:32

"You have to have acutenhọn anxietylo âu for the nextkế tiếp monththáng,"

75

200623

3300

"Bạn sẽ cực kỳ lo lắng
trong tháng tới",

03:35

I would ratherhơn slitkhe my wristcổ tay than go throughxuyên qua it.

76

203923

2373

tôi thà cắt đứt cổ tay
còn hơn là chịu đựng nó.

03:38

It was the feelingcảm giác all the time

77

206296

1782

Tôi luôn cảm thấy thế,

03:40

like that feelingcảm giác you have if you're walkingđi dạo

78

208078

2228

thấy như thể đang đi

03:42

and you sliptrượt or tripchuyến đi

79

210306

1402

rồi bị trượt hoặc vấp ngã

03:43

and the groundđất is rushingchạy nhanh up at you,

80

211708

1885

và mặt đất đâm sầm vào người,

03:45

but insteadthay thế of lastingkéo dài halfmột nửa a
secondthứ hai, the way that does,

81

213593

2718

thường thì nó chỉ kéo dài một giây,
nhưng đây, không,

03:48

it lastedkéo dài for sixsáu monthstháng.

82

216311

1938

nó lại kéo dài 6 tháng.

03:50

It's a sensationcảm giác of beingđang afraidsợ all the time

83

218249

3032

Đó là cảm giác
lúc nào cũng sợ hãi

03:53

but not even knowingbiết what it is that you're afraidsợ of.

84

221281

3776

nhưng lại không biết
mình sợ cái gì.

03:57

And it was at that pointđiểm that I beganbắt đầu to think

85

225057

2420

Và đó là lúc,
tôi bắt đầu nghĩ,

03:59

that it was just too painfulđau đớn to be alivesống sót,

86

227477

3999

sao sống lại khổ sở đau đớn thế,

04:03

and that the only reasonlý do not to killgiết chết oneselfbản thân

87

231476

2584

và lý do duy nhất để
không tự giết chính mình

04:06

was so as not to hurtđau other people.

88

234060

3131

là vì không muốn
làm đau người khác.

04:09

And finallycuối cùng one day, I woketỉnh dậy up

89

237191

2993

Và cuối cùng, một ngày nọ,
tôi thức dậy

04:12

and I thought perhapscó lẽ I'd had a strokeCú đánh,

90

240200

2008

và tôi nghĩ, hình như,
mình đột quỵ rồi,

04:14

because I layđặt nằm in bedGiường completelyhoàn toàn frozenđông lạnh,

91

242208

2731

vì tôi nằm trên giường,
hoàn toàn không cử động được,

04:16

looking at the telephoneĐiện thoại, thinkingSuy nghĩ,

92

244939

1949

nhìn cái điện thoại, nghĩ,

04:18

"Something is wrongsai rồi and I should call for help,"

93

246888

3563

"Không ổn rồi, phải cầu cứu thôi."

04:22

and I couldn'tkhông thể reachchạm tới out my armcánh tay

94

250451

1735

nhưng tôi không thể nào với tay

04:24

and pickchọn up the phoneđiện thoại and dialquay số.

95

252186

2462

nhấc điện thoại lên và bấm số.

04:26

And finallycuối cùng, after fourbốn fullđầy hoursgiờ
of my lyingnói dối and staringnhìn chằm chằm at it,

96

254648

4154

Cuối cùng, sau 4 giờ
nằm nhìn trân trân vào điện thoại,

04:30

the phoneđiện thoại rangrang,

97

258802

1362

điện thoại reo,

04:32

and somehowbằng cách nào đó I managedquản lý to pickchọn it up,

98

260164

2248

bằng cách nào đó,
tôi nhấc được điện thoại lên,

04:34

and it was my fathercha,

99

262412

1800

đó là cha tôi.

04:36

and I said, "I'm in seriousnghiêm trọng troublerắc rối.

100

264212

3153

Tôi nói:
"Con đang nguy kịch.

04:39

We need to do something."

101

267365

2163

Cần làm cái gì ba ạ."

04:41

The nextkế tiếp day I startedbắt đầu with the medicationsthuốc men

102

269528

3328

Ngày hôm sau,
tôi bắt đầu uống thuốc

04:44

and the therapytrị liệu.

103

272856

2368

và trị liệu.

04:47

And I alsocũng thế startedbắt đầu reckoningReckoning

104

275224

2307

Tôi cũng bắt đầu nghĩ tới

04:49

with this terriblekhủng khiếp questioncâu hỏi:

105

277531

1879

câu hỏi đáng sợ này:

04:51

If I'm not the toughkhó khăn personngười

106

279410

2073

Nếu tôi không phải
là một người gan góc

04:53

who could have madethực hiện it
throughxuyên qua a concentrationsự tập trung camptrại,

107

281483

2556

người có thể sống sót
ở trại tập trung,

04:56

then who am I?

108

284039

1640

thì tôi là ai?

04:57

And if I have to take medicationthuốc men,

109

285679

1949

Và nếu tôi phải uống thuốc,

04:59

is that medicationthuốc men makingchế tạo me more fullyđầy đủ myselfriêng tôi,

110

287628

3707

liệu thuốc đó có làm cho tôi
trở thành chính mình

05:03

or is it makingchế tạo me someonengười nào elsekhác?

111

291335

2419

hay nó sẽ biến tôi
thành một người nào khác?

05:05

And how do I feel about it

112

293754

1696

Và tôi sẽ cảm thấy thế nào

05:07

if it's makingchế tạo me someonengười nào elsekhác?

113

295450

2539

nếu nó biến tôi
thành người khác?

05:09

I had two advantageslợi thế as I wentđã đi in to the fightchiến đấu.

114

297989

3311

Tôi có hai lợi thế
khi bước vào cuộc chiến.

05:13

The first is that I knewbiết that, objectivelykhách quan speakingnói,

115

301300

2980

Thứ nhất tôi biết rằng,
nói một cách khách quan,

05:16

I had a nicetốt đẹp life,

116

304280

1621

tôi có một cuộc đời tốt đẹp

05:17

and that if I could only get well,

117

305901

1885

và nếu chỉ cần khỏe lên được thôi,

05:19

there was something at the other endkết thúc

118

307786

1438

sẽ có điều gì đó
chờ tôi ở cuối con đường,

05:21

that was worthgiá trị livingsống for.

119

309224

1786

điều gì đó đáng để sống.

05:23

And the other was that I had
accesstruy cập to good treatmentđiều trị.

120

311010

3042

Và lợi thế thứ hai đó là
tôi được chữa trị tốt

05:26

But I nonethelessdù sao emergedxuất hiện and relapsedtái phát,

121

314052

3764

Nhưng tôi lại cứ
trồi lên rồi lại tụt xuống,

05:29

and emergedxuất hiện and relapsedtái phát,

122

317816

2279

và lại cứ trồi lên, rồi lại tụt xuống,

05:32

and emergedxuất hiện and relapsedtái phát,

123

320095

3044

lên xuống thất thường,

05:35

and finallycuối cùng understoodhiểu

124

323139

1953

và cuối cùng hiểu ra rằng

05:37

I would have to be on medicationthuốc men

125

325092

2244

tôi sẽ phải sống dựa vào thuốc

05:39

and in therapytrị liệu forevermãi mãi.

126

327336

2296

và trị liệu mãi mãi.

05:41

And I thought, "But is it a chemicalhóa chất problemvấn đề

127

329632

2374

Tôi băn khoăn:
"Đây là vấn đề về hóa học,

05:44

or a psychologicaltâm lý problemvấn đề?

128

332006

1764

hay là vấn đề tâm lý?

05:45

And does it need a chemicalhóa chất curechữa khỏi
or a philosophicaltriết học curechữa khỏi?"

129

333770

3696

Bệnh này cần hóa trị
hay là chữa trị tâm lý?

05:49

And I couldn'tkhông thể figurenhân vật out whichmà it was.

130

337466

2059

Và tôi không thể nào
tìm ra câu trả lời.

05:51

And then I understoodhiểu that actuallythực ra,

131

339525

2477

Và rồi tôi hiểu ra rằng, thật ra,

05:54

we aren'tkhông phải advancednâng cao enoughđủ in eitherhoặc areakhu vực

132

342002

2074

ta chẳng đủ tiến bộ
trong cả hai lĩnh vực

05:56

for it to explaingiải thích things fullyđầy đủ.

133

344076

1937

để giải thích
tường tận mọi vấn đề.

05:58

The chemicalhóa chất curechữa khỏi and the psychologicaltâm lý curechữa khỏi

134

346013

3247

Chữa trị bằng hóa chất
và chữa trị tâm lý,

06:01

bothcả hai have a rolevai trò to playchơi,

135

349260

1802

cả hai đều
đóng vai trò nhất định,

06:03

and I alsocũng thế figuredhình dung out that depressionPhiền muộn was something

136

351062

3743

và tôi cũng nhận ra rằng
trầm cảm là thứ gì đó

06:06

that was braidedbện so deepsâu into us

137

354805

2503

được bện rất chặt rất sâu
trong chúng ta,

06:09

that there was no separatingtách ra it

138

357308

1619

không thể nào tách rời nó

06:10

from our charactertính cách and personalitynhân cách.

139

358927

2486

khỏi tính cách và
nhân cách của chúng ta.

06:13

I want to say that the treatmentsđiều trị we have

140

361413

2032

Tôi muốn nói rằng:
phương pháp chữa trị

06:15

for depressionPhiền muộn are appallingđáng kinh ngạc.

141

363445

2545

cho bệnh trầm cảm
hiện rất kinh khủng.

06:17

They're not very effectivecó hiệu lực.

142

365990

1827

Chúng không hiệu quả cho lắm.

06:19

They're extremelyvô cùng costlytốn kém.

143

367817

1833

Lại cực kỳ mắc tiền.

06:21

They come with innumerablevô số sidebên effectshiệu ứng.

144

369650

2449

Đi kèm với
vô số tác dụng phụ.

06:24

They're a disasterthảm họa.

145

372099

1789

Chúng là một thảm họa.

06:25

But I am so gratefultri ân that I livetrực tiếp now

146

373888

2878

Nhưng tôi cũng biết ơn
vì tôi sống ở thời này,

06:28

and not 50 yearsnăm agotrước,

147

376766

1810

chứ không phải 50 năm trước,

06:30

when there would have been almosthầu hết nothing

148

378576

1511

khi người ta gần như

06:32

to be donelàm xong.

149

380087

1401

chẳng làm được gì.

06:33

I hopemong that 50 yearsnăm hencevì thế,

150

381488

2581

Tôi hy vọng rằng 50 năm sau,

06:36

people will hearNghe about my treatmentsđiều trị

151

384069

1857

khi nghe về
cách chữa trị cho tôi,

06:37

and be appalledkinh hoàng that anyonebất kỳ ai enduredchịu đựng

152

385926

2133

họ sẽ kinh sợ khi biết
có người phải chịu

06:40

suchnhư là primitivenguyên thủy sciencekhoa học.

153

388059

2826

thứ khoa học nguyên thủy như vậy.

06:42

DepressionTrầm cảm is the flawlỗ hổng in love.

154

390885

4556

Trầm cảm là một
khiếm khuyết trong tình yêu.

06:47

If you were marriedcưới nhau to someonengười nào and thought,

155

395441

3141

Nếu bạn kết hôn với ai đó và nghĩ,

06:50

"Well, if my wifengười vợ dieschết, I'll find anotherkhác one,"

156

398582

3595

"Nếu vợ mình mà chết,
mình sẽ cưới người khác"

06:54

it wouldn'tsẽ không be love as we know it.

157

402177

3046

thì đó chẳng phải là tình yêu
mà hằng thân thuộc với ta.

06:57

There's no suchnhư là thing as love

158

405223

1950

Chẳng có cái gọi là tình yêu

06:59

withoutkhông có the anticipationdự đoán of lossmất mát,

159

407173

2644

nếu không có
cảm nhận về mất mát,

07:01

and that specterbóng ma of despairtuyệt vọng

160

409817

2584

và cái bóng ma tuyệt vọng

07:04

can be the engineđộng cơ of intimacysự gần gũi.

161

412401

3729

có thể là động cơ khiến
càng thêm khắng khít gắn bó.

07:08

There are threesố ba things people tendcó xu hướng to confusenhầm lẫn:

162

416130

2929

Có 3 điều con người ta
hay bị nhầm lẫn:

07:11

depressionPhiền muộn, griefđau buồn and sadnessnỗi buồn.

163

419059

3800

trầm cảm, đau thương và buồn bã.

07:14

GriefĐau buồn is explicitlyrõ ràng reactivephản ứng.

164

422859

3286

Đau thương là phản ứng hiển lộ.

07:18

If you have a lossmất mát and you feel incrediblyvô cùng unhappykhông vui,

165

426145

2959

Nếu qua một mất mát nào đó,
bạn cảm thấy cực kỳ buồn bã,

07:21

and then, sixsáu monthstháng latermột lát sau,

166

429104

1633

và rồi 6 tháng sau,

07:22

you are still deeplysâu sắc sadbuồn, but
you're functioningchức năng a little better,

167

430737

3222

bạn vẫn buồn vô cùng,
nhưng dần hoạt động lại bình thường,

07:25

it's probablycó lẽ griefđau buồn,

168

433959

1728

đó chắc chắn là đau buồn,

07:27

and it will probablycó lẽ ultimatelycuối cùng resolvegiải quyết itselfchinh no

169

435687

2292

và chắc nó sẽ tự hết thôi

07:29

in some measuređo.

170

437979

1449

theo chừng mực nào đó.

07:31

If you experiencekinh nghiệm a catastrophicthảm khốc lossmất mát,

171

439428

2751

Nếu bạn phải chịu
một mất mát vô cùng lớn,

07:34

and you feel terriblekhủng khiếp,

172

442179

1214

và cảm thấy kinh khủng,

07:35

and sixsáu monthstháng latermột lát sau you can barelyvừa đủ functionchức năng at all,

173

443393

2997

6 tháng sau hầu như chẳng thể
quay trở lại bình thường,

07:38

then it's probablycó lẽ a depressionPhiền muộn that was triggeredkích hoạt

174

446390

2585

đó chắc chắn là
trầm cảm xuất phát từ

07:40

by the catastrophicthảm khốc circumstanceshoàn cảnh.

175

448975

2474

những tình huống thảm khốc.

07:43

The trajectoryquỹ đạo tellsnói us a great dealthỏa thuận.

176

451449

3632

Quỹ đạo này cho chúng ta
thấy nhiều điều.

07:47

People think of depressionPhiền muộn as beingđang just sadnessnỗi buồn.

177

455081

3358

Người ta cứ nghĩ
trầm cảm là buồn.

07:50

It's much, much too much sadnessnỗi buồn,

178

458439

2336

Thực ra, nó là rất rất rất buồn,

07:52

much too much griefđau buồn

179

460775

1664

quá nhiều đau thương,

07:54

at farxa too slightnhẹ a causenguyên nhân.

180

462439

2929

dù nguyên nhân có khi
lại vô cùng nhỏ nhặt.

07:57

As I setbộ out to understandhiểu không depressionPhiền muộn,

181

465368

2747

Khi tôi bắt đầu hiểu trầm cảm,

08:00

and to interviewphỏng vấn people who had experiencedcó kinh nghiệm it,

182

468115

2835

và phỏng vấn những người
đã từng mắc bệnh,

08:02

I foundtìm that there were people who seemeddường như

183

470950

3031

Tôi nhận thấy,
có những người nhìn bề ngoài

08:05

on the surfacebề mặt to have what soundednghe like

184

473981

1705

có vẻ như là

08:07

relativelytương đối mildnhẹ nhàng depressionPhiền muộn

185

475686

2062

bị trầm cảm tương đối nhẹ,

08:09

who were nonethelessdù sao utterlyhoàn toàn disabledtàn tật by it.

186

477748

3447

tuy nhiên họ lại hoàn toàn
bị bất lực do trầm cảm.

08:13

And there were other people who had what soundednghe

187

481195

1858

Và có những người,
qua lời lẽ

08:15

as they describedmô tả it

188

483053

1312

mà họ mô tả,

08:16

like terriblykhủng khiếp severenghiêm trọng depressionPhiền muộn

189

484365

2251

nghe như chịu trầm cảm nặng

08:18

who nonethelessdù sao had good livescuộc sống in the intersticesinterstices

190

486616

2815

nhưng lại là những người
có lúc đã có cuộc sống tốt đẹp

08:21

betweengiữa theirhọ depressivetrầm cảm episodestập phim.

191

489431

2155

giữa các giai đoạn trầm cảm.

08:23

And I setbộ out to find out what it is

192

491586

2685

Và tôi bắt đầu tìm hiểu điều

08:26

that causesnguyên nhân some people

193

494271

1603

đã làm cho một số người

08:27

to be more resilientđàn hồi than other people.

194

495874

2253

kiên cường hơn người khác.

08:30

What are the mechanismscơ chế

195

498127

1559

Cơ chế nào

08:31

that allowcho phép people to survivetồn tại?

196

499686

1844

cho phép họ sống sót?

08:33

And I wentđã đi out and I interviewedphỏng vấn personngười after personngười

197

501530

3169

Tôi đã phỏng vấn
không biết bao nhiêu người

08:36

who was sufferingđau khổ with depressionPhiền muộn.

198

504699

2175

từng bị trầm cảm.

08:38

One of the first people I interviewedphỏng vấn

199

506874

1951

Một trong những người đầu
được phỏng vấn

08:40

describedmô tả depressionPhiền muộn

200

508825

1881

đã mô tả trầm cảm

08:42

as a slowerchậm way of beingđang deadđã chết,

201

510706

3261

là cảm giác chết từ từ,

08:45

and that was a good thing for me to hearNghe earlysớm on

202

513967

2124

may mà, tôi nghe điều này từ sớm

08:48

because it remindednhắc nhở me

203

516091

1366

bởi vì nó nhắc tôi

08:49

that that slowchậm way of beingđang deadđã chết

204

517457

1999

rằng chết từ từ

08:51

can leadchì to actualthực tế deadnessdeadness,

205

519456

2035

có thể dẫn tới cái chết thiệt,

08:53

that this is a seriousnghiêm trọng businesskinh doanh.

206

521491

2004

và đây là
một vấn đề nghiêm trọng.

08:55

It's the leadingdẫn đầu disabilityngười Khuyết tật worldwidetrên toàn thế giới,

207

523495

2659

Đây là nguyên nhân lớn
gây khuyết tật trên thế giới,

08:58

and people diechết of it everymỗi day.

208

526154

3030

người ta chết vì nó mỗi ngày.

09:01

One of the people I talkednói chuyện to

209

529184

1769

Một trong những người
tôi trò chuyện

09:02

when I was tryingcố gắng to understandhiểu không this

210

530953

1974

khi tôi cố tìm hiểu về điều này,

09:04

was a belovedyêu friendngười bạn

211

532927

1668

là một người bạn dễ thương

09:06

who I had knownnổi tiếng for manynhiều yearsnăm,

212

534595

2018

tôi đã biết lâu rồi,

09:08

and who had had a psychotictâm thần episodeEpisode

213

536613

2542

chị ấy đã có
giai đoạn bị loạn thần

09:11

in her freshmansinh viên năm nhất yearnăm of collegetrường đại học,

214

539155

1904

trong năm đầu đại học,

09:13

and then plummetedgiảm mạnh into a horrifickinh khủng depressionPhiền muộn.

215

541059

3056

và rồi diễn biến thành
trầm cảm rất tồi tệ.

09:16

She had bipolarlưỡng cực illnessbệnh,

216

544115

1426

Chị ấy bị
rối loạn lưỡng cực,

09:17

or manicHưng depressionPhiền muộn, as it was then knownnổi tiếng.

217

545541

2643

hay khi ấy còn gọi
là hưng-trầm cảm.

09:20

And then she did very well

218

548184

2044

Nhưng rồi chị ấy đã khá lên,

09:22

for manynhiều yearsnăm on lithiumlithium,

219

550228

1708

nhờ dùng lithium

09:23

and then eventuallycuối cùng,

220

551936

1375

và rồi cuối cùng,

09:25

she was takenLấy off her lithiumlithium

221

553311

1960

không còn uống lithium nữa,

09:27

to see how she would do withoutkhông có it,

222

555271

1835

để xem không có thuốc sẽ thế nào,

09:29

and she had anotherkhác psychosisrối loạn tâm thần,

223

557106

1975

nhưng chị ấy
đã bị loạn thần lại

09:31

and then plungedgiảm mạnh into the worsttệ nhất depressionPhiền muộn

224

559081

2338

rồi sa sút tinh thần
thành cơn trầm cảm nặng nhất

09:33

that I had ever seenđã xem

225

561419

1872

tôi từng thấy.

09:35

in whichmà she satngồi in her parents'cha mẹ apartmentcăn hộ, chung cư,

226

563291

3015

Khi ấy chị ngồi
trong căn hộ của bố mẹ,

09:38

more or lessít hơn catatoniccái, essentiallybản chất withoutkhông có movingdi chuyển,

227

566306

3077

trương căng lực,
không động tĩnh,

09:41

day after day after day.

228

569383

2482

hết ngày này sang ngày khác.

09:43

And when I interviewedphỏng vấn her about
that experiencekinh nghiệm some yearsnăm latermột lát sau --

229

571865

3217

Vài năm sau,
khi tôi phỏng vấn chị,

09:47

she's a poetnhà thơ and psychotherapistpsychotherapist
namedđặt tên MaggieMaggie RobbinsRobbins —

230

575082

3331

chị đã là một nhà thơ
và nhà tâm lí trị liệu tên là Maggie Robbins.

09:50

when I interviewedphỏng vấn her, she said,

231

578413

3233

Khi tôi phỏng vấn, chị nói:

09:53

"I was singingca hát 'Where' Nơi Have All The FlowersHoa Gone'Đi '

232

581646

3384

"Tôi đã hát bài "Hoa bay hết đi đâu"
('Where Have All The Flowers Gone')

09:57

over and over to occupychiếm my mindlí trí.

233

585030

3210

hát đi hát lại
để chiếm lấy tâm trí mình.

10:00

I was singingca hát to blotblot out the
things my mindlí trí was sayingnói,

234

588240

3135

Tôi đã hát để xóa đi
điều tâm trí mình đang nói:

10:03

whichmà were, 'You' Bạn are nothing. You are nobodykhông ai.

235

591375

4490

"Mày chả là gì cả
Mày chả là ai,

10:07

You don't even deservexứng đáng to livetrực tiếp.'

236

595865

2826

Mày thậm chí
không đáng sống nữa."

10:10

And that was when I really startedbắt đầu thinkingSuy nghĩ

237

598691

2178

khi tôi bắt đầu nghĩ

10:12

about killinggiết chết myselfriêng tôi."

238

600869

2213

đến chuyện tự sát."

10:15

You don't think in depressionPhiền muộn

239

603082

1908

Khi trầm cảm, người ta
không nghĩ rằng

10:16

that you've put on a graymàu xám veiltấm màn che

240

604990

2137

mình đã mang lên
một tấm mạng đen

10:19

and are seeingthấy the worldthế giới throughxuyên qua the hazesương mù

241

607127

1980

và nhìn thế giới
qua lớp sương mù

10:21

of a badxấu moodkhí sắc.

242

609107

1894

của những cảm xúc tiêu cực.

10:23

You think that the veiltấm màn che has been takenLấy away,

243

611001

2720

Người ta nghĩ rằng,
một tấm mạng đã bị cất đi,

10:25

the veiltấm màn che of happinesshạnh phúc,

244

613721

1922

tấm mạng ấy
là niềm hạnh phúc,

10:27

and that now you're seeingthấy trulythực sự.

245

615643

2424

và giờ đây, người ta phải
nhìn mọi thứ trần trụi.

10:30

It's easierdễ dàng hơn to help schizophrenicsschizophrenics who perceivecảm nhận

246

618067

2964

Giúp đỡ người tâm thần phân liệt
thì dễ hơn,

10:33

that there's something foreignngoại quốc insidephía trong of them

247

621031

1811

vì họ biết có gì đó
rất lạ ở trong mình,

10:34

that needsnhu cầu to be exorcisedexorcised,

248

622842

2187

cần phải được xua đuổi đi,

10:37

but it's difficultkhó khăn with depressivesdepressives,

249

625029

2164

nhưng với người trầm cảm thì rất khó

10:39

because we believe we are seeingthấy the truthsự thật.

250

627193

3847

vì chúng ta tin là
mình đang nhìn thấy sự thật.

10:43

But the truthsự thật liesdối trá.

251

631040

2947

Nhưng sự thật nói dối.

10:45

I becameđã trở thành obsessedbị ám ảnh with that sentencecâu:

252

633987

1998

Tôi bị ám ảnh bởi câu nói:

10:47

"But the truthsự thật liesdối trá."

253

635985

2375

"Nhưng sự thật nói dối."

10:50

And I discoveredphát hiện ra, as I talkednói chuyện to depressivetrầm cảm people,

254

638360

2453

Khi nói chuyện với người trầm cảm,
tôi phát hiện ra

10:52

that they have manynhiều delusionalảo tưởng perceptionsnhận thức.

255

640813

2682

họ có rất nhiều
cảm nhận, tri giác ảo.

10:55

People will say, "No one lovesyêu me."

256

643495

1667

Họ nói: "Không ai yêu tôi."

10:57

And you say, "I love you,

257

645162

1651

Bạn nói: "Tôi yêu anh,

10:58

your wifengười vợ lovesyêu you, your mothermẹ lovesyêu you."

258

646813

2522

vợ anh yêu anh
mẹ anh yêu anh."

11:01

You can answercâu trả lời that one prettyđẹp readilydễ dàng,

259

649335

1923

Bạn có thể
trả lời ngay như vậy,

11:03

at leastít nhất for mostphần lớn people.

260

651258

1665

với hầu hết mọi người.

11:04

But people who are depressedsuy sụp will alsocũng thế say,

261

652923

2267

Nhưng những người trầm cảm cũng nói:

11:07

"No mattervấn đề what we do,

262

655190

1705

"Bất luận chúng ta làm gì,

11:08

we're all just going to diechết in the endkết thúc."

263

656895

2273

rồi cuối cùng cũng chết cả thôi."

11:11

Or they'llhọ sẽ say, "There can be no truethật communionHiệp thông

264

659168

2203

Hoặc nói:
"Chả còn sự gắn kết thực sự

11:13

betweengiữa two humanNhân loại beingschúng sanh.

265

661371

1653

giữa hai con người nữa đâu.

11:15

EachMỗi of us is trappedbẫy in his ownsở hữu bodythân hình."

266

663024

2576

Mỗi chúng ta bế tắc
trong cơ thể của chính mình."

11:17

To whichmà you have to say,

267

665600

1849

Khi đó bạn cần trả lời:

11:19

"That's truethật,

268

667449

1321

"Đúng thế,

11:20

but I think we should focustiêu điểm right now

269

668770

1818

nhưng tôi nghĩ giờ
ta nên tập trung

11:22

on what to have for breakfastbữa ăn sáng."

270

670588

1896

về chuyện sáng nay
ta sẽ ăn gì đây."

11:24

(LaughterTiếng cười)

271

672484

2185

(Cười)

11:26

A lot of the time,

272

674669

1669

Nhiều lần,

11:28

what they are expressingbày tỏ is not illnessbệnh, but insightcái nhìn sâu sắc,

273

676338

2896

điều họ biểu lộ không phải
là bệnh lý mà là quan điểm

11:31

and one comesđến to think what's really extraordinarybất thường

274

679234

2657

và nghĩ rằng,
điều thực sự nổi bật

11:33

is that mostphần lớn of us know about
those existentialhiện hữu questionscâu hỏi

275

681891

2934

là đa số ai cũng biết
những câu hỏi về sự tồn tại

11:36

and they don't distractlàm mất tập trung us very much.

276

684825

2290

và họ sẽ không
khiến chúng ta bối rối.

11:39

There was a studyhọc I particularlyđặc biệt likedđã thích

277

687115

2159

Tôi thích một nghiên cứu

11:41

in whichmà a groupnhóm of depressedsuy sụp

278

689274

1680

trong đó có một nhóm
người bị trầm cảm,

11:42

and a groupnhóm of non-depressedkhông chán nản people

279

690954

1901

và một nhóm người không bị,

11:44

were askedyêu cầu to playchơi a videovideo gametrò chơi for an hourgiờ,

280

692855

2623

cả hai phải chơi
video game trong 1 tiếng

11:47

and at the endkết thúc of the hourgiờ,

281

695478

1813

và cuối giờ chơi,

11:49

they were askedyêu cầu how manynhiều little monstersquái vật

282

697291

1651

họ được hỏi họ đã

11:50

they thought they had killedbị giết.

283

698942

1864

giết được bao nhiêu quái vật.

11:52

The depressivetrầm cảm groupnhóm was usuallythông thường accuratechính xác

284

700806

2212

Nhóm bị trầm cảm
nói khá chính xác,

11:55

to withinbên trong about 10 percentphần trăm,

285

703018

2058

xê dịch trong 10%

11:57

and the non-depressedkhông chán nản people

286

705076

1471

nhưng nhóm
không bị trầm cảm

11:58

guessedđoán betweengiữa 15 and 20 timeslần as manynhiều

287

706547

3545

đưa con số gấp
khoảng 15 đến 20 lần

12:02

little monstersquái vật — (LaughterTiếng cười) —

288

710092

1742

so với số quái vật --- (Cười) ---

12:03

as they had actuallythực ra killedbị giết.

289

711834

4111

họ thực sự đã giết.

12:07

A lot of people said, when I choseđã chọn
to writeviết about my depressionPhiền muộn,

290

715945

3066

Khi tôi chọn viết về trầm cảm,
nhiều người hỏi

12:11

that it mustphải be very difficultkhó khăn

291

719011

1769

chắc rất là khó

12:12

to be out of that closetTủ quần áo, to have people know.

292

720780

3124

để lộ mình ra
cho người khác thấy.

12:15

They said, "Do people talk to you differentlykhác?"

293

723904

2200

Họ hỏi: "Mỗi người
kể với anh một khác không?"

12:18

And I said, "Yes, people talk to me differentlykhác.

294

726104

2072

Tôi nói:
"Vâng, họ kể khác nhau.

12:20

They talk to me differentlykhác insofarphạm vi

295

728176

1914

Họ kể mỗi khác

12:22

as they startkhởi đầu tellingnói me about theirhọ experiencekinh nghiệm,

296

730090

2790

khi họ bắt đầu kể
về kinh nghiệm của họ,

12:24

or theirhọ sister'scủa em gái experiencekinh nghiệm,

297

732880

1835

về kinh nghiệm
của chị em họ,

12:26

or theirhọ friend'scủa bạn bè experiencekinh nghiệm.

298

734715

1774

hoặc bạn bè họ.

12:28

Things are differentkhác nhau because now I know

299

736489

2292

Mọi thứ khác biệt
bởi giờ tôi biết

12:30

that depressionPhiền muộn is the familygia đình secretbí mật

300

738781

2681

trầm cảm,
đó là bí mật gia đình

12:33

that everyonetất cả mọi người has.

301

741462

2077

mà mỗi người có.

12:35

I wentđã đi a fewvài yearsnăm agotrước to a conferencehội nghị,

302

743539

3628

Vài năm trước
tôi có dự một hội thảo.

12:39

and on FridayThứ sáu of the three-dayba ngày conferencehội nghị,

303

747167

2653

Vào ngày Thứ Sáu
trong hội thảo dài 3 ngày ấy,

12:41

one of the participantsngười tham gia tooklấy me asidequa một bên, and she said,

304

749820

2891

một trong những người tham dự
gọi tôi ra và nói:

12:44

"I sufferđau khổ from depressionPhiền muộn and

305

752711

3405

"Tôi bị trầm cảm

12:48

I'm a little embarrassedxấu hổ about it,

306

756116

2769

và xấu hổ về nó

12:50

but I've been takinglấy this medicationthuốc men,

307

758885

2103

nhưng tôi đang uống thuốc

12:52

and I just wanted to askhỏi you what you think?"

308

760988

2948

và muốn hỏi xin ý kiến của anh"

12:55

And so I did my besttốt to give
her suchnhư là advicekhuyên bảo as I could.

309

763936

2834

Và tôi đưa ra lời khuyên
mà tôi cho là tốt nhất.

12:58

And then she said, "You know,

310

766770

1720

Rồi chị ấy nói:
"Anh ạ,

13:00

my husbandngười chồng would never understandhiểu không this.

311

768490

2791

chồng tôi sẽ chẳng bao giờ
hiểu được điều này.

13:03

He's really the kindloại of guy to whomai
this wouldn'tsẽ không make any sensegiác quan,

312

771281

2573

Anh ấy là kiểu người không
hiểu được chuyện này,

13:05

so I just, you know, it's just betweengiữa us."

313

773854

2867

cho nên chuyện này
chỉ anh và tôi biết thôi nhé."

13:08

And I said, "Yes, that's fine."

314

776721

1786

Tôi nói: "Được mà."

13:10

On SundayChủ Nhật of the sametương tự conferencehội nghị,

315

778507

2109

Vào ngày Chủ Nhật
vẫn trong hội thảo đó,

13:12

her husbandngười chồng tooklấy me asidequa một bên,

316

780616

3044

chồng cô ấy kéo tôi ra,

13:15

and he said, "My wifengười vợ wouldn'tsẽ không think

317

783660

1694

ông ấy nói:
"Vợ tôi sẽ nghĩ

13:17

that I was really much of a guy if she knewbiết this,

318

785354

2435

tôi không phải là đàn ông
nếu cô ấy biết điều này

13:19

but I've been dealingxử lý with this depressionPhiền muộn

319

787789

2466

nhưng tôi đang bị trầm cảm

13:22

and I'm takinglấy some medicationthuốc men,

320

790255

1354

và tôi phải uống thuốc

13:23

and I wonderedtự hỏi what you think?"

321

791609

2505

không biết anh nghĩ sao
về chuyện này?"

13:26

They were hidingẩn

322

794114

1423

Họ đều đang giấu

13:27

the sametương tự medicationthuốc men in two differentkhác nhau placesnơi

323

795537

2215

cùng chữa trị
ở hai nơi khác nhau

13:29

in the sametương tự bedroomphòng ngủ.

324

797752

2645

trong cùng một căn phòng.

13:32

And I said that I thought

325

800397

2021

Tôi trả lời
tôi nghĩ rằng

13:34

communicationgiao tiếp withinbên trong the marriagekết hôn

326

802418

1684

giờ mà họ nói chuyện với nhau

13:36

mightcó thể be triggeringkích hoạt some of theirhọ problemscác vấn đề.

327

804102

2014

thì chắc sẽ nổ ra
một vài vấn đề đấy.

13:38

(LaughterTiếng cười)

328

806116

4191

(Cười)

13:42

But I was alsocũng thế strucktấn công

329

810307

1655

Nhưng tôi đã sốc

13:43

by the burdensomenặng nề naturethiên nhiên

330

811962

1806

bởi cái gánh nặng

13:45

of suchnhư là mutuallẫn nhau secrecybí mật.

331

813768

2373

của những sự giấu giếm ấy.

13:48

DepressionTrầm cảm is so exhaustingmệt mỏi.

332

816141

1885

Trầm cảm khiến ta kiệt quệ.

13:50

It takes up so much of your time and energynăng lượng,

333

818026

2768

Nó gặm nhấm hết
thời giờ và sức lực của ta,

13:52

and silencekhoảng lặng about it,

334

820794

1504

và im không nói gì về nó

13:54

it really does make the depressionPhiền muộn worsetệ hơn.

335

822298

2731

có thể khiến nó tệ hơn.

13:57

And then I beganbắt đầu thinkingSuy nghĩ about all the wayscách

336

825029

1733

Sau đó, tôi bắt đầu
nghĩ về các cách

13:58

people make themselvesbản thân họ better.

337

826762

1966

giúp người ta cảm thấy khá hơn.

14:00

I'd startedbắt đầu off as a medicalY khoa conservativethận trọng.

338

828728

2439

Ban đầu tôi rất bảo thủ
trong việc dùng thuốc.

14:03

I thought there were a fewvài
kindscác loại of therapytrị liệu that workedđã làm việc,

339

831167

2372

Tôi tin có những liệu pháp
sẽ có tác dụng,

14:05

it was cleartrong sáng what they were --

340

833539

1809

rõ ràng chúng có tác dụng--

14:07

there was medicationthuốc men,

341

835348

1644

có thuốc,

14:08

there were certainchắc chắn psychotherapiespsychotherapies,

342

836992

1476

có các phương pháp trị liệu,

14:10

there was possiblycó thể electroconvulsiveelectroconvulsive treatmentđiều trị,

343

838468

2445

cũng có thể có
phương pháp sốc điện,

14:12

and that everything elsekhác was nonsensevô lý.

344

840913

2675

còn lại là nhảm nhí hết.

14:15

But then I discoveredphát hiện ra something.

345

843588

1832

Nhưng rồi tôi nhận ra

14:17

If you have brainóc cancerung thư,

346

845420

1752

nếu bị ung thư não,

14:19

and you say that standingđứng on your headcái đầu

347

847172

1472

và bạn nói rằng
trồng cây chuối

14:20

for 20 minutesphút everymỗi morningbuổi sáng makeslàm cho you feel better,

348

848644

2995

20 phút vào mỗi buổi sáng
khiến bạn khá hơn,

14:23

it mayTháng Năm make you feel better,

349

851639

1514

thì chắc nó khiến khá hơn thật,

14:25

but you still have brainóc cancerung thư,

350

853153

1588

nhưng vẫn bị ung thư não,

14:26

and you'llbạn sẽ still probablycó lẽ diechết from it.

351

854741

2289

vẫn có thể chết vì bệnh này.

14:29

But if you say that you have depressionPhiền muộn,

352

857030

2512

Nhưng nếu bạn nói
bạn bị trầm cảm

14:31

and standingđứng on your headcái đầu for 20 minutesphút everymỗi day

353

859542

2105

và mỗi sáng
trồng cây chuối 20 phút

14:33

makeslàm cho you feel better, then it's workedđã làm việc,

354

861647

2484

khiến bạn thấy khá hơn,
thì đúng là nó có tác dụng,

14:36

because depressionPhiền muộn is an illnessbệnh of how you feel,

355

864131

2360

bởi trầm cảm
là bệnh trong cảm giác của bạn,

14:38

and if you feel better,

356

866491

1609

và nếu bạn cảm thấy tốt hơn,

14:40

then you are effectivelycó hiệu quả not depressedsuy sụp anymorenữa không.

357

868100

2830

thì kết quả là,
bạn sẽ không còn trầm cảm nữa.

14:42

So I becameđã trở thành much more tolerantkhoan dung

358

870930

2033

Bởi vậy tôi trở nên
cởi mở hơn

14:44

of the vastrộng lớn worldthế giới of alternativethay thế treatmentsđiều trị.

359

872963

2925

với những phương pháp chữa trị
khác với Tây y.

14:47

And I get lettersbức thư, I get hundredshàng trăm of lettersbức thư

360

875888

2384

Tôi nhận được thư,
hàng trăm lá,

14:50

from people writingviết to tell me
about what's workedđã làm việc for them.

361

878272

2516

họ viết để kể tôi nghe
những điều đã giúp cho họ.

14:52

SomeoneAi đó was askinghỏi me backstagehậu trường todayhôm nay

362

880788

2201

Ở hậu trường,
hôm nay một người hỏi tôi

14:54

about meditationthiền định.

363

882989

1463

về thiền.

14:56

My favoriteyêu thích of the lettersbức thư that I got

364

884452

2465

Một lá thư mà tôi rất quý

14:58

was the one that cameđã đến from a womanđàn bà

365

886917

1474

là của một chị này

15:00

who wroteđã viết and said that she had triedđã thử therapytrị liệu,

366

888391

2207

viết rằng chị đã
thử nghiệm các liệu pháp

15:02

she had triedđã thử medicationthuốc men,
she had triedđã thử prettyđẹp much everything,

367

890598

2387

chị ấy thử thuốc
cái gì cũng đã thử,

15:04

and she had foundtìm a solutiondung dịch
and hopedhy vọng I would tell the worldthế giới,

368

892985

2837

và rồi tìm ra một giải pháp
và mong chia sẻ với mọi người,

15:07

and that was makingchế tạo little things from yarnsợi.

369

895822

3812

đó là ngồi tết vòng.

15:11

(LaughterTiếng cười)

370

899634

2999

(Cười)

15:14

She sentgởi me some of them. (LaughterTiếng cười)

371

902633

3524

Chị ấy cũng gửi cho tôi
một số sợi vòng chị ấy đã làm (Cười)

15:18

And I'm not wearingđeo them right now.

372

906157

3688

Nhưng hôm nay
tôi lại không đeo.

15:21

I suggestedgợi ý to her that she alsocũng thế should look up

373

909845

2515

Tôi gợi ý chị ấy thử tra cứu

15:24

obsessiveám ảnh compulsivecưỡng chế disorderrối loạn in the DSMDSM.

374

912360

4048

chứng rối loại ám ảnh cưỡng chế
trên DSM.

15:28

And yetchưa, when I wentđã đi to look
at alternativethay thế treatmentsđiều trị,

375

916408

3128

Nhưng khi tôi xem xét
phương pháp chữa trị phi chính thống,

15:31

I alsocũng thế gainedđã đạt được perspectivequan điểm on other treatmentsđiều trị.

376

919536

2908

tôi cũng học được cách nhìn
các phương pháp chữa trị khác.

15:34

I wentđã đi throughxuyên qua a tribalbộ lạc exorcismtrừ tà in SenegalSenegal

377

922444

2903

Tôi đã thử phép trừ tà
của một bộ lạc ở Senegal

15:37

that involvedcó tính liên quan a great dealthỏa thuận of ram'scủa bộ nhớ RAM bloodmáu

378

925347

2013

nghi lễ dùng nhiều huyết chiên,

15:39

and that I'm not going to detailchi tiết right now,

379

927360

2062

giờ tôi sẽ không mô tả chi tiết

15:41

but a fewvài yearsnăm afterwardssau đó I was in RwandaRwanda

380

929422

2000

nhưng vài năm sau
tôi có dịp đến Rwanda

15:43

workingđang làm việc on a differentkhác nhau projectdự án,

381

931422

1758

làm việc trong một dự án.

15:45

and I happenedđã xảy ra to describemiêu tả
my experiencekinh nghiệm to someonengười nào,

382

933180

2796

tôi đã kể về kinh nghiệm ấy của mình
với một người nọ,

15:47

and he said, "Well, you know,

383

935976

1760

anh ấy nói:
"Anh biết không,

15:49

that's WestWest AfricaAfrica, and we're in EastĐông AfricaAfrica,

384

937736

1820

đấy là Tây Phi
còn Đông Phi chúng tôi,

15:51

and our ritualsnghi lễ are in some wayscách very differentkhác nhau,

385

939556

1834

các nghi lễ
hơi khác một chút,

15:53

but we do have some ritualsnghi lễ that have something

386

941390

2013

nhưng cũng có những nghi lễ

15:55

in commonchung with what you're describingmiêu tả."

387

943403

1987

giống như anh mô tả."

15:57

And I said, "Oh." And he said, "Yes," he said,

388

945390

1663

- Thế ư?
- Đúng vậy!

15:59

"but we'vechúng tôi đã had a lot of troublerắc rối with
WesternTây mentaltâm thần healthSức khỏe workerscông nhân,

389

947053

2642

"Chúng tôi có nhiều rắc rối
với bác sĩ tâm thần phương Tây,

16:01

especiallyđặc biệt the onesnhững người who cameđã đến
right after the genocidediệt chủng."

390

949695

2757

đặc biệt những người
xuất hiện sau nạn diệt chủng."

16:04

And I said, "What kindloại of troublerắc rối did you have?"

391

952452

2327

Tôi hỏi:
"Những phiền phức kiểu gì?"

16:06

And he said, "Well,

392

954779

1546

Anh ấy nói:

16:08

they would do this bizarrekỳ lạ thing.

393

956325

2664

"Họ làm những điều kì cục là

16:10

They didn't take people out in the sunshineánh nắng mặt trời

394

958989

1885

không cho người ta ra nắng

16:12

where you beginbắt đầu to feel better.

395

960874

1700

trong khi ra nắng
thì mới khỏe lên.

16:14

They didn't includebao gồm drummingđánh trống or musicÂm nhạc
to get people'sngười bloodmáu going.

396

962574

3094

Họ cũng không cho nghe trống
để khiến mạch máu lưu thông.

16:17

They didn't involveliên quan the wholetoàn thể communitycộng đồng.

397

965668

1842

Họ cũng chẳng cho
giao tiếp xã hội.

16:19

They didn't externalizeExternalize the depressionPhiền muộn

398

967510

1775

Họ không cho rằng trầm cảm

16:21

as an invasivexâm hại spirittinh thần.

399

969285

1433

là bị một thần nhập vào.

16:22

InsteadThay vào đó what they did was they tooklấy people

400

970718

2631

Ngược lại, họ đưa người ta

16:25

one at a time into dingydingy little roomsphòng

401

973349

2628

lần lượt từng người
vào một căn phòng nhỏ tối tăm

16:27

and had them talk for an hourgiờ

402

975977

1343

cho họ nói suốt một tiếng

16:29

about badxấu things that had happenedđã xảy ra to them."

403

977320

2230

về những chuyện tồi tệ
từng xảy đến với họ."

16:31

(LaughterTiếng cười) (ApplauseVỗ tay)

404

979550

5460

(Cười) (Vỗ tay)

16:37

He said, "We had to askhỏi them to leaverời khỏi the countryQuốc gia."

405

985010

2362

Anh ấy nói tiếp:
Chúng tôi phải trục xuất họ.

16:39

(LaughterTiếng cười)

406

987372

3057

(Cười)

16:42

Now at the other endkết thúc of alternativethay thế treatmentsđiều trị,

407

990429

2444

Khép lại trình bày về
cách chữa phi chính thống,

16:44

let me tell you about FrankFrank RussakoffRussakoff.

408

992873

2035

tôi muốn kể về
Frank Russakoff.

16:46

FrankFrank RussakoffRussakoff had the worsttệ nhất depressionPhiền muộn

409

994908

3053

Anh ấy đã
bị trầm cảm rất nặng

16:49

perhapscó lẽ that I've ever seenđã xem in a man.

410

997961

2915

có lẽ là trường hợp nặng nhất
tôi từng gặp ở nam giới.

16:52

He was constantlyliên tục depressedsuy sụp.

411

1000876

1993

Anh ấy thường xuyên bị trầm cảm.

16:54

He was, when I metgặp him, at a pointđiểm at whichmà

412

1002869

2141

Khi gặp tôi ,
anh ấy đang trong tình trạng

16:57

everymỗi monththáng he would have electroshockgây điện giật treatmentđiều trị.

413

1005010

3158

mỗi tháng đều phải sốc điện.

17:00

Then he would feel sortsắp xếp of disorientedmất phương hướng for a weektuần.

414

1008168

2575

Sau đó một tuần, anh ấy
thấy mất phương hướng,

17:02

Then he would feel okay for a weektuần.

415

1010743

1803

rồi một tuần lại thấy ổn,

17:04

Then he would have a weektuần of going downhillxuống dốc.

416

1012546

1700

rồi tuần sau,
tinh thần lại xuống

17:06

And then he would have anotherkhác
electroshockgây điện giật treatmentđiều trị.

417

1014246

2685

tuần sau nữa,
lại đi sốc điện.

17:08

And he said to me when I metgặp him,

418

1016931

1415

Khi gặp, anh ấy bảo tôi:

17:10

"It's unbearablekhông chịu nổi to go throughxuyên qua my weekstuần this way.

419

1018346

2552

"Sống từng ngày thế này
thật không sao chịu nổi

17:12

I can't go on this way,

420

1020898

1507

Tôi không thể tiếp tục thế này

17:14

and I've figuredhình dung out how I'm going to endkết thúc it

421

1022405

2264

tôi vừa tìm ra cách
để kết thúc mọi chuyện

17:16

if I don't get better.

422

1024669

1557

nếu tôi không
cảm thấy khá hơn.

17:18

But," he said to me, "I heardnghe about a protocolgiao thức

423

1026226

2708

nhưng," - anh ấy nói-
"tôi nghe nói về một dự thảo

17:20

at MassKhối lượng GeneralTổng quát for a procedurethủ tục calledgọi là

424

1028934

2223

ở Bệnh viện Massachuset
về một quy trình gọi là

17:23

a cingulotomycingulotomy, whichmà is a brainóc surgeryphẫu thuật,

425

1031157

2026

cingulotomy,
tức là phẫu thuật não

17:25

and I think I'm going to give that a try."

426

1033183

2571

tôi nghĩ tôi sẽ thử."

17:27

And I remembernhớ lại beingđang amazedkinh ngạc at that pointđiểm

427

1035754

1954

Lúc đó, tôi đã rất kinh ngạc

17:29

to think that someonengười nào

428

1037708

1300

khi thấy rằng một người

17:31

who clearlythông suốt had so manynhiều badxấu experienceskinh nghiệm

429

1039008

3221

chắc chắn đã có vô vàn
trải nghiệm tồi tệ

17:34

with so manynhiều differentkhác nhau treatmentsđiều trị

430

1042229

1859

với các phương pháp chữa trị

17:36

still had buriedchôn in him somewheremột vài nơi enoughđủ optimismlạc quan

431

1044088

3122

vẫn còn đâu đó trong mình
đủ niềm lạc quan

17:39

to reachchạm tới out for one more.

432

1047210

2550

để thử thêm một cách nữa.

17:41

And he had the cingulotomycingulotomy,

433

1049760

2180

Anh ấy đã phẫu thuật não

17:43

and it was incrediblyvô cùng successfulthành công.

434

1051940

2041

kết quả thành công đến kinh ngạc.

17:45

He's now a friendngười bạn of minetôi.

435

1053981

1493

Giờ anh ấy là bạn của tôi,

17:47

He has a lovelyđáng yêu wifengười vợ and two beautifulđẹp childrenbọn trẻ.

436

1055474

3492

có một người vợ dễ thương
hai đứa con xinh đẹp.

17:50

He wroteđã viết me a letterlá thư the ChristmasGiáng sinh after the surgeryphẫu thuật,

437

1058966

2949

Sau cuộc phẫu thuật,
anh ấy viết thư cho tôi vào Giáng Sinh

17:53

and he said,

438

1061915

1189

anh nói:

17:55

"My fathercha sentgởi me two presentsquà tặng this yearnăm,

439

1063104

2407

"Năm nay cha tôi
gửi tặng hai món quà,

17:57

First, a motorizedcó động cơ C.D. rackrack from The SharperSắc nét hơn ImageHình ảnh

440

1065511

2602

Một là cái giá CD lưu động

18:00

that I didn't really need,

441

1068113

1421

cái này, tôi không cần lắm,

18:01

but I knewbiết he was givingtặng it to me to celebrateăn mừng

442

1069534

2097

nhưng tôi biết ông tặng
để tôi ăn mừng việc

18:03

the factthực tế that I'm livingsống on my ownsở hữu

443

1071631

1728

giờ tôi đang sống tự lập

18:05

and have a jobviệc làm I seemhình như to love.

444

1073359

2047

và có một công việc
mình yêu thích.

18:07

And the other presenthiện tại

445

1075406

1561

Món quà kia,

18:08

was a photohình chụp of my grandmotherbà ngoại,

446

1076967

1576

là bức ảnh của bà tôi,

18:10

who committedcam kết suicidetự tử.

447

1078543

2252

bà đã chết vì tự sát.

18:12

As I unwrappedunwrapped it, I beganbắt đầu to crykhóc,

448

1080795

2935

Khi tôi mở nó ra,
tôi bật khóc,

18:15

and my mothermẹ cameđã đến over and said,

449

1083730

1880

mẹ tôi đến và hỏi:

18:17

'Are you cryingkhóc because of the
relativesngười thân you never knewbiết?'

450

1085610

3315

"Con khóc vì có một người thân
mà con chưa từng được gặp mặt ư?"

18:20

And I said, 'She' Cô had the sametương tự diseasedịch bệnh I have.'

451

1088925

4088

Tôi trả lời: "Bà cũng
mang căn bệnh của con, mẹ ạ."

18:25

I'm cryingkhóc now as I writeviết to you.

452

1093013

2581

Giờ khi đang viết cho anh,
tôi cũng khóc.

18:27

It's not that I'm so sadbuồn, but I get overwhelmedquá tải,

453

1095594

3595

Không phải vì tôi buồn
mà vì đang xúc động mạnh,

18:31

I think, because I could have killedbị giết myselfriêng tôi,

454

1099189

2221

tôi mới nghĩ,
tôi đã có nguy cơ tự sát,

18:33

but my parentscha mẹ keptgiữ me going,

455

1101410

1703

nhưng ba mẹ
đã giúp tôi tiếp tục,

18:35

and so did the doctorsbác sĩ,

456

1103113

1749

cả các bác sĩ cũng thế.

18:36

and I had the surgeryphẫu thuật.

457

1104862

1854

rồi tôi được phẫu thuật.

18:38

I'm alivesống sót and gratefultri ân.

458

1106716

2815

Giờ tôi còn sống
và đầy biết ơn.

18:41

We livetrực tiếp in the right time,

459

1109531

2260

Chúng ta đang sống đúng thời

18:43

even if it doesn't always feel like it."

460

1111791

3879

mặc dù nhiều khi
ta không hề thấy thế."

18:47

I was strucktấn công by the factthực tế that depressionPhiền muộn

461

1115670

1897

Tôi đã sốc bởi vì

18:49

is broadlyrộng rãi perceivedcảm nhận to be

462

1117567

1725

đa số coi trầm cảm là

18:51

a modernhiện đại, WesternTây, middle-classtầng lớp trung lưu thing,

463

1119292

3537

một thứ thuộc tầng lớp trung lưu,
hiện đại, du nhập từ phương Tây,

18:54

and I wentđã đi to look at how it operatedvận hành

464

1122829

2152

và tôi đã xem xét
sự chi phối của bệnh này

18:56

in a varietyđa dạng of other contextsbối cảnh,

465

1124981

2003

trong nhiều bối cảnh khác nhau.

18:58

and one of the things I was mostphần lớn interestedquan tâm in

466

1126984

2119

Một trong những điều
tôi lưu tâm nhất

19:01

was depressionPhiền muộn amongtrong số the indigentngheøo.

467

1129103

1790

là căn bệnh trầm cảm
ở những người nghèo.

19:02

And so I wentđã đi out to try to look at

468

1130893

1781

Thế là, tôi đã ra đi, để xem

19:04

what was beingđang donelàm xong for
poornghèo nàn people with depressionPhiền muộn.

469

1132674

2580

người ta làm gì được
cho người nghèo trầm cảm.

19:07

And what I discoveredphát hiện ra is that poornghèo nàn people

470

1135254

2158

Tôi phát hiện ra là
phần lớn người nghèo

19:09

are mostlychủ yếu not beingđang treatedđã xử lý for depressionPhiền muộn.

471

1137412

2557

không được điều trị trầm cảm.

19:11

DepressionTrầm cảm is the resultkết quả of a geneticdi truyền vulnerabilitytính dễ tổn thương,

472

1139969

2919

Trầm cảm là hệ quả
của sự mềm yếu được di truyền

19:14

whichmà is presumablycó lẽ evenlyđồng đều
distributedphân phối in the populationdân số,

473

1142888

3158

được cho là có thể
có trong bất kì ai;

19:18

and triggeringkích hoạt circumstanceshoàn cảnh,

474

1146046

1953

và là do hoàn cảnh kích động,

19:19

whichmà are likelycó khả năng to be more severenghiêm trọng

475

1147999

1903

yếu tố này,
dường như hệ trọng hơn

19:21

for people who are impoverishednghèo khó.

476

1149902

1875

đối với những người nghèo khổ.

19:23

And yetchưa it turnslượt out that if you have

477

1151777

2427

Thế nhưng, nó lại thế này:
nếu bạn có

19:26

a really lovelyđáng yêu life but feel miserablekhổ sở all the time,

478

1154204

2140

cuộc sống tươi đẹp
nhưng lại thấy sầu thảm,

19:28

you think, "Why do I feel like this?

479

1156344

2000

bạn tự hỏi: "Tại sao
tôi cảm thấy thế?

19:30

I mustphải have depressionPhiền muộn."

480

1158344

1669

Tôi ắt hẳn bị trầm cảm."

19:32

And you setbộ out to find treatmentđiều trị for it.

481

1160013

1923

Và bạn đi chữa trị.

19:33

But if you have a perfectlyhoàn hảo awfulkinh khủng life,

482

1161936

2093

Nhưng nếu bạn thực sự
sống một đời thảm hại

19:36

and you feel miserablekhổ sở all the time,

483

1164029

1867

và cảm thấy luôn sầu thảm,

19:37

the way you feel is commensuratexứng with your life,

484

1165896

2826

cảm giác này hoàn toàn
tương xứng với đời sống của bạn,

19:40

and it doesn't occurxảy ra to you to think,

485

1168722

1724

bạn sẽ không nghĩ rằng

19:42

"Maybe this is treatablecó thể điều trị được."

486

1170446

1783

"Bệnh này chữa được."

19:44

And so we have an epidemicustaw teraz teraz in this countryQuốc gia

487

1172229

3136

Và thế là đất nước này,
có một thứ dịch bệnh:

19:47

of depressionPhiền muộn amongtrong số impoverishednghèo khó people

488

1175365

2913

trầm cảm ở người nghèo.

19:50

that's not beingđang pickedđã chọn up
and that's not beingđang treatedđã xử lý

489

1178278

2512

Bệnh này, không ai để mắt tới,
không ai chữa,

19:52

and that's not beingđang addressedgiải quyết,

490

1180790

2056

không ai giải quyết,

19:54

and it's a tragedybi kịch of a grandlớn ordergọi món.

491

1182846

2200

bệnh này là một
thảm họa trên diện lớn.

19:57

And so I foundtìm an academichọc tập

492

1185046

1488

Tôi tìm được một cô học giả nọ,

19:58

who was doing a researchnghiên cứu projectdự án

493

1186534

1817

bấy giờ đang làm nghiên cứu

20:00

in slumskhu ổ chuột outsideở ngoài of D.C.,

494

1188351

1741

ở khu ổ chuột rìa D.C.,

20:02

where she pickedđã chọn up womenđàn bà who had
come in for other healthSức khỏe problemscác vấn đề

495

1190092

2997

Ở đó, cô ấy gặp những phụ nữ
thực ra đến khám những bệnh khác,

20:05

and diagnosedchẩn đoán them with depressionPhiền muộn,

496

1193089

1779

nhưng lại được
chẩn đoán trầm cảm.

20:06

and then providedcung cấp sixsáu monthstháng
of the experimentalthử nghiệm protocolgiao thức.

497

1194868

3266

Cô trình dự thảo
thí nghiệm sáu tháng.

20:10

One of them, LollyLolly, cameđã đến in,

498

1198134

2329

Lolly, một phụ nữ
đã đồng ý tham gia.

20:12

and this is what she said the day she cameđã đến in.

499

1200463

2297

Hôm vào làm thí nghiệm,
chị ta đã nói như vầy.

20:14

She said, and she was a womanđàn bà, by the way,

500

1202760

3395

Chị ấy là một phụ nữ,

20:18

who had sevenbảy childrenbọn trẻ. She said,

501

1206155

2092

có 7 con.
Chị nói:

20:20

"I used to have a jobviệc làm but I had to give it up because

502

1208247

2651

"Trước tôi có đi làm,
nhưng giờ thì không

20:22

I couldn'tkhông thể go out of the housenhà ở.

503

1210898

2060

bởi tôi không
bước nổi ra khỏi nhà.

20:24

I have nothing to say to my childrenbọn trẻ.

504

1212958

2228

Tôi không nói nổi
câu nào với các con.

20:27

In the morningbuổi sáng, I can't wait for them to leaverời khỏi,

505

1215186

2767

Sáng ra, tôi chỉ đợi
chúng nó ra khỏi nhà,

20:29

and then I climbleo in bedGiường and
pullkéo the coversbao gồm over my headcái đầu,

506

1217953

2990

rồi lên giường,
trùm chăn kín mít.

20:32

and threesố ba o'clockgiờ when they come home,

507

1220943

1646

Đến 3 giờ, bọn trẻ về.

20:34

it just comesđến so fastNhanh."

508

1222589

1801

Thời gian trôi
nhanh quá là nhanh."

20:36

She said, "I've been takinglấy a lot of TylenolTylenol,

509

1224390

2240

Chị còn nói:
"Tôi uống nhiều thuốc ngủ Tylenol

20:38

anything I can take so that I can sleepngủ more.

510

1226630

2759

tôi uống đủ thứ,
miễn sao ngủ thêm được.

20:41

My husbandngười chồng has been tellingnói me I'm stupidngốc nghếch, I'm uglyxấu xí.

511

1229389

3770

Chồng tôi luôn nói là
tôi ngu và xấu xí.

20:45

I wishmuốn I could stop the painđau đớn."

512

1233159

3505

Tôi ước chi mình có thể
chấm dứt cơn đau".

20:48

Well, she was broughtđưa into
this experimentalthử nghiệm protocolgiao thức,

513

1236664

2640

Lolly được đưa vào
chương trình thí nghiệm nói trên.

20:51

and when I interviewedphỏng vấn her sixsáu monthstháng latermột lát sau,

514

1239304

2308

Sáu tháng sau,
tôi có dịp phỏng vấn chị.

20:53

she had takenLấy a jobviệc làm workingđang làm việc in childcareChăm sóc trẻ em

515

1241612

4407

Lúc ấy, chị đã đi trông trẻ
cho hải quân Mỹ.

20:58

for the U.S. NavyHải quân, she had left the abusivelạm dụng husbandngười chồng,

516

1246019

3805

Chị đã bỏ
người chồng bạo hành kia.

21:01

and she said to me,

517

1249824

2082

Chị nói với tôi:

21:03

"My kidstrẻ em are so much happierhạnh phúc hơn now."

518

1251906

2369

"Các con tôi giờ vui hơn nhiều.

21:06

She said, "There's one roomphòng in my newMới placeđịa điểm

519

1254275

1977

Trong nhà có một phòng
cho bọn con trai,

21:08

for the boyscon trai and one roomphòng for the girlscô gái,

520

1256252

2608

một phòng cho bọn con gái.

21:10

but at night, they're just all up on my bedGiường,

521

1258860

2539

Nhưng cứ đến tối,
bảy đứa trèo lên giường mẹ.

21:13

and we're doing homeworkbài tập về nhà
all togethercùng với nhau and everything.

522

1261399

2612

8 mẹ con làm bài tập
và những thứ khác cùng nhau.

21:16

One of them wants to be a preachertruyền giáo,

523

1264011

1673

Một đứa muốn
mai sau đi giảng đạo,

21:17

one of them wants to be a firefighterlính cứu hỏa,

524

1265684

1700

một đứa muốn làm lính cứu hỏa.

21:19

and one of the girlscô gái saysnói she's going to be a lawyerluật sư.

525

1267384

2966

Một đứa con gái
lại muốn sau làm luật sư.

21:22

They don't crykhóc like they used to,

526

1270350

2005

Giờ bọn nó không còn
hay khóc như trước,

21:24

and they don't fightchiến đấu like they did.

527

1272355

2558

không hay đánh nhau như trước.

21:26

That's all I need now is my kidstrẻ em.

528

1274913

3780

Tôi giờ chỉ cần các con.

21:30

Things keep on changingthay đổi,

529

1278693

1912

Mọi thứ,
cách tôi ăn mặc và hành xử,

21:32

the way I dresstrang phục, the way I feel, the way I acthành động.

530

1280605

5193

cũng như cảm giác của tôi
- không ngừng thay đổi.

21:37

I can go outsideở ngoài not beingđang afraidsợ anymorenữa không,

531

1285798

3687

Giờ tôi ra ngoài
mà chẳng sợ gì nữa.

21:41

and I don't think those badxấu feelingscảm xúc are comingđang đến back,

532

1289485

3409

Tôi nghĩ những cảm giác buồn
sẽ không quay lại.

21:44

and if it weren'tkhông phải for DrTiến sĩ. MirandaMiranda and that,

533

1292894

3035

Nếu không có bác sĩ Miranda,

21:47

I would still be at home with
the coversbao gồm pulledkéo over my headcái đầu,

534

1295929

3617

giờ đây chắc tôi vẫn
ở nhà trùm chăn kín mít,

21:51

if I were still alivesống sót at all.

535

1299546

2349

nếu còn sống.

21:53

I askedyêu cầu the LordChúa to sendgửi me an angelThiên thần,

536

1301895

3732

Tôi xin Chúa
ban cho tôi một thiên sứ,

21:57

and he heardnghe my prayerscầu nguyện."

537

1305627

4330

và Ngài đã lắng nghe lời tôi."

22:01

I was really moveddi chuyển by these experienceskinh nghiệm,

538

1309959

3353

Tôi hết sức cảm động
vì những điều này

22:05

and I decidedquyết định that I wanted to writeviết about them

539

1313312

2539

và quyết định
dựa trên đó mà viết,

22:07

not only in a booksách I was workingđang làm việc on,

540

1315851

1379

không chỉ cuốn sách dang dở,

22:09

but alsocũng thế in an articlebài báo,

541

1317230

1311

mà còn viết một bài báo.

22:10

and so I got a commissionUỷ ban from
The NewMới YorkYork TimesThời gian MagazineTạp chí

542

1318541

2321

Thế là tôi được
tạp chí New York Times đặt hàng

22:12

to writeviết about depressionPhiền muộn amongtrong số the indigentngheøo.

543

1320862

2016

viết về chứng trầm cảm
ở người nghèo.

22:14

And I turnedquay in my storycâu chuyện,

544

1322878

1616

Viết xong tôi gửi đi,

22:16

and my editorngười biên tập calledgọi là me and said,

545

1324494

1596

biên tập viên gọi tôi, nói:

22:18

"We really can't publishcông bố this."

546

1326090

1710

"Chúng tôi không thể đăng bài này."

22:19

And I said, "Why not?"

547

1327800

1750

Tôi hỏi: "Tại sao vậy?"

22:21

And she said, "It just is too far-fetchedxa vời.

548

1329550

2305

Chị ta trả lời:
"Chuyện nghe như bịa.

22:23

These people who are sortsắp xếp of at
the very bottomđáy rungrung of societyxã hội

549

1331855

3778

Những người ở đáy xã hội ấy,

22:27

and then they get a fewvài monthstháng of treatmentđiều trị

550

1335633

1704

sau vài tháng chữa trị,

22:29

and they're virtuallyhầu như readysẳn sàng to runchạy MorganMorgan StanleyStanley?

551

1337337

2632

lại có thể sẵn sàng
quản lí Morgan Stanley ư?

22:31

It's just too implausiblekhông thể."

552

1339969

1854

Thế thì hão huyền quá."

22:33

She said, I've never even heardnghe of anything like it."

553

1341823

2205

Chị ấy nói chưa bao giờ
nghe chuyện như vậy.

22:36

And I said, "The factthực tế that you've never heardnghe of it

554

1344028

2534

Tôi nói: "Việc chị chưa bao giờ
nghe chuyện như vậy

22:38

is an indicationdấu hiệu that it is newsTin tức."

555

1346562

3000

có nghĩa là, đây đúng là
tin nóng đấy!"

22:41

(LaughterTiếng cười) (ApplauseVỗ tay)

556

1349562

6134

(Cười)
(Vỗ tay)

22:49

"And you are a newsTin tức magazinetạp chí."

557

1357317

2494

"Mà quý tòa soạn đây
lại là cơ quan đưa tin".

22:51

So after a certainchắc chắn amountsố lượng of negotiationđàm phán,

558

1359811

1982

Sau một hồi thương lượng,

22:53

they agreedđã đồng ý to it.

559

1361793

1241

họ đồng ý đăng bài.

22:55

But I think a lot of what they said

560

1363034

1615

Tôi nghĩ,
nhiều điều họ nói

22:56

was connectedkết nối in some strangekỳ lạ way

561

1364649

2295

lại liên quan một cách kỳ lạ

22:58

to this distastekhông ưa that people still have

562

1366944

2142

đến cái ghẻ lạnh của người đời

23:01

for the ideaý kiến of treatmentđiều trị,

563

1369086

1463

đối với việc chữa trị trầm cảm.

23:02

the notionkhái niệm that somehowbằng cách nào đó if we wentđã đi out

564

1370549

1882

Đó là ý niệm cho rằng
nếu đi chữa bệnh

23:04

and treatedđã xử lý a lot of people in indigentngheøo communitiescộng đồng,

565

1372431

2696

cho nhiều người
ở những cộng đồng nghèo khó,

23:07

that would be an exploitativebóc lột thing to do,

566

1375127

1898

thì chúng ta như đang bóc lột,

23:09

because we would be changingthay đổi them.

567

1377025

1642

đơn giản chỉ vì ta sẽ thay đổi họ.

23:10

There is this falsesai moralđạo đức imperativebắt buộc

568

1378667

2033

Có sự áp đặt đạo đức sai lầm

23:12

that seemsdường như to be all around us

569

1380700

1789

dường như đang
lởn vởn quanh ta.

23:14

that treatmentđiều trị of depressionPhiền muộn,

570

1382489

2354

Đó là ý kiến cho rằng
điều trị trầm cảm,

23:16

the medicationsthuốc men and so on, are an artificeartifice,

571

1384843

2299

thuốc men, và những thứ đại loại thế,

23:19

and that it's not naturaltự nhiên.

572

1387142

2172

chỉ là thứ nhân tạo,
không tự nhiên.

23:21

And I think that's very misguidedsai lầm.

573

1389314

2849

Tôi nghĩ đó là,
một ý nghĩ sai lạc.

23:24

It would be naturaltự nhiên for people'sngười teethrăng to fallngã out,

574

1392163

3532

Răng cỏ, nếu cứ để tự nhiên,
sẽ rụng,

23:27

but there is nobodykhông ai militatingmilitating againstchống lại toothpastekem đánh răng,

575

1395695

3330

thế nhưng, chẳng có ai
phản đối thuốc đánh răng,

23:31

at leastít nhất not in my circleshình tròn.

576

1399025

2128

ít nhất là, trong vòng
những người tôi biết.

23:33

And people then say, "Well, but isn't depressionPhiền muộn

577

1401153

2502

Thế rồi, người ta lại nói:
"Trầm cảm phải chăng là

23:35

partphần of what people are supposedgiả định to experiencekinh nghiệm?

578

1403655

2185

một phần của những thứ
ai cũng phải đi qua?

23:37

Didn't we evolvephát triển to have depressionPhiền muộn?

579

1405840

1741

Tiến hóa lên thì
đi qua trầm cảm mà?

23:39

Isn't it partphần of your personalitynhân cách?"

580

1407581

1907

Đó chẳng phải là
một phần của nhân cách ư?"

23:41

To whichmà I would say, moodkhí sắc is adaptivethích nghi.

581

1409488

2746

Tôi xin trả lời:
tâm trạng có thể thích nghi.

23:44

BeingĐang ablecó thể to have sadnessnỗi buồn and fearnỗi sợ

582

1412234

3329

Biết chịu đựng nỗi sợ, nỗi buồn

23:47

and joyvui sướng and pleasurevui lòng

583

1415563

1842

hay biết vui hưởng khoái lạc

23:49

and all of the other moodstâm trạng that we have,

584

1417405

1803

và xử lí tất cả các
loại tâm trạng khác,

23:51

that's incrediblyvô cùng valuablequý giá.

585

1419208

2064

là một điều quý giá.

23:53

And majorchính depressionPhiền muộn is something that happensxảy ra

586

1421272

3047

Trầm cảm diễn ra

23:56

when that systemhệ thống getsđược brokenbị hỏng.

587

1424319

2012

khi hệ thống bị hư hỏng,

23:58

It's maladaptivemaladaptive.

588

1426331

1717

và không còn
khả năng thích nghi.

24:00

People will come to me and say,

589

1428048

1572

Người ta đến nói với tôi rằng:

24:01

"I think, thoughTuy nhiên, if I just stickgậy it out for anotherkhác yearnăm,

590

1429620

2768

"Tôi nghĩ nếu mình
chịu đựng thêm một năm nữa,

24:04

I think I can just get throughxuyên qua this."

591

1432388

2076

tôi có thể
vượt qua khó khăn này".

24:06

And I always say to them, "You mayTháng Năm get throughxuyên qua it,

592

1434464

2303

Tôi sẽ luôn trả lời:
"Anh có thể sẽ vượt qua,

24:08

but you'llbạn sẽ never be 37 again.

593

1436767

2709

nhưng anh không bao giờ
trở lại tuổi 37.

24:11

Life is shortngắn, and that's a wholetoàn thể yearnăm

594

1439476

2550

Đời thì ngắn,
mà đó lại là một năm giời.

24:14

you're talkingđang nói about givingtặng up.

595

1442026

1956

Anh đang định
bỏ phí một năm đấy.

24:15

Think it throughxuyên qua."

596

1443982

1538

Nghĩ cho kỹ đi".

24:17

It's a strangekỳ lạ povertynghèo nàn of the EnglishTiếng Anh languagengôn ngữ,

597

1445520

2846

Có một sự nghèo nàn
trong Tiếng Anh,

24:20

and indeedthật of manynhiều other languagesngôn ngữ,

598

1448366

2108

cũng như nhiều ngôn ngữ khác:

24:22

that we use this sametương tự wordtừ, depressionPhiền muộn,

599

1450474

2218

chúng ta dùng
cùng một chữ "trầm cảm"

24:24

to describemiêu tả how a kidđứa trẻ feelscảm thấy

600

1452692

1805

để mô tả tâm trạng
của một đứa bé

24:26

when it rainsmưa on his birthdaysinh nhật,

601

1454497

1712

thấy trời mưa
đúng hôm sinh nhật,

24:28

and to describemiêu tả how somebodycó ai feelscảm thấy

602

1456209

2528

và để tả tâm trạng
của một người

24:30

the minutephút before they commitcam kết suicidetự tử.

603

1458737

2454

trước khi anh ta tự sát.

24:33

People say to me, "Well, is it
continuousliên tiếp with normalbình thường sadnessnỗi buồn?"

604

1461191

3105

Người ta hỏi: "Trầm cảm diễn tiến
theo nỗi buồn thông thường không?"

24:36

And I say, in a way it's continuousliên tiếp
with normalbình thường sadnessnỗi buồn.

605

1464296

3144

Tôi trả lời rằng,
về một mặt nào đó thì có.

24:39

There is a certainchắc chắn amountsố lượng of continuitytính liên tục,

606

1467440

2200

Có một độ tiếp diễn nhất định,

24:41

but it's the sametương tự way there's continuitytính liên tục

607

1469640

1957

cũng như có sự tiếp diễn

24:43

betweengiữa havingđang có an ironbàn là fencehàng rào outsideở ngoài your housenhà ở

608

1471597

1987

giữa việc có một
hàng rào sắt quanh nhà,

24:45

that getsđược a little rustchất tẩy rửa spotnơi

609

1473584

1677

hơi han gỉ,

24:47

that you have to sandCát off and do a little repaintingsơn lại,

610

1475261

2746

khiến bạn phải
đánh giấy ráp và sơn lại,

24:50

and what happensxảy ra if you leaverời khỏi
the housenhà ở for 100 yearsnăm

611

1478007

2647

với việc bạn có một
cái nhà trăm năm tuổi,

24:52

and it rustsrusts throughxuyên qua untilcho đến it's only a pileĐóng cọc

612

1480654

2898

với hàng rào sắt
đã han gỉ hết,

24:55

of orangetrái cam dustbụi bặm.

613

1483552

1234

thành một đống bụi sắt.

24:56

And it's that orangetrái cam dustbụi bặm spotnơi,

614

1484786

2173

Và chính cái vết gỉ sét ấy,

24:58

that orangetrái cam dustbụi bặm problemvấn đề,

615

1486959

1789

chính cái vấn đề han gỉ kia,

25:00

that's the one we're settingcài đặt out to addressđịa chỉ nhà.

616

1488748

2989

là cái chúng ta
đang bắt đầu xử lý.

25:03

So now people say,

617

1491737

2240

Giờ có người hỏi:

25:05

"You take these happyvui mừng pillsthuốc, and do you feel happyvui mừng?"

618

1493977

2731

"Anh uống thuốc trợ thần,
vậy anh thấy vui lên không?".

25:08

And I don't.

619

1496708

1886

Tôi không.

25:10

But I don't feel sadbuồn about havingđang có to eatăn lunchBữa trưa,

620

1498594

2822

Nhưng mặt khác,
tôi không thấy buồn vì phải ăn trưa,

25:13

and I don't feel sadbuồn about my answeringtrả lời machinemáy móc,

621

1501416

2836

tôi không buồn
vì trả lời điện thoại,

và không còn buồn
khi nghĩ đến đi tắm.

25:16

and I don't feel sadbuồn about takinglấy a showervòi hoa sen.

622

1504252

2845

Tôi cảm thấy,
mà thực ra, là tôi nghĩ,

25:19

I feel more, in factthực tế, I think,

623

1507097

2854

vì tôi cảm nhận được nỗi buồn
khi không trống rỗng.

25:21

because I can feel sadnessnỗi buồn withoutkhông có nullitynullity.

624

1509951

2430

25:24

I feel sadbuồn about professionalchuyên nghiệp disappointmentsthất vọng,

625

1512381

4347

Tôi có thể buồn vì
thất vọng trong công việc,

những mối quan hệ tan vỡ,

25:28

about damagedhư hỏng relationshipscác mối quan hệ,

626

1516728

2347

trái đất nóng lên.

25:31

about globaltoàn cầu warmingsự nóng lên.

627

1519075

2039

Đó là những điều giờ đây
khiến tôi buồn.

25:33

Those are the things that I feel sadbuồn about now.

628

1521114

2725

Tôi tự hỏi, đâu là kết luận.

25:35

And I said to myselfriêng tôi, well, what is the conclusionphần kết luận?

629

1523839

2734

25:38

How did those people who have better livescuộc sống

630

1526573

2561

Làm sao những người
đã từng bị trầm cảm nặng

có thể vượt lên,
và có cuộc sống tốt đẹp hơn?

25:41

even with biggerlớn hơn depressionPhiền muộn managequản lý to get throughxuyên qua?

631

1529134

2554

25:43

What is the mechanismcơ chế of resiliencehồi phục?

632

1531688

2797

Đâu là cơ chế giúp người ta
dẻo dai về mặt tinh thần?

Điều tôi nhận ra
qua năm tháng là,

25:46

And what I cameđã đến up with over time

633

1534485

2084

những người chối bỏ
kinh nghiệm của mình,

25:48

was that the people who denyphủ nhận theirhọ experiencekinh nghiệm,

634

1536569

2916

những người nói rằng:
"Tôi bị trầm cảm lâu rồi

25:51

the onesnhững người who say, "I was depressedsuy sụp a long time agotrước

635

1539485

2032

25:53

and I never want to think about it again

636

1541517

1737

và không bao giờ muốn
nghĩ về nó nữa,

sẽ không bao giờ nhìn vào nó

25:55

and I'm not going to look at it

637

1543254

1242

và chỉ tiếp tục
sống đời mình thôi."

25:56

and I'm just going to get on with my life,"

638

1544496

1890

25:58

ironicallytrớ trêu thay, those are the people

639

1546386

1959

trớ trêu thay,
chính là những người

bị làm nô lệ cho
thứ bệnh họ mang.

26:00

who are mostphần lớn enslavednô lệ by what they have.

640

1548345

2698

Chối bỏ bệnh trầm cảm
chỉ làm cho nó nặng thêm.

26:03

ShuttingĐóng cửa out the depressionPhiền muộn strengthenstăng cường it.

641

1551043

2564

26:05

While you hideẩn giấu from it, it growsmọc.

642

1553607

3280

Người ta càng lẩn tránh,
nó càng phát triển.

Còn những người khá lên

26:08

And the people who do better

643

1556887

2860

là những người
có thể chấp nhận rằng

26:11

are the onesnhững người who are ablecó thể to toleratetha thứ the factthực tế

644

1559747

2599

26:14

that they have this conditionđiều kiện.

645

1562346

1622

họ có bệnh.

26:15

Those who can toleratetha thứ theirhọ depressionPhiền muộn

646

1563968

2470

Người nào thừa nhận bị trầm cảm,

26:18

are the onesnhững người who achieveHoàn thành resiliencehồi phục.

647

1566438

1782

người nấy trở nên
dẻo dai về mặt tinh thần.

26:20

So FrankFrank RussakoffRussakoff said to me,

648

1568220

1783

Frank Russakoff nói với tôi:

26:22

"If I had it again to do over,

649

1570003

1516

"Nếu được làm lại,

26:23

I supposegiả sử I wouldn'tsẽ không do it this way,

650

1571519

2137

ắt tôi không chọn những thứ này

26:25

but in a strangekỳ lạ way, I'm gratefultri ân

651

1573656

1964

thế nhưng,
điều kỳ lạ là, tôi biết ơn

những gì mình đã trải nghiệm.

26:27

for what I've experiencedcó kinh nghiệm.

652

1575620

1503

26:29

I'm gladvui vẻ to have been in the hospitalbệnh viện 40 timeslần.

653

1577123

3817

Mừng vì đã nhập viện 40 lần.

Kinh nghiệm ấy đã dạy tôi
rất nhiều về tình thương.

26:32

It taughtđã dạy me so much about love,

654

1580940

2603

26:35

and my relationshipmối quan hệ with my parentscha mẹ and my doctorsbác sĩ

655

1583543

2840

Mối quan hệ giữa tôi và bố mẹ
cũng như các bác sĩ,

26:38

has been so preciousquí to me, and will be always."

656

1586383

4389

đã và mãi quý giá."

26:42

And MaggieMaggie RobbinsRobbins said,

657

1590772

1926

Maggie Robbins nói:

"Tôi từng tình nguyện
ở phòng khám AIDS,

26:44

"I used to volunteerTình nguyện in an AIDSAIDS clinicphòng khám bệnh,

658

1592698

2989

26:47

and I would just talk and talk and talk,

659

1595687

3014

tới đó, chỉ nói, nói và nói.

Những người
tôi phải tham vấn

26:50

and the people I was dealingxử lý with

660

1598701

1813

26:52

weren'tkhông phải very responsiveđáp ứng, and I thought,

661

1600514

2067

lại đáp ứng kém,
và tôi nghĩ

'Họ chẳng thân thiện
hay hợp tác gì mấy.'

26:54

'That's not very friendlythân thiện or helpfulHữu ích of them.'

662

1602581

3961

Và rồi tôi hiểu ra,

26:58

And then I realizedthực hiện,

663

1606542

1642

rằng họ sẽ chẳng làm gì hơn

27:00

I realizedthực hiện that they weren'tkhông phải going to do more

664

1608184

2127

27:02

than make those first fewvài minutesphút of smallnhỏ bé talk.

665

1610311

2387

là lí nhí vài câu
trong những phút đầu.

27:04

It was simplyđơn giản going to be an occasionnhân dịp

666

1612698

2057

Lý do đơn giản,

27:06

where I didn't have AIDSAIDS and I wasn'tkhông phải là dyingchết,

667

1614755

2878

là tôi không bị AIDS,
không chờ chết

nhưng tôi có thể
chấp nhận rằng họ bị AIDS

27:09

but could toleratetha thứ the factthực tế that they did

668

1617633

2973

và đang chờ chết.

27:12

and they were.

669

1620606

1787

27:14

Our needsnhu cầu are our greatestvĩ đại nhất assetstài sản.

670

1622393

3603

Nhu cầu là
tài sản lớn nhất của ta.

27:17

It turnslượt out I've learnedđã học to give

671

1625996

2139

Hóa ra, tôi đã học được cách

27:20

all the things I need."

672

1628135

4025

cho đi tất cả
những gì tôi cần."

27:24

ValuingĐịnh giá one'scủa một người depressionPhiền muộn

673

1632160

1691

Tôn trọng sự trầm cảm
của người khác

27:25

does not preventngăn chặn a relapsetái phát,

674

1633851

2194

không ngăn được nó tái phát,

27:28

but it mayTháng Năm make the prospectkhách hàng tiềm năng of relapsetái phát

675

1636045

2661

nhưng có thể khiến
nguy cơ của căn bệnh

27:30

and even relapsetái phát itselfchinh no easierdễ dàng hơn to toleratetha thứ.

676

1638706

4218

và bản thân căn bệnh,
trở nên dễ chịu đựng hơn.

27:34

The questioncâu hỏi is not so much

677

1642924

2045

Vấn đề ở đây không phải là

27:36

of findingPhát hiện great meaningÝ nghĩa and decidingquyết định

678

1644969

2175

tìm ra ý nghĩa và cho rằng

27:39

your depressionPhiền muộn has been very meaningfulcó ý nghĩa.

679

1647144

2027

trầm cảm có ý nghĩa lớn
với cuộc đời mình.

27:41

It's of seekingtìm kiếm that meaningÝ nghĩa

680

1649171

2171

Vấn đề là
tìm ra ý nghĩa của nó

27:43

and thinkingSuy nghĩ, when it comesđến again,

681

1651342

1804

và khi nó trở lại,
thì nghĩ rằng:

27:45

"This will be hellishkinh khủng,

682

1653146

1640

"Quả này là địa ngục đây,

27:46

but I will learnhọc hỏi something from it."

683

1654786

2701

nhưng ta sẽ học điều gì đó từ nó."

27:49

I have learnedđã học in my ownsở hữu depressionPhiền muộn

684

1657487

2264

Tôi đã học từ nỗi trầm cảm
của chính mình

27:51

how biglớn an emotioncảm xúc can be,

685

1659751

2013

rằng một cảm xúc
có thể lớn đến chừng nào,

27:53

how it can be more realthực than factssự kiện,

686

1661764

3097

rằng nó có thể
thật hơn cả sự thật.

27:56

and I have foundtìm that that experiencekinh nghiệm

687

1664861

2949

Và tôi thấy rằng,
kinh nghiệm ấy

27:59

has allowedđược cho phép me to experiencekinh nghiệm positivetích cực emotioncảm xúc

688

1667810

2892

đã giúp tôi trải nghiệm
những cảm xúc tích cực

28:02

in a more intensecường độ cao and more focusedtập trung way.

689

1670702

3520

một cách sâu sắc hơn.

28:06

The oppositeđối diện of depressionPhiền muộn is not happinesshạnh phúc,

690

1674222

3487

Đối lập với trầm cảm
không phải là niềm vui,

28:09

but vitalitysức sống,

691

1677709

1454

mà là sức sống,

28:11

and these daysngày, my life is vitalquan trọng,

692

1679163

2741

Ngày nay, tôi phải sống,

28:13

even on the daysngày when I'm sadbuồn.

693

1681904

2745

kể cả vào
những ngày tôi buồn.

28:16

I feltcảm thấy that funeraltang lễ in my brainóc,

694

1684649

3313

Tôi đã cảm nhận
sự tang chế trong tinh thần,

28:19

and I satngồi nextkế tiếp to the colossuskhổng lồ

695

1687962

2024

tôi ngồi cạnh tên khổng lồ

28:21

at the edgecạnh of the worldthế giới,

696

1689986

2247

bên lề trái đất,

28:24

and I have discoveredphát hiện ra

697

1692233

2089

và tôi đã nhận ra rằng

28:26

something insidephía trong of myselfriêng tôi

698

1694322

1851

một điều gì đó trong tôi,

28:28

that I would have to call a soulLinh hồn

699

1696173

2133

cái mà tôi gọi là linh hồn

28:30

that I had never formulatedxây dựng
untilcho đến that day 20 yearsnăm agotrước

700

1698306

3756

cái tôi chỉ mới thấy rõ
20 năm trước,

28:34

when hellĐịa ngục cameđã đến to paytrả me a surprisesự ngạc nhiên visitchuyến thăm.

701

1702062

4518

khi địa ngục
bất ngờ viếng thăm tôi.

28:38

I think that while I hatedghét beingđang depressedsuy sụp

702

1706580

4098

Tôi nghĩ, dù mình
ghét sự trầm cảm,

28:42

and would hateghét bỏ to be depressedsuy sụp again,

703

1710678

2334

và biết mình sẽ lại trầm cảm,

28:45

I've foundtìm a way to love my depressionPhiền muộn.

704

1713012

2744

tôi đã tìm được cách
yêu nỗi trầm cảm.

28:47

I love it because it has forcedbuộc me

705

1715756

2025

Tôi yêu nó,
vì nó đã bắt tôi

28:49

to find and clingbám lấy to joyvui sướng.

706

1717781

2769

phải tìm và bám lấy niềm vui.

28:52

I love it because eachmỗi day I decidequyết định,

707

1720550

3488

Tôi yêu nó, vì mỗi ngày,
mình quyết định,

28:56

sometimesđôi khi gamelygamely,

708

1724038

1540

đôi khi, một cách hơi mạo hiểm,

28:57

and sometimesđôi khi againstchống lại the moment'scủa thời điểm reasonlý do,

709

1725578

2698

và đôi khi, một cách ngược đời,

29:00

to cleavecleave to the reasonslý do for livingsống.

710

1728276

2578

rằng mình phải
bám vào những lẽ sống.

29:02

And that, I think, is a highlycao privilegedcó đặc quyền rapturesung sướng.

711

1730854

4123

Và tôi nghĩ, trầm cảm là
hạnh phúc tôi vinh hạnh có.

Xin cảm ơn.

29:06

Thank you.

712

1734977

3983

(Vỗ tay)
Cảm ơn

29:10

(ApplauseVỗ tay)

713

1738960

3136

Translated by Nam Nguyen Cong
Reviewed by An Nguyen Hoang

ABOUT THE SPEAKER

Andrew Solomon - Writer
Andrew Solomon writes about politics, culture and psychology.

Why you should listen

Andrew Solomon is a writer, lecturer and Professor of Clinical Psychology at Columbia University. He is president of PEN American Center. He writes regularly for The New Yorker and the New York Times.

Solomon's newest book, Far and Away: Reporting from the Brink of Change, Seven Continents, Twenty-Five Years was published in April, 2016. His previous book, Far From the Tree: Parents, Children, and the Search for Identity won the National Book Critics Circle award for nonfiction, the Wellcome Prize and 22 other national awards. It tells the stories of parents who not only learn to deal with their exceptional children but also find profound meaning in doing so. It was a New York Times bestseller in both hardcover and paperback editions. Solomon's previous book, The Noonday Demon: An Atlas of Depression, won the 2001 National Book Award for Nonfiction, was a finalist for the 2002 Pulitzer Prize and was included in The Times of London's list of one hundred best books of the decade. It has been published in twenty-four languages. Solomon is also the author of the novel A Stone Boat and of The Irony Tower: Soviet Artists in a Time of Glasnost.

Solomon is an activist in LGBT rights, mental health, education and the arts. He is a member of the boards of directors of the National LGBTQ Force and Trans Youth Family Allies. He is a member of the Board of Visitors of Columbia University Medical Center, serves on the National Advisory Board of the Depression Center at the University of Michigan, is a director of Columbia Psychiatry and is a member of the Advisory Board of the Depression and Bipolar Support Alliance. Solomon also serves on the boards of the Metropolitan Museum of Art, Yaddo and The Alex Fund, which supports the education of Romani children. He is also a fellow of Berkeley College at Yale University and a member of the New York Institute for the Humanities and the Council on Foreign Relations.

Solomon lives with his husband and son in New York and London and is a dual national. He also has a daughter with a college friend; mother and daughter live in Texas but visit often.

More profile about the speaker
Andrew Solomon | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Andrew Solomon: Trầm cảm, những bí mật được sẻ chia | TED Talk | TED.com