TED2011
Stanley McChrystal: Listen, learn ... then lead
စတန်လီ မက်ခရစ်စတယ်လ် နားစိုက်ပါ၊ သင်ယူပါ၊ ပြီးရင် ဦးဆောင်ပါ။
Filmed:
Readability: 3.4
3,015,268 views
ကြယ်လေးပွင့်အဆင့်ရှိ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး စတန်လီ မက်ခရစ်စတယ်လ် က သူစစ်တပ်ထဲအမှုထမ်းခဲ့စဉ် ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း နားလည်သိရှိလာခဲ့သော ခေါင်းဆောင်မှု အကြောင်းများကို မျှဝေထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အရွယ်ပေါင်းစုံနှင့် တတ်ကျွမ်းမှုမျိုးစုံရှိကြသော လူအများကြားတွင် တူညီသောရည်ရွယ်ချက်အသိ ထားရှိလာအောင် မည်သို့ တည်ဆောက်ပေးရပါမည်နည်း? နားစိုက်ထောင်ခြင်း၊ နားလည်အောင် သင်ယူလေ့လာခြင်း နှင့် ကျရှံူးနိုင်ခြေကို ထောက်ပြပြောဆိုခြင်းတို့မှတပါး အခြားမရှိနိုင်ပေ။
Stanley McChrystal - Military leader
General Stanley McChrystal is the former commander of U.S. and International forces in Afghanistan. A four-star general, he is credited for creating a revolution in warfare that fuses intelligence and operations. Full bio
General Stanley McChrystal is the former commander of U.S. and International forces in Afghanistan. A four-star general, he is credited for creating a revolution in warfare that fuses intelligence and operations. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Ten years ago, on a Tuesday morning,
0
0
3000
လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ် အင်္ဂါနေ့မနက်ခင်းတစ်ခုမှာ
00:18
I conducted a parachute jump at Fort Bragg, North Carolina.
1
3000
3000
မြောက် ကယ်ရိုလိုင်းနားက ဘရက်ဂ်ခံတပ်မှာ ကျွန်တော် လေထီးခုန်လေ့ကျင့်မှုသွားလုပ်တယ်
00:21
It was a routine training jump, like many more I'd done
2
6000
3000
ဒါက ကျွန်တော်လုပ်ခဲ့ဖူးတဲ့ တခြားဟာတွေလို ပုံမှန် လေထီးခုန် လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုပါပဲ
00:24
since I became a paratrooper
3
9000
2000
ကျွန်တော်လေထီးခုန်တပ်သားဖြစ်ပြီးကတည်းကပေါ့
00:26
27 years before.
4
11000
2000
လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၇ နှစ်မတိုင်ခင်ကပါ
00:28
We went down to the airfield early
5
13000
2000
ကျွန်တော်တို့ လေယာဉ်ကွင်းထဲကို အစောကြီး ဆင်းသွားတယ်
00:30
because this is the Army and you always go early.
6
15000
3000
ကြည်းတပ်ဖြစ်နေလို့ အမြဲတမ်း အစောကြီးသွားရပါတယ်
00:33
You do some routine refresher training,
7
18000
3000
ပုံမှန် ညဏ်သစ်လောင်း သင်တန်းလေးလုပ်ရတယ်
00:36
and then you go to put on your parachute and a buddy helps you.
8
21000
3000
ပြီးရင် လေထီးစင်ဖို့သွားရတယ်၊ တစ်ယောက်က ၀ိုင်းကူပေးတယ်
00:39
And you put on the T-10 parachute.
9
24000
2000
ပြီးရင် ခင်ဗျား တီ-၁၀ လေထီးကို တင်မယ်
00:41
And you're very careful how you put the straps,
10
26000
2000
သိုင်းကြိုးတွေကို ဘယ်လိုတပ်ထားတယ်ဆိုတာ ခင်ဗျားအရမ်း ဂရုစိုက်ရပါတယ်
00:43
particularly the leg straps because they go between your legs.
11
28000
2000
အထူးသဖြင့် ခြေထောက်နှစ်ခုကြားထဲထားရတဲ့ ခြေသိုင်းကြိုးတွေပါ
00:45
And then you put on your reserve, and then you put on your heavy rucksack.
12
30000
3000
ပြီးရင် အပိုလေထီးငယ်ကို တင်မယ်၊ ပြီးတော့မှ ကျောပိုးအိတ်အလေးကြီးကို ပိုးမယ်
00:48
And then a jumpmaster comes,
13
33000
2000
ပြီးတာနဲ့ လေထီးခုန် ကြီးကြပ်ရေးမှူး ရောက်လာတယ်
00:50
and he's an experienced NCO in parachute operations.
14
35000
3000
သူက ပြန်တမ်းဝင်အရာရှိမဟုတ်တဲ့ လေထီးခုန်လေ့ကျင့်ရေးတွေမှာ အတွေ့အကြုံရင့်ကျက်တဲ့သူပါ
00:53
He checks you out, he grabs your adjusting straps
15
38000
3000
သူက ခင်ဗျားတို့ကို စစ်ဆေးမယ်၊ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ညှိလို့ရတဲ့ သိုင်းကြိုးတွေကို ဆွဲကြည့်မယ်
00:56
and he tightens everything
16
41000
2000
ပြီးရင် အကုန်လုံး တင်းနေအောင် လုပ်မယ်
00:58
so that your chest is crushed,
17
43000
2000
ခင်ဗျားတို့ ရင်ဘတ်ကြေသွားလောက်တဲ့အထိပဲ
01:00
your shoulders are crushed down,
18
45000
2000
ခင်ဗျားတို့ပခုံးတွေကြေသွားလောက်တဲ့ အထိပဲ
01:02
and, of course, he's tightened so your voice goes up a couple octaves as well.
19
47000
3000
သူအဲဒီလို တင်းလိုက်မှတော့ ခင်ဗျားတို့ အသံလည်း မြင့်ပြီး အသံသေးအသံကြောင်ဖြစ်သွားရော
01:07
Then you sit down, and you wait a little while,
20
52000
2000
ပြီးရင် ထိုင်ပြီးတော့ ခဏလောက်စောင့်မယ်
01:09
because this is the Army.
21
54000
2000
ကြည်းတပ်ဆိုတော့ ဒီလိုပဲ စောင့်ရတယ်
01:11
Then you load the aircraft, and then you stand up and you get on,
22
56000
3000
ပြီးရင် လေယာဉ်ပေါ်တက်မယ်၊ အဲဒီအတွက် မတ်တပ်ရပ်မယ်၊ ပြီးရင် တက်မယ်
01:14
and you kind of lumber to the aircraft like this, in a line of people,
23
59000
3000
လူတန်းထဲမှာ လေယာဉ်ဆီကို အိပဲ့အိပဲ့နဲ့ဒီလိုလေးသွားမယ်
01:17
and you sit down on canvas seats on either side of the aircraft.
24
62000
2000
ပြီးရင် လေယာဉ်တစ်ဖက်တစ်ချက်က ထိုင်ခုံတစ်ဖက်ဖက်မှာထိုင်မယ်
01:19
And you wait a little bit longer,
25
64000
2000
ဒီတစ်ခါတော့ နည်းနည်းပိုကြာအောင် စောင့်ရတယ်
01:21
because this is the Air Force teaching the Army how to wait.
26
66000
3000
ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ဒီတစ်ခါ လေတပ်က ကြည်းတပ်ကို ဘယ်လိုစောင့်ရတယ်ဆိုတာ သင်ပေးနေလို့ပါ
01:26
Then you take off.
27
71000
2000
ပြီးရင် လေယာဉ်စထွက်မယ်
01:28
And it's painful enough now --
28
73000
2000
အခုလောက်နဲ့တင် တော်တော်လေး အခံရခက်နေပြီ
01:30
and I think it's designed this way --
29
75000
2000
ဒီလို ခံရအောင်ပဲ ဒီဇိုင်း ထုတ်ထားတယ် လို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်
01:32
it's painful enough so you want to jump.
30
77000
2000
အခံရခက်လို့ကို ခုန်ချချင်နေပြီ
01:34
You didn't really want to jump, but you want out.
31
79000
2000
တကယ်ခုန်ချချင်လို့တော့မဟုတ်ဘူး၊ ဒါပေမယ့် ခုန်ချချင်နေတယ်
01:36
So you get in the aircraft, you're flying along,
32
81000
3000
လေယာဉ်ထဲရောက်နေတော့ လေယာဉ်နဲ့အတူ လိုက်ပျံနေရတာပေါ့
01:39
and at 20 minutes out, these jumpmasters start giving you commands.
33
84000
2000
မိနစ် ၂၀ လောက် အလိုကနေ လေထီးခုန်ကြီးကြပ်ရေးမှူးတွေက ခင်ဗျားတို့ကို အမိန့်တွေစပေးမယ်
01:41
They give 20 minutes -- that's a time warning.
34
86000
2000
သူတို့က မိနစ် ၂၀ လို့စပြောပေးမယ်၊ ဒါက အချိန်နဲ့ သတိပေးတာပါ
01:43
You sit there, OK.
35
88000
2000
ခင်ဗျားတို့ ဆက်ထိုင်နေ ရသေးတယ်
01:45
Then they give you 10 minutes.
36
90000
2000
ပြီးရင် ၁၀ မိနစ် ပဲ လိုတော့တယ်ဆိုတာပြောမယ်
01:47
And of course, you're responding with all of these.
37
92000
2000
ဒါတွေကိုတော့ ခင်ဗျားတို့က အလိုက်သင့် တုန့်ပြန်နေရတာပေါ့
01:49
And that's to boost everybody's confidence, to show that you're not scared.
38
94000
3000
အားလုံးအတွက် ယုံကြည်မှုကိုမြှင့်တင်ပေးဖို့ရယ်၊ ခင်ဗျားတို့ မကြောက်ဘူးဆိုတာကို ပြဖို့ရယ်
01:52
Then they give you, "Get ready."
39
97000
2000
ပြီးရင် "အသင့်ပြင်" လို့သူတို့ပြောမယ်
01:54
Then they go, "Outboard personnel, stand up."
40
99000
3000
ပြီးတာနဲ့ "လေထီးခုန်မယ့်သူတွေ၊ မတ်တပ်ရပ်" လို့ပြောမယ်
01:57
If you're an outboard personnel, now you stand up.
41
102000
3000
ခင်ဗျားက လေထီးခုန်မယ့်လူဆိုရင် မတ်တပ်ရပ်မယ်
02:00
If you're an inboard personnel, stand up.
42
105000
2000
ခင်ဗျားက နေခဲ့မယ့်သူဆိုလည်း မတ်တပ်ရပ်ရတာပါပဲ
02:02
And then you hook up, and you hook up your static line.
43
107000
3000
ပြီးရင် ခင်ဗျား လေထီးဖွင့်ကြိုးတန်းကို ချိတ်မယ်
02:05
And at that point, you think, "Hey, guess what?
44
110000
2000
အဲဒီအခိုက်အတန့်မှာ ခင်ဗျား စဉ်းစားမယ်၊ "ဟေး၊ မှန်းကြည့်စမ်း
02:07
I'm probably going to jump.
45
112000
2000
ငါသေချာပေါက် ခုန်ချရတော့မယ်
02:09
There's no way to get out of this at this point."
46
114000
2000
ဒီအချိန်မှာ ဒါကနေ လွတ်ဖို့ဆိုတာ မဖြစ်နိုင်တော့ဘူး" ပေါ့
02:11
You go through some additional checks, and then they open the door.
47
116000
3000
သူတို့က စစ်ဆေးမှုတွေ ထပ်လုပ်ပေးတယ်၊ ပြီးရင် တံခါးဖွင့်လိုက်တယ်
02:14
And this was that Tuesday morning in September,
48
119000
3000
ဒါဟာ စက်တင်ဘာလရဲ့ အဲဒီ အင်္ဂါနေ့မနက်ခင်း အချိန်ပေါ့
02:17
and it was pretty nice outside.
49
122000
2000
အပြင်မှာတော့ တော်တော်လေး သာယာတယ်
02:19
So nice air comes flowing in.
50
124000
3000
လေကောင်းလေသန့်တွေ စီးဝင်လာတယ်
02:22
The jumpmasters start to check the door.
51
127000
2000
လေထီးခုန်ကြီးကြပ်ရေးမှူးတွေက တံခါးကို စပြီးစစ်ဆေးတယ်
02:24
And then when it's time to go,
52
129000
2000
ပြီးတာနဲ့ ခုုန်ဖို့ အချိန်ရောက်ပြီဆိ်ုရင်
02:26
a green light goes and the jumpmaster goes, "Go."
53
131000
2000
မီးစိမ်းလေး လင်းလာမယ်၊ လေထီးခုန်ကြီးကြပ်ရေးမှူးတွေကလည်း "ခုန်ချ" လို့အော်တော့တာပဲ
02:28
The first guy goes, and you're just in line,
54
133000
2000
ပထမဆုံးလူ ခုန်ချတယ်၊ ခင်ဗျားကတော့ တန်းစီနေတဲ့ အထဲမှာပဲ ရှိသေးတယ်
02:30
and you just kind of lumber to the door.
55
135000
2000
ခင်ဗျားက တံခါးဆီကို အိပဲ့အိပဲ့နဲ့သွားမယ်
02:32
Jump is a misnomer; you fall.
56
137000
2000
ခုန်ချတယ်ဆိုတဲ့ အသုံးက သိပ်မဆီလျော်ပါဘူး၊ ခင်ဗျား ပြုတ်ကျသွားတယ် ဆိုရင် ပိုမှန်မယ်
02:34
You fall outside the door,
57
139000
2000
တံခါးအပြင်ကို ပြုတ်ကျသွားတာ
02:36
you're caught in the slipstream.
58
141000
2000
ခင်ဗျား လေဂယက်ထဲ ပြန်မိနေမယ်
02:38
The first thing you do is lock into a tight body position --
59
143000
3000
ခန္ဓာကိုယ်ကို ပုံသေအနေအထား ဖြစ်အောင် ခင်ဗျား အရင်လုပ်ရမယ်
02:41
head down in your chest, your arms extended,
60
146000
2000
ခေါင်းကို ရင်ဘတ်ဆီ ငုံ့မယ်၊ လက်တွေဆန့်ထုတ်ထားပြီး
02:43
put over your reserve parachute.
61
148000
3000
အပိုလေထီးငယ်ပေါ်မှာ လက်တင်ထားမယ်
02:46
You do that because, 27 years before,
62
151000
3000
ခင်ဗျား ဒါကို လုပ်နေတာဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၇ နှစ်မတို်င်ခင်က
02:49
an airborne sergeant had taught me to do that.
63
154000
3000
လေထီးခုန်တပ်ကြပ်ကြီးက ဒီလိုလုပ်ပါလို့ သင်ထားလို့ပါ
02:52
I have no idea whether it makes any difference,
64
157000
2000
ဘာများခြားနားလည်းဆိုတာတော့ ကျွန်တော်လည်းမသိဘူး
02:54
but he seemed to make sense,
65
159000
2000
သူကတော့ ကျိုးကြောင်းဆီလျော် နေခဲ့ပုံပဲ
02:56
and I wasn't going to test the hypothesis that he'd be wrong.
66
161000
3000
ဒါကြောင့် ကျွန်တော်ကလည်း သူများမှားနေမလားဆိုတဲ့ ယူဆချက်ကို မစမ်းသပ်ခဲ့ပါဘူး
03:00
And then you wait for the opening shock
67
165000
2000
ပြီးရင် လေထီးပွင့်သွားလို့ ပြန်ဆွဲတာကို ခင်ဗျား စောင့်ရတယ်
03:02
for your parachute to open.
68
167000
2000
ဒါမှ လေထီးပွင့်တယ်လို့ ပြောလို့ရမှာ
03:04
If you don't get an opening shock, you don't get a parachute --
69
169000
2000
တကယ်လို့ အဲလို ပြန်ဆွဲ မခံရဘူးဆိုရင် ခင်ဗျားလေထီး မပွင့်ဘူး
03:06
you've got a whole new problem set.
70
171000
3000
အဲဒါဆို ပြဿနာအသစ်တွေ အပြံုလိုက်ကြီးလာပြီ
03:09
But typically you do; typically it opens.
71
174000
3000
ဒါပေမယ့် ခင်ဗျား လုပ်ငန်းစဉ်အတိုင်း လုပ်သွားရင် ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ လေထီးက ပွင့်တာပါပဲ
03:12
And of course, if your leg straps aren't set right,
72
177000
3000
ပြီးတော့ ခြေထောက်သိုင်းကြိုးတွေ တင်းမနေရင်လည်း
03:15
at that point you get another little thrill.
73
180000
2000
အဲဒီအချိန်မှာ ခင်ဗျား နောက်ထပ် ရင်ခုန်စရာတွေ ရလာဦးမှာ
03:17
Boom.
74
182000
2000
"အင့်" ကနဲနေသွားမယ်
03:19
So then you look around,
75
184000
2000
ပြီးရင် ကိုယ့်ပတ်လည်ကိုလျှောက်ကြည့်မယ်
03:21
you're under a canopy and you say, "This is good."
76
186000
2000
ခင်ဗျားရဲ့ စာမတတ်ခင်အသိလေးက "တယ်မိုက်ပါလား" လို့ ပြောနေမယ်
03:23
Now you prepare for the inevitable.
77
188000
2000
အခု ခင်ဗျား ဘယ်လိုမှ ရှောင်လို့ လွှဲလို့ မရတဲ့ဟာ အတွက် ပြင်ထားရတော့မယ်
03:25
You are going to hit the ground.
78
190000
2000
ခင်ဗျား မြေကြီးနဲ့ ရိုက်မိတော့မှာ
03:27
You can't delay that much.
79
192000
2000
ခင်ဗျား အချိန်လည်း အများကြီး ဆွဲထားလို့မရဘူး
03:29
And you really can't decide where you hit very much,
80
194000
2000
ဘယ်နေရာကို ထိမယ် ဆိုပြီးတော့လည်း သေသေချာချာ ဆုံးဖြတ်ထားလို့မရဘူး
03:31
because they pretend you can steer,
81
196000
2000
ခင်ဗျားထိန်းနိုင်ပါတယ် ဆိုတဲ့ ပုံစံနဲ့ သူတို့က ဟန်ဆောင်နေကြတာ
03:33
but you're being delivered.
82
198000
3000
ဒါပေမယ့် ခုတော့ ခင်ဗျားကို လွှတ်ချလိုက်ကြပြီ
03:36
So you look around, where you're going to land,
83
201000
2000
ဒီတော့ ဘယ်နေရာဆင်းမလဲလို့ ကြည့်ရတော့တာပေါ့
03:38
you try to make yourself ready.
84
203000
2000
ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဆင်သင့်ဖြစ်နေအောင် ပြင်ထားရတယ်
03:40
And then as you get close, you lower your rucksack below you on a lowering line,
85
205000
3000
နီးလာပြီဆိုတာနဲ့ ကျောပိုးအိတ်ကြီးကို လျှောချတဲ့ ကြိုးနဲ့ ခင်ဗျားရဲ့အောက်ဘက်ကို လျှောချထားတယ်
03:43
so that it's not on you when you land,
86
208000
2000
ဒါမှ ခင်ဗျားဆင်းတဲ့အခါ အိတ်က ခင်ဗျားပေါ် ပိမနေမှာ
03:45
and you prepare to do a parachute-landing fall.
87
210000
2000
ပြီးရင် လေထီးဆင်းရင် လှိမ့်ချဖို့ ပြင်ထားရတယ်
03:47
Now the Army teaches you
88
212000
2000
အခု ကြည်းတပ်က ခင်ဗျားကို သင်ပေးထားတယ်
03:49
to do five points of performance --
89
214000
2000
ဆောင်ရွက်ချက် ၅ ချက် လုပ်ဖို့ပေါ့...
03:51
the toes of your feet,
90
216000
2000
ခြေဖဝါးက ခြေချောင်းလေးတွေရယ်၊
03:53
your calves, your thighs,
91
218000
2000
ပေါင်ရင်းနဲ့ ပေါင်တွင်းနေရာရယ်၊
03:55
your buttocks and your push-up muscles.
92
220000
3000
တင်ပါးနဲ့ ရင်အုပ်ကြွက်သား
03:58
It's this elegant little land, twist and roll.
93
223000
3000
ဒီလို ခန့်ခန့်လေးနဲ့ ဆင်းလာမယ်၊ လှည့်မယ်၊ လှိမ့်မယ်
04:01
And that's not going to hurt.
94
226000
2000
ဒါဆို ဘာမှ ထိခိုက်နာကြင်စရာ မရှိပါဘူး
04:03
In 30-some years of jumping, I never did one.
95
228000
3000
နှစ်ပေါင်း ၃၀ ကျော် လေထီးခုန်လာခဲ့တာ၊ ကျွန်တော် တစ်ခါမှ ဒီလို မဆင်းနိုင်ခဲ့ဘူး
04:06
(Laughter)
96
231000
2000
(ရယ်သံများ)
04:08
I always landed like a watermelon out of a third floor window.
97
233000
3000
ကျွန်တော်အမြဲတမ်း ဆင်းလာတဲ့ပုံစံကတော့ သုံးထပ်တိုက်ပေါ်ကနေ ပစ်ချလိုက်တဲ့ ဖရဲသီးလိုပါပဲ
04:11
(Laughter)
98
236000
2000
(ရယ်သံများ)
04:13
And as soon as I hit,
99
238000
2000
မြေကြီးပေါ်ကျပြီဆိုတာနဲ့
04:15
the first thing I did is I'd see if I'd broken anything that I needed.
100
240000
3000
ပထမဆုံးလုပ်တာက ကျွန်တော့်အတွက် လိုအပ်နေတာတွေများ ကျိုးပဲ့ကုန်ပြီလားဆိုပြီး ကြည့်ရတာပါ
04:19
I'd shake my head,
101
244000
2000
ပြီးရင် ကျွန်တော် ခေါင်းခါမယ်
04:21
and I'd ask myself the eternal question:
102
246000
3000
ပြီးရင် မေးနေကျ မဆုံးနိုင်တဲ့ မေးခွန်းကို မေးမယ်
04:24
"Why didn't I go into banking?"
103
249000
2000
"ငါ ဘာလို့များ ဘဏ်လုပ်ငန်းထဲ မဝင်ခဲ့မိတာပါလိမ့်" ပေါ့
04:26
(Laughter)
104
251000
2000
(ရယ်သံများ)
04:28
And I'd look around,
105
253000
2000
ပြီးရင် ကျွန်တော် ဘေးပတ်လည်ကို လျှောက်ကြည့်မယ်
04:30
and then I'd see another paratrooper,
106
255000
2000
တခြား လေထီးခုန်တပ်သား တယောက်ယောက်ကိုတွေ့မယ်
04:32
a young guy or girl,
107
257000
2000
လူငယ်ယောကျ်ားလေး ဒါမှမဟုတ် မိန်းကလေးတစ်ယောက်ပေါ့
04:34
and they'd have pulled out their M4 carbine
108
259000
2000
သူတို့က M-4 ကာဘိုင်သေနတ်ကို ဆွဲထုတ်ကြမယ်
04:36
and they'd be picking up their equipment.
109
261000
2000
သူတို့ရဲ့ ပစ္စည်းပစ္စယတွေကို သိိမ်းနေမယ်
04:38
They'd be doing everything
110
263000
2000
သူတို့ လုပ်စရာရှိတာမှန်သမျှလုပ်နေကြမယ်
04:40
that we had taught them.
111
265000
2000
ကျွန်တော်တို့ သင်ထားသမျှကိုပေါ့
04:42
And I realized
112
267000
2000
အဲဒီမှာ ကျွန်တော် နားလည်လိုက်မိတယ်
04:44
that, if they had to go into combat,
113
269000
3000
သူတို့ စစ်တိုက်ဖို့ သွားရမယ်ဆိုရင်လည်း
04:47
they would do what we had taught them and they would follow leaders.
114
272000
3000
ကျွန်တော်တို့သင်ထားသမျှကို သူတို့လုပ်ကြမှာပဲ၊ ခေါင်းဆောင်တွေပြောတာကို လိုက်နာကြမှာ
04:50
And I realized that, if they came out of combat,
115
275000
3000
အဲဒီမှာ ကျွန်တော် ထပ်နားလည်မိတာက သူတို့ တိုက်ပွဲက ပြန်လာနိုင်ခဲ့ရင်လည်း
04:53
it would be because we led them well.
116
278000
2000
အဲဒါဟာ ကျွန်တော်တို့က သူတို့ကို ကောင်းကောင်း ဦးဆောင်ခဲ့လို့ပါပဲ
04:55
And I was hooked again on the importance of what I did.
117
280000
3000
ကျွန်တော်လုပ်ခဲ့တာတွေရဲ့ အရေးပါပုံကို ကျွန်တော် ပြန်ပြီး စဉ်းစားမိတယ်
04:59
So now I do that Tuesday morning jump,
118
284000
2000
အဲဒီ အင်္ဂါနေ့မနက်မှာ လေထီးခုန်ခဲ့တယ်
05:01
but it's not any jump --
119
286000
2000
ဒါဟာ တခြားတော့မဟုတ်ပါဘူး
05:03
that was September 11th, 2001.
120
288000
4000
၂၀၀၁-ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁၁-ရက်နေ့ကပါ
05:07
And when we took off from the airfield, America was at peace.
121
292000
3000
ကျွန်တော်တို့ လေယာဉ်ကွင်းထဲက စထွက်ခဲ့တုန်းက အမေရိက ဟာ ငြိမ်းချမ်းနေခဲ့ပါတယ်
05:10
When we landed on the drop-zone, everything had changed.
122
295000
3000
ကျွန်တော်တို့ သတ်မှတ်နေရာရောက်လို့ ဆင်းတဲ့အခါမှာတော့ အရာအားလုံးက ပြောင်းလဲကုန်ပါပြီ
05:14
And what we thought
123
299000
2000
ကျွန်တော်တို့တွေးထင်ခဲ့ဖူးတဲ့
05:16
about the possibility of those young soldiers going into combat
124
301000
2000
စစ်တိုက်ဖို့သွားရတဲ့ အဲဒီလူငယ်စစ်သားတွေရဲ့ ဖြစ်လာနိုင်ခြေတွေဟာ
05:18
as being theoretical
125
303000
2000
သီအိုရီဆန်ဆန်ကနေ
05:20
was now very, very real --
126
305000
2000
အခုတော့ တကယ့်ကို လက်တွေ့ဖြစ်လာပြီး...
05:22
and leadership seemed important.
127
307000
2000
ခေါင်းဆောင်မှုဟာလည်း အရေးပါခဲ့ပုံရပါတယ်
05:24
But things had changed;
128
309000
2000
ဒါပေမယ့် အရာအားလုံးပြောင်းကုန်ပါပြီ
05:26
I was a 46-year-old brigadier general.
129
311000
2000
အဲဒီတုန်းက ကျွန်တော်က ၄၆-နှစ်အရွယ် ဗိုလ်မှူးချုပ်
05:28
I'd been successful,
130
313000
2000
ကျွန်တော် အောင်မြင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုရပါမယ်
05:30
but things changed so much
131
315000
3000
ဒါပေမယ့် ကိစ္စတွေက တော်တော်လေး ပြောင်းလဲကုန်တဲ့အတွက်
05:33
that I was going to have to make some significant changes,
132
318000
2000
သိသာတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေ ကျွန်တော် လုပ်ရလိမ့်မယ်ဆိုတာ...
05:35
and on that morning, I didn't know it.
133
320000
3000
အဲဒီမနက်မှာ ကျွန်တော် မသိခဲ့ပါဘူး
05:38
I was raised with traditional stories of leadership:
134
323000
3000
ကျွန်တော်က သမားရိုးကျ ခေါင်းဆောင်မှုပုံပြင်တွေနဲ့ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာပါ
05:41
Robert E. Lee, John Buford at Gettysburg.
135
326000
3000
ဂတ်တီစဘတ်တိုက်ပွဲက ရောဘတ် အီး လီ တို့၊ ဂျွန် ဘူးဖော့ဒ်တို့
05:44
And I also was raised
136
329000
2000
ပြီးတော့ ကျွန်တော်က
05:46
with personal examples of leadership.
137
331000
3000
စံနမူနာယူထိုက်တဲ့ ခေါင်းဆောင်နဲ့ ကြီးပြင်းလာခဲ့တာပါ
05:49
This was my father in Vietnam.
138
334000
3000
ဒါက ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲတုန်းက ကျွန်တော့်အဖေပါ
05:52
And I was raised to believe
139
337000
2000
ပြီးတော့ ကျွန်တော်ယုံကြည်ခဲ့တာက
05:54
that soldiers were strong and wise
140
339000
2000
စစ်သားဆိုတာ ကြံ့ခိုင်တယ်၊ ပါးနပ်တယ်
05:56
and brave and faithful;
141
341000
2000
ရဲရင့်ပြီး သစ္စာရှိတယ်ပေါ့...
05:58
they didn't lie, cheat, steal
142
343000
2000
သူတို့ဟာ ညာမပြောဘူး၊ မလိမ်ဘူး၊ မခိုးဘူး
06:00
or abandon their comrades.
143
345000
2000
သူတို့ရဲဘော်ရဲဘက်တွေကို ဘယ်တော့မှ မစွန့်ပစ်ဘူး
06:02
And I still believe real leaders are like that.
144
347000
3000
တကယ့် ခေါင်းဆောင်တွေဆိုတာလည်း ဒီလိုပဲလို့ ကျွန်တော် ယုံကြည်နေတုန်းပါပဲ
06:09
But in my first 25 years of career,
145
354000
2000
ဒါပေမယ့် ကျွန်တော့် ပထမ စစ်သက် ၂၅ နှစ်အတွင်းမှာ
06:11
I had a bunch of different experiences.
146
356000
3000
ဆန့်ကျင်ဘက် အတွေ့အကြံုတွေ အများကြီးနဲ့ ကျွန်တော်ကြံုခဲ့ရတယ်
06:14
One of my first battalion commanders,
147
359000
2000
ကျွန်တော်ရဲ့ ပထမဆုံးသော တပ်ရင်းမှူးဆိုရင်
06:16
I worked in his battalion for 18 months
148
361000
2000
ကျွန်တော်သူ့ တပ်ရင်းထဲမှာ ၁၈-လေလောက်လုပ်ခဲ့တယ်
06:18
and the only conversation he ever had with Lt. McChrystal
149
363000
4000
ဗိုလ်မက်ခရစ်စတယ်နဲ့ သူပြောဖြစ်ခဲ့တဲ့ စကားဆိုလို့
06:22
was at mile 18 of a 25-mile road march,
150
367000
3000
၂၅-မိုင် လမ်းလျှောက်ချီတက်ပွဲရဲ့ ၁၈-မိုင် လောက်မှာ
06:25
and he chewed my ass for about 40 seconds.
151
370000
2000
သူ စက္ကန့် ၄၀ လောက် ကျွန်တော့်ကို ပယ်ပယ်နယ်နယ်ဆဲသွားတာလေးတစ်ခုပါပဲ
06:27
And I'm not sure that was real interaction.
152
372000
3000
ဒါဟာ တကယ့် အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရေးလားဆိုတာတောင် သိပ်မသေချာပါဘူး
06:30
But then a couple of years later, when I was a company commander,
153
375000
3000
ဒါပေမယ့် နောက်၂-နှစ်လောက်ကြာတော့ ကျွန်တော် တပ်ခွဲမှှုးဖြစ်လာတဲ့အခါ
06:33
I went out to the National Training Center.
154
378000
2000
ကျွန်တော် ဗဟိုအမျိုးသားလေ့ကျင့်ရေးဌာနကို သွားပြီး
06:35
And we did an operation,
155
380000
2000
စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုလုပ်တယ်
06:37
and my company did a dawn attack --
156
382000
2000
ကျွန်တော့်တပ်ဖွဲ့က အာရုဏ်ဦးထိုးစစ် ဆင်တယ်...
06:39
you know, the classic dawn attack:
157
384000
2000
သိတဲ့အတိုင်းပဲ စံပြ အာရုဏ်ဦးထိုးစစ်ဆိုတာ
06:41
you prepare all night, move to the line of departure.
158
386000
2000
ခင်ဗျားတို့ တစ်ညလုံးပြင်ဆင်ရတယ်၊ စစ်စချီတဲ့နေရာကို သွားရတယ်
06:43
And I had an armored organization at that point.
159
388000
2000
ကျွန်တော့်မှာ သံချပ်ကာယန္တရားအဖွဲ့ ပါတယ်
06:45
We move forward, and we get wiped out --
160
390000
2000
ကျွန်တော်တို့ ရှေ့ကိုချီတက်နေတုန်းမှာပဲ တစ်ဖွဲ့လုံးအပြုတ်တိုက်ခံရတယ်
06:47
I mean, wiped out immediately.
161
392000
2000
ချက်ချင်းကို ပြုတ်သွားတယ်လို့တောင် ဆိုချင်တယ်
06:49
The enemy didn't break a sweat doing it.
162
394000
3000
ဒီလိုလုပ်ဖို့ ရန်သူက ချွေးတစ်စက်တောင် မစို့လိုက်ရဘူး
06:52
And after the battle,
163
397000
2000
တိုက်ပွဲလည်းပြီးရော
06:54
they bring this mobile theater and they do what they call an "after action review"
164
399000
3000
သူတို့က ရွေ့လျားနိုင်တဲ့ရုပ်ရှင်ပြခန်းယူလာပြီး သူတို့ပြောပြောနေတဲ့ "တိုက်ပွဲပြီးသုံးသပ်ချက်" ဆိုတာကို လုပ်ကြတယ်
06:57
to teach you what you've done wrong.
165
402000
2000
ခင်ဗျားတို့ လုပ်တာ ဘာမှားသွားလဲဆိုတာကို သင်ပေးဖို့ပါ
06:59
Sort of leadership by humiliation.
166
404000
2000
သူများကိုအရှက်ရအောင်လုပ်ပေးရတဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုပုံစံတစ်မျိုးပါပဲ
07:01
They put a big screen up, and they take you through everything:
167
406000
2000
သူတို့က ပိတ်ကားအကြီးကြီးဆင်လိုုက်တယ်၊ ပြီးရင် ခင်ဗျားကို အကုန်လုံးပြန်ပြတယ်
07:03
"and then you didn't do this, and you didn't do this, etc."
168
408000
3000
"မင်းဒါမလုပ်ခဲ့ဘူး၊ မင်းဒီဟာမလုပ်ခဲ့ဘူး၊ စသဖြင့်ပေါ့"
07:06
I walked out feeling as low
169
411000
2000
ကျွန်တော်စိတ်ဓါတ်ကျပြီး လှမ်းထွက်လာတယ်
07:08
as a snake's belly in a wagon rut.
170
413000
2000
ကားဘီးရာထဲက အကြိတ်ခံထားရတဲ့ မြွေရဲ့ဝမ်းဗိုက်လိုပဲ (စိတ်ဓါတ်ကိုချံုးချံုးကျလာတယ်)
07:10
And I saw my battalion commander, because I had let him down.
171
415000
3000
ဒါနဲ့ ကျွန်တော့တပ်ရင်းမှူးကိုတွေ့တော့ ကျွန်တော် သူ့ကို စိတ်ပျက်အောင်လုပ်ထားမိတာနဲ့
07:13
And I went up to apologize to him,
172
418000
2000
တောင်းပန်ဖို့ သွားတာပေါ့
07:15
and he said, "Stanley, I thought you did great."
173
420000
3000
အဲဒီမှာ သူကပြောတယ် "စတန်လီ၊ မင်းလုပ်တာတော်တော်ကောင်းတယ်လို့ ငါထင်တယ်ကွ"
07:18
And in one sentence,
174
423000
2000
ဒီစကားလေး တစ်ခွန်းထဲနဲ့
07:20
he lifted me, put me back on my feet,
175
425000
3000
သူကျွန်တော့်ကိုပြန်ဆွဲတင်တယ်၊ ကျွန်တော့်ကို စိတ်ဓါတ်ရေးရာ ပြန်ထူထောင်ပေးတယ်
07:23
and taught me that leaders can let you fail
176
428000
3000
ခေါင်းဆောင်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ကို ကျရှံူးခွင့်ပေးတယ်ဆိုတာကို သင်ပေးခဲ့တယ်
07:26
and yet not let you be a failure.
177
431000
3000
ဒါပေမယ့် တကယ်ကျရှံူးသွားတဲ့လူတော့ဖြစ်ခွင့်မပေးပါဘူး
07:31
When 9/11 came,
178
436000
2000
၉လပိုင်း ၁၁နေ့ကိစ္စလည်းဖြစ်လာရော
07:33
46-year-old Brig. Gen. McChrystal sees a whole new world.
179
438000
3000
၄၆-နှစ်ရှိတဲ့ ဗိိုလ်မှူးချုပ် မက်ခရစ်စတယ်လ်ဟာ ကမ္ဘာသစ်ကြီးတစ်ခုကို မြင်လိုက်ရတယ်
07:37
First, the things that are obvious, that you're familiar with:
180
442000
3000
ပထမဆုံးကတော့ ထင်ရှားသိသာတဲ့၊ ခင်ဗျား ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်နေတဲ့ အရာတွေ ဖြစ်တဲ့
07:40
the environment changed --
181
445000
2000
ပတ်ဝန်းကျင်က ပြောင်းသွားတယ်
07:42
the speed, the scrutiny,
182
447000
2000
အမြန်နှုန်း နဲဲ့ စစ်ဆေးရေးအလုပ်တွေ
07:44
the sensitivity of everything now is so fast,
183
449000
2000
အရာအားလုံးရဲ့ သိရှိတုန့်ပြန်နိုင်မှုတွေက အရမ်းကို မြန်လွန်းနေတယ်
07:46
sometimes it evolves faster
184
451000
2000
တစ်ခါတစ်ခါ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲချက်တွေက
07:48
than people have time to really reflect on it.
185
453000
2000
လူတွေ အမှန်တကယ် တုံ့ပြန်နိုင်ဖို့ ရရှိထားတဲ့အချိန်ထက် ပိုပြီးမြန်နေတယ်
07:50
But everything we do
186
455000
2000
ကျွန်တော်တို့ လုပ်ရတဲ့အရာအားလုံးအတွက်
07:52
is in a different context.
187
457000
3000
စပ်ဆက်စဉ်းစားလုပ်ကိုင်ရမယ့် အခြေအနေတွေက မတူဘူးဖြစ်နေတယ်
07:55
More importantly, the force that I led
188
460000
2000
ပိုပြီးအရေးကြီးတာကတော့ ကျွန်တော်ဦးဆောင်ရတဲ့ အဖွဲ့က
07:57
was spread over more than 20 countries.
189
462000
3000
နိုင်ငံ ၂၀ ကျော်လောက်မှာ ပြန့်နေတာ
08:00
And instead of being able to get all the key leaders
190
465000
2000
အရေးပါတဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအားလုံးနဲ့
08:02
for a decision together in a single room
191
467000
2000
အခန်းလေးတစ်ခန်းထဲမှာ ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခု အတူတူ ချဖို့
08:04
and look them in the eye and build their confidence
192
469000
2000
သူတို့မျက်လုံးကိုစိုက်ကြည့်၊ သူတို့ယုံကြည်မှုကို တည်ဆောက်ပေးပြီး
08:06
and get trust from them,
193
471000
2000
သူတို့ဆီက ယုံကြည်ကိုးစားမှုကို အဲဒီလိုယူရမယ့်အစား
08:08
I'm now leading a force that's dispersed,
194
473000
3000
အခု ကျွန်တော်က ပျံ့ကျဲနေတဲ့ တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဦးဆောင်ရတာဆိုတော့
08:11
and I've got to use other techniques.
195
476000
3000
ကျွန်တော် တခြားနည်းပညာတွေကို သုံးလာရတယ်
08:14
I've got to use video teleconferences, I've got to use chat,
196
479000
3000
ကျွန်တော် ဗီဒီယို အစည်းအဝေးတွေ သုံးရတယ်၊ အင်တာနက်ကနေ စာရိုက်စကားပြောရတယ်
08:17
I've got to use email, I've got to use phone calls --
197
482000
2000
အီးမေးလ်တွေသုံးရတယ်၊ ဖုန်းတွေခေါ်ရတယ်
08:19
I've got to use everything I can,
198
484000
3000
ကျွန်တော်သုံးတတ်တာမှန်သမျှ အကုန်သုံးခဲ့ရတယ်
08:22
not just for communication,
199
487000
2000
သာမန် ဆက်သွယ်နိုင်ဖို့တင်မကဘူး
08:24
but for leadership.
200
489000
2000
ခေါင်းဆောင်မှုအတွက်ရောပဲ
08:26
A 22-year-old individual
201
491000
2000
၂၂-နှစ်အရွယ်လောက်လူငယ်လေးက
08:28
operating alone,
202
493000
2000
တစ်ယောက်တည်း လုပ်နေပြီး
08:30
thousands of miles from me,
203
495000
2000
ကျွန်တော်နဲ့ မိုင်ပေါင်းထောင်ချီ အကွာကနေ
08:32
has got to communicate to me with confidence.
204
497000
3000
သူ့ကိုယ်သူယုံကြည်မှုအပြည့်နဲ့ ကျွန်တော့်ဆီ လှမ်းဆက်သွယ်ရတယ်
08:35
I have to have trust in them and vice versa.
205
500000
3000
ကျွန်တော်ကလည်း သူတို့ကို ယုံကြည်ကိုးစားရသလို၊ သူတို့ကလည်း အပြန်အလှန်ပါပဲ
08:38
And I also have to build their faith.
206
503000
3000
ကျွန်တော်က သူတို့ရဲ့ ယုံကြည်သက်ဝင်မှုကိုလည်း တည်ဆောက်ပေးရတယ်
08:41
And that's a new kind of leadership
207
506000
2000
ဒါဟာ ခေါင်းဆောင်မှု ပုံစံသစ်တစ်မျိုးပါပဲ
08:43
for me.
208
508000
2000
ကျွန်တော့်အတွက်ပြောရရင်ပေါ့
08:45
We had one operation
209
510000
2000
ကျွန်တော်တို့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုလုပ်တုန်းကဆို
08:47
where we had to coordinate it from multiple locations.
210
512000
2000
နေရာအများကြီးကနေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရတယ်
08:49
An emerging opportunity came --
211
514000
2000
အခွင့်အရေးတစ်ခုခု ဘွားခနဲပေါ်လာရင်...
08:51
didn't have time to get everybody together.
212
516000
3000
လူအားလုံးအတူတကွရှိနေအောင်လုပ်ဖို့ အချိန်မရှိဘူး
08:54
So we had to get complex intelligence together,
213
519000
3000
ဒါကြောင့် ရှုပ်ထွေးပြီး တန်ဖိုးရှိတဲ့ စစ်ရေးသတင်းတွေကိုပဲ ကျွန်တော်တို့ စုရတယ်
08:57
we had to line up the ability to act.
214
522000
2000
တစ်ခုခုလုပ်ဖို့ စွမ်းရည်တွေကို အဆင်သင့်ပြင်ထားရတယ်
08:59
It was sensitive, we had to go up the chain of command,
215
524000
3000
အရမ်းမှားယွင်းထိခိုက်လွယ်တယ်၊ အထက်အရာရှိအဆင့်ဆင့်ကို သတင်းပြန်ပို့ပြီး
09:02
convince them that this was the right thing to do
216
527000
2000
ဒါဟာ လုံးဝလုပ်သင့်တဲ့ကိစ္စပါဆိုတာ ယုံကြည်လာအောင်ပြောရတယ်
09:04
and do all of this
217
529000
2000
ဒါတွေအားလုံးကို
09:06
on electronic medium.
218
531000
3000
အီလက်ထရောနစ် စနစ်တွေ ကြားခံပြီး လုပ်နေရတာ
09:09
We failed.
219
534000
3000
ကျွန်တော်တို့ ကျရှူံးခဲ့တယ်
09:12
The mission didn't work.
220
537000
2000
မစ်ရှင်က အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ဘူး
09:14
And so now what we had to do
221
539000
2000
အဲဒီတော့ အခု ကျွန်တော်တို့လုပ်ခဲ့ရတာက
09:16
is I had to reach out
222
541000
2000
ကျွန်တော် လှမ်းပြီးတော့
09:18
to try to rebuild the trust of that force,
223
543000
2000
အဲဒီအဖွဲ့ရဲ့ ယုံကြည်ကိုးစားမှုကို ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ကြိုးစားခဲ့ရတယ်
09:20
rebuild their confidence --
224
545000
2000
သူတို့ရဲ့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုကို ပြန်တည်ဆောက်ပေးရတယ်...
09:22
me and them, and them and me,
225
547000
2000
ကျွန်တော်နဲ့သူတို့ကြား၊ သူတို့နဲ့ ကျွန်တော့်ကြားမှာ
09:24
and our seniors and us as a force --
226
549000
3000
ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ အထက်အရာရှိတွေနဲ့ ကျွန်တော်တို့ကြားမှာ အဖွဲ့တစ်ခုအနေနဲ့..
09:27
all without the ability to put a hand on a shoulder.
227
552000
3000
အချင်းချင်း အနီးကပ်မရှိပဲ အပြန်အလှန်ယုံကြည်လာအောင် လုပ်ဖို့ဆိုတာ
09:30
Entirely new requirement.
228
555000
3000
လိုအပ်ချက်အသစ် လုံးလုံးဖြစ်နေတယ်
09:34
Also, the people had changed.
229
559000
3000
ပြီးတော့ လူတွေကလည်းပြောင်းလဲကုန်ပြီ
09:37
You probably think that the force that I led
230
562000
2000
ခင်ဗျားတို့ကတော့ ထင်မယ်၊ ကျွန်တော် ဦးဆောင်တဲ့ အဖွဲ့ဟာ
09:39
was all steely-eyed commandos with big knuckle fists
231
564000
3000
သံမဏိရောင်မျက်လုံးတွေ ကျွဲခုံးထနေတဲ့ လက်သီးဆုပ်ကြီးတွေနဲ့ ကွန်မန်ဒိုတွေက
09:42
carrying exotic weapons.
232
567000
3000
ထူးပေ့ဆန်းပေ့ဆိုတဲ့ လက်နက်ကြီးတွေ ကိုင်ထားမယ်လို့ ထင်ကောင်းထင်နေကြမယ်
09:45
In reality,
233
570000
2000
တကယ့်အမှန်မှာတော့
09:47
much of the force I led
234
572000
2000
ကျွန်တော် ဦးဆောင်ခဲ့ရတဲ့ အဖွဲ့အများစုက
09:49
looked exactly like you.
235
574000
3000
ခင်ဗျားတို့တွေနဲ့ တစ်ပုံစံတည်းပါပဲ
09:52
It was men, women, young, old --
236
577000
3000
ယောင်္ကျားတွေ၊ မိန်းမတွေ၊ လူငယ်တွေ၊ လူကြီးတွေ...
09:55
not just from military; from different organizations,
237
580000
3000
စစ်တပ်ထဲကတင်မဟုတ်ဘူး၊ တခြားအဖွဲ့အစည်းတွေကရောပဲ
09:58
many of them detailed to us just from a handshake.
238
583000
3000
ကျွန်တော်တို့ဆီိ တာဝန်ချလိုက်တဲ့ ဒီလူအများစုဆိုရင် သိပ်တောင်ရင်းနှီးတာမဟုတ်ဘူး
10:01
And so instead of giving orders,
239
586000
2000
ဒါကြောင့် အမိန့်တွေပေးနေရမယ့်အစား
10:03
you're now building consensus
240
588000
2000
ခင်ဗျားတို့ဟာ အခု အများသဘောတူညီမှုကို တည်ဆောက်နေတာ
10:05
and you're building a sense of shared purpose.
241
590000
3000
ခင်ဗျားတို့ဟာ တူညီတဲ့ရည်ရွယ်ချက်အသိ ရှိလာအောင် တည်ဆောက်နေကြတာ
10:09
Probably the biggest change
242
594000
2000
အကြီးမားဆုံး ပြောင်းလဲမှုကတော့
10:11
was understanding that the generational difference,
243
596000
3000
မျိုးဆက်မတူညီတာကို နားလည်ပေးရတာပဲ ဖြစ်မယ်
10:14
the ages, had changed so much.
244
599000
3000
အသက်အရွယ်တွေက အများကြီးကွာဟသွားတယ်
10:17
I went down to be with a Ranger platoon
245
602000
3000
ကျွန်တော် ရိန်းဂျားတပ်စုတစ်စုနဲ့ အတူသွားနေတယ်
10:20
on an operation in Afghanistan,
246
605000
2000
အာဖဂန်နစ်စတန် စစ်ဆင်ရးတစ်ခုမှာတုန်းက
10:22
and on that operation,
247
607000
2000
အဲဒီစစ်ဆင်ရေးမှာ
10:24
a sergeant in the platoon
248
609000
2000
တပ်စုထဲက တပ်ကြပ်ကြီးတစ်ယောက်က
10:26
had lost about half his arm
249
611000
2000
သူ့လက် တစ်ဝက်လောက် ဆုံးရှူံးသွားတယ်
10:28
throwing a Taliban hand grenade
250
613000
2000
တာလီဘန်လုပ် လက်ပစ်ဗုံးတစ်လုံးကို
10:30
back at the enemy
251
615000
2000
ရန်သူဘက်ကိုပြန်ကောက်အပစ်လိုက်မှာ ဖြစ်သွားတာ
10:32
after it had landed in his fire team.
252
617000
3000
သူ့ခြေလျင်တိုက်ခိုက်ရေးအဖွဲ့ထဲကို လက်ပစ်ဗုံးက ကျလာလို့
10:36
We talked about the operation,
253
621000
2000
ကျွန်တော်တို့ စစ်ဆင်ရေးအကြောင်း ပြောဖြစ်ကြတယ်
10:38
and then at the end I did what I often do with a force like that.
254
623000
3000
စကားပြောပြီးတာနဲ့ ဒီလိုတပ်ဖွဲ့တွေကို ကျွန်တော် လုပ်နေကျအတိုင်း ကိစ္စတစ်ခု လုပ်လိုက်တယ်
10:41
I asked, "Where were you on 9/11?"
255
626000
3000
"မင်း ၉လပိုင်း ၁၁ရက်နေ့တုန်းက ဘယ်မှာရောက်နေလဲ" လို့ ကျွန်တော်ကမေးတယ်
10:45
And one young Ranger in the back --
256
630000
2000
အနောက်မှာရှိတဲ့ လူငယ် ရိန်းဂျားတစ်ယောက်က..
10:47
his hair's tousled and his face is red and windblown
257
632000
2000
ဆံပင်ဖရိုဖရဲနဲ့၊ မျက်နှာကနီပြီး လေတိုက်ခံထားရတယ်
10:49
from being in combat in the cold Afghan wind --
258
634000
4000
အေးစက်တဲ့ အာဖဂန်လေထုအောက်မှာ တိုက်ပွဲဝင်ထားရတဲ့ပုံ
10:53
he said, "Sir, I was in the sixth grade."
259
638000
3000
သူက "ကျွန်တော် အဲဒီတုန်းက ၆-တန်းမှာပါ" လို့ ပြောတယ်
10:57
And it reminded me
260
642000
3000
အဲဒါက ကျွန်တော့်ကို ပြန်သတိပေးလိုက်တယ်
11:00
that we're operating a force
261
645000
2000
ကျွန်တော်တို့က တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို ဦးဆောင်နေတာ
11:02
that must have shared purpose
262
647000
2000
အဲဒီအဖွဲ့မှာ တူညီတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် အသိရှိရမယ်
11:04
and shared consciousness,
263
649000
2000
တူညီတဲ့ သတိတရား ရှိရမယ်
11:06
and yet he has different experiences,
264
651000
2000
ဒါပေမယ့် မတူညီတဲ့ အတွေ့အကြံုတွေတော့ ရှိကြမှာပဲ
11:08
in many cases a different vocabulary,
265
653000
3000
ကိစ္စအတော်များများမှာတော့ အဲဒါကိုပဲ မတူညီတဲ့ ဝေါဟာရနဲ့
11:11
a completely different skill set
266
656000
2000
လုံးဝဥသုံ ကွဲပြားခြားနားတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုအစုလို့
11:13
in terms of digital media
267
658000
3000
ဒီဂျစ်တယ် မီဒီယာ အသုံးအနှုံးနဲ့ ပြောရပါမယ်
11:16
than I do and many of the other senior leaders.
268
661000
3000
ကျွန်တော်နဲ့ တခြားသော အထက်ခေါင်းဆောင်များမှာ ရှိနေတဲ့ တတ်ကျွမ်းမှုတွေနဲဲ့ ကွဲပြားပါတယ်
11:20
And yet, we need to have that shared sense.
269
665000
3000
ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့အားလုံးမှာ တူညီတဲ့အသိသဘောလေးရှိဖို့ပဲလိုတယ်
11:25
It also produced something
270
670000
2000
ဒီအသိလေးကလည်း တစ်စုံတစ်ခုကို ပြန်ထုတ်ပေးတယ်
11:27
which I call an inversion of expertise,
271
672000
2000
အဲဒါကို ကျွန်တော်က တတ်ကျွမ်းမှုတွေ ပြန်နေရာချတာလို့ ခေါ်မယ်
11:29
because we had so many changes at the lower levels
272
674000
3000
ဘာလို့လဲဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ အောက်ခြေပိုင်းမှာ ပြောင်းလဲမှုတွေ အများကြီး ရှိနေတယ်
11:32
in technology and tactics and whatnot,
273
677000
2000
နည်းပညာ၊ နည်းဗျူဟာ စတာတွေပေါ့
11:34
that suddenly the things that we grew up doing
274
679000
3000
ရုတ်ချည်းဆိုသလိုပဲ ကျွန်တော်တို့ လုပ်ကိုင်ရင်းကြီးပြင်းလာတဲ့ အရာတွေဟာ
11:37
wasn't what the force was doing anymore.
275
682000
3000
ဒီအဖွဲ့က လုပ်နေတဲ့ အရာတွေ လုံးလုံး မဟုတ်တော့ဘူး
11:40
So how does a leader
276
685000
2000
ဒါဆိုရင် ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဟာ ဘယ်လိုနည်းနဲ့
11:42
stay credible and legitimate
277
687000
2000
ဆက်လက် ယုံကြည်စိတ်ချခံရအောင်၊ တရားဝင်ခေါင်းဆောင်ဆက်ဖြစ်နေအောင် လုပ်မလဲ
11:44
when they haven't done
278
689000
2000
သူတို့ မလုပ်ဖူးဘူးလေ
11:46
what the people you're leading are doing?
279
691000
3000
ခင်ဗျားဦးဆောင်နေရတဲ့လူတွေ လုပ်တတ်တဲ့ဟာတွေကို
11:49
And it's a brand new leadership challenge.
280
694000
2000
ဒါဟာ ခေါင်းဆောင်မှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်ချက် အသစ်စက်စက်ပဲ
11:51
And it forced me to become a lot more transparent,
281
696000
3000
အဲဒါက ကျွန်တော့်ကို ပိုပြီးပွင့်ပွင့်လင်းလင်းနေလာအောင် တွန်းအားပေးတယ်
11:54
a lot more willing to listen,
282
699000
2000
ပိုပြီးနားထောင်လိုစိတ်ရှိလာအောင်
11:56
a lot more willing to be reverse-mentored from lower.
283
701000
4000
အောက်ခြေကနေ ပြန်ညွွန်ကြားလမ်းပြပေးတာမျိုး ပိုလိုလားလာအောင် တွန်းအားပေးတယ်
12:01
And yet, again, you're not all in one room.
284
706000
3000
ဒါပေမယ့် ထပ်ပြောရရင် ခင်ဗျားတို့အားလုံးက တစ်ခန်းထဲမှာ အတူတူရှိနေတာမဟုတ်ဘူးလေ
12:05
Then another thing.
285
710000
2000
နောက်တစ်ခုက
12:07
There's an effect on you and on your leaders.
286
712000
2000
ခင်ဗျားနဲ့ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေအပေါ်မှာ အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေရှိနေတယ်
12:09
There's an impact, it's cumulative.
287
714000
3000
အကျိုးသက်ရောက်မှုက တစ်စစနဲ့ ပွားလာမှာ
12:12
You don't reset, or recharge your battery every time.
288
717000
4000
ခင်ဗျားတို့ ဘတ္တရီကို သုံးပြီးတိုင်း ပြန်မချိန်ဘူး၊ ပြန်အားမသွင်းဘူးဆိုရင်ပေါ့
12:16
I stood in front of a screen one night in Iraq
289
721000
2000
အီရက်မှာတုန်းက တစ်ညမှာ ကျွန်တော် ဖန်သားပြင်တစ်ခုရှေ့မှာရပ်ပြီး
12:18
with one of my senior officers
290
723000
2000
ကျွန်တော့်ရဲ့ အထက်အရာရှိ တစ်ယောက်နဲ့
12:20
and we watched a firefight from one of our forces.
291
725000
2000
ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တပ်ဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ တိုက်ပွဲဆင်နေတာကို ကြည့်တယ်
12:22
And I remembered his son was in our force.
292
727000
3000
သူ့သားက ကျွန်တော်တို့ တပ်ဖွဲ့ထဲမှာဆိုတာ ကျွန်တော် မှတ်မိတယ်
12:25
And I said, "John, where's your son? And how is he?"
293
730000
3000
ဒါနဲ့ ကျွန်တော်က "ဂျွန်၊ ခင်ဗျားသား ဘယ်မှာလဲ၊ နေကောင်းလား" လို့ မေးလိုက်တယ်
12:28
And he said, "Sir, he's fine. Thanks for asking."
294
733000
2000
သူက "သူနေကောင်းပါတယ်။ မေးတဲ့အတွက်ကျေးဇူးပဲ" လို့ပြောတယ်
12:30
I said, "Where is he now?"
295
735000
2000
ကျွန်တော်က "သူအခုဘယ်မှာလဲ" လို့ ထပ်မေးတယ်
12:32
And he pointed at the screen, he said, "He's in that firefight."
296
737000
3000
သူက ဖန်သားပြင်ကို လက်ညှိုးထိုးပြီး "သူ အဲဒီတိုက်ပွဲထဲမှာပါ" လို့ပြောတယ်
12:35
Think about watching your brother, father,
297
740000
3000
စဉ်းစားကြည့်ပါ၊ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ညီအစ်ကို၊ အဖေ
12:38
daughter, son, wife
298
743000
3000
သမီး၊ သား၊ ဇနီး တွေ
12:41
in a firefight in real time
299
746000
2000
မျက်မှောက် တိုက်ပွဲဝင်နေတာကို ကြည့်နေရတယ်
12:43
and you can't do anything about it.
300
748000
2000
အဲဒီအတွက်လည်း ခင်ဗျား ဘာမှ မလုပ်ပေးနိုင်ဘူး
12:45
Think about knowing that over time.
301
750000
2000
အဲဒါကို သိနေရတာ ကာလကြာလာတယ်လို့ တွေးကြည့်ပါ
12:47
And it's a new cumulative pressure on leaders.
302
752000
2000
ဒါဟာခေါင်းဆောင်တွေအပေါ် တစစ ပိလာနေတဲ့ ဖိအားအသစ်ပါပဲ
12:49
And you have to watch and take care of each other.
303
754000
3000
ဒါကြောင့် ခင်ဗျားတို့က အချင်းချင်း စောင့်ကြည့်ပြီး ဂရုစိုက်ကြရမယ်
12:54
I probably learned the most about relationships.
304
759000
3000
ကျွန်တော်က ရင်းနှီးပတ်သက်မှုအကြောင်းကို အများဆုံး နားလည်ခဲ့တယ်ဆိုတာ သေချာတယ်
12:58
I learned they are the sinew
305
763000
3000
ဒါဟာ ကြွက်သားအရွတ်လိုပဲလို့ ကျွန်တော်နားလည်တယ်
13:01
which hold the force together.
306
766000
2000
အဲဒါက တပ်ဖွဲ့ကို ထိန်းထားပေးတာ
13:03
I grew up much of my career in the Ranger regiment.
307
768000
3000
ကျွန်တော်ရဲ့ စစ်မှုထမ်းကာလ အတော်များများကို ရိန်းဂျားတပ်ရင်းမှာ ကုန်လွန်ကြီးပြင်းခဲ့တာပါ
13:06
And every morning in the Ranger regiment,
308
771000
2000
မနက်တိုင်း ရိန်းဂျားတပ်ရင်းမှာ
13:08
every Ranger -- and there are more than 2,000 of them --
309
773000
2000
၂၀၀၀ မက ရှိတဲ့ ရိ်န်းဂျားတိုင်းဟာ
13:10
says a six-stanza Ranger creed.
310
775000
3000
၀ါကျ ၆-ကြောင်းပါတဲ့ ရိန်းဂျားသစ္စာကို ဆိုကြတယ်
13:13
You may know one line of it, it says,
311
778000
2000
အဲဒီထဲက တစ်ကြောင်းကို ခင်ဗျားတို့ သိချင်သိမယ်၊ ဘာပြောထားလဲဆိုတော့
13:15
"I'll never leave a fallen comrade to fall into the hands of the enemy."
312
780000
3000
"ရန်သူလက်ထဲကို ကျရောက်မယ့် လဲကျသွားတဲ့ ရဲဘော်တစ်ယောက်ကို ငါဘယ်တော့မှ မစွန့်ပါ" တဲ့
13:18
And it's not a mindless mantra,
313
783000
2000
ဒါ စိတ်မပါပဲရွတ်နေတဲ့ မန္တာန်မဟုတ်ပါဘူး
13:20
and it's not a poem.
314
785000
2000
ဒါ ကဗျာတစ်ပုဒ်လည်းမဟုတ်ဘူး
13:22
It's a promise.
315
787000
2000
ဒါ ကတိတစ်ခုပဲ
13:24
Every Ranger promises every other Ranger,
316
789000
2000
ရိန်းဂျား တိုင်းက တခြား ရိန်းဂျားတွေကို ကတိပေးနေတာ
13:26
"No matter what happens, no matter what it costs me,
317
791000
3000
ဘာပဲဖြစ်နေဖြစ်နေ၊ ဘယ်လောက်ပဲ ငါ ပေးဆပ်ရပါစေ
13:29
if you need me, I'm coming."
318
794000
3000
မင်းငါ့ကို လိုအပ်နေရင် ငါလာခဲ့မယ်
13:32
And every Ranger gets that same promise
319
797000
2000
ရိန်းဂျားတိုင်းဟာ ဒီတူညီတဲ့ ကတိကို
13:34
from every other Ranger.
320
799000
2000
တခြား ရိန်းဂျားတိုင်းဆိီကနေ ရကြတယ်
13:36
Think about it. It's extraordinarily powerful.
321
801000
2000
တွေးကြည့်ကြစမ်းပါ၊ ဒါဟာ သာမန်ထက်လွန်ကဲတဲ့ စွမ်းအားရှိပါတယ်
13:38
It's probably more powerful than marriage vows.
322
803000
3000
ဒါဟာ လက်ထပ်မင်္ဂလာ သစ္စာဆိုတာထက်တောင် ပိုပြီး စွမ်းအားကြီးပါတယ်
13:43
And they've lived up to it, which gives it special power.
323
808000
3000
သူတို့ဟာ အဲဒီအတိုင်း ရှင်သန်သွားကြတယ်၊ ဒီရှင်သန်မှုကပဲ ဒီသစ္စာတရားကို ထူးခြားတဲ့စွမ်းအား ပြန်ပေးတယ်
13:46
And so the organizational relationship that bonds them
324
811000
4000
သူတို့ကို ပေါင်းစည်းပေးထားတဲ့ ဒီအဖွဲ့အစည်းပုံစံ ဆက်ဆံရေးဟာ
13:50
is just amazing.
325
815000
2000
အံ့သြစရာကောင်းလှပါတယ်
13:52
And I learned personal relationships
326
817000
2000
ပြီးတော့ လူအချင်းချင်း ရင်းနှီးပတ်သက်မှုက
13:54
were more important than ever.
327
819000
2000
ပိုလို့တောင်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်သိခဲ့ရတယ်
13:56
We were in a difficult operation in Afghanistan in 2007,
328
821000
3000
၂၀၀ရ-ခုနှစ် အာဖဂန်နစ်စတန်မှာတုန်းက ကျွန်တော်တို့ ခက်ခဲတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ခုမှာ
13:59
and an old friend of mine,
329
824000
2000
ကျွန်တော့် မိတ်ဆွေဟောင်းတစ်ယောက်
14:01
that I had spent many years
330
826000
2000
ကျွန်တော် နှစ်ပေါင်းများစွာ သူနဲ့ အတူလက်တွဲခဲ့တယ်
14:03
at various points of my career with --
331
828000
2000
ကျွန်တော့်စစ်မှုထမ်းကာလ နေရာတော်တော်များများပဲ...
14:05
godfather to one of their kids --
332
830000
3000
ကျွန်တော်က သူ့ကလေးတွေထဲကတစ်ယောက်ရဲ့ ခေါင်းကိုင် ဖခင်လည်းဖြစ်တယ်
14:08
he sent me a note, just in an envelope,
333
833000
3000
သူက စာအိတ်ကလေးနဲ့ ကျွန်တော့်ဆီ စာလေးတစ်စောင်ပို့လိုက်တယ်
14:11
that had a quote from Sherman to Grant
334
836000
2000
အထဲမှာ ရှာမန် ကနေ ဂရန့်ဆီ ပြောထားတဲ့ စာလေးတစ်ကြောင်းပါတယ်
14:13
that said, "I knew if I ever got in a tight spot,
335
838000
3000
ပြောထားတာက "ငါအကြပ်အတည်းဆိုက်နေတဲ့အခါမှာ
14:16
that you would come, if alive."
336
841000
3000
မင်းသာ ရှင်နေဦးမယ်ဆိုရင် မင်းလာဖြစ်အောင်လာမယ်ဆိုတာ ငါသိနေတယ်" တဲ့
14:20
And having that kind of relationship, for me,
337
845000
2000
ဒီလို ရင်းနှီးပတ်သက်မှုဟာ၊ ကျွန်တော့်အတွက်တော့
14:22
turned out to be critical at many points in my career.
338
847000
3000
စစ်မှုထမ်းကာလ နေရာအတော်များများမှာ အရေးပါလာခဲ့တာချည်းပါပဲ
14:25
And I learned that you have to give that
339
850000
2000
ဒါကို ပေးရမယ်ဆိုတာကိုလည်း ကျွန်တော်နားလည်ခဲ့တယ်
14:27
in this environment,
340
852000
2000
ဒီလို ပတ်ဝန်းကျင်မျိုးမှာပေါ့
14:29
because it's tough.
341
854000
3000
ခက်ခဲကြမ်းတမ်းတယ်လေ
14:32
That was my journey.
342
857000
2000
ဒါဟာ ကျွန်တော် လျှောက်လှမ်းခဲ့ရတဲ့ခရီးပါပဲ
14:34
I hope it's not over.
343
859000
2000
ပြီးဆုံးမသွားဖို့လည်း ကျွန်တော် မျှော်လင့်ပါတယ်
14:36
I came to believe
344
861000
2000
ကျွန်တော် ယုံကြည်မိလာတာကတော့
14:38
that a leader isn't good because they're right;
345
863000
2000
ခေါင်းဆောင်တွေဟာ မကောင်းပါဘူး၊ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့ဟာ မှန်ကန်ကြလို့ပါ
14:40
they're good because they're willing to learn and to trust.
346
865000
3000
သူတို့က ကောင်းတယ်ဆိုရင်တော့ သူတို့ဟာ လေ့လာလိုစိတ်ရှိလို့၊ ယုံကြည်စိတ်ရှိလို့ပါ
14:45
This isn't easy stuff.
347
870000
3000
ဒါဟာ လွယ်ကူတဲ့ ကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး
14:48
It's not like that electronic abs machine
348
873000
2000
ဟို လျှပ်စစ်ကြွက်သားပုံဖော်စက်လို တော့ ဘယ်ဟုတ်မလဲဗျာ
14:50
where, 15 minutes a month, you get washboard abs.
349
875000
2000
တစ်လကို ၁၅ မိနစ်လောက်လုပ်လိုက်တာနဲ့ ခင်ဗျား ဗိုက်ကြွက်သားအဖုအထစ်တွေ ရလာသလိုပေါ့
14:52
(Laughter)
350
877000
2000
(ရယ်သံများ)
14:54
And it isn't always fair.
351
879000
3000
အမြဲတမ်းတော့ တရားမျှတ မနေပါဘူး
14:57
You can get knocked down,
352
882000
3000
ခင်ဗျားအတိုက်ချခံရနိုင်တယ်
15:00
and it hurts
353
885000
2000
နာကြင်မယ်
15:02
and it leaves scars.
354
887000
3000
အမာရွတ်တွေကျန်နိုင်တယ်
15:05
But if you're a leader,
355
890000
2000
ဒါပေမယ့် ခင်ဗျားသာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဆိုရင်
15:07
the people you've counted on
356
892000
3000
ခင်ဗျားကို မှီခိုနေကြသူတွေက
15:10
will help you up.
357
895000
2000
ခင်ဗျားကို ကူညီကြလိမ့်မယ်
15:12
And if you're a leader,
358
897000
3000
ခင်ဗျားသာ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဆိုရင်
15:15
the people who count on you need you on your feet.
359
900000
3000
ခင်ဗျားကို အားကိုးတဲ့သူတွေက ခင်ဗျား စိတ်ဓါတ်ကြံ့ခိုင်နေဖို့ကို လိုလားကြမှာပါ
15:18
Thank you.
360
903000
2000
အားလုံးကို ကျေးဇူးတင်ပါတယ်
15:20
(Applause)
361
905000
12000
(လက်ခုပ်သံများ)
ABOUT THE SPEAKER
Stanley McChrystal - Military leaderGeneral Stanley McChrystal is the former commander of U.S. and International forces in Afghanistan. A four-star general, he is credited for creating a revolution in warfare that fuses intelligence and operations.
Why you should listen
With a remarkable record of achievement, General Stanley McChrystal has been praised for creating a revolution in warfare that fused intelligence and operations. A four-star general, he is the former commander of U.S. and international forces in Afghanistan and the former leader of Joint Special Operations Command (JSOC), which oversees the military’s most sensitive forces. McChrystal’s leadership of JSOC is credited with the December 2003 capture of Saddam Hussein and the June 2006 location and killing of Abu Musab al-Zarqawi, the leader of al-Qaeda in Iraq. McChrystal, a former Green Beret, is known for his candor.
After McChrystal graduated from West Point, he was commissioned as an infantry officer, and spent much of his career commanding special operations and airborne infantry units. During the Persian Gulf War, McChrystal served in a Joint Special Operations Task Force and later commanded the 75th Ranger Regiment. He completed year-long fellowships at Harvard’s John F. Kennedy School of Government in 1997 and in 2000 at the Council on Foreign Relations. In 2002, he was appointed chief of staff of military operations in Afghanistan. Two years later, McChrystal was selected to deliver nationally televised Pentagon briefings about military operations in Iraq. From 2003 to 2008, McChrystal commanded JSOC and was responsible for leading the nation’s deployed military counter-terrorism efforts around the globe. He assumed command of all International Forces in Afghanistan in June 2009. President Obama’s order for an additional 30,000 troops to Afghanistan was based on McChrystal’s assessment of the war there. McChrystal retired from the military in August 2010.
Stanley McChrystal | Speaker | TED.com