ABOUT THE SPEAKER
Svante Pääbo - Geneticist
Svante Pääbo explores human genetic evolution by analyzing DNA extracted from ancient sources, including mummies, an Ice Age hunter and the bone fragments of Neanderthals.

Why you should listen

Svante Pääbo's research on the DNA of human and nonhuman primates has exposed the key genetic changes that transformed our grunting ape-like ancestors into the charming latte-sipping humans we are today. As a director at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology in Leipzig, Germany, Pääbo and his team developed a technique of isolating and sequencing the DNA of creatures long extinct, using a variety of fragile, ancient source material from Homo sapiens and other human species.

His work shows that all humans trace their ancestry to a small population of Africans who later spread out across the world. We’ve also learned that Neanderthals, the short stocky hunters who disappeared 30,000 years ago, mated with the more modern human species and left their imprint deep within our genome. In 2007, Time named the Swedish biologist one of the 100 Most Influential People in the World for his work.

He says: "Neanderthals are not totally extinct. In some of us they live on, a little bit."

More profile about the speaker
Svante Pääbo | Speaker | TED.com
TEDGlobal 2011

Svante Pääbo: DNA clues to our inner neanderthal

Svante Paabo: ślady w DNA do naszego wewnętrznego neandertalczyka

Filmed:
1,530,771 views

Dzieląc się wynikami wielkiego, światowego badania, genetyk Svante Paabo pokazuje dowód DNA na to, że wcześni ludzie krzyżowali się z neandertalczykami po tym, jak wyruszyliśmy z Afryki. (Tak, wielu z nas ma neandertalskie DNA.) Pokazuje on także, jak mała kość z palca dziecka wystarczyła do identyfikacji całkowicie nowego gatunku humanoidów.
- Geneticist
Svante Pääbo explores human genetic evolution by analyzing DNA extracted from ancient sources, including mummies, an Ice Age hunter and the bone fragments of Neanderthals. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
What I want to talk to you about
0
0
3000
Chcę wam powiedzieć o tym,
00:18
is what we can learnuczyć się from studyingstudiować the genomesgenomy
1
3000
2000
czego możemy się nauczyć z badania genomów
00:20
of livingżycie people
2
5000
2000
żyjących osób
00:22
and extinctwyginąć humansludzie.
3
7000
2000
i wymarłych ludzi.
00:24
But before doing that,
4
9000
2000
Ale przedtem
00:26
I just brieflykrótko want to remindprzypominać you about what you alreadyjuż know:
5
11000
3000
chcę wam pokrótce przypomnieć o tym, co już wiecie:
00:29
that our genomesgenomy, our geneticgenetyczny materialmateriał,
6
14000
2000
że nasze genomy, nasz materiał genetyczny
00:31
are storedzapisane in almostprawie all cellskomórki in our bodiesciała in chromosomeschromosomy
7
16000
3000
są przechowywane w prawie wszystkich komórkach naszego ciała w chromosomach
00:34
in the formformularz of DNADNA,
8
19000
2000
w formie DNA,
00:36
whichktóry is this famoussławny double-helicalPokój Dwuosobowy śrubowe moleculecząsteczka.
9
21000
3000
która jest tą sławną cząsteczką w postaci podwójnej helisy.
00:39
And the geneticgenetyczny informationInformacja
10
24000
2000
I informacja genetyczna
00:41
is containedzawarte in the formformularz of a sequencesekwencja
11
26000
2000
jest zawarta w formie sekwencji
00:43
of fourcztery basespodstawy
12
28000
2000
czterech zasad
00:45
abbreviatedw skrócie with the letterslisty A, T, C and G.
13
30000
3000
oznaczonych skrótami A,T,C i D.
00:48
And the informationInformacja is there twicedwa razy --
14
33000
2000
I informacja powtarza się tam dwukrotnie -
00:50
one on eachkażdy strandStrand --
15
35000
2000
po jednej na każdej nici -
00:52
whichktóry is importantważny,
16
37000
2000
co jest ważne,
00:54
because when newNowy cellskomórki are formedpowstały, these strandsnitki come apartniezależnie,
17
39000
2000
ponieważ kiedy tworzą się nowe komórki, te nici się rozchodzą,
00:56
newNowy strandsnitki are synthesizedzsyntetyzowany with the oldstary oneste as templatesSzablony
18
41000
3000
nowe nici są syntetyzowane podczas gdy stare służą jako matryce
00:59
in an almostprawie perfectidealny processproces.
19
44000
3000
w prawie idealnym procesie.
01:02
But nothing, of coursekurs, in natureNatura
20
47000
2000
Ale oczywiście nic w naturze
01:04
is totallycałkowicie perfectidealny,
21
49000
2000
nie jest całkiem idealne,
01:06
so sometimesczasami an errorbłąd is madezrobiony
22
51000
2000
więc czasem pojawia się błąd
01:08
and a wrongźle letterlist is builtwybudowany in.
23
53000
3000
i wbudowana zostaje niewłaściwa litera.
01:11
And we can then see the resultwynik
24
56000
2000
I wówczas możemy zobaczyć efekt
01:13
of suchtaki mutationsmutacje
25
58000
2000
takich mutacji,
01:15
when we compareporównać DNADNA sequencessekwencje
26
60000
2000
kiedy porównujemy sekwencje DNA
01:17
amongpośród us here in the roompokój, for exampleprzykład.
27
62000
3000
na przykład między sobą tutaj w tym pomieszczeniu.
01:20
If we compareporównać my genomegenom to the genomegenom of you,
28
65000
3000
Jeśli porównamy mój genom z waszym,
01:23
approximatelyw przybliżeniu everykażdy 1,200, 1,300 letterslisty
29
68000
4000
co około 1200, 1300 liter
01:27
will differróżnić się betweenpomiędzy us.
30
72000
2000
będzie między nami jakaś różnica.
01:29
And these mutationsmutacje accumulategromadzić
31
74000
2000
I te mutacje kumulują się
01:31
approximatelyw przybliżeniu as a functionfunkcjonować of time.
32
76000
3000
w przybliżeniu jako funkcja czasu.
01:34
So if we addDodaj in a chimpanzeeszympans here, we will see more differencesróżnice.
33
79000
3000
Więc jeśli dodamy tutaj szympansa, zobaczymy więcej różnic.
01:37
ApproximatelyOkoło one letterlist in a hundredsto
34
82000
3000
Około jedna litera na sto
01:40
will differróżnić się from a chimpanzeeszympans.
35
85000
2000
będzie się różniła od szympansa.
01:42
And if you're then interestedzainteresowany in the historyhistoria
36
87000
2000
I jeśli wówczas jesteście zainteresowani historią
01:44
of a piecekawałek of DNADNA, or the wholecały genomegenom,
37
89000
2000
fragmentu DNA, lub całego genomu,
01:46
you can reconstructRekonstrukcja the historyhistoria of the DNADNA
38
91000
3000
możecie odtworzyć historię DNA
01:49
with those differencesróżnice you observenależy przestrzegać.
39
94000
2000
dzięki tym różnicom, które obserwujecie.
01:51
And generallyogólnie we depictprzedstawiają our ideaspomysły about this historyhistoria
40
96000
4000
I generalnie obrazujemy nasze pomysły dotyczące tej historii
01:55
in the formformularz of treesdrzewa like this.
41
100000
2000
w formie drzewek takich jak to.
01:57
In this casewalizka, it's very simpleprosty.
42
102000
2000
W tym przypadku jest ono bardzo proste.
01:59
The two humanczłowiek DNADNA sequencessekwencje
43
104000
2000
Dwie sekwencje ludzkiego DNA
02:01
go back to a commonpospolity ancestorprzodek quitecałkiem recentlyostatnio.
44
106000
3000
wracają do wspólnego przodka całkiem niedawno.
02:04
FartherDalej back is there one sharedudostępniony with chimpanzeesszympansy.
45
109000
4000
Dalej wstecz jest sekwencja wspólna z szympansem.
02:08
And because these mutationsmutacje
46
113000
3000
I ponieważ te mutacje
02:11
happenzdarzyć approximatelyw przybliżeniu as a functionfunkcjonować of time,
47
116000
2000
zdarzają się w przybliżeniu jako funkcja czasu,
02:13
you can transformprzekształcać these differencesróżnice
48
118000
2000
można przekształcić te różnice
02:15
to estimatesszacunki of time,
49
120000
2000
by oszacować czas,
02:17
where the two humansludzie, typicallyzwykle,
50
122000
2000
kiedy dwoje ludzi
02:19
will sharedzielić a commonpospolity ancestorprzodek about halfpół a millionmilion yearslat agotemu,
51
124000
4000
będzie miało wspólnego przodka około pół miliona lat temu,
02:23
and with the chimpanzeesszympansy,
52
128000
2000
a z szympansem
02:25
it will be in the orderzamówienie of fivepięć millionmilion yearslat agotemu.
53
130000
3000
będzie to pięć milionów lat.
02:28
So what has now happenedstało się in the last fewkilka yearslat
54
133000
2000
Więc to, co się stało w ciągu ostatnich kilku lat
02:30
is that there are accountkonto technologiestechnologie around
55
135000
2000
to to, że pojawiły się technologie liczenia,
02:32
that allowdopuszczać you to see manywiele, manywiele piecessztuk of DNADNA very quicklyszybko.
56
137000
4000
które pozwalają obejrzeć wiele, wiele fragmentów DNA bardzo szybko.
02:36
So we can now, in a mattermateria of hoursgodziny,
57
141000
2000
Więc możemy teraz w kilka godzin
02:38
determineustalać a wholecały humanczłowiek genomegenom.
58
143000
3000
określić cały ludzki genom.
02:41
EachKażdy of us, of coursekurs, containszawiera two humanczłowiek genomesgenomy --
59
146000
3000
Każdy z nas, oczywiście, zawiera dwa ludzkie genomy -
02:44
one from our mothersmatki and one from our fathersojcowie.
60
149000
3000
jeden od matki i jeden od ojca.
02:47
And they are around threetrzy billionmiliard suchtaki letterslisty long.
61
152000
4000
I są one długości około trzech miliardów takich liter.
02:51
And we will find that the two genomesgenomy in me,
62
156000
2000
I odkryjemy, że te dwa genomy we mnie,
02:53
or one genomegenom of minekopalnia we want to use,
63
158000
2000
lub jeden mój genom,
02:55
will have about threetrzy millionmilion differencesróżnice
64
160000
3000
będzie miał około trzech milionów różnic
02:58
in the orderzamówienie of that.
65
163000
2000
w porządku tych liter.
03:00
And what you can then alsorównież beginzaczynać to do
66
165000
2000
A potem możecie także zacząć
03:02
is to say, "How are these geneticgenetyczny differencesróżnice
67
167000
2000
określać jak te różnice genetyczne są
03:04
distributedRozpowszechniane acrossprzez the worldświat?"
68
169000
2000
rozdystrybuowane po świecie.
03:06
And if you do that,
69
171000
2000
I jeśli to zrobicie,
03:08
you find a certainpewny amountilość of geneticgenetyczny variationzmienność in AfricaAfryka.
70
173000
4000
odkryjecie pewną ilość wariacji genetycznej w Afryce.
03:12
And if you look outsidena zewnątrz AfricaAfryka,
71
177000
3000
A jeśli poszukacie poza Afryką,
03:15
you actuallytak właściwie find lessmniej geneticgenetyczny variationzmienność.
72
180000
3000
w rzeczywistości znajdziecie mniej różnorodności genetycznej.
03:18
This is surprisingzaskakujący, of coursekurs,
73
183000
2000
To jest oczywiście zaskakujące,
03:20
because in the orderzamówienie of sixsześć to eightosiem timesczasy fewermniej people
74
185000
3000
bo w Afryce żyje sześć do ośmiu razy
03:23
liverelacja na żywo in AfricaAfryka than outsidena zewnątrz AfricaAfryka.
75
188000
3000
mniej ludzi niż poza nią.
03:26
YetJeszcze the people insidewewnątrz AfricaAfryka
76
191000
3000
Mimo to ludzie w Afryce
03:29
have more geneticgenetyczny variationzmienność.
77
194000
3000
mają większą różnorodność genetyczną.
03:32
MoreoverPonadto, almostprawie all these geneticgenetyczny variantswarianty
78
197000
2000
Ponadto, prawie wszystkie te warianty genetyczne,
03:34
we see outsidena zewnątrz AfricaAfryka
79
199000
2000
które widzimy poza Afryką
03:36
have closelydokładnie relatedzwiązane z DNADNA sequencessekwencje
80
201000
2000
mają blisko spokrewnione sekwencje DNA
03:38
that you find insidewewnątrz AfricaAfryka.
81
203000
2000
spotykane w Afryce.
03:40
But if you look in AfricaAfryka,
82
205000
2000
Ale jeśli poszukacie w Afryce,
03:42
there is a componentskładnik of the geneticgenetyczny variationzmienność
83
207000
3000
jest składnik wariancji genetycznej,
03:45
that has no closeblisko relativeskrewni outsidena zewnątrz.
84
210000
3000
który nie ma bliskich krewnych poza nią.
03:48
So a modelModel to explainwyjaśniać this
85
213000
3000
Wyjaśniającym to modelem
03:51
is that a partczęść of the AfricanAfrykańska variationzmienność, but not all of it,
86
216000
3000
jest to, że część afrykańskiej odmiany, ale nie jej całość,
03:54
[has] goneodszedł out and colonizedskolonizowane the restodpoczynek of the worldświat.
87
219000
4000
wydostała się na zewnątrz i skolonizowała resztę świata.
03:58
And togetherRazem with the methodsmetody to datedata these geneticgenetyczny differencesróżnice,
88
223000
4000
I wspólnie ze współczesnymi metodami, te różnice genetyczne
04:02
this has led to the insightwgląd
89
227000
2000
doprowadziły do zrozumienia,
04:04
that modernnowoczesny humansludzie --
90
229000
2000
że współcześni ludzie -
04:06
humansludzie that are essentiallygłównie indistinguishablenie do odróżnienia from you and me --
91
231000
3000
ludzie nie do odróżnienia od ciebie lub mnie -
04:09
evolvedewoluował in AfricaAfryka, quitecałkiem recentlyostatnio,
92
234000
3000
ewoluowali w Afryce całkiem niedawno
04:12
betweenpomiędzy 100 and 200,000 yearslat agotemu.
93
237000
4000
między 100 a 200 000 lat temu.
04:16
And laterpóźniej, betweenpomiędzy 100 and 50,000 yearslat agotemu or so,
94
241000
4000
A później, około 100 do 50 000 lat temu,
04:20
wentposzedł out of AfricaAfryka
95
245000
2000
opuścili Afrykę
04:22
to colonizeskolonizować the restodpoczynek of the worldświat.
96
247000
2000
by skolonizować resztę świata.
04:24
So what I oftenczęsto like to say
97
249000
2000
Więc często lubię powtarzać,
04:26
is that, from a genomicgenomowego perspectiveperspektywiczny,
98
251000
2000
że z perspektywy genomicznej,
04:28
we are all AfricansAfrykanie.
99
253000
2000
wszyscy pochodzimy z Afryki.
04:30
We eitherzarówno liverelacja na żywo insidewewnątrz AfricaAfryka todaydzisiaj,
100
255000
3000
Albo żyjemy właśnie w Afryce,
04:33
or in quitecałkiem recentniedawny exilewygnanie.
101
258000
2000
albo całkiem niedawno z niej wyemigrowaliśmy.
04:35
AnotherInnym consequencekonsekwencja
102
260000
2000
Inną konsekwencją
04:37
of this recentniedawny originpochodzenie of modernnowoczesny humansludzie
103
262000
3000
tego niedawnego początku współczesnych ludzi
04:40
is that geneticgenetyczny variantswarianty
104
265000
2000
jest to, że genetyczne warianty
04:42
are generallyogólnie distributedRozpowszechniane widelyszeroko in the worldświat,
105
267000
2000
są generalnie szeroko rozpowszechnione na świecie,
04:44
in manywiele placesmiejsca,
106
269000
2000
w wielu miejscach,
04:46
and they tendzmierzać to varyróżnią się as gradientsgradienty,
107
271000
3000
i różnią się one gradientowo,
04:49
from a bird's-eyelotu ptaka perspectiveperspektywiczny at leastnajmniej.
108
274000
4000
przynajmniej z perspektywy lotu ptaka.
04:53
And sinceod there are manywiele geneticgenetyczny variantswarianty,
109
278000
2000
A ponieważ jest wiele wariantów genetycznych
04:55
and they have differentróżne suchtaki gradientsgradienty,
110
280000
3000
i mają one różne takie gradienty,
04:58
this meansznaczy that if we determineustalać a DNADNA sequencesekwencja --
111
283000
3000
oznacza to, że jeśli określimy sekwencję DNA -
05:01
a genomegenom from one individualindywidualny --
112
286000
3000
genom jednej osoby -
05:04
we can quitecałkiem accuratelydokładnie estimateoszacowanie
113
289000
2000
możemy z dużą dokładnością oszacować
05:06
where that personosoba comespochodzi from,
114
291000
2000
skąd pochodzi ta osoba,
05:08
providedopatrzony that its parentsrodzice or grandparentsdziadkowie
115
293000
2000
o ile jej rodzice lub dziadkowie
05:10
haven'tnie mam movedprzeniósł around too much.
116
295000
3000
nie przemieszczali się zbyt wiele.
05:13
But does this then mean,
117
298000
2000
Ale czy to wówczas oznacza,
05:15
as manywiele people tendzmierzać to think,
118
300000
2000
jak sądzi wielu ludzi,
05:17
that there are hugeolbrzymi geneticgenetyczny differencesróżnice betweenpomiędzy groupsgrupy of people --
119
302000
3000
że są duże różnice genetyczne między grupami ludzi -
05:20
on differentróżne continentskontynenty, for exampleprzykład?
120
305000
2000
na przykład na różnych kontynentach?
05:22
Well we can beginzaczynać to askzapytać those questionspytania alsorównież.
121
307000
3000
Możemy także zacząć zadawać to pytanie.
05:25
There is, for exampleprzykład, a projectprojekt that's underwayw toku
122
310000
3000
Trwa na przykład projekt mający na celu
05:28
to sequencesekwencja a thousandtysiąc individualsosoby prywatne --
123
313000
2000
zsekwencjonowanie tysiąca osób -
05:30
theirich genomesgenomy -- from differentróżne partsCzęści of the worldświat.
124
315000
3000
ich genomów - z różnych części świata.
05:33
They'veThey've sequencedzsekwencjonowane 185 AfricansAfrykanie
125
318000
3000
Zsekwencjonowano 185 ludzi z Afryki,
05:36
from two populationspopulacje in AfricaAfryka.
126
321000
3000
z dwóch populacji w Afryce.
05:39
[They'veThey've] sequencedzsekwencjonowane approximatelyw przybliżeniu equallyna równi [as] manywiele people
127
324000
3000
Zsekwencjonowano prawie tyle samo ludzi
05:42
in EuropeEuropy and in ChinaChiny.
128
327000
3000
w Europie i Chinach.
05:45
And we can beginzaczynać to say how much varianceodchylenie do we find,
129
330000
3000
I możemy zacząć określać ile wariancji znajdujemy,
05:48
how manywiele letterslisty that varyróżnią się
130
333000
3000
jak wiele liter różni się
05:51
in at leastnajmniej one of those individualindywidualny sequencessekwencje.
131
336000
3000
w co najmniej jednej z tych indywidualnych sekwencji.
05:54
And it's a lot: 38 millionmilion variableZmienna positionspozycje.
132
339000
4000
A jest tego dużo: 38 milionów zmiennych pozycji.
05:58
But we can then askzapytać: Are there any absoluteabsolutny differencesróżnice
133
343000
3000
Ale możemy zapytać: Czy są jakieś absolutne różnice
06:01
betweenpomiędzy AfricansAfrykanie and non-AfricansAfrykanie nie?
134
346000
2000
między ludźmi z Afryki i spoza niej?
06:03
PerhapsByć może the biggestnajwiększy differenceróżnica
135
348000
2000
Byłaby to być może największa różnica,
06:05
mostwiększość of us would imaginewyobrażać sobie existedistniały.
136
350000
2000
jaką większość z nas sobie wyobraża.
06:07
And with absoluteabsolutny differenceróżnica --
137
352000
2000
A przez różnicę absolutną
06:09
and I mean a differenceróżnica
138
354000
2000
rozumiem różnicę,
06:11
where people insidewewnątrz AfricaAfryka at a certainpewny positionpozycja,
139
356000
3000
gdzie ludzie w Afryce mają w pewnym miejscu -
06:14
where all individualsosoby prywatne -- 100 percentprocent -- have one letterlist,
140
359000
3000
100% z nich - ma jedną literę,
06:17
and everybodywszyscy outsidena zewnątrz AfricaAfryka has anotherinne letterlist.
141
362000
4000
a wszyscy poza Afryką mają inną literę.
06:21
And the answerodpowiedź to that, amongpośród those millionsmiliony of differencesróżnice,
142
366000
3000
A odpowiedź jest taka, że wśród tych milionów różnic
06:24
is that there is not a singlepojedynczy suchtaki positionpozycja.
143
369000
3000
nie ma ani jednej takiej pozycji.
06:29
This maymoże be surprisingzaskakujący.
144
374000
2000
To może być zaskakujące.
06:31
Maybe a singlepojedynczy individualindywidualny is misclassifiedbłędnie zaklasyfikowana or so.
145
376000
3000
Może pojedyncza osoba została źle zaklasyfikowana.
06:34
So we can relaxzrelaksować się the criterionkryterium a bitkawałek
146
379000
2000
Więc możemy nieco rozluźnić kryterium
06:36
and say: How manywiele positionspozycje do we find
147
381000
2000
i powiedzieć: Jak wiele pozycji znajdziemy,
06:38
where 95 percentprocent of people in AfricaAfryka have
148
383000
2000
gdzie 95% ludzi w Afryce ma
06:40
one variantwariant,
149
385000
2000
jeden wariant,
06:42
95 percentprocent anotherinne variantwariant,
150
387000
2000
95% inny wariant.
06:44
and the numbernumer of that is 12.
151
389000
2000
I liczba takich miejsc to 12.
06:46
So this is very surprisingzaskakujący.
152
391000
2000
Więc to jest bardzo zaskakujące.
06:48
It meansznaczy that when we look at people
153
393000
2000
To oznacza, że kiedy patrzymy na ludzi
06:50
and see a personosoba from AfricaAfryka
154
395000
3000
i widzimy osobę z Afryki
06:53
and a personosoba from EuropeEuropy or AsiaAsia,
155
398000
3000
i osobę z Europy lub Azji
06:56
we cannotnie może, for a singlepojedynczy positionpozycja in the genomegenom with 100 percentprocent accuracyprecyzja,
156
401000
4000
nie możemy, dla jednej pozycji w genomie ze 100% pewnością,
07:00
predictprzepowiadać, wywróżyć what the personosoba would carrynieść.
157
405000
2000
przewidzieć co ta osoba będzie nosić.
07:02
And only for 12 positionspozycje
158
407000
2000
A tylko dla 12 pozycji
07:04
can we hopenadzieja to be 95 percentprocent right.
159
409000
4000
możemy mieć nadzieję mieć rację w 95%.
07:08
This maymoże be surprisingzaskakujący,
160
413000
2000
To może być zaskakujące,
07:10
because we can, of coursekurs, look at these people
161
415000
2000
ponieważ, oczywiście, patrząc na tych ludzi
07:12
and quitecałkiem easilyz łatwością say where they or theirich ancestorsprzodkowie cameoprawa ołowiana witrażu from.
162
417000
4000
dość łatwo możemy powiedzieć skąd pochodzą ich przodkowie.
07:16
So what this meansznaczy now
163
421000
2000
Więc co to teraz oznacza,
07:18
is that those traitscechy we then look at
164
423000
2000
to fakt, że te cechy, na które patrzymy
07:20
and so readilyłatwo see --
165
425000
2000
i tak łatwo dostrzegamy -
07:22
facialwytryski na twarz featurescechy, skinskóra colorkolor, hairwłosy structureStruktura --
166
427000
3000
rysy twarzy, kolor skóry, struktura włosa -
07:25
are not determinedustalona by singlepojedynczy genesgeny with bigduży effectsruchomości,
167
430000
4000
nie są determinowane przez pojedyncze geny,
07:29
but are determinedustalona by manywiele differentróżne geneticgenetyczny variantswarianty
168
434000
3000
ale przez wiele wariantów genetycznych,
07:32
that seemwydać się to varyróżnią się in frequencyczęstotliwość
169
437000
2000
które różnią się częstością występowania
07:34
betweenpomiędzy differentróżne partsCzęści of the worldświat.
170
439000
2000
w różnych częściach świata.
07:36
There is anotherinne thing with those traitscechy
171
441000
3000
Jeszcze jedna rzecz dotycząca tych cech,
07:39
that we so easilyz łatwością observenależy przestrzegać in eachkażdy other
172
444000
3000
które tak łatwo u siebie obserwujemy,
07:42
that I think is worthwhilewart to considerrozważać,
173
447000
2000
którą uważam za wartą rozważenia.
07:44
and that is that, in a very literaldosłowny sensesens,
174
449000
3000
Chodzi o to, że w bardzo dosłownym sensie,
07:47
they're really on the surfacepowierzchnia of our bodiesciała.
175
452000
3000
one naprawdę znajdują się na powierzchni naszego ciała.
07:50
They are what we just said --
176
455000
2000
Są tym, co właśnie wymieniłem -
07:52
facialwytryski na twarz featurescechy, hairwłosy structureStruktura, skinskóra colorkolor.
177
457000
3000
rysy twarzy, struktura włosa, kolor skóry.
07:55
There are alsorównież a numbernumer of featurescechy
178
460000
2000
Jest także wiele cech,
07:57
that varyróżnią się betweenpomiędzy continentskontynenty like that
179
462000
2000
które różnią się między kontynentami,
07:59
that have to do with how we metabolizemetabolizmu foodjedzenie that we ingestłykać,
180
464000
4000
które mają związek z tym, jak metabolizujemy jedzenie,
08:03
or that have to do
181
468000
2000
lub są związane z tym,
08:05
with how our immuneodporny systemssystemy dealsprawa with microbesmikroby
182
470000
3000
jak nasz układ odpornościowy radzi sobie z mikrobami,
08:08
that try to invadenajechać our bodiesciała.
183
473000
2000
które chcą wniknąć do naszego ciała.
08:10
But so those are all partsCzęści of our bodiesciała
184
475000
2000
Ale wszystko to są części naszego ciała,
08:12
where we very directlybezpośrednio interactoddziaływać with our environmentśrodowisko,
185
477000
3000
które bezpośrednio mają styczność ze środowiskiem.
08:15
in a directbezpośredni confrontationkonfrontacji, if you like.
186
480000
4000
Jest to bezpośrednia konfrontacja.
08:19
It's easyłatwo to imaginewyobrażać sobie
187
484000
2000
Łatwo sobie wyobrazić
08:21
how particularlyszczególnie those partsCzęści of our bodiesciała
188
486000
2000
jak szczególnie te części naszego ciała
08:23
were quicklyszybko influencedpod wpływem by selectionwybór from the environmentśrodowisko
189
488000
3000
szybko uległy wpływowi selekcji otoczenia
08:26
and shiftedprzesunięty frequenciesczęstotliwości of genesgeny
190
491000
2000
i zmieniły częstotliwości występowania genów,
08:28
that are involvedzaangażowany in them.
191
493000
2000
które je determinują.
08:30
But if we look on other partsCzęści of our bodiesciała
192
495000
3000
Ale jeśli spojrzymy na inne części naszego ciała,
08:33
where we don't directlybezpośrednio interactoddziaływać with the environmentśrodowisko --
193
498000
2000
gdzie nie wchodzimy z bezpośrednią interakcję z otoczeniem -
08:35
our kidneysnerki, our liverswątróbki, our heartskiery --
194
500000
3000
nerki, wątroby, serca -
08:38
there is no way to say,
195
503000
2000
nie można powiedzieć,
08:40
by just looking at these organsnarządów,
196
505000
2000
patrząc tylko na te organy,
08:42
where in the worldświat they would come from.
197
507000
3000
z którego miejsca na świecie pochodzą.
08:46
So there's anotherinne interestingciekawy thing
198
511000
2000
Więc jest jeszcze jedna ciekawa sprawa,
08:48
that comespochodzi from this realizationRealizacja
199
513000
3000
która z tego wynika.
08:51
that humansludzie have a recentniedawny commonpospolity originpochodzenie in AfricaAfryka,
200
516000
4000
Ludzie mają niedawny wspólny początek w Afryce
08:55
and that is that when those humansludzie emergedpojawiły się
201
520000
3000
i że kiedy pojawili się ci ludzie,
08:58
around 100,000 yearslat agotemu or so,
202
523000
2000
około 100 00 lat temu,
09:00
they were not alonesam on the planetplaneta.
203
525000
2000
nie byli sami na planecie.
09:02
There were other formsformularze of humansludzie around,
204
527000
3000
Były tam też inne formy ludzi.
09:05
mostwiększość famouslyznakomicie perhapsmoże, NeanderthalsNeandertalczycy --
205
530000
3000
Najbardziej znani są prawdopodobnie neandertalczycy.
09:08
these robustkrzepki formsformularze of humansludzie,
206
533000
2000
Te krzepkie formy ludzi
09:10
comparedporównywane to the left here
207
535000
2000
widoczne po lewej,
09:12
with a modernnowoczesny humanczłowiek skeletonszkielet on the right --
208
537000
4000
w porównaniu ze szkieletem współczesnego człowieka po prawej,
09:16
that existedistniały in WesternWestern AsiaAsia and EuropeEuropy
209
541000
3000
które istniały w Azji Zachodniej i Europie
09:19
sinceod severalkilka hundredssetki of thousandstysiące of yearslat.
210
544000
2000
od kilku setek lub tysięcy lat.
09:21
So an interestingciekawy questionpytanie is,
211
546000
2000
Więc interesującą kwestią jest,
09:23
what happenedstało się when we metspotkał?
212
548000
2000
co się stało kiedy się spotkaliśmy?
09:25
What happenedstało się to the NeanderthalsNeandertalczycy?
213
550000
2000
Co się stało z neandertalczykami?
09:27
And to beginzaczynać to answerodpowiedź suchtaki questionspytania,
214
552000
2000
I by zacząć odpowiadać na takie pytania,
09:29
my researchBadania groupGrupa -- sinceod over 25 yearslat now --
215
554000
4000
moja grupa badawcza - od przeszło 25 lat-
09:33
worksPrace on methodsmetody to extractwyciąg DNADNA
216
558000
2000
pracuje nad metodami ekstrakcji DNA
09:35
from remainsszczątki of NeanderthalsNeandertalczycy
217
560000
2000
z pozostałości neandertalczyków
09:37
and extinctwyginąć animalszwierzęta
218
562000
2000
i wymarłych zwierząt,
09:39
that are tenskilkadziesiąt of thousandstysiące of yearslat oldstary.
219
564000
3000
które mają dziesiątki tysięcy lat.
09:42
So this involvesobejmuje a lot of technicaltechniczny issuesproblemy
220
567000
3000
To wiąże się z wieloma kwestiami technicznymi,
09:45
in how you extractwyciąg the DNADNA,
221
570000
2000
takimi jak wydobyć DNA,
09:47
how you convertkonwertować it to a formformularz you can sequencesekwencja.
222
572000
3000
jak je przekształcić w formę, którą można sekwencjonować.
09:50
You have to work very carefullyostrożnie
223
575000
2000
Trzeba pracować bardzo ostrożnie,
09:52
to avoiduniknąć contaminationzanieczyszczenia of experimentseksperymenty
224
577000
3000
by uniknąć zanieczyszczenia próbek
09:55
with DNADNA from yourselfsiebie.
225
580000
3000
własnym DNA.
09:58
And this then, in conjunctionspójnik with these methodsmetody
226
583000
3000
A potem to, w połączeniu z tymi metodami,
10:01
that allowdopuszczać very manywiele DNADNA moleculesCząsteczki to be sequencedzsekwencjonowane very rapidlyszybko,
227
586000
4000
które pozwalają bardzo szybko sekwencjonować bardzo wiele cząsteczek DNA,
10:05
alloweddozwolony us last yearrok
228
590000
2000
pozwoliło nam w zeszłym roku
10:07
to presentteraźniejszość the first versionwersja of the NeanderthalNeandertalczyk genomegenom,
229
592000
3000
pokazać pierwszą wersję genomu neandertalczyka.
10:10
so that any one of you
230
595000
2000
Więc teraz każdy z was
10:12
can now look on the InternetInternet, on the NeanderthalNeandertalczyk genomegenom,
231
597000
2000
może sprawdzić w Internecie genom neandertalczyka,
10:14
or at leastnajmniej on the 55 percentprocent of it
232
599000
3000
a przynajmniej jego 55%,
10:17
that we'vemamy been ablezdolny to reconstructRekonstrukcja so fardaleko.
233
602000
3000
które byliśmy w stanie do tej pory odtworzyć.
10:20
And you can beginzaczynać to compareporównać it to the genomesgenomy
234
605000
2000
I możecie zacząć porównywać go do genomów
10:22
of people who liverelacja na żywo todaydzisiaj.
235
607000
3000
współczesnych ludzi.
10:25
And one questionpytanie
236
610000
2000
I pytaniem,
10:27
that you maymoże then want to askzapytać
237
612000
2000
które moglibyście chcieć zadać,
10:29
is, what happenedstało się when we metspotkał?
238
614000
2000
jest co się stało, gdy się spotkaliśmy?
10:31
Did we mixmieszać or not?
239
616000
2000
Krzyżowaliśmy się czy nie?
10:33
And the way to askzapytać that questionpytanie
240
618000
2000
I sposobem zadania tego pytania
10:35
is to look at the NeanderthalNeandertalczyk that comespochodzi from SouthernPołudniowej EuropeEuropy
241
620000
3000
jest przyjrzenie się neandertalczykom z Europy Południowej
10:38
and compareporównać it to genomesgenomy
242
623000
2000
i porównanie ich do genomów
10:40
of people who liverelacja na żywo todaydzisiaj.
243
625000
2000
współczesnych ludzi.
10:42
So we then look
244
627000
2000
A potem patrzymy
10:44
to do this with pairspary of individualsosoby prywatne,
245
629000
2000
na pary osób
10:46
startingstartowy with two AfricansAfrykanie,
246
631000
2000
zaczynając od dwóch osób z Afryki,
10:48
looking at the two AfricanAfrykańska genomesgenomy,
247
633000
2000
patrząc na dwa afrykańskie genomy,
10:50
findingodkrycie placesmiejsca where they differróżnić się from eachkażdy other,
248
635000
3000
szukając miejsc, gdzie różnią się one od siebie
10:53
and in eachkażdy casewalizka askzapytać: What is a NeanderthalNeandertalczyk like?
249
638000
3000
i w każdym wypadku pytając: Jaki jest neandertalczyk?
10:56
Does it matchmecz one AfricanAfrykańska or the other AfricanAfrykańska?
250
641000
3000
Czy pasuje on do jednej osoby z Afryki czy do drugiej?
10:59
We would expectoczekiwać there to be no differenceróżnica,
251
644000
3000
Oczekiwalibyśmy, że nie będzie różnicy,
11:02
because NeanderthalsNeandertalczycy were never in AfricaAfryka.
252
647000
2000
ponieważ neandertalczycy nigdy nie byli w Afryce.
11:04
They should be equalrówny, have no reasonpowód to be closerbliższy
253
649000
3000
Powinni być tacy sami, nie ma powodów by byli bliżej
11:07
to one AfricanAfrykańska than anotherinne AfricanAfrykańska.
254
652000
3000
jednej osoby z Afryki lub drugiej.
11:10
And that's indeedw rzeczy samej the casewalizka.
255
655000
2000
I tak jest w rzeczywistości.
11:12
StatisticallyStatystycznie speakingmówienie, there is no differenceróżnica
256
657000
2000
Statystycznie rzecz ujmując, nie ma różnic
11:14
in how oftenczęsto the NeanderthalNeandertalczyk matchesmecze one AfricanAfrykańska or the other.
257
659000
4000
w częstotliwości z jaką neandertalczycy pasują do jednego człowieka z Afryki lub drugiego.
11:18
But this is differentróżne
258
663000
2000
Ale jest inaczej,
11:20
if we now look at the EuropeanEuropejski individualindywidualny and an AfricanAfrykańska.
259
665000
4000
jeśli spojrzymy na osobę z Europy i Afryki.
11:24
Then, significantlyznacząco more oftenczęsto,
260
669000
3000
Wówczas, istotnie częściej,
11:27
does a NeanderthalNeandertalczyk matchmecz the EuropeanEuropejski
261
672000
2000
neandertalczyk pasuje do europejczyka
11:29
ratherraczej than the AfricanAfrykańska.
262
674000
2000
niż afrykańczyka.
11:31
The samepodobnie is trueprawdziwe if we look at a ChineseChiński individualindywidualny
263
676000
3000
To samo sprawdza się, kiedy patrzymy na Chińczyka
11:34
versusprzeciw an AfricanAfrykańska,
264
679000
2000
w porównaniu z osobą z Afryki.
11:36
the NeanderthalNeandertalczyk will matchmecz the ChineseChiński individualindywidualny more oftenczęsto.
265
681000
4000
Neandertalczyk będzie częściej pasował do Chińczyka.
11:40
This maymoże alsorównież be surprisingzaskakujący
266
685000
2000
To także może być zaskakujące,
11:42
because the NeanderthalsNeandertalczycy were never in ChinaChiny.
267
687000
2000
ponieważ neandertalczyków nigdy nie było w Chinach.
11:44
So the modelModel we'vemamy proposedproponowane to explainwyjaśniać this
268
689000
4000
Więc zaproponowaliśmy model, który to wyjaśnia:
11:48
is that when modernnowoczesny humansludzie cameoprawa ołowiana witrażu out of AfricaAfryka
269
693000
2000
kiedy współcześni ludzie opuścili Afrykę,
11:50
sometimeczasami after 100,000 yearslat agotemu,
270
695000
3000
jakieś przeszło 100 000 lat temu,
11:53
they metspotkał NeanderthalsNeandertalczycy.
271
698000
2000
spotkali neandertalczyków.
11:55
PresumablyPrawdopodobnie, they did so first in the MiddleŚrodkowy EastWschód,
272
700000
3000
Prawdopodobnie stało się to po raz pierwszy na Bliskim Wschodzie,
11:58
where there were NeanderthalsNeandertalczycy livingżycie.
273
703000
2000
gdzie żyli neandertalczycy.
12:00
If they then mixedmieszany with eachkażdy other there,
274
705000
2000
Jeśli krzyżowali się tam,
12:02
then those modernnowoczesny humansludzie
275
707000
2000
wówczas współcześni ludzie,
12:04
that becamestał się the ancestorsprzodkowie
276
709000
2000
którzy stali się przodkami
12:06
of everyonekażdy outsidena zewnątrz AfricaAfryka
277
711000
2000
wszystkich poza Afryką,
12:08
carriedrealizowane with them this NeanderthalNeandertalczyk componentskładnik in theirich genomegenom
278
713000
3000
zanieśli tą neandertalską część genomu
12:11
to the restodpoczynek of the worldświat.
279
716000
2000
reszcie świata.
12:13
So that todaydzisiaj, the people livingżycie outsidena zewnątrz AfricaAfryka
280
718000
3000
Więc dziś ludzie żyjący poza Afryką
12:16
have about two and a halfpół percentprocent of theirich DNADNA
281
721000
3000
mają około 2,5% DNA
12:19
from NeanderthalsNeandertalczycy.
282
724000
2000
od neandertalczyków.
12:21
So havingmający now a NeanderthalNeandertalczyk genomegenom
283
726000
3000
Więc mając teraz w ręku
12:24
on handdłoń as a referenceodniesienie pointpunkt
284
729000
2000
neandertalski genom jako punkt odniesienia
12:26
and havingmający the technologiestechnologie
285
731000
2000
i dysponując technologiami
12:28
to look at ancientstarożytny remainsszczątki
286
733000
2000
obejrzenia antycznych szczątków
12:30
and extractwyciąg the DNADNA,
287
735000
2000
i ekstrakcji DNA,
12:32
we can beginzaczynać to applyzastosować them elsewheregdzie indziej in the worldświat.
288
737000
4000
możemy zacząć ich używać gdzie indziej na świecie.
12:36
And the first placemiejsce we'vemamy doneGotowe that is in SouthernPołudniowej SiberiaSiberia
289
741000
3000
Pierwszym miejscem, w którym tego dokonaliśmy była Południowa Syberia
12:39
in the AltaiAłtaj MountainsGóry
290
744000
2000
w górach Ałtaj
12:41
at a placemiejsce callednazywa DenisovaDenisova,
291
746000
2000
w miejscu o nazwie Denisova.
12:43
a caveJaskinia siteteren in this mountainGóra here,
292
748000
2000
W jaskini w tej górze,
12:45
where archeologistsArcheolodzy in 2008
293
750000
3000
w 2008 roku archeologowie
12:48
founduznany a tinymalutki little piecekawałek of bonekość --
294
753000
2000
znaleźli mały kawałek kości.
12:50
this is a copyKopiuj of it --
295
755000
2000
To jego kopia.
12:52
that they realizedrealizowany cameoprawa ołowiana witrażu from the last phalanxFalanga
296
757000
4000
Zdali sobie sprawę, że pochodzi on z ostatniego paliczka
12:56
of a little fingerpalec of a pinkyPinky of a humanczłowiek.
297
761000
3000
małego palca człowieka.
12:59
And it was well enoughdość preservedzachowane
298
764000
2000
I był on dostatecznie dobrze zachowany
13:01
so we could determineustalać the DNADNA from this individualindywidualny,
299
766000
3000
by określić DNA tego człowieka,
13:04
even to a greaterwiększy extentstopień
300
769000
2000
właściwie nawet do większego stopnia
13:06
than for the NeanderthalsNeandertalczycy actuallytak właściwie,
301
771000
2000
niż u neandertalczyków
13:08
and startpoczątek relatingodnoszące się it to the NeanderthalNeandertalczyk genomegenom
302
773000
2000
i zaczęliśmy go odnosić do neandertalskiego genomu
13:10
and to people todaydzisiaj.
303
775000
3000
i dzisiejszych ludzi.
13:13
And we founduznany that this individualindywidualny
304
778000
2000
I wykryliśmy, że ten człowiek
13:15
sharedudostępniony a commonpospolity originpochodzenie for his DNADNA sequencessekwencje
305
780000
3000
ma wspólne pochodzenie swoich sekwencji DNA
13:18
with NeanderthalsNeandertalczycy around 640,000 yearslat agotemu.
306
783000
4000
z neandertalczykami sprzed około 640 000 lat.
13:22
And furtherdalej back, 800,000 yearslat agotemu
307
787000
3000
A dalej wstecz, 800 000 lat temu
13:25
is there a commonpospolity originpochodzenie
308
790000
2000
jest wspólny początek
13:27
with presentteraźniejszość day humansludzie.
309
792000
2000
z obecnymi ludźmi.
13:29
So this individualindywidualny comespochodzi from a populationpopulacja
310
794000
2000
Więc ta osoba pochodzi z populacji,
13:31
that sharesAkcje an originpochodzenie with NeanderthalsNeandertalczycy,
311
796000
3000
która ma wspólne pochodzenie z neandertalczykami,
13:34
but fardaleko back and then have a long independentniezależny historyhistoria.
312
799000
3000
ale sięga ono dalej wstecz, a od tego momentu ma długą niezależną historię.
13:37
We call this groupGrupa of humansludzie,
313
802000
2000
Nazywamy tą grupę ludzi,
13:39
that we then describedopisane for the first time
314
804000
2000
którą wówczas opisaliśmy po raz pierwszy,
13:41
from this tinymalutki, tinymalutki little piecekawałek of bonekość,
315
806000
2000
od tego malutkiego kawałka kości,
13:43
the DenisovansDenisovans,
316
808000
2000
denisovianami,
13:45
after this placemiejsce where they were first describedopisane.
317
810000
3000
od nazwy miejsca gdzie po raz pierwszy ich opisano.
13:48
So we can then askzapytać for DenisovansDenisovans
318
813000
3000
Możemy zadać takie samo pytanie
13:51
the samepodobnie things as for the NeanderthalsNeandertalczycy:
319
816000
2000
dotyczące denisovian jak i neandertalczyków:
13:53
Did they mixmieszać with ancestorsprzodkowie of presentteraźniejszość day people?
320
818000
4000
Czy krzyżowali się oni z przodkami obecnych ludzi?
13:57
If we askzapytać that questionpytanie,
321
822000
2000
Jeśli zadamy takie pytanie
13:59
and compareporównać the DenisovanCzłowiek z jaskini Denisowa genomegenom
322
824000
2000
i porównamy genom denisovian
14:01
to people around the worldświat,
323
826000
2000
z ludźmi na świecie,
14:03
we surprisinglyzaskakująco find
324
828000
2000
zaskakująco nie znajdziemy
14:05
no evidencedowód of DenisovanCzłowiek z jaskini Denisowa DNADNA
325
830000
2000
żadnego DNA denisovian
14:07
in any people livingżycie even closeblisko to SiberiaSiberia todaydzisiaj.
326
832000
5000
w ludziach żyjących teraz w okolicy Syberii.
14:12
But we do find it in PapuaPapua NewNowy GuineaGwinea
327
837000
2000
Ale odnajdujemy je w Papui Nowej Gwinei
14:14
and in other islandswyspy in MelanesiaMelanezji and the PacificPacyfiku.
328
839000
4000
i innych wyspach Melanezji i na Pacyfiku.
14:18
So this presumablyprawdopodobnie meansznaczy
329
843000
2000
Więc to prawdopodobnie znaczy,
14:20
that these DenisovansDenisovans had been more widespreadrozpowszechniony in the pastprzeszłość,
330
845000
3000
że ci denisovianie występowali w przeszłości na znacznie większym obszarze,
14:23
sinceod we don't think that the ancestorsprzodkowie of MelanesiansMelanezyjczycy
331
848000
3000
bo nie myślimy, że przodkowie melanezyjczyków
14:26
were ever in SiberiaSiberia.
332
851000
2000
kiedykolwiek byli na Syberii.
14:28
So from studyingstudiować
333
853000
2000
Więc z badania
14:30
these genomesgenomy of extinctwyginąć humansludzie,
334
855000
3000
tych genomów wymarłych ludzi,
14:33
we're beginningpoczątek to arriveprzyjechać at a pictureobrazek of what the worldświat lookedspojrzał like
335
858000
3000
zaczynamy sobie wyobrażać jak wyglądał świat,
14:36
when modernnowoczesny humansludzie startedRozpoczęty comingprzyjście out of AfricaAfryka.
336
861000
3000
kiedy współcześni ludzie zaczęli opuszczać Afrykę.
14:39
In the WestWest, there were NeanderthalsNeandertalczycy;
337
864000
3000
Na zachodzie byli neandertalczycy,
14:42
in the EastWschód, there were DenisovansDenisovans --
338
867000
2000
na wschodzie denisovianie -
14:44
maybe other formsformularze of humansludzie too
339
869000
2000
może także inne formy ludzi,
14:46
that we'vemamy not yetjeszcze describedopisane.
340
871000
2000
którzy jeszcze nie zostali opisani.
14:48
We don't know quitecałkiem where the bordersgranice betweenpomiędzy these people were,
341
873000
3000
Nie wiemy dokładnie gdzie przebiegały granice między tymi ludźmi,
14:51
but we know that in SouthernPołudniowej SiberiaSiberia,
342
876000
2000
ale wiemy, że na Syberii Południowej
14:53
there were bothobie NeanderthalsNeandertalczycy and DenisovansDenisovans
343
878000
2000
byli zarówno neandertalczycy jak i denisovianie,
14:55
at leastnajmniej at some time in the pastprzeszłość.
344
880000
3000
przynajmniej przez jakiś czas w przeszłości.
14:58
Then modernnowoczesny humansludzie emergedpojawiły się somewheregdzieś in AfricaAfryka,
345
883000
3000
Potem współcześni ludzie pojawili się gdzieś w Afryce,
15:01
cameoprawa ołowiana witrażu out of AfricaAfryka, presumablyprawdopodobnie in the MiddleŚrodkowy EastWschód.
346
886000
3000
wyszli z Afryki, prawdopodobnie na Bliski Wschód.
15:04
They meetspotykać się NeanderthalsNeandertalczycy, mixmieszać with them,
347
889000
3000
Spotkali neandertalczyków, krzyżowali się z nimi,
15:07
continueKontyntynuj to spreadrozpiętość over the worldświat,
348
892000
3000
dalej rozprzestrzeniali się po świecie,
15:10
and somewheregdzieś in SoutheastPołudniowo-wschodniej AsiaAsia,
349
895000
3000
a gdzieś w Azji południowo-wschodniej
15:13
they meetspotykać się DenisovansDenisovans and mixmieszać with them
350
898000
2000
spotkali denisovian i krzyżowali się z nimi
15:15
and continueKontyntynuj on out into the PacificPacyfiku.
351
900000
3000
i dalej rozprzestrzeniali się na Pacyfik.
15:18
And then these earlierwcześniej formsformularze of humansludzie disappearznikać,
352
903000
3000
A potem te wcześniejsze formy ludzi zanikły,
15:21
but they liverelacja na żywo on a little bitkawałek todaydzisiaj
353
906000
3000
ale trochę żyją dziś,
15:24
in some of us --
354
909000
2000
w niektórych z nas -
15:26
in that people outsidena zewnątrz of AfricaAfryka have two and a halfpół percentprocent of theirich DNADNA
355
911000
3000
w tych ludziach poza Afryką, którzy mają 2,5% DNA
15:29
from NeanderthalsNeandertalczycy,
356
914000
2000
nenandertalczyków.
15:31
and people in MelanesiaMelanezji
357
916000
2000
A ludzie w Melanezji
15:33
actuallytak właściwie have an additionaldodatkowe fivepięć percentprocent approximatelyw przybliżeniu
358
918000
3000
mają w rzeczywistości dodatkowe około 5%
15:36
from the DenisovansDenisovans.
359
921000
3000
od denisovian.
15:39
Does this then mean that there is after all
360
924000
2000
Czy to znaczy, że istnieje
15:41
some absoluteabsolutny differenceróżnica
361
926000
2000
jakaś absolutna różnica
15:43
betweenpomiędzy people outsidena zewnątrz AfricaAfryka and insidewewnątrz AfricaAfryka
362
928000
3000
między ludźmi poza Afryką i w Afryce
15:46
in that people outsidena zewnątrz AfricaAfryka
363
931000
2000
polegająca na tym, że ludzie poza Afryką
15:48
have this oldstary componentskładnik in theirich genomegenom
364
933000
2000
mają ten stary składnik genomu
15:50
from these extinctwyginąć formsformularze of humansludzie,
365
935000
2000
od tych wymarłych form ludzi,
15:52
whereasnatomiast AfricansAfrykanie do not?
366
937000
2000
podczas gdy w Afryce nie?
15:54
Well I don't think that is the casewalizka.
367
939000
3000
Cóż, nie sądzę by było to prawdą.
15:57
PresumablyPrawdopodobnie, modernnowoczesny humansludzie
368
942000
2000
Prawdopodobnie współcześni ludzie
15:59
emergedpojawiły się somewheregdzieś in AfricaAfryka.
369
944000
2000
pojawili się gdzieś w Afryce.
16:01
They spreadrozpiętość acrossprzez AfricaAfryka alsorównież, of coursekurs,
370
946000
3000
Rozprzestrzenili się także oczywiście po Afryce,
16:04
and there were olderstarsze, earlierwcześniej formsformularze of humansludzie there.
371
949000
3000
a tam były starsze, wcześniejsze formy ludzi.
16:07
And sinceod we mixedmieszany elsewheregdzie indziej,
372
952000
2000
I ponieważ krzyżowaliśmy się gdzie indziej,
16:09
I'm prettyładny sure that one day,
373
954000
2000
jestem całkiem pewien, że
16:11
when we will perhapsmoże have a genomegenom
374
956000
2000
gdy może będziemy mieli genom
16:13
of alsorównież these earlierwcześniej formsformularze in AfricaAfryka,
375
958000
2000
także tych wcześniejszych form w Afryce,
16:15
we will find that they have alsorównież mixedmieszany
376
960000
2000
odkryjemy, że także się oni krzyżowali
16:17
with earlywcześnie modernnowoczesny humansludzie in AfricaAfryka.
377
962000
3000
z wczesnymi współczesnymi ludźmi w Afryce.
16:21
So to sumsuma up,
378
966000
2000
Podsumowując,
16:23
what have we learnednauczyli from studyingstudiować genomesgenomy
379
968000
2000
czego dowiedzieliśmy się ze studiowania genomów
16:25
of presentteraźniejszość day humansludzie
380
970000
2000
współczesnych
16:27
and extinctwyginąć humansludzie?
381
972000
2000
i wymarłych ludzi?
16:29
We learnuczyć się perhapsmoże manywiele things,
382
974000
2000
Dowiedzieliśmy się chyba wielu rzeczy,
16:31
but one thing that I find sortsortować of importantważny to mentionwzmianka
383
976000
5000
ale jedna, którą uważam za ważną
16:36
is that I think the lessonlekcja is that we have always mixedmieszany.
384
981000
3000
jest taka, że zawsze się krzyżowaliśmy.
16:39
We mixedmieszany with these earlierwcześniej formsformularze of humansludzie,
385
984000
2000
Krzyżowaliśmy się z tymi wcześniejszymi formami ludzi,
16:41
wherevergdziekolwiek we metspotkał them,
386
986000
2000
gdziekolwiek ich nie spotkaliśmy
16:43
and we mixedmieszany with eachkażdy other ever sinceod.
387
988000
4000
i krzyżowaliśmy się zawsze ze sobą.
16:47
Thank you for your attentionUwaga.
388
992000
2000
Dziękuję za uwagę.
16:49
(ApplauseAplauz)
389
994000
6000
(Oklaski)
Translated by Agata Lesnicka
Reviewed by Monika Sulima

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Svante Pääbo - Geneticist
Svante Pääbo explores human genetic evolution by analyzing DNA extracted from ancient sources, including mummies, an Ice Age hunter and the bone fragments of Neanderthals.

Why you should listen

Svante Pääbo's research on the DNA of human and nonhuman primates has exposed the key genetic changes that transformed our grunting ape-like ancestors into the charming latte-sipping humans we are today. As a director at the Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology in Leipzig, Germany, Pääbo and his team developed a technique of isolating and sequencing the DNA of creatures long extinct, using a variety of fragile, ancient source material from Homo sapiens and other human species.

His work shows that all humans trace their ancestry to a small population of Africans who later spread out across the world. We’ve also learned that Neanderthals, the short stocky hunters who disappeared 30,000 years ago, mated with the more modern human species and left their imprint deep within our genome. In 2007, Time named the Swedish biologist one of the 100 Most Influential People in the World for his work.

He says: "Neanderthals are not totally extinct. In some of us they live on, a little bit."

More profile about the speaker
Svante Pääbo | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee