TED2017
Susan Pinker: The secret to living longer may be your social life
Susan Pinker: Życie towarzyskie może kryć sekret długowieczności
Filmed:
Readability: 4.2
2,669,944 views
Na włoskiej wyspie Sardynii mieszka ponad sześć razy więcej stulatków niż na stałym lądzie i dziesięć razy więcej niż w Ameryce Północnej. Dlaczego? Według psychologa Susan Pinker zdrowie mieszkańców wyspy nie zależy od nasłonecznienia ani niskotłuszczowej, bezglutenowej diety, tylko od bliskich relacji międzyludzkich i bezpośrednich osobistych kontaktów. Pinker wyjaśnia, co należy robić, żeby dożyć do setki, a nawet dłużej.
Susan Pinker - Developmental psychologist
Susan Pinker reveals how in-person social interactions are not only necessary for human happiness but also could be a key to health and longevity. Full bio
Susan Pinker reveals how in-person social interactions are not only necessary for human happiness but also could be a key to health and longevity. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Here's an intriguing fact.
0
896
1704
Oto intrygujący fakt.
00:15
In the developed world,
1
3240
1776
We wszystkich krajach rozwiniętych
00:17
everywhere, women live an average
of six to eight years longer than men do.
of six to eight years longer than men do.
2
5040
5160
kobiety żyją średnio sześć
do ośmiu lat dłużej od mężczyzn.
do ośmiu lat dłużej od mężczyzn.
00:22
Six to eight years longer.
3
10840
2296
Sześć do ośmiu lat dłużej.
00:25
That's, like, a huge gap.
4
13160
1880
Brzmi jak przepaść.
00:28
In 2015, the "Lancet" published an article
5
16600
3096
W 2015 roku "Lancet" opublikował artykuł
00:31
showing that men in rich countries
6
19720
2456
ukazujący, że mężczyźni w bogatych krajach
00:34
are twice as likely to die as women are
7
22200
2976
są dwa razy bardziej
narażeni na śmierć niż kobiety
narażeni na śmierć niż kobiety
00:37
at any age.
8
25200
1200
niezależnie od wieku.
00:39
But there is one place in the world
9
27080
2896
Lecz istnieje miejsce na świecie,
00:42
where men live as long as women.
10
30000
1920
gdzie mężczyźni i kobiety
żyją równie długo.
żyją równie długo.
00:44
It's a remote, mountainous zone,
11
32479
2057
To oddalona górska strefa,
00:46
a blue zone,
12
34560
1216
niebieska strefa,
00:47
where super longevity
13
35800
1496
gdzie ekstra długowieczność
00:49
is common to both sexes.
14
37320
1800
dotyczy obu płci.
00:52
This is the blue zone in Sardinia,
15
40040
1816
To niebieska strefa na Sardynii,
00:53
an Italian island in the Mediterranean,
16
41880
2016
włoskiej wyspie na Morzu Śródziemnym,
00:55
between Corsica and Tunisia,
17
43920
2616
między Korsyką a Tunezją,
00:58
where there are six times
as many centenarians
as many centenarians
18
46560
3376
gdzie jest sześć razy więcej stulatków
01:01
as on the Italian mainland,
19
49960
1896
niż na włoskim stałym lądzie,
01:03
less than 200 miles away.
20
51880
1600
oddalonym o niecałe 320 km.
01:05
There are 10 times as many centenarians
21
53920
1896
Jest tam dziesięć razy więcej stulatków
01:07
as there are in North America.
22
55840
1800
niż w Ameryce Północnej.
01:10
It's the only place
where men live as long as women.
where men live as long as women.
23
58040
2520
To jedyne miejsce, gdzie mężczyźni
żyją tak długo jak kobiety.
żyją tak długo jak kobiety.
01:13
But why?
24
61160
1296
Ale dlaczego?
01:14
My curiosity was piqued.
25
62480
1640
Wzbudziło to moją ciekawość.
01:16
I decided to research the sights
and the habits of the place,
and the habits of the place,
26
64720
3336
Postanowiłam zbadać to miejsce
i panujące tam zwyczaje.
i panujące tam zwyczaje.
01:20
and I started with the genetic profile.
27
68080
2416
Zaczęłam od profilu genetycznego.
01:22
I discovered soon enough
28
70520
2056
Szybko odkryłam,
01:24
that genes account for just
25 percent of their longevity.
25 percent of their longevity.
29
72600
4016
że geny odpowiadają tylko
za 25% długowieczności tych ludzi.
za 25% długowieczności tych ludzi.
01:28
The other 75 percent is lifestyle.
30
76640
2520
Pozostałe 75% to styl życia.
01:32
So what does it take
to live to 100 or beyond?
to live to 100 or beyond?
31
80200
2560
Dzięki czemu żyją ponad 100 lat?
01:35
What are they doing right?
32
83520
1240
Co robią dobrze?
01:37
What you're looking at
is an aerial view of Villagrande.
is an aerial view of Villagrande.
33
85400
3256
To widok z lotu ptaka na Villagrande,
01:40
It's a village at the epicenter
of the blue zone
of the blue zone
34
88680
2536
miejscowość w epicentrum
niebieskiej strefy,
niebieskiej strefy,
01:43
where I went to investigate this,
35
91240
2136
którą pojechałam zbadać.
01:45
and as you can see, architectural beauty
is not its main virtue,
is not its main virtue,
36
93400
3720
Jak widać, piękno architektury
to nie jedyna zaleta tego miejsca.
to nie jedyna zaleta tego miejsca.
01:50
density is:
37
98840
1616
Jego zabudowa to
01:52
tightly spaced houses,
38
100480
1976
ciasno stojące domy,
01:54
interwoven alleys and streets.
39
102480
2536
przeplatane alejami i ulicami.
01:57
It means that the villagers' lives
constantly intersect.
constantly intersect.
40
105040
3600
Oznacza to, że mieszkańcy
ciągle wpadają na siebie.
ciągle wpadają na siebie.
02:01
And as I walked through the village,
41
109280
1736
Kiedy szłam przez miasteczko,
02:03
I could feel hundreds
of pairs of eyes watching me
of pairs of eyes watching me
42
111040
3136
czułam, jak setki oczu obserwują mnie
02:06
from behind doorways and curtains,
43
114200
2616
zza drzwi, firan
02:08
from behind shutters.
44
116840
1736
i okiennic.
02:10
Because like all ancient villages,
45
118600
2416
Bo jak wszystkie stare miasteczka,
02:13
Villagrande couldn't have survived
46
121040
2576
Villagrande nie mogłoby przetrwać,
02:15
without this structure,
without its walls, without its cathedral,
without its walls, without its cathedral,
47
123640
3256
bez swojej struktury, murów, katedry,
02:18
without its village square,
48
126920
1896
rynku,
02:20
because defense and social cohesion
defined its design.
defined its design.
49
128840
4160
bo obronność i spójność
socjalna określała jej wygląd.
socjalna określała jej wygląd.
02:25
Urban priorities changed as we moved
towards the industrial revolution
towards the industrial revolution
50
133920
3976
Priorytety miejskie zmieniły się,
kiedy wkroczyła rewolucja przemysłowa,
kiedy wkroczyła rewolucja przemysłowa,
02:29
because infectious disease
became the risk of the day.
became the risk of the day.
51
137920
2856
bo największym zagrożeniem
stała się choroba zakaźna.
stała się choroba zakaźna.
02:32
But what about now?
52
140800
1200
A teraz?
02:34
Now, social isolation
is the public health risk of our time.
is the public health risk of our time.
53
142560
4720
Obecnie izolacja społeczna jest
zagrożeniem dla zdrowia publicznego.
zagrożeniem dla zdrowia publicznego.
02:39
Now, a third of the population says
54
147960
2496
Jedna trzecia populacji twierdzi,
02:42
they have two or fewer people to lean on.
55
150480
2600
że ma dwie lub mniej osób,
na których może polegać.
na których może polegać.
02:45
But let's go to Villagrande
now as a contrast
now as a contrast
56
153960
2776
Przenieśmy się dla kontrastu
do Villagrande
do Villagrande
02:48
to meet some centenarians.
57
156760
2056
i poznajmy niektórych stulatków.
02:50
Meet Giuseppe Murinu.
He's 102, a supercentenarian
He's 102, a supercentenarian
58
158840
3896
Oto Giuseppe Murinu. Ma 102 lata.
02:54
and a lifelong resident
of the village of Villagrande.
of the village of Villagrande.
59
162760
3056
Mieszka całe życie w Villagrande.
02:57
He was a gregarious man.
60
165840
1936
Był towarzyski.
02:59
He loved to recount stories
61
167800
2296
Lubił opowiadać historie,
03:02
such as how he lived like a bird
62
170120
1656
na przykład o tym, kiedy żył jak ptak,
03:03
from what he could find
on the forest floor
on the forest floor
63
171800
2296
żywiąc się tym,
co znalazł w leśnym poszyciu
co znalazł w leśnym poszyciu
03:06
during not one but two world wars,
64
174120
3376
podczas nie jednej,
ale dwóch wojen światowych.
ale dwóch wojen światowych.
03:09
how he and his wife,
who also lived past 100,
who also lived past 100,
65
177520
3096
O tym, jak razem z żoną,
która też żyła ponad 100 lat,
która też żyła ponad 100 lat,
03:12
raised six children
in a small, homey kitchen
in a small, homey kitchen
66
180640
3336
wychowali szóstkę dzieci
w małej, przytulnej kuchni,
w małej, przytulnej kuchni,
03:16
where I interviewed him.
67
184000
1200
w której rozmawialiśmy.
03:17
Here he is with his sons
Angelo and Domenico,
Angelo and Domenico,
68
185960
2616
To on z synami Angelo i Domenico,
03:20
both in their 70s
and looking after their father,
and looking after their father,
69
188600
3056
obaj po 70., opiekują się ojcem.
03:23
and who were quite frankly
very suspicious of me and my daughter
very suspicious of me and my daughter
70
191680
4256
Dość nieufni wobec mnie i mojej córki,
03:27
who came along with me
on this research trip,
on this research trip,
71
195960
2736
która odbyła ze mną tę podróż badawczą,
03:30
because the flip side of social cohesion
72
198720
2816
bo minusem spójności socjalnej
03:33
is a wariness of strangers and outsiders.
73
201560
2816
jest nieufność wobec obcych.
03:36
But Giuseppe, he wasn't suspicious at all.
74
204400
3896
Ale Giuseppe nie był podejrzliwy.
03:40
He was a happy-go-lucky guy,
75
208320
1936
Był beztroskim gościem,
03:42
very outgoing with a positive outlook.
76
210280
3656
bardzo otwartym, o pozytywnym nastawieniu.
03:45
And I wondered: so is that what it takes
to live to be 100 or beyond,
to live to be 100 or beyond,
77
213960
4536
Pomyślałam, czy właśnie to sprawia,
że ludzie żyją ponad 100 lat?
że ludzie żyją ponad 100 lat?
03:50
thinking positively?
78
218520
1200
Pozytywne myślenie?
03:54
Actually, no.
79
222000
1216
Otóż nie.
03:55
(Laughter)
80
223240
4560
(Śmiech)
04:00
Meet Giovanni Corrias. He's 101,
81
228840
2616
Poznajcie Giovanniego Corriasa,
który ma 101 lat
który ma 101 lat
04:03
the grumpiest person I have ever met.
82
231480
3016
i jest największym zrzędą,
jakiego poznałam.
jakiego poznałam.
04:06
(Laughter)
83
234520
1496
(Śmiech)
04:08
And he put a lie to the notion
84
236040
1696
Zadał kłam twierdzeniu,
04:09
that you have to be positive
to live a long life.
to live a long life.
85
237760
2560
że to radość pozwala długo żyć.
04:13
And there is evidence for this.
86
241400
1736
Oto dowód.
04:15
When I asked him why he lived so long,
87
243160
2536
Kiedy spytałam go,
dlaczego żyje tak długo,
dlaczego żyje tak długo,
04:17
he kind of looked at me
under hooded eyelids and he growled,
under hooded eyelids and he growled,
88
245720
3416
łypnął na mnie spod opadających powiek
i warknął: "Nie musicie
znać moich sekretów".
znać moich sekretów".
04:21
"Nobody has to know my secrets."
89
249160
2136
04:23
(Laughter)
90
251320
2216
(Śmiech)
04:25
But despite being a sourpuss,
91
253560
2216
Ale choć był marudą,
04:27
the niece who lived with him
and looked after him
and looked after him
92
255800
2336
mieszkająca z nim siostrzenica-opiekunka
04:30
called him "Il Tesoro," "my treasure."
93
258160
2560
nazywała go "il tesoro", "skarbem".
04:33
And she respected him and loved him,
94
261360
3176
Szanowała go i kochała,
04:36
and she told me, when I questioned
this obvious loss of her freedom,
this obvious loss of her freedom,
95
264560
3680
a na pytanie o oczywistą
utratę wolności odparła:
utratę wolności odparła:
04:41
"You just don't understand, do you?
96
269400
1856
"Pani tego nie rozumie.
04:43
Looking after this man is a pleasure.
97
271280
2696
Opiekowanie się nim to przyjemność.
04:46
It's a huge privilege for me.
98
274000
1976
Wielki przywilej.
04:48
This is my heritage."
99
276000
1320
To moje dziedzictwo".
04:50
And indeed, wherever I went
to interview these centenarians,
to interview these centenarians,
100
278040
3656
Rzeczywiście, podczas każdego
wywiadu z tymi stulatkami
wywiadu z tymi stulatkami
04:53
I found a kitchen party.
101
281720
1280
trafiałam na imprezę w kuchni.
To Giovanni z dwoma siostrzenicami,
04:55
Here's Giovanni with his two nieces,
102
283461
1715
04:57
Maria above him
103
285200
1216
Maria, nad nim,
04:58
and beside him his great-niece Sara,
104
286440
1936
a obok, córka jego siostrzenicy, Sara,
05:00
who came when I was there
to bring fresh fruits and vegetables.
to bring fresh fruits and vegetables.
105
288400
3776
która podczas mojej wizyty przyszła
ze świeżymi owocami i warzywami.
ze świeżymi owocami i warzywami.
05:04
And I quickly discovered by being there
106
292200
3296
Będąc tam, szybko odkryłam,
05:07
that in the blue zone, as people age,
107
295520
2256
że w niebieskiej strefie
ludzie starzeją się,
ludzie starzeją się,
05:09
and indeed across their lifespans,
108
297800
2456
a nawet spędzają całe życie,
05:12
they're always surrounded
by extended family, by friends,
by extended family, by friends,
109
300280
4096
w otoczeniu wielopokoleniowej
rodziny, przyjaciół,
rodziny, przyjaciół,
05:16
by neighbors, the priest,
the barkeeper, the grocer.
the barkeeper, the grocer.
110
304400
3296
sąsiadów, księdza,
właściciela baru i sklepikarza.
właściciela baru i sklepikarza.
05:19
People are always there or dropping by.
111
307720
2296
Zawsze ktoś u nich jest
albo wpada na chwilę.
albo wpada na chwilę.
05:22
They are never left
to live solitary lives.
to live solitary lives.
112
310040
3120
Nigdy nie żyją w samotności.
05:25
This is unlike the rest
of the developed world,
of the developed world,
113
313760
2536
W przeciwieństwie
do reszty rozwiniętego świata,
do reszty rozwiniętego świata,
05:28
where as George Burns quipped,
114
316320
1456
gdzie, jak żartował George Burns:
"Szczęście to posiadanie dużej,
"Szczęście to posiadanie dużej,
05:29
"Happiness is having a large,
loving, caring family in another city."
loving, caring family in another city."
115
317800
4040
kochającej się, troskliwej
i zżytej rodziny w innym mieście".
i zżytej rodziny w innym mieście".
05:34
(Laughter)
116
322280
1696
(Śmiech)
05:36
Now, so far we've only met men,
117
324000
3416
Na razie poznaliśmy tylko mężczyzn,
05:39
long-living men, but I met women too,
118
327440
2096
długowiecznych, ale spotkałam też kobiety.
05:41
and here you see Zia Teresa.
119
329560
1600
To Zia Teresa.
05:43
She, at over 100, taught me
how to make the local specialty,
how to make the local specialty,
120
331640
4416
Mając ponad 100 lat, nauczyła mnie,
jak zrobić lokalny przysmak,
jak zrobić lokalny przysmak,
05:48
which is called culurgiones,
121
336080
1656
"culurgiones",
05:49
which are these large pasta pockets
122
337760
2776
czyli duże pierogi,
05:52
like ravioli about this size,
123
340560
2160
jak ravioli,
05:55
this size,
124
343440
1216
tyle że takie duże,
05:56
and they're filled
with high-fat ricotta and mint
with high-fat ricotta and mint
125
344680
2536
nadziewane tłustym serem ricotta i miętą
05:59
and drenched in tomato sauce.
126
347240
1776
i polane sosem pomidorowym.
06:01
And she showed me
how to make just the right crimp
how to make just the right crimp
127
349040
3240
Pokazała mi, jak je zlepić,
06:05
so they wouldn't open,
128
353000
1776
żeby się nie rozleciały.
06:06
and she makes them
with her daughters every Sunday
with her daughters every Sunday
129
354800
3016
Robi je z córką co niedzielę
06:09
and distributes them
by the dozens to neighbors and friends.
by the dozens to neighbors and friends.
130
357840
2960
i rozdaje tuzinami
sąsiadom i przyjaciołom.
sąsiadom i przyjaciołom.
06:13
And that's when I discovered
a low-fat, gluten-free diet
a low-fat, gluten-free diet
131
361560
3096
Wtedy odkryłam, że to nie dieta
niskotłuszczowa i bezglutenowa
niskotłuszczowa i bezglutenowa
06:16
is not what it takes
to live to 100 in the blue zone.
to live to 100 in the blue zone.
132
364680
2616
pomaga dożyć 100 lat
w niebieskiej strefie.
w niebieskiej strefie.
06:19
(Applause)
133
367320
3256
(Brawa)
06:22
Now, these centenarians' stories
along with the science that underpins them
along with the science that underpins them
134
370600
4616
Te historie stulatków podparte nauką
06:27
prompted me to ask myself
some questions too,
some questions too,
135
375240
2816
skłoniły mnie do zadania kilku pytań.
06:30
such as, when am I going to die
and how can I put that day off?
and how can I put that day off?
136
378080
3640
Kiedy umrę? Jak mogę oddalić ten dzień?
06:34
And as you will see,
the answer is not what we expect.
the answer is not what we expect.
137
382320
3720
Jak zobaczycie,
odpowiedź jest nieoczekiwana.
odpowiedź jest nieoczekiwana.
06:38
Julianne Holt-Lunstad is a researcher
at Brigham Young University
at Brigham Young University
138
386840
3896
Julianne Holt-Lunstad jest naukowcem
na Uniwersytecie Brighama Younga.
na Uniwersytecie Brighama Younga.
06:42
and she addressed this very question
139
390760
1896
Szukała odpowiedzi na to pytanie,
06:44
in a series of studies
140
392680
1496
robiąc serię badań
06:46
of tens of thousands of middle aged people
141
394200
2896
na dziesiątkach tysięcy ludzi
w średnim wieku,
w średnim wieku,
06:49
much like this audience here.
142
397120
2136
jak większość osób dziś na sali.
06:51
And she looked at every
aspect of their lifestyle:
aspect of their lifestyle:
143
399280
2936
Przyglądała się
każdemu aspektowi ich życia,
każdemu aspektowi ich życia,
06:54
their diet, their exercise,
144
402240
2136
jak dieta, ćwiczenia,
06:56
their marital status,
145
404400
1496
stan cywilny,
06:57
how often they went to the doctor,
146
405920
1656
częstotliwość wizyt u lekarza,
06:59
whether they smoked or drank, etc.
147
407600
2496
palenie czy picie i tak dalej.
07:02
She recorded all of this
148
410120
2216
Nagrała to
07:04
and then she and her colleagues
sat tight and waited for seven years
sat tight and waited for seven years
149
412360
4576
i ze swoimi współpracownikami
czekała spokojnie przez siedem lat,
czekała spokojnie przez siedem lat,
07:08
to see who would still be breathing.
150
416960
1720
patrząc, kto będzie nadal oddychał.
07:11
And of the people left standing,
151
419760
2120
A spośród tych, którzy zostali,
07:14
what reduced their chances
of dying the most?
of dying the most?
152
422880
3000
co najbardziej przyczyniło się
do zmniejszenia ryzyka śmierci?
do zmniejszenia ryzyka śmierci?
07:18
That was her question.
153
426440
1616
To było jej pytanie.
07:20
So let's now look at her data in summary,
154
428080
3536
Spójrzmy na podsumowanie wyników,
07:23
going from the least powerful
predictor to the strongest.
predictor to the strongest.
155
431640
4736
patrząc od najsłabszego
wskaźnika do najsilniejszego.
wskaźnika do najsilniejszego.
07:28
OK?
156
436400
1216
OK?
07:29
So clean air, which is great,
157
437640
2256
Czyste powietrze, co jest znakomite,
07:31
it doesn't predict how long you will live.
158
439920
2040
nie ma wpływu na długość życia.
07:35
Whether you have your hypertension treated
159
443000
2736
Jeśli leczycie nadciśnienie,
07:37
is good.
160
445760
1336
to dobrze.
07:39
Still not a strong predictor.
161
447120
1776
Ale nadal nie jest to silny wskaźnik.
07:40
Whether you're lean or overweight,
you can stop feeling guilty about this,
you can stop feeling guilty about this,
162
448920
3496
I chudzi, i otyli mogą
pozbyć się poczucia winy,
pozbyć się poczucia winy,
07:44
because it's only in third place.
163
452440
2376
bo ten wskaźnik jest na trzecim miejscu.
07:46
How much exercise you get is next,
164
454840
2496
Następne jest to, ile ćwiczycie.
07:49
still only a moderate predictor.
165
457360
2336
Nadal tylko średni wskaźnik.
07:51
Whether you've had a cardiac event
and you're in rehab and exercising,
and you're in rehab and exercising,
166
459720
4736
Jeśli mieliście problemy z sercem
i jesteście w trakcie rehabilitacji,
i jesteście w trakcie rehabilitacji,
07:56
getting higher now.
167
464480
1536
to idziemy wyżej.
07:58
Whether you've had a flu vaccine.
168
466040
1616
Czy szczepiliście się przeciw grypie.
07:59
Did anybody here know
169
467680
1256
Wiedzieliście,
08:00
that having a flu vaccine
protects you more than doing exercise?
protects you more than doing exercise?
170
468960
3800
że szczepionka przeciw grypie
chroni was bardziej niż ćwiczenie?
chroni was bardziej niż ćwiczenie?
08:06
Whether you were drinking and quit,
171
474720
2496
Czy piliście kiedyś,
08:09
or whether you're a moderate drinker,
172
477240
1976
czy pijecie umiarkowanie,
08:11
whether you don't smoke,
or if you did, whether you quit,
or if you did, whether you quit,
173
479240
3480
czy nie palicie
lub czy rzuciliście palenie.
lub czy rzuciliście palenie.
08:15
and getting towards the top predictors
174
483560
3616
Dochodząc do najsilniejszych wskaźników,
08:19
are two features of your social life.
175
487200
3536
mamy dwie cechy życia społecznego.
08:22
First, your close relationships.
176
490760
2376
Pierwsza - bliskie relacje.
08:25
These are the people
that you can call on for a loan
that you can call on for a loan
177
493160
4296
To ludzie, których można
poprosić o pożyczkę
poprosić o pożyczkę
08:29
if you need money suddenly,
178
497480
2616
w nagłej potrzebie,
08:32
who will call the doctor
if you're not feeling well
if you're not feeling well
179
500120
2576
którzy wezwą lekarza,
jeśli poczujecie się źle,
jeśli poczujecie się źle,
08:34
or who will take you to the hospital,
180
502720
1816
lub zawiozą was do szpitala,
08:36
or who will sit with you
if you're having an existential crisis,
if you're having an existential crisis,
181
504560
4816
którzy będą przy was
podczas kryzysu egzystencjalnego,
podczas kryzysu egzystencjalnego,
08:41
if you're in despair.
182
509400
1976
w czasie rozpaczy.
08:43
Those people, that little clutch of people
183
511400
2615
Ta garstka ludzi,
08:46
are a strong predictor, if you have them,
of how long you'll live.
of how long you'll live.
184
514039
3537
jeśli ich macie, jest mocnym
wskaźnikiem długiego życia.
wskaźnikiem długiego życia.
08:49
And then something that surprised me,
185
517600
2336
A teraz coś, co mnie zaskoczyło,
08:51
something that's called
social integration.
social integration.
186
519960
2616
tak zwana integracja społeczna,
08:54
This means how much
you interact with people
you interact with people
187
522600
4056
czyli jak współżyjecie z ludźmi
08:58
as you move through your day.
188
526680
1400
spotykanymi każdego dnia.
09:00
How many people do you talk to?
189
528760
2096
Z iloma osobami rozmawiacie?
09:02
And these mean both
your weak and your strong bonds,
your weak and your strong bonds,
190
530880
3576
Chodzi tu zarówno o silne i słabe więzi,
09:06
so not just the people
you're really close to,
you're really close to,
191
534480
2496
czyli nie tylko o osoby,
z którymi jesteście blisko,
z którymi jesteście blisko,
09:09
who mean a lot to you,
192
537000
1376
którzy dużo dla was znaczą,
09:10
but, like, do you talk to the guy
who every day makes you your coffee?
who every day makes you your coffee?
193
538400
4536
ale czy rozmawiacie z gościem,
który codziennie robi wam kawę?
który codziennie robi wam kawę?
09:14
Do you talk to the postman?
194
542960
1776
Albo z listonoszem?
09:16
Do you talk to the woman who walks
by your house every day with her dog?
by your house every day with her dog?
195
544760
3456
Z kobietą, która codziennie
spaceruje z psem koło waszego domu?
spaceruje z psem koło waszego domu?
09:20
Do you play bridge or poker,
have a book club?
have a book club?
196
548240
2976
Czy gracie w brydża lub pokera?
Czy należycie do klubu książki?
Czy należycie do klubu książki?
09:23
Those interactions
are one of the strongest predictors
are one of the strongest predictors
197
551240
3176
Te wzajemne relacje są jednym
z najsilniejszych wskaźników
z najsilniejszych wskaźników
09:26
of how long you'll live.
198
554440
1336
długiego życia.
09:27
Now, this leads me to the next question:
199
555800
1960
Dochodzimy do kolejnego pytania.
09:30
if we now spend more time online
than on any other activity,
than on any other activity,
200
558840
5416
Jeśli spędzamy więcej czasu online
niż na innych czynnościach,
niż na innych czynnościach,
09:36
including sleeping,
201
564280
1656
łącznie ze snem,
09:37
we're now up to 11 hours a day,
202
565960
2176
a obecnie to 11 godzin dziennie,
09:40
one hour more than last year, by the way,
203
568160
2496
godzinę więcej niż w zeszłym roku,
09:42
does it make a difference?
204
570680
1816
czy to ma znaczenie?
09:44
Why distinguish
between interacting in person
between interacting in person
205
572520
4016
Dlaczego jest różnica między
komunikowaniem się na żywo,
komunikowaniem się na żywo,
09:48
and interacting via social media?
206
576560
2216
a tym przez media społecznościowe?
09:50
Is it the same thing as being there
207
578800
2856
Czy bycie z dziećmi jest tym samym,
09:53
if you're in contact constantly
with your kids through text, for example?
with your kids through text, for example?
208
581680
3680
co ciągły kontakt z nimi przez SMS-y?
09:58
Well, the short answer
to the question is no,
to the question is no,
209
586200
2136
Odpowiadając krótko - nie,
10:00
it's not the same thing.
210
588360
1656
to nie to samo.
10:02
Face-to-face contact releases
a whole cascade of neurotransmitters,
a whole cascade of neurotransmitters,
211
590040
4816
Kontakt twarzą w twarz uwalnia
kaskadę neuroprzekaźników,
kaskadę neuroprzekaźników,
10:06
and like a vaccine,
they protect you now in the present
they protect you now in the present
212
594880
3296
które jak szczepionka chronią nas teraz
10:10
and well into the future.
213
598200
1856
i na przyszłość.
10:12
So simply making
eye contact with somebody,
eye contact with somebody,
214
600080
2520
Wystarczy kontakt wzrokowy,
10:15
shaking hands, giving somebody a high-five
215
603600
2576
podanie dłoni, przybicie piątki,
10:18
is enough to release oxytocin,
216
606200
2056
żeby wytworzyła się oksytocyna,
10:20
which increases your level of trust
217
608280
2216
która podnosi poziom zaufania
10:22
and it lowers your cortisol levels.
218
610520
1840
i obniża poziom kortyzolu,
10:24
So it lowers your stress.
219
612920
1840
czyli zmniejsza stres.
10:27
And dopamine is generated,
which gives us a little high
which gives us a little high
220
615440
2816
Wytwarza się dopamina,
która daje uczucie rozluźnienia
która daje uczucie rozluźnienia
10:30
and it kills pain.
221
618280
1216
i łagodzi ból.
10:31
It's like a naturally produced morphine.
222
619520
2920
To jak naturalnie produkowana morfina.
10:35
Now, all of this passes
under our conscious radar,
under our conscious radar,
223
623160
2696
Uchodzi to uwadze naszej świadomości
10:37
which is why we conflate
online activity with the real thing.
online activity with the real thing.
224
625880
3680
i dlatego kojarzymy kontakt online
z czymś prawdziwym.
z czymś prawdziwym.
10:42
But we do have evidence now,
fresh evidence,
fresh evidence,
225
630200
2336
Ale mamy nowe dowody,
10:44
that there is a difference.
226
632560
1336
że to nie to samo.
10:45
So let's look at some of the neuroscience.
227
633920
2056
Spójrzmy na pewne zagadnienia
z neurobiologii.
z neurobiologii.
10:48
Elizabeth Redcay, a neuroscientist
at the University of Maryland,
at the University of Maryland,
228
636000
3296
Elizabeth Redcay, neurobiolog
z Uniwersytetu w Maryland,
z Uniwersytetu w Maryland,
10:51
tried to map the difference
229
639320
1816
próbowała pokazać różnice
10:53
between what goes on in our brains
when we interact in person
when we interact in person
230
641160
3656
w reakcji mózgu na komunikację na żywo
10:56
versus when we're watching
something that's static.
something that's static.
231
644840
3216
w porównaniu do obserwacji
czegoś statycznego.
czegoś statycznego.
11:00
And what she did was
she compared the brain function
she compared the brain function
232
648080
2429
Porównała funkcjonowanie mózgu
11:02
of two groups of people,
233
650533
2043
u dwóch grup ludzi,
11:04
those interacting live with her
234
652600
3296
tych komunikujących się na żywo
11:07
or with one of her research associates
235
655920
2136
z nią lub jednym z jej asystentów
11:10
in a dynamic conversation,
236
658080
2176
w dynamicznej konwersacji,
11:12
and she compared that
to the brain activity of people
to the brain activity of people
237
660280
2496
z aktywnością mózgu ludzi,
11:14
who were watching her talk
about the same subject
about the same subject
238
662800
3736
którzy oglądali jej prelekcję
na ten sam temat,
na ten sam temat,
11:18
but in a canned video, like on YouTube.
239
666560
2480
ale z nagrania video, jak YouTube.
11:21
And by the way, if you want to know
240
669880
1696
Jeśli chcecie wiedzieć,
11:23
how she fit two people
in an MRI scanner at the same time,
in an MRI scanner at the same time,
241
671600
2816
jak zmieściła dwie osoby
na raz w skanerze MRI,
na raz w skanerze MRI,
11:26
talk to me later.
242
674440
1200
spytajcie mnie później.
11:28
So what's the difference?
243
676360
2400
Jaka jest zatem różnica?
11:31
This is your brain
on real social interaction.
on real social interaction.
244
679280
2720
To jest wasz mózg
podczas rzeczywistej rozmowy.
podczas rzeczywistej rozmowy.
11:34
What you're seeing
is the difference in brain activity
is the difference in brain activity
245
682840
2896
Widzicie różnicę w aktywności mózgu
11:37
between interacting in person
and taking in static content.
and taking in static content.
246
685760
5136
między komunikacją osobistą a statyczną.
11:42
In orange, you see the brain areas
that are associated with attention,
that are associated with attention,
247
690920
4976
Na pomarańczowo widać
obszar mózgu kojarzony z uwagą,
obszar mózgu kojarzony z uwagą,
11:47
social intelligence --
248
695920
1216
inteligencją społeczną,
11:49
that means anticipating
what somebody else is thinking
what somebody else is thinking
249
697160
2576
czyli przewidywaniem tego,
co rozmówca myśli,
co rozmówca myśli,
11:51
and feeling and planning --
250
699760
1736
czuje i planuje,
11:53
and emotional reward.
251
701520
1536
i emocjonalną nagrodą.
11:55
And these areas become much more engaged
252
703080
2776
Ten obszar jest bardziej aktywny,
11:57
when we're interacting
with a live partner.
with a live partner.
253
705880
2280
kiedy komunikujemy się z kimś na żywo.
12:02
Now, these richer brain signatures
254
710120
2696
Bogatsze sygnatury mózgu
12:04
might be why recruiters
from Fortune 500 companies
from Fortune 500 companies
255
712840
4056
mogły powodować, że osoby
rekrutujące do firm z Fortune 500
rekrutujące do firm z Fortune 500
12:08
evaluating candidates
256
716920
1936
wyżej oceniały inteligencję kandydatów,
12:10
thought that the candidates were smarter
257
718880
2776
słysząc ich głos,
12:13
when they heard their voices
258
721680
1480
12:16
compared to when they just
read their pitches in a text, for example,
read their pitches in a text, for example,
259
724160
3256
niż tylko czytając o nich tekst,
12:19
or an email or a letter.
260
727440
1416
maila czy list.
12:20
Now, our voices and body language
convey a rich signal.
convey a rich signal.
261
728880
2776
Głos i języka ciała
przekazują silny sygnał.
przekazują silny sygnał.
12:23
It shows that we're thinking, feeling,
262
731680
2016
Pokazują, że myślimy, czujemy,
12:25
sentient human beings
263
733720
1656
jesteśmy wrażliwą istotą ludzką,
12:27
who are much more than an algorithm.
264
735400
2496
która jest czymś więcej niż algorytmem.
12:29
Now, this research by Nicholas Epley
265
737920
2056
Badanie Nicholasa Epleya
12:32
at the University of Chicago
Business School
Business School
266
740000
3280
ze Szkoły Biznesu Uniwersytetu Chicago
12:36
is quite amazing because
it tells us a simple thing.
it tells us a simple thing.
267
744440
2680
jest dość zadziwiające,
bo mówi nam o prostej rzeczy.
bo mówi nam o prostej rzeczy.
12:39
If somebody hears your voice,
268
747760
2056
Kiedy ktoś słyszy twój głos,
12:41
they think you're smarter.
269
749840
1320
myśli, że jesteś mądrzejszy.
12:43
I mean, that's quite a simple thing.
270
751840
2080
To dość proste.
12:47
Now, to return to the beginning,
271
755320
1920
Wracając do początku,
12:50
why do women live longer than men?
272
758040
1896
dlaczego kobiety żyją dłużej od mężczyzn?
12:51
And one major reason
is that women are more likely
is that women are more likely
273
759960
2336
Głównie dlatego, że kobiety
przywiązują większą wagę
przywiązują większą wagę
12:54
to prioritize and groom
their face-to-face relationships
their face-to-face relationships
274
762320
3376
do relacji twarzą w twarz
12:57
over their lifespans.
275
765720
1656
w ciągu całego życia.
12:59
Fresh evidence shows
276
767400
1656
Nowe dowody pokazują,
13:01
that these in-person friendships
277
769080
1696
że przyjaźń w realu
13:02
create a biological force field
against disease and decline.
against disease and decline.
278
770800
3976
wytwarza biologiczne pole siłowe
wobec chorób i różnych trudności.
wobec chorób i różnych trudności.
13:06
And it's not just true of humans
279
774800
2176
Nie dotyczy to tylko ludzi,
13:09
but their primate relations,
our primate relations as well.
our primate relations as well.
280
777000
3376
ale też relacji w świecie naczelnych.
13:12
Anthropologist Joan Silk's work
shows that female baboons
shows that female baboons
281
780400
3656
Antropolożka Joan Silk pokazuje,
że samice pawiana,
że samice pawiana,
13:16
who have a core of female friends
282
784080
2896
które mają grupkę stałych przyjaciółek,
13:19
show lower levels of stress
via their cortisol levels,
via their cortisol levels,
283
787000
3576
wykazują niższy poziom stresu,
czyli mniej kortyzolu,
czyli mniej kortyzolu,
13:22
they live longer and they have
more surviving offspring.
more surviving offspring.
284
790600
3480
żyją dłużej, a ich młode mają
większe szanse na przetrwanie.
większe szanse na przetrwanie.
13:26
At least three stable relationships.
285
794640
2376
Przynajmniej trzy stałe relacje.
13:29
That was the magic number.
286
797040
1496
Magiczna liczba.
13:30
Think about it.
287
798560
1216
Pomyślcie o tym.
13:31
I hope you guys have three.
288
799800
1286
Mam nadzieję, że macie trzy.
13:34
The power of such face-to-face contact
289
802440
3280
Dzięki sile kontaktu twarzą w twarz
13:38
is really why there are
the lowest rates of dementia
the lowest rates of dementia
290
806480
2816
notujemy najniższy poziom demencji
13:41
among people who are socially engaged.
291
809320
2816
wśród ludzi zaangażowanych społecznie.
13:44
It's why women who have breast cancer
292
812160
1816
Dlatego kobiety z rakiem piersi
13:46
are four times more likely
to survive their disease than loners are.
to survive their disease than loners are.
293
814000
5296
mają cztery razy większe szanse
na przeżycie, jeśli nie są samotne.
na przeżycie, jeśli nie są samotne.
13:51
Why men who've had a stroke
who meet regularly to play poker
who meet regularly to play poker
294
819320
3976
Dlatego mężczyźni po wylewie,
którzy regularnie spotykają się na pokera,
którzy regularnie spotykają się na pokera,
13:55
or to have coffee
295
823320
1656
na kawę,
13:57
or to play old-timer's hockey --
296
825000
2256
na hokeja dla seniorów,
13:59
I'm Canadian, after all --
297
827280
1296
w końcu jestem Kanadyjką...
14:00
(Laughter)
298
828600
1136
(Śmiech)
14:01
are better protected
by that social contact
by that social contact
299
829760
2496
są lepiej chronieni
przez taki kontakt społeczny
przez taki kontakt społeczny
14:04
than they are by medication.
300
832280
2016
niż przez leki.
14:06
Why men who've had a stroke
who meet regularly --
who meet regularly --
301
834320
3096
Dlatego mężczyźni po wylewie,
którzy spotykają się regularnie,
którzy spotykają się regularnie,
właśnie tak mogą najlepiej sobie pomóc,
14:09
this is something very
powerful they can do.
powerful they can do.
302
837440
2456
14:11
This face-to-face contact
provides stunning benefits,
provides stunning benefits,
303
839920
3696
Kontakt twarzą w twarz
przynosi zadziwiające korzyści,
przynosi zadziwiające korzyści,
14:15
yet now almost a quarter of the population
says they have no one to talk to.
says they have no one to talk to.
304
843640
4480
a prawie ćwierć populacji twierdzi,
że nie ma z kim porozmawiać.
że nie ma z kim porozmawiać.
14:21
We can do something about this.
305
849160
2336
Możemy coś z tym zrobić.
14:23
Like Sardinian villagers,
306
851520
1776
Jak dla mieszkańców Sardynii,
14:25
it's a biological imperative
to know we belong,
to know we belong,
307
853320
3696
naszym celem biologicznym
jest przynależność.
jest przynależność.
14:29
and not just the women among us.
308
857040
2016
I nie chodzi tylko o kobiety.
14:31
Building in-person interaction
into our cities, into our workplaces,
into our cities, into our workplaces,
309
859080
4136
Budowanie osobistych relacji
w miastach, miejscach pracy,
w miastach, miejscach pracy,
14:35
into our agendas
310
863240
1480
terminarzach,
14:37
bolsters the immune system,
311
865840
1456
wzmacnia system immunologiczny,
14:39
sends feel-good hormones
surging through the bloodstream and brain
surging through the bloodstream and brain
312
867320
4016
wysyła do krwiobiegu i mózgu
hormony wywołujące dobre samopoczucie
hormony wywołujące dobre samopoczucie
14:43
and helps us live longer.
313
871360
1600
i pomaga dłużej żyć.
14:45
I call this building your village,
314
873840
2656
Nazywam to budowaniem swojego miasteczka,
14:48
and building it and sustaining it
is a matter of life and death.
is a matter of life and death.
315
876520
3600
a jego budowanie i utrzymanie
to sprawa życia i śmierci.
to sprawa życia i śmierci.
14:52
Thank you.
316
880760
1216
Dziękuję.
14:54
(Applause)
317
882000
3680
(Brawa)
15:00
Helen Walters: Susan, come back.
I have a question for you.
I have a question for you.
318
888130
2766
Helen Walters: Susan, wróć. Mam pytanie.
Zastanawiam się, czy jest
jakieś rozwiązanie pośrednie.
jakieś rozwiązanie pośrednie.
15:02
I'm wondering if there's a middle path.
319
890920
1896
Mówisz o łączeniu neuroprzekaźników
podczas kontaktu twarzą w twarz,
podczas kontaktu twarzą w twarz,
15:04
So you talk about the neurotransmitters
connecting when in face-to-face,
connecting when in face-to-face,
320
892840
3416
15:08
but what about digital technology?
321
896280
1656
a co z technologią cyfrową?
15:09
We've seen enormous improvements
in digital technology
in digital technology
322
897960
2576
Mamy tu niesamowite ulepszenia,
15:12
like FaceTime, things like that.
323
900560
2456
jak FaceTime, czy inne.
15:15
Does that work too?
324
903040
1256
Czy to też działa?
15:16
I mean, I see my nephew.
325
904320
1256
Obserwuję mojego siostrzeńca.
15:17
He plays Minecraft
and he's yelling at his friends.
and he's yelling at his friends.
326
905600
2416
Gra w Minecraft i krzyczy na kolegów.
15:20
It seems like he's connecting pretty well.
327
908040
2016
Wygląda na to, że ma z nimi dobry kontakt.
15:22
Is that useful? Is that helpful?
328
910080
1776
Czy to jest przydatne i pomocne?
15:23
Susan Pinker: Some of the data
are just emerging.
are just emerging.
329
911880
2336
Susan Pinker: Właśnie wychodzą
nowe wyniki badań.
nowe wyniki badań.
15:26
The data are so fresh
that the digital revolution happened
that the digital revolution happened
330
914240
2976
To są nowe dane,
15:29
and the health data trailed behind.
331
917240
2736
które podążają za rewolucją cyfrową.
15:32
So we're just learning,
332
920000
1376
Dopiero się uczymy,
15:33
but I would say
there are some improvements
there are some improvements
333
921400
2016
ale myślę, że są pewne rzeczy,
15:35
that we could make in the technology.
334
923440
1816
które można ulepszyć w technologii.
15:37
For example, the camera on your laptop
is at the top of the screen,
is at the top of the screen,
335
925280
3456
Na przykład, kamerka w laptopie
jest na górze ekranu,
jest na górze ekranu,
15:40
so for example, when you're
looking into the screen,
looking into the screen,
336
928760
3056
więc kiedy patrzysz na ekran,
15:43
you're not actually making eye contact.
337
931840
1896
nie utrzymujesz kontaktu wzrokowego.
15:45
So something as simple
as even just looking into the camera
as even just looking into the camera
338
933760
3176
Nawet patrzenie w kamerkę
15:48
can increase those neurotransmitters,
339
936960
2256
może zwiększyć ilość neuroprzekaźników
15:51
or maybe changing
the position of the camera.
the position of the camera.
340
939240
2576
albo zmiana pozycji kamerki.
15:53
So it's not identical, but I think
we are getting closer with the technology.
we are getting closer with the technology.
341
941840
3696
To nie to samo, ale myślę,
że idzie nam coraz lepiej z technologią.
że idzie nam coraz lepiej z technologią.
15:57
HW: Great. Thank you so much.
342
945560
1736
HW: Świetnie. Dziękuję bardzo.
15:59
SP: Thank you.
343
947320
1216
SP: Dziękuję.
16:00
(Applause)
344
948560
1150
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Susan Pinker - Developmental psychologistSusan Pinker reveals how in-person social interactions are not only necessary for human happiness but also could be a key to health and longevity.
Why you should listen
In her award-winning book The Sexual Paradox, psychologist Susan Pinker argued that biological differences could play an unexpectedly large role in creating classroom, lifespan and workplace gender gaps. With The Village Effect, she tracks another current: how social, face-to-face interactions are critical not only for our happiness but also for our survival, and how technology can isolate us from these life-saving bonds. As she writes: "Neglecting to keep in close contact with people who are important to you is at least as dangerous to your health as a pack-a-day cigarette habit, hypertension or obesity."
In addition to her books, Pinker writes a column for the Wall Street Journal, "Mind and Matter," which illuminates surprising advances in human behavior research. Pinker’s numerous writings (including her weekly columns "Problem Solving" and "The Business Brain") have appeared in the Guardian, the New York Times and Financial Times, among many others.
Susan Pinker | Speaker | TED.com