ABOUT THE SPEAKERS

Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.

Why you should listen

Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.

What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.

Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.

Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)

Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.

Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.

More profile about the speaker
Hans Rosling | Speaker | TED.com

Ola Rosling - Director of the Gapminder Foundation
Ola Rosling is the director and co-founder of the Gapminder Foundation. Previously, he was the Google Public Data product manager.

Why you should listen

To fight devastating ignorance, we have to be more systematic about spreading facts that matter. In this talk with Hans Rosling, Ola teaches 4 ways to quickly learn more about the world of facts.

More profile about the speaker
Ola Rosling | Speaker | TED.com

TEDSalon Berlin 2014

Hans and Ola Rosling: How not to be ignorant about the world

Hans dhe Ola Rosling: Si të mos jemi injorantë për botën?

Filmed: 2014-06-23

Readability: 3.3

5,377,171 views

Sa informacion keni për botën? Hans Rosling, me diagramat e tij të famshme mbi popullimin global, të dhënat e shëndetit dhe të ardhurave (dhe me shkopin e tij super të gjatë) provon se ka shumë mundësi të gaboheni për atë që ju mendoni se e dini. Merrni pjesë në lojën e tij me pyetje-përgjigje me auditorin - më pas, mësoni katër mënyrat që të bëheni sa më pak injorantë nga djali i Hansit, Ola.

Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bioOla Rosling - Director of the Gapminder Foundation
Ola Rosling is the director and co-founder of the Gapminder Foundation. Previously, he was the Google Public Data product manager. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12

Hans Rosling: I'm going to ask you

0

663

2403

Do ju bëj

00:15

three multiple choice questions.

1

3066

1325

tre pyetje me alternativa.

00:16

Use this device. Use this device to answer.

2

4391

3731

Përdorni këtë pajisje për t’u përgjigjur.

00:20

The first question is, how did the number

3

8122

2555

Pyetja e parë është:

00:22

of deaths per year

4

10677

2121

Si ka ndryshuar numri i vdekjeve

00:24

from natural disaster,

5

12798

1292

nga shkaqet natyrore

00:26

how did that change during the last century?

6

14090

2601

gjatë shekullit të fundit?

00:28

Did it more than double,

7

16691

1379

A është dyfishuar,

00:30

did it remain about the same in the world as a whole,

8

18070

2782

ka mbetur e njëjta shifër në botë

00:32

or did it decrease to less than half?

9

20852

2374

apo ka rënë më pak se gjysma?

00:35

Please answer A, B or C.

10

23226

2404

Ju lutem, zgjidhni A, B, ose C.

00:37

I see lots of answers. This is much
faster than I do it at universities.

11

25630

4100

Po shoh shumë përgjigje.
Kjo po ecën më shpejt se në fakultete.

00:41

They are so slow. They keep
thinking, thinking, thinking.

12

29730

3157

Ata janë shumë të avashtë.
Rrinë tërë kohës duke vrarë mendjen.

00:44

Oh, very, very good.

13

32887

2022

Shumë mirë!

00:46

And we go to the next question.

14

34909

1863

Kalojmë te pyetja e radhës.

00:48

So how long did women 30 years old

15

36772

2659

Për sa kohë femrat tridhjetë vjeçe

00:51

in the world go to school:

16

39431

2096

kanë ndjekur shkollën:

00:53

seven years, five years or three years?

17

41527

2034

shtatë, pesë apo tre vjet?

00:55

A, B or C? Please answer.

18

43561

6503

A, B, ose C?
Zgjidhni, ju lutem.

01:02

And we go to the next question.

19

50064

2038

Kalojmë te pyetja tjetër.

01:04

In the last 20 years, how did the percentage

20

52102

3921

Gjatë njëzet viteve të fundit,
sa ka ndryshuar

01:08

of people in the world

21

56023

1827

përqindja e njerëzve

01:09

who live in extreme poverty change?

22

57850

2217

që jetojnë në varfëri ekstreme,

01:12

Extreme poverty — not having
enough food for the day.

23

60067

2561

që nuk kanë ushqim të mjaftueshëm?

01:14

Did it almost double,

24

62628

2061

A është dyfishuar,

ka mbetur pothuajse e njëjtë

01:16

did it remain more or less the same,

25

64689

1549

01:18

or did it halve?

26

66238

1513

apo është përgjysmuar?

01:19

A, B or C?

27

67751

4020

A, B apo C?

01:23

Now, answers.

28

71771

3156

Tani, përgjigjet.

01:26

You see,

29

74927

1094

Siç e shikoni,

01:28

deaths from natural disasters in the world,

30

76021

1725

vdekjet në botë nga shkaqet natyrore

01:29

you can see it from this graph here,

31

77746

1922

në grafik

01:31

from 1900 to 2000.

32

79668

2780

nga vitet 1900-2000.

01:34

In 1900, there was about half a million people

33

82448

3255

Më 1990, rreth gjysmë millioni

01:37

who died every year from natural disasters:

34

85703

2087

vdiqën në vit nga shkaqet natyrore:

01:39

floods, earthquakes, volcanic
eruption, whatever, droughts.

35

87790

5097

përmbytje, tërmete, vullkanet, thatësira.

01:44

And then, how did that change?

36

92887

2720

Si ndryshoi kjo?

01:47

Gapminder asked the public in Sweden.

37

95607

3486

Fondacioni “Gapminder”

01:51

This is how they answered.

38

99093

1859

i pyeti njerëzit në Suedi.

01:52

The Swedish public answered like this:

39

100952

1929

Ja përgjigja e suedezëve:

01:54

Fifty percent thought it had doubled,

40

102881

1472

50% menduan se është dyfishuar,

01:56

38 percent said it's more or less the same,

41

104353

2205

38 përqind thanë që nuk ka ndryshuar,

01:58

12 said it had halved.

42

106558

2098

12 përqind thanë që është përgjysmuar.

02:00

This is the best data from the disaster researchers,

43

108656

2652

Këto janë të dhënat
nga studiuesit e fatkeqësive,

02:03

and it goes up and down,

44

111308

2966

ka lëvizje në numër,

02:06

and it goes to the Second World War,

45

114274

2552

përfshin dhe luftën e Dytë Botërore,

02:08

and after that it starts to fall and it keeps falling

46

116826

3400

pas luftës numri fillon të bjerë

02:12

and it's down to much less than half.

47

120226

1846

dhe shkon në më pak se gjysma.

02:14

The world has been much, much more capable

48

122072

2608

Përgjatë viteve,

02:16

as the decades go by

49

124680

1614

bota ka treguar

02:18

to protect people from this, you know.

50

126294

2391

se mundet t’i mbrojë njerëzit nga kjo.

02:20

So only 12 percent of the Swedes know this.

51

128685

2866

Vetëm 12 përqind e suedezëve e dinë këtë.

02:23

So I went to the zoo and I asked the chimps.

52

131551

2491

Shkova te kopshti zoologjik
dhe i pyeta shimpazetë.

02:26

(Laughter) (Applause)

53

134042

9846

(Të qeshura) (Duartrokitje)

02:39

The chimps don't watch the evening news,

54

147458

3799

Ata nuk i ndjekin lajmet e mbrëmjes,

02:43

so the chimps,

55

151257

1458

dhanë përgjigje të rastit,

02:44

they choose by random, so the
Swedes answer worse than random.

56

152715

3432

suedezët dhanë përgjigje aspak të sakta.

02:48

Now how did you do?

57

156147

2939

Si e dinit ju?

02:51

That's you.

58

159086

2962

Këto janë përgjigjet tuaja.

02:54

You were beaten by the chimps.

59

162048

2225

Jua kanë kaluar shimpazetë!

02:56

(Laughter)

60

164273

1790

(Të qeshura)

02:58

But it was close.

61

166063

2975

I ishit afruar përgjigjes.

03:01

You were three times better than the Swedes,

62

169038

4021

Ju ishit tre here më të saktë se suedezët,

03:05

but that's not enough.

63

173059

1243

por nuk mjafton kjo.

03:06

You shouldn't compare yourself to Swedes.

64

174302

2582

Nuk keni pse ta krahasoni
veten me suedezët.

03:08

You must have higher ambitions in the world.

65

176884

3531

Duhet të synoni më lart në jetë.

03:12

Let's look at the next answer here: women in school.

66

180415

3408

I hedhim një sy përgjigjes së radhës:
gratë në shkollë.

03:15

Here, you can see men went eight years.

67

183823

2016

Burrat kanë shkuar për tetë vjet.

03:17

How long did women go to school?

68

185839

1781

Po gratë?

03:19

Well, we asked the Swedes like this,

69

187620

2749

I pyetëm suedezët,

03:22

and that gives you a hint, doesn't it?

70

190369

2217

kjo mënyrë ju tregon diçka, apo jo?

03:24

The right answer is probably the one

71

192586

2362

Përgjigjja e saktë është e vetmja që

03:26

the fewest Swedes picked, isn't it?

72

194948

2735

shumë pak suedezë e kanë zgjedhur.

03:29

(Laughter)

73

197683

1503

(Të qeshura)

03:31

Let's see, let's see. Here we come.

74

199186

2438

I hedhim një sy. Ja ku është.

03:33

Yes, yes, yes, women have almost caught up.

75

201624

4401

Pothuajse edhe gratë kanë bërë aq vite shkollë

03:38

This is the U.S. public.

76

206025

3413

Kjo është nga amerikanët.

03:41

And this is you. Here you come.

77

209438

3875

Përgjigjia juaj është kjo.

03:45

Ooh.

78

213313

4012

Ja ku është!

03:49

Well, congratulations, you're
twice as good as the Swedes,

79

217325

1829

Urime, jeni të saktë aq sa suedezët,

03:51

but you don't need me —

80

219154

2420

nuk keni nevojë për mua.

03:53

So how come? I think it's like this,

81

221574

4814

Si ka mundësi?
Them se të gjithë janë të vetëdijshëm

03:58

that everyone is aware that there are countries

82

226388

2722

ku vajzat kanë shumë vështirësi.

04:01

and there are areas

83

229110

1104

se ka shtete

04:02

where girls have great difficulties.

84

230214

2138

ku vajzat kanë shumë vështirësi.

04:04

They are stopped when they go to school,

85

232352

1908

Që i kanë të penguar të shkojnë në shkollë

04:06

and it's disgusting.

86

234260

2065

dhe kjo është gjë e neveritshme.

04:08

But in the majority of the world,

87

236325

1897

Në pjesën më të madhe të botës,

04:10

where most people in the world live,

88

238222

1687

ku jetojnë shumica e njerëzve,

04:11

most countries, girls today go to school

89

239909

2982

vajzat dhe djemtë shkojnë në shkollë,

04:14

as long as boys, more or less.

90

242891

2539

për të njëjtën kohë, pak a shumë.

04:17

That doesn't mean that gender equity is achieved,

91

245430

2059

Kjo s'do thotë që është arritur
barazia gjinore,

04:19

not at all.

92

247489

2084

aspak.

04:21

They still are confined to terrible, terrible limitations,

93

249573

4541

Akoma janë pre e
kushtëzimeve të tmerrshme

04:26

but schooling is there in the world today.

94

254114

2232

por arsimimi mundësohet në ditët e sotme.

04:28

Now, we miss the majority.

95

256346

4095

Kemi lënë mënjanë pjesën më të madhe.

Kur jepni përgjigje,
ndikoheni nga vendet më të këqija,

04:32

When you answer, you answer
according to the worst places,

96

260441

3323

04:35

and there you are right, but you miss the majority.

97

263764

2856

keni të drejtë,
por nuk përfshini pjesën më të madhe.

04:38

What about poverty?

98

266620

1476

Po varfëria?

04:40

Well, it's very clear that poverty here

99

268096

2903

Është e qartë që këtu varfëria

04:42

was almost halved,

100

270999

1775

ishte pothuajse përgjysmuar dhe

04:44

and in U.S., when we asked the public,

101

272774

1679

kur pyetëm në Amerikë,

04:46

only five percent got it right.

102

274453

3984

vetëm pese përqind
dhanë përgjigje të saktë.

04:50

And you?

103

278437

2869

Po ju?

04:53

Ah, you almost made it to the chimps.

104

281306

3858

Për pak sa s'paskeni arritur shimpazetë.

04:57

(Laughter) (Applause)

105

285164

2361

(Të qeshura) (Duartrokitje)

04:59

That little, just a few of you!

106

287525

5617

Vetëm pak nga ju!

05:05

There must be preconceived ideas, you know.

107

293142

3679

Ka ide paragjykuese.

05:08

And many in the rich countries,

108

296821

1794

Shumë njerëz në shtetet e pasura

05:10

they think that oh, we can never end extreme poverty.

109

298615

3660

mendojnë se s'mund t’a
zhdukim varfërinë ekstreme.

05:14

Of course they think so,

110

302275

1653

Sigurisht që mendojnë kështu,

05:15

because they don't even know what has happened.

111

303928

2964

për aq kohë sa s'e dinë
se çfarë ka ndodhur.

05:18

The first thing to think about the future

112

306892

2350

Gjëja e parë që duhet të dini
për të ardhmen

05:21

is to know about the present.

113

309242

2021

është të dini të tashmen.

05:23

These questions were a few of the first ones

114

311263

3052

Këto ishin disa nga pyetjet e para

05:26

in the pilot phase of the Ignorance Project

115

314315

3385

në fazën pilot të projektit “Injoranca”

05:29

in Gapminder Foundation that we run,

116

317700

3020

në fondacionin “Gapminder” që zhvilluam.

05:32

and it was started, this project, last year

117

320720

2796

Ky projekt filloi vjet

05:35

by my boss, and also my son, Ola Rosling. (Laughter)

118

323516

4406

nga shefi im, që është edhe im bir,

05:39

He's cofounder and director,

119

327922

1582

Ola Rosling, themelues e drejtor.

05:41

and he wanted, Ola told me

120

329504

1544

Më tha që duhet

05:43

we have to be more systematic

121

331048

2560

të tregohemi më sistematik

05:45

when we fight devastating ignorance.

122

333608

1873

kur luftojmë injorancën rrënuese.

05:47

So already the pilots reveal this,

123

335481

2218

Modelet e para nxorën që shumë nga publiku

05:49

that so many in the public score worse than random,

124

337699

3210

përgjigjen më gabim
se sa ata që i takon rastësisht.

05:52

so we have to think about preconceived ideas,

125

340909

2083

Duhet të mendojmë
për idetë paragjykuese

05:54

and one of the main preconceived ideas

126

342992

2028

dhe një nga kryesoret prej tyre është

05:57

is about world income distribution.

127

345020

1869

shpërndarja e të ardhurave në botë.

05:58

Look here. This is how it was in 1975.

128

346889

3831

Shikoni këtë. Kështu ishte më 1975.

06:02

It's the number of people on each income,

129

350720

3219

Është numri i njerëzve me të ardhurat,

06:05

from one dollar a day —

130

353939

2891

nga një dollar në ditë.

06:08

(Applause)

131

356830

2451

(Duartrokitje)

06:11

See, there was one hump here,

132

359281

2075

Kemi një ngritje këtu

06:13

around one dollar a day,

133

361356

1898

një dollar në ditë

06:15

and then there was one hump here

134

363254

1456

dhe një ngritje këtu

06:16

somewhere between 10 and 100 dollars.

135

364710

2015

mes 10-100 dollarëve.

06:18

The world was two groups.

136

366725

1746

Bota ishte e ndarë në dy grupe.

06:20

It was a camel world, like a camel with two humps,

137

368471

3610

Si deveja me dy gunga,

06:24

the poor ones and the rich ones,

138

372081

2012

gunga e të varfërve dhe ajo e të pasurve

06:26

and there were fewer in between.

139

374093

1564

dhe kishte shumë pak mes tyre.

06:27

But look how this has changed:

140

375657

2169

Shikoni si ka ndryshuar.

06:29

As I go forward, what has changed,

141

377826

1826

Numri i njerëzve

06:31

the world population has grown,

142

379652

1656

në botë është rritur

06:33

and the humps start to merge.

143

381308

2768

dhe gungat fillojnë të bashkohen.

06:36

The lower humps merged with the upper hump,

144

384076

2770

Gungat e vogla bashkohen me të madhen,
ikën deveja

06:38

and the camel dies and we have a dromedary world

145

386846

3127

dhe kemi botën gamile

06:41

with one hump only.

146

389973

2255

me vetëm një gungë.

06:44

The percent in poverty has decreased.

147

392228

1924

Përqindja në varfëri ekstreme ka rënë.

06:46

Still it's appalling

148

394152

1577

Është akoma i tmerrshëm fakti

06:47

that so many remain in extreme poverty.

149

395729

3201

që kanë mbetur kaq shumë
në varfëri ekstreme.

06:50

We still have this group, almost a billion, over there,

150

398930

3023

Kemi këtë grupin, pothuajse një milliard,

06:53

but that can be ended now.

151

401953

3049

por kjo mund të përfundojë shpejt.

06:57

The challenge we have now

152

405002

2303

Sfida tani është

06:59

is to get away from that,
understand where the majority is,

153

407305

2808

të largohemi nga kjo
të kuptojmë ku është pjesa më e madhe

07:02

and that is very clearly shown in this question.

154

410113

3244

dhe kjo shfaqet shumë qartë te pyetja.

07:05

We asked, what is the percentage of the world's

155

413357

2233

Pyetëm sa është përqindja
e fëmijëve një vjeç

07:07

one-year-old children who have got those

156

415590

1654

në botë
që kanë bërë vaksinat

07:09

basic vaccines against measles and other things

157

417244

2610

kryesore kundër fruthit
dhe kundër të tjerave

07:11

that we have had for many years:

158

419854

1493

që kemi patur për kaq vite:

07:13

20, 50 or 80 percent?

159

421347

2022

20, 50 apo 80 përqind?

07:15

Now, this is what the U.S.
public and the Swedish answered.

160

423369

4073

Kjo është përgjigjia e amerikanëve
dhe e suedezëve.

07:19

Look at the Swedish result:

161

427442

876

Ja suedezët.

07:20

you know what the right answer is.

162

428318

2062

Ju e dini përgjigjen e saktë.

07:22

(Laughter)

163

430380

3673

(Të qeshura)

07:26

Who the heck is a professor of
global health in that country?

164

434053

3503

Kush është ai profesori
i Shëndetit Botëror në atë vend?

07:29

Well, it's me. It's me.

165

437556

1672

Qenkam unë!

07:31

(Laughter)

166

439228

1962

(Të qeshura)

07:33

It's very difficult, this. It's very difficult.

167

441190

2482

Kjo është shumë e vështirë.

07:35

(Applause)

168

443672

3098

(Duartrokitje)

07:38

However, Ola's approach

169

446770

3714

Gjithësesi, rruga e Ola-s

07:42

to really measure what we know made headlines,

170

450484

3158

për të matur atë çfarë dimë bëri bujë

07:45

and CNN published these results on their web

171

453642

3063

dhe CNN-i i publikoi këto
rezultate në faqen e tyre,

07:48

and they had the questions there, millions answered,

172

456705

2147

kishin shfaqur pyetjet,
miliona u përgjigjën.

07:50

and I think there were about 2,000 comments,

173

458852

3482

Ishin diku te 2000 komente,

07:54

and this was one of the comments.

174

462334

2313

ky ishte njëri prej tyre.

07:56

"I bet no member of the media
passed the test," he said.

175

464647

3544

“Vë bast që asnjë anëtar i medias
s'e ka kaluar testin”.

08:00

So Ola told me, "Take these devices.

176

468191

2639

Ola më tha: “Merri këto pajisje.

08:02

You are invited to media conferences.

177

470830

1705

Je i ftuar në konferenca të medias.

08:04

Give it to them and measure what the media know."

178

472535

2277

Jepja atyre dhe mat çfarë di media.”

08:06

And ladies and gentlemen,

179

474812

1924

Zonja dhe zotërinj,

08:08

for the first time, the informal results

180

476736

2677

ju paraqesim për herë të parë
rezultatet jozyrtare

08:11

from a conference with U.S. media.

181

479413

3925

nga një konferencë me median amerikane.

08:15

And then, lately, from the European Union media.

182

483338

4886

Më pas nga media europiane.

08:20

(Laughter)

183

488224

1268

(Të qeshura)

08:21

You see, the problem is not that people

184

489492

2205

Problemi s'qëndron te njerëzit

08:23

don't read and listen to the media.

185

491697

1948

që s'lexojnë dhe s'dëgjojnë median.

08:25

The problem is that the
media doesn't know themselves.

186

493645

4219

Problemi është se media
nuk e njeh vetveten.

08:29

What shall we do about this, Ola?

187

497864

1581

Si t’ia bëjmë me këtë, Ola?

08:31

Do we have any ideas?

188

499445

1498

Kemi ndonjë ide?

08:32

(Applause)

189

500943

11094

(Duartrokitje)

08:44

Ola Rosling: Yes, I have an idea, but first,

190

512037

3709

Po, kam një ide, por në fillim

08:47

I'm so sorry that you were beaten by the chimps.

191

515746

3815

më vjen keq që ju mundën shimpazetë.

08:51

Fortunately, I will be able to comfort you

192

519561

2633

Për fat, mundem t’ju ngushëlloj

duke ju thënë se s'ishte faji juaj.

08:54

by showing why it was not your fault, actually.

193

522194

4559

08:58

Then, I will equip you with some tricks

194

526753

2022

Më pas, do ju pajis me ca marifete

09:00

for beating the chimps in the future.

195

528775

2090

që t’i mundni shimpazetë në të ardhmen.

09:02

That's basically what I will do.

196

530865

2214

Në parim, këtë do bëj.

09:05

But first, let's look at why are we so ignorant,

197

533079

2203

Të shikojmë arsyen pse jemi kaq injorantë,

09:07

and it all starts in this place.

198

535282

2607

gjithçka fillon në këtë vend.

09:09

It's Hudiksvall. It's a city in northern Sweden.

199

537889

3690

Është Hudiksvall,
një qytet në veri të Suedisë.

09:13

It's a neighborhood where I grew up,

200

541579

3797

Ndodhet një lagje ku jam rritur

09:17

and it's a neighborhood with a large problem.

201

545376

3601

dhe ka një problem goxha të madh.

09:20

Actually, it has exactly the same problem

202

548977

1986

Në fakt, ka po të njëjtin problem

09:22

which existed in all the neighborhoods

203

550963

2609

që ka ekzistuar në të gjitha lagjet

09:25

where you grew up as well.

204

553572

1348

ku jeni rritur dhe ju.

09:26

It was not representative. Okay?

205

554920

2662

Nuk është shembull tipik, dakort?

09:29

It gave me a very biased view

206

557582

2443

Më dha një ide shumë paragjykuese

09:32

of how life is on this planet.

207

560025

2348

se si është jeta në këtë planet.

09:34

So this is the first piece of the ignorance puzzle.

208

562373

2992

Kjo është copëza e parë
e gjëegjëzës së injorancës.

09:37

We have a personal bias.

209

565365

1272

Kemi paragjykime.

09:38

We have all different experiences

210

566637

2113

Të gjithë kemi përvoja të ndryshme

09:40

from communities and people we meet,

211

568750

1640

me komunitete dhe njerëz që takojmë

09:42

and on top of this, we start school,

212

570390

2987

dhe në krye të kësaj, fillojmë shkollën

09:45

and we add the next problem.

213

573377

1921

dhe shtojmë problemin tjetër.

09:47

Well, I like schools,

214

575298

1144

Mua më pëlqen shkolla,

09:48

but teachers tend to teach outdated worldviews,

215

576442

5087

por mësuesit kanë tendencën
të mësojnë pikëpamje antike

09:53

because they learned something
when they went to school,

216

581529

2601

sepse ata kanë mësuar diçka
kur ishin në shkollë

09:56

and now they describe this world to the students

217

584130

2553

dhe tani jua përshkruajnë botën studentëve

09:58

without any bad intentions,

218

586683

2206

pa një qëllim të keq

10:00

and those books, of course, that are printed

219

588889

2229

dhe këta libra të publikuar

10:03

are outdated in a world that changes.

220

591118

2931

kanë informacione të vjetra
në një botë ku vetëm ndryshon.

10:06

And there is really no practice

221

594049

1247

Në fakt, nuk ka procedura

10:07

to keep the teaching material up to date.

222

595296

3249

për të përditësuar përmbajtjen
e mësimdhënies në shkolla.

10:10

So that's what we are focusing on.

223

598545

1984

Këtu jemi përqëndruar.

10:12

So we have these outdated facts

224

600529

1569

Kemi fakte të vjetruara

10:14

added on top of our personal bias.

225

602098

2934

bashkë me paragjykimet personale.

10:17

What happens next is news, okay?

226

605032

2476

Ajo çfarë vjen pas është lajm i ri, apo jo?

10:19

An excellent journalist knows how to pick

227

607508

2517

Një gazetar i zoti di si të zgjedhë

10:22

the story that will make headlines,

228

610025

2406

ngjarjen që do bëjë bujë

10:24

and people will read it because it's sensational.

229

612431

2599

dhe njerëzit do ta lexojnë
sepse është sensacionale.

10:27

Unusual events are more interesting, no?

230

615030

3965

Ndodhitë e pazakonta janë
më tërheqëse, apo jo?

10:30

And they are exaggerated,

231

618995

1715

Janë të ekzagjeruara,

10:32

and especially things we're afraid of.

232

620710

3429

sidomos ngjarjet nga të cilat kemi frikë.

10:36

A shark attack on a Swedish person

233

624139

2428

Një peshkaqen sulmon një suedez,

10:38

will get headlines for weeks in Sweden.

234

626567

3715

kjo do bëjë bujë
për javë të tëra në Suedi.

10:42

So these three skewed sources of information

235

630282

3719

Ishte shumë e vështirë
t’u largoheshe këtyre tre burimeve

10:46

were really hard to get away from.

236

634001

3275

të shtrembëruara të informacionit.

10:49

They kind of bombard us

237

637276

1631

Na pushtojnë

10:50

and equip our mind with a lot of strange ideas,

238

638907

3806

dhe na e mbushin mendjen
me shumë ide të çuditshme

10:54

and on top of it we put the very thing

239

642713

2737

dhe, mbi të gjitha, nëse e fusim

10:57

that makes us humans, our human intuition.

240

645450

5266

atë çfarë na bën njerëz,
është edhe intuita jonë njerëzore.

11:02

It was good in evolution.

241

650716

2176

Ishte gjë e mirë për zhvillimin.

11:04

It helped us generalize

242

652892

1258

Na ndihmoi të përgjithësonim

11:06

and jump to conclusions very, very fast.

243

654150

2258

dhe të nxirrnim përfundime
shumë, shumë shpejt.

11:08

It helped us exaggerate what we were afraid of,

244

656408

3968

Na ndihmoi të ekzagjeronim
atë nga e cila kishim frikë

11:12

and we seek causality where there is none,

245

660376

3284

dhe kërkojmë viktima aty ku nuk ka fare

11:15

and we then get an illusion of confidence

246

663660

4937

dhe, pastaj, na krijohet
ai iluzioni i vetbesimit

11:20

where we believe that we are the best car drivers,

247

668597

3006

që ne jemi shoferët më të zotë,

11:23

above the average.

248

671603

1740

mbi mesataren.

Të gjithë iu përgjigjën pyetjes:

11:25

Everybody answered that question,

249

673343

1362

“Po, unë e ngas makinën më mirë”.

11:26

"Yeah, I drive cars better."

250

674705

1269

11:27

Okay, this was good evolutionarily,

251

675974

2297

Mirë, kjo ndikoi mirë te evolimi,

11:30

but now when it comes to the worldview,

252

678271

1833

por kur vjen puna
te pikëpamja e përgjithshme,

11:32

it is the exact reason why it's upside down.

253

680104

2862

për të njëjtën arsye është e përmbysur.

11:34

The trends that are increasing are instead falling,

254

682966

2923

Prirjet që po rriten,
në të vërtetë, po bien

11:37

and the other way around,

255

685889

1582

dhe anasjelltas,

11:39

and in this case, the chimps
use our intuition against us,

256

687471

4000

dhe në këtë rast, shmpazetë përdorin
intuitën tonë humane kundër nesh

11:43

and it becomes our weakness instead of our strength.

257

691471

3440

dhe kjo kthehet në dobësi për ne,
që duhet të jetë pika jonë e fortë.

11:46

It was supposed to be our strength, wasn't it?

258

694911

2483

Supozohej të ishte pika jonë
e fortë, apo jo?

11:49

So how do we solve such problems?

259

697394

2372

Si t’i zgjidhim probleme të këtilla?

11:51

First, we need to measure it,

260

699766

1675

Së pari, duhet të masim problemin,

11:53

and then we need to cure it.

261

701441

1402

pastaj t’a shërojmë.

11:54

So by measuring it we can understand

262

702843

2532

Duke e matur, kuptojmë

11:57

what is the pattern of ignorance.

263

705375

2324

strukturën e injorancës.

11:59

We started the pilot last year,

264

707699

1536

Vjet e filluam projektin

12:01

and now we're pretty sure that we will encounter

265

709235

2469

dhe tani jemi mëse të sigurt
se do ndeshemi

12:03

a lot of ignorance across the whole world,

266

711704

3581

me shumë injorancë përreth botës.

12:07

and the idea is really to

267

715285

3613

Ideja është t’a përshkallëzojmë

12:10

scale it up to all domains

268

718898

1977

atë te të gjitha fushat

12:12

or dimensions of global development,

269

720875

2548

apo dimensionet e zhvillimit global,

12:15

such as climate, endangered species, human rights,

270

723423

4082

si klimën, speciet në zhdukje,
të drejtat e njeriut,

12:19

gender equality, energy, finance.

271

727505

3210

barazia gjinore, energjia, ekonomia.

Të gjithë sektorët e ndryshëm kanë fakte

12:22

All different sectors have facts,

272

730715

2733

dhe janë organizatat
që po përpiqen të shpërndajnë

12:25

and there are organizations trying to spread

273

733448

1596

12:27

awareness about these facts.

274

735044

1926

ndërgjegjësimin për këto fakte.

12:28

So I've started actually contacting some of them,

275

736970

3704

Kam kontaktuar disa prej tyre,

12:32

like WWF and Amnesty International and UNICEF,

276

740674

3341

WWF, Amnesty International, UNICEF.

12:36

and asking them, what are your favorite facts

277

744015

2598

Cilat janë faktet tuaja të preferuara

12:38

which you think the public doesn't know?

278

746613

1893

që ju mendoni se publiku nuk i di?

12:40

Okay, I gather those facts.

279

748506

1578

I mblodha faktet.

12:42

Imagine a long list with, say, 250 facts.

280

750084

3535

Përfytyroni një listë të gjatë
prej 250 të dhënash.

12:45

And then we poll the public

281

753619

1299

U bëmë sondazh njerëzve

12:46

and see where they score worst.

282

754918

1937

dhe nxorëm ku dolën më keq.

12:48

So we get a shorter list

283

756855

1346

Nxjerrim një listë më të shkurtër

12:50

with the terrible results,

284

758201

1056

me rezultate të tmerrshme,

12:51

like some few examples from Hans,

285

759257

2549

si disa shembuj nga Hans

12:53

and we have no problem finding these kinds

286

761806

1917

nuk hasim asnjë problem në gjetjen

12:55

of terrible results.

287

763723

1215

e këtyre rezultateve.

12:56

Okay, this little shortlist, what
are we going to do with it?

288

764938

2845

Çfarë do bëjmë me
këtë listën e shkurtuar?

12:59

Well, we turn it into a knowledge certificate,

289

767783

4126

E kthejmë në një çertifikatë

13:03

a global knowledge certificate,

290

771909

1862

dijesh globale,

13:05

which you can use, if you're a large organization,

291

773771

2903

të cilën mund t’a përdorësh
nëse je shoqatë e madhe,

13:08

a school, a university, or maybe a news agency,

292

776674

3755

shkollë, universitet
apo edhe agjensi lajmesh

13:12

to certify yourself as globally knowledgeable.

293

780429

3628

që të çertifikosh
veten me njohuri globale.

13:16

Basically meaning, we don't hire people

294

784057

2963

Me pak fjalë, nuk punësojmë njerëz

13:19

who score like chimpanzees.

295

787020

2270

që mendojnë si shimpazetë.

13:21

Of course you shouldn't.

296

789290

2360

Sigurisht që nuk duhet.

13:23

So maybe 10 years from now,

297

791650

2271

Mbase pas 10 vitesh,

13:25

if this project succeeds,

298

793921

1992

nëse ky projekt ka sukses,

13:27

you will be sitting in an interview

299

795913

2248

do e gjeni veten të ulur në një intervistë

13:30

having to fill out this crazy global knowledge.

300

798161

4206

për të plotësuar
këtë njohuri të çmendur globale.

13:34

So now we come to the practical tricks.

301

802367

3363

Tani vijmë te marifetet praktike.

13:37

How are you going to succeed?

302

805730

1904

Si do ia arrini?

13:39

There is, of course, one way,

303

807634

3579

Ka një mënyrë

13:43

which is to sit down late nights

304

811213

1737

ku ulesh mbrëmjeve vonë

13:44

and learn all the facts by heart

305

812950

2155

dhe i mëson të gjitha faktet përmendësh

13:47

by reading all these reports.

306

815105

1768

duke i lexuar të gjitha këto raporte.

13:48

That will never happen, actually.

307

816873

2012

Në fakt, kjo s'do ndodhë kurrë.

13:50

Not even Hans thinks that's going to happen.

308

818885

2709

Edhe Hans kështu mendon.

13:53

People don't have that time.

309

821594

1373

Njerëzit nuk kanë kohë.

13:54

People like shortcuts, and here are the shortcuts.

310

822967

3383

Ju pëlqen rruga e shkurtër
dhe ja ku është.

13:58

We need to turn our intuition into strength again.

311

826350

2774

Duhet t’a rikthejmë intuitën tonë
në forcë përsëri.

14:01

We need to be able to generalize.

312

829124

1444

Duhet të përgjithësojmë.

14:02

So now I'm going to show you some tricks

313

830568

2105

Tani do ju tregoj disa marifete

14:04

where the misconceptions are turned around

314

832673

2550

ku idetë e gabuara kthehen

14:07

into rules of thumb.

315

835223

3208

në principe.

14:10

Let's start with the first misconception.

316

838431

2014

Fillojmë me idenë e parë të gabuar.

14:12

This is very widespread.

317

840445

1637

Kjo është e përhapur.

14:14

Everything is getting worse.

318

842082

1866

Çdo gjë po përkeqësohet.

14:15

You heard it. You thought it yourself.

319

843948

3270

E keni dëgjuar dhe ju.
E mendoni dhe ju vetë.

14:19

The other way to think is, most things improve.

320

847218

3029

Një tjetër mënyrë e të menduarit:
shumë gjëra përmirësohen.

14:22

So you're sitting with a question in front of you

321

850247

2136

Ndodhesh përballë një pyetje

14:24

and you're unsure. You should guess "improve."

322

852383

3233

dhe nuk je i sigurt.
Duhet të mendoni fjalën “përmirëso”.

14:27

Okay? Don't go for the worse.

323

855616

2984

Mos mendo për më të keqen.

14:30

That will help you score better on our tests.

324

858600

2363

Kjo ju ndihmon të dilni
më mirë në testet tona.

14:32

(Applause)

325

860963

1216

(Duartrokitje)

14:34

That was the first one.

326

862179

4226

Kjo është e para.

14:38

There are rich and poor

327

866405

1759

Ka të pasur dhe të varfër

14:40

and the gap is increasing.

328

868164

1466

dhe hendeku sa vjen e rritet.

14:41

It's a terrible inequality.

329

869630

1655

Është një pabarazi e padrejtë.

14:43

Yeah, it's an unequal world,

330

871285

2201

Po, është botë jo e barabartë,

14:45

but when you look at the data, it's one hump.

331

873486

2325

është vetëm një gungë, mirë?

14:47

Okay? If you feel unsure,

332

875811

1854

Nëse nuk je i sigurt,

14:49

go for "the most people are in the middle."

333

877665

2753

mendo se shumica e njerëzve
ndodhen në mes.

14:52

That's going to help you get the answer right.

334

880418

1983

Ju ndihmon të jepni përgjigjen e saktë.

14:54

Now, the next preconceived idea is

335

882401

3707

Tani, ideja tjetër e gabuar

14:58

first countries and people need to be very, very rich

336

886108

3625

është se në fillim vendet dhe njerëzit
duhet të jenë shumë të pasur

15:01

to get the social development

337

889733

2326

që të arrijnë zhvillimin social,

15:04

like girls in school and be ready for natural disasters.

338

892059

3451

vajzat të shkojnë në shkollë,
të jemi gati për fatkeqësitë natyrore.

15:07

No, no, no. That's wrong.

339

895510

1686

Në asnjë mënyrë!
Është gabim,

15:09

Look: that huge hump in the middle

340

897196

2120

shikoni, ajo gunga e madhe në mes

15:11

already have girls in school.

341

899316

2443

i dërgon tashmë vajzat në shkollë.

15:13

So if you are unsure, go for the

342

901759

2328

Kur të jesh i pasigurt, mendo se shumica

15:16

"the majority already have this,"

343

904087

1395

e kanë tashmë këtë,

15:17

like electricity and girls in
school, these kinds of things.

344

905482

3043

si energjinë apo vajzat
në shkolla, të tilla gjëra.

15:20

They're only rules of thumb,

345

908525

2216

Janë vetëm parime,

15:22

so of course they don't apply to everything,

346

910741

2390

sigurisht që nuk do zbatohen të gjitha,

15:25

but this is how you can generalize.

347

913131

1657

por kështu mund të përgjithësosh.

15:26

Let's look at the last one.

348

914788

1965

I hedhim një sy të fundit.

15:28

If something, yes, this is a good one,

349

916753

3301

Ky është një shembull i mirë.

15:32

sharks are dangerous.

350

920054

2173

Peshkaqenët janë të rrezikshëm.

15:34

No — well, yes, but they are not so important

351

922227

4399

por nuk janë aq të rëndësishëm

15:38

in the global statistics, that is what I'm saying.

352

926626

2976

në statistikat globale.

15:41

I actually, I'm very afraid of sharks.

353

929602

2531

Unë i kam shumë frikë peshkaqenët.

15:44

So as soon as I see a question
about things I'm afraid of,

354

932133

2844

Sapo dëgjoj një pyetje
për gjërat që i kam frikë,

15:46

which might be earthquakes, other religions,

355

934977

2933

tërmetet, fe të tjera,

15:49

maybe I'm afraid of terrorists or sharks,

356

937910

3038

terroristat, peshkaqenët,

15:52

anything that makes me feel,

357

940948

1159

çdo gjë që më frikëson,

15:54

assume you're going to exaggerate the problem.

358

942107

2501

pretendo se do e zmadhosh problemin.

15:56

That's a rule of thumb.

359

944608

1837

Ky është principi.

15:58

Of course there are dangerous
things that are also great.

360

946445

2159

Ka gjëra të rrezikshme
që janë edhe të mëdha.

16:00

Sharks kill very, very few.
That's how you should think.

361

948604

3585

Peshkaqenët vrasin shumë pak njerëz.
Këtë duhet të mendoni.

16:04

With these four rules of thumb,

362

952189

3738

Me këto tre parime,

16:07

you could probably answer better than the chimps,

363

955927

3360

mund të përgjigjeni më mirë
se shimpazetë,

16:11

because the chimps cannot do this.

364

959287

1954

sepse ata nuk e bëjnë dot këtë.

16:13

They cannot generalize these kinds of rules.

365

961241

2603

Nuk mund t’i përgjithësojnë
parime të këtilla.

16:15

And hopefully we can turn your world around

366

963844

4012

Me shpresën se
mund t’jua ndryshojmë botën,

16:19

and we're going to beat the chimps. Okay?

367

967856

2835

shimpazetë do i mundim.

16:22

(Applause)

368

970691

3921

(Duartrokitje)

16:31

That's a systematic approach.

369

979160

2088

Kjo është një teknikë sistematike.

16:33

Now the question, is this important?

370

981248

2564

Lind pyetja, a është kjo e rëndësishme?

16:35

Yeah, it's important to understand poverty,

371

983812

2726

Është e rëndësishme të kuptojmë

16:38

extreme poverty and how to fight it,

372

986538

3247

varfërinë ekstreme dhe si t’a luftojmë

16:41

and how to bring girls in school.

373

989785

2045

dhe si t’i sjellim vajzat në shkollë.

16:43

When we realize that actually it's
succeeding, we can understand it.

374

991830

4340

Kur bëhemi të vetëdijshëm se në të vërtetë
po arrin sukses, mund t’a kuptojmë.

16:48

But is it important for everyone else

375

996170

1812

A është e rëndësishme për të tjerët

16:49

who cares about the rich end of this scale?

376

997982

2454

që vrasin mendjen për të
pasurit e kësaj shkalle?

16:52

I would say yes, extremely important,

377

1000436

2044

Do thoja po, tmerrësisht e rëndësishme,

16:54

for the same reason.

378

1002480

1509

për të njëjtën arsye.

16:55

If you have a fact-based worldview of today,

379

1003989

3065

Nëse keni një pikëpamje
të bazuar në fakte për të tashmen,

16:59

you might have a chance to understand

380

1007054

1618

keni mundësinë të kuptoni

17:00

what's coming next in the future.

381

1008672

1754

se ç’do sjellë e ardhmja.

17:02

We're going back to these two humps in 1975.

382

1010426

2438

Do kthehemi te dy gungat më 1975.

17:04

That's when I was born,

383

1012864

1350

Atë vit kam lindur

17:06

and I selected the West.

384

1014214

3019

dhe zgjodha Perëndimin.

17:09

That's the current EU countries and North America.

385

1017233

4183

Janë shtetet aktuale e BE-së
dhe të Amerikës së Veriut.

17:13

Let's now see how the rest and the West compares

386

1021416

3383

Të shikojmë si krahasohen
pjesa tjetër me Perëndimin

17:16

in terms of how rich you are.

387

1024799

2081

duke marrë parasysh sa të pasur jeni.

17:18

These are the people who can afford

388

1026880

2251

Ka njerëz që mund t’a përballojnë

17:21

to fly abroad with an airplane for a vacation.

389

1029131

3578

fluturimin me avion për pushime.

17:24

In 1975, only 30 percent of them lived

390

1032709

3308

Më 1975, vetëm 30 përqind jetonin

17:28

outside EU and North America.

391

1036017

2967

jashtë BE-së dhe Amerikës së Veriut.

Por kjo ka ndryshuar, mirë?

17:30

But this has changed, okay?

392

1038984

2329

17:33

So first, let's look at the change up till today, 2014.

393

1041313

4743

T’i hedhim një sy ndryshimit
deri më sot, 2014.

17:38

Today it's 50/50.

394

1046056

1388

Sot është 50 me 50.

17:39

The Western domination is over, as of today.

395

1047444

3681

Në ditët e sotme, dominimi
perëndimor ka marrë fund.

17:43

That's nice. So what's going to happen next?

396

1051125

2199

Kjo është gjë e mirë.
Çfarë do ndodhë pastaj?

17:45

Do you see the big hump? Did you see how it moved?

397

1053324

3243

E shikoni gungën e madhe?
E shikoni si zhvendos?

17:48

I did a little experiment. I went to the IMF,
International Monetary Fund, website.

398

1056567

6031

Kam bërë një eksperiment të vogël.
Shkova te faqja e FMN-s.

17:54

They have a forecast for the next
five years of GDP per capita.

399

1062598

4163

Kanë një parashikim të PB për frymë
për pesë vitet e ardhshme.

17:58

So I can use that to go five years into the future,

400

1066761

3017

Mund t’a përdor këto duke marrë parasysh

18:01

assuming the income inequality
of each country is the same.

401

1069778

3335

që të ardhurat e pabarazisë
për çdo shtet mbeten të njëtja.

18:05

I did that, but I went even further.

402

1073113

1927

Shkova përtej kësaj.

18:07

I used those five years for the next 20 years

403

1075040

3178

I përdora këto pesë vite
për njëzet vitet e ardhshme

18:10

with the same speed, just as an
experiment what might actually happen.

404

1078218

5277

me të njëjtën shpejtësi, si
një eksperiment se çfarë mund të ndodhë.

18:15

Let's move into the future.

405

1083495

1367

Shkojmë në të ardhmen.

18:16

In 2020, it's 57 percent in the rest.

406

1084862

5220

Më 2020, pjesa tjetër ka 57 përqind.

18:22

In 2025, 63 percent.

407

1090082

3036

Më 2025, 63 përqind.
Në 2030, 68 përqind.

18:25

2030, 68. And in 2035, the West is
outnumbered in the rich consumer market.

408

1093118

9237

Në 2035, Perëndimi ka më shumë
në tregun e pasur të konsumatorit.

18:34

These are just projections of
GDP per capita into the future.

409

1102355

3347

Këto janë thjesht projektime të PB
për frymë për të ardhmen.

18:37

Seventy-three percent of the rich consumers

410

1105702

2355

73 përqind konsumatorëve
të pasur do jenë jashtë

18:40

are going to live outside North America and Europe.

411

1108057

3618

Amerikës së Veriut dhe Europës.

18:43

So yes, I think it's a good idea for
a company to use this certificate

412

1111675

4198

Ndaj, them se është ide e mirë
për një kompani të përdorë çertifikatën

18:47

to make sure to make fact-
based decisions in the future.

413

1115873

3407

të sigurohet për marrjen e vendimeve
të bazuara në faktë në të ardhmen.

18:51

Thank you very much.

414

1119280

1476

Shumë falemnderit.

18:52

(Applause)

415

1120756

2501

(Duartrokitje)

19:00

Bruno Giussani: Hans and Ola Rosling!

416

1128184

2052

Bruno Giussani: Hans and Ola Rosling!

Translated by Klem Gjuta
Reviewed by Helena Bedalli

ABOUT THE SPEAKERS

Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.

Why you should listen

Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.

What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.

Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.

Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)

Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.

Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.

More profile about the speaker
Hans Rosling | Speaker | TED.com

Ola Rosling - Director of the Gapminder Foundation
Ola Rosling is the director and co-founder of the Gapminder Foundation. Previously, he was the Google Public Data product manager.

Why you should listen

To fight devastating ignorance, we have to be more systematic about spreading facts that matter. In this talk with Hans Rosling, Ola teaches 4 ways to quickly learn more about the world of facts.

More profile about the speaker
Ola Rosling | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Hans dhe Ola Rosling: Si të mos jemi injorantë për botën? | TED Talk | TED.com