ABOUT THE SPEAKER
Esther Perel - Relationship therapist
Psychotherapist Esther Perel is changing the conversation on what it means to be in love and have a fulfilling sex life.

Why you should listen

For the first time in human history, couples aren’t having sex just to have kids; there’s room for sustained desire and long-term sexual relationships. But how? Perel, a licensed marriage and family therapist with a practice in New York, travels the world to help people answer this question. For her research she works across cultures and is fluent in nine languages. She coaches, consults and speaks regularly on erotic intelligence, trauma, sexual honesty and conflict resolution. She is the author of Mating in Captivity: Reconciling the Erotic and the Domestic. Her latest work focuses on infidelity: what it is, why happy people do it and how couples can recover from it. She aims to locate this very personal experience within a larger cultural context.

More profile about the speaker
Esther Perel | Speaker | TED.com
TED2015

Esther Perel: Rethinking infidelity ... a talk for anyone who has ever loved

Esther Perel: Rimendojmë pabesinë ... një fjalim për këdo që ka dashuruar ndonjëherë

Filmed:
14,857,688 views

Pabesia është tradhëtia përfundimtare. Por a duhet të jetë kështu? Terapistja e marrdhënieve Esther Perel, ekzaminon pse tradhëtojnë njerzit, zbulon se aferat janë kaq traumatike: sepse ato na kërcënojnë sigurinë emocionale. Në pabesi, ajo sheh diçka të papritur- një shpalosje të dëshirave dhe humbjes. Një fjalim që duhet parë nga gjithësecili që ka tradhëtuar, është tradhëtuar apo thjesht do një perspektivë e re për të kuptuar marrdhëniet.
- Relationship therapist
Psychotherapist Esther Perel is changing the conversation on what it means to be in love and have a fulfilling sex life. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Why do we cheat?
0
928
1421
Pse tradhëtojmë?
00:16
And why do happy people cheat?
1
4420
2508
Dhe pse njerëzit e lumtur tradhëtojnë?
00:20
And when we say "infidelity,"
what exactly do we mean?
2
8641
4806
Dhe kur themi “pabesi”,
çfarë nënkuptojmë saktësisht?
00:26
Is it a hookup, a love story,
paid sex, a chat room,
3
14207
6379
Nënkupton një bashkim, histori dashurie,
seks me pagesë, një dhomë chat-i,
00:32
a massage with a happy ending?
4
20586
2039
një masazh me fund të lumtur?
00:36
Why do we think that men cheat
out of boredom and fear of intimacy,
5
24356
5138
Pse mendojmë se burrat mashtrojnë nga
mërzija dhe frika e intimitetit,
00:41
but women cheat out of loneliness
and hunger for intimacy?
6
29494
4762
por gratë mashtrojnë nga vetmia
dhe etja për intimitet?
00:47
And is an affair always
the end of a relationship?
7
35769
4230
Dhe a përbën një aferë gjithmonë
fundin e një marrëdhënie?
00:53
For the past 10 years,
I have traveled the globe
8
41294
3196
Përgjatë 10 viteve të fundit,
kam udhëtuar nëpër botë
00:56
and worked extensively
with hundreds of couples
9
44490
3045
dhe kam punuar gjerësisht
me qindra çifte
00:59
who have been shattered by infidelity.
10
47535
2187
të cilët kanë qënë
shpartalluar nga tradhëtia.
01:02
There is one simple act of transgression
11
50999
3603
Është një akt i thjeshtë shkelje
01:06
that can rob a couple
of their relationship,
12
54641
4349
i cili mund t’i vjedhë
një çifti marrëdhënien e tyre,
01:11
their happiness and their
very identity: an affair.
13
59015
4230
lumturinë dhe thelbin
e identitetit të tyre: një aferë.
01:15
And yet, this extremely common
act is so poorly understood.
14
63903
5214
E megjithatë, ky akt ekstremisht
i zakonshëm është kaq pak i kuptuar.
01:22
So this talk is for anyone
who has ever loved.
15
70593
4631
Pra, ky diskutim është për cilindo
që ka dashuruar ndonjeherë.
01:29
Adultery has existed
since marriage was invented,
16
77681
3844
Tradhtia bashkëshortore ka ekzistuar
që kur u shpik martesa,
01:33
and so, too, the taboo against it.
17
81525
2545
po kështu dhe tabu-ja, kundër saj.
01:37
In fact, infidelity has a tenacity
that marriage can only envy,
18
85094
5733
Në fakt, tradhëtia ka një këmbëngulje që
martesa mund vetëm ta ketë zili,
01:42
so much so, that this is
the only commandment
19
90827
3458
aq e vërtetë është kjo saqë,
kjo është urdhëresa e vetme
01:46
that is repeated twice in the Bible:
20
94289
3932
që përsëritet dy herë në Bibël
01:50
once for doing it, and once
just for thinking about it.
21
98221
4104
një herë për kryerjen dhe herën tjetër
vetëm për të menduarit.
01:54
(Laughter)
22
102349
2246
(Të qeshura)
01:56
So how do we reconcile
what is universally forbidden,
23
104619
4303
Pra, si mund ta pajtojmë atë që
ndalohet universalisht,
02:00
yet universally practiced?
24
108922
2445
dhe po universalisht praktikohet?
02:05
Now, throughout history, men
practically had a license to cheat
25
113058
4978
Përgjatë historisë, burrat praktikisht
kishin licensë për të tradhetuar
02:10
with little consequence,
26
118036
2295
me pasoja minimale,
02:12
and supported by a host
of biological and evolutionary theories
27
120331
4408
dhe të mbështetur nga një mori teorish
biologjike dhe evolucionare
02:16
that justified their need to roam,
28
124739
2576
që justifikonin nevojën e tyre
për të bredhur,
02:19
so the double standard
is as old as adultery itself.
29
127315
3977
kështu që standardi i dyfishtë është aq
i vjetër sa dhe vetë adulteria.
02:24
But who knows what's really going on
under the sheets there, right?
30
132403
5313
Por kush e di se çfarë ndodh në të vërtetë
atje nën ҫarҫafë, apo jo?
02:29
Because when it comes to sex,
31
137920
1832
Sepse kur vjen fjala te seksi,
02:31
the pressure for men
is to boast and to exaggerate,
32
139776
4163
presioni për burrat
është që të mburren dhe ta egzagjerojnë,
02:35
but the pressure for women
is to hide, minimize and deny,
33
143939
5545
por presioni për gratë është ta fshehin,
minimizojnë dhe mohojnë,
02:41
which isn't surprising when you consider
that there are still nine countries
34
149484
4226
ҫka nuk është e habitshme kur kujton se
ka ende nëntë shtete
02:45
where women can be killed for straying.
35
153710
2524
ku gratë mund të vriten
për shmangje nga e duhura.
02:49
Now, monogamy used to be
one person for life.
36
157825
4595
Tani, monogamia nënkuptonte
një person për gjithë jetën.
02:54
Today, monogamy is one person at a time.
37
162912
2603
Sot, monogamia nënkupton
një person në një kohë.
02:58
(Laughter)
38
166268
1865
(Të qeshura)
03:00
(Applause)
39
168158
1865
(Duartrokitje)
03:04
I mean, many of you probably have said,
40
172364
1936
Them se, shumë prej jush mund keni thënë
03:06
"I am monogamous in all my relationships."
41
174300
2588
"Unë jam monogam në të gjitha
marrëdhëniet e mia."
03:09
(Laughter)
42
177460
2403
(Të qeshura)
03:12
We used to marry,
43
180617
1643
Dikur, në fillim martoheshim,
03:14
and had sex for the first time.
44
182260
1909
dhe bënim seks për herë të parë.
03:16
But now we marry,
45
184614
1462
Por tani ne martohemi,
03:18
and we stop having sex with others.
46
186076
1927
dhe ndalojmë së kryeri seks me të tjerët.
03:21
The fact is that monogamy
had nothing to do with love.
47
189455
4222
Fakti është se monogamia nuk kishte
të bënte fare me dashurinë.
03:26
Men relied on women's fidelity
48
194332
2563
Burrat mbështeteshin në
besnikërinë e grave
03:28
in order to know whose children these are,
49
196919
3040
në mënyrë që të dinin se kujt
i përkisnin fëmijët,
03:31
and who gets the cows when I die.
50
199959
2341
dhe kush do ta marrë lopën
kur të vdes unë.
03:36
Now, everyone wants to know
51
204205
2450
Tani, të gjithë duan të dinë
03:38
what percentage of people cheat.
52
206655
1748
sa përqind e njerëzve tradhëtojnë.
03:40
I've been asked that question
since I arrived at this conference.
53
208403
3231
Ma kanë bërë këtë pyetje
që kur kam ardhur në këtë konferencë.
03:43
(Laughter)
54
211658
2578
(Të qeshura)
03:46
It applies to you.
55
214260
1380
Kjo vlen edhe për ju.
03:48
But the definition of infidelity
keeps on expanding:
56
216466
4493
Por përcaktimi i tradhëtisë
vazhdon të zgjerohet
03:52
sexting, watching porn, staying
secretly active on dating apps.
57
220959
5062
sekstimi, të parit porno, qëndrimi aktiv
fshehurazi në aplikacionet e takimeve.
03:58
So because there is no
universally agreed-upon definition
58
226332
4485
Pra, duke qënë se nuk ka një përkufizim
të rënë dakord universalisht
04:02
of what even constitutes an infidelity,
59
230817
3139
mbi atë ҫka përbën tradhëti,
04:05
estimates vary widely,
from 26 percent to 75 percent.
60
233956
5630
vlerësimet ndryshojnë shumë,
nga 26 deri në 75 përqind.
04:12
But on top of it, we are
walking contradictions.
61
240728
3231
Por mbi të gjitha,
ne jemi kontradikta vetë.
04:16
So 95 percent of us will say
that it is terribly wrong
62
244173
3619
Pra, 95 përqind prej nesh thonë se
është tmerrësisht e gabuar
04:19
for our partner to lie
about having an affair,
63
247792
3177
që partneri jonë të gënjejë
në lidhje me pasjen e një afere,
04:22
but just about the same
amount of us will say
64
250969
2221
por po i njëjti numër
prej nesh do të thonë
04:25
that that's exactly what we
would do if we were having one.
65
253214
3134
se kjo është ekzakt ajo që do bënim
po të kishim vetë një aferë.
04:28
(Laughter)
66
256372
2436
(Të qeshura)
04:31
Now, I like this definition
of an affair --
67
259872
3705
Tani, më pëlqen ky përkufizim për aferat –
04:35
it brings together the three key elements:
68
263577
3749
sespe i bashkon të tre elementet kryesore
04:39
a secretive relationship,
which is the core structure of an affair;
69
267326
5706
një marrëdhënie e fshehtë, e cila
është struktura kryesore e një afere;
04:45
an emotional connection
to one degree or another;
70
273032
4794
një lidhje emocionale në një farë mase;
04:49
and a sexual alchemy.
71
277826
1640
dhe një alkimi seksuale.
04:52
And alchemy is the key word here,
72
280355
2982
Dhe alkimi është fjala kyçe këtu,
04:55
because the erotic frisson is such that
the kiss that you only imagine giving,
73
283337
6928
sepse frisoni erotik është i tillë që
puthja që vetëm e imagjinon të japësh,
05:02
can be as powerful and as enchanting
74
290265
3084
mund të jetë aq e fuqishme
dhe aq e këndshme
05:05
as hours of actual lovemaking.
75
293349
2490
sa orë të tëra aktuale duke bërë dashuri.
05:09
As Marcel Proust said,
76
297759
1556
Siç ka thënë dhe Marcel Proust,
05:11
it's our imagination that is responsible
for love, not the other person.
77
299340
5300
është imagjinata jonë që është përgjegjëse
për dashurinë, dhe jo personi tjetër.
05:17
So it's never been easier to cheat,
78
305902
3856
Pra, kurrë nuk ka qenë më e lehtë
të tradhëtohet,
05:21
and it's never been more
difficult to keep a secret.
79
309762
3473
dhe kurrë nuk ka qenë më e vështirë
për të ruajtur një sekret.
05:25
And never has infidelity exacted
such a psychological toll.
80
313999
4460
Dhe pabesia nuk ka kërkuar
një taksë të tillë psikologjike.
05:31
When marriage was an economic enterprise,
81
319975
3367
Kur martesa ishte
një ndërmarrje ekonomike,
05:35
infidelity threatened
our economic security.
82
323342
2966
pabesia kërcënonte
sigurinë tonë ekonomike.
05:39
But now that marriage
is a romantic arrangement,
83
327083
2876
Por tani që martesa është
një marrëveshje romantike,
05:41
infidelity threatens
our emotional security.
84
329959
3820
pabesia kërcënon sigurinë tonë emocionale.
05:45
Ironically, we used to turn to adultery --
85
333779
4261
Ironikisht, ne i jemi drejtuar tradhëtisë-
05:50
that was the space where
we sought pure love.
86
338040
3229
si hapësirë për të kërkuar
dashurinë e pastër.
05:53
But now that we seek love in marriage,
87
341293
2189
Por tani që ne kërkojmë dashuri
në martesë,
05:55
adultery destroys it.
88
343482
1660
tradhëtia e shkatërron.
05:58
Now, there are three ways that I think
infidelity hurts differently today.
89
346943
4404
Tani, ka tre mënyra me të cilat unë mendoj
se pabesia lëndon ndryshe sot.
06:05
We have a romantic ideal
in which we turn to one person
90
353800
5813
Ne kemi një ideal romantik në bazë
të të cilit i drejtohemi një personi
06:11
to fulfill an endless list of needs:
91
359613
3197
për të na përmbushur një listë
të pafund nevojash:
06:14
to be my greatest lover, my best friend,
92
362810
3600
të jetë dashuria ime më e madhe,
miku im më i mirë,
06:18
the best parent, my trusted confidant,
93
366410
3153
prindi më i mirë, i besuari im,
06:21
my emotional companion,
my intellectual equal.
94
369563
3094
miku im emocional,
i barabarti im intelektual.
06:25
And I am it: I'm chosen, I'm unique,
95
373625
4304
Dhe unë jam me AI/AJO:
unë jam i zgjedhuri, unë jam i veçantë,
06:29
I'm indispensable, I'm irreplaceable,
96
377929
3316
unë jam i domosdoshëm,
unë jam i pazëvendësueshëm,
06:33
I'm the one.
97
381245
1190
unë jam i duhuri.
06:35
And infidelity tells me I'm not.
98
383356
3158
Dhe tradhëtia më tregon se nuk jam.
06:39
It is the ultimate betrayal.
99
387308
1889
Kjo është tradhëtia e vërtetë.
06:41
Infidelity shatters
the grand ambition of love.
100
389999
3126
Tradhëtia na trondit
ambicien e madhe të dashurisë.
06:46
But if throughout history,
infidelity has always been painful,
101
394680
4881
Por nëse gjatë gjithë historisë,
tradhëtia ka qenë gjithmonë e dhimbshme,
06:51
today it is often traumatic,
102
399561
2358
sot ajo është shpesh traumatike,
06:53
because it threatens our sense of self.
103
401919
2801
sepse kërcënon imazhin e vetes tonë.
06:57
So my patient Fernando, he's plagued.
104
405054
2769
Pacienti im Fernando, është i rrënuar.
06:59
He goes on: "I thought I knew my life.
105
407847
2748
Ai vazhdon e thotë:
"Mendoja se e njihja jetën time.
07:02
I thought I knew who you were,
who we were as a couple, who I was.
106
410595
4206
Mendoja se e dija se kush ishe ti,
se kush ishim ne si çift, kush isha unë.
07:06
Now, I question everything."
107
414801
2221
Tani, dyshoj për çdo gjë."
07:09
Infidelity -- a violation of trust,
a crisis of identity.
108
417632
5187
Tradhëtia - një shkelje besimi,
një krizë identiteti.
07:14
"Can I ever trust you again?" he asks.
109
422819
2305
"A do të mund të
besoj sërisht tek ty?" pyet ai.
07:17
"Can I ever trust anyone again?"
110
425148
2302
"A do të mund të besoj
dikë tjetër përsëri?"
07:20
And this is also what my patient
Heather is telling me,
111
428824
3081
Dhe kjo është ajo ҫka më thotë
dhe pacientja ime Heather,
07:23
when she's talking to me
about her story with Nick.
112
431905
2627
kur është duke më folur
për historinë e saj me Nick.
07:26
Married, two kids.
113
434532
1450
E martuar, me dy fëmijë.
07:27
Nick just left on a business trip,
114
435982
2677
Nick sapo është larguar
në një udhëtim pune,
07:30
and Heather is playing
on his iPad with the boys,
115
438659
3531
dhe Heather është duke luajtur
në iPad e tij me djemtë,
07:34
when she sees a message
appear on the screen:
116
442190
2937
kur ajo e sheh një mesazh
që shfaqet në ekran:
07:37
"Can't wait to see you."
117
445127
1538
"Mezi po pres të të shoh."
07:39
Strange, she thinks,
we just saw each other.
118
447625
2429
E çuditshme, mendon ajo, ne sapo u pamë.
07:42
And then another message:
119
450863
1516
Dhe pastaj një mesazh tjetër:
07:44
"Can't wait to hold you in my arms."
120
452903
2237
"Mezi po pres të të mbaj në krahët e mi."
07:47
And Heather realizes
121
455999
2244
Dhe Heather e kupton
07:50
these are not for her.
122
458243
1368
këto mesazhe s'janë për të.
07:52
She also tells me
that her father had affairs,
123
460435
3373
Ajo gjithashtu më tregon se
babai i saj kishte afera,
07:55
but her mother, she found
one little receipt in the pocket,
124
463812
3941
por nëna e saj kish gjetur
një faturë të vogël në xhep,
07:59
and a little bit of lipstick
on the collar.
125
467777
2158
dhe pak buzëkuq në jakë.
08:03
Heather, she goes digging,
126
471221
3389
Heather, fillon gërmimin,
08:06
and she finds hundreds of messages,
127
474610
3063
dhe gjen me qindra mesazhe,
08:09
and photos exchanged
and desires expressed.
128
477673
3413
foto të shkëmbyera
dhe dëshira të shprehura.
08:13
The vivid details
of Nick's two-year affair
129
481420
2698
Detajet e gjalla të një afere
dy-vjeçare të Nick
08:16
unfold in front of her in real time,
130
484118
3182
shpalosen përballë saj në kohë reale.
08:19
And it made me think:
131
487999
1273
Dhe kjo më bëri të mendoj:
08:21
Affairs in the digital age
are death by a thousand cuts.
132
489272
5046
Aferat në epokën dixhitale janë
vdekje prej një mijë thikash.
08:27
But then we have another paradox
that we're dealing with these days.
133
495854
3259
Por ne kemi një tjetër paradoks
me të cilin përballemi këto kohë.
08:31
Because of this romantic ideal,
134
499113
2304
Për shkak të këtij ideali romantik,
08:33
we are relying on our partner's
fidelity with a unique fervor.
135
501417
5058
ne mbështetemi në besnikërinë e partnerit
me një entuziazëm të veçantë.
08:38
But we also have never
been more inclined to stray,
136
506999
3545
Por gjithashtu ne kurrë nuk kemi qenë
më të prirur se tani për të devijuar,
08:42
and not because we have new desires today,
137
510544
2711
dhe jo sepse kemi dëshira të reja sot,
08:45
but because we live in an era
138
513255
1746
por sepse jetojmë në një epokë
08:47
where we feel that we are
entitled to pursue our desires,
139
515001
3681
ku ndjejmë se është e drejta
jonë të ndjekim dëshirat tona,
08:50
because this is the culture
where I deserve to be happy.
140
518682
3456
sepse kjo është kultura
ku unë e meritoj të jem i/e lumtur.
08:55
And if we used to divorce
because we were unhappy,
141
523268
3763
Dhe nëse dikur kemi jemi divorcuar,
sepse ishim të palumtur,
08:59
today we divorce
because we could be happier.
142
527035
2829
sot divorcohemi,
sepse mund të jemi edhe më të lumtur.
09:03
And if divorce carried all the shame,
143
531562
3285
Dhe nëse divorci përmbante gjithë turpin,
09:06
today, choosing to stay when you can leave
144
534847
3891
sot, të zgjedhësh të qëndrosh,
kur mund të ikësh
09:10
is the new shame.
145
538738
1364
është turpi i ri.
09:12
So Heather, she can't talk to her friends
146
540657
2511
Pra Heather, nuk mund
të flasë me miqtë e saj,
09:15
because she's afraid that they
will judge her for still loving Nick,
147
543168
3261
sepse ka frikë se do ta gjykojnë
se pse e dashuron ende Nick,
09:18
and everywhere she turns,
she gets the same advice:
148
546429
3548
dhe ngado që kthehet,
merr të njëjtën këshillë:
09:21
Leave him. Throw the dog on the curb.
149
549977
2625
Lëre atë. Hidhe në rrugë qenin.
09:25
And if the situation were reversed,
Nick would be in the same situation.
150
553744
4993
Dhe nëse situata do ishte e anasjelltë,
Nick do të ish në të njëjtën situatë.
09:31
Staying is the new shame.
151
559070
2294
Të qëndruarit është turpi i ri.
09:35
So if we can divorce,
152
563395
2964
Pra, nëse ne mund të divorcohemi,
09:38
why do we still have affairs?
153
566359
2096
pse kemi ende afera?
09:41
Now, the typical assumption
is that if someone cheats,
154
569999
4564
Tani, supozimi tipik është se
në qoftë se dikush mashtron,
09:46
either there's something wrong
in your relationship or wrong with you.
155
574563
3845
ka diçka që nuk shkon
ose me marrëdhënien tuaj ose me ty.
09:51
But millions of people
can't all be pathological.
156
579440
3246
Por miliona njerëz
nuk mund të jenë të gjithë patologjikë.
09:56
The logic goes like this: If you
have everything you need at home,
157
584383
3908
Logjika është kjo:
Nëse ke gjithçka që të duhet në shtëpi,
10:00
then there is no need
to go looking elsewhere,
158
588291
3424
atëherë nuk ke nevojë
të kërkosh diku tjetër,
10:03
assuming that there is such
a thing as a perfect marriage
159
591715
3467
supozimi se ekziston diҫka e tillë
si martesa perfekte
10:07
that will inoculate us against wanderlust.
160
595187
2851
na injekton kundër dëshirës
së shfrenuar për bredhje.
10:11
But what if passion
has a finite shelf life?
161
599165
3334
Por, po sikur pasioni të ketë
një jetëzgjatje të limituar?
10:15
What if there are things
that even a good relationship
162
603624
3714
Po sikur të ketë gjëra që
as edhe një marrëdhënie e mirë
10:19
can never provide?
163
607338
1405
nuk mund t’i sigurojë kurrë?
10:22
If even happy people cheat,
164
610187
3015
Nëse edhe njerëzit e lumtur tradhëtojnë,
10:25
what is it about?
165
613202
1596
si është puna?
10:28
The vast majority of people
that I actually work with
166
616765
2876
Shumica dërrmuese e njerëzve
me të cilët punoj
10:31
are not at all chronic philanderers.
167
619641
2784
nuk janë aspak bredhës kronike.
10:34
They are often people who are
deeply monogamous in their beliefs,
168
622429
4046
Ata janë shpesh njerëz thellësisht
monogame në besimet e tyre,
10:38
and at least for their partner.
169
626475
1573
ose të paktën për partnerët e tyre.
10:40
But they find themselves in a conflict
170
628865
2636
Por e gjejnë veten në konflikt
10:43
between their values and their behavior.
171
631501
3039
ndërmjet vlerave dhe sjelljes së tyre.
10:47
They often are people who have
actually been faithful for decades,
172
635572
4363
Shpesh janë njerëz të cilët
kanë qëndruar besnik për dekada të tëra,
10:51
but one day they cross a line
173
639935
2639
por një ditë kapërcejnë një kufi
10:54
that they never thought they would cross,
174
642574
2473
që kurrë nuk mendonin se do ta kapërcenin,
10:57
and at the risk of losing everything.
175
645047
2747
dhe me rriskun e humbjes së gjithçkaje.
11:00
But for a glimmer of what?
176
648730
1905
Por, në shpërblim të çfarë?
11:03
Affairs are an act of betrayal,
177
651969
2640
Aferat janë një akt tradhëtie,
11:06
and they are also an expression
of longing and loss.
178
654609
3096
dhe gjithashtu janë një shprehje
e mallit dhe humbjes.
11:10
At the heart of an affair,
you will often find
179
658610
3918
Në zemër të një afere, shpesh gjen
11:14
a longing and a yearning
for an emotional connection,
180
662528
4261
një dëshirë dhe një shtysë të zjarrtë
për një lidhje emocionale,
11:18
for novelty, for freedom,
for autonomy, for sexual intensity,
181
666789
5770
për risi, për liri, për autonomi,
për intensitet seksual,
11:24
a wish to recapture
lost parts of ourselves
182
672559
3667
një dëshirë për të rimarrë
pjesë të humbura të vetvetes
11:28
or an attempt to bring back
vitality in the face of loss and tragedy.
183
676226
5314
ose një përpjekje për të risjellë
vitalitet përballë humbjes e tragjedisë.
11:34
I'm thinking about
another patient of mine, Priya,
184
682849
2917
Po mendoj për një paciente tjetër timen,
Priya,
11:37
who is blissfully married,
185
685766
2616
e cila është lumturisht e martuar,
11:40
loves her husband,
186
688382
1465
e do burrin e saj,
11:41
and would never want to hurt the man.
187
689847
2383
dhe nuk do të donte kurrë që ta lëndonte.
11:44
But she also tells me
188
692713
2118
Por ajo gjithashtu më tregon
11:46
that she's always done
what was expected of her:
189
694831
3174
se ka bërë gjithmonë
atë që pritej prej saj:
11:50
good girl, good wife, good mother,
190
698005
3680
vajzë e mirë, grua e mirë, nënë e mirë,
11:53
taking care of her immigrant parents.
191
701685
2992
kujdesej për prindërit e saj emigrantë.
11:56
Priya, she fell for the arborist
who removed the tree from her yard
192
704677
4512
Priya, u dashurua me pemëtarin
që hoqi pemën nga oborri i saj,
12:01
after Hurricane Sandy.
193
709214
1461
pas uraganit Sandy.
12:03
And with his truck and his tattoos,
he's quite the opposite of her.
194
711524
4563
Me kamionin dhe tatuazhet e tij,
ai është krejt e kundërta e saj.
12:09
But at 47, Priya's affair is about
the adolescence that she never had.
195
717547
5222
Por në moshën 47 vjeҫ afera e Priya lidhet
me adoleshencën që ajo s'e pati kurrë.
12:15
And her story highlights for me
that when we seek the gaze of another,
196
723753
5277
Dhe historia e saj më përforcon idenë se
kur kërkojmë vështrimin e një tjetri,
12:21
it isn't always our partner
that we are turning away from,
197
729030
4718
nuk kërkojmë gjithmonë
largimin nga partneri jonë,
12:25
but the person that
we have ourselves become.
198
733748
2837
por largimin nga personi që jemi bërë.
12:29
And it isn't so much that we're
looking for another person,
199
737728
3546
Dhe nuk ka shumë të bëjë me atë që
jemi duke kërkuar për një person tjetër,
12:33
as much as we are
looking for another self.
200
741274
3542
sesa me atë që jemi duke
kërkuar për një vete tjetër.
12:39
Now, all over the world,
201
747045
1557
Tani, në të gjithë botën,
12:40
there is one word that people
who have affairs always tell me.
202
748602
3856
ekziston një fjalë të cilën njerëzit
që kanë afera ma thonë gjithmonë.
12:45
They feel alive.
203
753030
1881
Ata ndjehen gjallë.
12:48
And they often will tell me
stories of recent losses --
204
756046
4240
Shpesh më tregojnë histori
të humbjeve të fundit -
12:52
of a parent who died,
205
760286
1855
të një prindi që ka vdekur,
12:54
and a friend that went too soon,
206
762141
2200
të një miku që iku shumë shpejt,
12:56
and bad news at the doctor.
207
764341
1800
dhe një lajm i keq nga mjeku.
12:59
Death and mortality often live
in the shadow of an affair,
208
767482
4656
Vdekja dhe vdekshmëria shpesh
jetojnë nën hijen e një afere,
13:04
because they raise these questions.
209
772138
2470
sepse ngrenë këto pyetje.
13:06
Is this it? Is there more?
210
774632
2904
A është kjo e gjitha? A ka më tepër?
13:09
Am I going on for another
25 years like this?
211
777901
3056
Do të vazhdoj kështu edhe
për 25 vjet të tjera?
13:13
Will I ever feel that thing again?
212
781870
2492
A do ta ndjej ndonjëherë atë gjë përsëri?
13:18
And it has led me to think
that perhaps these questions
213
786377
4411
Dhe kjo ka bërë të mendoj se
ndoshta këto janë pyetjet
13:22
are the ones that propel
people to cross the line,
214
790788
3159
që i shtyjnë njerëzit të kalojnë kufirin,
13:25
and that some affairs are
an attempt to beat back deadness,
215
793947
3992
dhe disa afera janë një përpjekje
për të mposhtur asgjësinë,
13:29
in an antidote to death.
216
797939
1796
në një antidot për vdekjen.
13:33
And contrary to what you may think,
217
801999
2868
Dhe në kundërshtim me
atë që mund të mendoni,
13:36
affairs are way less about sex,
and a lot more about desire:
218
804867
5036
aferat kanë të bëjnë më pak me seksin,
dhe shumë më tepër me dëshirën:
13:41
desire for attention,
desire to feel special,
219
809903
3489
dëshirë për vëmendje,
dëshirë për t'u ndjerë i veçantë,
13:45
desire to feel important.
220
813392
1916
dëshirën për t'u ndjerë i rëndësishëm.
13:48
And the very structure of an affair,
221
816237
3010
Dhe vetë struktura e një afere,
13:51
the fact that you can
never have your lover,
222
819247
2252
fakti se nuk mund ta kesh dashnorin tend,
13:53
keeps you wanting.
223
821503
1435
ju bën të doni.
13:54
That in itself is a desire machine,
224
822938
3021
Kjo në vetvete është një makineri dëshirë,
13:57
because the incompleteness, the ambiguity,
225
825959
2788
sepse paplotshmëria, ambiguiteti,
14:00
keeps you wanting
that which you can't have.
226
828747
2775
ju shtyn të doni atë që nuk mund ta keni.
14:05
Now some of you probably think
227
833641
1536
Disa prej jush ndoshta mendojnë
14:07
that affairs don't happen
in open relationships,
228
835177
3630
se aferat nuk ndodhin
në marrëdhëniet e hapura,
14:10
but they do.
229
838807
1191
por ja që ndodhin.
14:12
First of all, the conversation
about monogamy is not the same
230
840432
3130
Pikë së pari, biseda rreth monogamisë
nuk është e njëjtë
14:15
as the conversation about infidelity.
231
843562
2181
me bisedën rreth tradhtisë.
14:18
But the fact is that it seems
that even when we have
232
846468
3491
Por fakti është se edhe kur kemi
14:21
the freedom to have other sexual partners,
233
849959
2673
lirinë për të patur
partnerë të tjerë seksualë,
14:24
we still seem to be lured
by the power of the forbidden,
234
852632
4088
përsëri duket se joshemi
nga fuqia e së ndaluarës,
14:28
that if we do that which
we are not supposed to do,
235
856720
3487
se nëse bëjmë atë që nuk duhet ta bëjmë,
14:32
then we feel like we are really
doing what we want to.
236
860207
2799
atëherë ndjehemi sikur jemi
duke bërë atë që duam.
14:37
And I've also told
quite a few of my patients
237
865331
3604
dhe, shumë prej pacientëve të mi,
ju kam thënë
14:40
that if they could bring
into their relationships
238
868935
4601
se nëse ata sjellin në marrëdhëniet e tyre
14:45
one tenth of the boldness,
the imagination and the verve
239
873536
3631
një të dhjetën e guximit,
imagjinatën dhe entuziazmin
14:49
that they put into their affairs,
240
877167
1712
që vendosin në aferat e tyre,
14:50
they probably would never need to see me.
241
878879
2245
ndoshta kurrë nuk do t'ju duhej
të më takonin.
14:53
(Laughter)
242
881148
2000
(Të qeshura)
14:56
So how do we heal from an affair?
243
884362
2285
Pra si mund të shërohemi nga një aferë?
15:00
Desire runs deep.
244
888428
1919
Dëshira shkon thellë.
15:02
Betrayal runs deep.
245
890371
1871
Tradhëtia shkon thellë.
15:05
But it can be healed.
246
893266
1555
Por ajo mund të shërohet.
15:07
And some affairs are death knells
247
895999
2921
Dhe disa afera janë këmbana vdekje
15:10
for relationships that were
already dying on the vine.
248
898944
2738
për marrëdhënie të cilat
kanë qenë duke vdekur.
15:14
But others will jolt us
into new possibilities.
249
902753
3016
Por disa të tjera do të na
hedhin në mundësi të reja.
15:17
The fact is, the majority of couples
250
905953
1983
Fakti është se, shumica e çifteve
15:19
who have experienced
affairs stay together.
251
907936
2214
që kanë përjetuar një
aferë qëndrojnë bashkë.
15:22
But some of them will merely survive,
252
910766
2633
Por disa prej tyre
thjesht do të mbijetojnë,
15:25
and others will actually be able
to turn a crisis into an opportunity.
253
913399
4704
ndërsa të tjerët do të jenë në gjendje
ta kthejnë krizën në oportunitet.
15:30
They'll be able to turn this
into a generative experience.
254
918817
3643
Ata do të jenë në gjendje ta kthejnë
këtë në një përvojë rigjeneruese.
15:34
And I'm actually thinking even
more so for the deceived partner,
255
922484
3714
Dhe për me tepër mendoj këtë
për partnerin e mashtruar,
15:38
who will often say,
256
926222
1336
i cili shpesh thotë,
15:39
"You think I didn't want more?
257
927558
1807
"Mendon se dhe unë nuk doja më tepër?
15:41
But I'm not the one who did it."
258
929365
1842
Por s'isha unë që e bëra atë gjë."
15:43
But now that the affair is exposed,
259
931968
2142
Por tani që afera u zbulua,
15:46
they, too, get to claim more,
260
934110
2134
ata gjithashtu fillojnë
të kërkojnë më tepër,
15:48
and they no longer have
to uphold the status quo
261
936244
2642
dhe nuk u duhet më të
mbështesin status quo-në
15:50
that may not have been working
for them that well, either.
262
938886
2914
që mund të mos ketë funksionuar
dhe aq mirë as për ta.
15:56
I've noticed that a lot of couples,
263
944221
2889
Kam vënë re se shumë çifte,
15:59
in the immediate aftermath of an affair,
264
947110
2141
në vorbullën e menjëhershme
pas një afere,
16:01
because of this new disorder
that may actually lead to a new order,
265
949251
4336
për shkak të këtij çrregullimi të ri,
që në fakt mund të sjellë një rend të ri,
16:05
will have depths of conversations
with honesty and openness
266
953587
3582
do të kenë thellësi bisedash
të hapura dhe të ndershme
16:09
that they haven't had in decades.
267
957169
1655
siҫ nuk kanë patur në dekada.
16:11
And, partners who were
sexually indifferent
268
959743
2937
Dhe, partnerët që kanë qenë
indiferent seksualisht
16:14
find themselves suddenly
so lustfully voracious,
269
962680
2599
e gjejnë veten papritmas
kaq të pangopur në epsht,
16:17
they don't know where it's coming from.
270
965279
2535
sa nuk e kuptojnë nga po u vjen.
16:20
Something about the fear
of loss will rekindle desire,
271
968568
3953
Ka diçka në frikën e humbjes
që e rindez dëshirën,
16:24
and make way for an entirely
new kind of truth.
272
972521
3319
dhe hap rrugën për një lloj
krejt të ri të vërtete.
16:30
So when an affair is exposed,
273
978133
2871
Pra, kur ekspozohet një aferë,
16:33
what are some of the specific things
that couples can do?
274
981004
3161
cilat janë disa gjëra specifike
që mund të bëjnë çiftet?
16:38
We know from trauma that healing begins
275
986133
4071
Ne e dimë nga trauma që shërimi fillon
16:42
when the perpetrator
acknowledges their wrongdoing.
276
990204
3992
kur fajtori e pranon gabimin.
16:47
So for the partner who had the affair,
277
995339
3711
Kështu, për partnerin që ka patur aferën,
16:51
for Nick,
278
999050
1532
për Nick,
16:52
one thing is to end the affair,
279
1000582
1805
një gjë është t'i japë fund aferës,
16:54
but the other is the essential,
important act of expressing
280
1002387
4722
por tjetër është akti, thelbësor
dhe i rëndësishëm i shprehjes
16:59
guilt and remorse for hurting his wife.
281
1007109
3206
së fajit dhe keqardhjes
për lëndimin gruas së tij.
17:02
But the truth is
282
1010889
1375
Por e vërteta është
17:04
that I have noticed that quite a lot
of people who have affairs
283
1012264
3101
se unë kam vënë re se
shumë njerëz që kanë afera
17:07
may feel terribly guilty
for hurting their partner,
284
1015365
3098
mund të ndjehen tmerrësisht fajtorë
që kanë lënduar partnerin,
17:10
but they don't feel guilty
for the experience of the affair itself.
285
1018463
3213
por ata nuk ndjehen fajtorë
për përjetimin e aferës në vetvete.
17:14
And that distinction is important.
286
1022135
1841
Dhe ky dallim është i rëndësishëm.
17:17
And Nick, he needs to hold
vigil for the relationship.
287
1025230
3626
Dhe Nick, ai ka nevojë ta mbajë
të mbrojtur marrëdhënien.
17:21
He needs to become, for a while,
the protector of the boundaries.
288
1029253
3073
Ai ka nevojë që për një periudhë
të bëhet, mbrojtës i kufijve.
17:24
It's his responsibility to bring it up,
289
1032326
2623
Është përgjegjësia e tij
të kujdeset për të,
17:26
because if he thinks about it,
290
1034949
1980
sepse nëse mendon për të,
17:28
he can relieve Heather from the obsession,
291
1036929
3010
ai mund ta lehtësojë Heather
nga obsesioni,
17:31
and from having to make sure
that the affair isn't forgotten,
292
1039939
3210
dhe nga detyrimi për t’i siguruar
që afera ende nuk është harruar,
17:35
and that in itself
begins to restore trust.
293
1043149
3183
dhe kjo në vetvete
fillon të rivendosë besimin.
17:39
But for Heather,
294
1047570
1859
Por, për Heather,
17:41
or deceived partners,
295
1049429
1745
ose partnrët e mashtruar,
17:43
it is essential to do things
that bring back a sense of self-worth,
296
1051174
5338
është thelbësore të bëjë gjëra që sjellin
përsëri një ndjenjë vetë-vlerësimi,
17:48
to surround oneself with love
and with friends and activities
297
1056512
3733
ta rrethojnë veten me dashuri,
me miq dhe aktivitete
17:52
that give back joy
and meaning and identity.
298
1060249
3403
që ju japin gëzim, kuptim dhe identitet.
17:55
But even more important,
299
1063936
1933
Por akoma më e rëndësishme,
17:57
is to curb the curiosity
to mine for the sordid details --
300
1065869
4903
është të frenojnë kureshtjen
për të gërmuar në detajet e pista -
18:02
Where were you? Where did you do it?
301
1070772
2197
Ku ishe? Ku e ke bërë?
18:04
How often? Is she better
than me in bed? --
302
1072969
3022
Sa shpesh e keni bërë?
A është më mirë se unë në shtrat?-
18:07
questions that only inflict more pain,
303
1075991
2484
pyetje që vetëm të shkaktojnë
më shumë dhimbje,
18:10
and keep you awake at night.
304
1078475
1484
dhe të mbajnë zgjuar natën.
18:12
And instead, switch to what I call
the investigative questions,
305
1080674
4676
Dhe në vend të kësaj, të kalojnë në
ato që unë i quaj pyetje hetimore,
18:17
the ones that mine
the meaning and the motives --
306
1085350
3300
të cilat gërmojnë për
kuptimin dhe motivet -
18:20
What did this affair mean for you?
307
1088654
2473
Çfarë do të thotë kjo afere për ty?
18:23
What were you able to express
or experience there
308
1091127
2772
Çfarë ishe në gjendje të shprehje
ose përjetoje atje
18:25
that you could no longer do with me?
309
1093899
2255
që nuk mund ta bëje dot me mua?
18:28
What was it like for you
when you came home?
310
1096154
3032
Si ishte për ty kur ktheheshe në shtëpi?
18:31
What is it about us that you value?
311
1099186
3399
Cila është ajo gjë që vlerëson
në lidhjen tonë?
18:34
Are you pleased this is over?
312
1102585
2152
A je i kënaqur që kjo mori fund?
18:38
Every affair will redefine a relationship,
313
1106404
4321
Çdo aferë e ripërcakton një marrëdhënie,
18:42
and every couple will determine
314
1110725
2882
dhe çdo çift do të përcaktojë
18:45
what the legacy of the affair will be.
315
1113607
2535
se cila do të jetë vazhdimësia e aferës.
18:49
But affairs are here to stay,
and they're not going away.
316
1117649
3762
Por aferat kanë ardhur të qëndrojnë,
dhe nuk kanë për të ikur.
18:54
And the dilemmas of love and desire,
317
1122316
2643
Dhe dilemat e dashurisë dhe dëshirës,
18:56
they don't yield just simple answers
of black and white and good and bad,
318
1124959
5970
nuk japin përgjigje të thjeshta
bardh ose zi, të mira ose të këqija,
19:02
and victim and perpetrator.
319
1130929
1974
viktime ose dhunuesi.
19:06
Betrayal in a relationship
comes in many forms.
320
1134221
4075
Tradhëtia në një marrëdhënie
vjen në disa forma.
19:10
There are many ways
that we betray our partner:
321
1138296
2354
Ka shumë mënyra si
ne e tradhtojmë partnerin:
19:12
with contempt, with neglect,
322
1140650
2169
me përbuzje, me mospërfillje,
19:14
with indifference, with violence.
323
1142819
2473
me indiferencë, me dhunë.
19:17
Sexual betrayal is only
one way to hurt a partner.
324
1145999
3438
Tradhtia seksuale është vetëm një mënyrë
e të lënduarit të një partneri.
19:21
In other words, the victim of an affair
325
1149437
2604
Me fjalë të tjera, viktima e një afere
19:24
is not always the victim of the marriage.
326
1152041
2942
nuk është gjithmonë viktima e martesës.
19:29
Now, you've listened to me,
327
1157840
2208
Tani që më dëgjuat mua,
19:32
and I know what you're thinking:
328
1160048
2375
e di se çfarë jeni duke menduar:
19:34
She has a French accent,
she must be pro-affair.
329
1162423
3774
Ajo ka një theks francez,
ajo duhet të jetë pro-aferave.
19:38
(Laughter)
330
1166697
3302
(Të qeshura)
19:43
So, you're wrong.
331
1171761
1504
Por, gaboheni.
19:45
I am not French.
332
1173619
1555
Unë nuk jam Franceze.
19:47
(Laughter)
333
1175666
2453
(Të qeshura)
19:50
(Applause)
334
1178143
2880
(Duartrokitje)
19:53
And I'm not pro-affair.
335
1181602
1667
Dhe unë nuk jam pro-aferave.
19:56
But because I think that good
can come out of an affair,
336
1184674
4384
Por nga që mendoj se mund
të vijnë të mira nga një aferë,
20:01
I have often been asked
this very strange question:
337
1189058
3331
shpesh më kanë bërë këtë pyetje
shumë të çuditshme:
20:04
Would I ever recommend it?
338
1192413
1737
A do ta rekomandoja ndonjëherë atë?
20:07
Now, I would no more
recommend you have an affair
339
1195514
2991
Tani, do ta rekomandoja një aferë
20:10
than I would recommend you have cancer,
340
1198505
2544
po aq sa do të rekomandoja
që të kishit një kancer,
20:13
and yet we know that people
who have been ill
341
1201049
2703
megjithatë ne e dimë se njerëzit
që kanë qenë sëmurë
20:15
often talk about how their illness
has yielded them a new perspective.
342
1203752
4198
shpesh flasin për mënyrën se si sëmundja
u ka dhënë një perspektivë të re.
20:20
The main question that I've been asked
since I arrived at this conference
343
1208569
3337
Pyetja kryesore që më kanë bërë
që kur kam ardhur në këtë konferencë,
20:23
when I said I would talk
about infidelity is, for or against?
344
1211906
3511
kur thashë se do të flas për tradhëtinë,
ishte: pro apo kundër?
20:28
I said, "Yes."
345
1216488
1261
Unë thashë, "Po."
20:30
(Laughter)
346
1218162
2421
(Të qeshura)
20:33
I look at affairs from a dual perspective:
347
1221868
3637
Unë i shoh aferat nga një
perspektivë e dyfishtë:
20:37
hurt and betrayal on one side,
348
1225505
3648
lëndimi dhe tradhtia nga njëra anë,
20:41
growth and self-discovery on the other --
349
1229153
3356
dhe rritja dhe vetë-zbulimi
nga ana tjetër –
20:44
what it did to you,
and what it meant for me.
350
1232509
3096
ҫfarë të shkaktoi ty,
dhe çfarë kuptimi kish për mua.
20:48
And so when a couple comes to me
in the aftermath of an affair
351
1236621
4668
Dhe kështu, kur një çift vjen tek unë,
në periudhën pasi një aferë
20:53
that has been revealed,
352
1241289
1803
është zbuluar,
20:55
I will often tell them this:
353
1243092
2328
unë shpesh ju tregoj këtë atyre:
20:57
Today in the West,
354
1245420
2405
Sot në Perëndim,
20:59
most of us are going to have
two or three relationships
355
1247825
4879
shumica prej nesh do të kenë
dy ose tre marrëdhënie
21:04
or marriages,
356
1252704
1699
ose martesa,
21:06
and some of us are going
to do it with the same person.
357
1254403
3135
dhe disa prej nesh do ta bëjnë këtë
me të njëjtin person.
21:10
Your first marriage is over.
358
1258666
2245
Martesa juaj e parë ka marrë fund.
21:13
Would you like to create
a second one together?
359
1261633
2841
Do të ju pëlqente të krijonit
një të dytë së bashku?
21:17
Thank you.
360
1265164
1431
Faleminderit.
21:18
(Applause)
361
1266619
6634
(Duartrokitje)
Translated by Albana Telhai
Reviewed by Fexhrie Thaqi

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Esther Perel - Relationship therapist
Psychotherapist Esther Perel is changing the conversation on what it means to be in love and have a fulfilling sex life.

Why you should listen

For the first time in human history, couples aren’t having sex just to have kids; there’s room for sustained desire and long-term sexual relationships. But how? Perel, a licensed marriage and family therapist with a practice in New York, travels the world to help people answer this question. For her research she works across cultures and is fluent in nine languages. She coaches, consults and speaks regularly on erotic intelligence, trauma, sexual honesty and conflict resolution. She is the author of Mating in Captivity: Reconciling the Erotic and the Domestic. Her latest work focuses on infidelity: what it is, why happy people do it and how couples can recover from it. She aims to locate this very personal experience within a larger cultural context.

More profile about the speaker
Esther Perel | Speaker | TED.com