TED2003
Wade Davis: Dreams from endangered cultures
అంతరించి పోతున్న సంస్కృతులపైన వేడ్ డేవిస్
Filmed:
Readability: 4.7
4,012,783 views
With stunning photos and stories, National Geographic Explorer Wade Davis celebrates the extraordinary diversity of the world's indigenous cultures, which are disappearing from the planet at an alarming rate.
Wade Davis - Anthropologist, ethnobotanist
A National Geographic Explorer-in-Residence, Wade Davis has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.” Full bio
A National Geographic Explorer-in-Residence, Wade Davis has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.” Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
You know, one of the intense pleasures of travel
0
0
3000
మీకు తెలుసా, వివిధ ప్రా౦తాలను స౦దర్శి౦చడ౦లో ఎ౦త ఆన౦ద౦ ఉ౦టు౦దో
00:28
and one of the delights of ethnographic research
1
3000
2000
అదే సమయ౦లో మానవ జాతులపై జరిగే పరిశోధనలో పాల్గొనడ౦ మరి౦త సంతోషం కలిగిస్తు౦ది
00:30
is the opportunity to live amongst those
2
5000
2000
ఈ క్రమ౦లో ఇప్పటికీ తమ ప్రాచీన జీవన విధానాన్ని
00:32
who have not forgotten the old ways,
3
7000
2000
పాటిస్తున్న ప్రజలను కలుసుకునే అవకాశ౦ కలుగుతు౦ది
00:34
who still feel their past in the wind,
4
9000
3000
తమ గతం ఇంకా ఆ గాలుల్లోనే ఉందనుకుంటూ,
00:37
touch it in stones polished by rain,
5
12000
3000
వర్షపుచినుకులు కడిగే ఆ రాతిముక్కలను తడుముతూ,
00:40
taste it in the bitter leaves of plants.
6
15000
2000
వగరుగా ఉండే చెట్ల ఆకుల్ని తింటూ,
00:42
Just to know that Jaguar shamans still journey beyond the Milky Way,
7
17000
4000
పాలపుంతల అవతల ఇంకా మంత్రగాళ్లు తిరుగాడుతూ ఉంటారని నమ్ముతూ
00:46
or the myths of the Inuit elders still resonate with meaning,
8
21000
4000
లేదా తమ పూర్వీకులు చుట్టుపక్కల నడయాడుతూ తమని నడిపిస్తారని విశ్వసిస్తూ
00:50
or that in the Himalaya,
9
25000
2000
లేదా ఆ హిమాలయాల్లో ఉ౦డే
00:53
the Buddhists still pursue the breath of the Dharma,
10
28000
4000
బౌద్ధమతస్తుల్లా ధర్మం ఇంకా అక్కడే ఉందనే విశ్వాసంతో దాన్ని శ్వాసిస్తూ,
00:57
is to really remember the central revelation of anthropology,
11
32000
3000
మానవశాస్త్రం వెలికితీసే కీలక ఘట్టాల్ని గుర్తిస్తూ
01:00
and that is the idea that the world in which we live
12
35000
2000
మనం ప్రస్తుతం నివసిస్తున్న ఆధునిక ప్రపంచపు భావనల్లోని
01:03
does not exist in some absolute sense,
13
38000
2000
నమ్మకాల ఆధారంగా మనుగడసాగించలేదని తెలిసినా,
01:05
but is just one model of reality,
14
40000
1000
కానీ ఇది వాస్తవరూపంలో ఉన్న ఒక నమూనాగా,
01:06
the consequence of one particular set of adaptive choices
15
41000
4000
ఒకేవిధమైన జీవన విధానాన్ని శతాబ్దాలతరబడి కొనసాగించడం మూలంగా
01:10
that our lineage made, albeit successfully, many generations ago.
16
45000
4000
మన వంశాలు పుట్టుక, ఎన్నో తరతరాల క్రింద ఏర్పడి౦ది.
01:15
And of course, we all share the same adaptive imperatives.
17
50000
4000
ఎలాగూ, మనం అలవాటైన అలవాట్లనే పంచుకుంటుంటాము.
01:19
We're all born. We all bring our children into the world.
18
54000
2000
మనం ఇక్కడే జన్మించాము. మన వారసుల్ని ఈలోకంలోకి తీసుకొచ్చాము.
01:21
We go through initiation rites.
19
56000
2000
మనం యవ్వనంలోకి వచ్చే సంస్కారాలను జరుపుకుంటాం.
01:23
We have to deal with the inexorable separation of death,
20
58000
2000
మరణ౦ మనల్ని ఎడబాటుకు గురిచేస్తు౦దని తెలిసికూడా
01:25
so it shouldn't surprise us that we all sing, we all dance,
21
60000
4000
హాయిగా పాటలుపాడుకు౦టాఒ, నృత్యం చేస్తాం,
01:29
we all have art.
22
64000
2000
మనందరిలో ఇలా౦టి కళలున్నాయి.
01:31
But what's interesting is the unique cadence of the song,
23
66000
3000
కానీ మనపాటల్లో ప్రత్యేకంగా ఉ౦డే తాళం
01:34
the rhythm of the dance in every culture.
24
69000
2000
ప్రతీ సంస్కృతికీ ప్రత్యేకమైనటువంటి నాట్యంలో ఉ౦డే రిధం ఆసక్తికర౦గా ఉ౦టాయి.
01:36
And whether it is the Penan in the forests of Borneo,
25
71000
3000
అది బోర్నియో అడవుల్లో ఉన్న పెనన్ అయినా,
01:39
or the Voodoo acolytes in Haiti,
26
74000
3000
లేదా హైతీ లోని వూడూ అకోలైట్స్ అయినా,
01:43
or the warriors in the Kaisut desert of Northern Kenya,
27
78000
4000
వారు ఉత్తర కెన్యా కైసట్ ఎడారుల్లోని పోరాట యోధులైనా,
01:49
the Curandero in the mountains of the Andes,
28
84000
2000
అలాగే అండీస్ పర్వతశ్రేణుల్లోని కురాండెరోలైనా,
01:52
or a caravanserai in the middle of the Sahara --
29
87000
5000
లేదా సహారా మధ్యలోని కరవన్సెరాయ్ అయినా, ఎవరికి వారు ప్రత్యేకతను కలిగివు౦టారు.
01:57
this is incidentally the fellow that I traveled into the desert with
30
92000
2000
ఇతను కాకతాళీయ౦గా నాతో కలిసి ఒక నెల క్రిత౦
01:59
a month ago --
31
94000
1000
ఎడారుల్లో ప్రయాణ౦ చేసిన వ్యక్తి,
02:00
or indeed a yak herder in the slopes of Qomolangma,
32
95000
3000
అతను వాస్తవ౦గా క్వోమోలాంగ్మా లోయల్లోని జడలబర్రెల మందను కాచే కాపరి
02:03
Everest, the goddess mother of the world.
33
98000
2000
ఎవరెస్ట్ శిఖర౦. ప్రప౦చానికి తల్లిలా౦టి దేవత.
02:05
All of these peoples teach us that there are other ways of being,
34
100000
3000
ఈ ప్రజలంతా తామొక విభిన్న శైలికి చెందినవారమని మనకు ప్రభోధిస్తారు,
02:08
other ways of thinking,
35
103000
1000
తమది మరో ఆలోచనా ధోరణి అనీ,
02:09
other ways of orienting yourself in the Earth.
36
104000
2000
భూమిపై మనయొక్క స్థానంపై మరోరకమైన దృష్టి అనీ గుర్తు చేస్తారు.
02:11
And this is an idea, if you think about it,
37
106000
2000
ఒకవేళ మీరు దీని గూర్చి ఆలోచిస్తే, ఈ భావన,
02:13
can only fill you with hope.
38
108000
2000
మీలో ఆశలను ని౦పుతు౦ది.
02:15
Now, together the myriad cultures of the world
39
110000
3000
ప్రస్తుతం, ప్రపంచంలోని అంతులేని సంస్కృతులన్నీ కలిసి
02:18
make up a web of spiritual life and cultural life
40
113000
4000
ఆధ్యాత్మికమైన మరియు సాంస్కృతికమైన జీవనానికి సంబంధించిన వలయాన్ని తయారుచేసి
02:22
that envelops the planet,
41
117000
2000
దాన్ని ఈ గ్రహంచుట్టూ అల్లుకునేలా చేశాయి,
02:24
and is as important to the well-being of the planet
42
119000
2000
ఇది మన గ్రహం యొక్క మనుగడకు ఎంతో ముఖ్యం
02:26
as indeed is the biological web of life that you know as a biosphere.
43
121000
3000
మనం జీవావరణంగా వ్యవహరించే జీవన సంబంధమైన బయాలాజికల్ వెబ్ ఇది.
02:29
And you might think of this cultural web of life
44
124000
3000
మీరు దీన్ని జీవితంయొక్క కల్చరల్ వెబ్ గానూ భావించవచ్చు
02:32
as being an ethnosphere,
45
127000
1000
ఎందుకంటే ఇది సకల జాతుల సమ్మేళనం కాబట్టి
02:33
and you might define the ethnosphere
46
128000
2000
మీరు ఈ జాతుల సమ్మేళనాన్ని వివరి౦చడానికి
02:35
as being the sum total of all thoughts and dreams, myths,
47
130000
3000
కొన్ని వేనవేల ఆలోచనలు మరియు స్వప్నాలు, మూఢ విశ్వాసాలు,
02:38
ideas, inspirations, intuitions brought into being
48
133000
3000
భావనలు,ప్రేరణలు, వాస్తవరూపం దాల్చిన ఊహల రూపాలు వాడుకు౦టారు.
02:41
by the human imagination since the dawn of consciousness.
49
136000
4000
మానవ ఊహాత్మక శక్తి చైతన్యం యొక్క వేకువ జామున వెల్లివిరిసిన భావనలు కూడా ఇ౦దులో ఉన్నాయి.
02:45
The ethnosphere is humanity's great legacy.
50
140000
3000
ఈ ఎథ్నోస్పియర్ మానవాళికి ఒక గొప్ప పారంపరిక ఆస్తి
02:48
It's the symbol of all that we are
51
143000
2000
ఇది మన౦దరి ఉనికికి గుర్తు
02:50
and all that we can be as an astonishingly inquisitive species.
52
145000
4000
అ౦తే కాదు ఆశ్చర్యకర౦గా మన౦ద౦ర౦ ఒక్కో ప్రత్యేక జాతికి చె౦దిన వారమని ఎథ్నోస్ఫియర్ చెబుతు౦ది.
02:55
And just as the biosphere has been severely eroded,
53
150000
3000
అలాగే తీవ్రంగా క్షయానికి గురైన జీవావరణం లాగే,
02:58
so too is the ethnosphere
54
153000
2000
ఈ ఎథ్నోస్పియర్ కూడా
03:00
-- and, if anything, at a far greater rate.
55
155000
2000
-- మరీ చెప్పాలంటే మరింత వేగవంతమైన రేటుతో క్షయానికి గురవుతోంది.
03:02
No biologists, for example, would dare suggest
56
157000
2000
ఏ ఒక్క జీవశాస్త్రవేత్తయినా, ధైర్యంగా
03:04
that 50 percent of all species or more have been or are
57
159000
3000
మొత్త౦ జీవరాశిలో 50% పైగా జాతులన్నీ లేదా అంతకుపైగానే
03:07
on the brink of extinction because it simply is not true,
58
162000
2000
అంతర్ధాన దశకు చేరువలో ఉన్నాయని చెప్పగలడా? ఇది నిజం మాత్రమేకాదు,
03:09
and yet that -- the most apocalyptic scenario
59
164000
2000
మరి౦త- దారుణమైన భవిష్యత్ చిత్రానికి గుర్తు
03:11
in the realm of biological diversity --
60
166000
3000
జీవావరణం వైవిధ్యం యొక్క పరిధిని గమనిస్తే
03:14
scarcely approaches what we know to be the most optimistic scenario
61
169000
3000
సాంస్కృతిక వైవిధ్యం పరిధికూడా, మన౦ అనుకు౦టున్న౦త
03:17
in the realm of cultural diversity.
62
172000
2000
ఆశావహ౦గా లేదు.
03:19
And the great indicator of that, of course, is language loss.
63
174000
3000
దానికి మరో ప్రముఖమైన సూచిక, భాషలు ఉనికిని కోల్పోవడం.
03:22
When each of you in this room were born,
64
177000
3000
ఈ గదిలో ఉన్న మనందరిలో ఒక్కొక్కరూ పుట్టినపుడు,
03:25
there were 6,000 languages spoken on the planet.
65
180000
3000
ఈ భూమిపైన అప్పుడు 6,000 లకు పైగా భాషలు మాట్లాడబడేవి.
03:28
Now, a language is not just a body of vocabulary
66
183000
3000
భాష అనేది ఆ భాషాజ్ఞానానికి సంబంధించిన దేహం మాత్రమే కాదు
03:31
or a set of grammatical rules.
67
186000
2000
లేదా కొన్ని వ్యాకరణ సూత్రాల పట్టిక కాదు.
03:33
A language is a flash of the human spirit.
68
188000
2000
భాష మానవ ఆత్మకు సంబంధించిన సంకేతం.
03:35
It's a vehicle through which the soul of each particular culture
69
190000
3000
ప్రతీ సంస్కృతికి సంబంధించిన ఆత్మ ఆ వాహకం ద్వారా నిరంతరం ప్రవహించి
03:38
comes into the material world.
70
193000
1000
తద్వారా ఈ వాస్తవిక ప్రపంచంలోకి చేరుకుంటుంది.
03:39
Every language is an old-growth forest of the mind,
71
194000
3000
ప్రతీ భాష మానవ మెదడుయొక్క ఆపాత మధురాల అరణ్యం,
03:42
a watershed, a thought, an ecosystem of spiritual possibilities.
72
197000
4000
ఒక నదీమూలం, ఒక భావన, ఆధ్యాత్మిక అవకాశాల యొక్క పర్యావరణం
03:46
And of those 6,000 languages, as we sit here today in Monterey,
73
201000
4000
మరి ఆ 6,000 భాషల్లో, మనం ఇక్కడ మాంటిరేలో కూర్చున్నప్పుడు,
03:50
fully half are no longer being whispered into the ears of children.
74
205000
4000
సగానికి పైగా భాషలు చిన్నారుల శ్రవణాల్లోకి జాలువారడం మానేశాయి.
03:54
They're no longer being taught to babies,
75
209000
3000
ఆ భాషలను తమ వారసులకు నేర్పించబడడం లేదు,
03:57
which means, effectively, unless something changes,
76
212000
2000
అంటే దానర్ధం, ఖచ్చితంగా, ఏదో మార్పు సంభవిస్తే తప్ప,
03:59
they're already dead.
77
214000
1000
అవి ఇప్పటికే నశించిపోయినట్లే.
04:00
What could be more lonely than to be enveloped in silence,
78
215000
4000
నిశ్శబ్దం యొక్క కరాళ కౌగిలిలో ఒంటరిగా ఉండడం కన్నా ఒంటరితనం ఏది,
04:04
to be the last of your people to speak your language,
79
219000
2000
మీ భాషను ఉచ్చరించే వారిలో మీరే చివరివారిగా మిగిలిపోతే,
04:06
to have no way to pass on the wisdom of the ancestors
80
221000
3000
మీ తాత ముత్తాతలు నేర్పిన విజ్ఞానాన్ని పంచే అవకాశం లేనప్పుడు
04:09
or anticipate the promise of the children?
81
224000
3000
మీ చిన్నారులు మీ భాషను భావితరాలకు అ౦దిస్తారని కలలుకనడ౦ సబబా?
04:12
And yet, that dreadful fate is indeed the plight of somebody
82
227000
3000
ఇంకా, భయానకమైన విధి ఏమిటంటే కొంతమంది దురదృష్టవశాత్తూ
04:15
somewhere on Earth roughly every two weeks,
83
230000
2000
ఈ భూమ్మీద సుమారుగా ప్రతీ పక్షం రోజులకూ ఒకసారి,
04:17
because every two weeks, some elder dies
84
232000
2000
పక్షం రోజులకో కుటుంబంలోని చివరి పెద్ద మరణిస్తాడు కాబట్టి అతడు
04:19
and carries with him into the grave the last syllables
85
234000
2000
ప్రాచీన యుగానికి చెందిన భాషతో సహా.
04:21
of an ancient tongue.
86
236000
2000
తనతో పాటు తన భాష యొక్క చివరిమూలాల్ని సమాధిలో కలిపేస్తాడు
04:23
And I know there's some of you who say, "Well, wouldn't it be better,
87
238000
2000
మీలో కొంతమందికి అనిపించవచ్చు, "దీనివల్ల కలిగే నష్ట౦ ఏ౦టని?"
04:25
wouldn't the world be a better place
88
240000
1000
మనందరికి చెందిన ఈ ప్రపంచం మరింత సుందరంగా కనిపి౦చవచ్చు,
04:26
if we all just spoke one language?" And I say, "Great,
89
241000
3000
ఒకవేళ మనమందరం ఒకే భాష మాట్లాడితే? అద్భుత౦గా ఉ౦టు౦ది కదూ,
04:29
let's make that language Yoruba. Let's make it Cantonese.
90
244000
3000
అలాగైతే మనం యోరుబా లేదా కాంటోనీస్ భాషను ఎన్నుకుందాం.
04:32
Let's make it Kogi."
91
247000
1000
లేద౦టే కోగి భాషను వాడదాం."
04:33
And you'll suddenly discover what it would be like
92
248000
2000
మరి అప్పుడు వెంటనే మీకు గుర్తుకురావచ్చు మీరు ఇక
04:35
to be unable to speak your own language.
93
250000
3000
మీ స్వంత భాషను మాట్లాడలేకపోవచ్చు అనే విషయం.
04:38
And so, what I'd like to do with you today
94
253000
3000
అందుకే నేను మిమ్మల్ని ఈరోజు
04:41
is sort of take you on a journey through the ethnosphere,
95
256000
4000
ఎథ్నోస్పియర్ యొక్క ప్రయాణానికి తీసుకెళ్ళదలిచాను --
04:45
a brief journey through the ethnosphere,
96
260000
2000
ఎథ్నోస్పియర్ గుండా చేసే ఈ చిన్న ప్రయాణం
04:47
to try to begin to give you a sense of what in fact is being lost.
97
262000
4000
మనం ఏ౦ కోల్పోబోతున్నాం అనే సత్యాన్ని క్లుప్త౦గా వివరిస్తు౦ది.
04:52
Now, there are many of us who sort of forget
98
267000
7000
ఇప్పుడు, మనలో చాలా మంది నేను ఇ౦తకుము౦దు చెప్పిన
04:59
that when I say "different ways of being,"
99
274000
2000
" విభిన్నంగా జీవించడం ," అనే విషయాన్ని మరచిపోయి ఉ౦టారు.
05:01
I really do mean different ways of being.
100
276000
2000
వివిధ రకాలుగా జీవించడం అనేది ఊహ కాదు, వాస్తవ౦.
05:04
Take, for example, this child of a Barasana in the Northwest Amazon,
101
279000
5000
ఉదాహరణకు, ఆగ్నేయ అమేజాన్ ప్రాంతంలోని బరాసనా పిల్లల్నే తీసుకుందాం,
05:09
the people of the anaconda
102
284000
1000
అనకొండా ప్రజలుగా చెప్పబడే వీరు
05:10
who believe that mythologically they came up the milk river
103
285000
2000
పురాతన విశ్వాసాల ఆధారంగా తాము క్షీర సముద్రం ద్వారా
05:12
from the east in the belly of sacred snakes.
104
287000
3000
పవిత్రమైన సర్పాలయొక్క ఉదరంలోంచి తూర్పునుంచి వచ్చామనుకుంటారు.
05:15
Now, this is a people who cognitively
105
290000
3000
ఇప్పుడు, ఈ ప్రజలు స్పష్టంగా
05:18
do not distinguish the color blue from the color green
106
293000
2000
ఆకుపచ్చ రంగూ, నీలిరంగుకూ మధ్య తేడా కనుక్కోలేరు
05:20
because the canopy of the heavens
107
295000
2000
ఎ౦దుక౦టే, అక్కడ ఉ౦డే దట్టమైన అడవి స్వర్గపు అ౦చులను తాకుతూ
05:22
is equated to the canopy of the forest
108
297000
1000
నీలిర౦గు ఆకాశ౦ కూడా ఆకుపచ్చగా కనిపిస్తు౦ది.
05:23
upon which the people depend.
109
298000
2000
అక్కడి ప్రజలు ఆ ఆకుపచ్చని చెట్లమీదే ఆధారపడి ఉన్నారు.
05:25
They have a curious language and marriage rule
110
300000
3000
వారు ఆసక్తికరమైన భాష మరియు వివాహ పద్ధతి కలిగి ఉన్నారు
05:28
which is called "linguistic exogamy:"
111
303000
2000
దాన్ని భాషాపరమైన బహిర్వివాహంగా చెప్పవచ్చు:
05:30
you must marry someone who speaks a different language.
112
305000
3000
ఆ తెగవారు తప్పనిసరిగా మరో భాషను మాట్లాడేవారినే వివాహం చేసుకోవాలి.
05:33
And this is all rooted in the mythological past,
113
308000
2000
ఇవన్నీ వారి పురాణాలలోని గాథలతో ముడివడి ఉన్నాయి.
05:35
yet the curious thing is in these long houses,
114
310000
2000
ఈ తెగవారి పొడవైన ఇళ్లలోకి తొంగిచూస్తే
05:37
where there are six or seven languages spoken
115
312000
2000
ఆసక్తికరంగా ఒక కుటుంబంలోనే ఆరు లేదా ఏడు భాషలు మాట్లాడడం కనిపిస్తుంది
05:39
because of intermarriage,
116
314000
2000
భాషాంతర వివాహాలే ఇ౦దుకు కారణ౦,
05:41
you never hear anyone practicing a language.
117
316000
3000
మీరు ఎవరూ భాషను మాట్లాడడం నేర్చుకోవడాన్ని చూసి ఉ౦డరు.
05:44
They simply listen and then begin to speak.
118
319000
3000
వారు ఇతరులు మాట్లాడేదాన్ని విని మాట్లాడడం మొదలుపెడ్తారు.
05:47
Or, one of the most fascinating tribes I ever lived with,
119
322000
2000
నేను కలుసుకున్న అత్యంత ఆసక్తికరమైన తెగల్లో,
05:49
the Waorani of northeastern Ecuador,
120
324000
4000
ఈశాన్య ఈక్వెడార్ లోని వోరానీ తెగ ఒకటి,
05:53
an astonishing people first contacted peacefully in 1958.
121
328000
3000
వారు చాలా వి౦తగా ఉ౦డే మనుషులు, వీరిని నేను మొదటిసారి 1958 లో కలిశాను,
05:56
In 1957, five missionaries attempted contact
122
331000
4000
1957 లో ఐదు మిషనరీలు వీరిని కలిసేందుకు ప్రయత్నించాయి
06:00
and made a critical mistake.
123
335000
1000
కాని ఆ క్రమ౦లో వారు ఒక ముఖ్యమైన పొరపాటుచేశారు.
06:01
They dropped from the air
124
336000
1000
వాళ్లు ఆకాశంలోంచి విమానాల ద్వారా
06:02
8 x 10 glossy photographs of themselves
125
337000
2000
వాళ్ల యొక్క నిలువెత్తు చిత్రాలను జారవిడిచారు.
06:04
in what we would say to be friendly gestures,
126
339000
2000
మనం స్నేహపూర్వకంగా భావించే సంజ్ఞలతో,
06:06
forgetting that these people of the rainforest
127
341000
2000
ఈ వర్షాధారపు అడవుల ప్రజలు తమను
06:08
had never seen anything two-dimensional in their lives.
128
343000
3000
జీవితంలో ఎప్పుడూ తాము ప్రతిబింబాలుగా చూసుకొని ఉండరన్న వాస్తవాన్ని విస్మరించి, వారిని కలిసే ప్రయత్న౦ చేశారు.
06:11
They picked up these photographs from the forest floor,
129
346000
2000
వారు అడవి ఉపరితలం నుంచి కి౦దికి జారిన ఆ ఫోటోలను తీసిచూసి,
06:13
tried to look behind the face to find the form or the figure,
130
348000
3000
ఆ ముఖాల వెనుక దేహం కోసం వెతికి చూశారు ఎంతప్రయత్నించినా,
06:16
found nothing, and concluded that these were calling cards
131
351000
2000
వాటి వెనుక దేహాలేవీ కనిపించకపోయేసరికి అవి దెయ్యాలు పంపిన సంకేతాలుగా నిశ్చయించుకొని
06:18
from the devil, so they speared the five missionaries to death.
132
353000
3000
ఆ ఐదుగురు మిషనరీలనూ బల్లేలతో పొడిచి చంపేశారు.
06:22
But the Waorani didn't just spear outsiders.
133
357000
2000
కానీ వోరానీలు బయటి వాళ్లను మాత్రమే కాదు.
06:24
They speared each other.
134
359000
1000
వాళ్లని వాళ్లే బల్లేలతో పొడిచి చంపుకుంటారు.
06:25
54 percent of their mortality was due to them spearing each other.
135
360000
3000
వారిలో 54% మరణాలు ఒకళ్లనొకళ్లు చంపుకోవడం వల్లనే సంభవిస్తాయి.
06:28
We traced genealogies back eight generations,
136
363000
3000
వాళ్ల వంశవృక్షాన్ని పరిశీలించి ఎనిమిది తరాలకు పూర్వానికి వెళ్లగా,
06:31
and we found two instances of natural death
137
366000
2000
అప్పుడు రెండు సందర్భాలలో మాత్రమే సహజ మరణాలు సంభవించాయి
06:33
and when we pressured the people a little bit about it,
138
368000
2000
దాని గురించి అక్కడి ప్రజల్ని గుచ్చి గుచ్చి అడిగిన మీదట
06:35
they admitted that one of the fellows had gotten so old
139
370000
2000
వారు చెప్పిందేమంటే వారిలో ఒక వ్యక్తి బాగా వయమీరడ౦ వల్ల
06:37
that he died getting old, so we speared him anyway. (Laughter)
140
372000
4000
చనిపోయేటట్లున్నాడట, అందుకే అతన్ని పొడిచి చంపేశాము. (నవ్వులు)
06:41
But at the same time they had a perspicacious knowledge
141
376000
3000
కానీ వారికి అడవి గురించి గల విజ్ఞానం
06:44
of the forest that was astonishing.
142
379000
1000
ఆత్యద్భుతమైనది.
06:45
Their hunters could smell animal urine at 40 paces
143
380000
3000
వాళ్ల వేటగాళ్లు జంతువుల మూత్రపు వాసనను 40 అడుగుల దూరం నుంచే గుర్తి౦చి
06:48
and tell you what species left it behind.
144
383000
3000
అది ఏ జంతువుదో మీకు చెప్పగలరు.
06:51
In the early '80s, I had a really astonishing assignment
145
386000
2000
80 దశకంలోని తొలినాళ్లలో నన్నో విభ్రాంతికరమైన పని నిర్వహించాల్సిందిగా
06:53
when I was asked by my professor at Harvard
146
388000
2000
హార్వార్డ్ లోని మా ప్రొఫెసర్ కోరారు
06:55
if I was interested in going down to Haiti,
147
390000
2000
ఒకవేళ హైతీకి వెళ్ళేందుకు ఆసక్తి చూపినట్లితే,
06:58
infiltrating the secret societies
148
393000
2000
డ్యువాలియర్ ఫౌండేషన్ లో సభ్యులైన
07:00
which were the foundation of Duvalier's strength
149
395000
2000
రహస్య సమాజాల్లోకి,
07:02
and Tonton Macoutes,
150
397000
1000
మరియు టాంటన్ మకౌట్స్ లోకి ప్రవేశి౦చి
07:03
and securing the poison used to make zombies.
151
398000
3000
జాంబీలను తయారుచేసేందుకు అవసరమైన విషాన్ని సేకరించడం నేను చేయాల్సిన పని.
07:06
In order to make sense out of sensation, of course,
152
401000
3000
సెన్షేషన్ సృష్టించే ఈ పనిని చేసేము౦దు
07:09
I had to understand something about this remarkable faith
153
404000
3000
ఈ ఆశ్చర్యకరమైన నమ్మకాన్ని గురించి అర్ధం చేసుకోవాల్సి వచ్చింది
07:12
of Vodoun. And Voodoo is not a black magic cult.
154
407000
3000
ఆ క్రమ౦లో వొడౌన్, మరియు వూడూ అనేది చేతబడులు చేసే తెగ కాదని.
07:15
On the contrary, it's a complex metaphysical worldview.
155
410000
3000
నమ్మకానికి విరుద్ధంగా, ప్రపంచాన్ని సంక్లిష్ట తాత్విక దృష్టితో చూస్తే.
07:18
It's interesting.
156
413000
1000
అది చాలా ఆసక్తికరంగా ఉ౦టు౦ది.
07:19
If I asked you to name the great religions of the world,
157
414000
1000
మిమ్మల్ని ప్రపంచంలోని గొప్ప మతాలేమిటి అని నేనడిగితే,
07:20
what would you say?
158
415000
1000
మీరేం చెబుతారు?
07:21
Christianity, Islam, Buddhism, Judaism, whatever.
159
416000
3000
క్రిస్టియానిటీ, ఇస్లాం, బౌద్ధ మతం, జుడాయిజం ఇంకా ఏవో.
07:24
There's always one continent left out,
160
419000
2000
అయినా ఇంకా ఎప్పటికీ ఒక ఖండం మాత్రం వదిలేస్తారు,
07:26
the assumption being that sub-Saharan Africa
161
421000
2000
సబ్ సహారా ఆఫ్రికాలో
07:28
had no religious beliefs. Well, of course, they did
162
423000
2000
మత విశ్వాసాలు ఏమీ లేవని నమ్మక౦గా చెబుతారు. కానీ, అక్కడా ఉన్నాయి
07:30
and Voodoo is simply the distillation
163
425000
2000
ఈ వూడూ తెగ సైతం మతాల లాగానే
07:33
of these very profound religious ideas
164
428000
1000
అదీ మత విశ్వాసాల ఆధారంగానే
07:34
that came over during the tragic Diaspora of the slavery era.
165
429000
3000
బానిసత్వయుగపు దీనావస్థల ఫలితంగా వచ్చింది.
07:37
But, what makes Voodoo so interesting
166
432000
2000
కానీ వూడూలను ఆసక్తికరంగా మార్చేదేమంటే
07:39
is that it's this living relationship
167
434000
2000
చనిపోయినవారు మరియు జీవించి ఉన్న వారి మధ్య
07:41
between the living and the dead.
168
436000
1000
ఉ౦డే ప్రత్యక్ష సంబంధం
07:42
So, the living give birth to the spirits.
169
437000
1000
అందుకే బ్రతికున్నవారు ఆత్మలకు జన్మ నిస్తారు.
07:43
The spirits can be invoked from beneath the Great Water,
170
438000
3000
ఈ ఆత్మలు పాతాళ లోకాల్లోని ప్రవహించే నీటినుంచి బయటకు తీసుకురాబడతాయి,
07:46
responding to the rhythm of the dance
171
441000
2000
వారు చేసే నృత్యానికి ప్రతిస్పందించి
07:48
to momentarily displace the soul of the living,
172
443000
2000
తక్షణం బ్రతికి ఉన్న జీవులలోని ఆత్మ మార్చబడుతుంది
07:50
so that for that brief shining moment, the acolyte becomes the god.
173
445000
4000
ఆ క్షణంలో వచ్చే ప్రకాశవంతమైన వెలుగులో సామాన్యుడు భగవంతుడిగా మారుతాడు
07:54
That's why the Voodooists like to say
174
449000
2000
అందుకే వూడూలు మనని చూసి ఏమ౦టారో తెలుసా
07:56
that "You white people go to church and speak about God.
175
451000
3000
“ మీ తెల్ల జాతీయులు చర్చికి వెళ్లి భగవంతుడిని ప్రార్ధిస్తారు.
07:59
We dance in the temple and become God."
176
454000
2000
మేం మాత్రం దేవాలయానికి వెళ్లి నృత్యం చేసి భగవంతుడిగా మారతాం.”
08:01
And because you are possessed, you are taken by the spirit --
177
456000
3000
మీరు వస్తు వ్యామోహం కలవారు కాబట్టి మీరు ఆత్మలచేత తీసుకొనిపోబడతారు,
08:04
how can you be harmed?
178
459000
1000
మీరు ఎలా శిక్షింపబడతారు?
08:05
So you see these astonishing demonstrations:
179
460000
3000
అందుకే మీరు ఈ ఆశ్చర్యకర రీతిలోని ప్రదర్శనలు చూస్తారు:
08:08
Voodoo acolytes in a state of trance
180
463000
2000
వూడూ ప్రజలు ఒకరకమైన ట్రాన్స్ లో ఉన్నట్లుగా ఉంటారు
08:10
handling burning embers with impunity,
181
465000
3000
మండే వస్తువులను కాగడాలను ఏ నొప్పీ గాయంలేకుండా ముట్టుకోవడం,
08:13
a rather astonishing demonstration of the ability of the mind
182
468000
3000
మనోధైర్యం యొక్క ఒక అద్భుతమైన ప్రదర్శనగా భావించవచ్చు
08:16
to affect the body that bears it
183
471000
1000
దాన్ని శరీరం తట్టుకోగలిగే విధంగా
08:17
when catalyzed in the state of extreme excitation.
184
472000
3000
ఒక రకమైన పూనకం వంటి స్థితికి చేరతారు
08:21
Now, of all the peoples that I've ever been with,
185
476000
2000
ఇప్పుడు, నేను కలుసుకున్నతెగల ప్రజలందరిలో,
08:23
the most extraordinary are the Kogi
186
478000
2000
అతి ప్రత్యేకమైన వారు కోగి ప్రజలు
08:25
of the Sierra Nevada de Santa Marta in northern Colombia.
187
480000
3000
వీరు ఉత్తర కాంబోడియా లోని సియెరా డీ శాంటా మార్టాకు చెందినవారు
08:28
Descendants of the ancient Tairona civilization
188
483000
3000
ప్రాచీనమైన టైరన్నస్ నాగరికతకు వారసులు
08:31
which once carpeted the Caribbean coastal plain of Colombia,
189
486000
3000
ఈ నాగరికత ఒకప్పుడు కొలంబియాలోని కరీబియన్ తీరప్రాంతాలలో పరిఢవిల్లింది.
08:34
in the wake of the conquest,
190
489000
1000
దండయాత్రల ఫలితంగా,
08:35
these people retreated into an isolated volcanic massif
191
490000
3000
ఈ ప్రజలు ఏకాంతంగా ఉన్న అగ్నిపర్వత ప్రాంతాలకు పారిపోయారు
08:38
that soars above the Caribbean coastal plain.
192
493000
2000
అది కరీబియన్ తీరప్రాంతాల్ని బోసిపోయేలా చేసింది.
08:40
In a bloodstained continent,
193
495000
2000
ఈ రక్తసిక్తమైన ఖండంలో,
08:42
these people alone were never conquered by the Spanish.
194
497000
3000
కేవలం ఈ ప్రజల్ని మాత్రమే స్పానియన్లు జయించలేకపోయారు.
08:45
To this day, they remain ruled by a ritual priesthood
195
500000
3000
ఈ రోజుకు కూడా, వారు మతగురువుల పరిపాలనలోనే ఉన్నారు.
08:48
but the training for the priesthood is rather extraordinary.
196
503000
2000
కానీ ఆ మతగురువు ఎంపిక వ్యవహారం మరియు శిక్షణ విలక్షణంగా ఉంటుంది
08:51
The young acolytes are taken away from their families
197
506000
2000
పసివారినే వారి కుటుంబాలనుంచి తీసుకెళ్తారు.
08:53
at the age of three and four,
198
508000
2000
అదీ మూడు మరియు నాలుగు సంవత్సరాల పసి ప్రాయంలోనే,
08:55
sequestered in a shadowy world of darkness
199
510000
2000
ఏకాంతంగా ప్రవాసంలోని చీకటి ప్రపంచంలో
08:57
in stone huts at the base of glaciers for 18 years:
200
512000
4000
మంచుపర్వతాల సానువుల్లోని రాతి గుడిసెల్లో 18 సంవత్సరాలు వచ్చేవరకు ఇలా ఉంచుతారు
09:01
two nine-year periods
201
516000
1000
ఈ కాలాన్ని రెండు తొమ్మిది సంవత్సరాల అర్ధభాగాలుగా చేసి
09:02
deliberately chosen to mimic the nine months of gestation
202
517000
3000
కావాలనే తొమ్మిది నెలలుగా నిర్ణయించి గర్భధారణ వ్యవధిని అనుకరించడం జరుగుతుంది
09:05
they spend in their natural mother's womb;
203
520000
2000
తమ తల్లి గర్భంలో తొమ్మిది నెలలు గడిపినట్లుగానే
09:07
now they are metaphorically in the womb of the great mother.
204
522000
3000
మరో గొప్ప మాత గర్భంలో మార్పు చెందడంకోసం గడుపుతారు.
09:10
And for this entire time,
205
525000
1000
ఈ మొత్తం సమయంలో,
09:12
they are inculturated into the values of their society,
206
527000
3000
వారి సమాజం యొక్క విలువలను నిలువెల్లా జీర్ణించుకుంటారు,
09:15
values that maintain the proposition that their prayers
207
530000
2000
వారి ప్రార్ధనల ద్వారా తీసుకురాబడిన విలువలను పరిరక్షించడం
09:17
and their prayers alone maintain the cosmic --
208
532000
3000
మరియు వారి ప్రార్ధనలు మాత్రమే విశ్వాన్ని రక్షిస్తాయి --
09:20
or we might say the ecological -- balance.
209
535000
2000
దీనినే మనం పర్యావరణ- సమతుల్యతగా చెప్పుకోవచ్చు.
09:23
And at the end of this amazing initiation,
210
538000
1000
ఈ విచిత్రమైన శిక్షణ తర్వాత,
09:24
one day they're suddenly taken out
211
539000
2000
ఒకరోజు వారు అకస్మాత్తుగా బయటికితేబడతారు
09:26
and for the first time in their lives, at the age of 18,
212
541000
3000
తమ జీవితంలో మొట్టమొదటిసారిగా, 18 సంవత్సరాల వయసులో,
09:29
they see a sunrise. And in that crystal moment of awareness
213
544000
4000
వారు సూర్యోదయాన్ని చూస్తారు. ఆ మధురమైన అవగాహనకలిగే క్షణంలో
09:33
of first light as the Sun begins to bathe the slopes
214
548000
3000
సూర్య భగవానుని లేత ప్రభాత కిరణాలు ఆ పల్లపు ప్రాంతాల్ని స్నానిస్తుంటాయి
09:36
of the stunningly beautiful landscape,
215
551000
1000
అటువంటి అద్భుతమైన ప్రకృతిదృశ్యమైన సూర్యోదయ వేళలో
09:38
suddenly everything they have learned in the abstract
216
553000
2000
అకస్మాత్తుగా అప్పటివరకూ నేర్చుకున్న విద్య అంతా స్ఫురణకు వచ్చి
09:40
is affirmed in stunning glory. And the priest steps back
217
555000
3000
దిగ్బ్రాంతిని కలుగజేస్తుంది. అప్పుడు మత గురవు అడుగు పెట్టి
09:43
and says, "You see? It's really as I've told you.
218
558000
2000
ఇలా అంటాడు, " ఇలా చూడండీ? నేను మీకు చెప్పిన సత్యం ఇదే.
09:45
It is that beautiful. It is yours to protect."
219
560000
3000
ఇది చూడండి ఎంత అందంగా ఉందో. దీన్ని రక్షించాల్సిన బాధ్యత మీదే."
09:48
They call themselves the "elder brothers"
220
563000
2000
వాళ్లు తమని తాము పెద్దన్నలుగా పిలుచుకుంటారు
09:50
and they say we, who are the younger brothers,
221
565000
3000
సోదరులైన చిన్నవారే
09:53
are the ones responsible for destroying the world.
222
568000
3000
ఈ ప్రపంచం యొక్క వినాశనానికి కారణభూతులని వారి విశ్వాస౦.
09:57
Now, this level of intuition becomes very important.
223
572000
2000
ఇప్పుడు, ఈ స్థాయిలోని సహజ జ్ఞానం చాలా ముఖ్యమైనదిగా మారుతుంది.
09:59
Whenever we think of indigenous people and landscape,
224
574000
2000
ఎప్పుడైనా మనం స్వదేశీ ప్రజలు మరియు ప్రకృతి గురించి ఆలోచిస్తామో,
10:01
we either invoke Rousseau
225
576000
2000
మనం రూసోను తల్చుకోవడం గానీ
10:03
and the old canard of the "noble savage,"
226
578000
3000
లేదా ఒక పురాతన కట్టుకథను గానీ,
10:06
which is an idea racist in its simplicity,
227
581000
2000
లేదా జాత్యహంకార ధోరణితో
10:08
or alternatively, we invoke Thoreau
228
583000
3000
మనం థోరోను గుర్తుకు తెచ్చుకొని,
10:11
and say these people are closer to the Earth than we are.
229
586000
2000
వీళ్లు మనకన్నా భూమికి మరింత దగ్గరి మిత్రులని చెప్తాము
10:13
Well, indigenous people are neither sentimental
230
588000
2000
కానీ, స్వదేశానికి చెందిన ప్రజలు రాగబంధాలకు తోడుగా గానీ
10:15
nor weakened by nostalgia.
231
590000
2000
పాత జ్ఞాపకాలతో హీనంగా మారరు
10:17
There's not a lot of room for either
232
592000
2000
అక్కడ వేటికీ స్థానం లేదు అవి
10:19
in the malarial swamps of the Asmat
233
594000
2000
అస్మత్ కు చెందిన మలేరియా వ్రేళ్లయినా
10:21
or in the chilling winds of Tibet, but they have, nevertheless,
234
596000
3000
లేదా టిబెట్ కు చెందిన చల్లటి గాలులైనా, కానీ అవి, ఎలా ఉన్నా
10:24
through time and ritual, forged a traditional mystique of the Earth
235
599000
4000
కాల పరిస్థితులకు అతీతంగా, భూమి యొక్క సంప్రదాయిక అంతరార్ధాన్ని నెలకొల్పాయి.
10:28
that is based not on the idea of being self-consciously close to it,
236
603000
3000
అది తమ సహజ సిద్ధంగా దగ్గరగా ఉండాలన్న భావనతో కాకుండా,
10:31
but on a far subtler intuition:
237
606000
2000
సహజ సిద్ధమైన సున్నిత జ్ఞానంతో:
10:33
the idea that the Earth itself can only exist
238
608000
3000
భూమి తనకు తానుగా మాత్రమే మనుగడ సాగించగలదనే ఆలోచన
10:37
because it is breathed into being by human consciousness.
239
612000
2000
ఎందుకంటే అది మానవుల యొక్క జ్ఞానం వల్లనే ఊపిరి పీల్చుకోగలదు.
10:39
Now, what does that mean?
240
614000
2000
ఇప్పుడు, దానికి అర్ధమేమిటి?
10:41
It means that a young kid from the Andes
241
616000
2000
దాని అర్ధం అండీస్ లోని ఒక చిన్న పిల్లాడు
10:43
who's raised to believe that that mountain is an Apu spirit
242
618000
2000
ఎవరైతే ఆ పర్వతాలు అపూ ఆత్మలని భావిస్తూ పెరుగుతాడో
10:45
that will direct his or her destiny
243
620000
2000
అది అతని లేదా ఆమె అదృష్టాన్ని నిర్ణయిస్తుంది
10:47
will be a profoundly different human being
244
622000
3000
అది వారిని విభిన్నమైన వారిగా చేస్తుంది
10:50
and have a different relationship to that resource
245
625000
3000
వారి వనరులతో వారికి విభిన్నమైన సంబంధాన్ని కలుగజేస్తుంది
10:53
or that place than a young kid from Montana
246
628000
2000
లెదా అదే స్థానంలో మోంటానాలోని ఒక చిన్న పిల్లాణ్ని తీసుకుంటే
10:55
raised to believe that a mountain is a pile of rock
247
630000
3000
ఆ పర్వతం ఒక రాతి కట్టడం అని భావిస్తూ పెరగడం వల్ల
10:58
ready to be mined.
248
633000
1000
దాన్ని తవ్వితీసేందుకు సిద్ధపడ్తాడు.
10:59
Whether it's the abode of a spirit or a pile of ore is irrelevant.
249
634000
4000
అది ఆత్మ యొక్క సమున్నత శిఖరమైనా లేక కుప్పగా పోసిన ఖనిజమైనా మనకనవసరం.
11:03
What's interesting is the metaphor that defines the relationship
250
638000
3000
మనకు ఆసక్తి కలిగించేదేమంటే ఈ సంబంధాన్ని నిర్ణయించే తాత్వికత
11:06
between the individual and the natural world.
251
641000
2000
ప్రపంచ ప్రకృతికీ మరియు వ్యక్తికీ మధ్య ఉ౦టు౦ది.
11:08
I was raised in the forests of British Columbia
252
643000
2000
నేను బ్రిటీష్ కొలంబియాలోని అడవుల్లో జన్మి౦చాను.
11:10
to believe those forests existed to be cut.
253
645000
2000
ఈ అరణ్యాలు నరకడానికి మాత్రమే ఉన్నాయని నమ్ముతూ పెరిగాను.
11:12
That made me a different human being
254
647000
2000
ఆ నమ్మకం నన్ను నా స్నేహితుల క౦టే ప్రత్యేకమైన వ్యక్తిగా చేసి౦ది.
11:14
than my friends amongst the Kwagiulth
255
649000
2000
క్వాకిటుల్ లోని వారు
11:16
who believe that those forests were the abode of Huxwhukw
256
651000
2000
ఈ అరణ్యాలు హుకుక్ యొక్క నివాస స్థానాలు గా,
11:18
and the Crooked Beak of Heaven
257
653000
1000
స్వర్గం యొక్క కుటిలమైన పక్షి ముక్కు గా
11:19
and the cannibal spirits that dwelled at the north end of the world,
258
654000
3000
మరియు నరమాంస భక్షకుల ఆత్మలు ప్రపంచం యొక్క ఉత్తర చివర్లలో నివసిస్తాయనీ నమ్మి
11:22
spirits they would have to engage during their Hamatsa initiation.
259
657000
4000
వాటిని వారు హమత్సా ఉత్సవం సమయంలో ఆవాహనం చేస్తారు.
11:26
Now, if you begin to look at the idea
260
661000
2000
ఇప్పుడు, మీరు ఈ ఐడియా ప్రకారం చూసినట్లయితే
11:28
that these cultures could create different realities,
261
663000
2000
ఈ సంస్కృతి భిన్నమైన వాస్తవాలను తెలియజేస్తుంది,
11:30
you could begin to understand
262
665000
1000
వారి యొక్క కొన్ని విపరీతమైన ఆవిష్కారాల్ని
11:31
some of their extraordinary discoveries. Take this plant here.
263
666000
5000
మీరు అర్ధం చెసుకోవడం మొదలుపెడ్తారు. ఈ మొక్కనే తీసుకోండి.
11:36
It's a photograph I took in the Northwest Amazon just last April.
264
671000
2000
ఆగ్నేయ అమేజాన్ లో గత ఏప్రిల్లో తీసిన ఫోటో ఇది
11:38
This is ayahuasca, which many of you have heard about,
265
673000
3000
ఇది అయాహువాస్కా, మీలో చాలా మంది వినే ఉంటారు
11:41
the most powerful psychoactive preparation
266
676000
3000
అత్యంత శక్తి వంతమైన మనోచాంచల్యపు తయారీ గురి౦చి
11:44
of the shaman's repertoire.
267
679000
2000
ఇది మంత్రగాళ్లకు నెలవు.
11:46
What makes ayahuasca fascinating
268
681000
2000
అయాహువాస్కాను ఆసక్తికరంగా చేసేదేమిటంటే
11:48
is not the sheer pharmacological potential of this preparation,
269
683000
4000
ఈ తయారీలోని శక్తియుక్తులుగానీ పదార్ధాలుగానీ కాదు,
11:52
but the elaboration of it. It's made really of two different sources:
270
687000
4000
కానీ దీనికి ఆపాదించబడిన అంశం.దీన్ని రెండు విభిన్న వనరులతో తయారుచేస్తారు.
11:56
on the one hand, this woody liana
271
691000
2000
ఒక వైపేమో, వుడీ లియానా ఉ౦టు౦ది
11:58
which has in it a series of beta-carbolines,
272
693000
2000
అందులో బీటా- కార్బోలైన్స్
12:00
harmine, harmaline, mildly hallucinogenic --
273
695000
3000
హార్మైన్, హార్మోలిన్, మైల్డ్ గా ఉన్న హాలుసినోజెనిక్ ఉంటాయి.
12:03
to take the vine alone
274
698000
2000
ఒక్క వైన్ తీయడానికి మాత్రమే
12:05
is rather to have sort of blue hazy smoke
275
700000
2000
కేవలం నీలిరంగులోని తెరలుగా వచ్చే పొగ
12:07
drift across your consciousness --
276
702000
2000
మీ మనసులోకి వస్తుంది,
12:09
but it's mixed with the leaves of a shrub in the coffee family
277
704000
3000
దీన్ని కాఫీ కుటుంబానికి చెందిన ఆకుల తుప్పలతో కలిపితే
12:12
called Psychotria viridis.
278
707000
2000
దాన్ని సైకోట్రియా విరిడిస్ అంటారు.
12:14
This plant had in it some very powerful tryptamines,
279
709000
3000
ఈ మొక్కలో చాలా శక్తివంతమైన కొన్ని ట్రిప్టమైన్స్,
12:17
very close to brain serotonin, dimethyltryptamine,
280
712000
4000
బ్రెయిన్ సెరోటోనిన్ కు దగ్గరైన, డైమీథేల్ ట్రిప్టమైన్ - 5,
12:21
5-methoxydimethyltryptamine.
281
716000
1000
మీథాక్సీడైమీథేల్ ట్రిప్టమైన్ ఉన్నాయి.
12:22
If you've ever seen the Yanomami
282
717000
2000
మీరెప్పుడైనా యానోమామీలను చూశారా
12:24
blowing that snuff up their noses,
283
719000
2000
వారి ముక్కులద్వారా వెలిగిస్తూ ఉంటారు,
12:26
that substance they make from a different set of species
284
721000
3000
ఆ పదార్ధాన్ని విభిన్న జాతికి చెందిన వాటి ద్వారా తయారుచేస్తారు
12:29
also contains methoxydimethyltryptamine.
285
724000
4000
ఇ౦దులో మీథాక్సీడైమీథేల్ ట్రిప్టమైన్ కూడా ఉంటుంది.
12:33
To have that powder blown up your nose
286
728000
2000
ఆ పౌడర్ ను మీ ముక్కు దగ్గరపెట్టుకొని పీల్చినట్లయితే
12:35
is rather like being shot out of a rifle barrel
287
730000
4000
అది తుపాకీ గొట్టం దగ్గరనుంచి కాల్చగా బయటికి వచ్చినట్లుంటుంది
12:39
lined with baroque paintings and landing on a sea of electricity. (Laughter)
288
734000
7000
దాంతో పాటు బారోక్ పెయింటింగ్ లతో కలిపి విద్యుత్ సముద్రంలో పడిపోయినట్లుంటుంది. ( నవ్వులు)
12:46
It doesn't create the distortion of reality;
289
741000
2000
ఇది వాస్తవాన్ని వక్రీకరించి తయారు చేయదు
12:48
it creates the dissolution of reality.
290
743000
1000
ఇది వాస్తవాన్ని కరిగించి తయారు చేస్తుంది.
12:49
In fact, I used to argue with my professor, Richard Evan Shultes --
291
744000
3000
వాస్తవానికి, నేను నా ప్రొఫెసర్ రిచర్డ్ ఇవాన్ షుల్ట్స్ తో
12:52
who is a man who sparked the psychedelic era
292
747000
2000
మ్యాజిక్ పుట్టగొడుగుల ఆవిష్కరణతో 1930 ల ప్రాంతంలో మెక్సికోలో
12:54
with his discovery of the magic mushrooms
293
749000
2000
సైకెడెలిక్ యుగానికి ఆద్యంపోసిన వ్యక్తి గురి౦చి
12:56
in Mexico in the 1930s --
294
751000
2000
తీవ్ర౦గా వాది౦చే వాడిని.
12:58
I used to argue that you couldn't classify these tryptamines
295
753000
2000
మీరు ఈ ట్రిప్టమైన్స్ ను కూడా వాటి గాటనకట్టకూడదు అని నేను వాదించేవాణ్ణి
13:00
as hallucinogenic because by the time you're under the effects
296
755000
3000
ఎందుకంటే ఆ సమయంలో వారు హెలూసినోజెనిక్ ప్రభావంతో ఉంటారు కాబట్టి.
13:03
there's no one home anymore to experience a hallucination. (Laughter)
297
758000
4000
ఇప్పుడు ఎవరూ హేలూసినేషన్ ప్రభావానికి లోనవడానికి ఇష్టపడరనుకోండి.(నవ్వులు)
13:07
But the thing about tryptamines is they cannot be taken orally
298
762000
3000
కానీ ట్రిప్టమైన్స్ ఎవరూ నోటిద్వారా గా తీసుకోలేరు
13:10
because they're denatured by an enzyme
299
765000
2000
ఎందుకంటే అవి ఎంజైమ్ కారణంగా మారిపోతాయి
13:12
found naturally in the human gut called monoamine oxidase.
300
767000
3000
సహజంగానే మానవ శరీరంలో ఇది కనిపిస్తుంది, దీన్ని మోనోఅమైన్ ఆక్సిడేస్ అంటారు.
13:15
They can only be taken orally if taken in conjunction
301
770000
3000
వీటిని నోటిద్వారా కాకు౦డా
13:18
with some other chemical that denatures the MAO.
302
773000
3000
MAO ద్వారా డీనేచర్ చేయబడిన ఇతర రసాయనాలతో కలిపి మాత్రమే తీసుకుంటారు
13:21
Now, the fascinating things
303
776000
1000
ఇప్పుడు, మరి కొన్ని ఆసక్తికర అంశాలు చూద్దా౦
13:22
are that the beta-carbolines found within that liana
304
777000
4000
అవి లియానా లో ఉన్న బీటా- కార్బోలైన్స్,
13:26
are MAO inhibitors of the precise sort necessary
305
781000
3000
ప్రత్యేకరకమైన MAO ఇన్హిబిటర్లు
13:30
to potentiate the tryptamine. So you ask yourself a question.
306
785000
3000
ట్రిప్టమైన్ పొటెన్షియేట్ చేయడానికి వాడతారు. ఇప్పుడు మిమ్మల్ని మీరు ఒక ప్రశ్న వేసుకోండి.
13:33
How, in a flora of 80,000 species of vascular plants,
307
788000
4000
80,000 జాతులున్న వస్కులార్ మొక్కల లోంచి
13:37
do these people find these two morphologically unrelated plants
308
792000
4000
పరస్పర విరుద్ధ౦గా రూపాంతరం చెందిన మొక్కల్ని ఈ ప్రజలు ఎలా కనుగొన్నారు
13:41
that when combined in this way,
309
796000
1000
దానిని ఈ విధంగా కంబైన్డ్ చేసినపుడు,
13:42
created a kind of biochemical version
310
797000
2000
ఒక విధమైన బయోకెమికల్ వెర్షన్ ను తయారుచేశాయి
13:44
of the whole being greater than the sum of the parts?
311
799000
2000
ఇందులో జలిపిన్ అన్ని భాగాలు మొత్త౦ పదార్థాన్ని గొప్పగా తయారు చేశాయి.
13:46
Well, we use that great euphemism, "trial and error,"
312
801000
3000
అలాగే, ఇప్పుడు మనం గొప్పగా చెప్పుకునే వైద్య౦ తప్పొప్పుల పద్ధతిలో,
13:49
which is exposed to be meaningless.
313
804000
1000
అర్ధరహితంగా అనిపించే విధ౦గా ఉ౦ది.
13:51
But you ask the Indians, and they say, "The plants talk to us."
314
806000
3000
కానీ మీరు ఇండియన్స్ ని అడిగినట్లయితే, వాళ్లు"మొక్కలు మాతో మాట్లాడుతాయంటారు."
13:54
Well, what does that mean?
315
809000
1000
దాని అర్ధం ఏమిటి?
13:55
This tribe, the Cofan, has 17 varieties of ayahuasca,
316
810000
4000
ఇది కోఫన్. ఇ౦దులో 17 రకాలైన అయాహువాస్కాలున్నాయి,
13:59
all of which they distinguish a great distance in the forest,
317
814000
3000
అన్నింటినీ అడవిలో ఎంతోదూరం నుంచే గుర్తుపట్టగలుగుతారు,
14:03
all of which are referable to our eye as one species.
318
818000
4000
కానీ అవి అన్నీ మనకంటికి ఒకే జాతికి చెందినవాటిలా అనిపిస్తాయి.
14:07
And then you ask them how they establish their taxonomy
319
822000
2000
అప్పుడు మీరు వాళ్లని వారి టాక్సానమీని ఎలా నిర్ణయిస్తారని అడిగితే
14:09
and they say, "I thought you knew something about plants.
320
824000
3000
"మీకు మొక్కలగూర్చి కొంతతెలుసు అనుకున్నాం అని వాళ్లు చెప్తారు.
14:12
I mean, don't you know anything?" And I said, "No."
321
827000
2000
దాని అర్ధ౦ మీకు ఏమీ తెలియదా? అని అడిగితే నేను "తెలియదు" అన్నాను.
14:14
Well, it turns out you take each of the 17 varieties
322
829000
3000
అలాగా, అయితే మీరు ఆ 17 వెరైటీల మొక్కల్ని తీసుకొని ఒక్కో మొక్కను
14:17
in the night of a full moon, and it sings to you in a different key.
323
832000
3000
పౌర్ణమి రాత్రిలో వేరుచేసి వేర్వేరు గుర్తులు పెడుతూ పొండి.
14:20
Now, that's not going to get you a Ph.D. at Harvard,
324
835000
2000
ఇలా చేయడ౦ వల్ల మీకు హార్వార్డ్ లో పీహెచ్డీ రాకపోవచ్చు,
14:22
but it's a lot more interesting than counting stamens. (Laughter)
325
837000
4000
కానీ అది స్టేమెన్స్ను లెక్కపెట్టడం కన్నా మరింత ఆసక్తిని కలిగిస్తుంది.
14:26
Now --
326
841000
1000
ఇప్పుడు,
14:27
(Applause) --
327
842000
3000
చప్పట్లు
14:30
the problem -- the problem is that even those of us
328
845000
2000
మనందరికీ కూడా ఉన్న సమస్యేమిటంటే
14:32
sympathetic with the plight of indigenous people
329
847000
2000
స్వదేశీ తెగల ప్రజల బతుకుల పట్ల దయచూపిస్తుంటాం
14:34
view them as quaint and colorful
330
849000
1000
వారిని పాతకాలపు వాళ్లలా మరియు రంగురంగుల వారిగా చూస్తాం
14:35
but somehow reduced to the margins of history
331
850000
2000
వారిని చరిత్ర పుటలకే పరిమిత౦ చేస్తా౦
14:37
as the real world, meaning our world, moves on.
332
852000
3000
ఇదే వాస్తవ ప్రపంచం అని, మన లోకం ము౦దుకు నడుస్తూనే ఉంటుంది.
14:40
Well, the truth is the 20th century, 300 years from now,
333
855000
2000
నిజానికి 20వ శతాబ్ధాన్ని 300 సంవత్సరాల ము౦దుకు తీసుకు వెళితే
14:42
is not going to be remembered for its wars
334
857000
3000
అప్పుడు యుద్దాల గురి౦చి
14:45
or its technological innovations,
335
860000
1000
సాంకేతిక ఆవిష్కరణల గురి౦చి కాకు౦డా
14:46
but rather as the era in which we stood by
336
861000
2000
జీవ సంబంధ మరియు సాంస్కృతిక వైవిధ్యాలను పెద్దపెట్టున నాశనం చేసుకున్న
14:49
and either actively endorsed or passively accepted
337
864000
2000
ఒక యుగం లాగా
14:51
the massive destruction of both biological and cultural diversity
338
866000
3000
ప్రత్యక్ష౦గా లేదె పరోక్ష౦గా ఒప్పుకున్నట్టే
14:54
on the planet. Now, the problem isn't change.
339
869000
3000
అలా చేసిన౦త మాత్రాన ఈ గ్రహ౦ మీదున్న సమస్య మారదు
14:57
All cultures through all time
340
872000
2000
సంస్కృతులన్నీ కూడా ఎప్పుడూ
14:59
have constantly been engaged in a dance
341
874000
3000
స్థిరంగా ఒక నృత్యంలోని భ౦గిమల లాగా
15:02
with new possibilities of life.
342
877000
1000
కొత్త జీవితావకాశాలతో ముడిపడి ఉ౦టాయి.
15:04
And the problem is not technology itself.
343
879000
2000
సమస్య సాంకేతికతకి స౦భ౦ది౦చి౦ది మాత్రం కాదు.
15:07
The Sioux Indians did not stop being Sioux
344
882000
2000
సియాక్స్ ఇండియన్లు విల్లంబులు వదిలిపెట్టినంత మాత్రాన
15:09
when they gave up the bow and arrow
345
884000
1000
సియాక్స్ ఇండియన్లు కాకపోరు
15:10
any more than an American stopped being an American
346
885000
2000
అలాగే అమెరికన్ కూడా గుర్రం మరియు బగ్గీని వదిలిపెట్టినంత మాత్రం చేతనే
15:12
when he gave up the horse and buggy.
347
887000
2000
అమెరికన్ కాకుండా పోడు.
15:14
It's not change or technology
348
889000
1000
మార్పు లేదా టెక్నాలజీ కాని
15:15
that threatens the integrity of the ethnosphere. It is power,
349
890000
4000
ఎథ్నోస్పియర్ యొక్క సమగ్రతను దెబ్బతీయవు.
15:19
the crude face of domination.
350
894000
2000
అధికార౦, శక్తి; ఆధిపత్య ధోరణి యొక్క క్రూరమైన ముఖం.
15:21
Wherever you look around the world,
351
896000
2000
ఎప్పుడు మీరు ప్రపంచం చుట్టూ చుసినా,
15:23
you discover that these are not cultures destined to fade away;
352
898000
3000
ఈ సంస్కృతులన్నీ నశించిపోవాల్సినవి కావని మీరు కనుక్కొంటారు.
15:26
these are dynamic living peoples
353
901000
2000
వీరంతా క్రియాశీలంగా ప్రాణంతో ఉన్న ప్రజలు
15:28
being driven out of existence by identifiable forces
354
903000
3000
వీరు గుర్తింపబడిన శక్తుల కారణంగా
15:31
that are beyond their capacity to adapt to:
355
906000
2000
తమ సామర్ధ్యానికి మించి సంస్కృతీకరణం చెందలేక మనుగడను కోల్పోయినవారు.
15:33
whether it's the egregious deforestation
356
908000
2000
ఇది పెనన్ ల యొక్క స్వంత ప్రదేశంలో
15:36
in the homeland of the Penan --
357
911000
2000
అంతులేని అడవుల నరికివేత్ గావచ్చు.
15:38
a nomadic people from Southeast Asia, from Sarawak --
358
913000
3000
ఆగ్నేయాసియాలోని సరవాక్ సంచార తెగలకు చెందిన
15:41
a people who lived free in the forest until a generation ago,
359
916000
4000
ప్రజలు ఇ౦తకు ము౦దు అడవులలో స్వేచ్చగా తిరుగాడే వారు.
15:45
and now have all been reduced to servitude and prostitution
360
920000
3000
వారు ఇప్పుడు నదీ తీరాలప్రదేశాలలో
15:48
on the banks of the rivers,
361
923000
2000
బానిసలుగా మరియు వేశ్యావృత్తికి దిగజారవలిసి వచ్చింది.
15:50
where you can see the river itself is soiled with the silt
362
925000
4000
ఇక్కద నదీతీరం మేటవేసి మట్టితో నిండిపోవడం గమని౦చ౦డి
15:54
that seems to be carrying half of Borneo away
363
929000
2000
అది బోర్నియోలను
15:56
to the South China Sea,
364
931000
1000
నదిను౦చి కొట్టుకు వచ్చే దు౦గలను సేకరి౦చే జపాన్ ఓడలు౦డే
15:57
where the Japanese freighters hang light in the horizon
365
932000
2000
దక్షిణ చైనా సముద్ర ప్రా౦త౦లోకి
15:59
ready to fill their holds with raw logs ripped from the forest --
366
934000
4000
బలవ౦తగా వెళ్ళేలా చేస్తో౦ది.
16:03
or, in the case of the Yanomami,
367
938000
1000
లేదా మనం యానోమామీ కేసును తీసుకు౦దా౦
16:04
it's the disease entities that have come in,
368
939000
2000
ఇక్కడ బంగారపు నిల్వలను కనుగొన్న కారణంగా.
16:06
in the wake of the discovery of gold.
369
941000
2000
వ్యాధిగ్రస్తమైన వస్తువులు ప్రవేశించాయి
16:08
Or if we go into the mountains of Tibet,
370
943000
2000
లేదా మనం టిబెట్ పర్వత ప్రాంతాలకు వెళ్ళినాసరే,
16:10
where I'm doing a lot of research recently,
371
945000
2000
ఇటీవల నేను పరిశోధనలను జరుపుతున్న ప్రా౦త౦లో
16:13
you'll see it's a crude face of political domination.
372
948000
3000
మీరు రాజకీయ ఆధిపత్యాల క్రూరత్వాన్ని గమనించవచ్చు.
16:16
You know, genocide, the physical extinction of a people
373
951000
2000
నరమేధం అ౦టే ప్రజల్ని భౌతికంగా నాశనం చేయడం అని మీకు తెలుసు,
16:18
is universally condemned, but ethnocide,
374
953000
2000
నరమేథాన్ని ప్రపంచవ్యాప్తంగా అ౦దరూ ఖండిస్తున్నారు, కానీ
16:21
the destruction of people's way of life, is not only not condemned,
375
956000
3000
ప్రజలయొక్క జీవన విధానాన్ని నాశనం చేసే ఎథ్నోసైడ్ను ఎవరూ ఖండించడమే లేదు, సరికదా
16:24
it's universally, in many quarters, celebrated
376
959000
3000
విశ్వ వ్యాప్తంగా- చాలా ప్రదేశాలలో- ఎథ్నోసైడ్ ను ఒక ఉత్సవంగా జరుపుకు౦టున్నారు
16:27
as part of a development strategy.
377
962000
2000
ఇలా చేయడాన్ని అభివృద్ధి చర్యలలో భాగంగా్ భావిస్తున్నారు.
16:29
And you cannot understand the pain of Tibet
378
964000
3000
మీకు టిబెట్ యొక్క బాధ అర్ధం కాదు
16:32
until you move through it at the ground level.
379
967000
2000
మీరు దానియొక్క మూలాలకు వెళ్ళిచూస్తే తప్ప.
16:34
I once travelled 6,000 miles from Chengdu in Western China
380
969000
4000
నేను ఒకసారి పశ్చిమ చైనాలోని చెంగ్డునుంచి 6,000 మైళ్లు ప్రయాణించాను
16:38
overland through southeastern Tibet to Lhasa
381
973000
3000
ఆగ్నేయ టిబెట్ నుంచి లాసా వరకు నా యాత్ర నే్ల మీదే సాగి౦ది
16:41
with a young colleague, and it was only when I got to Lhasa
382
976000
4000
ఒక యువకుడైన మిత్రుడితో నా ప్రయాణ౦ సాగి౦ది, కానీ లాసాకు చేరుకున్నాకే
16:45
that I understood the face behind the statistics
383
980000
3000
నేను బయటకు కనిపి౦చే గణా౦కాల వెనకున్న
16:48
you hear about:
384
983000
1000
టిబెట్ అసలు రూపాన్నిఅప్పుడే తెలుసుకున్నాను.
16:49
6,000 sacred monuments torn apart to dust and ashes,
385
984000
4000
అక్కడ 6000 పవిత్ర కట్టడాలను పడగొట్టి దుమ్ము మరియు బూడిదగా మార్చారు.
16:53
1.2 million people killed by the cadres
386
988000
3000
సాంస్కృతిక విప్లవ సమయంలో.
16:56
during the Cultural Revolution.
387
991000
1000
కేడర్లు 1.2 మిలియన్ల మంది టిబెటన్లను చ౦పివేశారు.
16:58
This young man's father had been ascribed to the Panchen Lama.
388
993000
2000
ఈ యువకుడి తండ్రిని పంచన్ లామాకు జతచేశారు.
17:00
That meant he was instantly killed
389
995000
2000
దాని అర్ధం అతను అక్కడికక్కడే చంపించబడ్డాడు
17:02
at the time of the Chinese invasion.
390
997000
2000
ఇది చైనా దాడి సమయంలో జరిగి౦ది.
17:04
His uncle fled with His Holiness in the Diaspora
391
999000
2000
ఆ సమయంలో అతని మామ బౌద్ధమతస్తులతో కలసి
17:06
that took the people to Nepal.
392
1001000
3000
నేపాల్ కు పారిపోయాడు.
17:09
His mother was incarcerated
393
1004000
2000
అతని తల్లిని బాగా ధనవ౦తురాలన్న కారణ౦తో
17:11
for the crime of being wealthy.
394
1006000
2000
జైలుపాలు చేశారు.
17:14
He was smuggled into the jail at the age of two
395
1009000
2000
ఆ అబ్బాయి రెండు సంవత్సరాలప్రాయంలో జైల్లోకి దొంగతనంగా చేర్చబడ్డాడు
17:16
to hide beneath her skirt tails
396
1011000
2000
అతని తల్లి తన దుస్తులక్రింద కప్పిపెట్టి తీసుకెళ్ళింది
17:18
because she couldn't bear to be without him.
397
1013000
2000
పాప౦ ఆమె అతన్ని విడిచి ఉండలేక అ౦తటి సాహస౦ చేసి౦ది.
17:20
The sister who had done that brave deed
398
1015000
2000
ఈ సాహస౦లో సహకరి౦చిన౦దుకు అతని సోదరిని
17:22
was put into an education camp.
399
1017000
1000
ఎడ్యుకేషన్ క్యాంపులో పెట్టారు.
17:23
One day she inadvertently stepped on an armband
400
1018000
2000
ఒకరోజు ఆమె అనుకోకుండా మావోకు చె౦దిన ఆర్మ్ బ్యా౦డ్ మీద కాలు పెట్టి౦ది
17:26
of Mao, and for that transgression,
401
1021000
2000
ఆ నేరానికి
17:28
she was given seven years of hard labor.
402
1023000
3000
ఆమెకు ఏడేళ్ల కఠిన శిక్ష విధించారు.
17:31
The pain of Tibet can be impossible to bear,
403
1026000
3000
టిబెట్ ప్రజల బాధ భరింప శక్యం కానిది,
17:34
but the redemptive spirit of the people is something to behold.
404
1029000
3000
కానీ, ఎప్పటికైనా తమకు స్వేఛ్చ లభిస్తు౦దనే ఆశతో వారు బాధలు భరిస్తున్నారు.
17:38
And in the end, then, it really comes down to a choice:
405
1033000
3000
కానీ చివరికి వచ్చేసరికి, ఏదో ఒక చాయిస్ ను ఎంపికచేసుకోవాల్సిఉంటుంది.
17:41
do we want to live in a monochromatic world of monotony
406
1036000
3000
మనం ఏకపక్షంగా నిర్ణయాలు తీసుకునే ఏకధృవ ప్రపంచం లో నివసించాలా
17:44
or do we want to embrace a polychromatic world of diversity?
407
1039000
3000
లేదా బహుళ ధృవంలోని వైవిధ్యమైన ప్రపంచాన్ని కోరుకోవాలా?
17:47
Margaret Mead, the great anthropologist, said, before she died,
408
1042000
3000
గొప్ప మానవశాస్త్రవేత్త అయిన మార్గరెట్ మీడ్ చనిపోయే ముందుగా ఒకసారి ఇలా అన్నారు
17:50
that her greatest fear was that as we drifted towards
409
1045000
3000
ఆవిడ యొక్క పెద్ద భయం ఏమిటంటే మనం
17:53
this blandly amorphous generic world view
410
1048000
2000
సంకుచితమైన ప్రాపంచిక దృక్పధంలోకి దారిమళ్ళుతున్నకొద్దీ
17:55
not only would we see the entire range of the human imagination
411
1050000
5000
మొత్తం ప్రపంచాన్నీ ఈ దృక్కోణంతో నే చూడడమే కాకుండా
18:00
reduced to a more narrow modality of thought,
412
1055000
4000
మనం కూడా సంకుచితమైన అదే ఆలోచనా విధానంలోకి మారతాం,
18:04
but that we would wake from a dream one day
413
1059000
1000
అయితే మనం ఏదో ఒకరోజు ఈ స్వప్నం నించి బయటికి వచ్చి
18:05
having forgotten there were even other possibilities.
414
1060000
3000
ఇక్కడ మరికొన్ని అవకాశాలుకూడా ఉన్నాయని గుర్తిస్తా౦.
18:09
And it's humbling to remember that our species has, perhaps,
415
1064000
3000
మన జాతి పుట్టి, దాదాపు ఇప్పటికి
18:12
been around for [150,000] years.
416
1067000
2000
600,000 సంవత్సరాలకు పైగా అయిందని మన౦ గుర్తుచేసుకొవాలి.
18:14
The Neolithic Revolution -- which gave us agriculture,
417
1069000
3000
కొత్తరాతి యుగ౦లో మన౦ వ్యవసాయాన్ని నేర్చుకున్నా౦,
18:17
at which time we succumbed to the cult of the seed;
418
1072000
2000
అ౦తకుము౦దే మన౦ మత౦ అనే మత్తుమ౦దుకు లొంగిపోయాము,
18:19
the poetry of the shaman was displaced
419
1074000
2000
మధురమైన కవిత్వం
18:21
by the prose of the priesthood;
420
1076000
1000
మత గురువుల గద్య బోధనలతో ని౦డిపోయి౦ది
18:22
we created hierarchy specialization surplus --
421
1077000
3000
మన ప్రత్యేక తరహా అధికార పదవుల నిచ్చెనను ఏర్పాటు చేసుకున్నా౦
18:25
is only 10,000 years ago.
422
1080000
2000
అయితే ఇవన్నీ కేవలం 10,000 సంవత్సరాల క్రితం ను౦చి మాత్రమే జరిగాయి.
18:27
The modern industrial world as we know it
423
1082000
2000
మనకు తెలిసిన ఆధునిక పారిశ్రామిక ప్రపంచం
18:29
is barely 300 years old.
424
1084000
2000
వయసు కేవలం 300 సంవత్సరాలు మాత్రమే.
18:31
Now, that shallow history doesn't suggest to me
425
1086000
2000
ఇప్పడు, ఈ నిన్నమొన్నటి చరిత్ర ద్వారా
18:33
that we have all the answers for all of the challenges
426
1088000
3000
వచ్చే సహస్రాబ్దిలో మనకు ఎదురయ్యే సవాళ్ళన్నిటినీ
18:36
that will confront us in the ensuing millennia.
427
1091000
2000
సమర్థ౦గా ఎదుర్కొనే సామర్థ్య౦ ఉ౦దని నేను భావి౦చడ౦ లేదు.
18:38
When these myriad cultures of the world
428
1093000
2000
వేనవేల సంవత్సరాల ప్రపంచంలోని ఈ నాగరికతలన్నింటినీ
18:40
are asked the meaning of being human,
429
1095000
3000
మానవుడిగా ఉండడం అంటే ఏమిటని అడిగితే,
18:43
they respond with 10,000 different voices.
430
1098000
2000
అవి 10,000 విభిన్న గొంతుకలతో జవాబిచ్చాయి.
18:45
And it's within that song that we will all rediscover the possibility
431
1100000
6000
ఆ పాటతోనే మన అస్తిత్వాన్ని
18:51
of being what we are: a fully conscious species,
432
1106000
3000
తిరిగి తెలుసుకునే అవకాశ౦ ఉ౦ది: మనది ఒక పూర్తి స్పృహ గల జాతి అని,
18:54
fully aware of ensuring that all peoples and all gardens
433
1109000
3000
ఇక్కడున్న ప్రజలందరూ మరియు పూలతోటలన్నీ పూర్తి అవగాహనతో
18:57
find a way to flourish. And there are great moments of optimism.
434
1112000
6000
వికసిల్లే మార్గం కనుక్కొంటాయి. అప్పుడు మనలో ఎంతో ఆశావహ దృక్పధం కనిపిస్తు౦ది.
19:03
This is a photograph I took at the northern tip of Baffin Island
435
1118000
3000
ఈ ఫోటోగ్రాఫ్ నేను బాఫిన్ ఐలాండ్ లోని ఉత్తర ప్రాంతంలో తీసింది
19:06
when I went narwhal hunting with some Inuit people,
436
1121000
2000
నేను కొంతమంది ఇన్యూట్ ప్రజలతో నార్వాల్ వేటకు వెళ్ళినప్పుడు తీసింది,
19:09
and this man, Olayuk, told me a marvelous story of his grandfather.
437
1124000
3000
ఇక్కడున్న మనిషి పేరు ఓలయా, అతను వాళ్ళ తాతగారి గురించి ఒక అద్భుతమైన కధ చెప్పారు.
19:13
The Canadian government has not always been kind
438
1128000
2000
కెనడా ప్రభుత్వం ఎల్లప్పుడూ ఈ ఇన్యూట్ ప్రజలతో సహనంతో ఉండేది కాదట
19:15
to the Inuit people, and during the 1950s,
439
1130000
2000
1950 ల ప్రాంతంలో,
19:17
to establish our sovereignty, we forced them into settlements.
440
1132000
3000
వారి యొక్క సార్వభౌమత్వాన్ని స్థిరపరచుకునేందుకు, వాళ్లందరినీ శరణార్ధ శిబిరాలకు బలవంతంగా పంపారట
19:20
This old man's grandfather refused to go.
441
1135000
4000
ఈ ముసలాయన తాతగారు దానికి అంగీకరించలేదు.
19:24
The family, fearful for his life, took away all of his weapons,
442
1139000
4000
అతని కుటుంబం, ఇతని ప్రాణాల కోసం, అతని ఆయుధాలను
19:28
all of his tools.
443
1143000
1000
అతని పనిముట్లను కూడా దాచి పెట్టారు.
19:30
Now, you must understand that the Inuit did not fear the cold;
444
1145000
2000
ఈ ఇన్యూట్లు చలిని లెఖ్ఖ చేయరు;
19:32
they took advantage of it.
445
1147000
1000
దాన్ని వాళ్ళు అవకాశంగా తీసుకున్నారు
19:33
The runners of their sleds were originally made of fish
446
1148000
3000
వీళ్ల బండ్లయొక్క చక్రాలు చేపలతో తయారౌతాయి
19:36
wrapped in caribou hide.
447
1151000
1000
వాటిని కారీబు చర్మంతో చుడతారు.
19:37
So, this man's grandfather was not intimidated by the Arctic night
448
1152000
5000
కాబట్టి ఈయన తాతగారు ఆర్కిటిక్ మంచుకు ఏమాత్రం బెదరలేదు
19:42
or the blizzard that was blowing.
449
1157000
2000
అలాగే తరచుగా వచ్ఛే మంచుతుఫాన్లకు కూడా.
19:44
He simply slipped outside, pulled down his sealskin trousers
450
1159000
3000
అతను మామూలు గానే బయటికి వచ్చి, తన సీల్ చర్మంతో చేసిన ట్రౌజరును ధరి౦చాడు.
19:48
and defecated into his hand. And as the feces began to freeze,
451
1163000
3000
మలాన్ని చేతిలోకి విసర్జించుకొన్నాడు. అది తొందర్లోనే గడ్డకట్టడం మొదలుపెట్టింది,
19:51
he shaped it into the form of a blade.
452
1166000
3000
దాన్ని కొంత సమయానికి పదునైన కత్తి ఆకార౦లోకి తయారు చేశాడు.
19:54
He put a spray of saliva on the edge of the shit knife
453
1169000
2000
అతడు షిట్ నైఫ్ చివర్లో ఉమ్మిని వేసాడు
19:56
and as it finally froze solid, he butchered a dog with it.
454
1171000
3000
అది బాగా గట్టిగా మారిన తర్వాత, దాంతో ఒక కుక్కను పొడిచి చంపాడు.
19:59
He skinned the dog and improvised a harness,
455
1174000
3000
ఆ కుక్క చర్మాన్ని వలిచి దానిని ఒక కవచములాగా తయారుచేసి,
20:02
took the ribcage of the dog and improvised a sled,
456
1177000
3000
కుక్కయొక్క పక్కటెముకలను తీసి మంచు బండిని మరింత బాగా తయారు చేశాడు,
20:06
harnessed up an adjacent dog,
457
1181000
1000
పక్కనున్న మరోకుక్కకు కూడా కవచము తయారుచేసి,
20:07
and disappeared over the ice floes, shit knife in belt.
458
1182000
4000
బెల్టులో షిట్ నైఫ్ దోపుకొని మంచు కొండలలోకి మాయమయ్యాడు.
20:11
Talk about getting by with nothing. (Laughter)
459
1186000
4000
ఈ కథ పేరు ’ఏమీ లేకుండా బయటికి వెళ్ళడం" (నవ్వులు)
20:15
And this, in many ways --
460
1190000
1000
ఇలా౦టి ఎన్నో ఉద౦తాలు
20:16
(Applause) --
461
1191000
2000
(చప్పట్లు)
20:18
is a symbol of the resilience of the Inuit people
462
1193000
2000
ఇన్యూట్ ప్రజల యొక్క మొక్కవోని ధైర్యానికి మచ్చుతునకలుగా నిలుస్తాయి,
20:20
and of all indigenous people around the world.
463
1195000
3000
అలాగే ప్రపంచంలోని వివిధ తెగల ప్రజలు కూడా ఇలా౦టి వైవిధ్యాలు కలిగిఉన్నారు.
20:23
The Canadian government in April of 1999
464
1198000
2000
1999 ఏప్రిల్లో కెనడా ప్రభుత్వము
20:25
gave back to total control of the Inuit
465
1200000
3000
ఇన్యూట్ తెగల ప్రా౦త౦పై నియంత్రణను వారికి తిరిగి ఇచ్చేసింది
20:28
an area of land larger than California and Texas put together.
466
1203000
3000
ఈ భూభాగము దాదాపు కాలిఫోర్నియా మరియు టెక్సాస్ లను కలిపిన దానికంటే ఎక్కువే.
20:31
It's our new homeland. It's called Nunavut.
467
1206000
2000
ఇది ఇప్పుడు మన స్వంత దేశం. దీని పేరు నునావట్.
20:34
It's an independent territory. They control all mineral resources.
468
1209000
3000
ఇది ఒక స్వతంత్ర్య సామ్రాజ్యం. అన్ని ఖనిజవనరులపై వారికి నియంత్రణాధికారం ఉంది,
20:37
An amazing example of how a nation-state
469
1212000
2000
ఒక జాతీయ -ప్రభుత్వ౦ తన ప్రజలు లోల్పోయిన హక్కులను
20:39
can seek restitution with its people.
470
1214000
4000
వారికి కల్పి౦చడ౦లో తీసుకునే శ్రద్ధకు నునావత్ మ౦చి ఉదాహరణ.
20:44
And finally, in the end, I think it's pretty obvious
471
1219000
3000
మరి చివరికి, కనీస౦ ఈ మాటలు చెప్పడ౦ తప్పనిసరి అని నేను అనుకుంటాను
20:47
at least to all of all us who've traveled
472
1222000
1000
ఇప్పటి వరకు మన౦ ప్రయాణ౦ చెసిన
20:48
in these remote reaches of the planet,
473
1223000
2000
ఈ గ్రహం లోని మారుమూల ప్రాంతాలు
20:52
to realize that they're not remote at all.
474
1227000
1000
ఇ౦కా చీకటిలోనే ఉ౦డిపోవని మన౦ అర్థ౦చేసుకోవాలి.
20:53
They're homelands of somebody.
475
1228000
2000
ఆ ప్రా౦తాలు అక్కడి ప్రజల ఆవాసాలు
20:55
They represent branches of the human imagination
476
1230000
2000
అవి మనిషి ఊహాత్మకశక్తి శాఖలకు ప్రాతినిధ్యం వహిస్తు
20:57
that go back to the dawn of time. And for all of us,
477
1232000
4000
మానవజాతి పుట్టుక మూలాలకు తీసుకు వెళతాయి. మనమందరం
21:01
the dreams of these children, like the dreams of our own children,
478
1236000
3000
ఈ చిన్నారుల స్వప్నాలు, మన స్వంత పిల్లల కన్న కలలే అనుకుంటూ
21:04
become part of the naked geography of hope.
479
1239000
3000
ఈ భూమ౦డల౦లో భాగస్వాముల మవుదాం.
21:07
So, what we're trying to do at the National Geographic, finally,
480
1242000
4000
అందువల్ల, మనం చివరగా నేషనల్ జాగ్రఫీ ద్వారా
21:11
is, we believe that politicians will never accomplish anything.
481
1246000
4000
ఈ రాజకీయవేత్తలు ఏమీ సాధించలేరని తెలియజేస్తున్నా౦.
21:15
We think that polemics --
482
1250000
1000
మనం ఆలోచించి చూస్తే ఈ వివాద పరిష్కార తర్కాలు--
21:16
(Applause) --
483
1251000
2000
చప్పట్లు
21:18
we think that polemics are not persuasive,
484
1253000
2000
ఈ తర్కాల వల్ల సాధించేది ఏమీ ఉ౦డదని నా అభిప్రాయ౦
21:20
but we think that storytelling can change the world,
485
1255000
3000
కానీ ఈ చరిత్రను చెప్పడం వల్ల ప్రపంచాన్ని మార్చగలమని నేను భావిస్తాను
21:23
and so we are probably the best storytelling institution
486
1258000
3000
అందుకే మనం చరిత్రను కథలుగా చెప్పే గొప్ప ప్రప౦చ సంస్థగా భావించుకోవాలి.
21:26
in the world. We get 35 million hits on our website every month.
487
1261000
3000
ప్రపంచం మొత్తంలో నెలలో 35 మిలియన్ల మంది మన వెబ్ సైట్ ను చూస్తున్నారు.
21:29
156 nations carry our television channel.
488
1264000
3000
156 దేశాలు మన ఛానెల్ ను ప్రసారం చేస్తున్నాయి.
21:33
Our magazines are read by millions.
489
1268000
2000
మన పత్రికలను లక్షలమంది చదువుతున్నారు.
21:35
And what we're doing is a series of journeys
490
1270000
3000
మరి మనం ఈ ఎథ్నోస్పియర్ లో చేస్తున్న
21:38
to the ethnosphere where we're going to take our audience
491
1273000
2000
ఈ ప్రయాణాల పరంపరలో మనతోబాటు మన ప్రేక్షకులను
21:40
to places of such cultural wonder
492
1275000
2000
అద్భుతమైన ఆ సాంస్కృతిక ప్రదేశాల వద్దకు తీసుకెళ్ళడ౦ వల్ల
21:43
that they cannot help but come away dazzled
493
1278000
2000
వాటికి సహాయం చేయలేకపోయినా అవి వెలుగులోకి రావడానికి ఉపయోగపడుతు౦ది.
21:45
by what they have seen, and hopefully, therefore,
494
1280000
2000
మనకు అదృష్టవశాత్తు కనిపి౦చిన ప్రదేశాలను
21:47
embrace gradually, one by one,
495
1282000
3000
మెల్లిగా ఒక్కొక్క దాన్ని, మరి౦త దగ్గరగా పరిశీలిస్తే
21:50
the central revelation of anthropology:
496
1285000
2000
మానవశాస్త్రం యొక్క సారాన్ని వెలికితీస్తూ
21:52
that this world deserves to exist in a diverse way,
497
1287000
4000
ఈ ప్రపంచం విభిన్న పార్శ్వాలతో ఉండదగిందిగా భావిస్తూ,
21:56
that we can find a way to live
498
1291000
1000
మనం మరో జీవన మార్గానికి బాటలు వేద్దా౦,
21:57
in a truly multicultural, pluralistic world
499
1292000
3000
ఒక వాస్తవిక బహుళ సాంస్కృతిక ప్రపంచంలోకి
22:00
where all of the wisdom of all peoples
500
1295000
2000
ఎక్కడైతే జనులందరి విజ్డం
22:02
can contribute to our collective well-being.
501
1297000
3000
మనందరి బాగుకోసం వినియోగించ బడుతుందో అక్కడికి.
22:05
Thank you very much.
502
1300000
1000
కృతఙతలు.
22:06
(Applause)
503
1301000
2000
(కరతాళ ధ్వనులతో అభిన౦దనలు)
ABOUT THE SPEAKER
Wade Davis - Anthropologist, ethnobotanistA National Geographic Explorer-in-Residence, Wade Davis has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.”
Why you should listen
Wade Davis is perhaps the most articulate and influential western advocate for the world's indigenous cultures. A National Geographic Explorer-in-Residence, he has been described as “a rare combination of scientist, scholar, poet and passionate defender of all of life’s diversity.” Trained in anthropology and botany at Harvard, he travels the globe to live alongside indigenous people, and document their cultural practices in books, photographs, and film. His stunning photographs and evocative stories capture the viewer's imagination. As a speaker, he parlays that sense of wonder into passionate concern over the rate at which cultures and languages are disappearing -- 50 percent of the world's 7,000 languages, he says, are no longer taught to children. He argues, in the most beautiful terms, that language is much more than vocabulary and grammatical rules. Every language is an old-growth forest of the mind.
Indigenous cultures are not failed attempts at modernity, let alone failed attempts to be us. They are unique expressions of the human imagination and heart, unique answers to a fundamental question: What does it mean to be human and alive? When asked this question, the peoples of the world respond in 7,000 different voices, and these collectively comprise our human repertoire for dealing with all the challenges that will confront us as a species over the coming centuries.
Davis is the author of 15 books including The Serpent and the Rainbow, One River, and The Wayfinders. His many film credits include Light at the Edge of the World, an eight-hour documentary series produced for the National Geographic. In 2009 he received the Gold Medal from the Royal Canadian Geographical Society for his contributions to anthropology and conservation, and he is the 2011 recipient of the Explorers Medal, the highest award of the Explorers’ Club, and the 2012 recipient of the Fairchild Medal for Plant Exploration. His latest books are Into the Silence: The Great War, Mallory and the Conquest of Everest and The Sacred Headwaters: the Fight to Save the Stikine, Skeena and the Nass.
Wade Davis | Speaker | TED.com