TED2009
Matthew Childs: 9 life lessons from rock climbing
แมททิว ชายด์ (Matthew Childs) บทเรียนชีวิต 9 ข้อจากการปีนเขา
Filmed:
Readability: 3.1
842,059 views
ในการพูดครั้งจาก TED University 2009 นักปีนเขาอาวุโสแมททิว ชายด์ ได้มาแบ่งปันบทเรียน 9 ข้อจากการปีนเขา ซึ่งเกร็ดความรู้พวกนี้สามารถนำมาปรับใช้กับชีวิตที่ระดับน้ำทะเลได้อีกด้วย
Matthew Childs - Marketer, rock climber
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide. Full bio
Matthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
It's pretty simple. There are nine, sort of, rules
0
0
3000
เอาล่ะ นี่มันง่ายมาก มีกฎอยู่ทั้งหมด 9 ข้อ
00:15
that I discovered after 35 years of rock climbing.
1
3000
4000
ที่ผมค้นพบในช่วง 35 ปี ของการปีนเขา
00:19
Most of them are pretty basic.
2
7000
4000
และส่วนใหญ่ก็ธรรมดามาก
00:23
Number one: don't let go --
3
11000
3000
ข้อแรกคือ อย่าท้อถอยหรือยอมแพ้
00:26
very sure success method.
4
14000
2000
เป็นข้อแนะนำที่เยี่ยมทีเดียว
00:28
But really, truly -- often you think about
5
16000
3000
เพราะจริงๆ แล้ว คุณมักคิด
00:31
letting go way before your body does.
6
19000
2000
ที่จะยอมแพ้ ก่อนที่ร่างกายคุณจะลงมือทำซะอีก
00:33
So hang in there,
7
21000
2000
เพราะฉะนั้นจงอดทนเอาไว้
00:35
and you come up with some pretty peculiar solutions.
8
23000
4000
และคุณอาจได้พบทางออกแบบแปลกๆ ก็ได้
00:39
Number two: hesitation is bad.
9
27000
2000
ข้อที่สอง ความลังเลเป็นสิ่งไม่ดี
00:41
This is a friction climb, up in Tuolumne Meadows,
10
29000
3000
นี่คือการปีนเขาแบบอาศัยแรงเสียดทาน (Friction climb) บนทุ่งทูโอลัมเน่ (Tuolumne Meadows)
00:44
in the Yosemite high country.
11
32000
2000
ในที่ราบสูงแห่งอุทยานแห่งชาติโยเซมิตี (Yosemite high country)
00:46
Friction climbing doesn't have any sort of hard positive edges.
12
34000
4000
การปีนแบบนี้มันไม่ได้ยุ่งยากอะไรมาก
00:50
You're climbing on little dimples and nubbins in the rock.
13
38000
4000
คุณจะปีนอยู่บนรอยแตกเล็กๆ บนหิน
00:54
The most friction you have is when you first put your hand
14
42000
4000
แรงเสียดทานมากที่สุดเท่าที่คุณจะหาได้
00:58
or your foot on the rock.
15
46000
3000
คือตอนที่คุณเพิ่งวางมือหรือเท้าคุณลงบนหิน
01:01
And then from that point on, you're basically falling.
16
49000
4000
และหลังจากนั้น คุณก็จะเริ่มตก
01:05
So momentum is good. Don't stop.
17
53000
3000
เพราะฉะนั้นโมเมนตัมจึงเป็นสิ่งที่ดี อย่าหยุด
01:08
Rule number three: have a plan.
18
56000
2000
ข้อที่สาม วางแผน
01:10
This is a climb called the Naked Edge,
19
58000
2000
นี่เรียกว่า การปีนผาเปลือย (Naked Edge)
01:12
in El Dorado Canyon, outside of Boulder.
20
60000
2000
ในหุบเขาเอลโดราโด (El Dorado Canyon) ด้านนอกของเมืองโบลเดอร์ (Boulder)
01:14
This climber is on the last pitch of it.
21
62000
3000
นักปีนเขาคนนี้กำลังอยู่ในช่วงสุดท้าย
01:17
He's actually right about where I fell.
22
65000
2000
เขาอยู่ตรงตำแหน่งที่ผมร่วงพอดี
01:19
There is about 1,000 feet of air below him.
23
67000
3000
ซึ่งมันสูงประมาณ 1,000 ฟุต
01:22
And all the hard pitches are actually below him.
24
70000
3000
และที่จริงช่วงของการปีนที่ยากได้ผ่านมาแล้ว
01:25
Often what happens is
25
73000
2000
แต่สิ่งที่มักจะเกิดขึ้นคือ
01:27
you're planning so hard for like,
26
75000
2000
คุณมัวแต่วางแผนอย่างหนัก เช่น
01:29
"How do I get through the hardest part? How do I get through the hardest part?"
27
77000
3000
"ฉันจะผ่านส่วนที่ยากที่สุดไปยังไงนะ ฉันจะผ่านส่วนที่ยากที่สุดนี่ไปได้ยังไง"
01:32
And then what happens?
28
80000
2000
แล้วหลังจากนั้นจะเกิดอะไรขึ้น?
01:34
You get to the last pitch. It's easy.
29
82000
2000
จากนั้นคุณมาถึงช่วงสุดท้าย ซึ่งง่ายมาก
01:36
And you're completely flamed out. Don't do it.
30
84000
3000
แต่คุณกลับหมดแรง อย่าเป็นอย่างนั้น
01:39
You have to plan ahead to get to the top.
31
87000
3000
คุณควรวางแผนล่วงหน้าที่จะไปให้ถึงข้างบนสุด
01:42
But you also can't forget that each individual move
32
90000
3000
แต่ก็ห้ามลืมในทุกๆ ท่าทางการปีน
01:45
you have to be able to complete.
33
93000
2000
คุณต้องสามารถปีนให้สำเร็จด้วย
01:47
This is a climb called the Dike Route,
34
95000
2000
นี่คือการปีนเขาลาดเอียงบนเส้นทางที่เรียกว่า Dike Route
01:49
on Pywjack Dome, up in the Yosemite high country.
35
97000
4000
ที่ Pywjack Dome บนที่ราบสูงแห่งอุทยานแห่งชาติโยเซมิตี (Yosemite high country)
01:53
The interesting thing about this climb is it's not that hard.
36
101000
3000
มันเป็นการปีนที่ไม่ได้ยากเท่าไหร่นัก
01:56
But if you're the leader on it,
37
104000
2000
แต่หากคุณเป็นผู้นำ
01:58
at the hardest move, you're looking at about 100 foot fall,
38
106000
4000
ในช่วงที่ยากที่สุดของการปีน คุณต้องเสี่ยงกับการตกลงไปกว่า 100 ฟุต
02:02
onto some low angle slabs.
39
110000
2000
ลงบนแง่งหินที่ต่ำกว่า
02:04
So you've got to focus.
40
112000
2000
คุณจึงต้องมีสมาธิ
02:06
You don't want to stop in the middle like
41
114000
3000
คุณคงไม่อยากติดอยู่
02:09
Coleridge's Kubla Kahn.
42
117000
2000
เหมือนกับในเรื่องคูบลา ข่าน (Kubla Kahn) ของ โควด์ริดจ์ (Coleridge)
02:11
You've got to keep going.
43
119000
2000
คุณต้องเดินหน้าต่อไป
02:13
Rule number five: know how to rest.
44
121000
2000
กฎข้อที่ห้า รู้วิธีพัก
02:15
It's amazing. The best climbers
45
123000
2000
มันน่าทึ่งมาก ที่นักปีนเขาที่เก่งที่สุด
02:17
are the ones that in the most extreme situations
46
125000
3000
ก็มักเป็นคนๆ เดียวกับที่สามารถจัดท่าทางให้คล้ายกับ
02:20
can get their bodies into some position
47
128000
2000
กำลังพักอยู่ได้
02:22
where they can rest,
48
130000
2000
แม้ในสถานการณ์ที่ยากลำบากที่สุด
02:24
regroup, calm themselves, focus,
49
132000
3000
เพื่อสงบสติอารมณ์ของตนเอง ตั้งสมาธิ
02:27
and keep going.
50
135000
4000
และไปต่อ
02:31
This is a climb in the Needles, again in California.
51
139000
2000
นี่คือการปีนที่นีเดิ้ลส์ (Needles) ในรัฐแคลิฟอร์เนีย
02:33
Fear really sucks because what it means is
52
141000
2000
ความกลัวเป็นสิ่งที่แย่มากเพราะนั่นมันหมายถึง
02:35
you're not focusing on what you're doing.
53
143000
3000
คุณกำลังเสียสมาธิไปจากสิ่งที่คุณกำลังทำอยู่
02:38
You're focusing on the consequences of
54
146000
2000
คุณกำลังมุ่งความสนใจไปที่ผลลัพธ์
02:40
failing at what you're doing
55
148000
3000
ของความผิดพลาด
02:43
because any given move should require
56
151000
2000
เพราะว่าการเคลื่อนไหวในทุกท่าทางต้องใช้
02:45
all your concentration and thought processes
57
153000
5000
สมาธิและกระบวนการความคิดทั้งหมดของคุณ
02:50
to execute it effectively.
58
158000
2000
เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงที่สุด
02:52
One of the things in climbing is, most people
59
160000
3000
สิ่งหนึ่งที่คนส่วนใหญ่เป็นในการปีนเขา
02:55
sort of take it straight on. And they follow the most obvious solution.
60
163000
4000
ก็คือพวกเค้ามักจะขึ้นมันไปตรงๆ พวกเค้าใช้เส้นทางที่ชัดเจนมากที่สุด
02:59
This is the Devils Tower in Wyoming,
61
167000
3000
นี่คือ หอคอยปีศาจ (Devils Tower) ที่รัฐไวโอมิง
03:02
which is a columnar basalt formation
62
170000
3000
ซึ่งมันก็คือผาหินภูเขาไฟที่ก่อตัวในแนวสูง
03:05
that most of you probably know from "Close Encounters."
63
173000
3000
คุณอาจรู้จักจากฉากในหนังเรื่อง โคลส เอนเคาน์เตอร์ส (Close Encounters)
03:08
With this, typically crack climbers
64
176000
2000
ด้วยเจ้าสิ่งนี้ นักปีนเขา
03:10
would put their hands in and their toes in
65
178000
2000
ก็จะสอดมือและเท้าของพวกเขาเข้าไป
03:12
and just start climbing.
66
180000
2000
และเริ่มปีน
03:14
The cracks are too small to get your toes into
67
182000
3000
รอยแตกบางอันก็เล็กเกินกว่าที่คุณจะใส่นิ้วเท้าของคุณเข้าไปได้
03:17
so the only way to climb is using your fingertips
68
185000
3000
เพราะฉะนั้นมีวิธีเดียวคือการใช้แค่ปลายนิ้ว
03:20
in the cracks,
69
188000
2000
ยึดกับรอยแตกเหล่านั้นไว้
03:22
and using opposing pressure
70
190000
2000
และใช้แรงผลักด้านตรงกันข้าม
03:24
and forcing yourself up.
71
192000
3000
บีบตัวเองให้ลอยสูงขึ้นไป
03:27
Rule number eight: strength doesn't always equal success.
72
195000
3000
กฎข้อที่แปด ความแข็งแกร่งไม่ได้ยืนยันความสำเร็จเสมอไป
03:30
In the 35 years I've been a climbing guide
73
198000
2000
ในช่วง 35 ปี ที่ผมเป็นไกด์การปีนเขา
03:32
and taught on indoor walls, and stuff like that,
74
200000
2000
และสอนการปีนกำแพงในร่ม หรืออะไรพวกนั้น
03:34
the most important thing I've learned
75
202000
2000
สิ่งสำคัญที่สุดที่ผมได้เรียนรู้
03:36
was, guys will always try to do pull-ups.
76
204000
3000
คือผู้ชายมักพยายามฝึกดึงข้อ
03:39
Beginning guys, it's like, they thrash, they thrash,
77
207000
2000
พวกหัดใหม่ มักชอบดึงแล้ว ดึงอีก ดึงแล้ว ก็ดึงอีก
03:41
they get 15 feet up --
78
209000
2000
พวกเค้าปีนขึ้นไปได้ 15 ฟุต
03:43
and they can do about 15 pull-ups right --
79
211000
2000
และพวกเค้าก็ดึงข้อได้อีกประมาณ 15 ที
03:45
And then they just flame out.
80
213000
2000
จากนั้นก็หมดแรงกันซะและ
03:47
Women are much more in balance
81
215000
2000
ผู้หญิงนั้นมีสมดุลที่ดีกว่ามาก
03:49
because they don't have that idea
82
217000
3000
เพราะว่าพวกเขาไม่เคยมีความคิด
03:52
that they're going to be able to do 100 pull-ups.
83
220000
2000
ว่าจะสามารถดึงข้อได้เป็น 100 ที
03:54
They think about how to get the weight over their feet
84
222000
3000
พวกเขาจึงคิดหาวิธีที่จะถ่ายเทน้ำหนักไปบนฝ่าเท้า
03:57
because it's sort of natural -- they carry you all day long.
85
225000
3000
เพราะมันเป็นธรรมชาติกว่ามาก พวกมันแบกน้ำหนักเราได้เป็นวัน
04:00
So balance is really critical,
86
228000
2000
ความสมดุลจึงเป็นสิ่งสำคัญมาก
04:02
and keeping your weight on your feet,
87
230000
2000
และการถ่ายเทน้ำหนักบนฝ่าเท้า
04:04
which is your strongest muscle.
88
232000
2000
ที่เป็นกล้ามเนื้อที่แข็งแรงที่สุด
04:06
And of course there is rule number nine.
89
234000
2000
และก็แน่นอนกฎข้อที่เก้า
04:08
I came up with rule number nine after
90
236000
2000
ผมคิดกฎข้อที่เก้าได้หลังจากที่
04:10
I actually didn't plan for a fall,
91
238000
2000
ผมตกอย่างไม่คาดคิด
04:12
and went about 40 feet and cracked a rib.
92
240000
3000
ร่วงลงไปถึง 40 ฟุต และซี่โครงหักไปซี่หนึ่ง
04:15
Once you get to that point where you know it's going to happen,
93
243000
3000
พอมาถึงจุดๆ หนึ่งที่คุณรู้ว่ามันกำลังจะเกิดขึ้นแน่ๆ
04:18
you need to start thinking about how you're going to let go
94
246000
3000
คุณต้องเริ่มที่จะคิดถึงวิธีที่จะปล่อย
04:21
because that is the critical piece
95
249000
3000
เพราะว่านั่นมันสำคัญมาก
04:24
of not getting hurt --
96
252000
2000
เพื่อหลีกเลี่ยงอาการบาดเจ็บ
04:26
how you're going to fall onto the rope,
97
254000
4000
หาวิธีที่คุณจะร่วงลงบนเชือก
04:30
or if you're climbing without a rope,
98
258000
2000
หรือถ้าหากคุณปีนโดยไม่ใช้เชือก
04:32
fall to a place where you can actually control the fall.
99
260000
4000
ก็ร่วงลงไปที่ๆ คุณสามารถควบคุมมันได้
04:36
So don't hang on till the bitter end.
100
264000
3000
เพราะฉะนั้นอย่ายื้อเกาะซะจนพบจุดจบอันขมขื่น
04:39
Thank you very much.
101
267000
2000
ขอบคุณมากครับ
04:41
(Applause)
102
269000
2000
(เสียงปรบมือ)
ABOUT THE SPEAKER
Matthew Childs - Marketer, rock climberMatthew Childs is an advertising lead at Razorfish. He is a lifelong rock climber and climbing guide.
Why you should listen
A specialist in digital branding and interactive services, Matthew Childs seeks out new trends in competitive markets. As an advertising lead at Razorfish, Childs draws from extensive experience in the marketing world, having led Nike's global internal communications department. Before that, he was a writer and editor for Outside Magazine and Playboy.
Apart from his career, Childs' passion is rock climbing.
Matthew Childs | Speaker | TED.com