TEDxWomen 2012
iO Tillett Wright: Fifty shades of gay
iO Tillett Wright: Geyin elli tonu
Filmed:
Readability: 3.7
2,965,570 views
Sanatçı iO Tillett Wright, kendini LBGTQ tayfında bir yerde kabul eden 2000 kişiyi fotoğrafladı ve çoğuna şunu sordu: Ne kadar gey ya da hetero olduğunuza dair bir yüzde verebilir misiniz? Öyle görünüyor ki, çoğu insan, kendini cinselliğin gri bölgelerinde görüyor; %100 gey ya da %100 hetero olarak değil. Ve bu, konu ayrımcılığa geldiğinde bir problem oluşturuyor: Çizgiyi nerede çekeceksiniz? (TEDxWomen'da kaydedilmiştir.)
iO Tillett Wright - Photographer
As a child actor, iO Tillett Wright turned his shoes around in the bathroom stall so that people would think he was a boy. As a teenager, he fell in love with both women and men. His life in the gray areas of gender and sexuality deeply inform his work as an artist. Full bio
As a child actor, iO Tillett Wright turned his shoes around in the bathroom stall so that people would think he was a boy. As a teenager, he fell in love with both women and men. His life in the gray areas of gender and sexuality deeply inform his work as an artist. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
Human beings start putting each other into boxes
0
737
2429
İnsanlar birbirlerini gördükleri ilk andan başlayarak
00:19
the second that they see each other --
1
3166
1817
birbirlerini kutuların içine koymaya başlar.
00:20
Is that person dangerous? Are they attractive?
2
4983
3070
"O kişi tehlikeli mi? Çekici mi?
00:23
Are they a potential mate? Are they a potential networking opportunity?
3
8053
3266
Potansiyel bir eş mi? Potansiyel bir ağ kurma fırsatı mı?"
00:27
We do this little interrogation when we meet people
4
11319
2534
İnsanlarla tanıştığımızda onların zihinsel bir özgeçmişini
00:29
to make a mental resume for them.
5
13853
2167
çıkarmak için bu küçük sorgulamayı yaparız.
00:31
What's your name? Where are you from?
6
16020
1517
"Adın ne? Neredensin?
00:33
How old are you? What do you do?
7
17537
3361
Kaç yaşındasın? Ne yapıyorsun?"
00:36
Then we get more personal with it.
8
20898
2801
Sonra bu sorgulamada daha kişiselleşiriz.
00:39
Have you ever had any diseases?
9
23699
3148
"Hiç hastalığın oldu mu?"
00:42
Have you ever been divorced?
10
26847
1987
"Hiç boşandın mı?"
00:44
Does your breath smell bad while you're answering my interrogation right now?
11
28834
3446
"Tam şu anda sorularıma cevap verirken nefesin kokuyor mu?"
00:48
What are you into? Who are you into?
12
32280
1717
"Neyle ilgilisin? Kimle ilgilisin?"
00:49
What gender do you like to sleep with?
13
33997
1866
"Hangi cinsiyetle yatmaktan hoşlanırsın?"
00:51
I get it.
14
35863
2430
Anlıyorum.
00:54
We are neurologically hardwired
15
38293
1752
Kendimiz gibi insanları bulmak için
00:55
to seek out people like ourselves.
16
40045
2384
nörolojik olarak programlanmış vaziyetteyiz.
00:58
We start forming cliques as soon as we're old enough
17
42429
2185
Kabul görmenin nasıl hissettirdiğini bilecek
01:00
to know what acceptance feels like.
18
44614
1933
yaşa geldiğimiz gibi gruplar oluşturmaya başlarız.
01:02
We bond together based on anything that we can --
19
46547
2350
Ne bulabiliyorsak onun etrafında birbirimize bağlanırız.
01:04
music preference, race, gender, the block that we grew up on.
20
48897
5452
Müzik tercihi, ırk, cinsiyet, büyüdüğümüz mahalle...
01:10
We seek out environments that reinforce our personal choices.
21
54349
6888
Kişisel seçimlerimizi destekleyen çevreler ararız.
01:17
Sometimes, though, just the question "what do you do?"
22
61237
2461
Oysaki bazen sadece "Ne iş yaparsın?" sorusu bile
01:19
can feel like somebody's opening a tiny little box
23
63698
1960
sanki biri küçük bir kutuyu açıyormuş ve bizden
01:21
and asking you to squeeze yourself inside of it.
24
65658
1529
onun içine sıkışmamızı istiyormuş gibi hissettirir.
01:23
Because the categories, I've found, are too limiting.
25
67187
3567
Çünkü kategoriler -fark ettim ki- çok sınırlayıcı.
01:26
The boxes are too narrow.
26
70754
1884
Kutular çok dar.
01:28
And this can get really dangerous.
27
72638
2117
Ve bu gerçekten tehlikeli bir hal alabilir.
01:30
So here's a disclaimer about me, though,
28
74755
1781
Yalnız bu konuda daha derine inmeden
01:32
before we get too deep into this.
29
76536
1602
kendimle ilgili bir "sorumluluk reddi"nde bulunayım.
01:34
I grew up in a very sheltered environment.
30
78138
2985
Ben çok korunaklı bir çevrede büyüdüm.
01:37
I was raised in downtown Manhattan in the early 1980s,
31
81123
3946
1980'lerin ilk yıllarında Manhattan'ın merkezinde yetiştirildim;
01:40
two blocks from the epicenter of punk music.
32
85069
3895
punk müziğin merkez üssünden iki ada mesafede.
01:44
I was shielded from the pains of bigotry
33
88964
2090
Yobazlığın acılarından ve din tabanlı
01:46
and the social restrictions of a religiously-based upbringing.
34
91054
4100
bir yetiştirmenin sosyal kısıtlamalarından korunmuştum.
01:51
Where I come from, if you weren't a drag queen or a radical thinker
35
95154
3421
Benim geldiğim yerde, bir "drag queen" (kadın kılığına giren erkek sahne sanatçısı) ya da radikal bir düşünür
01:54
or a performance artist of some kind,
36
98575
2128
ya da bir çeşit performans sanatçısı değilseniz,
01:56
you were the weirdo.
37
100703
1984
garip olan sizdiniz.
01:58
(Laughter)
38
102687
1283
(Gülüşmeler)
01:59
It was an unorthodox upbringing,
39
103970
2085
Bu, geleneklere aykırı bir yetiştirmeydi
02:01
but as a kid on the streets of New York,
40
106055
2511
fakat New York sokaklarında bir çocuk olarak
02:04
you learn how to trust your own instincts,
41
108566
1971
içgüdülerinize nasıl güveneceğinizi öğreniyorsunuz,
02:06
you learn how to go with your own ideas.
42
110537
2933
kendi fikirlerinizle büyümeyi öğreniyorsunuz.
02:09
So when I was six, I decided that I wanted to be a boy.
43
113470
3239
Ve ben de, altı yaşına geldiğimde erkek olmak istediğime karar verdim.
02:12
I went to school one day and the kids wouldn't let me play basketball with them.
44
116709
3467
Bir gün okula gitmiştim ve çocuklar onlarla basketbol oynamama izin vermedi.
02:16
They said they wouldn't let girls play.
45
120176
1433
Kızları oynatmadıklarını söylediler.
02:17
So I went home, and I shaved my head,
46
121609
1410
Bunun üzerine ben de eve gittim ve kafamı tıraşladım
02:18
and I came back the next day and I said, "I'm a boy."
47
123019
2622
ve sonraki gün geri gittim ve "Ben erkeğim." dedim.
02:21
I mean, who knows, right?
48
125641
1014
Yani, kim bilecek, değil mi?
02:22
When you're six, maybe you can do that.
49
126655
3813
6 yaşındayken bunu belki yapabilirsiniz.
02:26
I didn't want anyone to know that I was a girl, and they didn't.
50
130468
3633
Kimsenin kız olduğumu bilmesini istemedim ve onlar da bilmediler.
02:30
I kept up the charade for eight years.
51
134101
2642
Bu numarayı sekiz yıl sürdürdüm.
02:32
So this is me when I was 11.
52
136743
4167
Bu benim, 11 yaşındayken.
02:36
I was playing a kid named Walter
53
140910
1511
"Julian Po" diye bir filmde
02:38
in a movie called "Julian Po."
54
142421
2189
Walter adında bir çocuğu oynuyordum.
02:40
I was a little street tough that followed Christian Slater around and badgered him.
55
144610
3434
Christian Slater'ı takip eden ve ona rahat vermeyen küçük bir sokak kabadayısıydım.
02:43
See, I was also a child actor,
56
148044
2050
Yani, ben aynı zamanda bir çocuk aktördüm
02:45
which doubled up the layers of the performance of my identity,
57
150094
2682
ve bu benim kimliğimin performans katmanlarını ikiye katladı
02:48
because no one knew that I was actually a girl really playing a boy.
58
152776
6088
çünkü aslında bir kız olduğumu ve gerçekten erkeği oynadığımı kimse bilmiyordu.
02:54
In fact, no one in my life knew that I was a girl --
59
158864
3116
Aslında, hayatımdaki hiç kimse kız olduğumu bilmiyordu;
02:57
not my teachers at school, not my friends,
60
161980
2316
ne okuldaki öğretmenlerim, ne arkadaşlarım,
03:00
not the directors that I worked with.
61
164296
1852
ne birlikte çalıştığım yönetmenler...
03:02
Kids would often come up to me in class
62
166148
2265
Çocuklar genellikle sınıfta bana gelirlerdi
03:04
and grab me by the throat to check for an Adam's apple
63
168413
2234
ve âdemelmamı kontrol etmek için boğazımı tutarlardı
03:06
or grab my crotch to check what I was working with.
64
170647
3349
ya da kasığımı tutup ne olduğunu kontrol ederlerdi.
03:09
When I would go to the bathroom, I would turn my shoes around in the stalls
65
173996
2361
Tuvalete gittiğimde ayakta işiyormuş gibi görünmek için
03:12
so that it looked like I was peeing standing up.
66
176357
2555
kabinde ayakkabılarımı ters çevirirdim.
03:14
At sleepovers I would have panic attacks
67
178912
2068
Arkadaşlarıma kalmaya gittiğimde
03:16
trying to break it to girls that they didn't want to kiss me
68
180980
2384
kendimi açık etmeden kızlara beni öpmek istemeyeceklerini
03:19
without outing myself.
69
183364
1732
anlatmak için panik ataklar geçirirdim.
03:20
It's worth mentioning though
70
185096
2052
Fakat şunu da ifade etmem gerekir ki
03:23
that I didn't hate my body or my genitalia.
71
187148
3849
bedenimden ya da cinsel organlarımdan nefret etmiyordum.
03:26
I didn't feel like I was in the wrong body.
72
190997
1767
Yanlış bir bedendeymişim gibi hissetmiyordum.
03:28
I felt like I was performing this elaborate act.
73
192764
2032
Özenle hazırlanmış bir numara yapıyor gibi hissediyordum.
03:30
I wouldn't have qualified as transgender.
74
194796
3827
Bir transgender kabul edilemezdim.
03:34
If my family, though, had been the kind of people to believe in therapy,
75
198623
2246
Fakat ailem, terapiye inanan bir aile olsaydı
03:36
they probably would have diagnosed me
76
200869
1723
beni muhtemelen cinsiyet algısı bozukluğu
03:38
as something like gender dysmorphic
77
202592
1786
gibi bir şeyle teşhis ederlerdi
03:40
and put me on hormones to stave off puberty.
78
204378
2403
ve ergenliği atlatan hormonlar verirlerdi.
03:42
But in my particular case,
79
206781
884
Fakat benim kendi hikâyemde,
03:43
I just woke up one day when I was 14,
80
207665
1715
14 yaşındayken bir gün uyandım
03:45
and I decided that I wanted to be a girl again.
81
209380
2583
ve tekrar kız olmak istediğime karar verdim.
03:47
Puberty had hit, and I had no idea what being a girl meant,
82
211963
3000
Ergenlik gelmişti ve kız olmanın ne demek olduğuna dair bir fikrim yoktu
03:50
and I was ready to figure out who I actually was.
83
214963
3625
ve gerçekten kim olduğumu bulmaya hazırdım.
03:54
When a kid behaves like I did,
84
218588
2405
Bir çocuk benim gibi davranırken
03:56
they don't exactly have to come out, right?
85
220993
1836
gerçeği itiraf etmesi gerekmez, değil mi?
03:58
No one is exactly shocked.
86
222829
2261
Ve kimse de tam şok olmaz.
04:00
(Laughter)
87
225090
3744
(Gülüşmeler)
04:04
But I wasn't asked to define myself by my parents.
88
228834
4463
Fakat ebeveynlerim benden kendimi tanımlamamı istemedi.
04:09
When I was 15, and I called my father
89
233297
1866
15 yaşındayken, aşık olduğumu söylemek
04:11
to tell him that I had fallen in love,
90
235163
1700
için babamla konuştuğumda;
04:12
it was the last thing on either of our minds
91
236863
2300
ilk aşkımın bir kız olduğu gerçeğinin
04:15
to discuss what the consequences were
92
239163
1616
ne gibi sonuçları olacağını tartışmak
04:16
of the fact that my first love was a girl.
93
240779
2418
ikimizin de aklındaki son şeydi.
04:19
Three years later, when I fell in love with a man,
94
243197
2282
Üç yıl sonra bir adama aşık olduğum zaman
04:21
neither of my parents batted an eyelash either.
95
245479
2584
ebeveynlerim istiflerini bile bozmadılar.
04:23
See, it's one of the great blessings of my very unorthodox childhood
96
248063
3383
Bakın, herhangi bir noktada herhangi bir şey olarak kendimi tanımlamamın istenmemiş olması,
04:27
that I wasn't ever asked to define myself
97
251446
2034
gayet geleneklere aykırı olan çocukluğumun
04:29
as any one thing at any point.
98
253480
2347
müthiş nimetlerinden biridir.
04:31
I was just allowed to be me, growing and changing in every moment.
99
255827
3819
Her anın içinde büyüyerek ve değişerek, sadece kendim olmama izin verilmişti.
04:35
So four, almost five years ago,
100
259646
3045
Dört, neredeyse beş yıl önce,
04:38
Proposition 8, the great marriage equality debate,
101
262691
3315
8 numaralı yasa teklifi, şu büyük evlilik eşitliği tartışması
04:41
was raising a lot of dust around this country.
102
266006
1975
bu ülkede büyük toz koparıyordu.
04:43
And at the time, getting married wasn't really something
103
267981
2611
Ve o zaman, evlenmek gerçekten
04:46
I spent a lot of time thinking about.
104
270592
1133
pek üzerine düşündüğüm bir şey değildi
04:47
But I was struck by the fact that America,
105
271725
2806
fakat Amerika gibi, böylesi lekeli bir vatandaşlık hakları
04:50
a country with such a tarnished civil rights record,
106
274531
2065
geçmişi olan bir ülkenin, hatalarını bu kadar bariz
04:52
could be repeating its mistakes so blatantly.
107
276596
2616
bir şekilde tekrar edebiliyor olması beni çarpmıştı.
04:55
And I remember watching the discussion on television
108
279212
1968
Ve televizyondaki tartışmayı izlediğimi
04:57
and thinking how interesting it was
109
281180
1801
ve şunun ne kadar ilginç olduğunu düşündüğümü hatırlıyorum:
04:58
that the separation of church and state
110
282981
3031
Din ve devlet ayrımı, bu ülkenin tamamında,
05:01
was essentially drawing geographical boundaries throughout this country,
111
286012
3619
coğrafi sınırlar çiziyordu aslında,
05:05
between places where people believed in it
112
289631
1582
ona inananların olduğu yerlerle
05:07
and places where people didn't.
113
291213
1785
inanmayanların olduğu yerler arasında.
05:08
And then, that this discussion was drawing geographical boundaries around me.
114
292998
6248
Ve sonra, bu tartışmanın, benim çevremde coğrafi sınırlar çizdiğini düşündüm.
05:15
If this was a war with two disparate sides,
115
299246
3118
Bu eğer iki apayrı taraf arasındaki bir savaşsa,
05:18
I, by default, fell on team gay,
116
302364
2781
ben kafadan, gey takımına düşüyordum
05:21
because I certainly wasn't 100 percent straight.
117
305145
3186
çünkü kesinlikle yüzde yüz hetero değildim.
05:24
At the time I was just beginning to emerge
118
308331
3249
O zamanlar; erkek çocukluktan
05:27
from this eight-year personal identity crisis zigzag
119
311580
3917
kız giysileri içindeki erkek görünümlü kız çocuğuna
05:31
that saw me go from being a boy
120
315497
1833
daha sonra karşı uçtaki, süper kısa giyinen, aşırı telafi çabasında olan,
05:33
to being this awkward girl that looked like a boy in girl's clothes
121
317330
3222
erkek peşindeki kız gibi kıza ve nihayet son olarak,
05:36
to the opposite extreme of this super skimpy,
122
320552
2790
aslında kim olduğumun yalnız ikircikli bir keşfine,
05:39
over-compensating, boy-chasing girly-girl
123
323342
2666
kişiye göre hem erkeklerden hem kızlardan
05:41
to finally just a hesitant exploration of what I actually was,
124
326008
3968
hoşlanan erkek Fatmamsı bir kıza
05:45
a tomboyish girl
125
329976
2407
evrildiğim, sekiz yıllık
05:48
who liked both boys and girls depending on the person.
126
332383
3209
zikzaklı kimlik krizimden yeni çıkmaya başlıyordum.
05:51
I had spent a year photographing this new generation of girls, much like myself,
127
335592
5151
Bana çok benzeyen, bi' nevi satır aralarına düşen bu yeni nesil kızların
05:56
who fell kind of between-the-lines --
128
340743
1666
fotoğraflarını çekerek bir sene geçirmiştim;
05:58
girls who skateboarded but did it in lacy underwear,
129
342409
3537
kaykay yapan ama bunu dantelli iç çamaşırlarıyla yapan kızlar,
06:01
girls who had boys' haircuts but wore girly nail polish,
130
345946
3958
erkek saç kesimli olan ama tipik kız ojeli kızlar,
06:05
girls who had eyeshadow to match their scraped knees,
131
349904
2995
yaralı dizlerine uyacak göz farı süren kızlar,
06:08
girls who liked girls and boys who all liked boys and girls
132
352899
3098
erkeklerden ve kızlardan hoşlanan kızlar, sadece erkeklerden hoşlanan kızlar
06:11
who all hated being boxed in to anything.
133
355997
1849
ve herhangi bir kalıba sokulmaktan nefret eden kızlar...
06:13
I loved these people, and I admired their freedom,
134
357846
3751
Bu insanları çok sevdim ve onların özgürlüklerine hayranlık duydum
06:17
but I watched as the world outside of our utopian bubble
135
361597
2933
fakat bizim ütopyacı fanusumuzun dışındaki dünyanın,
06:20
exploded into these raging debates
136
364530
1850
ulusal televizyonda alimlerin, aşkımızı bestiyaliteye benzettikleri
06:22
where pundits started likening our love to bestiality on national television.
137
366380
5566
öfkeli tartışmalarla dolup taştığını izledim.
06:27
And this powerful awareness rolled in over me
138
371946
2333
Ve güçlü bir farkındalık üzerime sindi;
06:30
that I was a minority, and in my own home country,
139
374279
5367
ben bir azınlıktım ve kendi ülkemde,
06:35
based on one facet of my character.
140
379646
2651
karakterimin bir özelliğinden dolayı
06:38
I was legally and indisputably a second-class citizen.
141
382297
5615
kanunen ve kesin olarak ikinci sınıf bir vatandaştım.
06:43
I was not an activist.
142
387912
1534
Ben bir aktivist değildim.
06:45
I wave no flags in my own life.
143
389446
2500
Kendi hayatımda bayrak sallamam.
06:47
But I was plagued by this question:
144
391946
2139
Fakat bu soru beni rahatsız etmişti:
06:49
How could anyone vote to strip the rights
145
394085
2946
Nasıl olur da herhangi biri, benim tanıdığım
06:52
of the vast variety of people that I knew
146
397031
2165
bunca farklı insanın haklarını, karakterlerinin
06:55
based on one element of their character?
147
399196
3434
bir parçasından yola çıkarak yok etmek için oy verebildi?
06:58
How could they say that we as a group
148
402630
1516
Bizim bir grup olarak başka biriyle eşit hakları
07:00
were not deserving of equal rights as somebody else?
149
404146
2933
hak etmediğimizi nasıl söyleyebiliyorlardı?
07:02
Were we even a group? What group?
150
407079
2367
Biz hatta bir grup muyduk? Ne grubu?
07:05
And had these people ever even consciously met a victim of their discrimination?
151
409446
3867
Ve bu insanlar hiç bilinçli olarak ayrımcılıklarının bir kurbanıyla tanışmışlar mıydı?
07:09
Did they know who they were voting against and what the impact was?
152
413313
4043
Kime karşı oy kullandıklarını ve bunun etkisinin ne olduğunu biliyorlar mıydı?
07:13
And then it occurred to me,
153
417356
1891
Ve sonra aklıma şu geldi:
07:15
perhaps if they could look into the eyes
154
419247
2283
Belki ikinci sınıf vatandaşlığa attıkları
07:17
of the people that they were casting into second-class citizenship
155
421530
3781
insanların gözlerine bakabilseler
07:21
it might make it harder for them to do.
156
425311
1902
bu onları, yaptıklarını daha zor yapar hale getirebilirdi,
07:23
It might give them pause.
157
427213
1984
onları düşündürebilirdi.
07:25
Obviously I couldn't get 20 million people to the same dinner party,
158
429197
5840
Açık ki 20 milyon kişiyi aynı akşam yemeği partisine toplayamazdım
07:30
so I figured out a way where I could introduce them to each other photographically
159
435037
4331
ben de onları birbirleriyle fotoğraf yoluyla tanıştırabileceğim
bir yol buldum,
bir yol buldum,
07:35
without any artifice, without any lighting,
160
439368
2966
hiçbir hile olmadan, hiçbir ışıklandırma olmadan
07:38
or without any manipulation of any kind on my part.
161
442334
3234
ya da benim tarafımdan hiçbir çeşitte bir manipülasyon olmadan;
07:41
Because in a photograph you can examine a lion's whiskers
162
445568
2750
çünkü fotoğrafta bir aslanın bıyıklarını yüzünüzü
07:44
without the fear of him ripping your face off.
163
448318
2716
parçalaması korkusu olmadan inceleyebilirsiniz.
07:46
For me, photography is not just about exposing film,
164
451034
3397
Benim için, fotoğraf sadece filmi göstermekle ilgili değil;
07:50
it's about exposing the viewer
165
454431
1953
seyirciyi yeni bir şeyle, daha önce gitmediği bir yerle
07:52
to something new, a place they haven't gone before,
166
456384
2101
karşı karşıya bırakmakla ilgili
07:54
but most importantly, to people that they might be afraid of.
167
458485
3315
fakat en önemlisi korkuyor olabilecekleri insanlarla.
07:57
Life magazine introduced generations of people
168
461800
1844
Life dergisi nesillerce insana, varolduklarından habersiz
07:59
to distant, far-off cultures they never knew existed through pictures.
169
463644
4074
oldukları uzak kültürleri fotoğraflar yoluyla tanıttı.
08:03
So I decided to make a series of very simple portraits,
170
467718
6233
Ben de çok basit bir portre serisi yapmaya karar verdim,
08:09
mugshots if you will.
171
473951
1750
sabıka fotoğrafları bi' nevi.
08:11
And I basically decided to photograph anyone in this country
172
475701
3768
Ve ben aslında bu ülkedeki yüzde yüz hetero olmayan herkesi
08:15
that was not 100 percent straight,
173
479469
2401
fotoğraflamaya karar verdim
08:17
which, if you don't know, is a limitless number of people.
174
481870
3183
ki eğer bilmiyorsanız, bu, sonsuz sayıda insan demek.
08:20
(Laughter)
175
485053
2050
(Gülüşmeler)
08:23
So this was a very large undertaking,
176
487103
2666
Yani, bu çok büyük bir girişimdi
08:25
and to do it we needed some help.
177
489769
1884
ve yapmak için yardıma ihtiyacımız vardı.
08:27
So I ran out in the freezing cold,
178
491653
2533
Böylece dondurucu soğukta dışarı çıktım
08:30
and I photographed every single person that I knew that I could get to
179
494186
3408
ve iki sene öncenin şubatında ulaşabileceğimi bildiğim
08:33
in February of about two years ago.
180
497594
3970
her bir insanı fotoğrafladım.
08:37
And I took those photographs, and I went to the HRC and I asked them for some help.
181
501564
4123
Ve o fotoğrafları aldım ve HRC'ye gittim ve onlardan yardım istedim.
08:41
And they funded two weeks of shooting in New York.
182
505687
2366
Ve onlar New York'ta iki haftalık çekimi finanse ettiler.
08:43
And then we made this.
183
508053
3011
Ve sonra bunu yaptık.
08:46
(Music)
184
511064
12277
(Müzik)
08:59
Video: I'm iO Tillett Wright, and I'm an artist born and raised in New York City.
185
523341
4183
Video: Ben iO Tillett Wright; New York'ta doğmuş ve yetişmiş bir sanatçıyım.
09:03
(Music)
186
527524
13308
(Müzik)
09:16
Self Evident Truths is a photographic record of LGBTQ America today.
187
540832
4662
Kendinden Menkul Gerçekler, LGBTQ Amerikası'nın fotoğrafik bir kaydı.
09:21
My aim is to take a simple portrait
188
545494
1623
Amacım, yüzde yüz hetero olmayan
09:23
of anyone who's anything other than 100 percent straight
189
547117
2650
ya da herhangi bir şekilde LGBTQ tayfına düştüğünü
09:25
or feels like they fall in the LGBTQ spectrum in any way.
190
549767
5220
hisseden herkesin basit bir portresini çekmek.
09:30
My goal is to show the humanity that exists in every one of us
191
554987
2998
Hedefim, hepimizin içinde varolan insanlığı
09:33
through the simplicity of a face.
192
557985
2118
bir yüzün sadeliği üzerinden göstermek.
09:36
(Music)
193
560103
2688
(Müzik)
09:38
"We hold these truths to be self-evident that all men are created equal."
194
562791
3090
"Bu gerçekleri kendinden menkul kabul ediyoruz; tüm insanlar eşit yaratılmıştır."
09:41
It's written in the Declaration of Independence.
195
565881
2417
Bu, Bağımsızlık Bildirgesi'nde yazıyor.
09:44
We are failing as a nation
196
568298
1267
Bir ülke olarak, üzerine kurulduğumuz ahlaki değerleri
09:45
to uphold the morals upon which we were founded.
197
569565
2109
sürdürmekte başarısız oluyoruz.
09:47
There is no equality in the United States.
198
571674
2207
Birleşik Devletler'de eşitlik yok.
09:49
["What does equality mean to you?"]
199
573896
2383
[Eşitlik senin için ne ifade ediyor?]
09:52
["Marriage"] ["Freedom"] ["Civil rights"]
200
576279
1638
["Evlilik"] ["Özgürlük"] ["Vatandaşlık hakları"]
09:53
["Treat every person as you'd treat yourself"]
201
577917
2126
["Her insana, kendine davranacağın gibi davran"]
09:55
It's when you don't have to think about it, simple as that.
202
580043
3620
Üzerine düşünmen gerekmediği zaman olmuş demektir; bu kadar basit.
09:59
The fight for equal rights is not just about gay marriage.
203
583663
2790
Eşit haklar için mücadele sadece gey evlilikleriyle ilgili değil.
10:02
Today in 29 states, more than half of this country,
204
586453
4096
Bugün 29 eyalette, ülkenin yarısından daha fazlasında,
10:06
you can legally be fired just for your sexuality.
205
590549
4371
sadece cinselliğin nedeniyle yasal olarak kovulabilirsin.
10:10
["Who is responsible for equality?"]
206
594920
3151
["Eşitlikten kim sorumlu?"]
10:13
I've heard hundreds of people give the same answer:
207
598071
3011
Yüzlerce insanın aynı cevabı verdiğini duydum:
10:16
"We are all responsible for equality."
208
601082
3476
"Eşitlikten hepimiz sorumluyuz."
10:20
So far we've shot 300 faces in New York City.
209
604558
2853
Şimdiye kadar New York City'de 300 yüz çektik.
10:23
And we wouldn't have been able to do any of it
210
607411
1416
Ve İnsan Hakları Kampanyası'nın cömert desteği
10:24
without the generous support of the Human Rights Campaign.
211
608827
2885
olmadan bunun hiçbirini yapamazdık.
10:27
I want to take the project across the country.
212
611712
1949
Projeyi tüm ülkeye genişletmek istiyorum.
10:29
I want to visit 25 American cities, and I want to shoot 4,000 or 5,000 people.
213
613661
4083
25 Amerikan şehrini ziyaret etmek ve 4000 ya da 5000 kişiyi çekmek istiyorum.
10:33
This is my contribution to the civil rights fight of my generation.
214
617744
3983
Bu, neslimin vatandaşlık hakları mücadelesine benim katkım.
10:37
I challenge you to look into the faces of these people
215
621727
2177
Sizi bu insanların yüzlerine bakmaya ve onlara
10:39
and tell them that they deserve less than any other human being.
216
623904
2862
başka herhangi bir insandan daha azını hak ettiklerini söylemeye davet ediyorum.
10:42
(Music)
217
626766
2040
(Müzik)
10:44
["Self evident truths"]
218
628806
2267
["Kendinden Menkul Gerçekler"]
10:46
["4,000 faces across America"]
219
631088
1664
["Amerika boyunca 4000 yüz"]
10:48
(Music)
220
632753
4556
(Müzik)
10:53
(Applause)
221
637309
8248
(Alkış)
11:01
iO Tillett Wright: Absolutely nothing could have prepared us for what happened after that.
222
645557
4283
iO Tillett Wright: Bizi bunun sonrasında olanlara kesinlikle hiçbir şey hazırlayamazdı.
11:05
Almost 85,000 people watched that video,
223
649840
3250
Neredeyse 85 bin kişi o videoyu izledi
11:08
and then they started emailing us from all over the country,
224
653090
2500
ve sonra bize ülkenin her yerinden e-posta göndermeye başladılar,
11:11
asking us to come to their towns and help them to show their faces.
225
655590
4667
şehirlerine gelmemizi ve yüzlerini göstermelerine yardım etmemizi istiyorlardı.
11:16
And a lot more people wanted to show their faces than I had anticipated.
226
660257
4350
Ve beklediğimden çok daha fazla insan yüzünü göstermek istedi.
11:20
So I changed my immediate goal to 10,000 faces.
227
664607
3501
Ben de yakın hedefimi 10 bin yüz olarak değiştirdim.
11:24
That video was made in the spring of 2011,
228
668108
4065
O video 2011 baharında yapılmıştı
11:28
and as of today I have traveled to almost 20 cities
229
672173
3457
ve bugün itibariyle neredeyse 20 şehre gittim
11:31
and photographed almost 2,000 people.
230
675630
2906
ve neredeyse 2000 kişiyi fotoğrafladım.
11:34
I know that this is a talk,
231
678536
3010
Bunun bir konuşma olduğunu biliyorum,
11:37
but I'd like to have a minute of just quiet
232
681546
3266
fakat sadece sessiz bir dakika rica ediyorum
11:40
and have you just look at these faces
233
684812
1249
ve sadece bu yüzlere bakmanızı istiyorum
11:41
because there is nothing that I can say that will add to them.
234
686061
3870
çünkü söyleyip de onlara ekleyebileceğim hiçbir şeyim yok.
11:45
Because if a picture is worth a thousand words,
235
689931
2533
Çünkü eğer bir resim bin kelimeye bedelse
11:48
then a picture of a face needs a whole new vocabulary.
236
692464
3339
bir yüzün resminin tamamen yeni bir söz dağarcığına gereksinimi vardır.
12:12
So after traveling and talking to people
237
717069
3679
Böylece, dolaşıp Oklahoma ve Texas'ın
12:16
in places like Oklahoma or small-town Texas,
238
720748
3848
küçük kasabaları gibi yerlerde insanlarla konuştuktan sonra
12:20
we found evidence that the initial premise was dead on.
239
724596
3535
anladık ki ilk önermemiz kesin doğruydu.
12:24
Visibility really is key.
240
728131
1886
Görünürlük gerçekten hayatiydi.
12:25
Familiarity really is the gateway drug to empathy.
241
730017
3263
Aşinalık gerçekten empatiye götüren "geçiş maddesi"ydi.
12:29
Once an issue pops up in your own backyard or amongst your own family,
242
733280
3450
Bir mevzu kendi arka bahçenizde ya da ailenizde ortaya çıkıverince
12:32
you're far more likely to explore sympathy for it
243
736730
2917
onun için sempati geliştirmeye ya da üzerinde yeni bir
12:35
or explore a new perspective on it.
244
739647
1566
perspektif geliştirmeye çok daha yatkın oluyorsunuz.
12:37
Of course, in my travels I met people
245
741213
2651
Tabii ki, seyahatlerimde çocuklarından hetero olmadıkları için
12:39
who legally divorced their children for being other than straight,
246
743864
4199
kanunen ayrılan insanlarla tanıştım
12:43
but I also met people who were Southern Baptists
247
748063
2368
fakat çocukları lezbiyen olduğu için kiliselerini değiştirmiş
12:46
who switched churches because their child was a lesbian.
248
750431
3016
Güney Vaftizcileri'yle de tanıştım.
12:49
Sparking empathy had become the backbone of Self Evident Truths.
249
753447
4150
Empatiyi ateşlemek Kendinden Menkul Gerçekler'in belkemiği oldu
12:53
But here's what I was starting to learn that was really interesting:
250
757597
3416
fakat öğrenmeye başladığım gerçekten ilginç olan şey şu:
12:56
Self Evident Truths doesn't erase the differences between us.
251
761013
4350
Kendinden Menkul Gerçekler aramızdaki farklılıkları silmiyor;
13:01
In fact, on the contrary, it highlights them.
252
765363
3384
aslında, tersine, onları vurguluyor.
13:04
It presents, not just the complexities
253
768747
2099
Sadece, bir dizi farklı insanda bulunan
13:06
found in a procession of different human beings,
254
770846
2167
karmaşıklıkları değil, her bir kişinin kendi içinde bulunan
13:08
but the complexities found within each individual person.
255
773013
3600
karmaşıklıkları da ortaya koyuyor.
13:12
It wasn't that we had too many boxes, it was that we had too few.
256
776613
4885
Konu, çok fazla "kutumuz" olması değil, çok az kutumuz olmasıydı.
13:23
At some point I realized that my mission to photograph "gays" was inherently flawed,
257
787518
6785
Bir noktada fark ettim ki "gey"leri fotoğraflama görevim özünde kusurluydu
13:30
because there were a million different shades of gay.
258
794303
3188
çünkü geyin milyonlarca farklı tonu vardı.
13:33
Here I was trying to help,
259
797491
2746
Burada yardım etmeye çalışıyordum
13:36
and I had perpetuated the very thing I had spent my life trying to avoid --
260
800237
3193
ve önlemeye çalışmakla hayatımı geçirdiğim o şeyi devam ettiriyordum,
13:39
yet another box.
261
803430
2506
bir başka kutu daha.
13:41
At some point I added a question to the release form
262
805936
3220
Bir noktada, değerlendirme formuna insanlara kendilerini
13:45
that asked people to quantify themselves
263
809156
1929
yüzde 1 gey ile yüzde 100 gey arasında
13:46
on a scale of one to 100 percent gay.
264
811085
2800
konumlandırmalarını isteyen bir soru koydum
13:49
And I watched so many existential crises unfold in front of me.
265
813885
3916
ve gözlerimin önünde o kadar çok varoluşsal krizin ortaya çıkışına tanık oldum ki.
13:53
(Laughter)
266
817801
2801
(Gülüşmeler)
13:56
People didn't know what to do
267
820602
1200
İnsanlar ne yapacaklarını bilmiyorlardı
13:57
because they had never been presented with the option before.
268
821802
2403
çünkü bu seçenek daha önce onlara sunulmamıştı.
14:00
Can you quantify your openness?
269
824205
2187
Açıklığınızı ölçebilir misiniz?
14:02
Once they got over the shock, though,
270
826392
1910
Fakat şoku atlattıktan sonra,
14:04
by and large people opted for somewhere between 70 to 95 percent
271
828302
4083
insanlar, genel olarak yüzde 70 ve 95
14:08
or the 3 to 20 percent marks.
272
832385
2517
ya da yüzde 3 ve 20 aralıklarını tercih ettiler.
14:10
Of course, there were lots of people who opted for a 100 percent one or the other,
273
834902
2701
Tabii ki, şu veya bu şekilde yüzde 100'ü tercih eden birçok insan vardı
14:13
but I found that a much larger proportion of people
274
837603
2468
fakat gördüm ki insanların çok daha büyük bir kesimi
14:15
identified as something that was much more nuanced.
275
840071
2849
kendilerini çok daha hassas bir noktada tanımladılar.
14:18
I found that most people fall on a spectrum of what I have come to refer to as "Grey."
276
842920
6209
Gördüm ki, çoğu insan benim "gri" olarak bahsetmeye başladığım tayfa düşüyor.
14:25
Let me be clear though -- and this is very important --
277
849129
3984
Yalnız, izin verin, şunu netlikle ifade edeyim -ki bu çok önemli-:
14:29
in no way am I saying that preference doesn't exist.
278
853113
4716
Ben, hiçbir şekilde, tercihin olmadığını söylemiyorum;
14:33
And I am not even going to address the issue of choice versus biological imperative,
279
857829
4800
ve "seçime karşı biyolojik zorunluluk" konusuna değinmeyeceğim bile
14:38
because if any of you happen to be of the belief
280
862629
2867
çünkü eğer herhangi biriniz cinsel yönelimin
14:41
that sexual orientation is a choice,
281
865496
1867
bir seçim olduğuna inanıyorsa
14:43
I invite you to go out and try to be grey.
282
867363
1533
sizi dışarı çıkıp "gri" olmaya davet ediyorum.
14:44
I'll take your picture just for trying.
283
868896
2266
Sadece denediğiniz için resminizi çekerim.
14:47
(Laughter)
284
871162
1383
(Gülüşmeler)
14:48
What I am saying though is that human beings are not one-dimensional.
285
872545
4417
Oysaki söylediğim şey, insanların tek boyutlu olmadığıdır.
14:52
The most important thing to take from the percentage system is this:
286
876962
5768
Yüzde sisteminden çıkaracağımız en önemli şey şudur:
14:58
If you have gay people over here
287
882730
2217
Burada gey insanlar varsa
15:00
and you have straight people over here,
288
884947
3648
ve burada hetero insanlar varsa
15:04
and while we recognize that most people identify
289
888595
2968
ve biz, çoğu insanın kendini iki uçtan birine ya da diğerine
15:07
as somewhere closer to one binary or another,
290
891563
2703
daha yakın olarak tanımladığını kabul ederken
15:10
there is this vast spectrum of people that exist in between.
291
894266
4946
bu ikisinin arasında var olan insanların oluşturduğu koskoca bir tayf var;
15:15
And the reality that this presents is a complicated one.
292
899212
3034
ve bunun ortaya koyduğu gerçeklik karmaşık bir gerçeklik
15:18
Because, for example, if you pass a law
293
902246
2284
çünkü, mesela, bir patrona çalışanı
15:20
that allows a boss to fire an employee for homosexual behavior,
294
904530
3503
homoseksüel davranış yüzünden kovmaya izin veren bir kanunu geçirirseniz
15:23
where exactly do you draw the line?
295
908033
2767
sınırı tam olarak nerede çizeceksiniz?
15:26
Is it over here, by the people who have had one or two heterosexual experiences so far?
296
910800
5866
Şu ana kadar bir ya da iki heteroseksüel deneyim yaşamışların olduğu burada mı?
15:32
Or is it over here
297
916666
1301
Ya da
15:33
by the people who have only had one or two homosexual experiences thus far?
298
917967
4099
şimdiye kadar bir ya da iki homoseksüel deneyim yaşamışların olduğu burada mı?
15:37
Where exactly does one become a second-class citizen?
299
922066
4650
Bir kişi tam olarak nerede ikinci sınıf vatandaş oluyor?
15:42
Another interesting thing that I learned from my project and my travels
300
926716
4816
Projemden ve seyahatlerimden öğrendiğim başka ilginç bir şey
15:47
is just what a poor binding agent sexual orientation is.
301
931532
4302
cinsel yönelimin aslında ne kadar zayıf bir bağlayıcı olduğu.
15:51
After traveling so much and meeting so many people,
302
935834
2611
Bu kadar seyahat ettikten ve bu kadar kişiyle konuştuktan sonra
15:54
let me tell you, there are just as many jerks and sweethearts
303
938445
3505
size şunu söyleyeyim: İnsan ırkının içinde ne kadar
15:57
and Democrats and Republicans and jocks and queens
304
941950
2949
pislik ve tatlı insan ve demokrat ve cumhuriyetçi
16:00
and every other polarization you can possibly think of
305
944899
2950
ve aklınıza gelebilecek her türlü kutuplaşmadan insan varsa
16:03
within the LGBT community
306
947849
2134
LGBT topluluğunda da
16:05
as there are within the human race.
307
949983
3516
o kadar var.
16:09
Aside from the fact that we play with one legal hand tied behind our backs,
308
953499
4618
Hukuki olarak bir elimizin bağlı olduğu gerçeğini bir yana bırakacak olursak
16:14
and once you get past the shared narrative of prejudice and struggle,
309
958117
3665
ve müşterek önyargı ve mücadele söylemini bir kez aştığınızda,
16:17
just being other than straight
310
961782
1401
hetero dışında bir şey olmak, tek başına,
16:19
doesn't necessarily mean that we have anything in common.
311
963183
5016
illa ortak herhangi bir şeyimiz olduğu anlamına gelmiyor.
16:24
So in the endless proliferation of faces that Self Evident Truths is always becoming,
312
968199
8401
Yani, Kendinden Menkul Gerçekler'in daima evrildiği yüzlerin bitmek bilmez çoğalışında,
16:32
as it hopefully appears across more and more platforms,
313
976600
3199
umarım ki gitgide daha fazla platformda görünürlük kazanırken,
16:35
bus shelters, billboards, Facebook pages, screen savers,
314
979799
5459
otobüs duraklarında, reklam panolarında, Facebook sayfalarında, ekran koruyucularında,
16:41
perhaps in watching this procession of humanity,
315
985258
3075
belki insanlığın bu dizilişini izleyişimizde
16:44
something interesting and useful will begin to happen.
316
988333
2917
ilginç ve yararlı bir şey olmaya başlayacak.
16:47
Hopefully these categories, these binaries,
317
991250
3717
Umarım ki bu kategoriler, bu ikilikler,
16:50
these over-simplified boxes
318
994967
1749
bu aşırı basitleştirilmiş kutular
16:52
will begin to become useless and they'll begin to fall away.
319
996716
5066
kullanışsız olmaya ve azalmaya başlayacaklar;
16:57
Because really, they describe nothing that we see
320
1001782
3418
çünkü gerçekten, bunlar gördüğümüz hiçbir şeyi
17:01
and no one that we know and nothing that we are.
321
1005200
3349
ve tanıdığımız hiç kimseyi ve olduğumuz hiçbir şeyi betimlemiyor.
17:04
What we see are human beings in all their multiplicity.
322
1008549
5601
Gördüğümüz, baştan ayağa çeşitliliklerin içindeki insanlardır;
17:10
And seeing them makes it harder to deny their humanity.
323
1014150
3583
ve onları görmek, insanlıklarını reddetmeyi daha zorlaştırıyor;
17:13
At the very least I hope it makes it harder to deny their human rights.
324
1017733
4341
en azından, umuyorum ki onların insan haklarını reddetmeyi daha zorlaştırıyor.
17:17
So is it me particularly
325
1022074
3559
Yani, barınma hakkını,
17:21
that you would choose to deny the right to housing,
326
1025633
3502
evlat edinme hakkını, evlenme hakkını,
17:25
the right to adopt children, the right to marriage,
327
1029135
2981
burada alışveriş yapma, burada yaşama,
17:28
the freedom to shop here, live here, buy here?
328
1032116
3633
burada satın alma özgürlüğünü reddetmeyi seçeceğiniz o kişi ben miyim?
17:31
Am I the one that you choose to disown
329
1035749
2079
Çocuğunuz ya da erkek kardeşiniz ya da kız kardeşiniz
17:33
as your child or your brother or your sister or your mother or your father,
330
1037828
4422
ya da anneniz ya da babanız, komşunuz, kuzeniniz, amcanız, başkanınız,
17:38
your neighbor, your cousin, your uncle, the president,
331
1042250
2348
kadın polisiniz ya da itfaiyeciniz olarak
17:40
your police woman or the fireman?
332
1044598
3450
reddetmeyi seçeceğiniz o kişi ben miyim?
17:43
It's too late.
333
1048048
3018
Çok geç;
17:46
Because I already am all of those things.
334
1051066
3301
çünkü ben çoktan onların hepsiyim;
17:50
We already are all of those things, and we always have been.
335
1054367
4365
biz çoktan onların hepsiyiz, ve daima öyleydik.
17:54
So please don't greet us as strangers,
336
1058732
2806
Yani, lütfen bizi yabancılar olarak karşılamayın;
17:57
greet us as your fellow human beings, period.
337
1061538
3553
bizi insan akranlarınız olarak karşılayın, nokta.
18:00
Thank you.
338
1065091
1316
Teşekkür ederim.
18:02
(Applause)
339
1066407
10927
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
iO Tillett Wright - PhotographerAs a child actor, iO Tillett Wright turned his shoes around in the bathroom stall so that people would think he was a boy. As a teenager, he fell in love with both women and men. His life in the gray areas of gender and sexuality deeply inform his work as an artist.
Why you should listen
iO Tillett Wright thanks his parents for not asking him to define himself as a child. His experience of growing up without having check boxes like “female,” “male,” “gay” or straight” thoroughly infuses his art.
iO’s photography can be seen regularly in two features in The New York Times: Notes from the Underground and The Lowdown. He is also the creator of Self Evident Truths—an ongoing project to document the wide variety of experiences in LGBTQ America. So far, he has photographed about 2,000 people for the project. His goal: 10,000 portraits and a nationwide rethinking of discriminatory laws.
iO had his first solo show at Fuse gallery in New York City in 2010, and exhibited his work at The Hole Gallery in early summer of 2012. He has published three books of photographs; Lose My Number, KISSER, and Look Ma’, No Hands. He has directed several music videos, and spent nineteen years acting in films.
iO Tillett Wright | Speaker | TED.com