TEDWomen 2015
Achenyo Idachaba: How I turned a deadly plant into a thriving business
Achenyo Idachaba: Ölümcül bir bitkiyi nasıl büyüyen bir işletmeye çevirdim
Filmed:
Readability: 4.8
1,836,174 views
Su sümbülü zararsız hatta güzel bir bitki olarak görünebilir ama gerçekte ise su yollarını tıkayan, ekonomiyi durduran, eğitimi aksattıran ve günlük hayatı engelleyen bir istilacı su bitkisidir. Bu afette yeşil girişimci Achenyo İdachaba bir fırsat gördü. Kendisiyle bitkileri, işlenmiş mucizelere çevirdiği yolculuğuna katılın.
Achenyo Idachaba - Green entrepreneur
Achenyo Idachaba is the head of MitiMeth, a Nigeria-based company that makes handicrafts from aquatic weeds and other agro-waste. Full bio
Achenyo Idachaba is the head of MitiMeth, a Nigeria-based company that makes handicrafts from aquatic weeds and other agro-waste. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Welcome to Bayeku,
0
880
2216
Bayeku'ya hoş geldiniz.
00:15
a riverine community in Ikorodu, Lagos --
1
3120
3376
Ikorodu, Lagos'ta yaşayan bir nehir halkı.
00:18
a vivid representation of several
riverine communities across Nigeria,
riverine communities across Nigeria,
2
6520
6376
Nijerya boyunca uzanan bir çok nehir
topluluklarının temsili bir örneği.
00:24
communities whose waterways
have been infested
have been infested
3
12920
3976
Öyle ki bu toplumlarin, su
yolları istilacı su bitkisi
00:28
by an invasive aquatic weed;
4
16920
2856
tarafından kuşatılmış.
00:31
communities where economic livelihoods
have been hampered:
have been hampered:
5
19800
5256
Bu toplumların ekonomik
yaşamları engellenmiş;
00:37
fishing, marine transportation
6
25080
3216
Balıkçılık, şu ulaşımı ve ticaret
zarar görmüş.
00:40
and trading;
7
28320
1256
00:41
communities where fish yields
have diminished;
have diminished;
8
29600
4176
Öyle ki, balık alanları ufalmış,
çocuklar bazen günlerce bazen de
00:45
communities where schoolchildren
are unable to go to school
are unable to go to school
9
33800
4616
üst üste haftalarca okula gidemez olmuş.
00:50
for days, sometimes weeks, on end.
10
38440
4296
00:54
Who would have thought that this plant
11
42760
2856
Kim böyle yuvarlak yapraklı, şişik saplı
00:57
with round leaves, inflated stems,
and showy, lavender flowers
and showy, lavender flowers
12
45640
6736
ve gösterişli lavanta çiçekli bir bitkinin
bu topluluklarda bu kadar tahribata sebep
01:04
would cause such havoc
in these communities.
in these communities.
13
52400
3776
olabileceğini tahmin edebilirdi.
Bu bitki sümbül olarak bilinir ve
01:08
The plant is known as water hyacinth
14
56200
2776
01:11
and its botanical name,
Eichhornia crassipes.
Eichhornia crassipes.
15
59000
3296
botanik adi Eichhornia Crassipestir.
01:14
Interestingly, in Nigeria,
the plant is also known by other names,
the plant is also known by other names,
16
62320
4536
İlginçtir ki, Nijerya'da bu bitki aynı
zamanda tarihi olaylar ve efsanelerden
01:18
names associated with historical events,
17
66880
2856
türemiş adlarla bilinir.
01:21
as well as myths.
18
69760
1896
Bazı yerlerde adi Babangidadir.
01:23
In some places,
the plant is called Babangida.
the plant is called Babangida.
19
71680
4096
Babangida,
01:27
When you hear Babangida, you remember
the military and military coups.
the military and military coups.
20
75800
5136
askeriyeyi ve askeri ihtilali hatırlatır.
01:32
And you think: fear, restraint.
21
80960
3336
Sana, korku ve baskı aşılar.
Nijerya'nın parçası olan Niger deltasında
01:36
In parts of Nigeria in the Niger Delta,
the plant is also known as Abiola.
the plant is also known as Abiola.
22
84320
5376
bitki Abiola olarak bilinir.
01:41
When you hear Abiola,
you remember annulled elections
you remember annulled elections
23
89720
4416
Abiola dendiginde, akla iptal edilen
seçimler gelir ve sen kırılan hayalleri
01:46
and you think: dashed hopes.
24
94160
2616
düşünürsün.
01:48
In the southwestern part of Nigeria,
25
96800
2536
Nijerya'nın güneybatısında, bu bitki
01:51
the plant is known as Gbe'borun.
26
99360
2216
Gbe'borun olarak bilinir.
Gbe'borun bir Yoruba tabiridir.
01:53
Gbe'borun is a Yoruba phrase
27
101600
1776
01:55
which translates to "gossip,"
or "talebearer."
or "talebearer."
28
103400
3976
Dedikodu ve laf taşıyıcı anlamına gelir.
Dedikodu dendiğinde, hızla coğalmayı ve
01:59
When you think of gossip, you think:
rapid reproduction, destruction.
rapid reproduction, destruction.
29
107400
5816
yıkımı düşünürsün.
02:05
And in the Igala-speaking part of Nigeria,
30
113240
2536
Nijerya'nın, Igala dili konuşulan kısmında
02:07
the plant is known as A Kp'iye Kp'oma,
31
115800
2856
bitki, A Kp'iye Kp'oma olarak bilinir ve
02:10
And when you hear that,
you think of death.
you think of death.
32
118680
2696
bunu duyduğunda ölümü düşündürür, direkt
02:13
It literally translates
to "death to mother and child."
to "death to mother and child."
33
121400
4856
tercümesi "anne ve çocuğun ölümüdür".
Benim bu bitkiyle karşılaşmam
02:18
I personally had my encounter
with this plant in the year 2009.
with this plant in the year 2009.
34
126280
4856
2009 yılında oldu.
02:23
It was shortly after I had relocated
from the US to Nigeria.
from the US to Nigeria.
35
131160
5736
Amerika'dan, Nijerya'ya taşınmamdan kısa
kısa bir süre sonraydı.
Amerika'daki işimden ayrılıp,
02:28
I'd quit my job in corporate America
36
136920
2536
içten yükselen inanç sıçramasını
02:31
and decided to take
this big leap of faith,
this big leap of faith,
37
139480
3176
dinleme kararı alarak
02:34
a leap of faith that came
out of a deep sense of conviction
out of a deep sense of conviction
38
142680
3496
Nijerya'da sürdürülebilir kalkınma
alanında yapılabilecek çok işin olduğunu
02:38
that there was a lot of work
to do in Nigeria
to do in Nigeria
39
146200
2136
02:40
in the area of sustainable development.
40
148360
2456
düşünmeye başlamıştım.
Böylece 2009 yılında, daha doğrusu
02:42
And so here I was in the year 2009,
41
150840
2976
2009 yılının sonunda, Lagos'ta Üçüncü
02:45
actually, at the end of 2009,
42
153840
2136
02:48
in Lagos on the Third Mainland Bridge.
43
156000
3016
Ana Köprünün üzerindeydim.
02:51
And I looked to my left
and saw this very arresting image.
and saw this very arresting image.
44
159040
4656
Soluma baktım ve çok dikkat çekici bir
manzarayla karşılaştım.
02:55
It was an image of fishing boats
45
163720
1776
Bu balıkçı botlarına dolaşmış
02:57
that had been hemmed in
by dense mats of water hyacinth.
by dense mats of water hyacinth.
46
165520
5736
çok yoğun su sümbülü tabakalarıydı.
Bu görüntü bana çok acı vermişti çünkü
03:03
And I was really pained by what I saw
47
171280
2376
03:05
because I thought to myself,
48
173680
1496
kendi kendime, bu perişan halkın her gün
03:07
"These poor fisherfolk,
49
175200
1856
03:09
how are they going
to go about their daily activities
to go about their daily activities
50
177080
4856
karşılaştığı kısıtlamayla nasıl yaşamaya
çalıştığını düşündüm.
03:13
with these restrictions."
51
181960
2096
"Daha iyi bir yol olmalı." dedim.
03:16
And then I thought,
"There's got to be a better way."
"There's got to be a better way."
52
184080
3056
Çift taraflı bir kazançla hem yosunları
03:19
A win-win solution whereby
the environment is taken care of
the environment is taken care of
53
187160
5016
temizleyerek cevre bakımını sağlamak,
03:24
by the weeds being cleared out of the way
54
192200
2376
hem de bu bitkiden zarar gören topluluklar
03:26
and then this being turned
into an economic benefit
into an economic benefit
55
194600
3136
03:29
for the communities
whose lives are impacted the most
whose lives are impacted the most
56
197760
2816
için ekonomik kazanç üretmek.
03:32
by the infestation of the weed.
57
200600
1760
03:35
That, I would say, was my spark moment.
58
203160
3576
O an benim için bir kıvılcımdı.
Böylece bu bitkinin faydalı kullanımları
03:38
And so I did further research
to find out more
to find out more
59
206760
3456
konusunda araştırmaya başladım.
03:42
about the beneficial uses of this weed.
60
210240
2936
03:45
Out of the several,
one struck me the most.
one struck me the most.
61
213200
3416
Bir çok seçenekten en çok
bir tanesinden etkilendim.
03:48
It was the use of the plant
for handicrafts.
for handicrafts.
62
216640
3096
Bu bitkinin el işlerinde kullanımıydı.
Bu harika bir fikirdi.
03:51
And I thought, "What a great idea."
63
219760
2336
Şahsen, el işlerini severim.
03:54
Personally, I love handicrafts,
64
222120
2376
Özellikle bir hikayeyle örülmüş olanları.
03:56
especially handicrafts
that are woven around a story.
that are woven around a story.
65
224520
4656
Düşündüm ki bu iş teknik beceri talep
04:01
And so I thought, "This could be
easily deployed within the communities
easily deployed within the communities
66
229200
4616
etmeden topluma kolayca aşılanabilir.
04:05
without the requirement
of technical skills."
of technical skills."
67
233840
3536
04:09
And I thought to myself,
"Three simple steps to a mega solution."
"Three simple steps to a mega solution."
68
237400
4640
Kendi kendime "Üç basit adımla,
büyük çözüme ulaşacağım." diye düşündüm
İlk adım: Şu yollarına çıkmak ve
04:15
First step: Get out into the waterways
and harvest the water hyacinth.
and harvest the water hyacinth.
69
243040
5096
sümbülleri biçmek.
Bu şekilde erişimi sağlarsın.
04:20
That way, you create access.
70
248160
2296
04:22
Secondly, you dry
the water hyacinth stems.
the water hyacinth stems.
71
250480
4576
ikinci adımda, sümbül saplarını kurutursun
Üçüncü adımda, sapları dokuyarak
04:27
And thirdly, you weave
the water hyacinth into products.
the water hyacinth into products.
72
255080
5415
ürünler oluşturmaya başlarsın.
04:32
The third step was a challenge.
73
260519
2377
Üçüncü adım ise zor olan kısımdı.
04:34
See, I'm a computer scientist
by background
by background
74
262920
2696
Bakın, ben bir bilgisayar uzmanıyım,
yaratıcı sanatlar alanında değilim.
04:37
and not someone in the creative arts.
75
265640
2656
Bu sebeple, dokuma öğrenme
04:40
And so I began my quest
76
268320
1696
04:42
to find out how I can learn how to weave.
77
270040
2936
arayışım başlamış oldu.
Bu arayış beni Ibadan'da, Sabo
04:45
And this quest took me
to a community in Ibadan, where I lived,
to a community in Ibadan, where I lived,
78
273000
4136
denilen bir topluma götürdü.
04:49
called Sabo.
79
277160
1416
Sabo, "Yabancıların Konağı" demektir.
04:50
Sabo translates to "strangers' quarters."
80
278600
2856
04:53
And the community is
predominantly made up of people
predominantly made up of people
81
281480
3016
Topluluk da çoğunlukla ülkenin
kuzeyinden gelen kişilerle doludur.
04:56
from the northern part of the country.
82
284520
1976
04:58
So I literally took
my dried weeds in hand,
my dried weeds in hand,
83
286520
2936
Böylelikle elime gerçek anlamda
kuru sapları aldım ve kapı kapı
05:01
there were several more of them,
84
289480
1576
05:03
and went knocking from door to door
to find out who could teach me
to find out who could teach me
85
291080
3336
dolaşarak, bu sümbül saplarını nasıl
05:06
how to weave these
water hyacinth stems into ropes.
water hyacinth stems into ropes.
86
294440
4416
örebileceğimi soruşturmaya başladım.
Beni Malam Yahaya
05:10
And I was directed
to the shed of Malam Yahaya.
to the shed of Malam Yahaya.
87
298880
3120
kulübesine yönlendirdiler.
Ama küçük bir problem vardi.
05:14
The problem, though,
is that Malam Yahaya doesn't speak English
is that Malam Yahaya doesn't speak English
88
302880
3016
Ne onlar İngilizce konuşuyorlardı,
05:17
and neither did I speak Hausa.
89
305920
2096
ne de ben Hausa dili konuşabiliyordum.
05:20
But some little kids came to the rescue
90
308040
2136
Lakin küçük çocuklar yardıma
ve tercüme etmeye geldiler.
05:22
and helped translate.
91
310200
1776
Bu sayede kuru sümbül saplarını örerek,
05:24
And that began my journey
of learning how to weave
of learning how to weave
92
312000
3256
05:27
and transform these
dried water hyacinth stems
dried water hyacinth stems
93
315280
4576
bu küçük su sümbülü saplarını, bu
uzun iplere dönüştürme eğitimim başladı.
05:31
into long ropes.
94
319880
2880
Elimdeki uzun ipler sayesinde,
05:35
With my long ropes in hand,
95
323400
2256
05:37
I was now equipped to make products.
96
325680
3096
üretime başlamaya hazırdım.
05:40
And that was the beginning
of partnerships.
of partnerships.
97
328800
2416
Bu ayrıca bir ortaklığın da başlangıcıydı.
05:43
Working with rattan basket makers
to come up with products.
to come up with products.
98
331240
3976
Hintkamışından sepet üreticilerle,
yeni ürünler düşündük.
05:47
So with this in hand, I felt confident
99
335240
2776
Elimde bununla kendimden emin hissettim.
05:50
that I would be able
to take this knowledge
to take this knowledge
100
338040
2000
Sayesinde, nehir insanlarına geri dönüp
05:52
back into the riverine communities
101
340064
2552
05:54
and help them to transform
their adversity into prosperity.
their adversity into prosperity.
102
342640
5256
sıkıntılarını refaha çevirecektim.
Bu yabanı otları alıp, gerçekten örerek
05:59
So taking these weeds
and actually weaving them
and actually weaving them
103
347920
3176
06:03
into products that can be sold.
104
351120
2576
satılabilecek ürünlere dönüştürecektik.
06:05
So we have pens, we have tableware,
105
353720
3736
Burada, kalemlerimiz, sofra takımımız,
06:09
we have purses, we have tissue boxes.
106
357480
3776
cüzdanlarımız, mendil kutularımız var.
06:13
Thereby, helping the communities
107
361280
2536
Bu sayede, insanlara su sümbülünü
06:15
to see water hyacinth
in a different light.
in a different light.
108
363840
3176
farklı bir açıdan görmesini sağlamak var.
Su sümbülünü değerli, estetik, dayanıklı,
06:19
Seeing water hyacinth as being valuable,
109
367040
2656
06:21
being aesthetic,
being durable, tough, resilient.
being durable, tough, resilient.
110
369720
6136
çetin, elastik olarak görmek,
bitkinin adlarını ve yaşamları değiştirdi.
06:27
Changing names, changing livelihoods.
111
375880
3376
06:31
From Gbe'borun, gossip,
112
379280
2976
Gbe'borun, dedikodudan Olusotan, masalcıya
06:34
to Olusotan, storyteller.
113
382280
2816
A kp'ye Kp'oma, "ana ve çocuk katilinden",
06:37
And from A Kp'iye Kp'oma,
which is "killer of mother and child,"
which is "killer of mother and child,"
114
385120
4016
06:41
to Ya du j'ewn w'Iye kp'Oma,
115
389160
2336
"ana ve çocuğa geçim
06:43
"provider of food for mother and child."
116
391520
3376
sağlayıcıya" değişti.
06:46
And I'd like to end
with a quote by Michael Margolis.
with a quote by Michael Margolis.
117
394920
3856
Sözlerimi Michael Margolisten alıntıyla
bitirmek istiyorum.
06:50
He said, "If you want to learn
about a culture, listen to the stories.
about a culture, listen to the stories.
118
398800
5016
"Eğer bir kültürü tanımak istiyorsan,
onların hikayelerini dinle.
Şayet, bir kültürü değiştirmek istiyorsan,
06:55
And if you want to change a culture,
change the stories."
change the stories."
119
403840
4056
onların hikayelerini değiştir."
06:59
And so, from Makoko community,
to Abobiri, to Ewoi,
to Abobiri, to Ewoi,
120
407920
5096
Bu şekilde, Makoko topluluğundan,
Abobiri'de, Ewoi'de, Kolo'da, Owahwa'da,
07:05
to Kolo, to Owahwa, Esaba,
121
413040
3656
Esaba'da hikayeleri değiştirdik.
07:08
we have changed the story.
122
416720
2576
07:11
Thank you for listening.
123
419320
1536
Tesekkürler. (Alkış)
07:12
(Applause)
124
420880
3120
ABOUT THE SPEAKER
Achenyo Idachaba - Green entrepreneurAchenyo Idachaba is the head of MitiMeth, a Nigeria-based company that makes handicrafts from aquatic weeds and other agro-waste.
Why you should listen
In 2009, Achenyo Idachaba bid her corporate career in the United States goodbye and relocated to Nigeria to start a new chapter as a social entrepreneur. She founded Greennovative Chain, which provided research and advocacy services in climate change mitigation, and later founded MitiMeth, a for-profit social enterprise based in Ibadan, Nigeria, which she considers a tangible expression of her research advice.
MitiMeth creates eco-friendly handicrafts like home décor and personal accessories from weeds prevalent on Nigeria’s waterways. The company also conducts training workshops for locals on river handicraft product development.
Achenyo Idachaba | Speaker | TED.com