TEDMED 2016
Sue Klebold: My son was a Columbine shooter. This is my story
Sue Klebold: Benim oğlum Columbine katliamcısıydı. Bu benim hikayem.
Filmed:
Readability: 4
10,022,839 views
Sue Klebold, Columbine Lisesi'ndeki katliamı yapan 2 nişancıdan biri olan, 12 öğrenci ve 1 öğretmeni öldüren Dylan Klebold'un annesidir. Sue yıllarını aile hayatının detaylarına dalarak , oğlunun şiddetini nasıl engelleyebilirdi diye düşünmekle geçiriyor. Bu zor ve sarsıcı konuşmada, Klebold akıl sağlığı ve şiddetin bir yerde kesiştiğini keşfediyor, ailelere ve profesyonelleri, intihar ve cinayetin arasındaki bağlantıyı incelemelerini destekliyor.
Sue Klebold - Activist
Sue Klebold has become a passionate agent working to advance mental health awareness and intervention. Full bio
Sue Klebold has become a passionate agent working to advance mental health awareness and intervention. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:26
The last time I heard my son's voice
0
1080
2496
Oğlumun sesini son duyuşum,
00:28
was when he walked out the front door
1
3600
2336
okula gitmek için
00:30
on his way to school.
2
5960
1280
ön kapıdan çıkarkendi.
00:33
He called out one word in the darkness:
3
8480
2200
Karanlıkta tek bir kelime söyledi:
00:36
"Bye."
4
11320
1200
"Hoşçakal."
00:38
It was April 20, 1999.
5
13000
3000
Tarih 20 Nisan 1999 idi.
00:41
Later that morning,
at Columbine High School,
at Columbine High School,
6
16880
3056
Sabahın ilerleyen saatlerinde,
Columbine Lisesinde,
Columbine Lisesinde,
00:44
my son Dylan and his friend Eric
7
19960
2936
oğlum Dylan ve arkadaşı Eric
intihar etmeden önce,
intihar etmeden önce,
00:47
killed 12 students and a teacher
8
22920
2320
12 öğrenci ve 1 öğretmeni öldürdüler
00:51
and wounded more than 20 others
before taking their own lives.
before taking their own lives.
9
26280
3680
ve 20'den fazla insanı yaraladılar.
00:56
Thirteen innocent people were killed,
10
31160
3056
13 masum insan öldürülmüştü,
00:59
leaving their loved ones
in a state of grief and trauma.
in a state of grief and trauma.
11
34240
3200
sevdiklerini keder ve
travma içinde bırakarak.
travma içinde bırakarak.
01:03
Others sustained injuries,
12
38320
1856
Diğerleri kalıcı özür ve şekil
bozukluğu ile sonuçlanan
bozukluğu ile sonuçlanan
01:05
some resulting in disfigurement
and permanent disability.
and permanent disability.
13
40200
4040
hasarlar aldı.
01:10
But the enormity of the tragedy
14
45840
1816
Ama trajedinin büyüklüğü sadece
01:12
can't be measured only by the number
of deaths and injuries that took place.
of deaths and injuries that took place.
15
47680
4120
ölü ve yaralıların sayısıyla ölçülemez.
01:17
There's no way to quantify
the psychological damage
the psychological damage
16
52720
3416
Okulda olanların,
kurtarmaya yardım edenlerin
ya da temizleyenlerin
ya da temizleyenlerin
01:21
of those who were in the school,
17
56160
1936
01:23
or who took part
in rescue or cleanup efforts.
in rescue or cleanup efforts.
18
58120
3360
yaşadığı psikolojik hasar ölçülemez.
01:27
There's no way to assess
the magnitude of a tragedy like Columbine,
the magnitude of a tragedy like Columbine,
19
62280
3640
Columbine'deki trajedinin büyüklüğünü
belirlemenin hiç bir yolu yok,
belirlemenin hiç bir yolu yok,
01:31
especially when it can be a blueprint
20
66680
2256
özellikle, kendi katliamlarını
01:33
for other shooters who go on
to commit atrocities of their own.
to commit atrocities of their own.
21
68960
3440
yapacak nişancılar için bir kılavuz
olabildiğinde.
olabildiğinde.
01:38
Columbine was a tidal wave,
22
73600
1840
Columbine bir gelgit dalgasıydı,
01:41
and when the crash ended,
23
76200
1256
ve çarpma gerçekleşince
01:42
it would take years
for the community and for society
for the community and for society
24
77480
3936
halkın ve toplumun olayın
etkisini anlaması
etkisini anlaması
01:46
to comprehend its impact.
25
81440
1720
yıllar aldı.
01:49
It has taken me years
to try to accept my son's legacy.
to try to accept my son's legacy.
26
84720
4120
Oğlumun mirasını kabul
etmek yıllarımı aldı.
etmek yıllarımı aldı.
01:54
The cruel behavior
that defined the end of his life
that defined the end of his life
27
89760
3136
Hayatının sonunu belirleyen
acımasız davranışı,
acımasız davranışı,
01:57
showed me that he was a completely
different person from the one I knew.
different person from the one I knew.
28
92920
3560
bana onun tanıdığım kişiden tamamen
farklı biri olduğunu gösterdi.
farklı biri olduğunu gösterdi.
02:02
Afterwards people asked,
29
97600
2376
Sonraları, insanlar sordu,
02:05
"How could you not know?
30
100000
1760
''Nasıl bilemedin?''
02:07
What kind of a mother were you?"
31
102560
1560
''Nasıl bir annesin sen?''
02:10
I still ask myself those same questions.
32
105240
2640
Aynı soruları ben de kendime
soruyorum.
soruyorum.
02:14
Before the shootings,
I thought of myself as a good mom.
I thought of myself as a good mom.
33
109080
2880
Vurulmalardan önce, kendimi
iyi bir anne sanıyordum.
iyi bir anne sanıyordum.
02:17
Helping my children become caring,
34
112760
2456
Çocuklarımın, sempatik,
02:20
healthy, responsible adults
35
115240
2336
sağlıklı ve sorumlu yetişkinler
olmalarına yardım etmek
olmalarına yardım etmek
02:22
was the most important role of my life.
36
117600
3480
hayatımın en önemli rolüydü.
02:26
But the tragedy convinced me
that I failed as a parent,
that I failed as a parent,
37
121760
3320
Ancak trajedi beni, bir ebeveyn olarak
başarısız olduğuma ikna etti
başarısız olduğuma ikna etti
02:30
and it's partially this sense of failure
that brings me here today.
that brings me here today.
38
125840
3720
ve bugün beni buraya getiren şey
kısmen bu başarısızlık duygusu.
kısmen bu başarısızlık duygusu.
02:36
Aside from his father,
39
131240
1256
Babası bir yana,
02:37
I was the one person
who knew and loved Dylan the most.
who knew and loved Dylan the most.
40
132520
3560
Dylan'ı tanıyan ve en çok seven
tek kişi bendim.
tek kişi bendim.
02:41
If anyone could have known
what was happening,
what was happening,
41
136800
2256
Eğer biri neler olacağını bilebilseydi,
02:44
it should have been me, right?
42
139080
1720
o ben olmalıydım, değil mi?
02:47
But I didn't know.
43
142000
1200
Ancak, bilemedim.
02:50
Today, I'm here to share the experience
44
145440
1896
Bugün, öldüren ve yaralayan birinin
02:52
of what it's like to be the mother
of someone who kills and hurts.
of someone who kills and hurts.
45
147360
3720
annesi olmanın nasıl bir şey olduğunu
paylaşmak için buradayım.
paylaşmak için buradayım.
02:57
For years after the tragedy,
I combed through memories,
I combed through memories,
46
152200
3856
Bu trajediden sonra, yıllarca,
geçmişi detaylıca düşündüm,
geçmişi detaylıca düşündüm,
03:01
trying to figure out
exactly where I failed as a parent.
exactly where I failed as a parent.
47
156080
3600
bir ebeveyn olarak nerede başarısız
olduğumu anlamaya çalıştım.
olduğumu anlamaya çalıştım.
03:05
But there are no simple answers.
48
160280
2736
Ancak basit cevaplar yok.
03:08
I can't give you any solutions.
49
163040
1920
Size herhangi bir çözüm sunamam.
03:10
All I can do
50
165520
1200
Tüm yapabileceğim
03:12
is share what I have learned.
51
167760
2360
öğrendiğim şeyleri paylaşmak.
03:16
When I talk to people
who didn't know me before the shootings,
who didn't know me before the shootings,
52
171440
3616
Katliamdan önce beni tanımayan
insanlarla konuştuğumda,
insanlarla konuştuğumda,
03:20
I have three challenges to meet.
53
175080
1800
üç zorlukla başa çıkmam gerekiyor.
03:22
First, when I walk into a room like this,
54
177640
3200
Birincisi, bunun gibi bir odaya girdiğimde
03:26
I never know if someone there
has experienced loss
has experienced loss
55
181480
3576
içeride oğlumun yaptıkları yüzünden
bir kayıp yaşayan birinin
bir kayıp yaşayan birinin
03:30
because of what my son did.
56
185080
1720
olup olmadığını bilmiyorum.
03:33
I feel a need to acknowledge the suffering
caused by a member of my family
caused by a member of my family
57
188080
4136
Bunu kendisi yapmak için burada olmayan
bir aile üyemin neden olduğu acıyı,
bir aile üyemin neden olduğu acıyı,
03:37
who isn't here to do it for himself.
58
192240
2200
itiraf etme ihtiyacı hissediyorum.
03:40
So first, with all of my heart,
59
195080
2560
Bu yüzden öncelikle, eğer oğlum size
acı verdiyse,
acı verdiyse,
03:43
I'm sorry if my son has caused you pain.
60
198320
3240
bütün kalbimle özür dilerim.
03:48
The second challenge I have
61
203640
1760
Baş etmem gereken ikinci zorluk ise,
03:51
is that I must ask for understanding
and even compassion
and even compassion
62
206040
3720
oğlumun ölümünden bir intihar
olarak bahsettiğimde,
olarak bahsettiğimde,
03:55
when I talk about
my son's death as a suicide.
my son's death as a suicide.
63
210560
3240
anlayış ve hatta merhamet istemeliyim.
03:59
Two years before he died,
64
214480
2136
Ölümünden iki yıl önce,
04:01
he wrote on a piece of paper in a notebook
65
216640
2216
bir not defterinde bir sayfaya
04:03
that he was cutting himself.
66
218880
1560
kendini kestiğini yazmıştı.
04:06
He said that he was in agony
67
221200
1616
Acı içinde olduğunu
ve hayatını sonlandırmak için
silah almak istediğini söylüyordu.
silah almak istediğini söylüyordu.
04:07
and wanted to get a gun
so he could end his life.
so he could end his life.
68
222840
2640
04:11
I didn't know about any of this
until months after his death.
until months after his death.
69
226160
3760
Bunların hiçbirinden ölümünden
aylar sonraya kadar haberim olmadı.
aylar sonraya kadar haberim olmadı.
04:15
When I talk about his death as a suicide,
70
230720
3416
Onun ölümünden bir intihar olarak
bahsettiğimde,
bahsettiğimde,
04:19
I'm not trying to downplay the viciousness
he showed at the end of his life.
he showed at the end of his life.
71
234160
4040
hayatının sonunda sergilediği korkunçluğu
önemsizleştirmeye çalışmıyorum.
önemsizleştirmeye çalışmıyorum.
04:23
I'm trying to understand
72
238840
1976
Onun intihar düşüncesinin nasıl
04:25
how his suicidal thinking
73
240840
2096
adam öldürmeye sebep olduğunu
04:27
led to murder.
74
242960
1440
anlamaya çalışıyorum.
04:30
After a lot of reading
and talking with experts,
and talking with experts,
75
245080
3216
Pek çok okumadan
ve uzmanla konuşmadan sonra,
ve uzmanla konuşmadan sonra,
04:33
I have come to believe
76
248320
1656
onun katliama başvurma sebebinin,
öldürme isteğinden değil,
öldürme isteğinden değil,
04:35
that his involvement in the shootings
was rooted not in his desire to kill
was rooted not in his desire to kill
77
250000
4720
ölme arzusundan kaynaklandığına
04:40
but in his desire to die.
78
255480
1680
inanmaya başladım.
04:43
The third challenge I have
when I talk about my son's murder-suicide
when I talk about my son's murder-suicide
79
258320
5296
Oğlumun cinayeti ve intiharı hakkında
konuştuğumda karşılaştığım üçüncü zorluk,
konuştuğumda karşılaştığım üçüncü zorluk,
04:48
is that I'm talking about mental health --
80
263640
2920
akıl sağlığı hakkında konuşmam ya da --
- affedersiniz -
04:52
excuse me --
81
267680
1216
04:53
is that I'm talking about mental health,
82
268920
2616
akıl sağlığı hakkında konuşmam,
04:56
or brain health, as I prefer to call it,
because it's more concrete.
because it's more concrete.
83
271560
4176
aslında beyin sağlığı demeyi tercih
ediyorum, çünkü daha somut.
ediyorum, çünkü daha somut.
05:00
And in the same breath,
I'm talking about violence.
I'm talking about violence.
84
275760
3736
Ve aynı zamanda, şiddet hakkında
konuşuyorum.
konuşuyorum.
05:04
The last thing I want to do
is to contribute to the misunderstanding
is to contribute to the misunderstanding
85
279520
3576
Son yapmak istediğim ise,
zihinsel hastalıklar etrafında var olan
zihinsel hastalıklar etrafında var olan
05:08
that already exists around mental illness.
86
283120
3216
yanlış anlamalar için katkıda bulunmak.
05:11
Only a very small percent of those
who have a mental illness
who have a mental illness
87
286360
4776
Akıl hastalığı olanların yalnızca
küçük bir kısmı
küçük bir kısmı
05:16
are violent toward other people,
88
291160
2240
başka insanlara karşı şiddetlidir,
05:19
but of those who die by suicide,
89
294800
3136
fakat bunlardan intihar yoluyla ölenlerin,
05:22
it's estimated that about 75
to maybe more than 90 percent
to maybe more than 90 percent
90
297960
4216
%75, belki %90'ından fazlasının
05:27
have a diagnosable
mental health condition of some kind.
mental health condition of some kind.
91
302200
3400
bir çeşit teşhis edilebilir bir
akıl hastalığı var.
akıl hastalığı var.
Hepinizin çok iyi bildiği gibi,
05:31
As you all know very well,
92
306680
1256
05:32
our mental health care system
is not equipped to help everyone,
is not equipped to help everyone,
93
307960
2960
akıl sağlığı sistemimiz, herkese
yardım etmek için donatılmamış
yardım etmek için donatılmamış
05:37
and not everyone with destructive thoughts
94
312000
2496
ve yıkıcı düşünceleri olan herkes
05:39
fits the criteria
95
314520
1736
özel bir tanı için
05:41
for a specific diagnosis.
96
316280
2160
kritere uymaz.
05:44
Many who have ongoing feelings
97
319200
2016
Devam eden korku, öfke ya da ümitsizlik
05:46
of fear or anger or hopelessness
98
321240
3736
duyguları olan hastaların çoğu
05:50
are never assessed or treated.
99
325000
1880
asla değerlendirilmez veya
tedavi edilmezler.
tedavi edilmezler.
05:52
Too often, they get our attention
only if they reach a behavioral crisis.
only if they reach a behavioral crisis.
100
327640
4640
Yalnızca bir davranışsal krize girerlerse,
dikkatimizi çekerler.
dikkatimizi çekerler.
05:58
If estimates are correct
101
333400
2056
Eğer tahminler doğruysa,
06:00
that about one
to two percent of all suicides
to two percent of all suicides
102
335480
2936
intiharların yüzde ikisi
06:03
involves the murder of another person,
103
338440
2080
başka bir kişinin öldürülmesini de
içeriyor.
içeriyor.
06:07
when suicide rates rise,
as they are rising for some populations,
as they are rising for some populations,
104
342080
3920
İntihar oranları artarsa
ki bazı kitlelerde artmakta,
ki bazı kitlelerde artmakta,
06:11
the murder-suicide rates
will rise as well.
will rise as well.
105
346720
2680
cinayet içeren intiharlar da artacak.
06:15
I wanted to understand what was going on
in Dylan's mind prior to his death,
in Dylan's mind prior to his death,
106
350520
5496
Dylan'ın aklında ölümünden önce
neler olduğunu anlamak istedim.
neler olduğunu anlamak istedim.
06:21
so I looked for answers
from other survivors of suicide loss.
from other survivors of suicide loss.
107
356040
3720
Bu yüzden, yakınları intihara teşebbüs
etmiş kimselerden cevaplar aradım.
etmiş kimselerden cevaplar aradım.
06:26
I did research and volunteered
to help with fund-raising events,
to help with fund-raising events,
108
361640
4536
Araştırmalar yaptım ve her fırsatta
bağış toplama kampanyalarında
bağış toplama kampanyalarında
06:31
and whenever I could,
109
366200
1776
gönüllü oldum.
06:33
I talked with those who had
survived their own suicidal crisis
survived their own suicidal crisis
110
368000
4496
İntihar teşebbüs edip kurtulan
06:37
or attempt.
111
372520
1200
kişilerle konuştum.
06:39
One of the most helpful
conversations I had
conversations I had
112
374840
2216
En faydalı sohbetlerimden biri,
06:42
was with a coworker
113
377080
1456
ofisimde başkasıyla konuşurken
06:43
who overheard me talking to someone else
114
378560
1905
kulak misafiri olan
bir iş arkadaşımla olan
konuşmaydı.
konuşmaydı.
06:45
in my office cubicle.
115
380489
1200
06:47
She heard me say
that Dylan could not have loved me
that Dylan could not have loved me
116
382760
3416
Dylan bu kadar korkunç bir şey yaptıysa
06:51
if he could do something
as horrible as he did.
as horrible as he did.
117
386200
2760
beni sevmiş olamaz dediğimi duymuş.
06:55
Later, when she found me alone,
118
390000
1800
Sonra, beni yalnız bulduğunda,
06:57
she apologized for overhearing
that conversation,
that conversation,
119
392760
2456
kulak misafiri olduğu için özür dilediğini
07:00
but told me that I was wrong.
120
395240
1560
fakat yanıldığımı söyledi.
07:02
She said that when she was
a young, single mother
a young, single mother
121
397880
2616
O, üç küçük çocukla
07:05
with three small children,
122
400520
1440
bekar ve genç bir anne iken,
07:07
she became severely depressed
and was hospitalized to keep her safe.
and was hospitalized to keep her safe.
123
402600
4640
bunalıma girmiş ve güvende olması için
hastaneye yatırılmış.
hastaneye yatırılmış.
07:13
At the time, she was certain
124
408000
2296
O dönemlerde, eğer ölürse,
07:15
that her children
would be better off if she died,
would be better off if she died,
125
410320
3256
çocuklarının daha iyi durumda
olacaklarına eminmiş.
olacaklarına eminmiş.
07:18
so she had made a plan to end her life.
126
413600
2240
Bu yüzden, hayatını sonlandırmak için
bir plan yapmış.
bir plan yapmış.
07:21
She assured me that a mother's love
was the strongest bond on Earth,
was the strongest bond on Earth,
127
416880
4056
Anne sevgisinin dünyadaki
en güçlü bağ olduğuna
en güçlü bağ olduğuna
07:25
and that she loved her children
more than anything in the world,
more than anything in the world,
128
420960
3040
ve çocuklarını dünyadaki her şeyden
daha çok sevdiğine beni ikna etti,
daha çok sevdiğine beni ikna etti,
07:29
but because of her illness,
129
424640
2216
fakat hastalığı yüzünden,
07:31
she was sure that they
would be better off without her.
would be better off without her.
130
426880
2840
çocuklarının onsuz
daha iyi olacağına emindi.
daha iyi olacağına emindi.
07:36
What she said and what
I've learned from others
I've learned from others
131
431680
2376
Onun söylediklerinden ve
diğerlerinden öğrendiğim;
diğerlerinden öğrendiğim;
07:39
is that we do not make
the so-called decision or choice
the so-called decision or choice
132
434080
4736
intihar yoluyla ölmek için
sözde kararlar vermiyor ya da
sözde kararlar vermiyor ya da
07:43
to die by suicide
133
438840
1576
seçimler yapmıyoruz,
07:45
in the same way
that we choose what car to drive
that we choose what car to drive
134
440440
2856
tıpkı hangi arabayı kullanacağımız
07:48
or where to go on a Saturday night.
135
443320
2120
ya da cumartesi gecesi nereye
gideceğimiz gibi.
gideceğimiz gibi.
07:51
When someone is
in an extremely suicidal state,
in an extremely suicidal state,
136
446360
3096
Biri, yoğun olarak intihar durumundaysa,
07:54
they are in a stage four
medical health emergency.
medical health emergency.
137
449480
4520
dördüncü derece acil sağlık
hizmeti alacak durumdadır.
hizmeti alacak durumdadır.
07:59
Their thinking is impaired and they've
lost access to tools of self-governance.
lost access to tools of self-governance.
138
454680
4480
Düşünceleri bozulur ve öz yönetim
araçlarına erişimlerini kaybederler.
araçlarına erişimlerini kaybederler.
08:05
Even though they can
make a plan and act with logic,
make a plan and act with logic,
139
460320
3176
Plan yapabilseler ve mantıklı hareket
edebilseler bile,
edebilseler bile,
08:08
their sense of truth
is distorted by a filter of pain
is distorted by a filter of pain
140
463520
3936
gerçeklik algıları, gerçekleri yorumlayan
08:12
through which they
interpret their reality.
interpret their reality.
141
467480
2600
ıstırapları tarafından saptırılır.
08:15
Some people can be very good
at hiding this state,
at hiding this state,
142
470880
3656
Bazıları bu durumlarını saklamakta
çok iyi olabilir
çok iyi olabilir
08:19
and they often have
good reasons for doing that.
good reasons for doing that.
143
474560
2360
ve genellikle bunu yapmak için
iyi nedenleri var.
iyi nedenleri var.
08:23
Many of us have
suicidal thoughts at some point,
suicidal thoughts at some point,
144
478840
3176
Çoğumuzun belli dönemlerde,
intihar düşünceleri vardır,
intihar düşünceleri vardır,
08:27
but persistent,
ongoing thoughts of suicide
ongoing thoughts of suicide
145
482040
3496
fakat, sürekli intihar düşüncesi ve
08:30
and devising a means to die
146
485560
2216
intihar yöntemleri planlama
08:32
are symptoms of pathology,
147
487800
2336
patolojik belirtilerdir
08:35
and like many illnesses,
148
490160
1896
ve pek çok hastalık gibi
08:37
the condition has to be
recognized and treated
recognized and treated
149
492080
2760
sağlık durumu tespit edilmeli ve
tedavi yapılmalı,
tedavi yapılmalı,
08:40
before a life is lost.
150
495520
1520
bir hayat kaybedilmeden önce.
08:43
But my son's death
was not purely a suicide.
was not purely a suicide.
151
498600
2840
Fakat, oğlumun ölümü sadece
bir intihar değildi.
bir intihar değildi.
08:47
It involved mass murder.
152
502200
1760
Toplu bir katliamı içeriyordu.
08:50
I wanted to know how his
suicidal thinking became homicidal.
suicidal thinking became homicidal.
153
505080
5880
Ben onun intihar düşüncesinin nasıl
cinayet halini aldığını bilmek istedim.
cinayet halini aldığını bilmek istedim.
08:56
But research is sparse
and there are no simple answers.
and there are no simple answers.
154
511920
3160
Fakat araştırmalar az ve
basit cevaplar yok.
basit cevaplar yok.
09:01
Yes, he probably had ongoing depression.
155
516240
2919
Evet, muhtemelen devamlı bir
depresyondaydı.
depresyondaydı.
09:05
He had a personality
that was perfectionistic and self-reliant,
that was perfectionistic and self-reliant,
156
520679
5561
Mükemmeliyetçi ve kendine yeten
bir kişiliği vardı
bir kişiliği vardı
09:12
and that made him less likely
to seek help from others.
to seek help from others.
157
527120
3760
ve bu onun diğerlerinden yardım talebinde
bulunma ihtimalini azalttı.
bulunma ihtimalini azalttı.
09:16
He had experienced
triggering events at the school
triggering events at the school
158
531880
3456
Okulda küçük düşürülmüş, alçaltılmış ve
öfkeli hissetmesine neden olan
öfkeli hissetmesine neden olan
09:20
that left him feeling
debased and humiliated and mad.
debased and humiliated and mad.
159
535360
5400
tetikleyici olaylar yaşamıştı.
09:27
And he had a complicated friendship
160
542160
3256
Bir çocukla karmaşık
bir arkadaşlığı vardı.
bir arkadaşlığı vardı.
09:30
with a boy who shared his feelings
of rage and alienation,
of rage and alienation,
161
545440
4336
Çocuk, oğlumla öfke ve yabancılaşma
duygularını paylaşıyordu
duygularını paylaşıyordu
09:34
and who was seriously disturbed,
162
549800
3096
ve ciddi olarak aklen dengesiz,
09:37
controlling and homicidal.
163
552920
1880
yönlendirici ve adam
öldürmeye meyilliydi.
öldürmeye meyilliydi.
09:41
And on top of this period in his life
164
556280
2856
Ve üstelik, hayatının aşırı hassas ve
09:44
of extreme vulnerability and fragility,
165
559160
3160
kırılgan döneminde,
09:48
Dylan found access to guns
166
563280
2376
Dylan silaha erişim yolunu buldu,
09:50
even though we'd never
owned any in our home.
owned any in our home.
167
565680
2160
evimizde asla silah olmadığı halde.
09:53
It was appallingly easy
for a 17-year-old boy to buy guns,
for a 17-year-old boy to buy guns,
168
568800
5216
17 yaşında bir çocuk için yasal olarak
ya da yasa dışı silah satın almak,
ya da yasa dışı silah satın almak,
09:59
both legally and illegally,
without my permission or knowledge.
without my permission or knowledge.
169
574040
4640
- benim bilgim ya da iznim olmadan -
dehşete düşürecek kadar kolaydı.
dehşete düşürecek kadar kolaydı.
10:04
And somehow, 17 years
and many school shootings later,
and many school shootings later,
170
579880
4520
Ve her nasılsa, 17 yıl ve pek çok
okul katliamından sonra
okul katliamından sonra
10:10
it's still appallingly easy.
171
585080
1800
hala dehşete düşürecek kadar kolay.
10:14
What Dylan did that day broke my heart,
172
589160
2720
Dylan'ın o gün yaptığı şey, kalbimi kırdı
10:18
and as trauma so often does,
173
593240
1856
ve bir travmanın çok sık yaptığı gibi,
10:20
it took a toll on my body and on my mind.
174
595120
2960
bedenime ve zihnime büyük zararlar verdi.
10:24
Two years after the shootings,
I got breast cancer,
I got breast cancer,
175
599360
2440
Katliamdan iki yıl sonra,
meme kanseri oldum
meme kanseri oldum
10:28
and two years after that,
I began to have mental health problems.
I began to have mental health problems.
176
603200
3360
ve bundan iki yıl sonra,
akıl sağlığı sorunlarım başladı.
akıl sağlığı sorunlarım başladı.
10:33
On top of the constant, perpetual grief
177
608480
3416
Dinmek bilmeyen acım yetmezmiş gibi,
10:36
I was terrified that I would run
into a family member
into a family member
178
611920
3576
Dylan'ın öldürdüğü birisinin ailesiyle
10:40
of someone Dylan had killed,
179
615520
2056
karşılaşmaktan
10:42
or be accosted by the press
180
617600
2376
veya basın ya da öfkeli
bir vatandaş tarafından
bir vatandaş tarafından
10:45
or by an angry citizen.
181
620000
1480
sıkıştırılmaktan ödüm kopuyordu.
10:47
I was afraid to turn on the news,
182
622920
2576
Haberleri açıp dinlemekten,
10:50
afraid to hear myself being called
a terrible parent or a disgusting person.
a terrible parent or a disgusting person.
183
625520
4960
korkunç ebeveyn ya da iğrenç insan diye
seslenildiğimi duymaktan korkuyordum.
seslenildiğimi duymaktan korkuyordum.
10:58
I started having panic attacks.
184
633320
2040
Panik ataklar geçirmeye başladım.
11:02
The first bout started
four years after the shootings,
four years after the shootings,
185
637240
4176
İlk kriz katliamdan dört yıl sonra başladı.
11:06
when I was getting ready
for the depositions
for the depositions
186
641440
2536
Atak anında, yazılı ifade vermeye ve
kurbanların aileleriyle
kurbanların aileleriyle
11:09
and would have to meet
the victims' families face to face.
the victims' families face to face.
187
644000
2800
yüz yüze tanışmaya gitmek için
hazırlanıyordum.
hazırlanıyordum.
11:12
The second round started
six years after the shootings,
six years after the shootings,
188
647600
3376
İkinci kriz katliamdan 6 yıl sonra oldu.
11:16
when I was preparing
to speak publicly about murder-suicide
to speak publicly about murder-suicide
189
651000
3456
İlk defa bir konferansta cinayetler
ve intihar hakkında
ve intihar hakkında
11:19
for the first time at a conference.
190
654480
2000
konuşmak için hazırlanıyordum.
11:22
Both episodes lasted several weeks.
191
657520
2400
İki kriz de birkaç hafta sürdü.
11:27
The attacks happened everywhere:
192
662160
2136
Ataklar her yerde oluyordu:
11:29
in the hardware store, in my office,
193
664320
3296
hırdavatçıda, ofisimde
11:32
or even while reading a book in bed.
194
667640
2040
ve hatta yatakta kitap okurken.
11:35
My mind would suddenly lock
into this spinning cycle of terror
into this spinning cycle of terror
195
670600
5056
Zihnim birdenbire dönüp duran
korku döngüsüne kilitlenirdi
korku döngüsüne kilitlenirdi
ve kendimi sakinleştirmek
11:40
and no matter how I hard I tried
196
675680
2096
11:42
to calm myself down
or reason my way out of it,
or reason my way out of it,
197
677800
4056
ve bir çözüm yolu bulmak için
ne kadar uğraşsam da
ne kadar uğraşsam da
11:46
I couldn't do it.
198
681880
1280
yapamadım.
11:49
It felt as if my brain
was trying to kill me,
was trying to kill me,
199
684440
2560
Sanki beynim beni öldürmeye çalışıyordu.
11:52
and then, being afraid of being afraid
200
687920
2576
Ve sonra, korkmaktan korkmak
11:55
consumed all of my thoughts.
201
690520
1800
tüm düşüncelerimi tüketti.
O an, hatalı işleyen bir zihne sahip
olmanın neler hissettirdiğini
olmanın neler hissettirdiğini
11:58
That's when I learned firsthand
202
693200
1896
12:00
what it feels like
to have a malfunctioning mind,
to have a malfunctioning mind,
203
695120
2440
ilk öğrendiğim andı.
12:03
and that's when I truly
became a brain health advocate.
became a brain health advocate.
204
698640
3480
Ve gerçekten zihin sağlığı savunucusu
olduğum zamandı.
olduğum zamandı.
12:08
With therapy and medication and self-care,
205
703760
2976
Terapi, ilaç tedavisi ve kişisel bakımla,
12:11
life eventually returned
206
706760
1816
hayat, zamanla mevcut şartlar altında
12:13
to whatever could be thought of
as normal under the circumstances.
as normal under the circumstances.
207
708600
3480
normal olarak düşünülebilecek
şeye döndü.
şeye döndü.
12:18
When I looked back
on all that had happened,
on all that had happened,
208
713240
2056
Geriye dönüp neler olduğuna baktığımda,
12:20
I could see that my son's
spiral into dysfunction
spiral into dysfunction
209
715320
3560
oğlumun sarmalının işlev
bozukluğuna dönmesinin,
bozukluğuna dönmesinin,
12:24
probably occurred
over a period of about two years,
over a period of about two years,
210
719680
3496
muhtemelen yaklaşık iki yıllık bir
dönemde olduğunu görebiliyordum,
dönemde olduğunu görebiliyordum,
12:28
plenty of time to get him help,
211
723200
2160
yardım alabilmesi için bol bir zaman,
şayet, birisi onun yardıma ihtiyacı
olduğunu ve ne yapılması gerektiğini
olduğunu ve ne yapılması gerektiğini
12:31
if only someone had known
that he needed help
that he needed help
212
726280
3016
12:34
and known what to do.
213
729320
1320
bilmiş olsaydı.
12:40
Every time someone asks me,
214
735680
2576
Birisi bana ne zaman:
12:43
"How could you not have known?",
215
738280
2456
"Sen nasıl bilemedin?" diye sorsa,
12:45
it feels like a punch in the gut.
216
740760
2000
mideme yumruk yemiş gibi hissediyorum.
12:48
It carries accusation
and taps into my feelings of guilt
and taps into my feelings of guilt
217
743840
4536
Bu soru itham taşıyor ve suçluluk
duygumu kamçılıyor.
duygumu kamçılıyor.
12:53
that no matter how much therapy I've had
218
748400
2496
Ne kadar çok terapi almış olursam olayım,
12:55
I will never fully eradicate.
219
750920
1920
asla tamamen kökünü kurutamayacağım.
12:58
But here's something I've learned:
220
753880
1620
Ancak öğrendiğim bir şey var:
13:01
if love were enough
221
756720
1856
sevgi, intihara meyilli birini,
13:03
to stop someone who is suicidal
222
758600
2136
kendini yaralamasını engellemek için
13:05
from hurting themselves,
223
760760
1440
yeterli olsaydı,
13:08
suicides would hardly ever happen.
224
763000
2200
intiharlar çok nadir olurdu.
13:11
But love is not enough,
225
766320
1800
Ancak, sevgi yeterli değil
13:14
and suicide is prevalent.
226
769240
1760
ve intihar yaygın bir şey.
13:16
It's the second leading cause of death
227
771680
2816
10 ila 34 yaş arası insanlarda
13:19
for people age 10 to 34,
228
774520
2200
ikinci en önemli ölüm sebebi.
13:22
and 15 percent of American youth
229
777640
2656
ve Amerikan gençliğinin yüzde 15'i
13:25
report having made a suicide plan
230
780320
2736
geçen yıl, intihar planı
13:28
in the last year.
231
783080
1200
yaptıklarını bildirdi.
13:31
I've learned that no matter
how much we want to believe we can,
how much we want to believe we can,
232
786160
4120
Öğrendim ki, her ne kadar yapabileceğimize
inanmak istesek bile,
inanmak istesek bile,
13:36
we cannot know or control
233
791000
2816
sevdiklerimizin düşündüğü
ve hissettiği her şeyi
ve hissettiği her şeyi
13:38
everything our loved ones think and feel,
234
793840
1960
bilemeyiz ve kontrol edemeyiz
13:41
and the stubborn belief
that we are somehow different,
that we are somehow different,
235
796760
3120
ve bir şekilde farklı olduğumuza olan
dik başlı inancımız,
dik başlı inancımız,
13:45
that someone we love
would never think of hurting themselves
would never think of hurting themselves
236
800560
3416
sevdiklerimizin kendilerini
veya bir başkasını asla
veya bir başkasını asla
incitmeyi düşünmeyeceklerine inanmamız
13:49
or someone else,
237
804000
1200
13:51
can cause us to miss
238
806080
2016
gözümüzün önündeki şeyi
13:53
what's hidden in plain sight.
239
808120
1800
görmemize engel olabilir.
13:56
And if worst case scenarios
do come to pass,
do come to pass,
240
811840
3440
Ve eğer en kötü senaryo gerçekleşirse,
14:01
we'll have to learn
to forgive ourselves for not knowing
to forgive ourselves for not knowing
241
816520
3896
kendimizi, doğru soruları bilmediğimiz,
veya doğru soruları sormadığımız
14:05
or for not asking the right questions
242
820440
2696
veya doğru tedaviyi bulmadığımız için
bağışlamayı öğrenmek zorundayız.
bağışlamayı öğrenmek zorundayız.
14:08
or not finding the right treatment.
243
823160
2720
14:12
We should always assume
244
827240
1256
Sevdiğimiz birilerinin,
14:13
that someone we love may be suffering,
245
828520
2640
söylediklerinin veya
davranışlarının aksine
davranışlarının aksine
14:16
regardless of what they say
246
831880
2616
acı çekebiliyor olduklarını
14:19
or how they act.
247
834520
1240
daima farz etmeliyiz.
14:21
We should listen with our whole being,
248
836720
2120
Tüm benliğimizle
14:24
without judgments,
249
839800
1200
yargılamadan
14:26
and without offering solutions.
250
841680
2120
ve çözüm sunmadan dinlemeliyiz.
14:32
I know that I will live with this tragedy,
251
847360
3216
Hayatımın kalan kısmında, bu trajediyle
14:35
with these multiple tragedies,
252
850600
1936
ve bu trajedilerle
14:37
for the rest of my life.
253
852560
1560
yaşayacağımı biliyorum.
14:40
I know that in the minds of many,
254
855320
2000
Pek çoklarının zihninde,
kaybettiğim şeyin
kaybettiğim şeyin
14:46
what I lost can't compare
to what the other families lost.
to what the other families lost.
255
861080
3760
diğer ailelerin kaybettikleri ile
karşılaştırılamayacağını biliyorum.
karşılaştırılamayacağını biliyorum.
14:51
I know my struggle
doesn't make theirs any easier.
doesn't make theirs any easier.
256
866240
2600
Çabamın, diğerlerininkini daha
kolaylaştırmayacağını biliyorum.
kolaylaştırmayacağını biliyorum.
14:56
I know there are even some who think
I don't have the right to any pain,
I don't have the right to any pain,
257
871000
5376
Benim acıya bile hakkım olmadığını
düşünenlerin olduğunu da biliyorum,
düşünenlerin olduğunu da biliyorum,
15:01
but only to a life of permanent penance.
258
876400
2840
ama sadece kalıcı cezalı bir hayata.
15:06
In the end what I know comes down to this:
259
881800
2680
Sonunda bildiğim şey şu noktaya geldi:
15:10
the tragic fact is that even
the most vigilant and responsible of us
the most vigilant and responsible of us
260
885320
6176
trajik gerçek şu ki, aramızdaki
en açıkgöz ve sorumlu olanlarımız bile
en açıkgöz ve sorumlu olanlarımız bile
15:16
may not be able to help,
261
891520
1920
yardım edemeyebilir,
15:19
but for love's sake,
262
894840
2176
ancak sevginin hatırına,
15:22
we must never stop trying
263
897040
2176
bilinemeyeni bilmek için
15:24
to know the unknowable.
264
899240
1480
denemeyi asla bırakmamalıyız.
15:26
Thank you.
265
901560
1216
Teşekkürler.
15:27
(Applause)
266
902800
2160
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Sue Klebold - ActivistSue Klebold has become a passionate agent working to advance mental health awareness and intervention.
Why you should listen
Sue Klebold is the mother of Dylan Klebold, one of the two shooters at Columbine High School in 1999. Since the massacre, Sue has spent years excavating every detail of her family life, and trying to understand what she could have done to prevent it. In 2016, after years of evading public scrutiny, Klebold published A Mother's Reckoning: Living In the Aftermath of Tragedy, a powerful memoir in which she explores the crucial intersection between mental health and violence. As a passionate advocate for brain health awareness and intervention, she is donating any profits from the book to mental health charities, research and suicide prevention, hoping for solutions that will help parents and professionals spot and thwart signs of trouble.
Sue Klebold | Speaker | TED.com