TEDGlobal 2010
Sheena Iyengar: The art of choosing
Sheena Iyengar: Seçim sanatı
Filmed:
Readability: 4
3,620,529 views
Sheena Iyengar seçimlerimizi nasıl yaptığımızı araştırıyor ve de yaptığımız seçimler sonucunda nasıl hissettiğimizi.TEDGlobal'de hem önemsiz seçimlerden (Coca Cola v. Pepsi) hem de çok önemli seçimlerden konuşuyor ve de verdiğimiz kararlar ile ilgili şaşırtıcı tavırları açığa çıkaran çığır açıcı araştırmasını paylaşıyor.
Sheena Iyengar - Psycho-economist
Sheena Iyengar studies how people choose (and what makes us think we're good at it). Full bio
Sheena Iyengar studies how people choose (and what makes us think we're good at it). Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:22
Today, I'm going to take you
0
7000
2000
Bugün, Sizleri dünya etrafında
00:24
around the world in 18 minutes.
1
9000
2000
18 dakikalık bir tura çıkaracağım.
00:26
My base of operations is in the U.S.,
2
11000
3000
Çalışmalarımın merkezi ABD ama
00:29
but let's start at the other end of the map,
3
14000
2000
hadi haritanın diğer ucundan,
00:31
in Kyoto, Japan,
4
16000
2000
Japonya'daki Kyoto şehrinden başlayalım.
00:33
where I was living with a Japanese family
5
18000
3000
15 sene önce doktora tezim için araştırmalarımı
00:36
while I was doing part of my dissertational research
6
21000
2000
yaparken Japon bir ailenin
00:38
15 years ago.
7
23000
3000
yanında kaldığım şehirden.
00:41
I knew even then that I would encounter
8
26000
2000
En başından beri kültürel farklılıklar
00:43
cultural differences and misunderstandings,
9
28000
2000
ve yanlış anlaşılmalar olabileceğinin farkındaydım,
00:45
but they popped up when I least expected it.
10
30000
3000
ama bunlar hiç tahmin etmediğim bir yerde karşıma çıktı.
00:48
On my first day,
11
33000
2000
İlk günümde,
00:50
I went to a restaurant,
12
35000
2000
bir restorana gittim,
00:52
and I ordered a cup of green tea with sugar.
13
37000
2000
ve bir fincan yeşil çayı şekerle birlikte istedim.
00:54
After a pause, the waiter said,
14
39000
2000
Bir anlık duraksamanın ardından, Garson
00:56
"One does not put sugar in green tea."
15
41000
3000
''Yeşil çaya şeker atılmaz'' dedi.
01:00
"I know," I said. "I'm aware of this custom.
16
45000
2000
''Biliyorum'' dedim.''Bu geleneğin farkındayım
01:02
But I really like my tea sweet."
17
47000
3000
ama çayımı şekerli severim.''
01:05
In response, he gave me an even more courteous version
18
50000
3000
Cevap olarak, bana daha nazikçe bir biçimde
01:08
of the same explanation.
19
53000
2000
aynı açıklamayı yaptı.
01:10
"One does not put sugar
20
55000
2000
''Yeşil çaya
01:12
in green tea."
21
57000
3000
şeker atılmaz.''
01:15
"I understand," I said,
22
60000
2000
''Anlıyorum,'' dedim,
01:17
"that the Japanese do not put sugar in their green tea,
23
62000
2000
''Japonlar yeşil çaylarına şeker atmıyor olabilirler.
01:19
but I'd like to put some sugar
24
64000
2000
Ama ben yeşil çayıma biraz
01:21
in my green tea."
25
66000
2000
şeker atmak istiyorum.''
01:23
(Laughter)
26
68000
2000
(Kahkahalar)
01:25
Surprised by my insistence,
27
70000
2000
Israrıma şaşıran garson,
01:27
the waiter took up the issue with the manager.
28
72000
2000
olayı yöneticiye taşıdı.
01:29
Pretty soon,
29
74000
2000
Hemen sonrasında,
01:31
a lengthy discussion ensued,
30
76000
2000
çok uzun bir tartışma oldu,
01:33
and finally the manager came over to me and said,
31
78000
3000
ve sonunda yönetici bana gelip dedi ki,
01:36
"I am very sorry. We do not have sugar."
32
81000
3000
''Çok özer dilerim.Bizde şeker yok.''
01:39
(Laughter)
33
84000
2000
(Kahkahalar)
01:41
Well, since I couldn't have my tea the way I wanted it,
34
86000
3000
Sonuç olarak çayımı istediğim şekilde alamadığım için,
01:44
I ordered a cup of coffee,
35
89000
2000
bir fincan kahve söyledim,
01:46
which the waiter brought over promptly.
36
91000
2000
garson bu isteğimi hemen yerine getirdi.
01:48
Resting on the saucer
37
93000
2000
Fincan tabağının üzerinde
01:50
were two packets of sugar.
38
95000
3000
iki paket şeker vardı.
01:53
My failure to procure myself
39
98000
3000
şekerli yeşil çay isterken
01:56
a cup of sweet, green tea
40
101000
2000
kendimi ifade edişimdeki hatalar
01:58
was not due to a simple misunderstanding.
41
103000
3000
basit bir yanlış anlaşılmadan dolayı olmadı.
02:01
This was due to a fundamental difference
42
106000
2000
Bu seçimlerimiz hakkındaki fikirlerimizdeki
02:03
in our ideas about choice.
43
108000
3000
temel farklılık yüzündendi.
02:06
From my American perspective,
44
111000
2000
Benim Amerikan bakış açıma göre,
02:08
when a paying customer makes a reasonable request
45
113000
2000
kendi seçimleri doğrultusunda
02:10
based on her preferences,
46
115000
2000
mantıklı bir istekle gelen ve ücret ödeyen müşteri
02:12
she has every right to have that request met.
47
117000
3000
isteğinin karşılanmasını bekler
02:15
The American way, to quote Burger King,
48
120000
2000
Amerikalı düşünce, Burger King'den alıntılarsam,
02:17
is to "have it your way,"
49
122000
2000
''Tam istediğiniz gibi,''
02:19
because, as Starbucks says,
50
124000
2000
çünkü, Starbucks'ın dediği gibi,
02:21
"happiness is in your choices."
51
126000
2000
''mutluluk seçimlerinizdedir.''
02:23
(Laughter)
52
128000
2000
(Kahkahalar)
02:25
But from the Japanese perspective,
53
130000
3000
Ama Japon bakış açısına göre,
02:28
it's their duty to protect those who don't know any better --
54
133000
3000
daha iyisini bilemiyorsan olanı korumalısın
02:31
(Laughter)
55
136000
2000
(Kahkahalar)
02:33
in this case, the ignorant gaijin --
56
138000
2000
bu vakada, yanlış seçim yaptığını
02:35
from making the wrong choice.
57
140000
3000
inkar eden Japon olmayan kişi.
02:38
Let's face it: the way I wanted my tea
58
143000
2000
Hadi bununla yüzleşelim:Çayın istediğim hali
02:40
was inappropriate according to cultural standards,
59
145000
3000
kültürel standartlara uygunsuzdu,
02:43
and they were doing their best to help me save face.
60
148000
3000
ve beni bu durumdan kurtarmak için ellerinden gelenin en iyisini yaptılar.
02:46
Americans tend to believe
61
151000
2000
Amerikalılar pratikteki seçimlerinde
02:48
that they've reached some sort of pinnacle
62
153000
2000
bir çeşit tepe noktaya ulaştıklarına
02:50
in the way they practice choice.
63
155000
2000
inanma eğilimindeler.
02:52
They think that choice, as seen through the American lens
64
157000
3000
Düşünüyorlar ki kendi bakış açılarından
02:55
best fulfills an innate and universal
65
160000
2000
yapılan seçim bütün insanlık için
02:57
desire for choice in all humans.
66
162000
3000
doğuştan ve evrenseldir.
03:00
Unfortunately,
67
165000
2000
Ne yazık ki,
03:02
these beliefs are based on assumptions
68
167000
2000
bu inanç varsayımlar üzerine kuruludur
03:04
that don't always hold true
69
169000
2000
ve her zaman gerçeği yansıtmaz
03:06
in many countries, in many cultures.
70
171000
3000
birçok ülkede, birçok kültürde.
03:09
At times they don't even hold true
71
174000
2000
Gerçeği yansıtmadıkları zamanlarda
03:11
at America's own borders.
72
176000
2000
Amerika'nın kendi sınırları vardır.
03:13
I'd like to discuss some of these assumptions
73
178000
2000
Bu varsayımlardan bazılarını ve bunlarla ilintili
03:15
and the problems associated with them.
74
180000
3000
problemleri tartışmak istiyorum.
03:18
As I do so, I hope you'll start thinking
75
183000
2000
Ben bunu yaparken, umuyorum ki sizde
03:20
about some of your own assumptions
76
185000
2000
kendi varsayımlarınız hakkında düşünmeye başlarsınız
03:22
and how they were shaped by your backgrounds.
77
187000
3000
ve bunların sizin temelinizi nasıl şekillendirdiğini düşünürsünüz.
03:25
First assumption:
78
190000
2000
İlk varsayım:
03:27
if a choice affects you,
79
192000
2000
eğer bir seçim sizi etkilerse,
03:29
then you should be the one to make it.
80
194000
2000
o zaman o seçimi yapacak olan kişi siz olmalısınız.
03:31
This is the only way to ensure
81
196000
2000
Bu tercihlerinizin ve ilgili olduğunuz alanların
03:33
that your preferences and interests
82
198000
2000
sonuçlarından sizin sorumlu olabilmeniz için
03:35
will be most fully accounted for.
83
200000
3000
tek yoldur.
03:38
It is essential for success.
84
203000
3000
Başarı için temel bir değerdir.
03:41
In America, the primary locus of choice
85
206000
3000
Amerika'da, seçimlerin temel özelliği
03:44
is the individual.
86
209000
2000
bireysel oluşudur.
03:46
People must choose for themselves, sometimes sticking to their guns,
87
211000
3000
İnsanlar kendileri için seçimler yapmalıdır, bazen başka insanların ne istediği
03:49
regardless of what other people want or recommend.
88
214000
3000
veya tavsiye ettiğine bakmaksızın ısrarlı bir biçimde.
03:52
It's called "being true to yourself."
89
217000
3000
Buna ''İnandığın yolda yürümek'' denir.
03:55
But do all individuals benefit
90
220000
2000
Ama bütün bireyler seçim yaparken
03:57
from taking such an approach to choice?
91
222000
3000
bu yaklaşımdan fayda sağlar mı?
04:00
Mark Lepper and I did a series of studies
92
225000
2000
Mark Lipper ve ben bu sorunun cevabına yönelik bir
04:02
in which we sought the answer to this very question.
93
227000
3000
çalışma yürüttük ve sonucu öğrendik.
04:05
In one study,
94
230000
2000
Bir çalışmada,
04:07
which we ran in Japantown, San Francisco,
95
232000
3000
San Francisco, Japon mahallesinde
04:10
we brought seven- to nine-year-old Anglo- and Asian-American children
96
235000
3000
7 yaşından 9 yaşına kadar olan Amerikalı ve aynı zamanda Asya-Amerika kökenli
04:13
into the laboratory,
97
238000
2000
çocukları laboratuvara getirdik,
04:15
and we divided them up into three groups.
98
240000
2000
ve onları üç gruba böldük.
04:17
The first group came in,
99
242000
2000
İlk grup geldi,
04:19
and they were greeted by Miss Smith,
100
244000
2000
Bayan Smith tarafından karşılandılar,
04:21
who showed them six big piles of anagram puzzles.
101
246000
3000
Bayan Smith onlara 6 büyük yığın halinde anagram bulmacaları gösterdi.
04:24
The kids got to choose which pile of anagrams they would like to do,
102
249000
3000
Çocuklar hangi yığını istiyorlarsa onu seçecektiler.
04:27
and they even got to choose which marker
103
252000
2000
ve cevapları hangi markerla işaretleyeceklerse
04:29
they would write their answers with.
104
254000
2000
onu da seçecektiler.
04:31
When the second group of children came in,
105
256000
2000
İkinci grup içeri girdiği zaman,
04:33
they were brought to the same room, shown the same anagrams,
106
258000
3000
onlar da aynı odaya alındı, aynı anagramlar onlara da gösterildi,
04:36
but this time Miss Smith told them
107
261000
2000
ama bu sefer bayan Smith onlara
04:38
which anagrams to do
108
263000
2000
hangi anagramları çözeceklerini ve
04:40
and which markers to write their answers with.
109
265000
3000
hangi markerla işaretliyeceklerini söyledi.
04:43
Now when the third group came in,
110
268000
3000
Üçüncü grup geldiğinde ise,
04:46
they were told that their anagrams and their markers
111
271000
3000
onlara anagramlarının ve markerlarının
04:49
had been chosen by their mothers.
112
274000
2000
anneleri tarafından seçildiği söylendi.
04:51
(Laughter)
113
276000
2000
(Kahkahalar)
04:53
In reality,
114
278000
2000
Gerçekte,
04:55
the kids who were told what to do,
115
280000
2000
ne yapacakları söylenen çocuklar,
04:57
whether by Miss Smith or their mothers,
116
282000
2000
-bayan Smith ya da anneleri tarafından-
04:59
were actually given the very same activity,
117
284000
2000
aslında özgürce seçme şansına sahip
05:01
which their counterparts in the first group
118
286000
2000
olan ilk grupla çok benzer
05:03
had freely chosen.
119
288000
2000
aktiviteyi yaptılar.
05:05
With this procedure, we were able to ensure
120
290000
2000
Bu yöntemle, üç gruptaki çocukların da
05:07
that the kids across the three groups
121
292000
2000
aynı aktiviteyi yaptığından
05:09
all did the same activity,
122
294000
2000
emin olduk
05:11
making it easier for us to compare performance.
123
296000
3000
bu da performansları karşılaştırmamızı kolaylaştırdı.
05:14
Such small differences in the way we administered the activity
124
299000
3000
Aktiviteyi yönetişimizdeki küçük farklar
05:17
yielded striking differences
125
302000
2000
performanslarını gerçekleştirmelerinde
05:19
in how well they performed.
126
304000
2000
çocuklarda çarpıcı farklara sebep oldu.
05:21
Anglo-Americans,
127
306000
2000
Anglo-Amerikalılar,
05:23
they did two and a half times more anagrams
128
308000
3000
seçimleri kendileri yaptığında
05:26
when they got to choose them,
129
311000
2000
anneleri veya bayan Smith tarafından yapılan seçimlere
05:28
as compared to when it was
130
313000
2000
göre iki buçuk kat daha fazla
05:30
chosen for them by Miss Smith or their mothers.
131
315000
3000
anagram çözdüler.
05:33
It didn't matter who did the choosing,
132
318000
3000
Seçimi kimin yaptığı önemli değildi,
05:36
if the task was dictated by another,
133
321000
2000
başkası tarafından dikte edilmiş olması önemliydi,
05:38
their performance suffered.
134
323000
2000
performansları çok düştü.
05:40
In fact, some of the kids were visibly embarrassed
135
325000
3000
Aslında, bazı çocuklar seçimlerini annelerinin
05:43
when they were told that their mothers had been consulted.
136
328000
3000
yaptığı söylendiğinde çok utandılar.
05:46
(Laughter)
137
331000
2000
(Kahkahalar)
05:48
One girl named Mary said,
138
333000
2000
Mary adında bir kız,
05:50
"You asked my mother?"
139
335000
3000
''Anneme mi sordunuz?'' dedi.
05:53
(Laughter)
140
338000
2000
(Kahkahalar)
05:55
In contrast,
141
340000
2000
Tam tersini,
05:57
Asian-American children
142
342000
2000
Asya kökenli Amerikalı çocuklar
05:59
performed best when they believed
143
344000
2000
annelerinin kendi adına seçim yaptığına inandıklarında
06:01
their mothers had made the choice,
144
346000
3000
en iyi performansı verdiler,
06:04
second best when they chose for themselves,
145
349000
3000
kendileri seçtiklerinde en iyi ikinci performansı gösterdiler,
06:07
and least well when it had been chosen by Miss Smith.
146
352000
3000
ve en kötü performansı bayan Smith yaptığında gösterdiler.
06:10
A girl named Natsumi
147
355000
2000
Natsumi adındaki bir kız
06:12
even approached Miss Smith as she was leaving the room
148
357000
2000
bayan Smith odadan çıkarken kendisine geldi
06:14
and tugged on her skirt and asked,
149
359000
2000
eteğinden çekiştirip ona sordu,
06:16
"Could you please tell my mommy
150
361000
2000
''Anneme söyler misiniz tam onun dediği
06:18
I did it just like she said?"
151
363000
3000
gibi yaptım''.
06:22
The first-generation children were strongly influenced
152
367000
3000
İlk jenerasyon çocuklar
06:25
by their immigrant parents'
153
370000
2000
seçimleri yaparken göçmen ailelerinden
06:27
approach to choice.
154
372000
2000
çok etkileniyorlardı.
06:29
For them, choice was not just a way
155
374000
2000
Onlar için, seçim yapmak sadece
06:31
of defining and asserting
156
376000
2000
kişiselliklerini tanımlama ve iddia etme yolu değil
06:33
their individuality,
157
378000
2000
aynı zamanda
06:35
but a way to create community and harmony
158
380000
2000
bir iletişim ve harmoni oluşturma yoluydu
06:37
by deferring to the choices
159
382000
2000
güvenip saygı gösterdikleri insanlardan
06:39
of people whom they trusted and respected.
160
384000
3000
farklı olmak
06:42
If they had a concept of being true to one's self,
161
387000
3000
Eğer birisinin kendi yoluna gitmesi konsepti onlarda olsaydı,
06:45
then that self, most likely,
162
390000
2000
o zaman o yol büyük ihtimalle,
06:47
[was] composed, not of an individual,
163
392000
2000
sadece kişisel bir yol olmazdı
06:49
but of a collective.
164
394000
2000
kollektif bir yol olurdu.
06:51
Success was just as much about pleasing key figures
165
396000
3000
Başarı insanın kendi istediklerinin yanında
06:54
as it was about satisfying
166
399000
2000
ana figürleri de memnun etmeye
06:56
one's own preferences.
167
401000
2000
dayalı olurdu.
06:58
Or, you could say that
168
403000
2000
Ya da diyebilirdiniz ki
07:00
the individual's preferences were shaped
169
405000
2000
bireylerin seçimleri belli kesimlerin
07:02
by the preferences of specific others.
170
407000
3000
seçimleri tarafından şekillendirilir.
07:06
The assumption then that we do best
171
411000
2000
O zaman bireylerin kendi seçimlerini
07:08
when the individual self chooses
172
413000
2000
yaptıklarında en iyi sonucu elde etmelerinin
07:10
only holds
173
415000
2000
tek açıklaması diğerlerinden ayrı durduklarını
07:12
when that self
174
417000
2000
farzeden bir varsayım
07:14
is clearly divided from others.
175
419000
3000
olurdu.
07:17
When, in contrast,
176
422000
2000
Buna zıt bir biçimde,
07:19
two or more individuals
177
424000
2000
kendi seçimlerini ve getirilerini
07:21
see their choices and their outcomes
178
426000
2000
çok yakın bir ilişki içinde gören
07:23
as intimately connected,
179
428000
2000
iki ya da daha fazla sayıda birey,
07:25
then they may amplify one another's success
180
430000
3000
bir diğerinin başarısını kolektif bir
07:28
by turning choosing
181
433000
2000
davranış tarzına dönerek büyütebilir
07:30
into a collective act.
182
435000
2000
dönerek büyütebilir.
07:32
To insist that they choose independently
183
437000
3000
Bağımsızca seçim yaptıklarında ısrarcı olduklarında,
07:35
might actually compromise
184
440000
2000
her iki bireyinde
07:37
both their performance
185
442000
2000
performanslarında ve ilişkilerinde
07:39
and their relationships.
186
444000
2000
taviz verilmesi olası olur.
07:41
Yet that is exactly what
187
446000
2000
Bu da tam olarak
07:43
the American paradigm demands.
188
448000
2000
Amerikan paradigmasının beklediği bir olaydır.
07:45
It leaves little room for interdependence
189
450000
3000
Karşılıklı bağımlılık için çok küçük bir yer bırakır
07:48
or an acknowledgment of individual fallibility.
190
453000
3000
ya da bireysel olarak yanıldığını kabul etme yetisinde.
07:51
It requires that everyone treat choice
191
456000
3000
Herkesin seçimlerinde özel ve kendi başına hareket
07:54
as a private and self-defining act.
192
459000
3000
etmesi gerektiği davranışını gerektirir.
07:58
People that have grown up in such a paradigm
193
463000
2000
Bu ortamda büyüyen insanlar
08:00
might find it motivating,
194
465000
2000
bunu motive edici bulabilirler.
08:02
but it is a mistake to assume
195
467000
2000
Ama herkesin tek başına seçim yapma
08:04
that everyone thrives under the pressure
196
469000
2000
baskısı altında büyüyüp gelişeceğini
08:06
of choosing alone.
197
471000
3000
farzetmek bir hata olur.
08:09
The second assumption which informs the American view of choice
198
474000
3000
Amerikan bakış açısını besleyen bir diğer
08:12
goes something like this.
199
477000
2000
varsayım ise şu şekilde.
08:14
The more choices you have,
200
479000
2000
Seçimlerinizin sayısı artıkça,
08:16
the more likely you are
201
481000
2000
büyük ihtimalle en iyi
08:18
to make the best choice.
202
483000
2000
seçimi yapmak üzeresinizdir.
08:20
So bring it on, Walmart, with 100,000 different products,
203
485000
3000
Walmart 100,000 farklı ürün satıyor
08:23
and Amazon, with 27 million books
204
488000
3000
Amazon'da 27 milyon kitap var
08:26
and Match.com with -- what is it? --
205
491000
2000
ve Match.com -kaç tam olarak-
08:28
15 million date possibilities now.
206
493000
3000
15 milyon randevu imkanı sağlıyor.
08:32
You will surely find the perfect match.
207
497000
3000
Kesinlikle en iyi kişiyi bulacaksınız.
08:35
Let's test this assumption
208
500000
2000
Hadi bu varsayımı Doğu Avrupa'ya
08:37
by heading over to Eastern Europe.
209
502000
2000
giderek test edelim.
08:39
Here, I interviewed people
210
504000
2000
Orada, eski komünist ülkelerin
08:41
who were residents of formerly communist countries,
211
506000
3000
yerleşimcileri ile söyleşiler yaptım
08:44
who had all faced the challenge
212
509000
2000
Onlar daha demokratik ve
08:46
of transitioning to a more
213
511000
2000
kapitalist topluma
08:48
democratic and capitalistic society.
214
513000
3000
geçiş halindeydiler.
08:51
One of the most interesting revelations
215
516000
2000
en ilginç şeylerden birisi bir soruya
08:53
came not from an answer to a question,
216
518000
2000
karşılık olarak verilen bir cevaptan gelmedi
08:55
but from a simple gesture of hospitality.
217
520000
3000
onun yerine basit bir misafirperverlik jestinden geldi.
08:58
When the participants arrived for their interview,
218
523000
3000
Katılımcılar söyleşi için geldiklerinde
09:01
I offered them a set of drinks:
219
526000
2000
onlara bir kaç içecek ikram ettim,
09:03
Coke, Diet Coke, Sprite --
220
528000
2000
Cola, diyet Cola, Sprite
09:05
seven, to be exact.
221
530000
2000
yedi tane tam olarak.
09:07
During the very first session,
222
532000
2000
Rusya'da geçen ilk etap
09:09
which was run in Russia,
223
534000
2000
boyunca,
09:11
one of the participants made a comment
224
536000
2000
katılımcılardan birisi
09:13
that really caught me off guard.
225
538000
3000
beni hazırlıksız yakalayan bir yorum yaptı.
09:16
"Oh, but it doesn't matter.
226
541000
2000
''Hiç farketmez.
09:18
It's all just soda. That's just one choice."
227
543000
3000
Hepsi de gazlı içecek.Bu sadece bir seçim.''
09:21
(Murmuring)
228
546000
2000
(Mırıldanmalar)
09:23
I was so struck by this comment that from then on,
229
548000
2000
Bu yorumdan sonra
09:25
I started to offer all the participants
230
550000
2000
katılan herkese bu yedi içeceği
09:27
those seven sodas,
231
552000
2000
ikram etmeye başladım.
09:29
and I asked them, "How many choices are these?"
232
554000
3000
Ve onlara sordum.''Burada kaç tane seçim var?''
09:32
Again and again,
233
557000
2000
tekrar ve tekrar,
09:34
they perceived these seven different sodas,
234
559000
3000
bu yedi farklı gazlı içeceği,
09:37
not as seven choices, but as one choice:
235
562000
3000
yedi tane seçim değil de tek bir seçim olarak algıladılar:
09:40
soda or no soda.
236
565000
2000
Gazlı içecek ya da değil.
09:42
When I put out juice and water
237
567000
2000
Bu yedi gazlı içeceğe ek olarak
09:44
in addition to these seven sodas,
238
569000
2000
su ve meyve suyu getirdiğim zaman,
09:46
now they perceived it as only three choices --
239
571000
2000
işte o zaman üç tane seçim şansına sahip olduklarını algıladılar--
09:48
juice, water and soda.
240
573000
3000
meyve suyu, su ve gazlı içecek.
09:51
Compare this to the die-hard devotion of many Americans,
241
576000
3000
Bunu bazı Amerikalıların ölümüne sadakati ile karşılaştırın,
09:54
not just to a particular flavor of soda,
242
579000
3000
sadece belli bir tat veya içecek değil,
09:57
but to a particular brand.
243
582000
2000
ama belli bir marka.
09:59
You know, research shows repeatedly
244
584000
3000
Biliyorsunuz ki, araştırmalar tekrar eden bir biçimde
10:02
that we can't actually tell the difference
245
587000
2000
Coca Cola ile Pepsi arasındaki
10:04
between Coke and Pepsi.
246
589000
2000
farkı söyleyemeyeceğimizi gösteriyor.
10:06
Of course, you and I know
247
591000
2000
Tabi, sizi ve ben biliyoruz ki
10:08
that Coke is the better choice.
248
593000
2000
Coca Cola daha iyi olan seçim.
10:10
(Laughter)
249
595000
6000
(Kahkahalar)
10:16
For modern Americans who are exposed
250
601000
2000
Dünyadaki herhangi bir yere göre
10:18
to more options and more ads associated with options
251
603000
3000
daha fazla seçime ve seçimlerle ilgili reklamlara
10:21
than anyone else in the world,
252
606000
2000
maruz kalan Amerikalılar için
10:23
choice is just as much about who they are
253
608000
2000
seçimler ürünün ne olduğu kadar
10:25
as it is about what the product is.
254
610000
3000
onların kim olduğunu da ifade eder.
10:28
Combine this with the assumption that more choices are always better,
255
613000
3000
Bunu daha fazla seçimin her zaman daha iyi olduğu varsayımı ile birleştirirsek,
10:31
and you have a group of people for whom every little difference matters
256
616000
3000
ortaya en ufak bir farkın bile önemli olduğunu düşünen bir
10:34
and so every choice matters.
257
619000
2000
grup insan elde ederiz.
10:36
But for Eastern Europeans,
258
621000
3000
Ama doğu Avrupalılar için,
10:39
the sudden availability of all these
259
624000
2000
bütün bu pazardaki tüketici ürünlerinin
10:41
consumer products on the marketplace was a deluge.
260
626000
3000
elverişliliği bir sel gibi.
10:44
They were flooded with choice
261
629000
2000
Yüzmeyi bilmiyorum demeden önce
10:46
before they could protest that they didn't know how to swim.
262
631000
3000
seçimler onları alıp götürüyor.
10:50
When asked, "What words and images
263
635000
2000
Seçimlerle ilgili hangi kelimeleri ve görselleri
10:52
do you associate with choice?"
264
637000
2000
bağdaştırırsınız diye sorulduğu zaman
10:54
Grzegorz from Warsaw said,
265
639000
3000
Varşova'dan Gregors
10:57
"Ah, for me it is fear.
266
642000
2000
''Bu benim için korku.
10:59
There are some dilemmas you see.
267
644000
2000
Gördüğünüz üzere bazı ikilemler var.
11:01
I am used to no choice."
268
646000
2000
seçim yapmazdım.''
11:03
Bohdan from Kiev said,
269
648000
2000
Kiev'den Buddin,
11:05
in response to how he felt about
270
650000
2000
yeni tüketici pazarına karşı nasıl
11:07
the new consumer marketplace,
271
652000
2000
hissetiği sorusuna karşın,
11:09
"It is too much.
272
654000
2000
''Bu çok fazla.
11:11
We do not need everything that is there."
273
656000
2000
Burada olan şeylerin hepsine birden ihtiyacımız yok.''
11:13
A sociologist from
274
658000
2000
Varşova inceleme ajansından
11:15
the Warsaw Survey Agency explained,
275
660000
3000
bir sosyolojist açıkladı,
11:18
"The older generation jumped from nothing
276
663000
3000
''Eski jenerasyon bu kadar şeyi seçmeye
11:21
to choice all around them.
277
666000
2000
yokluğun arasından geldi.
11:23
They were never given a chance to learn
278
668000
2000
nasıl tepki vermeleri gerektiği ile ilgili
11:25
how to react."
279
670000
2000
onlara hiç şans verilmedi.''
11:27
And Tomasz, a young Polish man said,
280
672000
3000
ve genç bir Polonyalı olan Thomas dedi ki,
11:30
"I don't need twenty kinds of chewing gum.
281
675000
3000
''Yirmi çeşit sakıza ihtiyacım yok.
11:33
I don't mean to say that I want no choice,
282
678000
3000
Hiç bir seçim istemiyorum demek değil dediğim,
11:36
but many of these choices are quite artificial."
283
681000
3000
ama bu kadar çok seçim tamamen yapay.''
11:40
In reality, many choices are between things
284
685000
3000
Gerçekte, birçok seçim birbiri arasında
11:43
that are not that much different.
285
688000
3000
çok da fark olmayan şeyler arasında olur.
11:47
The value of choice
286
692000
2000
Seçimin değeri
11:49
depends on our ability
287
694000
2000
bizim seçimler arasındaki
11:51
to perceive differences
288
696000
2000
farkları algılayabilme
11:53
between the options.
289
698000
2000
kapasitemize göre değişir.
11:55
Americans train their whole lives
290
700000
2000
Amerikalılar bütün yaşamlarını
11:57
to play "spot the difference."
291
702000
3000
farkı ''ayırt et'' demeyi öğrenerek geçirirler.
12:00
They practice this from such an early age
292
705000
2000
Çok erken yaştan itibaren
12:02
that they've come to believe that everyone
293
707000
2000
bunun pratik ediliş şekli
12:04
must be born with this ability.
294
709000
2000
herkesin aynı yetenek ile doğmuş olması gerekliliğidir.
12:06
In fact, though all humans share
295
711000
2000
Aslında, bütün insanlar
12:08
a basic need and desire for choice,
296
713000
3000
seçimler için arzularını ve basit bir ihtiyacı paylaşırlar,
12:11
we don't all see choice in the same places
297
716000
3000
hepimiz seçimleri aynı yerlerde ya da
12:14
or to the same extent.
298
719000
2000
aynı kapsamda görmeyiz.
12:16
When someone can't see how one choice
299
721000
2000
Birisi, bir insanın seçiminin diğeri gibi
12:18
is unlike another,
300
723000
2000
olmadığını görmediğinde,
12:20
or when there are too many choices to compare and contrast,
301
725000
3000
ya da karşılaştırmak için çok fazla seçim olduğunda,
12:23
the process of choosing can be
302
728000
2000
seçim yapma süreci
12:25
confusing and frustrating.
303
730000
3000
kafa karıştırıcı ve sinirlendirici olabilir.
12:28
Instead of making better choices,
304
733000
2000
Daha iyi seçimler yapmak yerine,
12:30
we become overwhelmed by choice,
305
735000
2000
seçimler altında eziliriz,
12:32
sometimes even afraid of it.
306
737000
3000
bazı zamanlar korkarız da.
12:35
Choice no longer offers opportunities,
307
740000
2000
Seçimler o dakikadan sonra fırsatları çağrıştırmaz,
12:37
but imposes constraints.
308
742000
2000
onun yerine kısıtlamaları empoze ederler.
12:39
It's not a marker of liberation,
309
744000
2000
Serbest bırakmak için bir belirleyici değil de,
12:41
but of suffocation
310
746000
2000
anlamsız ayrıntılarda
12:43
by meaningless minutiae.
311
748000
2000
tıkanıklık getirir.
12:45
In other words,
312
750000
2000
Başka bir deyişle,
12:47
choice can develop into the very opposite
313
752000
2000
Amerika'da yetersiz bir biçimde hazırlananlar
12:49
of everything it represents
314
754000
2000
bir araya geldiklerinde
12:51
in America
315
756000
2000
seçimler ifade ettiklerinin tam tersini
12:53
when it is thrust upon those
316
758000
2000
temsil edebilecek hale
12:55
who are insufficiently prepared for it.
317
760000
3000
gelirler.
12:58
But it is not only other people
318
763000
2000
Ama bu sadece başka yerlerdeki
13:00
in other places
319
765000
2000
başka insanların
13:02
that are feeling the pressure
320
767000
2000
artan seçimler karşısında hissettikleri
13:04
of ever-increasing choice.
321
769000
2000
baskı ile ilgili değil.
13:06
Americans themselves are discovering
322
771000
2000
Amerikalılar limitsiz seçim sayısının
13:08
that unlimited choice
323
773000
2000
teoride pratikteki halinden
13:10
seems more attractive in theory
324
775000
2000
daha ilgi çekici olduğunu
13:12
than in practice.
325
777000
2000
keşfediyorlar.
13:14
We all have physical, mental
326
779000
3000
Hepimizin fiziksel, mental
13:17
and emotional (Laughter) limitations
327
782000
2000
ve duygusal kısıtlamaları var
13:19
that make it impossible for us
328
784000
2000
bu da dahil olduğumuz her bir
13:21
to process every single choice we encounter,
329
786000
3000
seçimi işlemeyi imkansız hale getiriyor,
13:24
even in the grocery store,
330
789000
2000
manavda bile tüm yaşamımız
13:26
let alone over the course of our entire lives.
331
791000
3000
boyunca bizi yalnız bırakır bu durum.
13:29
A number of my studies have shown
332
794000
3000
Çalışmalarım gösterdi ki
13:32
that when you give people 10 or more options
333
797000
2000
insanlara, sağlık, yatırım ve diğer
13:34
when they're making a choice, they make poorer decisions,
334
799000
3000
kritik alanlarda on veya daha fazla
13:37
whether it be health care, investment,
335
802000
2000
seçim sunarsak, onların seçimleri
13:39
other critical areas.
336
804000
2000
zayıflıyor.
13:41
Yet still, many of us believe
337
806000
2000
Ama hala, bir çoğumuz
13:43
that we should make all our own choices
338
808000
3000
bütün seçimlerimizi kendimiz yapmalıyız diyoruz
13:46
and seek out even more of them.
339
811000
3000
hatta daha fazlasını aramalıyız.
13:49
This brings me to the third,
340
814000
3000
Bu da beni üçüncü,
13:52
and perhaps most problematic, assumption:
341
817000
3000
ve belkide en problemli varsayıma götürüyor:
13:55
"You must never
342
820000
2000
''Seçimlere karşı
13:57
say no to choice."
343
822000
3000
hiç bir zaman hayır dememeliyiz.''
14:00
To examine this, let's go back to the U.S.
344
825000
2000
Bunu incelemek için, Amerika'ya geri dönelim
14:02
and then hop across the pond to France.
345
827000
3000
ve sonra Fransa'ya atlayalım.
14:05
Right outside Chicago,
346
830000
3000
Chicago'nun hemen dışında,
14:08
a young couple, Susan and Daniel Mitchell,
347
833000
2000
Susan ev Daniel Mitchell adındaki genç bir çift,
14:10
were about to have their first baby.
348
835000
3000
ilk bebeklerini bekliyorlardı.
14:13
They'd already picked out a name for her,
349
838000
2000
onun için bir isim bile seçmişleri,
14:15
Barbara, after her grandmother.
350
840000
3000
büyükannesinin ismi olan Barbara.
14:18
One night, when Susan was seven months pregnant,
351
843000
3000
Bir gece, Susan yedi aylık hamile iken,
14:21
she started to experience contractions
352
846000
2000
kasılmalar hissetmeye başladı
14:23
and was rushed to the emergency room.
353
848000
3000
ve acile kaldırıldı.
14:26
The baby was delivered through a C-section,
354
851000
3000
Bebek sezaryen ile alındı,
14:29
but Barbara suffered cerebral anoxia,
355
854000
2000
ama Barbara serebral anoksiden şikayetçiydi,
14:31
a loss of oxygen to the brain.
356
856000
3000
beyindeki oksijenin azalması durumu.
14:34
Unable to breathe on her own,
357
859000
2000
Kendi başına nefes alıp veremiyordu,
14:36
she was put on a ventilator.
358
861000
2000
suni solunum cihazına bağlandı.
14:38
Two days later,
359
863000
2000
İki gün sonra,
14:40
the doctors gave the Mitchells
360
865000
2000
doktorlar Mitchell ailesine
14:42
a choice:
361
867000
2000
bir seçim şansı tanıdılar.
14:44
They could either remove Barbara
362
869000
2000
Ya Barbara'yı yaşam destek ünitesinden
14:46
off the life support,
363
871000
2000
çekeceklerdi,
14:48
in which case she would die within a matter of hours,
364
873000
3000
ki bu durumda saatler içinde ölecekti,
14:51
or they could keep her on life support,
365
876000
3000
ya da onu yaşam destek ünitesine bağlı tutacaklardı,
14:54
in which case she might still die
366
879000
2000
bu durumda da bir kaç gün içinde
14:56
within a matter of days.
367
881000
2000
ölme ihtimali vardı.
14:58
If she survived, she would remain
368
883000
2000
Eğer kurtulursa da, kalıcı
15:00
in a permanent vegetative state,
369
885000
3000
bitkisel hayatta kalacaktı,
15:03
never able to walk, talk
370
888000
3000
hiç bir zaman yürüyemeyecek, konuşamayacak
15:06
or interact with others.
371
891000
3000
veya diğerleri ile iletişim kuramayacaktı.
15:09
What do they do?
372
894000
2000
Ne yaptılar?
15:11
What do any parent do?
373
896000
3000
Herhangi bir ana baba ne yapar?
15:17
In a study I conducted
374
902000
2000
Simona Botti ve Kristina Orfali,
15:19
with Simona Botti and Kristina Orfali,
375
904000
2000
ile birlikte Amerikan ve Fransız
15:21
American and French parents
376
906000
2000
aileler ile röportaj yaptığımız
15:23
were interviewed.
377
908000
2000
bir çalışma gerçekleştirdik.
15:25
They had all suffered
378
910000
2000
Hepsi de aynı trajedi yüzünden
15:27
the same tragedy.
379
912000
2000
acı çekiyordu.
15:29
In all cases, the life support was removed,
380
914000
3000
Bütün vakalarda, yaşam destek ünitesi
15:32
and the infants had died.
381
917000
2000
devre dışı bırakılmıştı ve bebekler ölmüştü.
15:34
But there was a big difference.
382
919000
2000
Ama büyük bir fark vardı.
15:36
In France, the doctors decided whether and when
383
921000
3000
Fransa'da, doktorlar yaşam destek ünitesinin çekilip
15:39
the life support would be removed,
384
924000
3000
çekilmeyeceğine ve eğer çekilecekse ne zaman olacağına
15:42
while in the United States,
385
927000
2000
karar veriyorlardı ama Amerika'da,
15:44
the final decision rested with the parents.
386
929000
3000
son karar ailelere bırakılıyordu.
15:48
We wondered:
387
933000
2000
Merak ettik:
15:50
does this have an effect on how the parents
388
935000
2000
bu durum ailelerin evlatlarının kayıpları ile
15:52
cope with the loss of their loved one?
389
937000
3000
başa çıkabilmeleri üzerinde etkili miydi?
15:55
We found that it did.
390
940000
3000
Öyle olduğunda karar kıldık.
15:58
Even up to a year later,
391
943000
2000
Bir sene sonrasına kadar bile,
16:00
American parents
392
945000
2000
Amerikan aileler Fransızlara göre
16:02
were more likely to express negative emotions,
393
947000
2000
daha fazla negatif duyguları
16:04
as compared to their French counterparts.
394
949000
3000
dışa vuruyorlardı.
16:07
French parents were more likely to say things like,
395
952000
3000
Fransız aileler daha ziyade,
16:10
"Noah was here for so little time,
396
955000
3000
''Noah çok kısa bir süre için buradaydı,
16:13
but he taught us so much.
397
958000
2000
ama bize çok fazla şey ifade etti
16:15
He gave us a new perspective on life."
398
960000
3000
o bize yeni bir perspektif kazandırdı.'' şeklinde düşünüyorlardı.
16:19
American parents were more likely to say things like,
399
964000
3000
Amerikan aileleri ise daha çok,
16:22
"What if? What if?"
400
967000
3000
''Eğer ölmeseydi ne olurdu?'' şeklinde.
16:25
Another parent complained,
401
970000
2000
Başka bir aile üyesi,
16:27
"I feel as if they purposefully tortured me.
402
972000
3000
''Bana kasıtlı bir biçimde işkence edilmiş gibi hissediyorum.
16:30
How did they get me to do that?"
403
975000
3000
Bana bunu nasıl yaptırdılar?''
16:33
And another parent said,
404
978000
2000
Ve bir başkası,
16:35
"I feel as if I've played a role
405
980000
2000
''Bir hayatın sona erdirilmesinde
16:37
in an execution."
406
982000
3000
bir rol oynadığmı hissediyorum.''
16:40
But when the American parents were asked
407
985000
2000
Ama Amerikan ailelerine
16:42
if they would rather have had
408
987000
2000
seçimi doktorlara bırakabilecekleri
16:44
the doctors make the decision,
409
989000
3000
söylendiğinde,
16:47
they all said, "No."
410
992000
2000
hepsi de ''Hayır.'' dedi.
16:49
They could not imagine
411
994000
2000
Bu seçimi bir başkasına
16:51
turning that choice over to another,
412
996000
2000
bırakmayı hayal edemiyorlardı,
16:53
even though having made that choice
413
998000
3000
bu seçimi kendileri yaptıklarında
16:56
made them feel trapped,
414
1001000
2000
kapana kısılmış, suçluluk dolu
16:58
guilty, angry.
415
1003000
2000
ve kızgın hissetseler bile.
17:00
In a number of cases
416
1005000
2000
Belli bir sayıdaki vakalarda
17:02
they were even clinically depressed.
417
1007000
3000
klinik olarak depresyona bile girdiler.
17:05
These parents could not contemplate
418
1010000
2000
Bu insanlar seçimi başkasına bırakmayı
17:07
giving up the choice,
419
1012000
2000
düşünemiyorlardı,
17:09
because to do so would have gone contrary
420
1014000
2000
çünkü bunu yapmaları
17:11
to everything they had been taught
421
1016000
3000
bu zamana kadar onlara güç ve yaşamın
17:14
and everything they had come to believe
422
1019000
2000
amacı ile ilgili
17:16
about the power
423
1021000
2000
söylenenlere
17:18
and purpose of choice.
424
1023000
3000
ters düşüyordu.
17:21
In her essay, "The White Album,"
425
1026000
3000
''Beyaz albüm'' adlı makalesinde
17:24
Joan Didion writes,
426
1029000
3000
Joad Didion
17:27
"We tell ourselves stories
427
1032000
2000
''Kendimize yaşayabilmek
17:29
in order to live.
428
1034000
2000
için hikayeler anlatırız.
17:31
We interpret what we see,
429
1036000
2000
Gördüklerimizi değerlendiririz,
17:33
select the most workable
430
1038000
2000
seçenekler arasından en
17:35
of the multiple choices.
431
1040000
2000
işe yararını seçeriz.
17:37
We live entirely by the imposition
432
1042000
2000
tamamen öyküsel bir çizgide
17:39
of a narrative line
433
1044000
2000
birbirine benzemeyen görüntülerin
17:41
upon disparate images,
434
1046000
2000
dayatmasında yaşıyoruz,
17:43
by the idea with which we have learned to freeze
435
1048000
3000
rüyalarda oluşabilecek tutarsızlıkların değişimini
17:46
the shifting phantasmagoria,
436
1051000
2000
dondurabileceğimiz fikrine dayanarak,
17:48
which is our actual experience."
437
1053000
3000
ki aslında bu bizim gerçek deneyimimizdir.''
17:53
The story Americans tell,
438
1058000
2000
Amerikanların söylediği hikaye,
17:55
the story upon which
439
1060000
2000
Amerikan rüyasının sonsuz
17:57
the American dream depends,
440
1062000
2000
seçimlere dayandığı
17:59
is the story of limitless choice.
441
1064000
3000
hikaye.
18:02
This narrative
442
1067000
2000
Bu hikaye
18:04
promises so much:
443
1069000
2000
bize çok şey ifade ediyor:
18:06
freedom, happiness,
444
1071000
2000
özgürlük, mutluluk,
18:08
success.
445
1073000
2000
başarı.
18:10
It lays the world at your feet and says,
446
1075000
3000
dünyayı ayaklarınızın altına serer ve der ki,
18:13
"You can have anything, everything."
447
1078000
3000
''Her şeye sahip olabilirsiniz, her şeye.''
18:17
It's a great story,
448
1082000
2000
Bu güzel bir hikayedir,
18:19
and it's understandable why they would be reluctant
449
1084000
2000
ve gözden geçirmek için isteksiz olunmasını
18:21
to revise it.
450
1086000
3000
anlayabilirsiniz.
18:24
But when you take a close look,
451
1089000
2000
Ama yakından baktığınız zaman,
18:26
you start to see the holes,
452
1091000
2000
delikleri görmeye başlarsınız,
18:28
and you start to see that the story
453
1093000
2000
ve hikayenin birçok farklı şekilde de
18:30
can be told in many other ways.
454
1095000
3000
anlatılabileceğinin farkına varırsınız.
18:33
Americans have so often tried to
455
1098000
2000
Amerikalılar seçimleri hakkında fikirlerini
18:35
disseminate their ideas of choice,
456
1100000
3000
yaymayı çok defa denediler,
18:38
believing that they will be, or ought to be,
457
1103000
3000
açık kalpler ve beyinler tarafından hoşnut bir biçimde
18:41
welcomed with open hearts and minds.
458
1106000
3000
karşılanacaklarına inandılar.
18:44
But the history books and the daily news tell us
459
1109000
3000
Ama hikaye kitapları ve günlük haberlere
18:47
it doesn't always work out that way.
460
1112000
3000
göre bu işler her zaman böyle olmuyor.
18:50
The phantasmagoria,
461
1115000
2000
Rüyalarda olduğu gibi tutarsız hayaller,
18:52
the actual experience that we try to understand
462
1117000
2000
hikaye üzerinde anlamak ve düzenlemek
18:54
and organize through narrative,
463
1119000
3000
istediğimiz asıl deneyim,
18:57
varies from place to place.
464
1122000
3000
bir yerden diğerine göre çeşitlilik gösteriyor.
19:00
No single narrative serves the needs
465
1125000
2000
Tek bir hikaye herkesin heryerdeki
19:02
of everyone everywhere.
466
1127000
3000
ihtiyacını karşılamıyor.
19:06
Moreover, Americans themselves
467
1131000
3000
Daha çok, Amerikalılar kendi hikayelerine
19:09
could benefit from incorporating
468
1134000
3000
yeni perspektifler katarak
19:12
new perspectives into their own narrative,
469
1137000
3000
faydalanabilirler,
19:15
which has been driving their choices
470
1140000
2000
fikirlerinin çok uzun süredir
19:17
for so long.
471
1142000
3000
yönetimini ellerinde tutan perspektifler.
19:20
Robert Frost once said that,
472
1145000
3000
Robert Frost'un dediği gibi,
19:23
"It is poetry that is lost in translation."
473
1148000
3000
''Ötelenmenin arasında kaybolup giden bir şiir.''
19:27
This suggests that
474
1152000
2000
Bu söylem bize güzel ve hareketli
19:29
whatever is beautiful and moving,
475
1154000
2000
olan bize yeni bir bakış
19:31
whatever gives us a new way to see,
476
1156000
3000
açısı veren herhangi bir şeyin,
19:34
cannot be communicated to those
477
1159000
2000
farklı dili konuşanlarla ilişkilendirilemeyeceğini
19:36
who speak a different language.
478
1161000
3000
anlatıyor.
19:39
But Joseph Brodsky said that,
479
1164000
2000
Ama Joseph Brodsky'e göre,
19:41
"It is poetry
480
1166000
2000
Ötelenme esnasında kazanılan
19:43
that is gained in translation,"
481
1168000
2000
şiir.''
19:45
suggesting that translation
482
1170000
2000
Ötelenmenin yaratıcı
19:47
can be a creative,
483
1172000
2000
ve dönüştürücü bir hareket
19:49
transformative act.
484
1174000
3000
olduğunu anlatıyor.
19:52
When it comes to choice,
485
1177000
2000
İş seçim yapmaya geldiğinde,
19:54
we have far more to gain than to lose
486
1179000
3000
hikayelerin bir çok dönüşümlerini birbiri ile
19:57
by engaging in the many
487
1182000
3000
bağlantılı hale getirerek kaybetmektense kazanmayı
20:00
translations of the narratives.
488
1185000
3000
istiyoruz.
20:03
Instead of replacing
489
1188000
2000
Bir hikayeyi diğerinin
20:05
one story with another,
490
1190000
2000
yerine koymaktansa,
20:07
we can learn from and revel in
491
1192000
2000
bulunan birçok versiyonundan ve daha yazılmamışlardan
20:09
the many versions that exist
492
1194000
3000
çok şey öğrenip
20:12
and the many that have yet to be written.
493
1197000
3000
zevk alabiliriz.
20:15
No matter where we're from
494
1200000
3000
Nereli olduğumuzun bir önemi yoktur
20:18
and what your narrative is,
495
1203000
2000
hikayenizin ne olduğu da,
20:20
we all have a responsibility
496
1205000
2000
hepimizin, seçimlerin neler yapabileceği
20:22
to open ourselves up to a wider array
497
1207000
2000
ve neleri temsil edebileceği
20:24
of what choice can do,
498
1209000
3000
konularında daha açık fikirli olma
20:27
and what it can represent.
499
1212000
3000
sorumluluğu var.
20:30
And this does not lead to
500
1215000
2000
ve bu felç eden ahlaki bağıntıcılığa
20:32
a paralyzing moral relativism.
501
1217000
3000
yol açmaz.
20:35
Rather, it teaches us when
502
1220000
2000
onun yerine, bize ne zaman
20:37
and how to act.
503
1222000
2000
ve nasıl hareket etmemiz gerektiğini öğretir.
20:39
It brings us that much closer
504
1224000
2000
Bizi, seçimlerin bize imkan sunduğu ama
20:41
to realizing the full potential of choice,
505
1226000
3000
her zaman bize vermediği,
20:44
to inspiring the hope
506
1229000
2000
umudu ve özgürlüğü başarmak
20:46
and achieving the freedom
507
1231000
2000
ilhamını yakalamaya
20:48
that choice promises
508
1233000
2000
daha yakın bir konuma
20:50
but doesn't always deliver.
509
1235000
2000
koyuyor.
20:52
If we learn to speak to one another,
510
1237000
3000
Ötelenme sürecinde de olsa
20:55
albeit through translation,
511
1240000
3000
diğerleri ile konuşmayı öğrenebilirsek
20:58
then we can begin to see choice
512
1243000
2000
o zaman seçimlerin kendi
21:00
in all its strangeness,
513
1245000
2000
yabancılığını,
21:02
complexity
514
1247000
3000
karmaşıklığını
21:05
and compelling beauty.
515
1250000
2000
ve zorlayıcı güzelliğini görebiliriz.
21:07
Thank you.
516
1252000
2000
Teşekkürler.
21:09
(Applause)
517
1254000
11000
(Alkışlar)
21:20
Bruno Giussani: Thank you.
518
1265000
3000
Bruno Giussani: Teşekkürler.
21:23
Sheena, there is a detail about your biography
519
1268000
3000
Sheena, biyografin hakkında bir detay var
21:26
that we have not written in the program book.
520
1271000
2000
onu burada program kitapçığına eklemedik.
21:28
But by now it's evident to everyone in this room. You're blind.
521
1273000
3000
Ama şu anda bu odadaki herkes anlıyor ki, sen görmüyorsun.
21:31
And I guess one of the questions on everybody's mind is:
522
1276000
3000
ve çoğu kişinin aklında olabilecek bir soruda şudur ki:
21:34
How does that influence your study of choosing
523
1279000
3000
bu seçimlerle ilgili çalışman üzerinde nasıl bir etki bıraktı,
21:37
because that's an activity
524
1282000
2000
çünkü bu çoğu insan için
21:39
that for most people is associated with visual inputs
525
1284000
3000
estetik, renk ve bunlar gibi görsel girdileri
21:42
like aesthetics and color and so on?
526
1287000
3000
gerektiren bir iş?
21:46
Sheena Iyengar: Well, it's funny that you should ask that
527
1291000
2000
Sheena Iyengar:Bunu sormanız iyi oldu aslında,
21:48
because one of the things that's interesting about being blind
528
1293000
3000
çünkü körlük ile ilgili ilginç olan şeylerden biri de
21:51
is you actually get a different vantage point
529
1296000
2000
aslında insanların seçimlerini gözlemlerken
21:53
when you observe the way
530
1298000
2000
çok avantajlı bir noktaya
21:55
sighted people make choices.
531
1300000
2000
sahip olmaktır.
21:57
And as you just mentioned, there's lots of choices out there
532
1302000
2000
ve dediğiniz gibi, dışarıda çok fazla yapılacak seçim var
21:59
that are very visual these days.
533
1304000
2000
bu günlerde çok görsel olarak.
22:01
Yeah, I -- as you would expect --
534
1306000
2000
Evet, bekleyeceğiniz üzere
22:03
get pretty frustrated by choices
535
1308000
2000
hangi tırnak cilasını süreceğim ile ilgili
22:05
like what nail polish to put on
536
1310000
2000
seçimlerden nefret ediyorum,
22:07
because I have to rely on what other people suggest.
537
1312000
2000
çünkü diğer insanların tavsiyelerini dinlemek zorundayım.
22:09
And I can't decide.
538
1314000
2000
ve karar veremiyorum.
22:11
And so one time I was in a beauty salon,
539
1316000
2000
ve bir defasında bir güzellik salonundaydım,
22:13
and I was trying to decide between two very light shades of pink.
540
1318000
3000
ve pembenin iki farklı gölge tonu arasında kalmıştım.
22:16
And one was called "Ballet Slippers."
541
1321000
2000
ve bir tanesi ''Balerin ayakkabısı.'' idi.
22:18
And the other one was called "Adorable."
542
1323000
3000
bir diğeri ise ''sevimli.''
22:21
(Laughter)
543
1326000
2000
(Kahkahalar)
22:23
And so I asked these two ladies,
544
1328000
2000
ve bunu iki hanıma sordum.
22:25
and the one lady told me, "Well, you should definitely wear 'Ballet Slippers.'"
545
1330000
2000
bir tanesi dedi ki, ''kesinlikle balerin ayakkabılar rengini denemelisin.''
22:27
"Well, what does it look like?"
546
1332000
2000
''Peki, nasıl gözüküyor?''
22:29
"Well, it's a very elegant shade of pink."
547
1334000
2000
''pembenin çok asil bir tonu.''
22:31
"Okay, great."
548
1336000
2000
''Tamam, güzel.''
22:33
The other lady tells me to wear "Adorable."
549
1338000
2000
Diğeride ''Sevimli'' rengini denememi istedi.
22:35
"What does it look like?"
550
1340000
2000
''O nasıl görünüyor?''
22:37
"It's a glamorous shade of pink."
551
1342000
3000
''Pembenin büyüleyici bir tonu.''
22:41
And so I asked them, "Well, how do I tell them apart?
552
1346000
2000
sonlara onlara sordum, ''Nasıl ayırt edeyim?
22:43
What's different about them?"
553
1348000
2000
Aralarındaki fark ne?''
22:45
And they said, "Well, one is elegant, the other one's glamorous."
554
1350000
2000
ve dediler ki, ''Birisi çok asil, diğeri de çok büyüleyici.''
22:47
Okay, we got that.
555
1352000
2000
tamam, anladık.
22:49
And the only thing they had consensus on:
556
1354000
2000
ve anlaştıkları tek şey
22:51
well, if I could see them, I would
557
1356000
2000
eğer görebilecek olsam
22:53
clearly be able to tell them apart.
558
1358000
2000
o renkleri ayırabilecek durumda olduğum.
22:55
(Laughter)
559
1360000
2000
(Kahkahalar)
22:57
And what I wondered was whether they were being affected
560
1362000
3000
ve merak ettiğim renklerin isimlerinden etkilenip
23:00
by the name or the content of the color,
561
1365000
2000
etkilenmedikleriydi.
23:02
so I decided to do a little experiment.
562
1367000
3000
küçük bir deney yapmaya karar verdim.
23:05
So I brought these two bottles of nail polish into the laboratory,
563
1370000
3000
Bu iki şişe tırnak cilasını laboratuvara getirdim,
23:08
and I stripped the labels off.
564
1373000
2000
ve etiketlerini söktüm.
23:10
And I brought women into the laboratory,
565
1375000
2000
ve laboratuvara kadınları getirip sordum,
23:12
and I asked them, "Which one would you pick?"
566
1377000
2000
''Hangisini seçerdin?''
23:14
50 percent of the women accused me of playing a trick,
567
1379000
3000
Kadınların yüzde ellisi beni iki
23:17
of putting the same color nail polish
568
1382000
2000
şişeye de aynı rengi koyup
23:19
in both those bottles.
569
1384000
2000
onları kandırdığımı düşündü.
23:21
(Laughter)
570
1386000
2000
(Kahkahalar)
23:23
(Applause)
571
1388000
4000
(Alkışlar)
23:27
At which point you start to wonder who the trick's really played on.
572
1392000
3000
Bir noktada numaranın kime yapıldığını merak ediyorsunuz.
23:30
Now, of the women that could tell them apart,
573
1395000
3000
Onları ayırabilen kadınlar,
23:33
when the labels were off, they picked "Adorable,"
574
1398000
3000
etiketler yok iken ''Sevimli''
23:36
and when the labels were on,
575
1401000
2000
etiketler var iken de ''Balerin ayakkabılar''
23:38
they picked "Ballet Slippers."
576
1403000
3000
rengini seçtiler.
23:41
So as far as I can tell,
577
1406000
2000
Sonuç olarak diyebileceğim,
23:43
a rose by any other name
578
1408000
2000
ismi farklı olan bir gül büyük
23:45
probably does look different
579
1410000
2000
ihtimalle diğerlerinde farklı gözükecektir
23:47
and maybe even smells different.
580
1412000
3000
hatta farklı kokacaktır.
23:50
BG: Thank you. Sheena Iyengar. Thank you Sheena.
581
1415000
3000
BG:Teşekkürler.Sheena Iyengar.Teşekkürler Sheena.
23:53
(Applause)
582
1418000
8000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Sheena Iyengar - Psycho-economistSheena Iyengar studies how people choose (and what makes us think we're good at it).
Why you should listen
We all think we're good at making choices; many of us even enjoy making them. Sheena Iyengar looks deeply at choosing and has discovered many surprising things about it. For instance, her famous "jam study," done while she was a grad student, quantified a counterintuitive truth about decisionmaking -- that when we're presented with too many choices, like 24 varieties of jam, we tend not to choose anything at all. (This and subsequent, equally ingenious experiments have provided rich material for Malcolm Gladwell and other pop chroniclers of business and the human psyche.)
Iyengar's research has been informing business and consumer-goods marketing since the 1990s. But she and her team at the Columbia Business School throw a much broader net. Her analysis touches, for example, on the medical decisionmaking that might lead up to choosing physician-assisted suicide, on the drawbacks of providing too many choices and options in social-welfare programs, and on the cultural and geographical underpinning of choice. Her book The Art of Choosing shares her research in an accessible and charming story that draws examples from her own life.
Watch a Facebook-exclusive short video from Sheena Iyengar: "Ballet Slippers" >>
Sheena Iyengar | Speaker | TED.com