ABOUT THE SPEAKER
Kathryn Schulz - Wrongologist
Kathryn Schulz is a staff writer for the New Yorker and is the author of "Being Wrong: Adventures in the Margin of Error."

Why you should listen

Kathryn Schulz is a journalist, author, and public speaker with a credible (if not necessarily enviable) claim to being the world's leading wrongologist.  She is the author of Being Wrong: Adventures in the Margin of Error. She was previously the book critic for New York Magazine; her writing has also appeared in the New York Times Magazine, Rolling Stone, TIME Magazine, the Boston Globe, the "Freakonomics" blog of The New York Times, The Nation, Foreign Policy, and the New York Times Book Review, among other publications. She is the former editor of the online environmental magazine Grist, and a former reporter and editor for The Santiago Times, of Santiago, Chile, where she covered environmental, labor, and human rights issues. She was a 2004 recipient of the Pew Fellowship in International Journalism (now the International Reporting Project), and has reported from throughout Central and South America, Japan, and, most recently, the Middle East. A graduate of Brown University and a former Ohioan, Oregonian and Brooklynite, she currently lives in New York's Hudson Valley.

More profile about the speaker
Kathryn Schulz | Speaker | TED.com
TEDSalon NY2011

Kathryn Schulz: Don't regret regret

Kathryn Schulz: Đừng hối hận những nỗi tiếc nuối

Filmed:
2,286,421 views

Chúng ta được dạy cách sống một cuộc sống không nuối tiếc. Nhưng tại sao? Với ví dụ về vết xăm của chính cô ấy, Kathryn Schulz đã hoàn toàn thuyết phục rằng chúng ta nên sống với những nuối tiếc của chúng ta.
- Wrongologist
Kathryn Schulz is a staff writer for the New Yorker and is the author of "Being Wrong: Adventures in the Margin of Error." Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
So that's JohnnyJohnny DeppDepp, of coursekhóa học.
0
0
3000
Đây là Johnny Depp, dĩ nhiên rồi.
00:19
And that's JohnnyJohnny Depp'sDepp của shouldervai.
1
4000
3000
Còn đây là vai của Johnny Depp.
00:22
And that's JohnnyJohnny Depp'sDepp của famousnổi danh shouldervai tattoohình xăm.
2
7000
3000
Và đó là vết xăm vai nổi tiếng của Johnny Depp.
00:26
Some of you mightcó thể know that, in 1990,
3
11000
2000
Một số các bạn có thể đã biết rằng, năm 1990,
00:28
DeppDepp got engagedbận to WinonaWinona RyderRyder,
4
13000
2000
Depp đã đính hôn với Winona Ryder,
00:30
and he had tattooedxăm on his right shouldervai
5
15000
2000
và anh ta đi xăm vai phải của mình
00:32
"WinonaWinona forevermãi mãi."
6
17000
3000
"Mãi mãi Winona."
00:35
And then threesố ba yearsnăm latermột lát sau --
7
20000
2000
Và rồi 3 năm sau đó --
00:37
which in fairnesscông bằng, kindloại of is forevermãi mãi by HollywoodHollywood standardstiêu chuẩn --
8
22000
3000
công bằng mà nói, cũng có thể gọi là mãi mãi so với tiêu chuẩn Hollywood --
00:40
they brokeđã phá vỡ up,
9
25000
2000
họ chia tay nhau,
00:42
and JohnnyJohnny wentđã đi and got a little bitbit of repairsửa work donelàm xong.
10
27000
2000
và Johnny đi sửa sang lại một chút.
00:44
And now his shouldervai saysnói, "WinoWino forevermãi mãi."
11
29000
4000
Và giờ trên vai của anh ta là, "Mãi mãi Wino."
00:48
(LaughterTiếng cười)
12
33000
3000
(Tiếng cười)
00:51
So like JohnnyJohnny DeppDepp,
13
36000
2000
Cũng như Johnny Depp,
00:53
and like 25 percentphần trăm of AmericansNgười Mỹ
14
38000
2000
và 25 phần trăm người Mỹ
00:55
betweengiữa the ageslứa tuổi of 16 and 50,
15
40000
4000
giữa độ tuổi 16 và 50,
00:59
I have a tattoohình xăm.
16
44000
3000
tôi có một vết xăm.
01:02
I first startedbắt đầu thinkingSuy nghĩ about gettingnhận được it in my mid-giữa-20s,
17
47000
3000
Lúc đầu tôi nghĩ đến việc vẽ xăm vào lúc trung tầm 20 tuổi,
01:05
but I deliberatelythong thả waitedchờ đợi a really long time.
18
50000
3000
nhưng sau đó tôi cố tình đợi một thời gian rất dài
01:08
Because we all know people
19
53000
2000
Bởi vì chúng ta đều biết những người
01:10
who have gottennhận tattooshình xăm when they were 17
20
55000
2000
có vết xăm khi họ mới 17 tuổi
01:12
or 19 or 23
21
57000
2000
hoặc 19 hoặc 23
01:14
and regrettedhối tiếc it by the time they were 30.
22
59000
3000
và hối hận về điều đó khi họ 30 tuổi.
01:18
That didn't happenxảy ra to me.
23
63000
3000
Điều đó không xảy ra với tôi.
01:21
I got my tattoohình xăm when I was 29,
24
66000
3000
Tôi đi xăm năm 29 tuổi,
01:24
and I regrettedhối tiếc it instantlyngay lập tức.
25
69000
3000
và tôi đã hối hận ngay lập tức.
01:27
And by "regrettedhối tiếc it,"
26
72000
2000
Và với "hối hận",
01:29
I mean that I steppedbước lên outsideở ngoài of the tattoohình xăm placeđịa điểm --
27
74000
3000
ý tôi là tôi bước ra khỏi nơi làm vết xăm --
01:32
this is just a couplevợ chồng milesdặm from here
28
77000
2000
nó chỉ cách đây khoảng vài dặm
01:34
down on the LowerThấp hơn EastĐông SideBên --
29
79000
2000
về Phía Hạ Đông,
01:36
and I had a massiveto lớn emotionalđa cảm meltdownkhủng hoảng in broadrộng lớn daylightánh sáng ban ngày
30
81000
3000
và tôi có một cơn khủng hoảng tinh thần vô cùng lớn trong ánh sáng ban ngày rực rỡ
01:39
on the cornergóc of EastĐông BroadwaySân khấu Broadway and CanalKênh đào StreetStreet.
31
84000
2000
trong góc đường Đông Broadway và đường Canal.
01:41
(LaughterTiếng cười)
32
86000
2000
(Tiếng cười)
01:43
Which is a great placeđịa điểm to do it because nobodykhông ai caresquan tâm.
33
88000
2000
Một nơi rất tốt để khổ sở vì chẳng ai thèm quan tâm cả.
01:45
(LaughterTiếng cười)
34
90000
2000
(Tiếng cười)
01:47
And then I wentđã đi home that night, and I had an even largerlớn hơn emotionalđa cảm meltdownkhủng hoảng,
35
92000
3000
Và rồi tối hôm đó tôi về nhà, tôi chịu một cơn khủng hoảng tinh thần còn lớn hơn,
01:50
which I'll say more about in a minutephút.
36
95000
3000
mà tôi sẽ kể trong ít phút nữa.
01:53
And this was all actuallythực ra quitekhá shockinggây sốc to me,
37
98000
2000
Và tất cả những điều này khiến tôi khá sửng sốt,
01:55
because priortrước to this momentchốc lát,
38
100000
2000
vì trước đó,
01:57
I had pridedprided myselfriêng tôi
39
102000
2000
tôi luôn tự hào về bản thân
01:59
on havingđang có absolutelychắc chắn rồi no regretshối tiếc.
40
104000
2000
vì đã sống hoàn toàn không có nuối tiếc gì cả.
02:01
I madethực hiện a lot of mistakessai lầm
41
106000
2000
Tôi đã phạm khá nhiều lỗi lầm
02:03
and dumbngớ ngẩn decisionsquyết định, of coursekhóa học.
42
108000
2000
và có những quyết định ngu xuẩn, dĩ nhiên.
02:05
I do that hourlyhàng giờ.
43
110000
2000
Tôi hay như thế lắm.
02:07
But I had always feltcảm thấy like, look, you know,
44
112000
3000
Nhưng lúc nào tôi cũng cảm thấy, bạn biết không,
02:10
I madethực hiện the besttốt choicelựa chọn I could make
45
115000
2000
là tôi đã cố hết sức mình
02:12
givenđược who I was then,
46
117000
2000
với thực lực của mình lúc đó,
02:14
givenđược the informationthông tin I had on handtay.
47
119000
2000
và những thông tin tôi có trong tay.
02:16
I learnedđã học a lessonbài học from it.
48
121000
2000
Tôi đã nhận được một bài học từ đó.
02:18
It somehowbằng cách nào đó got me to where I am in life right now.
49
123000
2000
Nó gần như đã đưa tôi trở thành người như ngày hôm nay.
02:20
And okay, I wouldn'tsẽ không changethay đổi it.
50
125000
3000
Và được rồi, tôi sẽ không thay đổi nó đâu.
02:25
In other wordstừ ngữ, I had drunksay our great culturalvăn hoá Kool-AidKool-Aid about regretRất tiếc,
51
130000
4000
Nói cách khác, tôi đã thấm nhuần văn hóa Kool-Aid của chúng ta về sự hối hận,
02:29
which is that lamentingthan thở things that occurredxảy ra in the pastquá khứ
52
134000
3000
tức là hối tiếc những điều đã xảy ra trong quá khứ
02:32
is an absolutetuyệt đối wastechất thải of time,
53
137000
2000
đúng là lãng phí thời gian,
02:34
that we should always look forwardphía trước and not backwardlạc hậu,
54
139000
3000
và chúng ta luôn luôn nên hướng về phía trước chứ không phải nhìn lại sau lưng,
02:37
and that one of the noblestCharming and besttốt things we can do
55
142000
2000
và rằng một trong những thứ tốt và cao quý nhất chúng ta có thể làm
02:39
is strivephấn đấu to livetrực tiếp a life freemiễn phí of regretshối tiếc.
56
144000
3000
là cố gắng sống một cuộc sống không nuối tiếc.
02:42
This ideaý kiến is nicelyđộc đáo capturedbị bắt by this quoteTrích dẫn:
57
147000
3000
Ý tưởng này được thể hiện một cách tinh tế trong câu nói:
02:45
"Things withoutkhông có all remedybiện pháp khắc phục
58
150000
2000
"Những thứ không có cách chữa
02:47
should be withoutkhông có regardquan tâm;
59
152000
3000
thì không nên quan tâm;
02:50
what's donelàm xong is donelàm xong."
60
155000
2000
cái gì qua rồi thì hãy cho qua."
02:52
And it seemsdường như like kindloại of an admirableđáng ngưỡng mộ philosophytriết học at first --
61
157000
3000
Và ban đầu nó giống như kiểu một dạng triết lí rất đáng ngưỡng mộ --
02:55
something we mightcó thể all agreeđồng ý to signký tên ontotrên ...
62
160000
3000
mà chúng ta có lẽ đều đồng tình với triết lí đó...
02:58
untilcho đến I tell you who said it.
63
163000
3000
cho tới khi tôi cho các bạn biết ai đã nói điều đó.
03:02
Right, so this is LadyLady MacBethMacBeth
64
167000
2000
Đúng, đây là Cô nương MacBeth
03:04
basicallyvề cơ bản tellingnói her husbandngười chồng to stop beingđang suchnhư là a wusswuss
65
169000
3000
đơn giản là bảo chồng cô ta đừng có quá mềm yếu
03:07
for feelingcảm giác badxấu about murderinggiết người people.
66
172000
3000
cảm thấy tội lỗi vì đã giết người.
03:10
And as it happensxảy ra, ShakespeareShakespeare was ontotrên something here,
67
175000
3000
Và khi điều này xảy ra, Shakespeare đang tính toán điều gì đó,
03:13
as he generallynói chung là was.
68
178000
2000
như ông ấy thường làm.
03:15
Because the inabilitykhả năng to experiencekinh nghiệm regretRất tiếc
69
180000
3000
Bởi vì không có khả năng trải nghiệm sự hối hận
03:18
is actuallythực ra one of the diagnosticchẩn đoán characteristicsđặc điểm
70
183000
2000
thực ra là một trong những đặc điểm đã được chẩn đoán
03:20
of sociopathssociopaths.
71
185000
3000
của những người bị rối loạn nhân cách chống xã hội.
03:23
It's alsocũng thế, by the way, a characteristicđặc trưng of certainchắc chắn kindscác loại of brainóc damagehư hại.
72
188000
3000
Tiện thể, nó còn là một đặc điểm của một số dạng chấn thương não bộ.
03:26
So people who have damagehư hại
73
191000
2000
Vì thế mà những người bị chấn thương
03:28
to theirhọ orbitalquỹ đạo frontalmặt trước cortexvỏ não
74
193000
2000
vòm tiền não
03:30
seemhình như to be unablekhông thể to feel regretRất tiếc
75
195000
2000
thường không có khả năng cảm nhận sự hối hận
03:32
in the faceđối mặt of even obviouslychắc chắn very poornghèo nàn decisionsquyết định.
76
197000
3000
thậm chí sau khi có những quyết định rõ ràng rất dở tệ.
03:36
So if, in factthực tế, you want to livetrực tiếp a life freemiễn phí of regretRất tiếc,
77
201000
2000
Thế nên thực tế là nếu bạn muốn sống một cuộc sống không nuối tiếc,
03:38
there is an optionTùy chọn openmở to you.
78
203000
3000
luôn có một lựa chọn sẵn sàng cho bạn.
03:41
It's calledgọi là a lobotomylobotomy.
79
206000
3000
Nó gọi là phẫu thuật não.
03:44
But if you want to be fullyđầy đủ functionalchức năng
80
209000
2000
Nhưng nếu bạn muốn hoạt động hoàn toàn bình thường,
03:46
and fullyđầy đủ humanNhân loại
81
211000
2000
và hoàn toàn con người
03:48
and fullyđầy đủ humanenhân đạo,
82
213000
3000
và có lòng nhân ái,
03:51
I think you need to learnhọc hỏi to livetrực tiếp, not withoutkhông có regretRất tiếc, but with it.
83
216000
3000
tôi nghĩ bạn nên học cách sống, không phải là sống không nuối tiếc, mà sống với những nuối tiếc đó.
03:54
So let's startkhởi đầu off by definingxác định some termsđiều kiện.
84
219000
2000
Thế nên ta hãy bắt đầu bằng việc định nghĩa một số thuật ngữ.
03:56
What is regretRất tiếc?
85
221000
2000
Nuối tiếc là gì?
03:58
RegretRất tiếc is the emotioncảm xúc we experiencekinh nghiệm
86
223000
2000
Nuối tiếc là cảm xúc chúng ta trải nghiệm
04:00
when we think that our presenthiện tại situationtình hình
87
225000
2000
khi chúng ta nghĩ rằng tình huống hiện tại của chúng ta
04:02
could be better or happierhạnh phúc hơn
88
227000
2000
có thể tốt hơn hoặc hạnh phúc hơn
04:04
if we had donelàm xong something differentkhác nhau in the pastquá khứ.
89
229000
2000
nếu chúng ta đã làm khác đi trong quá khứ.
04:06
So in other wordstừ ngữ, regretRất tiếc requiresđòi hỏi two things.
90
231000
2000
Thế nên nói cách khác, sự nuối tiếc yêu cầu hai thứ.
04:08
It requiresđòi hỏi, first of all, agencyđại lý -- we had to make a decisionphán quyết in the first placeđịa điểm.
91
233000
3000
Thứ nhất, nó yêu cầu một hoạt động trung gian -- trước hết chúng ta phải lập một quyết định.
04:11
And secondthứ hai of all, it requiresđòi hỏi imaginationtrí tưởng tượng.
92
236000
3000
Và thứ hai, nó cần sự tưởng tượng.
04:14
We need to be ablecó thể to imaginetưởng tượng going back and makingchế tạo a differentkhác nhau choicelựa chọn,
93
239000
3000
Chúng ta cần phải có khả năng tưởng tượng quay ngược lại quá khứ và đi theo một lựa chọn khác,
04:17
and then we need to be ablecó thể to kindloại of spoolspool this imaginarytưởng tượng recordghi lại forwardphía trước
94
242000
3000
và sau đó chúng ta cần có khả năng kéo dài trí tưởng tượng này đến thời hiện tại
04:20
and imaginetưởng tượng how things would be playingđang chơi out in our presenthiện tại.
95
245000
4000
và tưởng tượng xem giờ mọi thứ sẽ như thế nào.
04:24
And in factthực tế, the more we have of eitherhoặc of these things --
96
249000
2000
Và thực tế là, chúng ta tưởng tượng càng nhiều một trong những thứ này,
04:26
the more agencyđại lý and the more imaginationtrí tưởng tượng
97
251000
3000
càng có nhiều hoạt động trung gian và sự tưởng tượng
04:29
with respectsự tôn trọng to a givenđược regretRất tiếc,
98
254000
2000
liên hệ với một sự nuối tiếc nào đó,
04:31
the more acutenhọn that regretRất tiếc will be.
99
256000
3000
thì sự nuối tiếc đó càng sâu sắc.
04:34
So let's say for instanceví dụ
100
259000
2000
Ví dụ như,
04:36
that you're on your way to your besttốt friend'scủa bạn bè weddingđám cưới
101
261000
2000
bạn đang trên đường tới tiệc cưới của người bạn thân nhất của mình
04:38
and you're tryingcố gắng to get to the airportsân bay and you're stuckbị mắc kẹt in terriblekhủng khiếp trafficgiao thông,
102
263000
3000
và bạn đang cố đi đến sân bay mà lại bị mắc kẹt vì tắc đường,
04:41
and you finallycuối cùng arriveđến nơi at your gatecánh cổng
103
266000
2000
cuối cùng bạn cũng đến cổng sân bay,
04:43
and you've missedbỏ lỡ your flightchuyến bay.
104
268000
2000
và bạn nhỡ mất chuyến bay.
04:45
You're going to experiencekinh nghiệm more regretRất tiếc in that situationtình hình
105
270000
2000
Bạn sẽ tiếc hơn nhiều trong trường hợp đó
04:47
if you missedbỏ lỡ your flightchuyến bay by threesố ba minutesphút
106
272000
2000
nếu bạn nhỡ chuyến bay mất ba phút
04:49
than if you missedbỏ lỡ it by 20.
107
274000
3000
hơn là nếu bạn nhỡ 20 phút.
04:52
Why?
108
277000
2000
Tại sao?
04:54
Well because, if you missbỏ lỡ your flightchuyến bay by threesố ba minutesphút,
109
279000
2000
Đó là bởi vì, nếu bạn nhỡ chuyến bay trong 3 phút,
04:56
it is painfullyđau đớn easydễ dàng to imaginetưởng tượng
110
281000
2000
rất dễ dàng tưởng tượng ra rằng
04:58
that you could have madethực hiện differentkhác nhau decisionsquyết định
111
283000
2000
bạn có thế lập những quyết định khác
05:00
that would have led to a better outcomekết quả.
112
285000
2000
mà có thể sẽ dẫn tới những kết quả tốt đẹp hơn.
05:02
"I should have takenLấy the bridgecầu and not the tunnelđường hầm.
113
287000
2000
"Đáng ra tôi phải đi lên cầu chứ không phải qua cái đường hầm.
05:04
I should have goneKhông còn throughxuyên qua that yellowmàu vàng lightánh sáng."
114
289000
3000
Đáng ra tôi nên vượt đèn vàng."
05:07
These are the classiccổ điển conditionsđiều kiện that createtạo nên regretRất tiếc.
115
292000
3000
Đây là những điều kiện rất phổ thông để tạo ra sự nuối tiếc.
05:10
We feel regretRất tiếc when we think we are responsiblechịu trách nhiệm
116
295000
3000
Chúng ta thấy nuối tiếc khi ta nghĩ là ta có trách nhiệm
05:13
for a decisionphán quyết that cameđã đến out badlytệ,
117
298000
2000
với những quyết định tồi tệ,
05:15
but almosthầu hết cameđã đến out well.
118
300000
3000
mà suýt nữa thành công.
05:18
Now withinbên trong that frameworkkhuôn khổ,
119
303000
2000
Bây giờ trong cái khung sườn đó,
05:20
we can obviouslychắc chắn experiencekinh nghiệm regretRất tiếc about a lot of differentkhác nhau things.
120
305000
3000
chúng ta rõ ràng có thể thấy tiếc nuối về rất nhiều thứ,
05:23
This sessionphiên họp todayhôm nay is about behavioralhành vi economicsKinh tế học.
121
308000
3000
Chương trình ngày hôm nay là về kinh tế hành vi học.
05:26
And mostphần lớn of what we know about regretRất tiếc
122
311000
3000
Và hầu hết những gì ta biết về sự nuối tiếc
05:29
comesđến to us out of that domainmiền.
123
314000
2000
đến với chúng ta từ chính lĩnh vực đó.
05:31
We have a vastrộng lớn bodythân hình of literaturevăn chương
124
316000
3000
Ta có một kho tài liệu to lớn
05:34
on consumerkhách hàng and financialtài chính decisionsquyết định
125
319000
2000
về khách hàng và những quyết định tài chính
05:36
and the regretshối tiếc associatedliên kết with them --
126
321000
2000
và những nuối tiếc liên quan đến chúng --
05:38
buyer'scủa người mua remorsehối hận, basicallyvề cơ bản.
127
323000
2000
hay đơn giản là sự nuối tiếc của người mua.
05:40
But then finallycuối cùng, it occurredxảy ra to some researchersCác nhà nghiên cứu to stepbậc thang back
128
325000
3000
Thế nhưng cuối cùng thì, các nhà nghiên cứu cũng phải nhìn lại
05:43
and say, well okay, but overalltổng thể,
129
328000
2000
và nói rằng, tốt thôi, thế nhưng nhìn chung,
05:45
what do we regretRất tiếc mostphần lớn in life?
130
330000
3000
chúng ta nuối tiếc điều gì nhất trong cuộc sống?
05:48
Here'sĐây là what the answerscâu trả lời turnxoay out to look like.
131
333000
2000
Đáp án như thế này đây.
05:50
So tophàng đầu sixsáu regretshối tiếc --
132
335000
2000
Và sáu sự nuối tiếc lớn nhất --
05:52
the things we regretRất tiếc mostphần lớn in life:
133
337000
2000
những thứ chúng ta nuối tiếc nhất trong cuộc sống:
05:54
NumberSố one by farxa, educationgiáo dục.
134
339000
2000
Thứ nhất là giáo dục.
05:56
33 percentphần trăm of all of our regretshối tiếc
135
341000
2000
33 phần trăm sự hối hận của chúng ta
05:58
pertainliên quan to decisionsquyết định we madethực hiện about educationgiáo dục.
136
343000
2000
liên quan đến những quyết định về giáo dục.
06:00
We wishmuốn we'dThứ Tư gottennhận more of it.
137
345000
2000
Ta mong ước ta có thể đã có hơn.
06:02
We wishmuốn we'dThứ Tư takenLấy better advantagelợi thế of the educationgiáo dục that we did have.
138
347000
3000
Ta ước ta có thể đã sử dụng nền kiến thức của chúng ta tốt hơn.
06:05
We wishmuốn we'dThứ Tư chosenđã chọn to studyhọc a differentkhác nhau topicđề tài.
139
350000
3000
Ta ước ta có thể đã chọn một ngành học khác.
06:08
OthersNhững người khác very highcao on our listdanh sách of regretshối tiếc
140
353000
2000
Những thứ khác cũng xếp hạng rất cao trong bảng danh sách hối hận
06:10
includebao gồm careernghề nghiệp, romancelãng mạn, parentingnuôi dạy con,
141
355000
3000
bao gồm sự nghiệp, tình cảm, phụ huynh,
06:13
variousnhiều decisionsquyết định and choicessự lựa chọn about our sensegiác quan of selftự
142
358000
3000
vô số các quyết định và lựa chọn khác về ý thức về bản thân chúng ta
06:16
and how we spendtiêu our leisuregiải trí time --
143
361000
2000
và cách chúng ta dành thời gian thư giãn --
06:18
or actuallythực ra more specificallyđặc biệt,
144
363000
2000
hoặc thực ra cụ thể hơn,
06:20
how we failThất bại to spendtiêu our leisuregiải trí time.
145
365000
2000
cách chúng ta không biết dành thời gian thư giãn.
06:22
The remainingcòn lại regretshối tiếc
146
367000
2000
Những sự hối hận còn lại
06:24
pertainliên quan to these things:
147
369000
2000
liên quan đến những thứ sau:
06:26
financetài chính, familygia đình issuesvấn đề unrelatedkhông liên quan to romancelãng mạn or parentingnuôi dạy con,
148
371000
3000
tài chính, vấn đề gia đình không liên quan đến tình cảm hay phụ huynh,
06:29
healthSức khỏe, friendsbạn bè,
149
374000
2000
sức khỏe, bạn bè,
06:31
spiritualitytâm linh and communitycộng đồng.
150
376000
3000
tinh thần và cộng đồng.
06:34
So in other wordstừ ngữ, we know mostphần lớn of what we know about regretRất tiếc
151
379000
3000
Nói cách khác, chúng ta biết hầu hết những gì chúng ta đã biết về sự nuối tiếc
06:37
by the studyhọc of financetài chính.
152
382000
2000
bằng tài chính học.
06:39
But it turnslượt out, when you look overalltổng thể at what people regretRất tiếc in life,
153
384000
2000
Nhưng thực tế là, khi bạn nhìn tổng quát với những gì con người nuối tiếc trong cuộc sống,
06:41
you know what, our financialtài chính decisionsquyết định don't even rankXếp hạng.
154
386000
3000
bạn biết không, những quyết định tài chính của chúng ta không xếp hạng gì hết.
06:44
They accounttài khoản for lessít hơn than threesố ba percentphần trăm of our totaltoàn bộ regretshối tiếc.
155
389000
4000
Chúng chỉ đóng góp khoảng 3 phần trăm tổng số hối hận của chúng ta.
06:48
So if you're sittingngồi there stressingnhấn mạnh
156
393000
2000
Và nếu bạn ngồi đó lo lắng
06:50
about largelớn capmũ lưỡi trai versusđấu với smallnhỏ bé capmũ lưỡi trai,
157
395000
2000
về mũ lớn với mũ nhỏ,
06:52
or companyCông ty A versusđấu với companyCông ty B,
158
397000
2000
hoặc công ty A với công ty B,
06:54
or should you buymua the SubaruSubaru or the PriusPrius,
159
399000
2000
hoặc nên mua Subaru hay Prius,
06:56
you know what, let it go.
160
401000
3000
bạn biết không, bỏ qua đi.
06:59
OddsTỷ lệ cược are, you're not going to carequan tâm in fivesố năm yearsnăm.
161
404000
3000
Kỳ quặc là, bạn sẽ không còn quan tâm đến nó nữa trong năm năm tới.
07:02
But for these things that we actuallythực ra do really carequan tâm about
162
407000
3000
Thế nhưng với những thứ mà ta thật sự quan tâm đến
07:05
and do experiencekinh nghiệm profoundthâm thúy regretRất tiếc around,
163
410000
2000
và thực sự thấy nuối tiếc sâu sắc,
07:07
what does that experiencekinh nghiệm feel like?
164
412000
3000
cảm giác đó sẽ như thế nào?
07:11
We all know the shortngắn answercâu trả lời.
165
416000
2000
Chúng ta đều biết câu trả lời ngắn gọn.
07:13
It feelscảm thấy terriblekhủng khiếp. RegretRất tiếc feelscảm thấy awfulkinh khủng.
166
418000
2000
Rất kinh khủng. Cảm giác hối hận thật tồi tệ.
07:15
But it turnslượt out that regretRất tiếc feelscảm thấy awfulkinh khủng
167
420000
2000
Thế nhưng thực ra hối hận kinh khủng
07:17
in fourbốn very specificriêng and consistentthích hợp wayscách.
168
422000
3000
tuân theo 4 cách cụ thể và kiên định.
07:20
So the first consistentthích hợp componentthành phần of regretRất tiếc
169
425000
2000
Yếu tố kiên định đầu tiên của sự hối hận
07:22
is basicallyvề cơ bản denialtừ chối.
170
427000
3000
đơn giản là sự phủ nhận.
07:25
When I wentđã đi home that night after gettingnhận được my tattoohình xăm,
171
430000
3000
Khi tôi về nhà tối hôm đó sau khi đi làm vết xăm của mình,
07:28
I basicallyvề cơ bản stayedở lại up all night.
172
433000
2000
tôi thức trắng cả đêm.
07:30
And for the first severalmột số hoursgiờ,
173
435000
2000
Và trong vòng vài giờ đồng hồ đầu tiên,
07:32
there was exactlychính xác one thought in my headcái đầu.
174
437000
2000
chí có một suy nghĩ duy nhất trong đầu tôi.
07:34
And the thought was,
175
439000
2000
Và suy nghĩ đó là,
07:36
"Make it go away!"
176
441000
3000
"Làm nó biến mất đi!"
07:39
This is an unbelievablykhông ngờ primitivenguyên thủy emotionalđa cảm responsephản ứng.
177
444000
4000
Đây là một phản ứng cảm xúc đơn giản không thể tin được.
07:43
I mean, it's right up there with, "I want my mommyMẹ ơi!"
178
448000
3000
Ý tôi là, nó ở ngay đó và nói "Tôi muốn mẹ tôi!"
07:46
We're not tryingcố gắng to solvegiải quyết the problemvấn đề.
179
451000
2000
Chúng ta không cố gắng giải quyết vấn đề.
07:48
We're not tryingcố gắng to understandhiểu không how the problemvấn đề cameđã đến about.
180
453000
3000
Chúng ta cũng không cố gắng hiểu xem vấn đề đó xảy đến thế nào.
07:51
We just want it to vanishtan biến.
181
456000
3000
Chúng ta chỉ muốn nó biến mất.
07:54
The secondthứ hai characteristicđặc trưng componentthành phần of regretRất tiếc
182
459000
2000
Đặc điểm thứ hai của sự hối hận
07:56
is a sensegiác quan of bewildermentbewilderment.
183
461000
2000
là cảm giác bối rối.
07:58
So the other thing I thought about there in my bedroomphòng ngủ that night
184
463000
3000
Một điều khác mà tôi nghĩ trong phòng ngủ của mình tối hôm đó
08:01
was, "How could I have donelàm xong that?
185
466000
3000
là, "Sao mình có thể làm việc đó được nhỉ?
08:04
What was I thinkingSuy nghĩ?"
186
469000
3000
Mình đã nghĩ gì vậy?"
08:07
This realthực sensegiác quan of alienationchuyển nhượng
187
472000
2000
Đây là cảm giác ghét bỏ
08:09
from the partphần of us that madethực hiện a decisionphán quyết we regretRất tiếc.
188
474000
2000
từ một phần trong ta đã đưa ra những quyết định khiến ta hối hận.
08:11
We can't identifynhận định with that partphần.
189
476000
2000
Chúng ta không thể nhận biết phần người đó.
08:13
We don't understandhiểu không that partphần.
190
478000
2000
Chúng ta không hiểu phần người đó.
08:15
And we certainlychắc chắn don't have any empathyđồng cảm for that partphần --
191
480000
2000
Và chúng ta chắc chắn không có chút gì cảm thông cho phần người đó --
08:17
which explainsgiải thích the thirdthứ ba consistentthích hợp componentthành phần of regretRất tiếc,
192
482000
3000
điều này giải thích yếu tố kiên định thứ ba của sự nuối tiếc,
08:20
which is an intensecường độ cao desirekhao khát to punishtrừng phạt ourselveschúng ta.
193
485000
2000
chính là một khao khát mãnh liệt được trừng phạt bản thân.
08:22
That's why, in the faceđối mặt of our regretRất tiếc,
194
487000
2000
Đó là lí do tại sao, khi đối mặt với sự hối hận,
08:24
the thing we consistentlynhất quán say is, "I could have kickedđá myselfriêng tôi."
195
489000
3000
chúng ta luôn luôn nói, "Giá mà tôi được đá đít chính mình."
08:28
The fourththứ tư componentthành phần here
196
493000
2000
Yếu tố thứ tư ở đây
08:30
is that regretRất tiếc is what psychologistsnhà tâm lý học call perseverativeperseverative.
197
495000
2000
là cái mà những nhà tâm lý học gọi là Sự hối hận dai dẳng.
08:32
To perseverateperseverate meanscó nghĩa to focustiêu điểm obsessivelyám ảnh and repeatedlynhiều lần
198
497000
3000
Dai dẳng có nghĩa là tập trung một cách ám ảnh và lặp đi lặp lại
08:35
on the exactchính xác sametương tự thing.
199
500000
2000
cùng một việc.
08:37
Now the effecthiệu ứng of perseverationperseveration
200
502000
2000
Hậu quả của sự dai dẳng
08:39
is to basicallyvề cơ bản take these first threesố ba componentscác thành phần of regretRất tiếc
201
504000
2000
đơn giản là lấy 3 yếu tố đầu tiên của sự hối hận
08:41
and put them on an infinitevô hạn loopvòng lặp.
202
506000
3000
và đặt chúng vào một vòng tròn vô tận.
08:44
So it's not that I satngồi there in my bedroomphòng ngủ that night,
203
509000
3000
Thế nên nó không phải là tôi ngồi đó trong phòng ngủ tối hôm đó,
08:47
thinkingSuy nghĩ, "Make it go away."
204
512000
3000
nghĩ rằng, "Làm nó biến mất đi."
08:50
It's that I satngồi there and I thought,
205
515000
2000
Mà là tôi ngồi đó và nghĩ,
08:52
"Make it go away. Make it go away.
206
517000
2000
"Làm nó biến mất đi. Làm nó biến mất đi.
08:54
Make it go away. Make it go away."
207
519000
3000
Làm nó biến mất. Làm nó biến mất đi."
08:57
So if you look at the psychologicaltâm lý literaturevăn chương,
208
522000
2000
Thế nên nếu bạn nhìn vào những tài liệu tâm lí,
08:59
these are the fourbốn consistentthích hợp definingxác định componentscác thành phần of regretRất tiếc.
209
524000
4000
có bốn yếu tố có tính kiên định quyết định sự hối hận.
09:03
But I want to suggestđề nghị that there's alsocũng thế a fifththứ năm one.
210
528000
3000
Nhưng tôi muốn chỉ ra rằng còn có yếu tố thứ năm nữa.
09:06
And I think of this
211
531000
2000
Và tôi nghĩ về nó
09:08
as a kindloại of existentialhiện hữu wake-upthức dậy-up call.
212
533000
3000
như một dạng báo động về sự tồn tại.
09:11
That night in my apartmentcăn hộ, chung cư,
213
536000
2000
Tối hôm đó trong căn hộ của tôi,
09:13
after I got donelàm xong kickingđá myselfriêng tôi and so forthra,
214
538000
3000
sau khi tôi đã đá đít mình hoặc các thứ khác xong,
09:16
I layđặt nằm in bedGiường for a long time,
215
541000
2000
tôi nằm trên giường một lúc lâu,
09:18
and I thought about skinda graftsghép.
216
543000
4000
và tôi nghĩ về những mảnh da ghép.
09:22
And then I thought about how,
217
547000
2000
Và sau đó tôi nghĩ về cách,
09:24
much as traveldu lịch insurancebảo hiểm doesn't coverche actshành vi of God,
218
549000
3000
giống như bảo hiểm du lịch không bao gồm những hành động của Chúa,
09:27
probablycó lẽ my healthSức khỏe insurancebảo hiểm did not coverche actshành vi of idiocyidiocy.
219
552000
4000
có thể bảo hiểm sức khỏe của tôi cũng không bao gồm những hành động ngu ngốc.
09:32
In pointđiểm of factthực tế, no insurancebảo hiểm coversbao gồm actshành vi of idiocyidiocy.
220
557000
3000
Thực tế mà nói, không có bảo hiểm nào bao gồm những hành động ngu ngốc cả.
09:35
The wholetoàn thể pointđiểm of actshành vi of idiocyidiocy
221
560000
2000
Điều cốt yếu về những hành động ngu ngốc
09:37
is that they leaverời khỏi you totallyhoàn toàn uninsuredreû;
222
562000
2000
đó là chúng khiến bạn không thể có bảo hiểm,
09:39
they leaverời khỏi you exposedlộ ra to the worldthế giới
223
564000
2000
chúng khiến bạn phơi bày với thế giới
09:41
and exposedlộ ra to your ownsở hữu vulnerabilitytính dễ tổn thương and fallibilityfallibility
224
566000
3000
và phơi bày với chính sự yếu đuối và sai lầm của mình
09:44
in faceđối mặt of, franklythẳng thắn, a fairlycông bằng indifferentvô tư universevũ trụ.
225
569000
4000
khi đối mặt với, thành thực mà nói, một vũ trụ khá là thờ ơ.
09:49
This is obviouslychắc chắn an incrediblyvô cùng painfulđau đớn experiencekinh nghiệm.
226
574000
3000
Đây rõ ràng là một trải nghiệm hết sức đau đớn.
09:52
And I think it's particularlyđặc biệt painfulđau đớn for us now in the WestWest
227
577000
3000
Và tôi nghĩ là nó đặc biệt đau đớn cho chúng ta ở phương Tây hiện giờ
09:55
in the gripshiểu thấu of what I sometimesđôi khi think of
228
580000
2000
trong sự kiểm soát mà đôi khi tôi coi như
09:57
as a Control-ZKiểm soát-Z culturenền văn hóa --
229
582000
3000
một nền văn hóa Control-Z --
10:00
Control-ZKiểm soát-Z like the computermáy vi tính commandchỉ huy,
230
585000
2000
Control-Z như một lệnh máy tính,
10:02
undohủy bỏ.
231
587000
2000
hủy bỏ.
10:04
We're incrediblyvô cùng used to not havingđang có to faceđối mặt
232
589000
3000
Chúng ta quá quen với việc không phải đối mặt với
10:07
life'scuộc đời hardcứng realitiesthực tế, in a certainchắc chắn sensegiác quan.
233
592000
2000
những thực tế khó khăn của cuộc sống, trên một phương diện nào đó.
10:09
We think we can throwném moneytiền bạc at the problemvấn đề
234
594000
2000
Chúng ta nghĩ rằng chúng ta có thể giải quyết vấn đề bằng tiền
10:11
or throwném technologyCông nghệ at the problemvấn đề --
235
596000
2000
hoặc bằng công nghệ --
10:13
we can undohủy bỏ and unfriendUnfriend
236
598000
2000
chúng ta có thể hủy bỏ và thờ ơ
10:15
and unfollowunfollow.
237
600000
3000
và không theo đuổi.
10:18
And the problemvấn đề is that there are certainchắc chắn things that happenxảy ra in life
238
603000
3000
Và vấn đề là có một số thứ nhất định xảy ra trong cuộc sống
10:21
that we desperatelytuyệt vọng want to changethay đổi
239
606000
3000
mà chúng ta khát khao thay đổi
10:24
and we cannotkhông thể.
240
609000
2000
nhưng ta không thể.
10:26
SometimesĐôi khi insteadthay thế of Control-ZKiểm soát-Z,
241
611000
2000
Đôi khi thay vì Control-Z,
10:28
we actuallythực ra have zerokhông controlđiều khiển.
242
613000
2000
chúng ta thực chất chẳng có quyền kiểm soát nào cả.
10:30
And for those of us who are controlđiều khiển freaksfreaks and perfectionistsperfectionists --
243
615000
4000
Và cho những ai luôn kiểm soát sự ngông cuồng và là người cầu toàn,
10:34
and I know where of I speaknói --
244
619000
2000
và tôi biết chỗ mà tôi đang nói đấy nhé --
10:36
this is really hardcứng,
245
621000
2000
điều này khó làm lắm,
10:38
because we want to do everything ourselveschúng ta and we want to do it right.
246
623000
3000
bởi vì chúng ta muốn tự làm mọi thứ và ta muốn làm nó thật đúng.
10:42
Now there is a casetrường hợp to be madethực hiện
247
627000
2000
Giờ có một trường hợp như sau
10:44
that controlđiều khiển freaksfreaks and perfectionistsperfectionists should not get tattooshình xăm,
248
629000
3000
về những người kiểm soát sự ngông cuồng và cầu toàn không nên có vết xăm,
10:47
and I'm going to returntrở về to that pointđiểm in a fewvài minutesphút.
249
632000
3000
và tôi sẽ nói lại điều đó trong ít phút nữa.
10:50
But first I want to say
250
635000
2000
Nhưng trước hết tôi muốn nói
10:52
that the intensitycường độ and persistencesự kiên trì
251
637000
2000
rằng mức độ và sự cố chấp
10:54
with which we experiencekinh nghiệm these emotionalđa cảm componentscác thành phần of regretRất tiếc
252
639000
3000
mà chúng ta trải qua những cảm giác của sự hối hận cùng,
10:57
is obviouslychắc chắn going to varythay đổi
253
642000
2000
thay đổi rõ ràng
10:59
dependingtùy on the specificriêng thing that we're feelingcảm giác regretfulân hận about.
254
644000
3000
tùy theo những thứ cụ thể mà bạn thấy nuối tiếc.
11:02
So for instanceví dụ, here'sđây là one of my favoriteyêu thích
255
647000
2000
Ví dụ, đây là một trong những
11:04
automatictự động generatorsMáy phát điện of regretRất tiếc in modernhiện đại life.
256
649000
4000
máy tự động sản xuất hối hận yêu thích của tôi trong cuộc sống hiện đại.
11:08
(LaughterTiếng cười)
257
653000
2000
(Tiếng cười)
11:10
TextVăn bản: RelpyRelpy to all.
258
655000
2000
Chữ: Trả lời tất cả.
11:12
And the amazingkinh ngạc thing
259
657000
2000
Và thứ tuyệt vời nhất
11:14
about this really insidiousinsidious technologicaltínhór แทน użyciu แห่ง แทน แทน แทน ustaw innovationđổi mới
260
659000
3000
về sự sáng tạo kĩ thuật hết sức xảo quyệt này
11:17
is that even just with this one thing,
261
662000
2000
đó là thậm chí chỉ với một thứ này thôi,
11:19
we can experiencekinh nghiệm a hugekhổng lồ rangephạm vi of regretRất tiếc.
262
664000
3000
chúng ta có thể trải qua một tràng cám giác hối tiếc kinh khủng.
11:22
You can accidentallyvô tình hitđánh "replyĐáp lại all" to an emaile-mail
263
667000
3000
Bạn có thể nhấn "Trả lời tất cả" cho một cái email,
11:25
and torpedongư lôi a relationshipmối quan hệ.
264
670000
3000
và phá hỏng một mối quan hệ.
11:28
Or you can just have an incrediblyvô cùng embarrassinglúng túng day at work.
265
673000
3000
Hoặc bạn có thể chỉ có một ngày xấu hổ không tưởng tượng được ở chỗ làm.
11:31
Or you can have your last day at work.
266
676000
4000
Hoặc bạn có thể có ngày làm việc cuối cùng.
11:35
And this doesn't even touchchạm
267
680000
2000
Và nó thậm chí không đả động đến
11:37
on the really profoundthâm thúy regretshối tiếc of a life.
268
682000
3000
những hối hận sâu thẳm nhất của cuộc đời.
11:40
Because of coursekhóa học, sometimesđôi khi we do make decisionsquyết định
269
685000
2000
Bởi vì tất nhiên, đôi khi chúng ta có những quyết định
11:42
that have irrevocablekhông thể thu hồi and terriblekhủng khiếp consequenceshậu quả,
270
687000
4000
đưa đến những hậu quả kinh khủng và không thể sửa chữa được,
11:46
eitherhoặc for our ownsở hữu or for other people'sngười
271
691000
3000
cho sức khỏe, hạnh phúc và công việc
11:49
healthSức khỏe and happinesshạnh phúc and livelihoodsđời sống,
272
694000
2000
của bản thân bạn hay của người khác
11:51
and in the very worsttệ nhất casetrường hợp scenariokịch bản, even theirhọ livescuộc sống.
273
696000
4000
và trong trường hợp xấu nhất, thậm chí là cả mạng sống của họ.
11:55
Now obviouslychắc chắn, those kindscác loại of regretshối tiếc
274
700000
3000
Giờ rõ ràng là, những sự hối hận đó,
11:58
are incrediblyvô cùng piercingxuyên and enduringlâu dài.
275
703000
4000
vô cùng dai dẳng và đau đớn.
12:02
I mean, even the stupidngốc nghếch "replyĐáp lại all" regretshối tiếc
276
707000
3000
Ý tôi là, thậm chí cả sự hối hận về "Trả lời tất cả"
12:05
can leaverời khỏi us in a fitPhù hợp of excruciatingdư dội agonyđau đớn for daysngày.
277
710000
4000
có thế khiến chúng ta đau đớn dữ dội trong nhiều ngày.
12:10
So how are we supposedgiả định to livetrực tiếp with this?
278
715000
3000
Làm sao chúng ta sống nổi với điều này?
12:13
I want to suggestđề nghị that there's threesố ba things
279
718000
2000
Tôi muốn khuyên rằng có 3 thứ
12:15
that help us to make our peacehòa bình with regretRất tiếc.
280
720000
3000
có thể giúp chúng ta sống hòa bình với sự hối hận.
12:18
And the first of these
281
723000
2000
Và điều đầu tiên
12:20
is to take some comfortthoải mái in its universalityphổ quát.
282
725000
3000
là biết chấp nhận sự phổ biến của nó.
12:24
If you GoogleGoogle regretRất tiếc and tattoohình xăm,
283
729000
4000
Nếu bạn tra Google chữ hối hận và vết xăm,
12:28
you will get 11.5 milliontriệu hitslượt truy cập.
284
733000
2000
bạn sẽ có 11.5 triệu kết quả.
12:30
(LaughterTiếng cười)
285
735000
2000
(Tiếng cười)
12:32
The FDAFDA estimatesước tính
286
737000
2000
FDA ước tính rằng
12:34
that of all the AmericansNgười Mỹ who have tattooshình xăm,
287
739000
2000
trong số tất cả những người Mỹ có vết xăm,
12:36
17 percentphần trăm of us regretRất tiếc gettingnhận được them.
288
741000
3000
17 phần trăm hối hận vì đã đi xăm.
12:39
That is JohnnyJohnny DeppDepp and me
289
744000
2000
Đó là Johnny Depp, tôi
12:41
and our sevenbảy milliontriệu friendsbạn bè.
290
746000
2000
và 7 triệu người bạn khác.
12:43
And that's just regretRất tiếc about tattooshình xăm.
291
748000
3000
Và đó chỉ là sự hối hận về vết xăm thôi nhé.
12:46
We are all in this togethercùng với nhau.
292
751000
3000
Chúng ta đều có trong đó.
12:50
The secondthứ hai way that we can help make our peacehòa bình with regretRất tiếc
293
755000
2000
Cách thứ hai chúng ta có thể chấp nhận sự hối hận
12:52
is to laughcười at ourselveschúng ta.
294
757000
3000
là cười vào bản thân ta.
12:55
Now in my casetrường hợp, this really wasn'tkhông phải là a problemvấn đề,
295
760000
2000
Trong trường hợp của tôi, đây không thực sự là một vấn đề,
12:57
because it's actuallythực ra very easydễ dàng to laughcười at yourselfbản thân bạn
296
762000
3000
vì thực ra cười vào bản thân mình rất dễ
13:00
when you're 29 yearsnăm old and you want your mommyMẹ ơi
297
765000
2000
khi bạn 29 tuổi và bạn muốn mẹ bạn
13:02
because you don't like your newMới tattoohình xăm.
298
767000
3000
bởi vì bạn không thích vết xăm mới của mình.
13:05
But it mightcó thể seemhình như like a kindloại of cruelhung ác or glibglib suggestiongợi ý
299
770000
4000
Nhưng nó dường như là một sự gợi ý tàn nhẫn hoặc xảo quyệt
13:09
when it comesđến to these more profoundthâm thúy regretshối tiếc.
300
774000
3000
khi chúng ta nói đến những hối hận sâu sắc hơn.
13:12
I don't think that's the casetrường hợp thoughTuy nhiên.
301
777000
3000
Nhưng tôi không nghĩ có trường hợp như vậy đâu.
13:15
All of us who'veai đã experiencedcó kinh nghiệm regretRất tiếc
302
780000
3000
Trong tất cả chúng ta ai đã trải qua những sự nuối tiếc
13:18
that containschứa đựng realthực painđau đớn and realthực griefđau buồn
303
783000
4000
mà vô cùng đau khổ và hối hận
13:22
understandhiểu không that humorhài hước and even blackđen humorhài hước
304
787000
3000
sẽ hiểu rằng óc hài hước và thậm chí là sự hài hước xấu xa
13:25
playsvở kịch a crucialquan trọng rolevai trò in helpinggiúp us survivetồn tại.
305
790000
3000
đóng vai trò quan trọng giúp chúng ta tồn tại.
13:28
It connectskết nối the polescột of our livescuộc sống back togethercùng với nhau,
306
793000
2000
Nó kết nối những trái cưc của cuộc sống lại với nhau,
13:30
the positivetích cực and the negativetiêu cực,
307
795000
2000
cực dương và cực âm,
13:32
and it sendsgửi a little currenthiện hành of life back into us.
308
797000
4000
và nó gửi một chút dòng chảy của cuộc sống lại cho ta.
13:36
The thirdthứ ba way that I think we can help make our peacehòa bình with regretRất tiếc
309
801000
3000
Cách thứ ba mà tôi nghĩ có thể giúp ta chấp nhận sự hối hận
13:39
is throughxuyên qua the passageđoạn văn of time,
310
804000
3000
là thời gian,
13:42
which, as we know, healshồi phục all woundsvết thương --
311
807000
2000
mà, như ta biết, chữa lành mọi vết thương --
13:44
exceptngoại trừ for tattooshình xăm, which are permanentdài hạn.
312
809000
3000
ngoại trừ những vết xăm, chúng là vĩnh viễn.
13:48
So it's been severalmột số yearsnăm
313
813000
2000
Thế là đã vài năm rồi
13:50
sincekể từ I got my ownsở hữu tattoohình xăm.
314
815000
3000
kể từ khi tôi có vết xăm.
13:54
And do you guys just want to see it?
315
819000
4000
Và các bạn có muốn nhìn nó không?
13:58
All right.
316
823000
2000
Được rồi.
14:00
ActuallyTrên thực tế, you know what, I should warncảnh báo you,
317
825000
3000
Thật ra, bạn biết gì không, tôi nên nói trước là
14:03
you're going to be disappointedthất vọng.
318
828000
2000
bạn sẽ thất vọng đấy nhé.
14:05
Because it's actuallythực ra not that hideousghê tởm.
319
830000
3000
Bởi vì thực ra nó nhìn cũng không kinh khủng lắm đâu.
14:08
I didn't tattoohình xăm MarilynMarilyn Manson'sManson's faceđối mặt
320
833000
3000
Tôi không xăm hình mặt của Marilyn Manson
14:11
on some indiscreetindiscreet partphần of myselfriêng tôi or something.
321
836000
2000
trên những phần cơ thể không cẩn thận hay đại loại thế.
14:13
When other people see my tattoohình xăm,
322
838000
2000
Khi người ta nhìn thấy vết xăm của tôi,
14:15
for the mostphần lớn partphần they like how it looksnhìn.
323
840000
2000
hầu hết bọn họ thích nó.
14:17
It's just that I don't like how it looksnhìn.
324
842000
2000
Chỉ là tôi không thích nó trông như thế.
14:19
And as I said earliersớm hơn, I'm a perfectionisthoàn hảo.
325
844000
3000
Và như tôi nói lúc trước, tôi là một người cầu toàn.
14:22
But I'll let you see it anywaydù sao.
326
847000
3000
Nhưng dù sao tôi cũng sẽ cho các bạn xem.
14:29
This is my tattoohình xăm.
327
854000
3000
Đây là vết xăm của tôi.
14:33
I can guessphỏng đoán what some of you are thinkingSuy nghĩ.
328
858000
3000
Tôi có thể đoán được các bạn đang nghĩ gì.
14:36
So let me reassuretrấn an you about something.
329
861000
3000
Thế nên để tôi đảm bảo với các bạn một điều.
14:39
Some of your ownsở hữu regretshối tiếc
330
864000
2000
Một số những sự hối hận của bạn
14:41
are alsocũng thế not as uglyxấu xí as you think they are.
331
866000
4000
không xấu xa như bạn nghĩ đâu.
14:45
I got this tattoohình xăm
332
870000
2000
Tôi có vết xăm này
14:47
because I spentđã bỏ ra mostphần lớn of my 20s
333
872000
2000
bởi vì tôi dành hầu hết những năm tuổi đôi mươi của mình
14:49
livingsống outsideở ngoài the countryQuốc gia and travelingđi du lịch.
334
874000
2000
sống xa quê hương và du lich đây đó.
14:51
And when I cameđã đến and settledđịnh cư in NewMới YorkYork afterwardsau đó,
335
876000
2000
Và khi tôi trở lại và ổn định ở New York sau đó,
14:53
I was worriedlo lắng that I would forgetquên
336
878000
2000
Tôi lo rằng tôi sẽ quên mất
14:55
some of the mostphần lớn importantquan trọng lessonsBài học that I learnedđã học duringsuốt trong that time.
337
880000
3000
một số bài học quan trọng nhất mà tôi học hỏi được trong quãng thời gian đó.
14:58
SpecificallyĐặc biệt the two things I learnedđã học about myselfriêng tôi
338
883000
3000
Đặc biệt hai thứ mà tôi học được về bản thân mình
15:01
that I mostphần lớn didn't want to forgetquên
339
886000
2000
mà tôi không muốn quên đi
15:03
was how importantquan trọng it feltcảm thấy to keep exploringkhám phá
340
888000
3000
đó là tiếp tục khám phá quan trọng như thế nào
15:06
and, simultaneouslyđồng thời, how importantquan trọng it is
341
891000
3000
và, cùng lúc đó,
15:09
to somehowbằng cách nào đó keep an eyemắt on your ownsở hữu truethật northBắc.
342
894000
3000
để ý đến những giá trị thực của bản thân cũng quan trọng không kém.
15:12
And what I lovedyêu about this imagehình ảnh of the compassla bàn
343
897000
2000
Và điểm mà tôi yêu thích nhất về chiếc la bàn này
15:14
was that I feltcảm thấy like it encapsulatedđóng gói bothcả hai of these ideasý tưởng
344
899000
2000
đó là nó bao gồm cả hai ý tưởng này
15:16
in one simpleđơn giản imagehình ảnh.
345
901000
3000
trong cùng một hình ảnh.
15:19
And I thought it mightcó thể servephục vụ as a kindloại of permanentdài hạn mnemonicghi nhớ devicethiết bị.
346
904000
3000
Và tôi nghĩ nó có thể dùng như một thiết bị ghi nhớ vĩnh viễn.
15:23
Well it did.
347
908000
2000
Và tôi đã xăm nó.
15:25
But it turnslượt out, it doesn't remindnhắc lại me of the thing I thought it would;
348
910000
3000
Thế nhưng hóa ra, nó chẳng gợi tôi nhớ tới những thứ như tôi nghĩ,
15:28
it remindsnhắc nhở me constantlyliên tục of something elsekhác insteadthay thế.
349
913000
4000
nó thường xuyên gợi tôi nhớ tới một thứ khác.
15:32
It actuallythực ra remindsnhắc nhở me
350
917000
2000
Thực ra nó gợi tôi nhớ tới
15:34
of the mostphần lớn importantquan trọng lessonbài học regretRất tiếc can teachdạy us,
351
919000
3000
một trong những bài học quan trọng nhất mà sự hối hận dạy ta,
15:37
which is alsocũng thế one of the mostphần lớn importantquan trọng lessonsBài học life teachesdạy học us.
352
922000
3000
một trong những bài học quan trọng nhất mà cuộc đời dạy ta.
15:40
And ironicallytrớ trêu thay, I think it's probablycó lẽ the singleĐộc thân mostphần lớn importantquan trọng thing
353
925000
3000
Và trớ trêu thay, tôi nghĩ đó có thể là thứ quan trọng duy nhất
15:43
I possiblycó thể could have tattooedxăm ontotrên my bodythân hình --
354
928000
3000
tôi có thể đã xăm lên người mình --
15:46
partlytừng phần as a writernhà văn,
355
931000
2000
như là một nhà văn,
15:48
but alsocũng thế just as a humanNhân loại beingđang.
356
933000
2000
nhưng còn như một con người nữa.
15:50
Here'sĐây là the thing,
357
935000
4000
Đó là,
15:54
if we have goalsnhững mục tiêu
358
939000
2000
nếu chúng ta có mục tiêu
15:56
and dreamsnhững giấc mơ,
359
941000
2000
và ước mơ
15:58
and we want to do our besttốt,
360
943000
4000
và chúng ta muốn làm thật tốt
16:02
and if we love people
361
947000
2000
và nếu chúng ta yêu con người
16:04
and we don't want to hurtđau them or losethua them,
362
949000
2000
và không muốn làm họ tổn thương hay đánh mất họ,
16:06
we should feel painđau đớn when things go wrongsai rồi.
363
951000
4000
chúng ta nên cảm thấy đau khổ khi ta phạm phải sai lầm.
16:10
The pointđiểm isn't to livetrực tiếp withoutkhông có any regretshối tiếc.
364
955000
4000
Cái chính không phải là sống không nuối tiếc.
16:14
The pointđiểm is to not hateghét bỏ ourselveschúng ta for havingđang có them.
365
959000
4000
Cái chính là không ghét bỏ bản thân vì có những nuối tiếc đó.
16:18
The lessonbài học that I ultimatelycuối cùng learnedđã học from my tattoohình xăm
366
963000
2000
Bài học mà tôi cuối cùng nhận được từ vết xăm của mình
16:20
and that I want to leaverời khỏi you with todayhôm nay
367
965000
2000
và rằng tôi muốn chia sẻ với các bạn hôm nay
16:22
is this:
368
967000
2000
đó là:
16:24
We need to learnhọc hỏi to love
369
969000
2000
Chúng ta cần phải biết học cách yêu
16:26
the flawedthiếu sót, imperfectkhông hoàn hảo things
370
971000
2000
những thứ bị lỗi và không hoàn hảo
16:28
that we createtạo nên
371
973000
2000
mà chúng ta tạo ra
16:30
and to forgivetha lỗi ourselveschúng ta for creatingtạo them.
372
975000
3000
và cách tha thứ bản thân vì đã tạo ra chúng.
16:34
RegretRất tiếc doesn't remindnhắc lại us that we did badlytệ.
373
979000
3000
Hối hận không nhắc nhở ta rằng ta đã làm việc tồi tệ.
16:37
It remindsnhắc nhở us that we know we can do better.
374
982000
3000
Nó nhắc nhở ta rằng ta biết ta có thể làm tốt hơn.
16:40
Thank you.
375
985000
2000
Cám ơn.
16:42
(ApplauseVỗ tay)
376
987000
3000
(Tiếng vỗ tay)
Translated by Linh Dang
Reviewed by Quynh Nguyen

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kathryn Schulz - Wrongologist
Kathryn Schulz is a staff writer for the New Yorker and is the author of "Being Wrong: Adventures in the Margin of Error."

Why you should listen

Kathryn Schulz is a journalist, author, and public speaker with a credible (if not necessarily enviable) claim to being the world's leading wrongologist.  She is the author of Being Wrong: Adventures in the Margin of Error. She was previously the book critic for New York Magazine; her writing has also appeared in the New York Times Magazine, Rolling Stone, TIME Magazine, the Boston Globe, the "Freakonomics" blog of The New York Times, The Nation, Foreign Policy, and the New York Times Book Review, among other publications. She is the former editor of the online environmental magazine Grist, and a former reporter and editor for The Santiago Times, of Santiago, Chile, where she covered environmental, labor, and human rights issues. She was a 2004 recipient of the Pew Fellowship in International Journalism (now the International Reporting Project), and has reported from throughout Central and South America, Japan, and, most recently, the Middle East. A graduate of Brown University and a former Ohioan, Oregonian and Brooklynite, she currently lives in New York's Hudson Valley.

More profile about the speaker
Kathryn Schulz | Speaker | TED.com