TEDxBinghamtonUniversity
Hannah Fry: The mathematics of love
Hannah Fry: Toán học tình yêu
Filmed:
Readability: 4.1
5,166,184 views
Tìm được người bạn đời thích hợp không phải là chuyện dễ dàng - nhưng liệu ta có thể tính toán khả năng nó xảy ra? Trong buổi nói chuyện đầy hấp dẫn này, nhà toán học Hannah Fry đưa ra các cách ta hay làm để tìm kiếm tình yêu, và chỉ ra 3 mẹo chính (đã được toán học kiểm chứng) giúp bạn tìm ra người đặc biệt của cho riêng mình.
Hannah Fry - Complexity theorist
Hannah Fry researches the trends in our civilization and ways we can forecast its future. Full bio
Hannah Fry researches the trends in our civilization and ways we can forecast its future. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Today I want to talk to you
about the mathematics of love.
about the mathematics of love.
0
303
4638
Hôm nay, tôi sẽ chia sẻ với các bạn
về toán học tình yêu.
về toán học tình yêu.
00:16
Now, I think that we can all agree
1
4941
1740
Tôi nghĩ chúng ta đều đồng ý
00:18
that mathematicians
are famously excellent at finding love.
are famously excellent at finding love.
2
6681
4916
rằng các nhà toán học
là những người
là những người
nổi tiếng xuất sắc
trong việc tìm kiếm tình yêu.
trong việc tìm kiếm tình yêu.
00:23
But it's not just
because of our dashing personalities,
because of our dashing personalities,
3
11597
3448
Nhưng không phải chỉ vì
tính cách rạng ngời,
tính cách rạng ngời,
00:27
superior conversational skills
and excellent pencil cases.
and excellent pencil cases.
4
15045
4499
kỹ năng giao tiếp tốt
và sở hữu các hộp bút tuyệt đẹp.
và sở hữu các hộp bút tuyệt đẹp.
00:31
It's also because we've actually done
an awful lot of work into the maths
an awful lot of work into the maths
5
19544
4526
Mà còn bởi vì chúng tôi
đã bỏ rất nhiều công sức
đã bỏ rất nhiều công sức
00:36
of how to find the perfect partner.
6
24070
2392
vào bài toán tìm kiếm
một nửa hoàn hảo.
một nửa hoàn hảo.
00:38
Now, in my favorite paper
on the subject, which is entitled,
on the subject, which is entitled,
7
26462
3413
Bài luận yêu thích của tôi
trong chủ đề ấy, mang tên,
trong chủ đề ấy, mang tên,
00:41
"Why I Don't Have a Girlfriend" --
(Laughter) --
(Laughter) --
8
29875
3496
"Tại sao tôi không có bạn gái?" --
(Tiếng cười) --
(Tiếng cười) --
00:45
Peter Backus tries to rate
his chances of finding love.
his chances of finding love.
9
33371
3720
Peter Backus tìm cách tính cơ hội
tìm được tình yêu.
tìm được tình yêu.
00:49
Now, Peter's not a very greedy man.
10
37091
2366
Peter không phải là một người
đàn ông quá tham lam
đàn ông quá tham lam
00:51
Of all of the available women in the U.K.,
11
39457
2085
Trong số những phụ nữ Anh Quốc
chưa có người yêu,
chưa có người yêu,
00:53
all Peter's looking for
is somebody who lives near him,
is somebody who lives near him,
12
41542
3413
tất cả những gì Peter tìm kiếm
là sống gần anh ấy,
là sống gần anh ấy,
00:56
somebody in the right age range,
13
44955
1901
có độ tuổi thích hợp,
00:58
somebody with a university degree,
14
46856
2810
có bằng đại học,
01:01
somebody he's likely to get on well with,
15
49666
2158
có thể hòa hợp với anh,
01:03
somebody who's likely to be attractive,
16
51824
2076
hấp dẫn và thấy Peter hấp dẫn.
01:05
somebody who's likely
to find him attractive.
to find him attractive.
17
53900
2538
01:08
(Laughter)
18
56438
3003
(tiếng cười)
01:11
And comes up with an estimate
of 26 women in the whole of the UK.
of 26 women in the whole of the UK.
19
59441
4986
Ước tính rằng có khoảng
26 người trên toàn nước Anh.
26 người trên toàn nước Anh.
Không khả quan cho lắm,
đúng không Peter?
đúng không Peter?
01:17
It's not looking very good,
is it Peter?
is it Peter?
20
65441
2161
01:19
Now, just to put that into perspective,
21
67602
1867
Hãy đưa vấn đề
này vào thực tiễn,
này vào thực tiễn,
01:21
that's about 400 times fewer
than the best estimates
than the best estimates
22
69469
3105
xác suất thấp hơn khoảng 400 lần so với
các ước tính tốt nhất
các ước tính tốt nhất
01:24
of how many intelligent
extraterrestrial life forms there are.
extraterrestrial life forms there are.
23
72574
4225
về việc có bao nhiêu nền văn minh
khác tồn tại ngoài Trái Đất.
khác tồn tại ngoài Trái Đất.
01:28
And it also gives Peter
a 1 in 285,000 chance
a 1 in 285,000 chance
24
76799
4877
Kết quả cho Peter:
cơ hội 1 trên 285.000
cơ hội 1 trên 285.000
01:33
of bumping into any one
of these special ladies
of these special ladies
25
81676
2226
gặp được 1 trong 26
người phụ nữ này.
người phụ nữ này.
01:35
on a given night out.
26
83902
1386
tại một đêm tiệc tùng.
01:37
I'd like to think
that's why mathematicians
that's why mathematicians
27
85288
2203
Tôi nghĩ rằng đó là lý do
các nhà toán học
các nhà toán học
01:39
don't really bother
going on nights out anymore.
going on nights out anymore.
28
87491
3424
không thèm bận tâm đến
tiệc đêm nữa.
tiệc đêm nữa.
01:42
The thing is that I personally
29
90915
1729
Vấn đề là cá nhân tôi
01:44
don't subscribe
to such a pessimistic view.
to such a pessimistic view.
30
92644
2729
không có cách nhìn bi quan như thế.
01:47
Because I know,
just as well as all of you do,
just as well as all of you do,
31
95373
2229
Bởi vì, cũng như các bạn, tôi biết rằng,
01:49
that love doesn't really work like that.
32
97602
2592
tình yêu không thật sự
vận hành như thế.
vận hành như thế.
01:52
Human emotion isn't neatly ordered
and rational and easily predictable.
and rational and easily predictable.
33
100194
5110
Cảm xúc con người không hề có thứ tự
ngay ngắn, hợp lý và dễ đoán.
ngay ngắn, hợp lý và dễ đoán.
01:57
But I also know that that doesn't mean
34
105304
2407
Nhưng tôi cũng biết rằng
nó không có nghĩa là
nó không có nghĩa là
01:59
that mathematics hasn't got something
that it can offer us
that it can offer us
35
107711
3304
toán học hoàn toàn
không liên quan đến vấn đề này.
không liên quan đến vấn đề này.
02:03
because, love, as with most of life,
is full of patterns
is full of patterns
36
111015
3951
Bởi, tình yêu, như phần lớn cuộc đời,
là tập hợp các quy luật
là tập hợp các quy luật
02:06
and mathematics is, ultimately,
all about the study of patterns.
all about the study of patterns.
37
114966
4076
và toán học, suy cho cùng là
nghiên cứu về quy luật.
nghiên cứu về quy luật.
02:11
Patterns from predicting the weather
to the fluctuations in the stock market,
to the fluctuations in the stock market,
38
119042
4303
Quy luật từ dự báo thời tiết đến
biến động của thị trường chứng khoán,
biến động của thị trường chứng khoán,
02:15
to the movement of the planets
or the growth of cities.
or the growth of cities.
39
123345
3405
đến chuyển động của các hành tinh
hoặc sự phát triển của các thành phố.
hoặc sự phát triển của các thành phố.
02:18
And if we're being honest,
none of those things
none of those things
40
126750
2704
Thành thật mà nói,
trong tất cả những điều trên,
trong tất cả những điều trên,
02:21
are exactly neatly ordered
and easily predictable, either.
and easily predictable, either.
41
129454
3396
cũng không điều nào có thứ tự chặt chẽ
hoặc có thể dễ dàng dự đoán.
hoặc có thể dễ dàng dự đoán.
02:24
Because I believe that mathematics
is so powerful that it has the potential
is so powerful that it has the potential
42
132850
5027
Tôi tin rằng toán học có ảnh hưởng
rất lớn và có thể khả năng
rất lớn và có thể khả năng
02:29
to offer us a new way of looking
at almost anything.
at almost anything.
43
137877
3754
cho ta một cách nhìn
mới gần như về bất kì điều gì
mới gần như về bất kì điều gì
02:33
Even something as mysterious as love.
44
141631
3556
ngay cả những điều bí ẩn như tình yêu.
02:37
And so, to try to persuade you
45
145187
1488
Và để thuyết phục các bạn
02:38
of how totally amazing, excellent
and relevant mathematics is,
and relevant mathematics is,
46
146675
4561
rằng toán học tuyệt vời, xuất sắc
và liên quan đến thế nào,
và liên quan đến thế nào,
02:43
I want to give you my top three
mathematically verifiable tips for love.
mathematically verifiable tips for love.
47
151236
7984
tôi muốn gửi đến các bạn top 3 mẹo
tình yêu đã được toán học kiểm chứng.
tình yêu đã được toán học kiểm chứng.
Mẹo đầu tiên,
02:51
Okay, so Top Tip #1:
48
159980
1959
02:53
How to win at online dating.
49
161939
2964
Làm thế nào để nhận được
một cuộc hẹn hò trực tuyến.
một cuộc hẹn hò trực tuyến.
Trang web hẹn hò trực tuyến
yêu thích của tôi là OkCupid,
yêu thích của tôi là OkCupid,
02:58
So my favorite online dating
website is OkCupid,
website is OkCupid,
50
166323
3836
03:02
not least because it was started
by a group of mathematicians.
by a group of mathematicians.
51
170159
3415
trên hết là vì nó được sáng lập
bởi một nhóm các nhà toán học.
bởi một nhóm các nhà toán học.
03:05
Now, because they're mathematicians,
52
173574
1769
Vì là những nhà toán học,
03:07
they have been collecting data
53
175343
1740
họ đã thu thập dữ liệu
03:09
on everybody who uses their site
for almost a decade.
for almost a decade.
54
177083
2853
của những người sử dụng
trang web của mình gần một thập kỷ.
trang web của mình gần một thập kỷ.
03:11
And they've been trying
to search for patterns
to search for patterns
55
179936
2264
Và họ đã cố gắng tìm kiếm các quy luật
03:14
in the way that we talk about ourselves
56
182200
1867
về cách ta nói về bản thân,
03:16
and the way that we
interact with each other
interact with each other
57
184067
2117
cách ta giao tiếp với nhau
03:18
on an online dating website.
58
186184
1692
trên trang web hẹn hò trực tuyến
03:19
And they've come up with some
seriously interesting findings.
seriously interesting findings.
59
187876
2949
và đưa ra một số
nghiên cứu thật sự thú vị.
nghiên cứu thật sự thú vị.
03:22
But my particular favorite
60
190825
1622
Tôi đặc biệt yêu thich
03:24
is that it turns out
that on an online dating website,
that on an online dating website,
61
192447
3380
kết luận rằng trên một
trang web hẹn hò trực tuyến,
trang web hẹn hò trực tuyến,
03:27
how attractive you are
does not dictate how popular you are,
does not dictate how popular you are,
62
195827
5845
độ hấp dẫn của bạn không
nói lên được bạn được ưa thích đến đâu,
nói lên được bạn được ưa thích đến đâu,
03:33
and actually, having people
think that you're ugly
think that you're ugly
63
201679
3712
và thật ra, để mọi người nghĩ rằng
bạn xấu xí
bạn xấu xí
03:37
can work to your advantage.
64
205391
2869
lại có thể là một lợi thế.
03:40
Let me show you how this works.
65
208260
1806
Để tôi chỉ cho bạn cách làm điều này.
03:42
In a thankfully voluntary
section of OkCupid,
section of OkCupid,
66
210066
4499
Nhờ vào một mục trên OkCupid,
03:46
you are allowed to rate
how attractive you think people are
how attractive you think people are
67
214565
3000
bạn được phép chấm độ
hấp dẫn của người khác
hấp dẫn của người khác
03:49
on a scale between 1 and 5.
68
217565
2457
trên thang điểm từ 1 đến 5.
03:52
Now, if we compare this score,
the average score,
the average score,
69
220022
3340
So sánh số điểm này,
số điểm trung bình
số điểm trung bình
03:55
to how many messages a
selection of people receive,
selection of people receive,
70
223362
2854
về số lượng thư mà một số người
chọn lọc nhận được,
chọn lọc nhận được,
03:58
you can begin to get a sense
71
226216
1660
bạn có thể thấy
03:59
of how attractiveness links to popularity
on an online dating website.
on an online dating website.
72
227876
3978
liên kết giữa sự hấp dẫn và mến mộ
trên một trang web hẹn hò trực tuyến.
trên một trang web hẹn hò trực tuyến.
04:03
This is the graph that the OkCupid guys
have come up with.
have come up with.
73
231854
3323
Đây là biểu đồ mà nhân viên
của OkCupid đã vẽ ra.
của OkCupid đã vẽ ra.
04:07
And the important thing to notice
is that it's not totally true
is that it's not totally true
74
235177
3053
Nhận xét quan trọng rút ra là,
không phải
không phải
04:10
that the more attractive you are,
the more messages you get.
the more messages you get.
75
238230
2828
càng hấp dẫn,
thì bạn càng nhận được nhiều thư.
thì bạn càng nhận được nhiều thư.
04:13
But the question arises then
of what is it about people up here
of what is it about people up here
76
241058
3874
Câu hỏi đặt ra là
điều gì làm cho những người ở trên
điều gì làm cho những người ở trên
04:16
who are so much more popular
than people down here,
than people down here,
77
244932
4634
được mến mộ hơn
những người bên dưới
những người bên dưới
dù họ nhận được số điểm
bằng nhau về độ hấp dẫn?
bằng nhau về độ hấp dẫn?
04:21
even though they have the
same score of attractiveness?
same score of attractiveness?
78
249566
2604
04:24
And the reason why is that it's not just
straightforward looks that are important.
straightforward looks that are important.
79
252170
4529
Đơn giản là không chỉ
vẻ bề ngoài mới quan trọng.
vẻ bề ngoài mới quan trọng.
Để tôi minh họa số liệu
của họ với một ví dụ.
của họ với một ví dụ.
04:28
So let me try to illustrate their
findings with an example.
findings with an example.
80
256699
2778
Lấy một người như
Portia de Rossi làm ví dụ,
Portia de Rossi làm ví dụ,
04:31
So if you take someone like
Portia de Rossi, for example,
Portia de Rossi, for example,
81
259477
4130
mọi người đều đồng ý rằng
Portia de Rossi là một người phụ nữ đẹp.
Portia de Rossi là một người phụ nữ đẹp.
04:35
everybody agrees that Portia de Rossi
is a very beautiful woman.
is a very beautiful woman.
82
263607
4672
Không ai nghĩ rằng cô ấy xấu,
nhưng cô cũng không phải là 1 siêu mẫu.
nhưng cô cũng không phải là 1 siêu mẫu.
04:40
Nobody thinks that she's ugly,
but she's not a supermodel, either.
but she's not a supermodel, either.
83
268279
3661
Nếu bạn so sánh Portia de Rossi
với một người như Sarah Jessica Parker,
với một người như Sarah Jessica Parker,
04:43
If you compare Portia de Rossi
to someone like Sarah Jessica Parker,
to someone like Sarah Jessica Parker,
84
271940
4621
thì rất nhiều người, bao gồm cả tôi,
04:48
now, a lot of people,
myself included, I should say,
myself included, I should say,
85
276561
3285
04:51
think that Sarah Jessica Parker
is seriously fabulous
is seriously fabulous
86
279846
4474
sẽ nghĩ rằng Sarah Jessica Parker
thật sự tuyệt vời
thật sự tuyệt vời
04:56
and possibly one of the
most beautiful creatures
most beautiful creatures
87
284320
2670
và có khả năng là một
trong những sinh vật đẹp nhất
trong những sinh vật đẹp nhất
04:58
to have ever have walked
on the face of the Earth.
on the face of the Earth.
88
286990
2649
xuất hiện trên Trái Đất.
05:01
But some other people,
i.e., most of the Internet,
i.e., most of the Internet,
89
289639
6021
Nhưng một số người khác,
ví dụ: đa số cộng đồng mạng,
ví dụ: đa số cộng đồng mạng,
05:07
seem to think that she looks
a bit like a horse. (Laughter)
a bit like a horse. (Laughter)
90
295660
6178
nghĩ rằng cô ấy nhìn hơi giống
một con ngựa. (Tiếng cười)
một con ngựa. (Tiếng cười)
05:13
Now, I think that if you ask people
how attractive they thought
how attractive they thought
91
301838
3260
Bây giờ, tôi nghĩ rằng nếu bạn hỏi
mọi người về độ hấp dẫn
mọi người về độ hấp dẫn
05:17
Sarah Jessica Parker
or Portia de Rossi were,
or Portia de Rossi were,
92
305098
2162
của Sarah Jessica Parker hoặc
Portia de Rossi,
Portia de Rossi,
05:19
and you ask them to give
them a score between 1 and 5,
them a score between 1 and 5,
93
307260
2953
và bạn bảo họ đưa một số điểm
từ 1-5,
từ 1-5,
05:22
I reckon that they'd average out
to have roughly the same score.
to have roughly the same score.
94
310213
3005
tôi nghĩ tính trung bình,
họ sẽ có số điểm tương đối ngang nhau.
họ sẽ có số điểm tương đối ngang nhau.
05:25
But the way that people would vote
would be very different.
would be very different.
95
313218
2761
Nhưng cách mà mọi người bỏ phiếu
sẽ rất khác nhau.
sẽ rất khác nhau.
05:27
So Portia's scores would
all be clustered around the 4
all be clustered around the 4
96
315979
2543
Tất cả số điểm cho Portia sẽ ở
khoảng 4, 5 điểm
khoảng 4, 5 điểm
05:30
because everybody agrees
that she's very beautiful,
that she's very beautiful,
97
318522
2460
vì mọi người đều đồng ý rằng
cô ấy rất đẹp,
cô ấy rất đẹp,
05:32
whereas Sarah Jessica Parker
completely divides opinion.
completely divides opinion.
98
320982
2661
còn Sarah Jessica Parker sẽ
có nhiều ý kiến trái chiều.
có nhiều ý kiến trái chiều.
05:35
There'd be a huge spread in her scores.
99
323643
2424
Các số điểm cho cô ấy
sẽ tản mạn khắp nơi.
sẽ tản mạn khắp nơi.
05:38
And actually it's this spread that counts.
100
326067
2322
Chính sự tản mạn đó
đóng vai trò quan trọng,
đóng vai trò quan trọng,
05:40
It's this spread
that makes you more popular
that makes you more popular
101
328389
2476
giúp bạn nổi tiếng
05:42
on an online Internet dating website.
102
330865
2200
trên một trang web hẹn hò trực tuyến.
05:45
So what that means then
103
333065
1171
Điều đó có nghĩa là
05:46
is that if some people
think that you're attractive,
think that you're attractive,
104
334236
2499
nếu một số người nghĩ
bạn hấp dẫn,
bạn hấp dẫn,
05:48
you're actually better off
105
336735
1948
bạn sẽ có cơ hội cao hơn
05:50
having some other people
think that you're a massive minger.
think that you're a massive minger.
106
338683
5252
nếu cũng có một số khác nghĩ rằng
bạn xấu xí.
bạn xấu xí.
Thật sự tốt hơn
việc bạn là cô hàng xóm dễ thương
việc bạn là cô hàng xóm dễ thương
05:55
That's much better
than everybody just thinking
than everybody just thinking
107
343935
2238
05:58
that you're the cute girl next door.
108
346173
1731
trong mắt tất cả mọi người.
05:59
Now, I think this begins
makes a bit more sense
makes a bit more sense
109
347904
2249
Điều này bắt đầu
nghe có vẻ hợp lý
nghe có vẻ hợp lý
06:02
when you think in terms of the people
who are sending these messages.
who are sending these messages.
110
350153
3234
dựa trên khía cạnh của
những người gửi thư này.
những người gửi thư này.
06:05
So let's say that you think
somebody's attractive,
somebody's attractive,
111
353387
2351
Ví dụ bạn nghĩ một người
nào đó rất thu hút,
nào đó rất thu hút,
06:07
but you suspect that other people
won't necessarily be that interested.
won't necessarily be that interested.
112
355738
4254
và ngờ rằng những người khác
không nhất thiết cũng thích thú như vậy.
không nhất thiết cũng thích thú như vậy.
06:11
That means there's
less competition for you
less competition for you
113
359992
2551
Nghĩa là bạn
sẽ ít gặp phải sự cạnh tranh
sẽ ít gặp phải sự cạnh tranh
06:14
and it's an extra incentive
for you to get in touch.
for you to get in touch.
114
362543
2436
và nó giúp bạn có thêm động lực
để liên lạc với người đó.
để liên lạc với người đó.
06:16
Whereas compare that
to if you think somebody is attractive
to if you think somebody is attractive
115
364979
2824
So sánh điều đó với việc
một người bạn nghĩ là hấp dẫn
một người bạn nghĩ là hấp dẫn
06:19
but you suspect that everybody
is going to think they're attractive.
is going to think they're attractive.
116
367803
3257
nhưng ngờ rằng mọi người
cũng nghĩ như vậy.
cũng nghĩ như vậy.
06:23
Well, why would you bother
humiliating yourself, let's be honest?
humiliating yourself, let's be honest?
117
371060
3564
Thành thật mà nói, tại sao chúng ta
phải khổ sở tự làm bẽ mặt chính mình?
phải khổ sở tự làm bẽ mặt chính mình?
06:26
Here's where the really
interesting part comes.
interesting part comes.
118
374628
2276
Và đây là phần thú vị.
06:28
Because when people choose the pictures
that they use on an online dating website,
that they use on an online dating website,
119
376904
4474
Khi chọn hình ảnh để
sử dụng trên trang web hẹn hò trực tuyến,
sử dụng trên trang web hẹn hò trực tuyến,
06:33
they often try to minimize the things
120
381378
2292
mọi người thường sẽ giảm thiểu những thứ
06:35
that they think some people
will find unattractive.
will find unattractive.
121
383670
3490
mà họ nghĩ người khác
xem là kém hấp dẫn.
xem là kém hấp dẫn.
06:39
The classic example is people
who are, perhaps, a little bit overweight
who are, perhaps, a little bit overweight
122
387160
4297
Ví dụ điển hình là những người
có thể là hơi bị thừa cân một chút
có thể là hơi bị thừa cân một chút
06:43
deliberately choosing
a very cropped photo,
a very cropped photo,
123
391457
3464
cố tình chọn một tấm hình
đã được cắt xén,
đã được cắt xén,
06:46
or bald men, for example,
124
394921
1757
hay những người
đàn ông bị hói
đàn ông bị hói
06:48
deliberately choosing pictures
where they're wearing hats.
where they're wearing hats.
125
396678
2799
cố tình chọn những tấm hình đội nón.
06:51
But actually this is the opposite
of what you should do
of what you should do
126
399477
2665
Nhưng thật ra, bạn nên làm
điều ngược lại
điều ngược lại
06:54
if you want to be successful.
127
402142
1394
nếu muốn thành công.
06:55
You should really, instead, play up to
whatever it is that makes you different,
whatever it is that makes you different,
128
403536
4811
Bạn nên tận dụng
những điều làm bạn khác biệt,
những điều làm bạn khác biệt,
07:00
even if you think that some people
will find it unattractive.
will find it unattractive.
129
408356
3944
dù bạn nghĩ một số người
sẽ thấy điều đó kém hấp dẫn.
sẽ thấy điều đó kém hấp dẫn.
07:04
Because the people who fancy you
are just going to fancy you anyway,
are just going to fancy you anyway,
130
412300
3244
Vì những người ưa thích bạn
đằng nào cũng ưa thích bạn,
đằng nào cũng ưa thích bạn,
07:07
and the unimportant losers who don't,
well, they only play up to your advantage.
well, they only play up to your advantage.
131
415544
4941
và những người không ưa thích bạn,
cũng chẳng giúp bạn có thêm lợi thế.
cũng chẳng giúp bạn có thêm lợi thế.
07:12
Okay, Top Tip #2:
How to pick the perfect partner.
How to pick the perfect partner.
132
420497
2400
Vậy mẹo thứ 2, làm thế nào
chọn được đối tác hoàn hảo?
chọn được đối tác hoàn hảo?
07:14
So let's imagine then
that you're a roaring success
that you're a roaring success
133
422897
2727
Hãy tưởng tượng
bạn thành công vang dội
bạn thành công vang dội
07:17
on the dating scene.
134
425624
1468
trong việc hẹn hò.
07:19
But the question arises
of how do you then convert that success
of how do you then convert that success
135
427092
4303
Nhưng câu hỏi đặt ra là làm sao
chuyển đổi thành công đó
chuyển đổi thành công đó
07:23
into longer-term happiness
and in particular,
and in particular,
136
431395
3784
thành hạnh phúc lâu dài
và nhất là,
và nhất là,
07:27
how do you decide
when is the right time to settle down?
when is the right time to settle down?
137
435186
4251
làm sao quyết định được
thời điểm thích hợp để lập gia đình?
thời điểm thích hợp để lập gia đình?
07:31
Now generally,
it's not advisable to just cash in
it's not advisable to just cash in
138
439437
2832
Nhìn chung, chúng ta
không nên bỏ tiền
không nên bỏ tiền
07:34
and marry the first person
who comes along
who comes along
139
442269
2023
cưới người đầu tiên
07:36
and shows you any interest at all.
140
444292
2213
mà không hề có
một chút hứng thú nào với mình.
một chút hứng thú nào với mình.
07:38
But, equally, you don't really
want to leave it too long
want to leave it too long
141
446505
3154
Nhưng đồng thời, bạn cũng
không muốn để nó quá lâu
không muốn để nó quá lâu
07:41
if you want to maximize your
chance of long-term happiness.
chance of long-term happiness.
142
449659
3002
nếu muốn tối đa hóa khả năng
tìm được hạnh phúc lâu dài.
tìm được hạnh phúc lâu dài.
07:44
As my favorite author,
Jane Austen, puts it,
Jane Austen, puts it,
143
452661
3182
Như nhà văn yêu thích của tôi,
Jane Austen nói:
Jane Austen nói:
07:47
"An unmarried woman of seven and twenty
144
455843
2218
"Một người phụ nữ chưa có
gia đình ở tuổi 27
gia đình ở tuổi 27
07:50
can never hope to feel or
inspire affection again."
inspire affection again."
145
458061
3665
không bao giờ có thể hy vọng cảm nhận
hay truyền cảm hứng tình yêu lần nữa.
hay truyền cảm hứng tình yêu lần nữa.
07:53
(Laughter)
146
461726
1992
(Tiếng cười)
07:55
Thanks a lot, Jane.
What do you know about love?
What do you know about love?
147
463718
3554
Cám ơn Jane rất nhiều.
Cô biết gì về tình yêu chứ?
Cô biết gì về tình yêu chứ?
07:59
So the question is then,
148
467836
1555
Vậy thì, câu hỏi đặt ra là,
08:01
how do you know when
is the right time to settle down
is the right time to settle down
149
469391
2605
làm sao để biết thời điểm
thích hợp để lập gia đình
thích hợp để lập gia đình
08:03
given all the people
that you can date in your lifetime?
that you can date in your lifetime?
150
471996
2679
dựa trên tất cả những người bạn
có thể hẹn hò trong đời?
có thể hẹn hò trong đời?
08:06
Thankfully, there's a rather delicious bit
of mathematics that we can use
of mathematics that we can use
151
474675
3675
May thay, có một phần thú vị
trong toán mà ta có thể áp dụng,
trong toán mà ta có thể áp dụng,
08:10
to help us out here, called
optimal stopping theory.
optimal stopping theory.
152
478350
2524
gọi là thuyết dừng tối ưu.
08:12
So let's imagine then,
153
480874
1900
Hãy tưởng tượng,
08:14
that you start dating when you're 15
154
482774
2270
bạn bắt đầu hẹn hò ở tuổi 15
08:17
and ideally, you'd like to be married
by the time that you're 35.
by the time that you're 35.
155
485044
4084
và lý tưởng là kết hôn
trước khi bước sang tổi 35.
trước khi bước sang tổi 35.
08:21
And there's a number of people
156
489128
1540
Có một số người
08:22
that you could potentially
date across your lifetime,
date across your lifetime,
157
490668
2486
bạn có khả năng hẹn hò
xuyên suốt cuộc đời,
xuyên suốt cuộc đời,
08:25
and they'll be at varying
levels of goodness.
levels of goodness.
158
493154
2154
và mức độ tốt lành của họ
sẽ khác nhau.
sẽ khác nhau.
08:27
Now the rules are that once
you cash in and get married,
you cash in and get married,
159
495308
2891
Quy tắc là một khi đã
bỏ tiền ra kết hôn,
bỏ tiền ra kết hôn,
08:30
you can't look ahead to see
what you could have had,
what you could have had,
160
498199
2703
bạn không thể nhìn về tương lai
để thấy những gì bạn có thể đã có
để thấy những gì bạn có thể đã có
08:32
and equally, you can't go back
and change your mind.
and change your mind.
161
500902
2610
và tương tự, bạn không thể
quay lại và đổi ý.
quay lại và đổi ý.
08:35
In my experience at least,
162
503512
1570
Ít nhất là theo kinh nghiệm của tôi.
08:37
I find that typically people don't
much like being recalled
much like being recalled
163
505082
2822
Tôi thấy rằng thông thường
mọi người không thích gợi nhớ
mọi người không thích gợi nhớ
08:39
years after being passed up
for somebody else, or that's just me.
for somebody else, or that's just me.
164
507904
5416
về quá khứ sau khi đã đến với người khác,
hoặc đó chỉ là tôi nghĩ thế.
hoặc đó chỉ là tôi nghĩ thế.
08:45
So the math says then
that what you should do
that what you should do
165
513320
3207
Thế nên, toán học nói là
08:48
in the first 37 percent
of your dating window,
of your dating window,
166
516527
3031
trong 37% cơ hội hẹn hò đầu tiên,
08:51
you should just reject everybody
as serious marriage potential.
as serious marriage potential.
167
519558
4441
bạn không nên coi bất cứ ai là
tiềm năng cho hôn nhân nghiêm túc.
tiềm năng cho hôn nhân nghiêm túc.
08:55
(Laughter)
168
523999
1514
(Tiếng cười)
08:57
And then, you should pick the
next person that comes along
next person that comes along
169
525513
3806
Và rồi, bạn nên chọn người tiếp theo
09:01
that is better than everybody
that you've seen before.
that you've seen before.
170
529319
2835
là một người tốt hơn tất cả
những người bạn đã gặp trước đó.
những người bạn đã gặp trước đó.
09:04
So here's the example.
171
532154
1322
Sau đây là một ví dụ:
09:05
Now if you do this, it can be
mathematically proven, in fact,
mathematically proven, in fact,
172
533476
2832
Nếu làm như thế, thực tế
toán học có thể chứng minh
toán học có thể chứng minh
09:08
that this is the best possible way
173
536308
2667
rằng đây là cách tốt nhất có thể
09:10
of maximizing your chances
of finding the perfect partner.
of finding the perfect partner.
174
538975
4462
để tối đa hóa khả năng tìm được
đối tượng hoàn hảo.
đối tượng hoàn hảo.
09:15
Now unfortunately, I have to tell you that
this method does come with some risks.
this method does come with some risks.
175
543437
4472
Nhưng tôi phải nói với các bạn rằng,
cách thức đi kèm với một số rủi ro.
cách thức đi kèm với một số rủi ro.
09:20
For instance, imagine if
your perfect partner appeared
your perfect partner appeared
176
548382
4690
Ví dụ khi đối tượng hoàn hảo
của bạn xuất hiện
của bạn xuất hiện
09:25
during your first 37 percent.
177
553072
3154
trong 37% cuộc hẹn hò đầu tiên.
09:28
Now, unfortunately,
you'd have to reject them.
you'd have to reject them.
178
556226
2713
Thật không may là
bạn sẽ phải từ chối họ.
bạn sẽ phải từ chối họ.
09:30
(Laughter)
179
558939
2713
(Tiếng cười)
09:33
Now, if you're following the maths,
180
561652
2345
Bây giờ, nếu bạn đi theo bước toán này,
09:35
I'm afraid no one else comes along
181
563997
1666
tôi sợ rằng không ai sau đó
09:37
that's better than anyone
you've seen before,
you've seen before,
182
565663
2127
sẽ tốt hơn những người bạn
đã gặp từ trước,
đã gặp từ trước,
09:39
so you have to go on
rejecting everyone and die alone.
rejecting everyone and die alone.
183
567790
4303
vậy nên, bạn sẽ phải từ chối
tất cả mọi người và sống chết một mình.
tất cả mọi người và sống chết một mình.
09:44
(Laughter)
184
572093
1683
(tiếng cười)
Có thể là được mèo vây quanh
và rỉa nốt những gì còn lại.
và rỉa nốt những gì còn lại.
09:46
Probably surrounded by cats
nibbling at your remains.
nibbling at your remains.
185
574736
4881
09:51
Okay, another risk is,
let's imagine, instead,
let's imagine, instead,
186
579617
3805
Một rủi ro khác nữa là,
09:55
that the first people that you dated
in your first 37 percent
in your first 37 percent
187
583422
3245
những người đầu tiên bạn hẹn hò
trong khoảng 37% đầu tiên,
trong khoảng 37% đầu tiên,
09:58
are just incredibly dull,
boring, terrible people.
boring, terrible people.
188
586667
3840
cực kì chậm chạp, nhàm chán và tệ bạc.
10:02
Now, that's okay, because
you're in your rejection phase,
you're in your rejection phase,
189
590507
2725
Không sao cả, vì đang ở
giai đoạn từ chối,
giai đoạn từ chối,
10:05
so thats fine,
you can reject them.
you can reject them.
190
593232
1841
vậy nên bạn có thể từ chối họ.
10:07
But then imagine, the next
person to come along
person to come along
191
595073
3468
Những hãy tưởng tượng rằng
người tiếp theo
người tiếp theo
10:10
is just marginally less boring,
dull and terrible
dull and terrible
192
598541
4338
chỉ bớt nhàm chán, chậm chạp
và tệ bạc hơn một chút
và tệ bạc hơn một chút
10:14
than everybody that you've seen before.
193
602879
1882
so với những người trước đó.
10:16
Now, if you are following the maths,
I'm afraid you have to marry them
I'm afraid you have to marry them
194
604761
4202
Vậy thì, nếu đi theo bài toán này,
tôi sợ rằng bạn sẽ phải cưới họ
tôi sợ rằng bạn sẽ phải cưới họ
10:20
and end up in a relationship
which is, frankly, suboptimal.
which is, frankly, suboptimal.
195
608963
3413
và có một mối quan hệ, thẳng thắn
mà nói là không tối ưu.
mà nói là không tối ưu.
10:24
Sorry about that.
196
612376
1083
Xin lỗi nhé.
10:25
But I do think that there's
an opportunity here
an opportunity here
197
613459
2200
Nhưng tôi nghĩ rằng có một
cơ hội ở đây
cơ hội ở đây
10:27
for Hallmark to cash in on
and really cater for this market.
and really cater for this market.
198
615659
3150
để Hallmark có thể bỏ tiền
và đầu tư.
và đầu tư.
10:30
A Valentine's Day card like this.
(Laughter)
(Laughter)
199
618809
2090
Một tấm thiệp Valentine như thế này
(Tiếng cười)
(Tiếng cười)
10:32
"My darling husband, you
are marginally less terrible
are marginally less terrible
200
620899
4025
"Chồng yêu quý của em,
anh đỡ hơn
anh đỡ hơn
10:36
than the first 37 percent
of people I dated."
of people I dated."
201
624924
3045
so với 37% những người đầu tiên
mà em từng hẹn hò."
mà em từng hẹn hò."
10:39
It's actually more romantic
than I normally manage.
than I normally manage.
202
627969
5487
Nó thật ra lãng mạn hơn rất nhiều
so với những gì tôi thường làm được.
so với những gì tôi thường làm được.
10:45
Okay, so this method doesn't give
you a 100 percent success rate,
you a 100 percent success rate,
203
633456
4682
Thế nên, công thức này không cho bạn
100% khả năng thành công,
100% khả năng thành công,
10:50
but there's no other possible
strategy that can do any better.
strategy that can do any better.
204
638138
3303
nhưng không có chiến lược nào
có thể làm tốt hơn.
có thể làm tốt hơn.
10:53
And actually, in the wild,
there are certain types
there are certain types
205
641441
2663
Và thật ra, trong thế giới hoang dã,
một số loài cá
một số loài cá
10:56
of fish which follow and
employ this exact strategy.
employ this exact strategy.
206
644104
3713
đã làm theo chiến lược này.
10:59
So they reject every possible
suitor that turns up
suitor that turns up
207
647817
2639
Chúng từ chối mọi lời cầu hôn đến
11:02
in the first 37 percent
of the mating season,
of the mating season,
208
650456
2957
trong khoảng 37% đầu tiên trong
mùa giao phối,
mùa giao phối,
11:05
and then they pick the next fish
that comes along after that window
that comes along after that window
209
653413
3531
và chọn con cá đến sau
khoảng 37% đó,
khoảng 37% đó,
11:08
that's, I don't know, bigger and burlier
210
656944
2056
tôi không biết nữa,
lớn hơn, vạm vỡ hơn,
lớn hơn, vạm vỡ hơn,
11:11
than all of the fish
that they've seen before.
that they've seen before.
211
659000
2518
những con chúng gặp trước đó.
11:13
I also think that subconsciously,
humans, we do sort of do this anyway.
humans, we do sort of do this anyway.
212
661518
4678
Tôi cũng nghĩ rằng trong tiềm thức,
chúng ta đằng nào cũng làm điều này.
chúng ta đằng nào cũng làm điều này.
11:18
We give ourselves a little bit of time
to play the field,
to play the field,
213
666196
3417
Chúng ta cho bản thân
một ít thời gian để chơi bời,
một ít thời gian để chơi bời,
11:21
get a feel for the marketplace
or whatever when we're young.
or whatever when we're young.
214
669613
3502
để cảm nhận thị trường hoặc
bất kì thứ gì khi còn trẻ.
bất kì thứ gì khi còn trẻ.
11:25
And then we only start looking seriously
at potential marriage candidates
at potential marriage candidates
215
673115
4908
Và chỉ bắt đầu nghiêm túc
tìm kiếm ứng viên có tiềm năng hôn nhân
tìm kiếm ứng viên có tiềm năng hôn nhân
11:30
once we hit our mid-to-late 20s.
216
678023
1890
khi qua giữa hoặc cuối tuổi 20.
11:31
I think this is conclusive proof,
if ever it were needed,
if ever it were needed,
217
679913
2803
Tôi nghĩ đây là một bằng chứng quả quyết,
nếu cần,
nếu cần,
11:34
that everybody's brains are prewired
to be just a little bit mathematical.
to be just a little bit mathematical.
218
682716
4506
rằng bộ não mỗi người đã được
kết nối để luôn có một chút tính toán.
kết nối để luôn có một chút tính toán.
Đó là mẹo thứ 2.
11:39
Okay, so that was Top Tip #2.
219
687616
1861
11:41
Now, Top Tip #3: How to avoid divorce.
220
689477
3253
Giờ là mẹo thứ 3: làm thế nào
để tránh việc li hôn.
để tránh việc li hôn.
11:44
Okay, so let's imagine then
that you picked your perfect partner
that you picked your perfect partner
221
692730
3138
Hãy tưởng tượng bạn
đã chọn được đối tượng hoàn hảo
đã chọn được đối tượng hoàn hảo
11:47
and you're settling into
a lifelong relationship with them.
a lifelong relationship with them.
222
695868
4777
và quyết định lập gia đình,
thiết lập mối quan hệ lâu dài với họ.
thiết lập mối quan hệ lâu dài với họ.
11:52
Now, I like to think that everybody
would ideally like to avoid divorce,
would ideally like to avoid divorce,
223
700645
4074
Tôi thích nghĩ rằng mọi người
thường muốn tránh việc li hôn,
thường muốn tránh việc li hôn,
11:56
apart from, I don't know,
Piers Morgan's wife, maybe?
Piers Morgan's wife, maybe?
224
704719
4366
ngoại trừ những người, tôi không biết nữa,
có thể là vợ của Piers Morgan?
có thể là vợ của Piers Morgan?
Nhưng điều đáng buồn
trong đời sống hiện đại
trong đời sống hiện đại
12:02
But it's a sad fact of modern life
225
710185
2290
12:04
that 1 in 2 marriages in the
States ends in divorce,
States ends in divorce,
226
712475
3809
là cứ 1 trong 2 cuộc hôn nhân ở
Mỹ sẽ kết thúc bằng việc li hôn,
Mỹ sẽ kết thúc bằng việc li hôn,
12:08
with the rest of the world
not being far behind.
not being far behind.
227
716284
3301
không khác mấy với các nước khác.
12:11
Now, you can be forgiven, perhaps
228
719585
2099
Bạn có thể được tha thứ
12:13
for thinking that the arguments
that precede a marital breakup
that precede a marital breakup
229
721684
3660
khi nghĩ rằng các cuộc cãi nhau
trước thềm li hôn
trước thềm li hôn
12:17
are not an ideal candidate
for mathematical investigation.
for mathematical investigation.
230
725344
3533
không phải là một đối tượng
lý tưởng trong nghiên cứu toán học.
lý tưởng trong nghiên cứu toán học.
12:20
For one thing, it's very hard to know
231
728877
1900
Một điều là, rất khó để biết rằng
12:22
what you should be measuring
or what you should be quantifying.
or what you should be quantifying.
232
730777
3057
nên tính tóan điều gì
hay nên định lượng điều gì.
hay nên định lượng điều gì.
12:25
But this didn't stop a psychologist,
John Gottman, who did exactly that.
John Gottman, who did exactly that.
233
733834
6573
Nhưng nó không hề ngăn cản nhà
tâm lý học John Gottman làm điều này.
tâm lý học John Gottman làm điều này.
12:32
Gottman observed hundreds of couples
having a conversation
having a conversation
234
740407
5195
Gottman quan sát hàng trăm cặp đôi
đối thoại với nhau
đối thoại với nhau
12:37
and recorded, well,
everything you can think of.
everything you can think of.
235
745602
2462
và ghi chép tất cả những gì
bạn có thể nghĩ ra.
bạn có thể nghĩ ra.
12:40
So he recorded what was said
in the conversation,
in the conversation,
236
748064
2487
Ông ấy thu âm những đoạn hội thoại,
12:42
he recorded their skin conductivity,
237
750551
2063
ghi lại độ dẫn điện
của da họ,
của da họ,
12:44
he recorded their facial expressions,
238
752614
1920
ghi lại biểu cảm
trên gương mặt họ,
trên gương mặt họ,
12:46
their heart rates, their blood pressure,
239
754534
2340
nhịp tim, huyết áp,
12:48
basically everything apart from whether
or not the wife was actually always right,
or not the wife was actually always right,
240
756874
6450
đơn giản là, mọi thứ trừ việc
người vợ có luôn đúng hay không,
người vợ có luôn đúng hay không,
12:55
which incidentally she totally is.
241
763324
3024
tình cờ rằng cô ấy
thật sự đúng.
thật sự đúng.
12:58
But what Gottman and his team found
242
766348
2920
Nhưng điều mà Gottman và
đội ngũ tìm thấy
đội ngũ tìm thấy
13:01
was that one of the
most important predictors
most important predictors
243
769268
2504
là một trong những yếu tố
dự báo quan trọng nhất
dự báo quan trọng nhất
13:03
for whether or not a couple
is going to get divorced
is going to get divorced
244
771772
2150
về việc một cặp đôi
có sẽ li hôn hay không,
có sẽ li hôn hay không,
13:05
was how positive or negative each
partner was being in the conversation.
partner was being in the conversation.
245
773922
5100
đó là việc mỗi người tiêu cực hoặc
tích cực đến đâu trong đoạn hội thoại.
tích cực đến đâu trong đoạn hội thoại.
13:11
Now, couples that were very low-risk
246
779022
2612
Các cặp đôi có
rủi ro thấp
rủi ro thấp
13:13
scored a lot more positive points
on Gottman's scale than negative.
on Gottman's scale than negative.
247
781634
4227
sẽ số điểm tích cực nhiều hơn
tiêu cực, dựa trên thang điểm của Gottman.
tiêu cực, dựa trên thang điểm của Gottman.
13:17
Whereas bad relationships,
248
785861
2140
Trong khi các mối quan hệ xấu,
13:20
by which I mean, probably
going to get divorced,
going to get divorced,
249
788001
2792
ý tôi là có lẽ sẽ li hôn,
13:22
they found themselves getting
into a spiral of negativity.
into a spiral of negativity.
250
790793
4612
thấy bản thân rơi vào
vòng xoáy tiêu cực.
vòng xoáy tiêu cực.
13:27
Now just by using these very simple ideas,
251
795405
2353
Sử dụng những ý tưởng đơn giản,
13:29
Gottman and his group were able to predict
252
797758
2502
Gottman và đội ngũ của mình
đã có thể dự báo
đã có thể dự báo
13:32
whether a given couple
was going to get divorced
was going to get divorced
253
800260
2843
liệu một cặp đôi có li hôn
13:35
with a 90 percent accuracy.
254
803103
2655
với độ chính xác là 90%.
13:37
But it wasn't until he teamed up
with a mathematician, James Murray,
with a mathematician, James Murray,
255
805758
3394
Nhưng phải đến khi
kết hợp với nhà toán học James Murray,
kết hợp với nhà toán học James Murray,
13:41
that they really started to understand
256
809152
2139
họ mới bắt đầu hiểu được
13:43
what causes these negativity spirals
and how they occur.
and how they occur.
257
811291
4310
điều gì tạo nên những vòng xoáy tiêu cực
và chúng xuất hiện như thế nào.
và chúng xuất hiện như thế nào.
13:47
And the results that they found
258
815601
1707
Kết quả mà họ tìm thấy
13:49
I think are just incredibly
impressively simple and interesting.
impressively simple and interesting.
259
817308
4359
đơn giản một cách ấn tượng và thú vị.
13:53
So these equations, they predict how
the wife or husband is going to respond
the wife or husband is going to respond
260
821667
4338
Với phương trình này, họ dự đoán người vợ
hoặc người chồng sẽ phản ứng ra sao
hoặc người chồng sẽ phản ứng ra sao
13:58
in their next turn of the conversation,
261
826005
1966
khi đến lượt hội thoại của mình,
13:59
how positive or negative
they're going to be.
they're going to be.
262
827971
2128
họ sẽ tích cực hay tiêu cực đến đâu.
14:02
And these equations, they depend on
263
830099
1797
Những phương trình này tùy thuộc vào
14:03
the mood of the person
when they're on their own,
when they're on their own,
264
831896
2346
tâm trạng của một người khi một mình,
14:06
the mood of the person when
they're with their partner,
they're with their partner,
265
834242
2614
tâm trạng của một người khi ngồi với
bạn đời của mình,
bạn đời của mình,
14:08
but most importantly, they depend on
266
836856
1989
quan trọng nhất là, ảnh hưởng lẫn nhau
14:10
how much the husband and wife
influence one another.
influence one another.
267
838845
2979
giữa người chồng và người vợ.
14:13
Now, I think it's important
to point out at this stage,
to point out at this stage,
268
841824
2708
Điều quan trọng
cần được chỉ ra là
cần được chỉ ra là
14:16
that these exact equations
have also been shown
have also been shown
269
844532
3320
những phương trình này
cũng cho thấy
cũng cho thấy
14:19
to be perfectly able at describing
270
847852
2646
khả năng mô tả
14:22
what happens between two
countries in an arms race.
countries in an arms race.
271
850498
3758
chuyện gì sẽ xảy ra giữa 2 đất nước
trong một cuộc chạy đua vũ trang.
trong một cuộc chạy đua vũ trang.
14:26
(Laughter)
272
854256
2138
(Tiếng cười)
Thế nên, một cặp vợ chồng
bị xoáy vào tiêu cực
bị xoáy vào tiêu cực
14:30
So that -- an arguing couple
spiraling into negativity
spiraling into negativity
273
858194
3711
14:33
and teetering on the brink of divorce --
274
861905
1914
và loạng choạng trên bờ vực li hôn --
14:35
is actually mathematically equivalent to
the beginning of a nuclear war.
the beginning of a nuclear war.
275
863819
4288
trong toán học, nó ngang ngửa với
bắt đầu một cuộc chiến tranh hạt nhân.
bắt đầu một cuộc chiến tranh hạt nhân.
14:40
(Laughter)
276
868107
2499
(Tiếng cười)
14:42
But the really important term
in this equation
in this equation
277
870606
2553
Nhưng điều thật sự quan trọng
trong phương trình này
trong phương trình này
14:45
is the influence that people
have on one another,
have on one another,
278
873159
2718
là sự ảnh hưởng lẫn nhau giữa mọi người,
14:47
and in particular, something called
the negativity threshold.
the negativity threshold.
279
875877
3023
và đặc biệt, thứ
gọi là ngưỡng tiêu cực,
gọi là ngưỡng tiêu cực,
14:50
Now, the negativity threshold,
280
878900
1679
Bây giờ, bạn có thể xem
14:52
you can think of as
how annoying the husband can be
how annoying the husband can be
281
880579
4493
ngưỡng tiêu cực giống như
khả năng gây phiền toái của người chồng
khả năng gây phiền toái của người chồng
14:57
before the wife starts to get
really pissed off, and vice versa.
really pissed off, and vice versa.
282
885072
4182
trước khi người vợ bắt đầu
nổi giận, và ngược lại.
nổi giận, và ngược lại.
15:01
Now, I always thought that good marriages
were about compromise and understanding
were about compromise and understanding
283
889254
5154
Tôi luôn nghĩ rằng hôn nhân tốt đẹp
là sự thỏa hiệp và sự thấu hiểu
là sự thỏa hiệp và sự thấu hiểu
15:06
and allowing the person to
have the space to be themselves.
have the space to be themselves.
284
894408
2853
và cho phép đối phương có
không gian riêng của mình.
không gian riêng của mình.
15:09
So I would have thought that perhaps
the most successful relationships
the most successful relationships
285
897261
3297
Thế nên, tôi nghĩ rằng
các mối quan hệ tốt đẹp nhất
các mối quan hệ tốt đẹp nhất
15:12
were ones where there was
a really high negativity threshold.
a really high negativity threshold.
286
900558
3466
là những mối quan hệ có
ngưỡng tiêu cực rất cao.
ngưỡng tiêu cực rất cao.
15:16
Where couples let things go
287
904024
1668
Khi mà các cặp đôi bỏ qua cho nhau
15:17
and only brought things up if
they really were a big deal.
they really were a big deal.
288
905692
2795
và chỉ nói về chúng nếu
thật sự nghiêm trọng.
thật sự nghiêm trọng.
15:20
But actually, the mathematics
and subsequent findings by the team
and subsequent findings by the team
289
908487
3536
Trên thực tế, toán học
và những kết quả sau đó
và những kết quả sau đó
15:24
have shown the exact opposite is true.
290
912023
3295
đã chỉ ra điều hoàn toàn ngược lại.
15:27
The best couples,
or the most successful couples,
or the most successful couples,
291
915318
2389
Các cặp đôi hoàn hảo nhất
hoặc các cặp đôi tuyệt nhất
hoặc các cặp đôi tuyệt nhất
15:29
are the ones with a really low
negativity threshold.
negativity threshold.
292
917707
3812
là những cặp đôi có ngưỡng
tiêu cực cực kì thấp.
tiêu cực cực kì thấp.
15:33
These are the couples that don't
let anything go unnoticed
let anything go unnoticed
293
921519
3859
Đây là những cặp đôi
chú ý tất cả mọi thứ
chú ý tất cả mọi thứ
15:37
and allow each other
some room to complain.
some room to complain.
294
925378
3021
và cho phép đối phương
được phàn nàn ở một mức độ nào đó.
được phàn nàn ở một mức độ nào đó.
15:40
These are the couples that are continually
trying to repair their own relationship,
trying to repair their own relationship,
295
928399
5334
Đây là những cặp đôi luôn tìm cách
phát triển mối quan hệ của chính mình,
phát triển mối quan hệ của chính mình,
15:45
that have a much more positive
outlook on their marriage.
outlook on their marriage.
296
933733
2685
giúp họ có cái nhìn
tích cực hơn về hôn nhân.
tích cực hơn về hôn nhân.
15:48
Couples that don't let things go
297
936418
2098
Các cặp đôi không bỏ qua mọi chuyện
15:50
and couples that don't let trivial things
end up being a really big deal.
end up being a really big deal.
298
938516
5910
và không để những điều
tầm thường trở nên nghiêm trọng.
tầm thường trở nên nghiêm trọng.
15:56
Now of course, it takes bit more than
just a low negativity threshold
just a low negativity threshold
299
944426
5597
Dĩ nhiên, để có được một
mối quan hệ tốt đẹp, đòi hỏi
mối quan hệ tốt đẹp, đòi hỏi
16:02
and not compromising to
have a successful relationship.
have a successful relationship.
300
950023
4139
nhiều hơn một ngưỡng tiêu cực thấp
và sự không thỏa hiệp.
và sự không thỏa hiệp.
16:06
But I think that it's quite interesting
301
954162
2488
Tôi nghĩ rất thú vị
16:08
to know that there is really
mathematical evidence
mathematical evidence
302
956650
2403
khi biết là
thật sự có bằng chứng toán học
thật sự có bằng chứng toán học
16:11
to say that you should never
let the sun go down on your anger.
let the sun go down on your anger.
303
959053
3427
nói rằng đừng đi ngủ
trong tức giận.
trong tức giận.
16:14
So those are my top three tips
304
962480
1708
Và đó là top 3 mẹo của tôi
16:16
of how maths can help you
with love and relationships.
with love and relationships.
305
964188
3195
về cách toán học có thể giúp
bạn trong tình yêu và các mối quan hệ.
bạn trong tình yêu và các mối quan hệ.
16:19
But I hope
that aside from their use as tips,
that aside from their use as tips,
306
967383
2443
Hy vọng rằng ngoài việc
được dùng như những lời khuyên,
được dùng như những lời khuyên,
16:21
they also give you a little bit of insight
into the power of mathematics.
into the power of mathematics.
307
969826
4102
chúng cũng cho các bạn cái nhìn
sơ bộ về sức mạnh của toán học.
sơ bộ về sức mạnh của toán học.
16:25
Because for me, equations
and symbols aren't just a thing.
and symbols aren't just a thing.
308
973928
4365
Vì với tôi, các phương trình và
ký hiệu không chỉ là "điều gì đó".
ký hiệu không chỉ là "điều gì đó".
16:30
They're a voice that speaks out
about the incredible richness of nature
about the incredible richness of nature
309
978293
4826
Chúng là tiếng nói kể về
về sự phong phú lạ thường của thiên nhiên
về sự phong phú lạ thường của thiên nhiên
16:35
and the startling simplicity
310
983119
1810
và sự đơn giản đáng ngạc nhiên
16:36
in the patterns that twist and turn
and warp and evolve all around us,
and warp and evolve all around us,
311
984929
4455
của các quy luật quanh co khúc khuỷu
quanh ta,
quanh ta,
từ việc xã hội vận hành thế nào
cho đến ta hành xử ra sao.
cho đến ta hành xử ra sao.
16:41
from how the world works to how we behave.
312
989384
2803
16:44
So I hope that perhaps,
for just a couple of you,
for just a couple of you,
313
992187
2298
Tôi hy vọng rằng,
với một vài bạn,
với một vài bạn,
16:46
a little bit of insight into
the mathematics of love
the mathematics of love
314
994485
2441
một chút cái nhìn sơ bộ
về toán học tình yêu
về toán học tình yêu
16:48
can persuade you to have
a little bit more love for mathematics.
a little bit more love for mathematics.
315
996926
3208
có thể thuyết phục các bạn
có thêm chút tình yêu vào toán học
có thêm chút tình yêu vào toán học
16:52
Thank you.
316
1000134
1387
Xin cám ơn.
16:53
(Applause)
317
1001521
2294
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Hannah Fry - Complexity theoristHannah Fry researches the trends in our civilization and ways we can forecast its future.
Why you should listen
Hannah Fry completed her PhD in fluid dynamics in early 2011 with an emphasis on how liquid droplets move. Then, after working as an aerodynamicist in the motorsport industry, she began work on an interdisciplinary project in complexity sciences at University College London. Hannah’s current research focusses on discovering new connections between mathematically described systems and human interaction at the largest scale.
Fry is the author of the TED Book, The Mathematics of Love: Patterns, Proofs, and the Search for the Ultimate Equation.
Hannah Fry | Speaker | TED.com