TEDxEdmonton
Cameron Herold: Let's raise kids to be entrepreneurs
Cameron Herold: Hãy nuôi dưỡng trẻ em trở thành các nhà kinh doanh.
Filmed:
Readability: 3
1,828,843 views
Chán đến lớp, lưu ban, xung khắc với bạn học: Đứa trẻ ngỗ nghịch này có thể là 1 nhà kinh doanh, Cameron Herold cho biết. Tại TEDxEdmonton, anh đưa ra giải pháp cho phụ huynh và nhà trường giúp phát triển tài năng kinh doanh cho trẻ em và người lớn.
Cameron Herold - Entrepreneur
An entrepreneur since childhood, Cameron Herold wants parents and teachers to recognize -- and foster -- entrepreneurial talent in kids. Full bio
An entrepreneur since childhood, Cameron Herold wants parents and teachers to recognize -- and foster -- entrepreneurial talent in kids. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I would be willing to bet that I'm the dumbest guy in the room
0
1000
3000
Tôi dám cược tôi là kẻ đần nhất trong phòng này
00:19
because I couldn't get through school. I struggled with school.
1
4000
2000
vì tôi không học giỏi, tôi phải vật lộn với trường lớp.
00:21
But what I knew at a very early age
2
6000
2000
Nhưng điều mà tôi biết rõ từ khi còn nhỏ
00:23
was that I loved money and I loved business
3
8000
2000
là tôi yêu thích tiền và việc kinh doanh
00:25
and I loved this entrepreneurial thing,
4
10000
2000
cùng với những thứ liên quan đến nó.
00:27
and I was raised to be an entrepreneur,
5
12000
2000
Và tôi đã được nuôi dưỡng thành 1 nhà kinh doanh.
00:29
and what I've been really passionate about ever since --
6
14000
2000
Và điều mà tôi thực sự đam mê kể từ khi --
00:31
and I've never spoken about this ever, until now --
7
16000
3000
và tôi chưa bao giờ kể về điều đó, cho đến bây giờ --
00:34
so this is the first time anyone's ever heard it, except my wife three days ago,
8
19000
3000
nên đây là lần đầu tiên có người lắng nghe, ngoại trừ bà xã của tôi cách đây 3 ngày,
00:37
because she said, "What are you talking about?" and I told her --
9
22000
3000
vì cô ấy hỏi, " Anh sẽ nói về cái gì?" và tôi trả lời
00:40
is that I think we miss an opportunity
10
25000
2000
theo tôi chúng ta đánh mất cơ hội
00:42
to find these kids
11
27000
2000
tìm thấy những đứa trẻ
00:44
who have the entrepreneurial traits,
12
29000
2000
có tài năng kinh doanh,
00:46
and to groom them or show them
13
31000
2000
để bồi dưỡng cho chúng hoặc cho chúng thấy
00:48
that being an entrepreneur is actually a cool thing.
14
33000
2000
rằng là 1 nhà kinh doanh thực sự tuyệt vời.
00:50
It's not something that is a bad thing and is vilified,
15
35000
3000
Nó không phải điều xấu xa, nhục nhã
00:53
which is what happens in a lot of society.
16
38000
3000
theo định kiến của nhiều người trong xã hội.
00:56
Kids, when we grow up, have dreams,
17
41000
3000
Trẻ em, khi chúng ta lớn lên, có ước mơ hoài bão.
00:59
and we have passions, and we have visions,
18
44000
2000
Có đam mê và tầm nhìn.
01:01
and somehow we get those things crushed.
19
46000
2000
Nhưng không hiểu sao những thứ đó tan vỡ.
01:03
We get told that we need to study harder
20
48000
3000
Và mọi người luôn nói chúng ta cần học chăm hơn
01:06
or be more focused or get a tutor.
21
51000
2000
tập trung hơn, hoặc cần phải học kèm nữa.
01:08
My parents got me a tutor in French,
22
53000
2000
Bố mẹ bắt tôi học gia sư tiếng Pháp,
01:10
and I still suck in French.
23
55000
3000
và tôi vẫn dốt đặc.
01:13
Two years ago, I was the highest-rated lecturer
24
58000
2000
Cách đây 2 năm, tôi là giảng viên cao cấp
01:15
at MIT's entrepreneurial master's program.
25
60000
3000
chương trình thạc sĩ kinh doanh tại MIT.
01:18
And it was a speaking event in front of groups of entrepreneurs from around the world.
26
63000
3000
Và đó 1 sự kiện thuyết trình trước nhiều tổ chức doanh nhân trên khắp thế giới.
01:21
When I was in grade two, I won a city-wide speaking competition,
27
66000
3000
Khi học lớp 2, tôi thắng trong 1 cuộc thi thuyết trình cấp thành phố,
01:24
but nobody had ever said,
28
69000
2000
nhưng không ai nói,
01:26
"Hey, this kid's a good speaker.
29
71000
2000
" Này, cậu bé kia là 1 nhà diễn thuyết cừ khôi."
01:28
He can't focus, but he loves walking around and getting people energized."
30
73000
3000
Cậu ấy thiếu tập trung nhưng năng động và tiếp thêm động lực cho mọi người."
01:31
No one said, "Get him a coach in speaking."
31
76000
2000
Không ai nói, " Hãy để cậu ấy học 1 khóa diễn thuyết."
01:33
They said, get me a tutor in what I suck at.
32
78000
2000
Họ bảo kiếm gia sư dạy kèm môn tôi yếu.
01:35
So as kids show these traits --
33
80000
2000
Nếu những đứa trẻ thể hiện các năng khiếu đó
01:37
and we need to start looking for them --
34
82000
2000
thì chúng ta cần tìm chúng.
01:39
I think we should be raising kids
35
84000
2000
Theo tôi chúng ta nên nuôi dưỡng trẻ em
01:41
to be entrepreneurs instead of lawyers.
36
86000
2000
thành nhà kinh doanh thay vì luật sư.
01:43
Unfortunately the school system
37
88000
2000
Rủi thay hệ thống trường học
01:45
is grooming this world
38
90000
2000
nơi đang đào tạo ra thế giới này lại
01:47
to say, "Hey, let's be a lawyer or let's be a doctor,"
39
92000
2000
nói rằng, " Này, hãy là 1 luật sư hoặc bác sĩ,"
01:49
and we're missing that opportunity because
40
94000
2000
và chúng ta đang bỏ lỡ cơ hội vì
01:51
no one ever says, "Hey, be an entrepreneur."
41
96000
3000
không ai nói, "Này, hãy là 1 nhà kinh doanh."
01:54
Entrepreneurs are people -- because we have a lot of them in this room --
42
99000
2000
Nhà kinh doanh là những người -- vì trong phòng này có rất nhiều người như thế --
01:56
who have these ideas and these passions or see these needs in the world
43
101000
3000
họ có những ý tưởng và đam mê đó hoặc nhìn thấy những nhu cầu đó trong thế giới
01:59
and we decide to stand up and do it.
44
104000
2000
và quyết định đứng lên hành động.
02:01
And we put everything on the line to make that stuff happen.
45
106000
3000
Và chúng ta sắp xếp mọi thứ để điều đó diễn ra.
02:04
We have the ability to get those groups of people around us
46
109000
2000
Chúng ta có khả năng tập hợp những nhóm người này lại
02:06
that want to kind of build that dream with us,
47
111000
2000
những người muốn xây dựng giấc mơ đó với chúng ta.
02:08
and I think if we could get kids
48
113000
2000
Và tôi nghĩ nếu chúng ta có thể khiến những đứa trẻ
02:10
to embrace the idea at a young age of being entrepreneurial,
49
115000
3000
nuôi dưỡng ý tưởng trở thành nhà kinh doanh ngay từ nhỏ,
02:13
we could change everything in the world that is a problem today.
50
118000
3000
chúng ta có thể giải quyết mọi vấn đề của thế giới ngày nay.
02:16
Every problem that's out there, somebody has the idea for.
51
121000
3000
Chắc chắn sẽ có ai đó có sáng kiến để giải quyết các vấn đề đang gây nhức nhối.
02:19
And as a young kid, nobody can say it can't happen
52
124000
2000
Và với một đứa trẻ, hầu như không có gì là không thể xảy ra
02:21
because you're too dumb to realize
53
126000
2000
vì bạn đôi khi không nhận ra
02:23
that you couldn't figure it out.
54
128000
2000
rằng bạn không thể xác định nó.
02:25
I think we have an obligation as parents and a society
55
130000
3000
Theo tôi, các bậc phụ huynh và xã hội bắt buộc phải
02:28
to start teaching our kids to fish
56
133000
2000
dạy lũ trẻ học cách câu cá
02:30
instead of giving them the fish --
57
135000
2000
thay vì đưa cá cho chúng.
02:32
the old parable: "If you give a man a fish, you feed him for a day.
58
137000
2000
Như 1 câu tục ngữ cổ. " Nếu bạn cho người ta con cá, bạn nuôi người ta được 1 ngày.¾
02:34
If you teach a man to fish, you feed him for a lifetime."
59
139000
3000
Nếu dạy người ta câu, bạn nuôi người ta cả đời."
02:37
If we can teach our kids to become entrepreneurial --
60
142000
2000
Nếu chúng ta có thể dạy lũ trẻ trở thành nhà kinh doanh,
02:39
the ones that show those traits to be --
61
144000
2000
những đứa trẻ thể hiện biệt tài kinh doanh,
02:41
like we teach the ones who have science gifts to go on in science,
62
146000
3000
giống như chúng ta ươm mầm những tài năng khoa học theo định hướng khoa học.
02:44
what if we saw the ones who had entrepreneurial traits
63
149000
2000
Vậy nếu chúng ta thấy những đứa trẻ có khiếu kinh doanh
02:46
and taught them to be entrepreneurs?
64
151000
2000
và dạy chúng trở thành nhà kinh doanh thì sao?
02:48
We could actually have all these kids spreading businesses
65
153000
2000
Chúng ta có thể thấy những tài năng trẻ mở rộng kinh doanh
02:50
instead of waiting for government handouts.
66
155000
2000
thay vì đợi trợ cấp của chính phủ.
02:52
What we do is we sit and teach our kids all the things they shouldn't do:
67
157000
3000
Những gì chúng ta là là thụ động dạy bọn trẻ đừng làm cái này cái kia.
02:55
Don't hit; don't bite; don't swear.
68
160000
2000
Đừng đánh nhau, đừng cắn bạn, đừng chửi thề.
02:57
Right now we teach our kids to go after really good jobs,
69
162000
3000
Hiện nay chúng ta dạy bọn trẻ theo đuổi những công việc tốt,
03:00
you know, and the school system teaches them to go after things like
70
165000
2000
và hệ thống trường học dạy chúng nên theo đuổi các nghề như
03:02
being a doctor and being a lawyer
71
167000
2000
bác sĩ và luật sư,
03:04
and being an accountant and a dentist
72
169000
2000
kế toán và nha sĩ,
03:06
and a teacher and a pilot.
73
171000
2000
giáo viên và phi công.
03:08
And the media says that it's really cool if we could go out
74
173000
2000
Ngành truyền thông thì chủ trương số một
03:10
and be a model or a singer
75
175000
2000
là làm người mẫu hay ca sĩ
03:12
or a sports hero like Luongo, Crosby.
76
177000
3000
hoặc người hùng thể thao như Sidney Grosby là tuyệt nhất.
03:15
Our MBA programs do not teach kids to be entrepreneurs.
77
180000
3000
Chương trình đào tạo tiến sĩ kinh tế của chúng ta không dạy bọn trẻ thành nhà kinh doanh.
03:18
The reason that I avoided an MBA program --
78
183000
2000
Lý do tôi né tránh 1 chương trình MBA --
03:20
other than the fact that I couldn't get into any
79
185000
2000
chứ không phải tôi không thể theo học
03:22
because I had a 61 percent average out of high school
80
187000
2000
vì cấp 3 tôi được 61%
03:24
and then 61 percent average at
81
189000
2000
và sau đó 61% điểm trung bình tại
03:26
the only school in Canada that accepted me, Carlton --
82
191000
2000
trường duy nhất ở Canada nhận tôi vào học , Carlton --
03:28
but our MBA programs don't teach kids to be entrepreneurs.
83
193000
3000
nhưng những chương trình MBA của chúng ta không dạy bọn trẻ thành nhà kinh doanh.
03:31
They teach them to go work in corporations.
84
196000
2000
Họ dạy chúng làm việc trong các doanh nghiệp.
03:33
So who's starting these companies? It's these random few people.
85
198000
3000
Vậy ai là người sáng lập ra các công ty này? Đó là 1 số ít người ngẫu nhiên này.
03:36
Even in popular literature, the only book I've ever found --
86
201000
3000
Thậm chí trong nền văn học đại chúng, cuốn sách duy nhất tôi tìm thấy
03:39
and this should be on all of your reading lists --
87
204000
2000
và có lẽ nằm trong danh mục phải đọc của các bạn --
03:41
the only book I've ever found
88
206000
2000
cuốn sách duy nhất tôi tìm thấy
03:43
that makes the entrepreneur into the hero is "Atlas Shrugged."
89
208000
2000
ca ngợi nhà kinh doanh thành anh hùng là "Atlas Shrugged."
03:45
Everything else in the world tends to look at entrepreneurs
90
210000
2000
Mọi thứ khác trên thế giới dường như nhìn vào các nhà kinh doanh
03:47
and say that we're bad people.
91
212000
2000
và khinh bỉ cho rằng chúng tôi là người xấu.
03:49
I look at even my family.
92
214000
2000
Tôi nhìn vào cả gia đình mình.
03:51
Both my grandfathers were entrepreneurs. My dad was an entrepreneur.
93
216000
2000
Cả ông nội và ngoại đều là nhà kinh doanh. Bố tôi cũng là 1 nhà kinh doanh.
03:53
Both my brother and sister and I, all three of us own companies as well.
94
218000
3000
Tất cả anh chị em chúng tôi, 3 người đều sở hữu công ty riêng.
03:56
And we all decided to start these things
95
221000
2000
Và chúng tôi quyết định mở công ty
03:58
because it's really the only place we fit.
96
223000
2000
vì nó là nơi duy nhất phù hợp với chúng tôi.
04:00
We didn't fit in the normal work. We couldn't work for somebody else
97
225000
2000
Chúng tôi không phù hợp với công việc bình thường. Chúng tôi không thể làm việc cho người khác
04:02
because we're too stubborn and we have all these other traits.
98
227000
3000
vì chúng tôi khá ương ngạnh và đều có năng khiếu khác.
04:05
But kids could be entrepreneurs as well.
99
230000
2000
Nhưng trẻ em cũng có thể là nhà kinh doanh.
04:07
I'm a big part of a couple organizations globally
100
232000
2000
Tôi tham gia lãnh đạo 2 tổ chức quốc tế
04:09
called the Entrepreneurs' Organization and the Young Presidents' Organization.
101
234000
2000
có tên Tổ Chức các Nhà Kinh Doanh (EsO) và Tổ Chức Chủ Tịch Trẻ (YPO).
04:11
I just came back from speaking in Barcelona
102
236000
2000
Tôi mới trở về từ cuộc diễn thuyết tại Barcelona
04:13
at the YPO global conference,
103
238000
3000
và hội nghị YPO toàn cầu.
04:16
and everyone that I met over there
104
241000
2000
và mọi người tôi gặp ở đó
04:18
who's an entrepreneur
105
243000
2000
đều là các nhà kinh doanh
04:20
struggled with school.
106
245000
2000
đã từng phải vật lộn với trường lớp.
04:22
I have 18 out of the 19 signs of attention deficit disorder diagnosed.
107
247000
3000
Tôi được chẩn đoán có 18 trên tổng số 19 dấu hiệu rối loạn thiếu tập trung.
04:25
So this thing right here is freaking me out.
108
250000
3000
Nên cái này ngay tại đây đang làm tôi hơi bị bực mình đấy nhé.
04:28
(Laughter)
109
253000
2000
(Tiếng cười)
04:30
It's probably why I'm a little bit panicked right now --
110
255000
2000
Điều đó có thể là lý do khiến tôi đang hoảng 1 chút
04:32
other than all the caffeine that I've had and the sugar --
111
257000
2000
chứ không chỉ vì lượng cà phê và đường tôi đã uống --
04:34
but this is really creepy for an entrepreneur.
112
259000
3000
nhưng điều này thực sự làm sởn gáy đối với 1 nhà kinh doanh.
04:37
Attention deficit disorder, bipolar disorder.
113
262000
2000
Chứng rối loạn thiếu tập trung, rối loạn lưỡng cực.
04:39
Do you know that bipolar disorder is nicknamed the CEO disease?
114
264000
3000
Bạn có biết rằng bệnh của CEO có nickname là chứng rối loạn lưỡng cực không?
04:42
Ted Turner's got it. Steve Jobs has it.
115
267000
3000
Ted Turner và Steve Jobs đều mắc cả.
04:45
All three of the founders of Netscape had it.
116
270000
3000
Cả 3 nhà sáng lập Netscape mắc.
04:48
I could go on and on.
117
273000
2000
Tôi còn có thể kể ra 1 loạt tên nữa.
04:50
Kids -- you can see these signs in kids.
118
275000
2000
Trẻ em -- bạn có thể nhìn thấy những dấu hiệu đó ở trẻ.
04:52
And what we're doing is we're giving them Ritalin and saying,
119
277000
2000
Và những gì chúng ta làm là đưa chúng Ritalin và bảo:
04:54
"Don't be an entrepreneurial type.
120
279000
2000
"Đừng giống kiểu doanh nhân.
04:56
Fit into this other system and try to become a student."
121
281000
2000
Hòa nhập với hệ thống này và cố gắng trở thành 1 sinh viên."
04:58
Sorry, entrepreneurs aren't students.
122
283000
2000
Xin lỗi, nhà doanh nghiệp không phải sinh viên.
05:00
We fast-track. We figure out the game.
123
285000
2000
Chúng tôi đi nhanh hơn. Chúng tôi định hình cuộc chơi.
05:02
I stole essays. I cheated on exams.
124
287000
2000
Tôi đạo văn trong bài luận. Tôi gian lận trong các kỳ thi.
05:04
I hired kids to do my accounting assignments in university
125
289000
3000
Tôi thuê bọn trẻ làm các bài tập kế toán ở trường Đại học
05:07
for 13 consecutive assignments.
126
292000
2000
cho 13 lần giao bài liên tiếp.
05:09
But as an entrepreneur you don't do accounting, you hire accountants.
127
294000
3000
Là 1 nhà kinh doanh, bạn không làm kế toán, bạn thuê kế toàn viên.
05:12
So I just figured that out earlier.
128
297000
2000
Tôi mới phát hiện ra điều đó gần đây thôi.
05:14
(Laughter)
129
299000
2000
(Tiếng cười)
05:16
(Applause)
130
301000
2000
(Vỗ tay)
05:18
At least I can admit I cheated in university; most of you won't.
131
303000
3000
Ít nhất tôi có thể thú nhận đã gian lận ở trường Đại học, điều mà hầu hết phủ nhận.
05:21
I'm also quoted -- and I told the person who wrote the textbook --
132
306000
3000
Tôi cũng đã được người khác phỏng vấn --và tôi nói với người đã viết sách đó --
05:24
I'm now quoted in that exact same university textbook
133
309000
2000
Bây giờ tôi trích dẫn giống hệt các giáo trình đại học tương tự
05:26
in every Canadian university and college studies.
134
311000
3000
ở mọi trường Đại học và Cao đẳng Canada.
05:29
In managerial accounting, I'm chapter eight.
135
314000
3000
Trong kế toán quản trị, tôi là chương 8.
05:32
I open up chapter eight talking about budgeting.
136
317000
2000
Tôi mở chương 8 nói về thu chi.
05:34
And I told the author, after they did my interview, that I cheated in that same course.
137
319000
3000
Và tôi nói với tác giả, sau khi họ phỏng vấn, là tôi đã gian lận trong khóa học đó.
05:37
And she thought it was too funny to not include it anyway.
138
322000
3000
Và cô ấy nghĩ quá buồn cười nhưng dù sao vẫn giữ chương ấy.
05:40
But kids, you can see these signs in them.
139
325000
3000
Nhưng bọn trẻ, bạn có thể thấy các dấu hiệu đó ở chúng.
05:43
The definition of an entrepreneur is "a person who organizes, operates
140
328000
2000
Định nghĩa của 1 doanh nhân là " người tổ chức, vận hành
05:45
and assumes the risk of a business venture."
141
330000
3000
và tính toán mức độ rủi ro cho 1 thương vụ."
05:48
That doesn't mean you have to go to an MBA program.
142
333000
2000
Điều đó không có nghĩa bạn phải theo học chương trình MBA.
05:50
It doesn't mean you have to get through school.
143
335000
2000
Không có nghĩa bạn phải học giỏi ở trường.
05:52
It just means that those few things have to feel right in your gut.
144
337000
3000
Chỉ cần bạn cảm nhận được những điều đó trong lòng.
05:55
And we've heard those things about "is it nurture or is it nature," right?
145
340000
3000
Và chúng ta đã nghe câu hỏi liệu đó là bẩm sinh hay hình thành trong quá trình nuôi dưỡng.
05:58
Is it thing one or thing two? What is it?
146
343000
2000
Là cái thứ 1 hay thứ 2? Nó là gì?
06:00
Well, I don't think it's either. I think it can be both.
147
345000
3000
Tôi không nghĩ chỉ là 1 trong 2. Theo tôi là cả 2.
06:03
I was groomed as an entrepreneur.
148
348000
2000
Tôi được bồi dưỡng để làm kinh doanh.
06:05
When I was growing up as a young kid, I had no choice,
149
350000
2000
Khi lớn lên, tôi không có lựa chọn,
06:07
because I was taught at a very early, young age --
150
352000
2000
vì tôi được dạy khi còn rất nhỏ --
06:09
when my dad realized I wasn't going to fit into
151
354000
2000
khi bố tôi nhận ra tôi không phù hợp
06:11
everything else that was being taught to me in school --
152
356000
2000
với mọi thứ khác được dạy ở trường --
06:13
that he could teach me to figure out business at an early age.
153
358000
3000
rằng ông có thể dạy tôi định hình kinh doanh khi còn nhỏ.
06:16
He groomed us, the three of us,
154
361000
2000
Ông chuẩn bị cho chúng tôi, cả 3 anh chị em chúng tôi,
06:18
to hate the thought of having a job
155
363000
2000
ghét ý nghĩ có 1 công việc
06:20
and to love the fact of creating companies that we could employ other people.
156
365000
3000
và yêu thành lập các công ty chúng tôi có thể tuyển dụng người khác.
06:23
My first little business venture: I was seven years old, I was in Winnipeg,
157
368000
3000
Thương vụ nhỏ đầu tiên của tôi bắt đầu khi tôi 7 tuổi và sống ở Winnipeg,
06:26
and I was lying in my bedroom with one of those long extension cords.
158
371000
2000
và tôi đang nằm trong phòng ngủ với 1 trong số các dây kéo dài này.
06:28
And I was calling all the dry cleaners in Winnipeg
159
373000
2000
Và tôi gọi cho tất cả những người giặt khô ở Winnipeg
06:30
to find out how much would the dry cleaners
160
375000
2000
hỏi xem họ sẽ trả tôi
06:32
pay me for coat hangers.
161
377000
2000
bao nhiêu cho những chiếc mắc áo.
06:34
And my mom came into the room and she said,
162
379000
2000
Và mẹ tôi vào phòng và nói,
06:36
"Where are you going to get the coat hangers to sell to the dry cleaners?"
163
381000
3000
" Con định lấy mắc áo ở đâu để bán cho họ?"
06:39
And I said, "Let's go and look in the basement."
164
384000
2000
Và tôi nói," Hãy tìm trong tầng hầm xem."
06:41
And we went down to the basement. And I opened up this cupboard.
165
386000
3000
Và chúng tôi xuống tầng hầm và mở chiếc tủ này ra.
06:44
And there was about a thousand coat hangers that I'd collected.
166
389000
2000
Có khoảng 1000 mắc áo tôi đã thu thập.
06:46
Because, when I told her I was going out to play with the kids,
167
391000
3000
Vì khi tôi bảo mẹ tôi sẽ ra ngoài chơi với các bạn,
06:49
I was going door to door in the neighborhood to collect coat hangers
168
394000
2000
Tôi đi đến từng nhà hàng xóm để thu thập mắc áo
06:51
to put in the basement to sell.
169
396000
2000
và cất trong tầng hầm để bán.
06:53
Because I saw her a few weeks before that --
170
398000
2000
Vì tôi nhìn thấy cô ấy vài tuần trước đó --
06:55
you could get paid. They used to pay you two cents per coat hanger.
171
400000
3000
bạn có thể được trả. Họ thường trả bạn 2 cent cho 1 cái mắc áo.
06:58
So I was just like, well there's all kinds of coat hangers.
172
403000
2000
Và có tất cả các loại mắc áo.
07:00
And so I'll just go get them.
173
405000
2000
Tôi chỉ đi lấy chúng thôi.
07:02
And I knew she wouldn't want me to go get them, so I just did it anyway.
174
407000
3000
Và tôi biết cô ấy sẽ chẳng muốn tôi làm thế, nên dù sao vẫn cứ làm.
07:06
And I learned that you could actually negotiate with people.
175
411000
2000
Và tôi học được rằng bạn có thể thương lượng với mọi người.
07:08
This one person offered me three cents and I got him up to three and a half.
176
413000
3000
Một người trả giá 3 cent và tôi nâng giá được thành 3 cent rưỡi.
07:11
I even knew at a seven-year-old age
177
416000
2000
Ngay khi 7 tuổi tôi đã biết
07:13
that I could actually get a fractional percent of a cent,
178
418000
3000
tôi có thể có 1% rất nhỏ của 1 cent
07:16
and people would pay that because it multiplied up.
179
421000
2000
và mọi người sẽ trả vì 1% đó sẽ được nhân lên.
07:18
At seven years old I figured it out. I got three and a half cents for a thousand coat hangers.
180
423000
3000
Lúc 7 tuổi tôi đã biết điều đó. Tôi có 3,5 cent cho 1000 cái mắc áo.
07:21
I sold license plate protectors door to door.
181
426000
2000
Tôi còn bán tấm bảo vệ biển số xe đến từng nhà.
07:23
My dad actually made me go find someone
182
428000
2000
Bố tôi đã khuyên tôi đi tìm người
07:25
who would sell me these things at wholesale.
183
430000
2000
bán buôn những thứ đó cho tôi.
07:27
And at nine years old, I walked around in the city of Sudbury
184
432000
2000
Lúc 9 tuổi, tôi đi khắp thành phố Sudbury
07:29
selling license plate protectors door to door to houses.
185
434000
3000
bán tấm bảo vệ biển số xe đến từng nhà.
07:32
And I remember this one customer so vividly
186
437000
3000
Và tôi nhớ khách hàng này rất rõ
07:35
because I also did some other stuff with these clients.
187
440000
2000
vì tôi cũng làm 1 số thứ khác với những khách hàng đó.
07:37
I sold newspapers.
188
442000
2000
Tôi bán báo.
07:39
And he wouldn't buy a newspaper from me ever.
189
444000
2000
Và ông ta chưa từng mua 1 tờ báo của tôi.
07:41
But I was convinced I was going to get him to buy a license plate protector.
190
446000
3000
Nhưng tôi nghĩ ông ấy sẽ mua 1 tấm bảo vệ biển số xe.
07:44
And he's like, "Well, we don't need one."
191
449000
1000
Và ông ấy nói, " À. Chúng tôi không cần cái này."
07:45
And I said, "But you've got two cars ..." -- I'm nine years old.
192
450000
3000
Và tôi nói, " Nhưng bác có 2 cái xe...." -- Tôi 9 tuổi.
07:48
I'm like, "But you have two cars and they don't have license plate protectors."
193
453000
3000
Tôi nói, " Nhưng bác có 2 cái xe và chúng không có tấm bảo vệ biển số."
07:51
And he said, "I know."
194
456000
2000
Và ông ấy nói," Ta biết."
07:53
And I said, "This car here's got one license plate that's all crumpled up."
195
458000
2000
Và tôi nói, " Cái xe này có cái biển số bong hết rồi."
07:55
And he said, "Yes, that's my wife's car." And I said, "Why don't we just test one
196
460000
3000
Và ông nói, " Uh, đó là xe vợ bác." Và tôi nói, " Tại sao chúng ta không thử kiểm nghiệm 1 chiếc
07:58
on the front of your wife's car and see if it lasts longer."
197
463000
2000
ở biển số trước của xe vợ bác và xem liệu nó có kéo dài lâu hơn không."
08:00
So I knew there were two cars with two license plates on each.
198
465000
3000
Vậy tôi đã biết có 2 chiếc ô tô với 2 cái biển số mỗi chiếc.
08:03
If I couldn't sell all four, I could at least get one.
199
468000
2000
Nếu tôi không thể bán cả 4 cái, tôi có thể ít nhất bán được 1 cái.
08:05
I learned that at a young age.
200
470000
2000
Tôi đã học được điều đó khi còn nhỏ thế.
08:07
I did comic book arbitrage.
201
472000
2000
Tôi đã thực hiện việc kinh doanh chênh lệch giá bằng những quyển truyện tranh.
08:09
When I was about 10 years old, I sold comic books
202
474000
2000
Khi 10 tuổi, tôi bán sách truyện cười
08:11
out of our cottage on Georgian Bay.
203
476000
2000
trên Vịnh Georgia.
08:13
And I would go biking up to the end of the beach
204
478000
2000
Và tôi đạp xe đến cuối bờ biển
08:15
and buy all the comics from the poor kids.
205
480000
2000
mua tất cả truyện cười từ lũ trẻ nghèo.
08:17
And then I would go back to the other end of the beach and sell them to the rich kids.
206
482000
3000
Và sau đó tôi quay lại đầu kia của bãi biển và bán chúng cho bọn trẻ giàu có.
08:20
But it was obvious to me, right? Buy low, sell high.
207
485000
2000
Hiển nhiễn, mua rẻ, bán đắt.
08:22
You've got this demand over here that has money.
208
487000
2000
Bạn có nhu cầu tiện bạc.
08:24
Don't try to sell to the poor kids; they don't have cash. The rich people do. Go get some.
209
489000
3000
Đừng cố bán cho trẻ nghèo, họ không có tiền. Người giàu thì có. Hãy đi và kiếm 1 chút.
08:27
So that's obvious, right.
210
492000
2000
Điều đó là hiển nhiên vậy.
08:29
It's like a recession. So, there's a recession.
211
494000
2000
Giống như 1 cuộc suy thoái. Có 1 cuộc suy thoái.
08:31
There's still 13 trillion dollars circulating in the U.S. economy.
212
496000
3000
Vẫn có 13 nghìn tỷ đô lưu thông trong nền kinh tế Mỹ.
08:34
Go get some of that. And I learned that at a young age.
213
499000
3000
Hãy kiếm chút đỉnh từ đó. Và tôi đã học được điều đó khi còn nhỏ.
08:37
I also learned, don't reveal your source,
214
502000
2000
Tôi cũng học được, đừng tiết lộ nguồn của bạn
08:39
because I got beat up after about four weeks of doing this
215
504000
2000
vì tôi đã ăn đấm sau khoảng 4 tuần buôn bán
08:41
because one of the rich kids found out where I was buying my comics from,
216
506000
3000
vì 1 trong những đứa trẻ giàu phát hiện ra tôi mua truyện cười từ đâu,
08:44
and he didn't like the fact that he was paying a lot more.
217
509000
2000
và nó không thích việc phải trả nhiều hơn.
08:46
I was forced to get a paper route at 10 years old.
218
511000
2000
Tôi buộc phải giao báo lúc 10 tuổi.
08:48
I didn't really want a paper route,
219
513000
2000
và tôi không muốn đi giao báo cho lắm
08:50
but at 10, my dad said, "That's going to be your next business."
220
515000
2000
nhưng bố tôi nói, "Nó sẽ là vụ kinh doanh tiếp theo của con."
08:52
So not only would he get me one, but I had to get two,
221
517000
2000
Nên ông không chỉ tạo 1 công ăn việc làm cho tôi mà tôi có đến 2.
08:54
and then he wanted me to hire someone to deliver half the papers,
222
519000
3000
Sau đó ông muốn tôi thuê ai đó đi giao nửa chỗ báo,
08:57
which I did, and then I realized that collecting tips was where you made all the money.
223
522000
3000
sau đó tôi nhận ra thu lượm những mẹo chính là nơi bạn kiếm ra tiền.
09:00
So I would collect the tips and get payment.
224
525000
2000
Nên tôi sẽ thu góp các mẹo và có tiền công.
09:02
So I would go and collect for all the papers.
225
527000
2000
Tôi đi thu thập tất các các báo.
09:04
He could just deliver them.
226
529000
2000
Anh ta chỉ có thể đi giao.
09:06
Because then I realized I could make the money.
227
531000
2000
Vì sau đó tôi nhận ra mình có thể kiếm tiền.
09:08
By this point, I was definitely not going to be an employee.
228
533000
3000
Nhờ điểm này, tôi rõ ràng không phải trở thành 1 người làm công.
09:11
(Laughter)
229
536000
2000
(Tiếng cười)
09:13
My dad owned an automotive and industrial repair shop.
230
538000
2000
Bố tôi có 1 cửa hàng sửa chữa ô tô.
09:15
He had all these old automotive parts lying around.
231
540000
2000
Ông có các phụ tùng ô tô cũ nằm la liệt.
09:17
They had this old brass and copper.
232
542000
2000
Họ có chiếc xe cũ mèm này.
09:19
I asked him what he did with it, and he said he just throws it out.
233
544000
3000
Và tôi hỏi ông làm gì với nói, ông nói ông sẽ ném nó đi.
09:22
I said, "But wouldn't somebody pay you for that?" And he goes, "Maybe."
234
547000
2000
Tôi hỏi, "Nhưng sẽ không ai trả tiền cho bố vì điều đó? Và ông nói, " Có lẽ."
09:24
Remember at 10 years old -- so 34 years ago
235
549000
2000
Nhớ lúc 10 tuổi -- cách đây 34 năm
09:26
I saw opportunity in this stuff.
236
551000
2000
tôi đã thấy cơ hội nằm trong đó.
09:28
I saw there was money in garbage.
237
553000
2000
Tôi nhìn thấy tiền trong rác.
09:30
And I was actually collecting it from all the automotive shops in the area on my bicycle.
238
555000
3000
Và tôi thu lượm chúng từ tất cả các cửa hàng ô tô trong vùng bằng xe đạp.
09:33
And then my dad would drive me on Saturdays
239
558000
2000
sau đó bố sẽ chở tôi vào các thứ bẩy
09:35
to a scrap metal recycler where I got paid.
240
560000
2000
tới người tái chế phế liệu.
09:37
And I thought that was kind of cool.
241
562000
2000
Tôi đã nghĩ điều đó thật tuyệt.
09:39
Strangely enough, 30 years later, we're building 1-800-GOT-JUNK?
242
564000
3000
Kỳ lạ thay, 30 năm sau, chúng ta đang xây dựng 1-800-Lấy-Phế Liệu?
09:42
and making money off that too.
243
567000
2000
và kiếm tiền với nó.
09:44
I built these little pincushions when I was 11 years old in Cubs,
244
569000
3000
Tôi đã thiết kế những chiếc gối cắm kim hình thú con khi 11 tuổi,
09:47
and we made these pin cushions for our moms for Mother's Day.
245
572000
2000
và chúng ta làm những cái gối cắm kim để tặng mẹ nhân ngày của mẹ.
09:49
And you made these pincushions out of wooden clothespins --
246
574000
3000
Bạn làm chúng từ những cây kim ghim quần áo bằng gỗ --
09:52
when we used to hang clothes on clotheslines outside.
247
577000
2000
khi chúng ta trước đây thường treo quần áo trên dây phơi ngoài trời.
09:54
And you'd make these chairs.
248
579000
2000
Và bạn sẽ làm những chiếc ghế này.
09:56
And I had these little pillows that I would sew up.
249
581000
2000
Tôi có những chiếc gối nhỏ tự khâu.
09:58
And you could stuff pins in them.
250
583000
2000
Sau đó có thể cắm kim ghim lên đấy.
10:00
Because people used to sew and they needed a pin cushion.
251
585000
3000
Vì trước đây mọi người hay khâu vá và họ cần 1 cái gối cắm kim.
10:03
But what I realized was that you had to have options.
252
588000
3000
Nhưng khi tôi phát hiện ra là người ta cần có các chọn lựa.
10:06
So I actually spray painted a whole bunch of them brown.
253
591000
2000
Nên tôi phun sơn màu nâu lên cả đống cùng lúc .
10:08
And then when I went to the door, it wasn't, "Do you want to buy one?"
254
593000
2000
khi đến cửa nhà người ta, tôi không hỏi, "Cô có muốn mua 1 cái không?"
10:10
It was, "Which color would you like?"
255
595000
2000
Mà hỏi, " Cô thích màu nào ạ?"
10:12
Like I'm 10 years old; you're not going to say no to me,
256
597000
2000
Tôi mới có 10 tuổi, ai lại nỡ nói không với 1 đứa trẻ như thế,
10:14
especially if you have two options -- you have the brown one or the clear one.
257
599000
3000
đặc biệt nếu bạn có 2 lựa chọn; cái màu nâu hoặc cái không màu.
10:17
So I learned that lesson at a young age.
258
602000
2000
Thế là tôi đã học được bài học đó khi còn bé.
10:19
I learned that manual labor really sucks.
259
604000
3000
Đó là lao động chân tay thật là không đáng.
10:24
Right, like cutting lawns is brutal.
260
609000
2000
Đúng thế, giống như cắt cỏ thật là thô thiển.
10:26
But because I had to cut lawns all summer for all of our neighbors and get paid to do that,
261
611000
3000
Nhưng vì tôi phải cắt thảm cỏ suốt mùa hè cho tất cả hàng xóm để nhận tiền công,
10:29
I realized that recurring revenue
262
614000
2000
tôi nhận ra việc có được thu nhập lặp lại
10:31
from one client is amazing.
263
616000
3000
từ 1 khách hàng thật tuyệt vời.
10:34
That if I land this client once,
264
619000
2000
Rằng nếu một khi làm việc cho khách hàng này,
10:36
and every week I get paid by that person,
265
621000
2000
và cứ mỗi tuần tôi lại được người đó trả tiền,
10:38
that's way better than trying to sell
266
623000
2000
cách đó hay hơn việc cố bán
10:40
one clothespin thing to one person.
267
625000
2000
1 cái kim ghim quần áo cho 1 người.
10:42
Because you can't sell them more.
268
627000
2000
Vì bạn không thể bán thêm cho họ .
10:44
So I love that recurring revenue model I started to learn at a young age.
269
629000
3000
Do đó, tôi rất tâm đắc với mô hình thu nhập lặp lại mà tôi học được khi còn nhỏ.
10:47
Remember, I was being groomed to do this. I was not allowed to have jobs.
270
632000
3000
Hãy nhớ tôi được chuẩn bị sẵn sàng để làm điều này, và không được phép có các công việc.
10:50
I would caddy, I would go to the golf course and caddy for people.
271
635000
3000
Tôi sẽ tới sân golf và nhặt banh cho mọi người.
10:53
But I realized that there was this one hill on our golf course,
272
638000
2000
Nhưng tôi nhận ra có 1 ngọn đồi trên sân golf của chúng tôi,
10:55
the 13th hole that had this huge hill.
273
640000
2000
lỗ thứ 13 nằm trên ngọn đồi lớn này.
10:57
And people could never get their bags up it.
274
642000
2000
Và mọi người không thể vác túi lên tít trên này được.
10:59
So I would sit there with a lawn chair
275
644000
2000
Cho nên tôi ngồi đó
11:01
and just carry up all the people who didn't have caddies.
276
646000
3000
và chỉ giúp những người không có người phục vụ.
11:04
I would carry their golf bags up to the top, and they'd pay me a dollar.
277
649000
3000
Tôi sẽ mang túi golf của họ lên đỉnh đồi và họ trả tôi 1 $.
11:07
Meanwhile, my friends were working for five hours
278
652000
2000
Trong khi đó, tôi làm việc trong 5 tiếng
11:09
to haul some guy's bag around and get paid 10 bucks.
279
654000
2000
kéo túi golf của người chơi đi loanh quanh và được trả 10$.
11:11
I'm like, "That's stupid because you have to work for five hours.
280
656000
3000
Tôi nghĩ, " Thế thì ngu quá vì bạn phải làm việc trong 5 tiếng.
11:14
That doesn't make any sense." You just figure out a way to make more money faster.
281
659000
3000
Không thể hiểu nổi." Bạn có thể tìm ra 1 cách kiếm tiềm nhanh hơn.
11:17
Every week, I would go to the corner store and buy all these pops.
282
662000
3000
Mỗi tuần, tôi tới cửa hàng ở góc phố và mua tất cả nước uống có ga.
11:20
Then I would go up and deliver them to these 70-year-old women playing bridge.
283
665000
3000
Sau đó giao hàng cho những bà cụ ngoài 70 chơi bài brit.
11:23
And they'd give me their orders for the following week.
284
668000
2000
Và họ đặt hàng cho tuần tiếp theo.
11:25
And then I'd just deliver pop and I'd just charge twice.
285
670000
2000
Và tôi cứ thế giao hàng nhưng tăng giá gấp đôi.
11:27
And I had this captured market. You didn't need contracts.
286
672000
3000
Khi đã nắm bắt được thị trường, bạn chẳng cần hợp đồng làm gì.
11:30
You just needed to have a supply and demand
287
675000
2000
Chỉ cần cung và cầu là đủ.
11:32
and this audience who bought into you.
288
677000
2000
và thính giả này là người mua hàng của bạn.
11:34
These women weren't going to go to anybody else
289
679000
2000
Những bà cụ này sẽ không mua của ai khác
11:36
because they liked me, and I kind of figured it out.
290
681000
2000
vì họ quý tôi và tôi biết điều đó.
11:38
I went and got golf balls from golf courses.
291
683000
3000
Tôi đi nhặt bóng golf từ các sân golf.
11:41
But everybody else was looking in the bush
292
686000
2000
Mọi người hay tìm trong các bụi cây
11:43
and looking in the ditches for golf balls.
293
688000
2000
và các rãnh để tìm bóng gofl.
11:45
I'm like, screw that. They're all in the pond
294
690000
2000
Nhưng tôi thì đẳng cấp hơn. Bóng toàn rơi xuống hồ
11:47
and nobody's going into the pond.
295
692000
2000
mà chẳng ai chịu xuống hồ nhặt bóng cả.
11:49
So I would go into the ponds and crawl around and pick them up with my toes.
296
694000
3000
Thế nên tôi đi ra hồ, bò lăn bò toài cố khều chúng bằng ngón chân cái.
11:52
You just pick them up with both feet.
297
697000
2000
Khều bóng bằng cả 2 chân.
11:54
You can't do it on stage.
298
699000
2000
Ai mà phát hiện ra thì hỏng bét.
11:56
You get the golf balls, and you just throw them in your bathing suit trunks
299
701000
2000
Tôi lấy những quả bóng và gói chúng trong những cái quần sọc đi bơi
11:58
and when you're done you've got a couple hundred of them.
300
703000
3000
khi xong việc tôi có 200 quả.
12:01
But the problem is that people all didn't want all the golf balls.
301
706000
3000
Vấn đề là mọi người không muốn tất cả chỗ bóng đó.
12:04
So I just packaged them. I'm like 12, right?
302
709000
2000
Thế nên tôi đóng gói chúng theo tá.
12:06
I packaged them up three ways.
303
711000
2000
Tôi đóng gói theo 3 cách.
12:08
I had the Pinnacles and DDHs and the really cool ones back then.
304
713000
2000
Loại Pinnacles, DBHs và những quả đẹp để lại.
12:10
Those sold for two dollars each.
305
715000
2000
Loại này có giá 2$/quả.
12:12
And then I had all the good ones that didn't look crappy. They were 50 cents each.
306
717000
3000
Sau đó là những cái còn tốt trông không tệ, giá 50 cent.
12:15
And then I'd sell 50 at a time of all the crappy ones.
307
720000
3000
Tôi sẽ bán tất cả các quả xấu giá 50 cent cùng 1 lúc.
12:18
And they could use those for practice balls.
308
723000
2000
Chúng rất có ích để luyện tập.
12:20
I sold sunglasses, when I was in school,
309
725000
2000
Và tôi đã bán kính râm khi đi học
12:22
to all the kids in high school.
310
727000
2000
cho tất cả lũ trẻ trong trường.
12:24
This is what really kind of gets everybody hating you
311
729000
3000
Điều này khiến mọi người ghét bạn
12:27
is because you're trying to extract money from all your friends all the time.
312
732000
3000
vì bạn luôn cố gắng moi tiền từ bạn bè.
12:30
But it paid the bills.
313
735000
2000
Nhưng nó mang lại tiền.
12:32
So I sold lots and lots of sunglasses.
314
737000
2000
Thế là tôi bán rất nhiều kính râm.
12:34
Then when the school shut me down --
315
739000
2000
Sau đó trường học cấm tôi --
12:36
the school actually called me into the office and told me I couldn't do it --
316
741000
2000
Tôi bị gọi lên ban giám hiệu và họ nói tôi không thể bán kính --
12:38
so I went to the gas stations and
317
743000
2000
nên tôi tới trạm xăng và
12:40
I sold lots of them to the gas stations
318
745000
2000
bán rất nhiều kính ở các trạm xăng
12:42
and had the gas stations sell them to their customers.
319
747000
2000
và liên kết với các trạm xăng bán kính cho khách hàng của họ.
12:44
That was cool because then I had retail outlets.
320
749000
2000
Rất tuyệt vời vì tôi đã có các cửa hàng bán lẻ.
12:46
And I think I was 14.
321
751000
2000
Khi đó tôi khoảng 14.
12:48
Then I paid my entire way through first year university at Carlton
322
753000
3000
Sau đó tôi tự trả toàn bộ học phí năm đầu tại trường Đại học Carlton
12:51
by selling wine skins door to door.
323
756000
2000
nhờ bán các túi da đựng rượu tới từng nhà.
12:53
You know that you can hold a 40-ounce bottle of rum
324
758000
2000
Bạn có biết rằng bạn có thể đựng chai rượu rum 40 oz
12:55
and two bottles of coke in a wineskin? So what, right?
325
760000
2000
và 2 chai coke trong 1 túi da đựng rượu? Vậy thì sao?
12:57
Yeah, but you know what? You stuff that down your shorts,
326
762000
2000
Vâng, bạn nhét nó vào trong túi quần sóc,
12:59
when you go into a football game you can get booze in for free,
327
764000
3000
khi xem bóng đá bạn có thể uống say thỏa thích,
13:02
everybody bought them.
328
767000
2000
ai cũng mua chúng.
13:04
Supply, demand, big opportunity.
329
769000
3000
Cung, cầu, cơ hội lớn.
13:07
I also branded it, so I sold them for five times the normal cost.
330
772000
2000
Tôi đặt thương hiệu cho chúng và bán với giá gấp 5 lần bình thường.
13:09
It had our university logo on it.
331
774000
2000
Nó có logo của Carlton trên đó.
13:11
You know we teach our kids and we buy them games,
332
776000
2000
Chúng ta dạy dỗ con cái và mua game cho chúng chơi,
13:13
but why don't we get them games, if they're entrepreneurial kids,
333
778000
3000
nhưng tại sao không tạo trò chơi cho chúng, nếu chúng là những đứa trẻ có tài năng kinh doanh,
13:16
that kind of nurture the traits that you need to be entrepreneurs?
334
781000
3000
loại trò chơi phát triển được năng khiếu của trẻ để trở thành nhà kinh doanh?
13:19
Why don't you teach them not to waste money?
335
784000
3000
Tại sao bạn không dạy chúng đừng lãng phí tiền bạc?
13:22
I remember being told to walk out in the middle of a street in Banff, Alberta
336
787000
3000
Tôi còn nhớ mình đã phải đi ra giữa con phố ở Banff, Alberta
13:25
because I'd thrown a penny out in the street,
337
790000
2000
vì đã ném 1 xu ra đường,
13:27
and my dad said, "Go pick it up."
338
792000
2000
bố tôi bảo, " Con hãy nhặt nó lên."
13:29
He said, "I work too damn hard for my money. I'm not going to see you ever waste a penny."
339
794000
2000
Ông nói, "Bố phải làm việc vất vả kiếm tiền. Bố sẽ không cho phép con lãng phí kể cả 1 xu."
13:31
And I remember that lesson to this day.
340
796000
2000
Tôi nhớ bài học đó đến tận bây giờ.
13:33
Allowances teach kids the wrong habits.
341
798000
3000
Tiền tiêu vặt dạy trẻ những thói quen sai lầm.
13:36
Allowances, by nature, are teaching kids
342
801000
2000
Tiền tiêu vặt sẽ dạy trẻ
13:38
to think about a job.
343
803000
2000
nghĩ đến 1 công việc.
13:40
An entrepreneur doesn't expect a regular paycheck.
344
805000
3000
Và 1 nhà kinh doanh không trông mong 1 bảng lương đều đặn.
13:43
Allowance is breeding kids at a young age
345
808000
2000
Tiền tiêu vặt khiến trẻ ngay từ nhỏ
13:45
to expect a regular paycheck.
346
810000
2000
trông chờ 1 bảng lương đều đặn.
13:47
That's wrong, for me, if you want to raise entrepreneurs.
347
812000
2000
Đối với tôi, thế là sai, nếu bạn muốn tạo nên các nhà kinh doanh.
13:49
What I do with my kids now -- I've got two, nine and seven --
348
814000
2000
Những gì tôi đang dạy con tôi -- Tôi có 2, 9 và 7 --
13:51
is I teach them to walk around the house and the yard,
349
816000
2000
là dạy lũ trẻ đi xung quanh ngôi nhà và sân,
13:53
looking for stuff that needs to get done.
350
818000
2000
tìm kiếm những thứ cần làm.
13:55
Come to me and tell me what it is.
351
820000
2000
Và nói với tôi nó là gì.
13:57
Or I'll come to them and say, "Here's what I need done."
352
822000
2000
Hoặc tôi bảo chúng, " Đây là điều bố cần được làm."
13:59
And then you know what we do? We negotiate.
353
824000
2000
Và sau đó bạn biết chúng tôi làm gì chứ? Chúng tôi thương lượng.
14:01
They go around looking for what it is.
354
826000
2000
Bọn trẻ đi loanh quanh tìm kiếm nó là gì.
14:03
But then we negotiate on what they're going to get paid.
355
828000
2000
Nhưng sau đó chúng tôi thương lượng chúng sẽ được trả gì.
14:05
And then they don't have a regular check, but they have more opportunities to find more stuff,
356
830000
3000
và bọn trẻ không có tiền công đều đặn nhưng chúng có thêm cơ hội để tìm nhiều thứ hơn
14:08
and they learn the skill of negotiating,
357
833000
2000
và học được kỹ năng thương lượng,
14:10
and they learn the skill of finding opportunities as well.
358
835000
2000
cũng như kỹ năng tìm kiếm cơ hội.
14:12
You breed that kind of stuff. Each of my kids has two piggy banks.
359
837000
3000
Bạn phát triển kiểu đó. Mỗi con tôi đều có 2 con lợn đất.
14:15
Fifty percent of all the money that they earn or get gifted,
360
840000
2000
50% số tiền chúng kiếm được hay được tặng,
14:17
50 percent goes in their house account,
361
842000
2000
50% đó nằm trong tài khoản nhà của chúng,
14:19
50 percent goes in their toy account.
362
844000
2000
50% đi vào tài khoản đồ chơi.
14:21
Anything in their toy account they can spend on whatever they want.
363
846000
2000
Chúng có thể tiêu bất cứ cái gì chúng muốn với tài khoản đồ chơi.
14:23
The 50 percent that goes in their house account, every six months, goes to the bank.
364
848000
3000
50% đi vào tài khoản nhà của chúng, cứ 6 tháng 1 gửi vào ngân hàng.
14:26
They walk up with me. Every year all the money in the bank goes to their broker.
365
851000
3000
Chúng đi cùng tôi. Hàng năm tất cả tiền trong ngân hàng đầu tư vào người môi giới của chúng.
14:29
Both my nine- and seven-year-olds have a stock broker already.
366
854000
3000
Cả 2 đứa con 7 và 9 tuổi của tôi đều có 1 người môi giới chứng khoán rồi.
14:33
But I'm teaching them to force that savings habit.
367
858000
2000
Nhưng tôi dạy chúng duy trì thói quen tiết kiệm.
14:35
It drives me crazy that 30-year-olds are saying,
368
860000
3000
Tôi phát cáu lên khi những người ngoài 30 tuổi nói,
14:38
"Maybe I'll start contributing to my RSP now."
369
863000
2000
"Có lẽ tôi sẽ bắt đầu kế hoạch tiết kiệm hưu trí từ bây giờ được rồi."
14:40
Shit, you've missed 25 years.
370
865000
2000
Vớ vẩn, bạn đã bỏ lỡ mất 25 năm.
14:42
You can teach those habits to young kids
371
867000
2000
Bạn có thể dạy những thói quen đó cho trẻ nhỏ
14:44
when they don't even feel the pain yet.
372
869000
2000
khi chúng chưa ý thức được hậu quả.
14:46
Don't read them bedtime stories every night.
373
871000
2000
Đừng đọc truyện trước khi đi ngủ hằng đêm cho con cái.
14:48
Maybe four nights out of the week read them bedtime stories
374
873000
2000
Có thể 4 ngày/tuần bạn kể chuyện cho chúng
14:50
and three nights of the week have them tell stories.
375
875000
2000
và 3 ngày còn lại hãy bảo chúng kể truyện.
14:52
Why don't you sit down with kids and give them four items,
376
877000
3000
Tại sao bạn không ngồi xuống với lũ trẻ và đưa cho chúng 4 thứ,
14:55
a red shirt, a blue tie, a kangaroo and a laptop,
377
880000
3000
1 áo phông đỏ, 1 cà vạt xanh, 1 con kangaroo và 1 chiếc laptop,
14:58
and have them tell a story about those four things?
378
883000
2000
và bảo chúng kể 4 câu chuyện về 4 thứ đó.
15:00
My kids do that all the time.
379
885000
2000
Con tôi luôn làm thế.
15:02
It teaches them to sell; it teaches them creativity;
380
887000
2000
Nó dạy chúng bán hàng, dạy chúng tính sáng tạo;
15:04
it teaches them to think on their feet.
381
889000
2000
dạy chúng tính độc lập trong tư duy.
15:06
Just do that kind of stuff and have fun with it.
382
891000
2000
Hãy làm điều đó 1 cách vui vẻ.
15:08
Get kids to stand up in front of groups and talk,
383
893000
2000
Hãy cho bọn trẻ đứng trước đám đông diễn thuyết,
15:10
even if it's just stand up in front of their friends
384
895000
2000
thậm chí chỉ là đứng trước các bạn
15:12
and do plays and have speeches.
385
897000
2000
đóng kịch hoặc phát biểu.
15:14
Those are entrepreneurial traits that you want to be nurturing.
386
899000
2000
Những năng khiếu kinh doanh đó cần được khuyến khích, ủng hộ.
15:16
Show the kids what bad customers or bad employees look like.
387
901000
3000
Cho lũ trẻ thấy các khách hàng hoặc nhân công xấu trông như thế nào.
15:19
Show them the grumpy employees.
388
904000
2000
cho chúng thấy những nhân viên cục cằn.
15:21
When you see grumpy customer service, point that out to them.
389
906000
2000
Khi bạn thấy dịch vụ khách hàng gắt như mắm, hãy chỉ cho chúng thấy.
15:23
Say, "By the way, that guy's a crappy employee."
390
908000
2000
Hãy nói, "Này, gã kia thật là 1 nhân viên vớ vỉn."
15:25
And say, "These ones are good ones."
391
910000
3000
và nói, " Những người kia là nhân viên tốt."
15:28
(Laughter)
392
913000
2000
(Tiếng cười)
15:30
If you go into a restaurant and you have bad customer service,
393
915000
2000
Nếu bạn vào 1 nhà hàng có dịch vụ khách hàng yếu kém,
15:32
show them what bad customer service looks like.
394
917000
2000
hãy chỉ cho chúng thấy dịch vụ khách hàng yếu kém trông như thế nào.
15:34
(Laughter)
395
919000
2000
(Tiếng cười)
15:36
We have all these lessons in front of us,
396
921000
2000
Tất cả các bài học luôn ở trước mặt chúng ta,
15:38
but we don't take those opportunities; we teach kids to go get a tutor.
397
923000
3000
nhưng chúng ta không chớp lấy cơ hội mà lại dạy bọn trẻ nên có 1 gia sư.
15:41
Imagine if you actually took
398
926000
2000
Hãy tưởng tượng nếu bạn thực sự lấy
15:43
all the kids' junk that's in the house right now,
399
928000
2000
tất cả rác thải của con cái trong nhà bây giờ,
15:45
all the toys that they've outgrown two years ago
400
930000
2000
tất cả đồ chơi cách đây 2 năm
15:47
and said, "Why don't we start selling some of this on Craigslist and Kijiji?"
401
932000
3000
và nói," Tại sao chúng ta không bắt đầu bán chúng trên Craigslist và Kijiji nhỉ?"
15:50
And they can actually sell it
402
935000
2000
Và chúng có thể bán hàng
15:52
and learn how to find scammers when they get email offers come in.
403
937000
2000
và học làm thế nào để tìm thấy những kẻ lừa đảo khi email đặt hàng đến.
15:54
They can come into your account or a sub account or whatever.
404
939000
2000
chúng có thể đột nhập vào tài khoản hoặc tài khoản phụ của bạn.
15:56
But teach them how to fix the price, guess the price,
405
941000
3000
Nhưng hãy dạy chúng sửa giá, đoán giá,
15:59
pull up the photos.
406
944000
2000
đăng ảnh.
16:01
Teach them how to do that kind of stuff and make money.
407
946000
2000
Hãy dạy chúng làm những việc đó và kiếm tiền.
16:03
Then the money they get, 50 percent goes in their house account,
408
948000
2000
Sau đó 50% số tiền kiếm được đưa vào tài khoản nhà của chúng,
16:05
50 percent goes in their toy account.
409
950000
2000
50% đưa vào tài khoản đồ chơi.
16:07
My kids love this stuff.
410
952000
2000
Con tôi yêu thích thứ này.
16:09
Some of the entrepreneurial traits that you've got to nurture in kids:
411
954000
3000
Một vài đặc tính của nhà kinh doanh bạn phải ươm mầm trong trẻ như:
16:12
attainment, tenacity, leadership, introspection, interdependence, values.
412
957000
3000
tri thức, tính bền bỉ, khả năng lãnh đạo, đoán nội tâm, sự tương tác, các giá trị.
16:15
All these traits you can find in young kids, and you can help nurture them.
413
960000
3000
Tất cả những đặc tính này bạn có thể tìm thấy ở những đứa trẻ và bạn có thể giúp nuôi dưỡng chúng.
16:18
Look for that kind of stuff.
414
963000
2000
Hãy tìm kiếm những đặc tính đó.
16:20
There's two traits that I want you to also look out for
415
965000
2000
Có 2 đặc tính tôi muốn bạn tìm kiếm
16:22
that we don't kind of get out of their system.
416
967000
3000
để chúng ta không đi chệch khỏi hệ thống của bọn trẻ.
16:25
Don't medicate kids for attention deficit disorder
417
970000
2000
Đừng chữa bệnh rối loạn thiếu hụt tập trung cho trẻ
16:27
unless it is really, really freaking bad.
418
972000
2000
trừ khi nó thực sự tồi tệ.
16:29
(Applause)
419
974000
2000
(Vỗ tay)
16:31
The same with the whole things on mania and stress and depression,
420
976000
3000
Điều tương tự với những triệu chứng về chứng cuồng, căng thẳng và trầm cảm,
16:34
unless it is so clinically brutal, man.
421
979000
2000
trừ khi nó có triệu chứng lâm sàng trầm trọng.
16:36
Bipolar disorder is nicknamed the CEO disease.
422
981000
2000
Chứng rối loạn lưỡng cực là bệnh của giới CEO.
16:38
When Steve Jurvetson and Jim Clark
423
983000
2000
Khi Steve Jurvetson, Jim Clark
16:40
and Jim Barksdale have all got it,
424
985000
2000
và Jim Barksdale đều mắc,
16:42
and they built Netscape --
425
987000
2000
họ xây dựng nên Netscape.
16:44
imagine if they were given Ritalin.
426
989000
2000
Hãy tưởng tượng nếu họ được đưa Ritalin.
16:46
We wouldn't have have that stuff, right?
427
991000
2000
Chúng ta sẽ chẳng có những thứ như bây giờ, đúng không?
16:48
Al Gore really would have had to invented the Internet.
428
993000
3000
Al Gore sẽ phát minh ra Internet cũng nên.
16:51
(Laughter)
429
996000
2000
(Tiếng cười)
16:53
These skills are the skills we should be teaching in the classroom
430
998000
2000
Những kỹ năng đó nên được dạy trong lớp học
16:55
as well as everything else.
431
1000000
2000
như những môn học khác.
16:57
I'm not saying don't get kids to want to be lawyers.
432
1002000
2000
Tôi không nói là đừng cho trẻ muốn làm luật sư.
16:59
But how about getting entrepreneurship
433
1004000
2000
Mà ý tôi là đưa kinh doanh
17:01
to be ranked right up there with the rest of them as well?
434
1006000
2000
xếp ngang hàng với những nghề khác.
17:03
Because there's huge opportunities in that.
435
1008000
2000
Bởi vì ở đó có những cơ hội khổng lồ.
17:05
I want to close with a quick little video.
436
1010000
2000
Tôi muốn kết thúc bằng 1 video ngắn.
17:07
It's a video that was done by one of the companies that I mentor.
437
1012000
3000
1 video thực hiện bởi 1 trong các công ty tôi điều hành.
17:10
These guys, Grasshopper.
438
1015000
2000
Những anh chàng này, Châu Chấu.
17:12
It's about kids. It's about entrepreneurship.
439
1017000
2000
Nó nói về trẻ em.Về ngành kinh doanh.
17:14
Hopefully this inspires you to take what you've heard from me
440
1019000
3000
Hy vọng nó sẽ làm cho các bạn tin vào những gì tôi đã nói
17:17
and do something with it to change the world.
441
1022000
2000
và làm điều gì đó để thay đổi thế giới.
17:19
[Kid ... "And you thought you could do anything?"]
442
1024000
3000
[Cháu bé..."Và cháu nghĩ cháu có thể làm mọi thứ?"]
17:22
[You still can.]
443
1027000
2000
[ Cháu có thể đấy.]
17:24
[Because a lot of what we consider impossible ...]
444
1029000
2000
[Vì nhiều thứ chúng ta cho là không thể...]
17:26
[... is easy to overcome]
445
1031000
3000
[...lại rất dễ vượt qua]
17:29
[Because in case you haven't noticed, we live in a place where]
446
1034000
3000
[Vì đề phòng trường hợp cháu không nhận ra điều đó, chúng ta sống ở 1 nơi mà]
17:32
[One individual can make a difference]
447
1037000
3000
[1 cá thể có thể làm nên sự khác biệt]
17:35
[Want proof?]
448
1040000
1000
[Bằng chứng ư?]
17:36
[Just look at the people who built our country;]
449
1041000
1000
[Hãy nhìn vào những người đã xây dựng lên đất nước ta;]
17:37
[Our parents, grandparents, our aunts, uncles ...]
450
1042000
3000
[Bố mẹ, ông bà, chú dì, các bác...]
17:40
[They were immigrants, newcomers ready to make their mark]
451
1045000
3000
[Họ là những người nhập cư,người mới đến sẵn sàng tạo lên dấu ấn]
17:43
[Maybe they came with very little]
452
1048000
3000
[Có thể họ đến với rất ít tài sản]
17:46
[Or perhaps they didn't own anything except for ...]
453
1051000
3000
[Hoặc họ chẳng có gì ngoại trừ...]
17:49
[... a single brilliant idea]
454
1054000
3000
[...1 sáng kiến]
17:52
[These people were thinkers, doers ...]
455
1057000
3000
[Những người đó là người biết suy nghĩ, biết làm việc...]
17:55
[... innovators ...]
456
1060000
2000
[...nhà đổi mới...]
17:57
[... until they came up with the name ...]
457
1062000
3000
[...cho tới khi họ có cái tên...]
18:01
[... entrepreneurs!]
458
1066000
3000
[...những nhà kinh doanh tiên phong!]
18:04
[They change the way we think about what is possible.]
459
1069000
3000
[Họ thay đổi cách chúng ta nghĩ về những gì là có thể.]
18:07
[They have a clear vision of how life can be better]
460
1072000
2000
[Họ có tầm nhìn rõ ràng để giúp cuộc sống tốt hơn]
18:09
[for all of us, even when times are tough.]
461
1074000
3000
[cho tất cả chúng ta,ngay cả thời buổi khó khăn.]
18:12
[Right now, it's hard to see ...]
462
1077000
2000
[Ngay bây giờ, thật khó thấy...]
18:14
[... when our view is cluttered with obstacles.]
463
1079000
2000
[..khi tầm nhìn của chúng ta vẫn còn đầy vật cản.]
18:16
[But turbulence creates opportunities]
464
1081000
3000
[Nhưng thời thế tạo anh hùng]
18:19
[for success, achievement, and pushes us ...]
465
1084000
3000
[cho thành công, thành tựu và thúc đẩy chúng ta...]
18:22
[to discover new ways of doing things]
466
1087000
3000
[khám phá các cách làm mới]
18:25
[So what opportunities will you go after and why?]
467
1090000
3000
Vậy bạn sẽ theo đuổi những cơ hội nào và tại sao?]
18:28
[If you're an entrepreneur]
468
1093000
3000
[Nếu bạn là 1 nhà kinh doanh]
18:31
[you know that risk isn't the reward.]
469
1096000
3000
[bạn biết mạo hiểm không mang lại phần thưởng]
18:34
[No. The rewards are driving innovation ...]
470
1099000
2000
[Không. Phần thưởng là dẫn dắt đổi mới...]
18:36
[... changing people's lives. Creating jobs.]
471
1101000
3000
[...thay đổi cuộc sống mọi người. Tạo công ăn việc làm.]
18:39
[Fueling growth.]
472
1104000
2000
[duy trì tăng trưởng.]
18:41
[And making a better world.]
473
1106000
3000
[Và khiến thế giới tốt đẹp hơn.]
18:44
[Entrepreneurs are everywhere.]
474
1109000
2000
[Các nhà kinh doanh ở mọi nơi.]
18:46
[They run small businesses that support our economy,]
475
1111000
2000
[Họ quản lý cơ sở kinh doanh nhỏ, hỗ trợ nền kinh tế đất nước,]
18:48
[design tools to help you ...]
476
1113000
2000
[thiết kế các công cụ để giúp bạn...]
18:50
[... stay connected with friends, family and colleagues around the world.]
477
1115000
2000
[...kết nối với bạn bè, gia đình, đồng nghiệp trên khắp thế giới.]
18:52
[And they're finding new ways of helping to solve society's oldest problems.]
478
1117000
3000
[Và họ tìm thấy những cách mới giúp giải quyết các vấn đề dai dẳng nhất của xã hội.]
18:55
[Do you know an entrepreneur?]
479
1120000
2000
[Bạn có biết nhà kinh doanh nào không?]
18:57
[Entrepreneurs can be anyone ...]
480
1122000
1000
[Doanh nhân có thể là bất cứ ai...]
18:58
[Even ... you!]
481
1123000
2000
[Kể cả...bạn]
19:00
[So seize the opportunity to create the job you always wanted]
482
1125000
3000
[Thế nên hãy nắm chặt cơ hội tạo ra công việc bạn luôn muốn]
19:03
[Help heal the economy]
483
1128000
2000
[Hãy giúp hàn gắn nền kinh tế]
19:05
[Make a difference.]
484
1130000
1000
[Tạo nên sự khác biệt.]
19:06
[Take your business to new heights.]
485
1131000
2000
[Nâng công việc kinh doanh của bạn lên tầm cao mới.]
19:08
[But most importantly,]
486
1133000
2000
[Nhưng quan trọng nhất,]
19:10
[remember when you were a kid ...]
487
1135000
3000
[hãy nhớ khi bạn còn là 1 đứa trẻ...]
19:13
[when everything was within you reach,]
488
1138000
3000
[khi mọi thứ trong tầm với,]
19:16
[and then say to yourself quietly, but with determination:]
489
1141000
4000
[và sau đó quyết tâm tự nhủ với bản thân:]
19:22
["It still is."]
490
1147000
2000
["Nó vẫn thế."]
19:26
Thank you very much for having me.
491
1151000
2000
Xin cảm ơn các bạn đã lắng nghe.
ABOUT THE SPEAKER
Cameron Herold - EntrepreneurAn entrepreneur since childhood, Cameron Herold wants parents and teachers to recognize -- and foster -- entrepreneurial talent in kids.
Why you should listen
For 20 years, Cameron Herold has been coaching entrepreneurs on five continents, helping them build their companies. He started BackPocket COO to coach and mentor young, fun companies -- and help them make their dreams happen.
Herold was a leading force behind one of the most successful new business ventures of the last decade, 1-800-GOT-JUNK?. He was Chief Operating Officer for nearly seven years. Prior to that, he was VP of Corporate Development at Ubarter.com.
Cameron Herold | Speaker | TED.com