ABOUT THE SPEAKER
Dan Gilbert - Psychologist; happiness expert
Harvard psychologist Dan Gilbert says our beliefs about what will make us happy are often wrong -- a premise he supports with intriguing research, and explains in his accessible and unexpectedly funny book, Stumbling on Happiness.

Why you should listen

Dan Gilbert believes that, in our ardent, lifelong pursuit of happiness, most of us have the wrong map. In the same way that optical illusions fool our eyes -- and fool everyone's eyes in the same way -- Gilbert argues that our brains systematically misjudge what will make us happy. And these quirks in our cognition make humans very poor predictors of our own bliss.

The premise of his current research -- that our assumptions about what will make us happy are often wrong -- is supported with clinical research drawn from psychology and neuroscience. But his delivery is what sets him apart. His engaging -- and often hilarious -- style pokes fun at typical human behavior and invokes pop-culture references everyone can relate to. This winning style translates also to Gilbert's writing, which is lucid, approachable and laugh-out-loud funny. The immensely readable Stumbling on Happiness, published in 2006, became a New York Times bestseller and has been translated into 20 languages.

In fact, the title of his book could be drawn from his own life. At 19, he was a high school dropout with dreams of writing science fiction. When a creative writing class at his community college was full, he enrolled in the only available course: psychology. He found his passion there, earned a doctorate in social psychology in 1985 at Princeton, and has since won a Guggenheim Fellowship and the Phi Beta Kappa teaching prize for his work at Harvard. He has written essays and articles for The New York Times, Time and even Starbucks, while continuing his research into happiness at his Hedonic Psychology Laboratory.

More profile about the speaker
Dan Gilbert | Speaker | TED.com
TED2004

Dan Gilbert: The surprising science of happiness

Дэн Гилбэрт: Аз жаргалын гайхалтай шинжлэх ухаан

Filmed:
18,394,509 views

"Баяр баяслын бүдэргээ" номын зохиолч Дан Гилбэрт хүссэндээ хүрч чадахгүй байх нь биднийг сэтгэлээр унагадаг гэдэгтэй санал нийлдэггүй. Бидний дотоод "Сэтгэл зүйн дархлааны систем" ямар нэг зүйл буруугаар эргэсэн ч үнэн сэтгэлээсээ аз жаргалтай байхад тусладаг
- Psychologist; happiness expert
Harvard psychologist Dan Gilbert says our beliefs about what will make us happy are often wrong -- a premise he supports with intriguing research, and explains in his accessible and unexpectedly funny book, Stumbling on Happiness. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:15
When you have 21 minutes to speak,
0
0
2000
21 минутын яриатай харьцуулбал
00:17
two million years seems like a really long time.
1
2000
3000
2 сая жил нь үнэхээр урт
хугацаа мэт санагдана.
00:20
But evolutionarily, two million years is nothing.
2
5000
3000
Гэвч хувьслын талаас авч үзвэл,
2 сая жил бол юу ч биш юм.
00:23
And yet in two million years the human brain has nearly tripled in mass,
3
8000
6000
Гэхдээ л хүний тархи нь 2 сая жилийн дотор
ойролцоогоор 3 дахин хүнд болсон.
00:29
going from the one-and-a-quarter pound brain of our ancestor here, Habilis,
4
14000
3000
Бидний өвөг дээдэс Хабилисын 570 гр тархи
одоо
00:32
to the almost three-pound meatloaf that everybody here has between their ears.
5
17000
6000
бидний 2 чихний хоорондох 1360 гр
махлаг эд болтлоо томорсон.
00:38
What is it about a big brain that nature was so eager for every one of us to have one?
6
23000
7000
Байгаль хүн бүрт
ийм том тархи заяасан нь
ямар учиртай юм бол?
00:45
Well, it turns out when brains triple in size,
7
30000
3000
Тэгэхээр, тархи 3 дахин томорсон үед,
00:48
they don't just get three times bigger; they gain new structures.
8
33000
4000
тархины хэмжээ ихсээд зогсохгүй,
шинэ бүтэцтэй болж эхэлдэг байна.
00:52
And one of the main reasons our brain got so big is because it got a new part,
9
37000
4000
Бидний тархи том болсон гол шалтгаануудын
нэг бол
нэгэн шинэ хэсэг бий болсон явдал юм:
FRONTAL LOBE
00:56
called the "frontal lobe." And particularly, a part called the "pre-frontal cortex."
10
41000
4000
Тэр дундаа, PRE FRONTAL гэгддэг зүйл.
01:00
Now what does a pre-frontal cortex do for you that should justify
11
45000
4000
Одоо, тархины гадаргуу нь ямар үүрэгтэйг
мэдвэл
эвалюцийн багахан хугацаанд
01:04
the entire architectural overhaul of the human skull in the blink of evolutionary time?
12
49000
5000
хүний тархийний бүтцийг тэр чигт нь
өөрчлөх болсон учрыг ойлгох байх.
01:09
Well, it turns out the pre-frontal cortex does lots of things,
13
54000
3000
Тархины гадаргуу нь маш олон,
чухал үүрэг гүйцэтгэдэг,
01:12
but one of the most important things it does
14
57000
2000
тэр дундаа хамгийн чухал үүрэг бол
01:14
is it is an experience simulator.
15
59000
4000
төсөөлөн, дууриах явдал юм.
01:18
Flight pilots practice in flight simulators
16
63000
4000
Онгоцны нисгэгчид туршилтийн
төхөөрөмж дээр бэлтгэл хийн,
онгоц жолоодохдоо алдаа гаргахаас
сэргийлдэг.
01:22
so that they don't make real mistakes in planes.
17
67000
2000
01:24
Human beings have this marvelous adaptation
18
69000
3000
Хүн төрөлхтөн ямарваа зүйлийг
бодитоор хийж үзэхээсээ өмнө
01:27
that they can actually have experiences in their heads
19
72000
4000
толгой дотроо урьдчилан төсөөлөх
гайхалтай чадвартай.
01:31
before they try them out in real life.
20
76000
2000
01:33
This is a trick that none of our ancestors could do,
21
78000
3000
Энэ бол бидний өвөг дээдсийн хэнд ч,
01:36
and that no other animal can do quite like we can. It's a marvelous adaptation.
22
81000
5000
өөр ямар ч амьтанд байдаггүй чадвар
юм.
Гайхалтай дасан зохицол.
01:41
It's up there with opposable thumbs and standing upright and language
23
86000
4000
Энэ бол бидний эрхий хуруу, босоо явдал,
хэл зэрэг
хүн төрөлхтнийг модноос буун,
их дэлгүүрт хүргэсэн
01:45
as one of the things that got our species out of the trees
24
90000
3000
хүчин зүйлсийн нэг.
01:48
and into the shopping mall.
25
93000
2000
01:50
Now -- (Laughter) -- all of you have done this.
26
95000
3000
(Инээд.)
Та бүгд үүнийг хийж байсан.
01:53
I mean, you know,
27
98000
1000
01:54
Ben and Jerry's doesn't have liver-and-onion ice cream,
28
99000
4000
Бэн ба Жэрригийнд элэг-сонгины амттай
зайрмаг туршиж үзээд
амтгүй учраас хийгээгүй юм биш.
01:58
and it's not because they whipped some up, tried it and went, "Yuck."
29
103000
3000
02:01
It's because, without leaving your armchair,
30
106000
3000
Та ч гэсэн суудлаасаа өндийлгүй
энэ амтыг төсөөлөн бодоод,
02:04
you can simulate that flavor and say "yuck" before you make it.
31
109000
4000
хийхээсээ өмнө амтгүй гэдгийг нь
мэдчихнэ.
02:08
Let's see how your experience simulators are working.
32
113000
5000
Таны дүрслэн төсөөлөх чадвар
хэрхэн ажилдгийг харцгаая.
02:13
Let's just run a quick diagnostic
before I proceed with the rest of the talk.
33
118000
4000
Яриагаа үргэлжлүүлэхээс өмнө
жижиг туршилт хийж үзье.
02:17
Here's two different futures that I invite you to contemplate,
34
122000
4000
Энэ 2 өөр явдлыг өөрийн ирээдүй
гэж төсөөлөөд,
02:21
and you can try to simulate them and tell me which one you think you might prefer.
35
126000
4000
алийг нь илүүд үзэж байгаагаа надад
хэлнэ үү.
02:25
One of them is winning the lottery. This is about 314 million dollars.
36
130000
5000
Эхнийх нь сугалаанд 314 сая доллар
хожиж байна.
02:30
And the other is becoming paraplegic.
37
135000
3000
Дараагийх нь хоёр хөл мэдээгүй болох.
02:33
So, just give it a moment of thought.
38
138000
3000
(Инээд)
Нэг хором бодоод үзээрэй.
02:36
You probably don't feel like you need a moment of thought.
39
141000
3000
Таньд бодох шаардлагагүй
мэт санагдаж магадгүй.
02:39
Interestingly, there are data on these two groups of people,
40
144000
4000
Сонирхуулж хэлэхэд, энэ 2 төрлийн
хүмүүс
хэр аз жаргалтай талаарх
тоо судалгаа байдаг.
02:43
data on how happy they are.
41
148000
2000
02:45
And this is exactly what you expected, isn't it?
42
150000
3000
Энэ бол яг таны хүлээж байсан
үр дүн байх?
02:48
But these aren't the data. I made these up!
43
153000
3000
Гэхдээ энэ бол жинхэнэ үр дүн биш.
Би зохиосон юм.
Энэ нь жинхэнэ үр дүн.
02:51
These are the data. You failed the pop quiz, and you're hardly five minutes into the lecture.
44
156000
5000
Та бүхэн яриа эхлээд 5 минут хүрээгүй
байхад асуултанд бүдэрлээ.
02:56
Because the fact is that a year after losing the use of their legs,
45
161000
4000
Бодит байдал дээр 2 хөл нь мэдээгүй
болсон, сугалаа хожсон
хоёр хүн нэг жилийн дараа гэхэд
03:00
and a year after winning the lotto, lottery winners and paraplegics
46
165000
5000
тэдний мэдэрч буй аз жаргал нь
тэнцүүхэн байдаг.
03:05
are equally happy with their lives.
47
170000
2000
03:07
Now, don't feel too bad about failing the first pop quiz,
48
172000
3000
Эхний асуултанд бүдэрсэндээ
битгий гуниглаарай.
03:10
because everybody fails all of the pop quizzes all of the time.
49
175000
3000
Учир нь хүн бүр ийм асуултанд бүдэрдэг.
03:13
The research that my laboratory has been doing,
50
178000
3000
Манай судалгааны багийнхан
болон эдийн засагч,
03:16
that economists and psychologists around the country have been doing,
51
181000
3000
сэтгэл судлаачдын улс даяар
явуулсан судалгаанууд
03:19
have revealed something really quite startling to us,
52
184000
3000
гайхмаар үр дүнд хүрсэн.
03:22
something we call the "impact bias,"
53
187000
3000
Үүнийг "үр нөлөөний " гэж
нэрлэгддэг бөгөөд
03:25
which is the tendency for the simulator to work badly.
54
190000
3000
дүрслэн дуурайх үйлдлийг
муутгах хандлагыг хэлнэ.
03:28
For the simulator to make you believe that different outcomes
55
193000
4000
Дүрслэн дууриах явдлын үр дүнгийн ялгаа нь
03:32
are more different than in fact they really are.
56
197000
3000
байгаагаас илүү том гэж боддог
03:35
From field studies to laboratory studies,
57
200000
2000
Бүхий л судалгаанаас харахад
03:37
we see that winning or losing an election, gaining or losing a romantic partner,
58
202000
4000
сонгуульд нэр дэвшсэн дэвшээгүй ч,
тахир дутуу болсон ч
03:41
getting or not getting a promotion, passing or not passing a college test,
59
206000
5000
тушаал дэвшсэн дэвшээгүй ч,
сургуулийн шалгалтанд тэнцсэн тэнцээгүй ч
03:46
on and on, have far less impact, less intensity and much less duration
60
211000
5000
уг хүн нь бидний бодож байгаа шиг цочрол аваагүй бол
сэтгэл санаанд нь өөрчлөлт ороогүй гэсэн үг
03:51
than people expect them to have.
61
216000
3000
тийм ч их тэрийг бодож шаналаагүй гэсэн үг.
03:54
In fact, a recent study -- this almost floors me --
62
219000
3000
сүүлийн үеийн судалгаа - энэ тал дээр амаа хамьхичихдаг-
03:57
a recent study showing how major life traumas affect people
63
222000
5000
амьдрал дээрх шок хүнд хэрхэн нөлөөлдөг сүүлийн үеийн судалгаагаар
04:02
suggests that if it happened over three months ago,
64
227000
3000
хэрвээ энэ 3 сарийн өмнө болсон бол
04:05
with only a few exceptions,
65
230000
1000
бага зэрэг байж болошгүй зүйл байсан ч
04:06
it has no impact whatsoever on your happiness.
66
231000
3000
тэр хүний аз жаргалд ямарч нөлөө үзүүлдэггүй гэдгийг олж мэдсэн юм.
04:09
Why?
67
234000
3000
яагаад?
04:12
Because happiness can be synthesized.
68
237000
4000
аз жаргалыг хүн өөрөө бий болгож чаддаг болохоор юм
04:16
Sir Thomas Brown wrote in 1642, "I am the happiest man alive.
69
241000
4000
Томас Браун 1642 онд зохиолдоо ийнхүү өгүүлсэн
04:20
I have that in me that can convert poverty to riches, adversity to prosperity.
70
245000
6000
Би бол дэлхий дээрх хамгийн аз жаргалтай хүн ядууг баян болгож өөрчлөх чадал ч, эсрэг урсгалийг зөв урсгалруу өөрчлөх чадал ч байгаа учраас.
04:26
I am more invulnerable than Achilles; fortune hath not one place to hit me."
71
251000
4000
Би бол тэр Акилэсээс ч илүү үхэшгүй мөнх,ямар ч азтай хүн намайг дийлэшгүй гэж
04:30
What kind of remarkable machinery does this guy have in his head?
72
255000
4000
түүний толгойд ямар төрлийн төхөөрөмж байгаа болоод ингэж хэлсэн бол ?
04:34
Well, it turns out it's precisely the same remarkable machinery that all off us have.
73
259000
5000
гэтэл , тэр бидэнтэй яг л ижил байсан
04:39
Human beings have something that we might think of as a "psychological immune system."
74
264000
6000
хүн төрөлхтөнд сэтгэл зүйн дархлаажилтын систем гэдэг юм байдаг
04:45
A system of cognitive processes, largely non-conscious cognitive processes,
75
270000
5000
мэдрэмжгүй үйл явц, бараг ухаангүй үйлдэгддэг систем боловч
04:50
that help them change their views of the world,
76
275000
4000
энэ нь өөрийн байгаа ертөнцийг илүү сайхнаар мэдрэхийн тулд
04:54
so that they can feel better about the worlds in which they find themselves.
77
279000
4000
ертөнцийг өөрөөр хардаг болгож өгдөг
04:58
Like Sir Thomas, you have this machine.
78
283000
2000
Томас Браунд ч, хэнд ч байдаг систем боловч
05:00
Unlike Sir Thomas, you seem not to know it. (Laughter)
79
285000
4000
Томастай адилгүй хэн ч энэ системийг байдгийг анзаараагүй юм шиг байна
05:04
We synthesize happiness, but we think happiness is a thing to be found.
80
289000
6000
аз жаргалыг өөрсдөө бий болгодог биш,эрж хайх зүйл гэж бодчихдог
05:10
Now, you don't need me to give you too many examples of people synthesizing happiness,
81
295000
5000
Хүмүүс бодит амьдрал дээрээ хэрхэн аз жаргалыг бий болгодогын талаар нэг их жишээ дурьдаад хэрэггүй бизээ
05:15
I suspect. Though I'm going to show you some experimental evidence,
82
300000
3000
Одоо хэдэн туршилт дээр үндэслэсэн нотолгоог үзүүлье
05:18
you don't have to look very far for evidence.
83
303000
3000
нотолгоо нь хамгийн ойр газар байдаг юм
05:21
As a challenge to myself, since I say this once in a while in lectures,
84
306000
3000
өөрөө өөртөө тавьсан сорилтонд, миний өмнө нь өөр легц дээр ярьсан
05:24
I took a copy of the New York Times and tried to find some instances of people synthesizing happiness.
85
309000
4000
Ню-Ёорк таймз-ийн сурвалжилгааны хувилбарыг хэрэглэн хүмүүс аз жаргалыг бий болгосон бодит жишээг хайж үзсэн
05:28
And here are three guys synthesizing happiness.
86
313000
2000
энэ бол аз жаргалыг бий болгосон 3 хүн
05:30
"I am so much better off physically, financially, emotionally, mentally
87
315000
3000
"Би бие махбод,эд хөрөнгө, сэтгэл санааны хувьд их сэтгэл хангалуун байна"
05:33
and almost every other way." "I don't have one minute's regret.
88
318000
4000
"ямар ч харамсах зүйл байхгүй бахархмаар амьдарлын туршлага байсан гэж бодож байна
05:37
It was a glorious experience." "I believe it turned out for the best."
89
322000
3000
"хамгийн бест гэдэгт итгэлтэй байна "
05:40
Who are these characters who are so damn happy?
90
325000
2000
энэ хүртэл аз жаргалыг мэдэрж чаддаг хүн гэж ер нь хэн юм бэ?
05:42
Well, the first one is Jim Wright.
91
327000
2000
эхний хэлэх хүн бол Жим Райт
05:44
Some of you are old enough to remember: he was the chairman of the House of Representatives
92
329000
4000
энэ дунд түүнийг мартаагүй хүн байгаа байлгүй
05:48
and he resigned in disgrace when this young Republican named Newt Gingrich
93
333000
4000
Нют Гингрич гэдэг Бүгд Найрамдах Намын залуу гишүүнд хуувилдаан бульхаагаа илчлүүлэгдэн
05:52
found out about a shady book deal he had done.
94
337000
3000
тэр бульхаагаас болж огцорсон
05:55
He lost everything. The most powerful Democrat in the country,
95
340000
2000
улс даяар хамгийн хүчтэй гэгддэг байсан Ардчилсан Намын энэ гишүүн
05:57
he lost everything.
96
342000
1000
бүх юмаа алдсан
05:58
He lost his money; he lost his power.
97
343000
3000
мөнгөө ч эрх мэдлээ ч алдсан тэр
06:01
What does he have to say all these years later about it?
98
346000
2000
энэ бүх зүйлийн дараа юу гэж хэлсэн бэ гэвэл
06:03
"I am so much better off physically, financially, mentally
99
348000
3000
"бие махбод,эдийн засгын байдал,сэтгэл санааны байдал гээд
06:06
and in almost every other way."
100
351000
2000
бүх зүйл сайжирлаа"
06:08
What other way would there be to be better off?
101
353000
2000
үүнээс илүү юуг сайжруулж чадах вэ?
06:10
Vegetably? Minerally? Animally? He's pretty much covered them there.
102
355000
4000
Ургамал? минерал? амьтан? эдгээрээр тэр бүрэн хангагдсан байсан
06:14
Moreese Bickham is somebody you've never heard of.
103
359000
2000
Морис Бэккам гэдэг нэрийг сонсож байгаагүй бизээ
06:16
Moreese Bickham uttered these words upon being released.
104
361000
4000
Тэр шоронгоос суллагдсан үедээ ийннхүү өгүүлсэн юм
06:20
He was 78 years old. He spent 37 years
105
365000
2430
78 насалсныхаа 37 жилийг
үйлдээгүй хэргийнхээ төлөө Лүйсиана мужын шоронд өнгрөөсөн
06:22
in a Louisiana State Penitentiary
for a crime he didn't commit.
106
367430
2790
DNA шинжилгээний эцсийн хариугаар
06:25
[He was ultimately
107
370220
1780
06:27
released for good behavior
halfway through his sentence.]
108
372000
3000
78 насандаа буруугүй гэж нотлогдсон юм
06:30
And what did he have to say about his experience?
109
375000
2000
тэр энэ амьдралын туршлагаа өгүүлэхгүй байхын аргагүй байсан
06:32
"I don't have one minute's regret. It was a glorious experience."
110
377000
2000
"харамсах зүйл юуч байхгүй, бахархмаар амьдралын туршлага байсан" гэж
06:34
Glorious! This guy is not saying,
111
379000
2000
бахархмаар сайхан байна гэвүү,түүний хэлэх ёстой зүйл бол
06:36
"Well, you know, there were some nice guys. They had a gym."
112
381000
2000
"шорон бол дандаа муу хүмүүс байдаг газар биш. Фитнес ч байсан юм чинь"
06:38
It's "glorious,"
113
383000
1000
биш харин "бахархмаар сайхан амьдралын туршлага байсан" юм
06:39
a word we usually reserve for something like a religious experience.
114
384000
4000
яг л шашны мөргөлд явж байсан хүний хэлэх үг.
06:43
Harry S. Langerman uttered these words, and he's somebody you might have known
115
388000
4000
Хари Лангермэнг мэдэж байгаа хүн байгаа байх
06:47
but didn't, because in 1949 he read a little article in the paper
116
392000
3000
тэр 1949 онд МакДоналд гэдэг ах дүү 2-ын эрхэлдэг
06:50
about a hamburger stand owned by these two brothers named McDonalds.
117
395000
4000
Бургерын дэлгүүрийн сурвалжлагыг хараад
06:54
And he thought, "That's a really neat idea!"
118
399000
2000
"энэ сайхан санаа байна" гэж бодсон
06:56
So he went to find them. They said,
119
401000
2000
тэгээд тэр ах дүүтэй уулзахаар явтал 3000 доллараар
06:58
"We can give you a franchise on this for 3,000 bucks."
120
403000
2000
"сүлжээний дэлгүүрийн эрхийг олгоё" гэсэн саналыг авсан юм
07:00
Harry went back to New York, asked his brother who's an investment banker
121
405000
4000
Хари Ню-Ёоркт буцан хөрөнгө оруулалтын банкыг эрхэлдэг ах дээрээ очин 3000 долларын
07:04
to loan him the 3,000 dollars,
122
409000
1000
зээлийг гуйсан
07:05
and his brother's immortal words were,
123
410000
2000
түүний ахын хэлсэн мартагдашгүй үг бол
07:07
"You idiot, nobody eats hamburgers."
124
412000
1000
"тэнэг юм битий ярь хэн ч бургер идье гэж бодохгүй" гэсэн юм
07:08
He wouldn't lend him the money, and of course six months later
125
413000
3000
тэгээд тэр Харид мөнгө зээлээгүй. тэгтэл 6 сарийн дараа
07:11
Ray Croc had exactly the same idea.
126
416000
2000
Рэй Крок мөн адил санаа сэдсэн юм
07:13
It turns out people do eat hamburgers,
127
418000
2000
ард иргэд бургер иднэ
07:15
and Ray Croc, for a while, became the richest man in America.
128
420000
4000
Рэй Крок удалгүй Америкийн баян хүн болсон
07:20
And then finally -- you know, the best of all possible worlds --
129
425000
2000
сүүлд --- хамгийн өөдрөгөөр байсан нь
07:22
some of you recognize this young photo of Pete Best,
130
427000
5000
мэдэж байгаа биз,залуу үеийн Пит Бест
07:27
who was the original drummer for the Beatles,
131
432000
2000
тэр Битлесийн анхний бөмбөрчин юм
07:29
until they, you know, sent him out on an errand and snuck away
132
434000
3000
та бүхэн мэдэж байгаа, учир нь ойлгогдохгүй зүйлээс болж ажлаасаа халагдан
07:32
and picked up Ringo on a tour.
133
437000
3000
аялалын замдаа Битлестэй ах дүүгийн холбоо тогтоон
07:35
Well, in 1994, when Pete Best was interviewed
134
440000
2000
1994 онд Бит Бестийн өгсөн ярилцлагад
07:37
-- yes, he's still a drummer; yes, he's a studio musician --
135
442000
3000
--тиймээ одоо болтол бөмбөрчин, хөгжмийн зохиолч--
07:40
he had this to say: "I'm happier than I would have been with the Beatles."
136
445000
3000
"Битлесд байх үеэс илүү аз жаргалтай байна" гэсэн юм
07:43
Okay. There's something important to be learned from these people,
137
448000
3000
эдгээр хүмүүсээс ямар нэгэн чухал зүйл суралцаж чадах юм шиг байна
07:46
and it is the secret of happiness.
138
451000
2000
энэ чинь л аз жаргалын нууц юм
07:48
Here it is, finally to be revealed.
139
453000
2000
энэ байна,арай хийж хүрлээ
07:50
First: accrue wealth, power, and prestige,
140
455000
3000
нэгт:баялаг, эрх мэдэл болон нэр хүндийг бага багаар гартаа оруулан
07:53
then lose it. (Laughter)
141
458000
3000
дараа нь бүгдийг нь алдацгаая -- (инээв) --
07:56
Second: spend as much of your life in prison as you possibly can.
142
461000
3000
хоёрт:амьдралдаа аль болох удаан шоронд байцгаая -- (инээв) --
07:59
(Laughter) Third: make somebody else really, really rich. (Laughter)
143
464000
5000
гуравт:өөрөөсөө өөр хэн нэгнийг баян болгоцгооё -- (инээв) --
08:04
And finally: never ever join the Beatles. (Laughter)
144
469000
4000
тэгээд сүүлд нь юу ч болж байсан Битлест орохгүй байх -- (инээв) --
08:08
OK. Now I, like Ze Frank, can predict your next thought,
145
473000
5000
За тэгээд, Жи Франктай адил би та бүхний дараагын бодох бодлыг мэдэж байна
08:13
which is, "Yeah, right." Because when
146
478000
2000
та бүхэн "аан тиймүү" гэж бодож байгаа биздээ
08:15
people synthesize happiness, as these gentlemen seem to have done,
147
480000
4000
Эдгээр 3 хүн шиг хүмүүс аз жаргалыг бий болгосоныг
08:19
we all smile at them, but we kind of roll our eyes and say,
148
484000
4000
бид нүүрэндээ инээж байгаа ч жоохон залхан
08:23
"Yeah right, you never really wanted the job."
149
488000
3000
"Тиймүү, үнэндээ тийм ажилыг хиймээргүй байсан байлгүй" зэрэг
08:26
"Oh yeah, right. You really didn't
150
491000
1000
"Хүүе,чи тэр эмэгтэйтэй
08:27
have that much in common with her,
151
492000
3000
тийм их адил төстэй зүйл байхгүй байсан юм чинь
08:30
and you figured that out just about the time
152
495000
2000
түүнээс сүйн бөгж буцаж ирэхээс өмнө
08:32
she threw the engagement ring in your face."
153
497000
2000
мэдэх хэрэгтэй байсан юм бишүү гэж хэлнэ"
08:34
We smirk because we believe that synthetic happiness
154
499000
4000
бид эдгээр хиймэл аз жаргалыг ёжтойгоор инээнэ.
08:38
is not of the same quality as what we might call "natural happiness."
155
503000
3000
өөрөө бий болчдог аз жаргал шиг үнэ цэнтэй биш гэж боддог учраас юм
08:41
What are these terms?
156
506000
1000
эдгээр аз жаргал гэж вэ?
08:42
Natural happiness is what we get when we get what we wanted,
157
507000
4000
өөрөө бий болчдог аз жаргал гэдэг нь хүсэж байсан зүйлээ олох явдал
08:46
and synthetic happiness is what we make when we don't get what we wanted.
158
511000
5000
тэгээд хиймэл аз жаргал гэдэг нь хүсэж байсан юмаа олж авж чадаагүй үед өөрөө бий болгодог аз жаргал юм
08:51
And in our society, we have a strong belief
159
516000
3000
Бидний оршин буй нийгэмд хиймэл аз жаргалыг
08:54
that synthetic happiness is of an inferior kind.
160
519000
3000
олиггүй зүйлийн нэг гэж боддог
08:57
Why do we have that belief?
161
522000
2000
яагаад тэгж бодчихдог юм бол?
08:59
Well, it's very simple. What kind of economic engine
162
524000
4000
шалтгаан нь маш амархан, хүсэж байсан зүйлээ авсан ч аваагүй ч
09:03
would keep churning
163
528000
1000
бид адил аз жаргалыг мэдэрвэл
09:04
if we believed that not getting what we want could make us just as happy as getting it?
164
529000
6000
эдийн засгийн мотор нь эргэлдэхгүй болно биз?
09:10
With all apologies to my friend Matthieu Ricard,
165
535000
4000
найз Матив Рикардаас уулчлалт гуймаар байна
09:14
a shopping mall full of Zen monks
166
539000
2000
дүүрэн лам нарын хэрэглээний худалдааны төв
09:16
is not going to be particularly profitable
167
541000
2000
тиймч их ашигтай байж чадахгүй
09:18
because they don't want stuff enough.
168
543000
4000
яагаад гэвэл тэд тэгж их олон зүйлийг хүсээд байдаггүй учраас
09:22
I want to suggest to you that synthetic happiness
169
547000
3000
миний санал болгох хиймэл аз жаргал бол
09:25
is every bit as real and enduring
170
550000
3000
яг өөрийн хүсэж байгааг гартаа оруулах гэсэн аз жаргалтай
09:28
as the kind of happiness you stumble upon
171
553000
3000
бараг адил бодит байж
09:31
when you get exactly what you were aiming for.
172
556000
3000
удаан үргэлжилдэг.
09:34
Now, I'm a scientist, so I'm going to do this not with rhetoric,
173
559000
1000
одоо, би шинжлэх ухаан судлаач
09:35
but by marinating you in a little bit of data.
174
560000
2000
хоосон гоёмсог биш тоон үзүүлэлтийг хэрэглэн яриагаа үргэлжлүүлнээ.
09:38
Let me first show you an experimental paradigm that is used
175
563000
2000
эхлээд насанд хүрсэн жирийн хүний хиймэл аз жаргалыг
09:40
to demonstrate the synthesis of happiness
176
565000
4000
нотолох туршилтыг үзүүлье
09:44
among regular old folks. And this isn't mine.
177
569000
2000
энэ бол минийх биш
09:46
This is a 50-year-old paradigm called the "free choice paradigm."
178
571000
3000
50 настай хүний жишээ бөгөөд чөлөөт "сонголтод холбоотой"
09:49
It's very simple.
179
574000
2000
туршилт маш амархан
09:51
You bring in, say, six objects,
180
576000
3000
юу ч байсан болно,6 ширхэгийг аваад
09:54
and you ask a subject to rank them from the most to the least liked.
181
579000
2000
туршилтанд оролцогчоос тэдгээрийг дуртайгаасаа эхлүүлэн дугаарлуулж авна
09:56
In this case, because the experiment I'm going to tell you about uses them,
182
581000
3000
энэ удаа би хэрэглэх зүйлийг хэлнэ.
09:59
these are Monet prints.
183
584000
2000
Монетны зураг байна
10:01
So, everybody can rank these Monet prints
184
586000
2000
туршилтанд оролцогчидоос эдгээр зурагнуудыг
10:03
from the one they like the most, to the one they like the least.
185
588000
2000
хамгийн дуртайгаасааа хамгийн дургуй хүртэл дарааллуулан байршуулна
10:05
Now we give you a choice:
186
590000
2000
энд нэг сонголтыг олгоё
10:07
"We happen to have some extra prints in the closet.
187
592000
3000
"илүү зураг хааяа шкафанд үлдсэн байна
10:10
We're going to give you one as your prize to take home.
188
595000
2000
өнөөдрийн туршилтын жишээ болгоход
10:12
We happen to have number three and number four,"
189
597000
3000
3-р болон 4-р зураг үлдэж байна
10:15
we tell the subject. This is a bit of a difficult choice,
190
600000
3000
жоохон хэцүү сонголт юм яагаад гэвэл
10:18
because neither one is preferred strongly to the other,
191
603000
3000
аль ч зураг бусад зурагтайгаа адил тийм ч дуртай нь биш
10:21
but naturally, people tend to pick number three
192
606000
3000
гэвч өөрийн мэдэлгүй 3-г сонгодог хандлага бий
10:24
because they liked it a little better than number four.
193
609000
2000
4-р зурагнаас илүү дуртай учраас
10:27
Sometime later -- it could be 15 minutes; it could be 15 days --
194
612000
3000
цаг хугацаа өнгөрсөний дараа -- 15 минутын дараа эсвэл 15 өдрийн дараа байж магад --
10:30
the same stimuli are put before the subject,
195
615000
3000
туршилтанд орсон хүний урд яг ижил зургыг өрөөд
10:33
and the subject is asked to re-rank the stimuli.
196
618000
2000
дахин дугаарлаж авна.
10:35
"Tell us how much you like them now."
197
620000
2000
"яг одоо хараад ямар байна ? "гэсэнч
10:37
What happens? Watch as happiness is synthesized.
198
622000
3000
за юу болох бол тэд нарын аз жаргалаа бий болгож буйг харцгаана уу!
10:40
This is the result that has been replicated over and over again.
199
625000
4000
энэ бол үргэлж дахин давтагдаж буй үр дүн юм
10:44
You're watching happiness be synthesized.
200
629000
1000
аз жаргал бол хүний гараар бий болж байна
10:45
Would you like to see it again? Happiness!
201
630000
5000
дахин харах уу? за тэр аз жаргалтай байна
10:50
"The one I got is really better than I thought!
202
635000
2000
"миний сонгосон зураг бодож байсанаас илүү гоё юм гээч
10:52
That other one I didn't get sucks!"
203
637000
2000
сонгоогүй нь харин юу л бол"
10:54
(Laughter) That's the synthesis of happiness.
204
639000
2000
--(инээв)-- энэ л зохиомол аз жаргал гэсэн үг
10:56
Now what's the right response to that? "Yeah, right!"
205
641000
6000
за ингээд та бүхний реакц? "тиймээ"
11:02
Now, here's the experiment we did,
206
647000
3000
дараагых нь бид бүгдийн хийсэн туршилт бөгөөд , энэ тоон үзүүлэлт нь та бүхний
11:05
and I would hope this is going to convince you that
207
650000
1000
хариу үйлдэл ?
11:06
"Yeah, right!" was not the right response.
208
651000
3000
буруу гэж ятган тайлбарлах хэрэгтэй гэж бодож байна
11:09
We did this experiment with a group of patients
209
654000
2000
энэ туршилтыг эмнэлэгт хэвтэж байгаа
11:11
who had anterograde amnesia. These are hospitalized patients.
210
656000
3000
ой тогтоолтын согогтой өвчтөнтэй цуг хийсэн
11:14
Most of them have Korsakoff's syndrome,
211
659000
2000
өвчтөнгүүдийн ихэнх нь корсакофын синдром гэдэг
11:16
a polyneuritic psychosis that -- they drank way too much,
212
661000
5000
олон төрлийн мэдрэлийн согог
11:21
and they can't make new memories.
213
666000
2000
шинэ ой санамжийг бүрэлдүүлэх чадваргүй юм
11:23
OK? They remember their childhood, but if you walk in and introduce yourself,
214
668000
4000
өөрөөр хэлбэл бага насны дурсамж байгаа боловч, биднийг өрөөнд орж өөрсдийгөө танилцуулаад
11:27
and then leave the room,
215
672000
1000
гарч
11:28
when you come back, they don't know who you are.
216
673000
2000
иргэн орж ирэхэд тэд бид нарыг танихгүй гэсэн үг
11:31
We took our Monet prints to the hospital.
217
676000
3000
бид Монет-ийн зураг эмнэлэг рүү авч очин
11:34
And we asked these patients to rank them
218
679000
4000
өвчтөн нарт тэдгээр зургуудыг
11:38
from the one they liked the most to the one they liked the least.
219
683000
3000
хамгийн дуртайгаас нь эхлүүлэн өрөн
11:41
We then gave them the choice between number three and number four.
220
686000
4000
тэгээд саяхан хийсэн туршилттай адил 3-р эсвэл 4-р зургыг сонгуулсан
11:45
Like everybody else, they said,
221
690000
2000
бусад хүмүүстэй адил тэд ч мөн
11:47
"Gee, thanks Doc! That's great! I could use a new print.
222
692000
2000
"баярлалаа багшаа
11:49
I'll take number three."
223
694000
2000
3-р зургыг авч болохуу "гэж хэлсэн
11:51
We explained we would have number three mailed to them.
224
696000
4000
3-р зургыг дараа шуудангаар явуулна гэж хэлээд
11:55
We gathered up our materials and we went out of the room,
225
700000
3000
бүх юмаа аван өрөөнөөс гарсан
11:58
and counted to a half hour.
226
703000
2000
30 минутын дараа
12:00
Back into the room, we say, "Hi, we're back."
227
705000
3000
өрөөрүү орон "бид ирлээ" гэхэд
12:03
The patients, bless them, say, "Ah, Doc, I'm sorry,
228
708000
4000
өвчтөн нар
12:07
I've got a memory problem; that's why I'm here.
229
712000
2000
"би ой тогтоолтын эмгэгтэй болохоор энд байгаа юм.
12:09
If I've met you before, I don't remember."
230
714000
2000
Өмнө нь уулзсан үгүйгээ ч санаж чададгүй" гэнэ
12:11
"Really, Jim, you don't remember? I was just here with the Monet prints?"
231
716000
3000
"Санахгүй байнуу түрүүн Монет-ийн зураг авч ирсэн" гэхэд
12:14
"Sorry, Doc, I just don't have a clue."
232
719000
3000
"Уучлаарай юу ч санахгүй байна"
12:17
"No problem, Jim. All I want you to do is rank these for me
233
722000
3000
"Зүгээрдээ, зүгээр л энэ зурагнуудыг дуртайгаасаа эхлээд
12:20
from the one you like the most to the one you like the least."
234
725000
5000
өрж чадах уу"
12:25
What do they do? Well, let's first check and make sure
235
730000
2000
тэд яах бол хамгийн эхлээд
12:27
they're really amnesiac. We ask these
236
732000
2000
тэд үнэхээр ой тогтоолтын эмгэгтэй юу үгүй юу гэдгийг нь шалгая
12:29
amnesiac patients to tell us which one they own,
237
734000
4000
өвтөн нараас өөрсдийн сонгосон зураг аль болохыг асууж үзэхэд
12:33
which one they chose last time, which one is theirs.
238
738000
3000
өмнө сонгосон зураг
12:36
And what we find is amnesiac patients just guess.
239
741000
4000
тэд таамгаараа хариулж байж магад
12:40
These are normal controls, where if I did this with you,
240
745000
2000
энэ ногоон нь эрүүл хүнийх, та бүгдэд адил асуулт тавибал
12:42
all of you would know which print you chose.
241
747000
2000
бүгд өөрийн сонгосон зураг аль болохыг мэднэ
12:44
But if I do this with amnesiac patients,
242
749000
2000
ой тогтоолтын эмгэгтэй өвтөнгүүдийн ягаанд
12:46
they don't have a clue. They can't pick their print out of a lineup.
243
751000
6000
тэд өөрсдийн сонгосон зургаа аль болохыг мэдэхгүй
12:52
Here's what normal controls do: they synthesize happiness.
244
757000
4000
эрүүл хүн аз жаргалыг бий болгоно гэсэн
12:56
Right? This is the change in liking score,
245
761000
2000
зурагны ранк хүснэгт
12:58
the change from the first time they ranked to the second time they ranked.
246
763000
3000
эхнийхээс дараагыхад ийнхүү өөрчлөгдөнө.
13:01
Normal controls show
247
766000
1000
эрүүл хүн нь
13:02
-- that was the magic I showed you;
248
767000
2000
-- сая үзүүлсэн илбийг
13:04
now I'm showing it to you in graphical form --
249
769000
3000
хүснэгтээр үзүүлж байна
13:07
"The one I own is better than I thought. The one I didn't own,
250
772000
3000
"өөрийн сонгосон зураг бодсоноос илүү гоё байлаа. сонгоогүй нь
13:10
the one I left behind, is not as good as I thought."
251
775000
3000
бодсоноос эсргээр тийм ч сайнгүй байлаа" гэж хэлнэ
13:13
Amnesiacs do exactly the same thing. Think about this result.
252
778000
5000
тодотгож хэлэхэд ой тогтоолтын эмгэгтэй өвтөнгүүд ч гэсэн
13:18
These people like better the one they own,
253
783000
3000
өөрсдийн сонгосон зургандаа илүү дуртай байсан
13:21
but they don't know they own it.
254
786000
3000
өөрийн сонгосон зураг гэж мэдэлгүй
13:25
"Yeah, right" is not the right response!
255
790000
3000
зөв хариу гэж байдаггүй юм!
13:29
What these people did when they synthesized happiness
256
794000
3000
эдгээр өвчтөнгүүд өөрсдийн аз жаргалыг бий болгож чадсан үед
13:32
is they really, truly changed
257
797000
3000
тэд үнэхээр
13:35
their affective, hedonic, aesthetic reactions to that poster.
258
800000
5000
зурганд сэтгэл хангалуун байгаагаа харуулсан юм
13:40
They're not just saying it because they own it,
259
805000
3000
өөрийн сонгосон зураг болохоор тэгж байгаа юм биш
13:43
because they don't know they own it.
260
808000
3000
угаасаа тэд өөрийн сонгосон зураг гэж мэдэхгүй байгаа
13:47
Now, when psychologists show you bars,
261
812000
3000
за ийм хүснэгтийг харсан үед
13:50
you know that they are showing you averages of lots of people.
262
815000
3000
энэ нь ихэнх хүний дундажыг харуулж байна.
13:53
And yet, all of us have this psychological immune system,
263
818000
4000
энэ сэтгэл зүйн дархлаалалтын систем нь , өөрөөр хэлбэл аз жаргалыг бий болгож чадах чадвар бол
13:57
this capacity to synthesize happiness,
264
822000
2000
бид бүгдэд байгаа
13:59
but some of us do this trick better than others.
265
824000
3000
гэвч энэ чадвараа бусдаас илүү сайн хэрэглэж чаддаг хүн ч байгаа
14:02
And some situations allow anybody to do it more effectively
266
827000
4000
мөн энэ чадварыг
14:06
than other situations do.
267
831000
3000
илүү үр дүнтэйгээр гаргаж ч болно
14:10
It turns out that freedom
268
835000
4000
эрх чөлөө гэдэг нь
14:14
-- the ability to make up your mind and change your mind --
269
839000
3000
санаа зорилгоо шийдэн , бас тэр санаа зорилгоо өөрчлөх чадвар гэсэн үг юм.
14:17
is the friend of natural happiness, because it allows you to choose
270
842000
3000
хиймэл бус аз жаргалын найз. яагаад гэвэл олон олон нөлөө бүхий ирээдүйгээс
14:20
among all those delicious futures and find the one that you would most enjoy.
271
845000
5000
тус бүр хамгийн их хөгжилдөж аз жаргалтай болгохийг нь сонгуулж өгдөг учраас
14:25
But freedom to choose
272
850000
2000
гэвч санаа зорилгын шийдвэр болон
14:27
-- to change and make up your mind -- is the enemy of synthetic happiness.
273
852000
4000
өөрчлөлтөөс гарсан сонголтууд нь зохиомол аз жаргалын дайсан юмаа
14:31
And I'm going to show you why.
274
856000
2000
яагаад гэдэгийг нь тайлбарлая
14:33
Dilbert already knows, of course.
275
858000
1000
Дилбартыг мэдэж байгаа биз
14:34
You're reading the cartoon as I'm talking.
276
859000
2000
миний ярих яриаг комикоос уншиж байсан байлгүй.
14:36
"Dogbert's tech support. How may I abuse you?"
277
861000
2000
"Догберт-н технологи дэмжлэг.Би хэрхэн довтлох вэ?"гэж
14:38
"My printer prints a blank page after every document."
278
863000
3000
"принтер цагаан л цаас гаргаж ирдэг"
14:41
"Why would you complain about getting free paper?"
279
866000
2000
"үнэгүй авдаг цаасанд яагаад маргадаг юм?"
14:43
"Free? Aren't you just giving me my own paper?"
280
868000
2000
"үнэгүй? гэхдээ энэ чинь угийн миний цаас шүү дээ"
14:45
"Egad, man! Look at the quality of the free paper
281
870000
2000
"Хүүе залуу минь ! энэ цаасны чанарыг
14:47
compared to your lousy regular paper!
282
872000
1000
өөрийнхтэйгээ харьцуулдаа!
14:48
Only a fool or a liar would say that they look the same!"
283
873000
3000
мангар эсвэл худалч хүн л адил байна" гэж хэлэх биз
14:51
"Ah! Now that you mention it, it does seem a little silkier!"
284
876000
3000
ъаа нээрээ л хөвөн шиг байна шүүъ
14:54
"What are you doing?"
285
879000
2000
"юу хийгээд байнаа?"
14:56
"I'm helping people accept the things they cannot change." Indeed.
286
881000
3000
"Би хүмүүст өөрчилж чадахгүйг нь хүлээн зөвшөөрүүлэхэд тусалдаг."
14:59
The psychological immune system works best
287
884000
3000
сэтгэл зүйн дархаалалтын систем нь бид
15:02
when we are totally stuck, when we are trapped.
288
887000
4000
дурласан , хавханд орсон үед сайн ажилладаг
15:06
This is the difference between dating and marriage, right?
289
891000
2000
Болзох гэрлэх хоёрын ялгаатай адил биздээ?
15:08
I mean, you go out on a date with a guy,
290
893000
2000
нэг залуутай болзоонд явах үед
15:10
and he picks his nose; you don't go out on another date.
291
895000
2000
тэр хамраа ухалаа: дахиж тэр залуутай болзохгүй
15:12
You're married to a guy and he picks his nose?
292
897000
2000
харин таны гэрлэсэн залуу хамраа ухвал?
15:14
Yeah, he has a heart of gold;
293
899000
1000
мммм, миний нөхөр эелдэг хүн болохоор
15:15
don't touch the fruitcake. Right? (Laughter)
294
900000
2000
наад гараараа бялуунд хүрвээ гэнэ биз? (инээв)
15:17
You find a way to be happy with what's happened.
295
902000
4000
болсон явдалаас аз жаргалыг олж авч чаддаг.
15:21
Now what I want to show you is that
296
906000
3000
за ингээд одоо үзүүлэх зүйл бол
15:24
people don't know this about themselves,
297
909000
3000
олон нийтэд танигдаагүй зүйл болон
15:27
and not knowing this can work to our supreme disadvantage.
298
912000
3000
мэдэхгүй зүйл нь ихэвчлэн муу үр дагавартай гэсэн үг
15:30
Here's an experiment we did at Harvard.
299
915000
2000
энэ бол Харвард-д хийсэн туршилт.
15:32
We created a photography course, a black-and-white photography course,
300
917000
3000
фото графын курс нээгээд, хар болон цагаан курс
15:35
and we allowed students to come in and learn how to use a darkroom.
301
920000
3000
оюутнуудыг оролцуулан, харанхуй өрөөний хэрэглэх аргыг заасан
15:39
So we gave them cameras; they went around campus;
302
924000
2000
эхлээд камер аваад,канпусаа тойрч алхана
15:41
they took 12 pictures of their favorite professors and their dorm room and their dog,
303
926000
5000
дуртай багшийнхаа өрөө, дотуур байрныхаа өрөө, тэжээмэл нохой зэрэг
15:46
and all the other things they wanted to have Harvard memories of.
304
931000
2000
Харвард-д сайхан дурсамж үлдсэн газар эд юмсын 12 зургыг авахуулна
15:48
They bring us the camera; we make up a contact sheet;
305
933000
3000
тэгээд камераа буцаан аваад хэвлэн гаргаж
15:51
they figure out which are the two best pictures;
306
936000
2000
хамгийн сайн авсан 2 зургыг сонгон
15:53
and we now spend six hours teaching them about darkrooms.
307
938000
2000
Харанхуй өрөөний хэрэглэх аргыг 6 цагийн турш заана.
15:55
And they blow two of them up,
308
940000
2000
2 зургыг угаана
15:57
and they have two gorgeous eight-by-10 glossies of
309
942000
2000
дурсамж дүүрэн
15:59
meaningful things to them, and we say,
310
944000
2000
гэрэлтсэн зургийг бид тэдэнд
16:01
"Which one would you like to give up?"
311
946000
3000
"Аль нэгийг нь сонго"
16:04
They say, "I have to give one up?"
312
949000
1000
оюутан "1 зургыг нь хаях гэжүү?"
16:05
"Oh, yes. We need one as evidence of the class project.
313
950000
3000
"тиймээ, хичээлийн нотолгоо болгоход хэрэгтэй.
16:08
So you have to give me one. You have to make a choice.
314
953000
3000
ганц л зураг авах эрхтэй болохоор сонгоорой
16:11
You get to keep one, and I get to keep one."
315
956000
3000
чамд нэгийг нь, надад нэгийг нь"
16:14
Now, there are two conditions in this experiment.
316
959000
3000
за ингээд туршилтын 2 дахь болзол
16:17
In one case, the students are told, "But you know,
317
962000
3000
эхлээд оюутанд ингэж хэлнэ
16:20
if you want to change your mind, I'll always have the other one here,
318
965000
3000
"хэрвээ зургаа сольмоор байгаа бол миний гарт байна шүү"
16:23
and in the next four days, before I actually mail it to headquarters,
319
968000
4000
4 хоногын дараа төв компани руу явуулахаас өмнө
16:27
I'll be glad to" -- (Laughter) -- yeah, "headquarters" --
320
972000
3000
-- (инээв) -- тиймээ төв конпани
16:30
"I'll be glad to swap it out with you. In fact,
321
975000
3000
хэзээ ч байсан сольж болно шүү
16:33
I'll come to your dorm room and give
322
978000
1000
чиний дотуур байр хүртэл чинь хүргэж өгнө
16:34
-- just give me an email. Better yet, I'll check with you.
323
979000
3000
мэйл явуулаарай , за хамтдаа харцгаая
16:37
You ever want to change your mind, it's totally returnable."
324
982000
3000
бодол чинь өөрчлөгдвөл заавал солино шүү
16:40
The other half of the students are told exactly the opposite:
325
985000
3000
үлдсэн оюутнуудад шал эсрэг зүйл хэлнэ
16:43
"Make your choice. And by the way,
326
988000
2000
"шууд сонго"
16:45
the mail is going out, gosh, in two minutes, to England.
327
990000
3000
2 мин дараа Англи руу явуулна
16:48
Your picture will be winging its way over the Atlantic.
328
993000
2000
чиний зураг Атлантыг даван ниснэ.
16:50
You will never see it again."
329
995000
2000
энэ зургыг чи дахин хэзээч харахгүй
16:52
Now, half of the students in each of these conditions
330
997000
3000
тус бүр өөрт авч үлдсэн зураг,
16:55
are asked to make predictions about how much
331
1000000
2000
орхисон зурагандаа
16:57
they're going to come to like the picture that they keep
332
1002000
3000
хэр их дуртай болох талаар
17:00
and the picture they leave behind.
333
1005000
2000
таамаглаж үзнэ
17:02
Other students are just sent back to their little dorm rooms
334
1007000
3000
үлдсэн оюутнуудыг оюутны байр луу нь буцаан,
17:05
and they are measured over the next three to six days
335
1010000
5000
3-аас 6-н дотор зурагнууддаа
17:10
on their liking, satisfaction with the pictures.
336
1015000
2000
хэр их дуртай болон сэтгэл хангалуун байгааг нь харъя
17:12
And look at what we find.
337
1017000
1000
үр дүнг нь хараарай
17:13
First of all, here's what students think is going to happen.
338
1018000
3000
эхлээд , оюутануудын таамаглал
17:16
They think they're going to maybe come to like the picture they chose
339
1021000
4000
тэд өөртөө авч үлдсэн зурагт илүү
17:20
a little more than the one they left behind,
340
1025000
3000
дуртай болох боловуу
17:23
but these are not statistically significant differences.
341
1028000
3000
стратегээр нэх их өөрчлөлт гарахгүй болов уу
17:27
It's a very small increase, and it doesn't much matter
342
1032000
2000
ялгаа нь сольж авч болох, болохгүй л юм
17:29
whether they were in the reversible or irreversible condition.
343
1034000
3000
асуудалгүй гэвэл том эндүүрэл,
17:32
Wrong-o. Bad simulators. Because here's what's really happening.
344
1037000
5000
яагаад гэвэл энээнэ жинхэнэ болсон явдал
17:37
Both right before the swap and five days later,
345
1042000
3000
зургаа солих өмнө ч 5 өдрийн дараа ч
17:40
people who are stuck with that picture,
346
1045000
2000
гарт байгаа зураг л үлдсэн хүмүүс
17:42
who have no choice,
347
1047000
1000
сонголтгүй хүмүүс
17:43
who can never change their mind, like it a lot!
348
1048000
5000
ихэнх нь зурагандаа сэтгэл хангалуун байсан
17:48
And people who are deliberating -- "Should I return it?
349
1053000
3000
Харин бодол болон , сэтгэл нь хоёрдсон хүмүүс "сольсон нь дээр юм бол уу?
17:51
Have I gotten the right one? Maybe this isn't the good one?
350
1056000
2000
энэ зургыг авч үлдсэн нь зөв бол уу ? энэ зураг нь дээр юм бол уу?
17:53
Maybe I left the good one?" -- have killed themselves.
351
1058000
2000
зөвийг нь орхисон болов уу?" гэх мэт бодолдоо дарагдсан байдаг
17:55
They don't like their picture, and in fact
352
1060000
2000
тэд өөрийн сонгосон зургандаа дуртай биш байсан
17:57
even after the opportunity to swap has expired,
353
1062000
2000
сольж болох хугацаа нь дууссан ч
17:59
they still don't like their picture. Why?
354
1064000
6000
тэр зургандаа дуртай биш байсан. Яагаад?
18:05
Because the reversible condition is not conducive
355
1070000
3000
сольж болох нөхцөл бол
18:08
to the synthesis of happiness.
356
1073000
2000
хиймэл аз жаргал үүсэхэд тохиромжгүй байдаг учраас,,,
18:10
So here's the final piece of this experiment.
357
1075000
3000
ингээд сүүлийн туршилт
18:13
We bring in a whole new group of naive Harvard students
358
1078000
4000
түрүүчийн оюутнуудаас өөр Харвардын оюутнуудыг цуглуулан
18:17
and we say, "You know, we're doing a photography course,
359
1082000
3000
Фото графын курс бий болгон
18:20
and we can do it one of two ways.
360
1085000
2000
2 төрлийн аль нэгэнд нь оролцуулна
18:22
We could do it so that when you take the two pictures,
361
1087000
3000
2 ширхэг зураг авсаны дараа
18:25
you'd have four days to change your mind,
362
1090000
2000
4 өдрийн бодох хугацаатай курс болон
18:27
or we're doing another course where you take the two pictures
363
1092000
2000
2 зураг аваад
18:29
and you make up your mind right away
364
1094000
2000
шууд аль нэгийг нь шийдэж
18:31
and you can never change it. Which course would you like to be in?"
365
1096000
2000
юу ч болж байсан өөрчилж болохгүй, та алинд нь оролцмоор байна?
18:33
Duh! 66 percent of the students, two-thirds,
366
1098000
5000
66% оютнуудын 2/3 нь
18:38
prefer to be in the course where they have the opportunity to change their mind.
367
1103000
4000
сольж болох курсыг сонгосон
18:42
Hello? 66 percent of the students choose to be in the course in which they will
368
1107000
4000
тиймээ 66% нь , хамгийн сүүлд зургандаа
18:46
ultimately be deeply dissatisfied with the picture.
369
1111000
4000
маш сэтгэл хангалуун бус байх курсыг сонгосон.
18:50
Because they do not know the conditions under which synthetic happiness grows.
370
1115000
6000
тэд хиймэл аз жаргал гэдгийг мэдэхгүй учраас юм
18:56
The Bard said everything best, of course, and he's making my point here
371
1121000
5000
Шекспир бол альваа зүйлийг хамгийн сайнаар илэрхийлдэг
19:01
but he's making it hyperbolically:
372
1126000
3000
би яриагаагэсэн ингэж илэрхийлнэ
19:04
"'Tis nothing good or bad / But thinking makes it so."
373
1129000
3000
"Альваа зүйлд сайн муу гэж үнэндээ бол байдаггүй , бидний бодол санаа л тэгж харуулж байгаа юм"
19:07
It's nice poetry, but that can't exactly be right.
374
1132000
3000
Гоё шүлэг боловч 100 % зөв гэсэн үг бол биш
19:10
Is there really nothing good or bad?
375
1135000
3000
үнэхээрийн муу сайн зүйл гэж байдаггүй гэжүү
19:13
Is it really the case that gall bladder surgery and a trip to Paris
376
1138000
3000
цөсний хүүдийний хагалгаа, парисын аялал үнэхээр адил зүйлүү?
19:16
are just the same thing? That seems like a one-question IQ test.
377
1141000
7000
энэ IQ тест шиг
19:23
They can't be exactly the same.
378
1148000
2000
2лаа 100% адил зүйл биш
19:25
In more turgid prose, but closer to the truth,
379
1150000
3000
гэхдээ үнэнтэй ойр.
19:28
was the father of modern capitalism, Adam Smith, and he said this.
380
1153000
3000
Капитализмийн эцэг гэгдэх , Адам Смис хэлж байна
19:31
This is worth contemplating:
381
1156000
2000
энэ сайн бодох хэрэгтэй
19:33
"The great source of both the misery and disorders of human life
382
1158000
4000
"Хүний амьдаралд байдаг шаналал, үймээн самууны ихэнх нь
19:37
seems to arise from overrating the difference
383
1162000
3000
үүрд мөнх үргэлжлэх нөхцөл,
19:40
between one permanent situation and another ...
384
1165000
3000
түүнээс гаднах нөхцөлийн ялгааг
19:43
Some of these situations may, no doubt, deserve to be preferred to others,
385
1168000
5000
зарим нөхцөл сэжиг төрүүлэх зүйлгүй бусдаас илүү дээр боловч
19:48
but none of them can deserve to be pursued
386
1173000
6000
тэдгээрийн аль нь ч сэтгэлээсээ, тэгш хуулийг бий болгох хүртэл
19:54
with that passionate ardor which drives us to violate the rules
387
1179000
4000
хүсэл тэмүүлэлтэйгээр
19:58
either of prudence or of justice, or to corrupt the future tranquility of our minds,
388
1183000
5000
хүсэх үнэ цэнэ байхгүй, мөн
20:03
either by shame from the remembrance of our own folly,
389
1188000
4000
өөрийн тэнэг явдлаас үүдсэн ичгүүр, өөрийн тэгш бус үйлдэлийн
20:07
or by remorse for the horror of our own injustice."
390
1192000
4000
айдас, харамсалаас болж самуурч болохгүй
20:11
In other words: yes, some things are better than others.
391
1196000
5000
өөрөөр хэлбэл бусдаас тод сондгойрсон зүйл байх байна
20:16
We should have preferences that lead us into one future over another.
392
1201000
5000
ганц ирээдүйг сонгож чадах чадалтай байх ёстой
20:21
But when those preferences drive us too hard and too fast
393
1206000
4000
гэсэн ч тэр сонголт нь өөр өөр ирээдүйн
20:25
because we have overrated the difference between these futures,
394
1210000
4000
ялгааг томоор үнэлэх явдлаар
20:29
we are at risk.
395
1214000
3000
аюул нүүрлэнэ
20:32
When our ambition is bounded, it leads us to work joyfully.
396
1217000
3000
хүсэл хязгаарлагдмал бол хөгжилтөж чадна
20:35
When our ambition is unbounded, it leads us to lie, to cheat, to steal, to hurt others,
397
1220000
6000
гэтэл хөсэл хязгааргүй, бид худлаа ярьж хулгай хийн, бусдыг шархлуулан
20:41
to sacrifice things of real value. When our fears are bounded,
398
1226000
4000
үнэхээр үнэ цэнэтэй зүйлийг золиослодог , мөн айдас хязгаарлагдмал бол
20:45
we're prudent; we're cautious; we're thoughtful.
399
1230000
4000
бид маш болгоймжтойгоор ялган салгаж хөдөлж чадна
20:49
When our fears are unbounded and overblown,
400
1234000
3000
гэвч айдас хязгааргүй маш том байдаг бол
20:52
we're reckless, and we're cowardly.
401
1237000
3000
бид аймхай хулчгар болно
20:55
The lesson I want to leave you with from these data
402
1240000
3000
миний та бүгдэд энэ тоон үзүүлэлтүүдийг хэрэглэн хэлмээр байгаан
20:58
is that our longings and our worries are both to some degree overblown,
403
1243000
5000
бидний хүсэл болон санаа зоволт , өөр дотроо бие болгогдхийн тулд
21:03
because we have within us the capacity to manufacture the very commodity
404
1248000
6000
аль нь ч , үр дүн нь
21:09
we are constantly chasing when we choose experience.
405
1254000
4000
альваа зүйлийг сонгосны дараа ч , үргэлж өөр ямар нэгэн зүйлийг хайж байдаг явдал юм.
21:13
Thank you.
406
1258000
1000
Баярлалаа.

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dan Gilbert - Psychologist; happiness expert
Harvard psychologist Dan Gilbert says our beliefs about what will make us happy are often wrong -- a premise he supports with intriguing research, and explains in his accessible and unexpectedly funny book, Stumbling on Happiness.

Why you should listen

Dan Gilbert believes that, in our ardent, lifelong pursuit of happiness, most of us have the wrong map. In the same way that optical illusions fool our eyes -- and fool everyone's eyes in the same way -- Gilbert argues that our brains systematically misjudge what will make us happy. And these quirks in our cognition make humans very poor predictors of our own bliss.

The premise of his current research -- that our assumptions about what will make us happy are often wrong -- is supported with clinical research drawn from psychology and neuroscience. But his delivery is what sets him apart. His engaging -- and often hilarious -- style pokes fun at typical human behavior and invokes pop-culture references everyone can relate to. This winning style translates also to Gilbert's writing, which is lucid, approachable and laugh-out-loud funny. The immensely readable Stumbling on Happiness, published in 2006, became a New York Times bestseller and has been translated into 20 languages.

In fact, the title of his book could be drawn from his own life. At 19, he was a high school dropout with dreams of writing science fiction. When a creative writing class at his community college was full, he enrolled in the only available course: psychology. He found his passion there, earned a doctorate in social psychology in 1985 at Princeton, and has since won a Guggenheim Fellowship and the Phi Beta Kappa teaching prize for his work at Harvard. He has written essays and articles for The New York Times, Time and even Starbucks, while continuing his research into happiness at his Hedonic Psychology Laboratory.

More profile about the speaker
Dan Gilbert | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee