TED2015
Dave Isay: Everyone around you has a story the world needs to hear
Dave Isay: Mọi người xung quanh bạn có một câu chuyện thế giới cần phải lắng nghe
Filmed:
Readability: 3.9
2,466,873 views
Dave Isay mở căn phòng StoryCorps đầu tiên tại Grand Central Terminal New York vào năm 2003 với mục đích tạo ra một nơi yên tĩnh, nơi một người có thể tôn vinh những người quan trọng với họ bằng cách lắng nghe câu chuyện của họ. Kể từ đó, StoryCorps đã phát triển thành thu thập lớn nhất về tiếng nói con người từng được ghi nhận. Giải thưởng TED mình muốn: phát triển lưu trữ số hóa trí tuệ tập thể của nhân loại. hãy lắng nghe tầm nhìn để mang StoryCorps đến toàn cầu - và làm thế nào bạn có thể là một phần của nó bằng cách phỏng vấn một người nào đó với các ứng dụng StoryCorps.
Dave Isay - Story collector
Over thousands of archived and broadcast interviews, StoryCorps founder Dave Isay -- winner of the 2015 TED Prize -- has created an unprecedented document of the dreams and fears that touch us all. Full bio
Over thousands of archived and broadcast interviews, StoryCorps founder Dave Isay -- winner of the 2015 TED Prize -- has created an unprecedented document of the dreams and fears that touch us all. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Tonight, I'm going to try to make the case
0
996
2077
Tối nay, tôi sẽ cố gắng làm rõ
00:15
that inviting a loved one, a friend
or even a stranger
or even a stranger
1
3073
4626
rằng việc mời một người thân, người bạn
hoặc thậm chí là người lạ
hoặc thậm chí là người lạ
00:19
to record a meaningful interview with you
2
7699
2431
để ghi lại cuộc đối thoại đầy ý nghĩa
với bạn
với bạn
00:22
just might turn out to be one of the most
important moments in that person's life,
important moments in that person's life,
3
10130
4406
có thể là khoảnh khắc quan trọng nhất
trong cuộc đời mỗi người,
trong cuộc đời mỗi người,
00:26
and in yours.
4
14536
2945
và bản thân bạn nữa.
00:29
When I was 22 years old,
I was lucky enough to find my calling
I was lucky enough to find my calling
5
17481
3344
Khi tôi 22 tuổi, tôi thật may mắn
khi tìm ra điều thôi thúc tôi
khi tìm ra điều thôi thúc tôi
00:32
when I fell into making radio stories.
6
20825
2460
khi bắt đầu thực hiện
những câu chuyện bạn nghe đài.
những câu chuyện bạn nghe đài.
00:35
At almost the exact same time,
7
23285
2434
Cùng lúc ấy,
00:37
I found out that my dad,
who I was very, very close to, was gay.
who I was very, very close to, was gay.
8
25719
4969
tôi phát hiện ra rằng bố tôi,người tôi rất
rất gần gũi, là người đồng tính.
rất gần gũi, là người đồng tính.
00:42
I was taken completely by surprise.
9
30688
2302
Tôi thực sự ngạc nhiên.
00:44
We were a very tight-knit family,
10
32990
2508
Gia đình tôi vô cùng khăng khít,
00:47
and I was crushed.
11
35498
2391
và tôi cảm thấy rụng rời.
00:49
At some point, in one
of our strained conversations,
of our strained conversations,
12
37889
2345
Có lúc, trong một cuộc nói chuyện
đầy căng thẳng,
đầy căng thẳng,
00:52
my dad mentioned the Stonewall riots.
13
40234
2670
bố nhắc đến cuộc bạo loạn Stonewall.
00:54
He told me that one night in 1969,
14
42904
3274
Ông kể rằng đó là một đêm năm 1969,
00:58
a group of young black
and Latino drag queens
and Latino drag queens
15
46178
2705
các thanh niên da đen
các nghệ sĩ Mỹ Latin
01:00
fought back against the police
at a gay bar in Manhattan
at a gay bar in Manhattan
16
48883
3646
chống lại cảnh sát tại
một quán bar đồng tính ở Manhattan
một quán bar đồng tính ở Manhattan
tên là Stonewall Inn,
01:04
called the Stonewall Inn,
17
52529
2020
làm dấy lên cuộc vận động
đòi quyền cho người đồng tính.
đòi quyền cho người đồng tính.
01:06
and how this sparked
the modern gay rights movement.
the modern gay rights movement.
18
54549
3529
Đó là câu chuyện tuyệt vời,
và khơi gợi sự quan tâm của tôi.
và khơi gợi sự quan tâm của tôi.
01:10
It was an amazing story,
and it piqued my interest.
and it piqued my interest.
19
58078
3339
01:13
So I decided to pick up my tape
recorder and find out more.
recorder and find out more.
20
61417
4211
Vì vậy tôi quyết định lấy máy ghi âm
và tìm hiểu thêm.
và tìm hiểu thêm.
01:17
With the help of a young archivist
named Michael Shirker,
named Michael Shirker,
21
65628
4176
Với sự giúp đỡ của Michael Shirker,
chuyên viên lưu trữ trẻ
chuyên viên lưu trữ trẻ
và lần theo nhũng người
mà chúng tôi có thể tìm thấy
mà chúng tôi có thể tìm thấy
01:21
we tracked down all
of the people we could find
of the people we could find
22
69804
2577
người cũng có mặt
ở Stonewall đêm đó.
ở Stonewall đêm đó.
01:24
who had been at
the Stonewall Inn that night.
the Stonewall Inn that night.
23
72381
3436
01:27
Recording these interviews,
24
75817
1997
Ghi lại những cuộc phỏng vấn,
Tôi nhận ra cách mà chiếc micro
cho phép tôi
cho phép tôi
01:29
I saw how the microphone
gave me the license
gave me the license
25
77814
2229
01:32
to go places I otherwise
never would have gone
never would have gone
26
80043
2736
đến những nơi mà bình thường
tôi không thể vào được
tôi không thể vào được
01:34
and talk to people I might not
otherwise ever have spoken to.
otherwise ever have spoken to.
27
82779
4133
và nói chuyện với những người
tôi không bao giờ có thể nói chuyện được
tôi không bao giờ có thể nói chuyện được
01:38
I had the privilege of getting to know
28
86912
1842
Tôi có vinh dự được biết
01:40
some of the most amazing,
fierce and courageous human beings
fierce and courageous human beings
29
88754
3894
những người tuyệt vời, phi thường
và dũng cảm nhất
và dũng cảm nhất
01:44
I had ever met.
30
92648
2182
mà tôi từng được gặp.
01:46
It was the first time
the story of Stonewall
the story of Stonewall
31
94830
2104
Đó là lần đầu tiên,
câu chuyện về Stonewall
câu chuyện về Stonewall
01:48
had been told to a national audience.
32
96934
2052
được kể cho thính giả toàn quốc.
01:50
I dedicated the program to my dad,
33
98986
2253
Tôi dành tặng chương trình này
cho cha mình
cho cha mình
01:53
it changed my relationship with him,
and it changed my life.
and it changed my life.
34
101249
5466
Nó thay đổi mối quan hệ với ông,
và thay đổi cuộc đời tôi.
và thay đổi cuộc đời tôi.
02:00
Over the next 15 years,
I made many more radio documentaries,
I made many more radio documentaries,
35
108181
3436
15 năm qua, tôi thực hiện thêm
nhiều chương trình phát thanh
nhiều chương trình phát thanh
nỗ lực soi sáng những người
mà bạn ít khi được nghe từ
mà bạn ít khi được nghe từ
02:03
working to shine a light on people
who are rarely heard from in the media.
who are rarely heard from in the media.
36
111617
4064
các phương tiện truyền thông.
02:07
Over and over again,
37
115681
1579
lần này đến lần khác,
02:09
I'd see how this simple act
of being interviewed
of being interviewed
38
117260
2600
Tôi muốn xem một hành động đơn giản
như được phỏng vấn
như được phỏng vấn
02:11
could mean so much to people,
39
119860
2160
có ý nghĩa như thế nào với mọi người,
đặc biệt là những người bị cho rằng
câu chuyện của họ chẳng quan trọng.
câu chuyện của họ chẳng quan trọng.
02:14
particularly those who had been told
that their stories didn't matter.
that their stories didn't matter.
40
122020
3691
tôi có thể thấy
mọi người trở nên dõng dạc
mọi người trở nên dõng dạc
02:17
I could literally see
people's back straighten
people's back straighten
41
125711
2369
khi họ bắt đầu nói vào micro.
02:20
as they started to speak
into the microphone.
into the microphone.
42
128080
2786
Vào năm 1998, tôi thực hiện một phóng sự
về những nhà trọ tồi tàn cuối cùng
về những nhà trọ tồi tàn cuối cùng
02:22
In 1998, I made a documentary
about the last flophouse hotels
about the last flophouse hotels
43
130866
4505
tại phố Bowery ở Manhattan.
02:27
on the Bowery in Manhattan.
44
135371
2391
Họ vẫn ở trong những khách sạn
rẻ tiền trong nhiều thập kỳ.
rẻ tiền trong nhiều thập kỳ.
02:29
Guys stayed up in these
cheap hotels for decades.
cheap hotels for decades.
45
137762
2670
Họ sống trong các căn phòng
có kích thước như buồng giam
có kích thước như buồng giam
02:32
They lived in cubicles
the size of prison cells
the size of prison cells
46
140432
2392
02:34
covered with chicken wire
47
142824
1300
bao quanh bởi lưới thép mỏng
02:36
so you couldn't jump
from one room into the next.
from one room into the next.
48
144124
2964
vì vậy bạn không thể chuyển từ
phòng này qua phòng kế bên.
phòng này qua phòng kế bên.
02:39
Later, I wrote a book on the men
with the photographer Harvey Wang.
with the photographer Harvey Wang.
49
147088
3979
Sau đó, tôi viết một cuốn sách cùng
nhiếp ảnh gia Harvey Wang
nhiếp ảnh gia Harvey Wang
02:43
I remember walking into a flophouse
with an early version of the book
with an early version of the book
50
151067
4424
Tôi bước vào một nhà trọ tồi tàn
với bản thảo của cuốn sách
với bản thảo của cuốn sách
và cho một anh chàng xem
trang về anh ấy.
trang về anh ấy.
02:47
and showing one of the guys his page.
51
155491
2588
Anh đứng đó, nhìn chằm chằm
nó trong im lặng,
nó trong im lặng,
02:50
He stood there staring at it in silence,
52
158079
2275
02:52
then he grabbed the book out of my hand
53
160354
2299
sau đó cậu chộp lấy cuốn sách
khỏi tay tôi
khỏi tay tôi
02:54
and started running down
the long, narrow hallway
the long, narrow hallway
54
162653
3483
và bắt đầu chạy xuống
hành lang dài và hẹp
hành lang dài và hẹp
02:58
holding it over his head
55
166136
1509
giơ tay cao
02:59
shouting, "I exist! I exist."
56
167645
4365
hét lên,"tôi tồn tại! tôi tồn tại!"
03:04
(Applause)
57
172010
4853
(Vỗ tay)
03:08
In many ways, "I exist" became
the clarion call for StoryCorps,
the clarion call for StoryCorps,
58
176863
3831
Bằng nhiều cách, câu nói "tôi tồn tại"
là lời kêu gọi vang dội cho StoryCorps,
là lời kêu gọi vang dội cho StoryCorps,
03:12
this crazy idea that I had
a dozen years ago.
a dozen years ago.
59
180694
3576
tôi đã có ý tưởng điên rồ này
cách đây 12 năm.
cách đây 12 năm.
03:16
The thought was to take
documentary work
documentary work
60
184270
2229
Với ý nghĩ là sử dụng việc
làm phim tài liệu
làm phim tài liệu
03:18
and turn it on its head.
61
186499
1857
và thay đổi nó hoàn toàn.
03:20
Traditionally, broadcast documentary
62
188356
2254
Theo truyền thống,
việc phát sóng phim tài liệu
việc phát sóng phim tài liệu
03:22
has been about recording interviews
to create a work of art or entertainment
to create a work of art or entertainment
63
190610
4086
cần ghi âm cuộc phỏng vấn để tạo ra
một tác phẩm nghệ thuật hay giải trí
một tác phẩm nghệ thuật hay giải trí
03:26
or education that is seen or heard
by a whole lot of people,
by a whole lot of people,
64
194696
4248
hay giáo dục được xem hoặc nghe
bởi nhiều người,
bởi nhiều người,
03:30
but I wanted to try something
65
198944
1381
nhưng tôi muốn thử cái gì đó
03:32
where the interview itself
was the purpose of this work,
was the purpose of this work,
66
200325
3148
mà các cuộc phỏng vấn
chính là mục tiêu,
chính là mục tiêu,
và liệu chúng tôi có thể
cho nhiều, nhiều người hơn nữa cơ hội
cho nhiều, nhiều người hơn nữa cơ hội
03:35
and see if we could give many,
many, many people the chance
many, many people the chance
67
203473
2972
03:38
to be listened to in this way.
68
206445
2624
để được lắng nghe theo cách này.
03:41
So in Grand Central Terminal 11 years ago,
69
209069
3050
Vì vậy, tại Grand Central Terminal
11 năm trước,
11 năm trước,
03:44
we built a booth where anyone
can come to honor someone else
can come to honor someone else
70
212119
4373
Chúng tôi xây một gian phòng nhỏ
nơi bất cứ ai cũng có thể
vinh danh người khác
vinh danh người khác
bằng việc phỏng vấn về
cuộc sống của họ.
cuộc sống của họ.
03:48
by interviewing them about their life.
71
216492
3011
Khi bạn đến phòng thu này, điều phối viên
sẽ gặp và đưa bạn vào bên trong.
sẽ gặp và đưa bạn vào bên trong.
03:51
You come to this booth and you're met
by a facilitator who brings you inside.
by a facilitator who brings you inside.
72
219503
3831
Bạn sẽ ngồi đối diện,
ví dụ như, ông nội của bạn
ví dụ như, ông nội của bạn
03:55
You sit across from, say, your grandfather
73
223334
2577
khoảng gần một tiếng
bạn lắng nghe và chia sẻ,
bạn lắng nghe và chia sẻ,
03:57
for close to an hour
and you listen and you talk.
and you listen and you talk.
74
225911
3042
04:00
Many people think of it as,
if this was to be our last conversation,
if this was to be our last conversation,
75
228953
3692
Nhiều người nghĩ về nó như đó là
cuộc nói chuyện cuối cùng
cuộc nói chuyện cuối cùng
Điều gì mà bản thân muốn hỏi
và nói với người này
và nói với người này
04:04
what would I want to ask of
and say to this person
and say to this person
76
232645
2995
người có ý nghĩa rất nhiều
với bản thân
với bản thân
04:07
who means so much to me?
77
235640
2276
Cuối mỗi buổi, bạn sẽ ra về với
bản sao của cuộc phỏng vấn
bản sao của cuộc phỏng vấn
04:09
At the end of the session,
you walk away with a copy of the interview
you walk away with a copy of the interview
78
237916
3287
và một bản sao khác
được gửi đến American Folklife Center
được gửi đến American Folklife Center
04:13
and another copy goes
to the American Folklife Center
to the American Folklife Center
79
241203
2658
04:15
at the Library of Congress
80
243861
2258
tại thư viện Quốc Hội
để một ngày nào đó, cháu chắt của bạn
có thễ biết về ông nội của bạn
có thễ biết về ông nội của bạn
04:18
so that your great-great-great-grandkids
can someday get to know your grandfather
can someday get to know your grandfather
81
246119
4056
qua giọng nói và câu chuyện của ông ấy.
04:22
through his voice and story.
82
250175
2193
Vì vậy, chúng tôi đặt phòng thu ở một
trong những nơi nhộn nhịp nhất thế giới
trong những nơi nhộn nhịp nhất thế giới
04:25
So we open this booth
in one of the busiest places in the world
in one of the busiest places in the world
83
253548
3157
04:28
and invite people to have this
incredibly intimate conversation
incredibly intimate conversation
84
256705
3483
và mời mọi người đến
buổi trò chuyện vô cùng thân thiết
buổi trò chuyện vô cùng thân thiết
với một người khác.
04:32
with another human being.
85
260188
1231
Tôi đã từng mơ hồ về hiệu quả của ý tưởng
này nhưng từ lúc bắt đầu, nó đã làm được.
này nhưng từ lúc bắt đầu, nó đã làm được.
04:33
I had no idea if it would work,
but from the very beginning, it did.
but from the very beginning, it did.
86
261419
4806
mọi người tham gia trải nghiệm này
với sự tôn trọng đáng kinh ngạc,
với sự tôn trọng đáng kinh ngạc,
04:38
People treated the experience
with incredible respect,
with incredible respect,
87
266225
2879
và những cuộc trò chuyện tuyệt vời
đã diễn ra
đã diễn ra
04:41
and amazing conversations happened inside.
88
269104
3367
04:44
I want to play just one animated excerpt
89
272471
2531
Tôi muốn bật một trích đoạn hoạt hình
từ một cuộc phỏng vấn được thu âm
tại trụ sở chính
tại trụ sở chính
04:47
from an interview recorded
at that original Grand Central Booth.
at that original Grand Central Booth.
90
275002
3761
Đây là Joshua Littman,12 tuổi,
đang gặp riêng mẹ cậu bé
đang gặp riêng mẹ cậu bé
04:50
This is 12-year-old Joshua Littman
interviewing his mother, Sarah.
interviewing his mother, Sarah.
91
278763
4528
Josh mắc chứng rối loạn tự kỷ.
04:55
Josh has Asperger's syndrome.
92
283291
2206
như đã biết, trẻ em bị mắc chứng tự kỷ
thì cực kỳ thông minh.
thì cực kỳ thông minh.
04:57
As you may know, kids with Asperger's
are incredibly smart
are incredibly smart
93
285497
3065
nhưng gặp khó khăn trong giao tiếp
05:00
but have a tough time socially.
94
288562
2159
Họ thường bị ám ảnh.
05:02
They usually have obsessions.
95
290721
1649
Trong trường hợp của Josh, đó là động vật,
05:04
In Josh's case, it's with animals,
96
292370
2206
vì vậy Josh nói với mẹ của cậu, Sarah
05:06
so this is Josh talking with his mom Sarah
97
294576
2623
05:09
at Grand Central nine years ago.
98
297199
3300
tại Grand Central 9 năm trước
05:12
(Video) Josh Littman:
From a scale of one to 10,
From a scale of one to 10,
99
300499
2277
(đoạn phim)Josh Littman:
theo thang điểm từ 1-10
theo thang điểm từ 1-10
05:14
do you think your life would be
different without animals?
different without animals?
100
302776
2982
Mẹ có nghĩ cuộc sống mẹ
sẽ khác nếu không có các con vật,
sẽ khác nếu không có các con vật,
Sarah Littman: Mẹ nghĩ là 8 điểm
khi không có các con vật,
khi không có các con vật,
05:17
Sarah Littman: I think it would be
an eight without animals,
an eight without animals,
101
305758
2807
bởi vì sẽ có thêm
nhiều niềm vui cho cuộc sống.
nhiều niềm vui cho cuộc sống.
05:20
because they add so much pleasure to life.
102
308565
2134
05:22
JL: How else do you think your life
would be different without them?
would be different without them?
103
310699
3199
JL: Mẹ nghĩ cuộc sống mẹ
sẽ như thế nào nếu không có chúng?
sẽ như thế nào nếu không có chúng?
05:25
SL: I could do without things
like cockroaches and snakes.
like cockroaches and snakes.
104
313898
2719
SL: mẹ sẽ không nuôi những con vật
như gián hay rắn.
như gián hay rắn.
JL: Vâng, con thấy ổn với những con rắn
nếu chúng không độc
nếu chúng không độc
05:28
JL: Well, I'm okay with snakes
as long as they're not venomous
as long as they're not venomous
105
316617
2901
hay siết chặt mẹ hay những thứ khác.
05:31
or constrict you or anything.
106
319518
1401
SL: Ừ, vì mẹ không phải người nuôi rắn
05:32
SL: Yeah, I'm not a big snake person --
107
320919
1859
JL: nhưng gián chỉ là côn trùng
mà chúng ta thường ghét chúng.
mà chúng ta thường ghét chúng.
05:34
JL: But cockroach is just
the insect we love to hate.
the insect we love to hate.
108
322778
2510
05:37
SL: Yeah, it really is.
109
325288
1533
SL: ừ, nó là vậy.
JL: Đã bao giờ mẹ nghĩ không thể chịu đựng
việc có một đứa con chưa ?
việc có một đứa con chưa ?
05:38
JL: Have you ever thought
you couldn't cope with having a child?
you couldn't cope with having a child?
110
326821
3134
05:41
SL: I remember when you were a baby,
you had really bad colic,
you had really bad colic,
111
329955
3390
SL: Mẹ nhớ khi còn bé,
con bị đau bụng quằn quại,
con bị đau bụng quằn quại,
05:45
so you would just cry and cry.
112
333345
1603
con chỉ biết khóc và khóc.
05:46
JL: What's colic?
SL: It's when you get this stomach ache
SL: It's when you get this stomach ache
113
334948
3157
JL: Đau bụng là gì ạ?
SL: là khi con bị đau dạ dày?
SL: là khi con bị đau dạ dày?
và tất cả những gì con làm là la hét
trong tầm 4 tiếng.
trong tầm 4 tiếng.
05:50
and all you do is scream
for, like, four hours.
for, like, four hours.
114
338105
2485
JL: thậm chí át cả Amy ạ?
05:52
JL: Even louder than Amy does?
115
340590
1973
05:54
SL: You were pretty loud,
but Amy's was more high-pitched.
but Amy's was more high-pitched.
116
342563
3344
SL: con hét khá to,
nhưng Amy có âm vực cao hơn.
nhưng Amy có âm vực cao hơn.
05:57
JL: I think it feels like everyone
seems to like Amy more,
seems to like Amy more,
117
345907
3204
JL: Con thấy mọi người có vẽ
thích Amy hơn,
thích Amy hơn,
06:01
like she's the perfect little angel.
118
349111
2670
như thể em ấy là một
thiên thần nhỏ hoàn hảo
thiên thần nhỏ hoàn hảo
06:03
SL: Well, I can understand
why you think that people like Amy more,
why you think that people like Amy more,
119
351781
3863
SL: Ừ, mẹ có thể hiểu
tại sao con nghĩ vậy,
tại sao con nghĩ vậy,
06:07
and I'm not saying it's because
of your Asperger's syndrome,
of your Asperger's syndrome,
120
355644
2839
mẹ không nói vậy bởi vì
con bị rối loạn tự kỷ đâu
con bị rối loạn tự kỷ đâu
06:10
but being friendly comes easily to Amy,
121
358483
3004
nhưng dễ dàng dành sự thân thiện
cho Amy,
cho Amy,
06:13
whereas I think for you
it's more difficult,
it's more difficult,
122
361487
2415
trong khi mẹ nghĩ
dành cho con thì khó hơn,
dành cho con thì khó hơn,
nhưng nếu mọi người dành thời gian
để biết thêm về con
để biết thêm về con
06:15
but the people who take the time
to get to know you love you so much.
to get to know you love you so much.
123
363902
4040
thì họ sẽ yêu con rất nhiều.
JL: như là Ben hay Eric hay Carlos ạ?
SL: ừ
SL: ừ
06:19
JL: Like Ben or Eric or Carlos?
SL: Yeah --
SL: Yeah --
124
367942
2415
06:22
JL: Like I have better quality friends
but less quantity? (Laughter)
but less quantity? (Laughter)
125
370357
4481
JL: giống như là con có bạn tốt hơn
nhưng lại ít hơn? (cười)
nhưng lại ít hơn? (cười)
SL: Mẹ không đánh giá về phẩm chất,
nhưng mẹ nghĩ
nhưng mẹ nghĩ
06:26
SL: I wouldn't judge
the quality, but I think --
the quality, but I think --
126
374838
2281
JL: ý con là, ban đầu nó như thế này,
Amy thích Claudia, rồi lại ghét Claudia.
Amy thích Claudia, rồi lại ghét Claudia.
06:29
JL: I mean, first it was like, Amy
loved Claudia, then she hated Claudia,
loved Claudia, then she hated Claudia,
127
377119
3768
thích Claudia, rồi lại ghét Claudia
06:32
she loved Claudia, then she hated Claudia.
128
380887
2027
SL: đó là chuyện con gái, con yêu à.
06:34
SL: Part of that's a girl thing, honey.
129
382914
1888
Điều quan trọng với con là
con có một vài người bạn rất tốt
con có một vài người bạn rất tốt
06:36
The important thing for you
is that you have a few very good friends,
is that you have a few very good friends,
130
384802
3332
và đó thực sự là
điều con cần trong cuộc sống
điều con cần trong cuộc sống
06:40
and really that's what you need in life.
131
388134
2026
06:42
JL: Did I turn out to be the son
you wanted when I was born?
you wanted when I was born?
132
390160
4249
JL: con có phải là đứa con
mà mẹ muốn khi mới sinh con ra?
mà mẹ muốn khi mới sinh con ra?
Có đúng như mong đợi của mẹ
06:46
Did I meet your expectations?
133
394409
2902
SL: Con vượt quá mong đợi của mẹ,
con yêu à
con yêu à
06:49
SL: You've exceeded
my expectations, sweetie,
my expectations, sweetie,
134
397311
2763
bởi vì, chắc chắn, mẹ đã tưởng tưởng về
đứa con của mình sẽ như thế nào
đứa con của mình sẽ như thế nào
06:52
because, sure, you have these fantasies
of what your child's going to be like,
of what your child's going to be like,
135
400074
4760
nhưng con khiến mẹ trưởng thành hơn
như là một người làm cha làm mẹ,
như là một người làm cha làm mẹ,
06:56
but you have made me grow
so much as a parent, because you think --
so much as a parent, because you think --
136
404834
3893
vì con hãy nghĩ xem
07:00
JL: Well, I was the one
who made you a parent.
who made you a parent.
137
408727
2161
JL: vâng, con khiến mẹ thành
một bậc cha mẹ.
một bậc cha mẹ.
07:02
SL: You were the one who made me a parent.
That's a good point. (Laughter)
That's a good point. (Laughter)
138
410888
3487
SL: con khiến mẹ trở thành người mẹ.
đó là một điều tốt
đó là một điều tốt
Nhưng cũng vì mẹ nghĩ khác
con biết đấy,
con biết đấy,
07:06
But also because you think differently
139
414375
1824
07:08
from what they tell you
in the parenting books,
in the parenting books,
140
416199
2903
với những gì họ chỉ mẹ
trong sách nuôi dạy con cái,
trong sách nuôi dạy con cái,
07:11
I really had to learn to think
outside of the box with you,
outside of the box with you,
141
419102
3460
Mẹ thực sự phải học cách
suy nghĩ theo chiều hướng mới
suy nghĩ theo chiều hướng mới
07:14
and it's made me much more creative
as a parent and as a person,
as a parent and as a person,
142
422562
4806
và nó khiến mẹ sáng tạo hơn
như là một người mẹ và một con người
như là một người mẹ và một con người
và mẹ luôn cảm ơn con vì điều đó
07:19
and I'll always thank you for that.
143
427368
1668
JL: và điều đó giúp mẹ khi Amy chào đời?
07:21
JL: And that helped when Amy was born?
144
429036
1930
SL: và điều đó giúp mẹ khi Amy trào đời,
nhưng con vô cùng đặc biệt với mẹ
nhưng con vô cùng đặc biệt với mẹ
07:22
SL: And that helped when Amy was born,
but you are so incredibly special to me
but you are so incredibly special to me
145
430966
4834
và mẹ may mắn vì có đứa con trai như con
07:27
and I'm so lucky to have you as my son.
146
435800
3363
(Vỗ tay)
07:31
(Applause)
147
439163
6647
David Isay: sau khi câu chuyện,
được phát trong chương trình phát thanh
được phát trong chương trình phát thanh
07:38
David Isay: After this story
ran on public radio,
ran on public radio,
148
446980
2307
07:41
Josh received hundreds of letters
149
449287
1764
Josh nhận được hàng trăm bức thư
07:43
telling him what an amazing kid he was.
150
451051
2322
nói với cậu rằng
cậu là đứa bé tuyệt vời
cậu là đứa bé tuyệt vời
Mẹ cậu bé, Sarah,
xếp chúng lại thành một quyển sách
xếp chúng lại thành một quyển sách
07:45
His mom, Sarah, bound them
together in a book,
together in a book,
151
453373
2229
khi Josh bị trọc ghẹo tại trường,
họ lấy những lá thư ra đọc
họ lấy những lá thư ra đọc
07:47
and when Josh got picked on at school,
they would read the letters together.
they would read the letters together.
152
455602
4046
Tôi muốn bày tỏ sự biết ơn
đến hai người hùng của tôi
đến hai người hùng của tôi
07:51
I just want to acknowledge
that two of my heroes
that two of my heroes
153
459648
2267
có mặt tại đây trong tối hôm nay.
07:53
are here with us tonight.
154
461915
1303
Sarah Littman và Josh, hiện là một
sinh viện danh dự tại một đại học.
sinh viện danh dự tại một đại học.
07:55
Sarah Littman and her son Josh,
who is now an honors student in college.
who is now an honors student in college.
155
463218
4801
(Vỗ tay)
08:00
(Applause)
156
468019
3790
Bạn biết đó, nhiều người nói
họ đã khóc khi họ nghe StoryCorps
họ đã khóc khi họ nghe StoryCorps
08:03
You know, a lot of people talk about
crying when they hear StoryCorps stories,
crying when they hear StoryCorps stories,
157
471809
3882
và đó không phải vì họ buồn.
08:07
and it's not because they're sad.
158
475691
1947
Phần lớn không phải vậy.
08:09
Most of them aren't.
159
477638
1324
tôi nghĩ vì họ nghe về
điều gì đó chân thực và trong sáng
điều gì đó chân thực và trong sáng
08:10
I think it's because you're hearing
something authentic and pure
something authentic and pure
160
478962
3053
08:14
at this moment,
when sometimes it's hard to tell
when sometimes it's hard to tell
161
482015
2391
và khoảnh khắc ấy,
đôi khi thật khó nói
đôi khi thật khó nói
điều gì là sự thật và
điều gì là quảng cáo.
điều gì là quảng cáo.
08:16
what's real and what's an advertisement.
162
484406
2996
đại lọai như phản đối
chương trình truyền hình thực thế
chương trình truyền hình thực thế
08:19
It's kind of the anti-reality TV.
163
487402
2391
Không một ai đến StoryCorps
để làm giàu.
để làm giàu.
08:21
Nobody comes to StoryCorps to get rich.
164
489793
2113
Không một ai đến vì sự nổi tiếng.
08:23
Nobody comes to get famous.
165
491906
1881
Đó là hành động của sự rộng lượng
và lòng yêu thương,
và lòng yêu thương,
08:25
It's simply an act of generosity and love.
166
493787
3204
08:28
So many of these are just everyday people
167
496991
2252
nhiều người chỉ là những người bình thường
08:31
talking about lives lived with kindness,
courage, decency and dignity,
courage, decency and dignity,
168
499243
5132
nói về việc sống tốt, can đảm,
đứng đắn và lòng tự trọng,
đứng đắn và lòng tự trọng,
08:36
and when you hear that kind of story,
169
504375
1997
và khi nghe những câu chuyện như vậy
08:38
it can sometimes feel
like you're walking on holy ground.
like you're walking on holy ground.
170
506372
4383
đôi khi nó giống như bạn bước đi
trên vùng đất thánh
trên vùng đất thánh
08:42
So this experiment
in Grand Central worked,
in Grand Central worked,
171
510755
2505
vì vậy những trải nghiệm tại
Grand Central có hiệu quả
Grand Central có hiệu quả
08:45
and we expanded across the country.
172
513260
2390
và chúng tôi mở rộng
khắp cả nước
khắp cả nước
Hôm nay, có hơn 100,000 người
tại 50 bang
tại 50 bang
08:47
Today, more than 100,000 people
in all 50 states
in all 50 states
173
515650
3213
ở 100 thành phố
và thị trấn khắp nước mỹ
và thị trấn khắp nước mỹ
08:50
in thousands of cities
and towns across America
and towns across America
174
518863
2856
đã ghi âm buổi hội thoại tại StoryCorps
08:53
have recorded StoryCorps interviews.
175
521719
2345
bây giờ nó trở thành thu thập lớn nhất
về tiếng nói của mọi người
về tiếng nói của mọi người
08:56
It's now the largest single collection
of human voices ever gathered.
of human voices ever gathered.
176
524064
4923
09:00
(Applause)
177
528987
5828
(Vỗ tay)
Chúng tôi thuê và đào tạo
hàng trăm điều phối viên
hàng trăm điều phối viên
09:06
We've hired and trained
hundreds of facilitators
hundreds of facilitators
178
534815
2438
09:09
to help guide people
through the experience.
through the experience.
179
537253
2716
giúp hướng dẫn mọi người
về trải nghiệm này
về trải nghiệm này
09:11
Most serve a year or two with StoryCorps
180
539969
2415
Hầu hết làm việc
từ 1 đến 2 năm tại StoryCorp
từ 1 đến 2 năm tại StoryCorp
09:14
traveling the country,
gathering the wisdom of humanity.
gathering the wisdom of humanity.
181
542384
3437
đi khắp nước,
tập hợp trí tuệ của nhân loại
tập hợp trí tuệ của nhân loại
họ gọi đó là nhân chứng
09:17
They call it bearing witness,
182
545821
2159
nếu bạn hỏi họ,
09:19
and if you ask them,
183
547980
1405
09:21
all of the facilitators will tell you
that the most important thing
that the most important thing
184
549385
3274
tất cả điều phối viên đều nói rằng
điều quan trọng nhất
điều quan trọng nhất
mà họ học từ việc có mặt
trong suốt cuộc hội thoại
trong suốt cuộc hội thoại
09:24
they've learned from being present
during these interviews
during these interviews
185
552659
2868
09:27
is that people are basically good.
186
555527
3436
là mọi người đều tuyệt vời
tôi từng nghĩ trong năm đầu
ở StoryCorp, bạn cho rằng
ở StoryCorp, bạn cho rằng
09:30
And I think for the first years
of StoryCorps, you could argue
of StoryCorps, you could argue
187
558963
2958
có vài thiên vị
trong việc lựa chọn
trong việc lựa chọn
09:33
that there was some kind
of a selection bias happening,
of a selection bias happening,
188
561921
2636
nhưng sau hàng chục ngàn buổi phỏng vấn
với mọi kiểu người
với mọi kiểu người
09:36
but after tens of thousands of interviews
with every kind of person
with every kind of person
189
564557
3276
09:39
in every part of the country --
190
567833
1649
ở mọi nơi trên đất nước
giàu, nghèo, 5 tuổi cho đến 105,
09:41
rich, poor, five years old to 105,
191
569482
3436
80 ngôn ngữ khác nhau,
trên mọi quang phổ chính trị
trên mọi quang phổ chính trị
09:44
80 different languages,
across the political spectrum --
across the political spectrum --
192
572918
3065
09:49
you have to think that maybe these guys
are actually onto something.
are actually onto something.
193
577063
4214
và nghĩ rằng có thể họ
tìm ra những thông tin quan trọng
tìm ra những thông tin quan trọng
09:53
I've also learned so much
from these interviews.
from these interviews.
194
581277
3291
tôi đã học hỏi rất nhiều
từ những buổi phỏng vấn
từ những buổi phỏng vấn
tôi học về thơ ca,
sự hiểu biết và khoan dung
sự hiểu biết và khoan dung
09:56
I've learned about the poetry
and the wisdom and the grace
and the wisdom and the grace
195
584568
3204
09:59
that can be found in the words
of people all around us
of people all around us
196
587772
2740
có thể được tìm thấy trong mỗi lời của
mọi người quanh ta
mọi người quanh ta
10:02
when we simply take the time to listen,
197
590512
3297
khi ta đơn giản chỉ cần
dành thời gian để lắng nghe
dành thời gian để lắng nghe
như cuộc hội thoại sau
10:05
like this interview
198
593809
3233
10:09
between a betting clerk in Brooklyn
named Danny Perasa
named Danny Perasa
199
597042
3338
giữa nhân viên trò cá độ tại Brooklyn
tên là Danny Perasa
tên là Danny Perasa
10:12
who brought his wife Annie to StoryCorps
to talk about his love for her.
to talk about his love for her.
200
600380
5062
người đã đưa vợ là Anny đến StoryCorps
chia sẻ về tình yêu anh dành cho cô.
chia sẻ về tình yêu anh dành cho cô.
Danny Perasa: em thấy đấy,
nó là như thế này,
nó là như thế này,
10:18
(Audio) Danny Perasa: You see,
the thing of it is,
the thing of it is,
201
606632
2342
Anh cảm thấy tội lỗi khi nói
"anh yêu em".
"anh yêu em".
10:20
I always feel guilty when I say
"I love you" to you.
"I love you" to you.
202
608974
2476
anh hay nói điều đó
để nhắc em rằng
để nhắc em rằng
10:23
And I say it so often.
I say it to remind you
I say it to remind you
203
611450
2908
10:26
that as dumpy as I am,
it's coming from me.
it's coming from me.
204
614358
2856
anh thật là khờ,
nó là tại anh.
nó là tại anh.
10:29
It's like hearing a beautiful song
from a busted old radio,
from a busted old radio,
205
617214
3454
giống như nghe một bài hát hay
từ chiếc đài cũ bị vỡ,
từ chiếc đài cũ bị vỡ,
10:32
and it's nice of you to keep
the radio around the house.
the radio around the house.
206
620668
2627
em thật tốt khi giữ nó quanh nhà.
10:35
Annie Perasa: If I don't have a note
on the kitchen table,
on the kitchen table,
207
623295
2806
Annie Perasa: nếu em không để
tờ ghi chú ở bếp
tờ ghi chú ở bếp
em nghĩ là có gì không ổn
10:38
I think there's something wrong.
208
626101
1587
anh viết thư tình
cho em mỗi sáng
cho em mỗi sáng
10:39
You write a love letter
to me every morning.
to me every morning.
209
627688
2054
DP: Ừ, thứ duy nhất
có vẻ không đúng.
có vẻ không đúng.
10:41
DP: Well, the only thing
that could possibly be wrong
that could possibly be wrong
210
629742
2529
là anh không tìm được
một cây bút ngộ nghĩnh.
một cây bút ngộ nghĩnh.
10:44
is I couldn't find a silly pen.
211
632271
1533
AP: Gửi đến công chúa của tôi:
10:45
AP: To my princess:
212
633804
1027
hôm nay mưa khá nhiều.
10:46
The weather outside today
is extremely rainy.
is extremely rainy.
213
634831
2217
Anh sẽ gọi em lúc 11:20 sáng.
10:49
I'll call you at 11:20 in the morning.
214
637048
1953
DP: đó là một dự báo thời tiết
lãng mạn
lãng mạn
10:51
DP: It's a romantic weather report.
215
639001
1816
10:52
AP: And I love you.
I love you. I love you.
I love you. I love you.
216
640817
2750
AP: Và anh yêu em.
Anh yêu em. Anh yêu em.
Anh yêu em. Anh yêu em.
DP: khi một chàng trai kết hôn hạnh phúc,
dù tại nơi làm việc có thế nào,
dù tại nơi làm việc có thế nào,
10:55
DP: When a guy is happily married,
no matter what happens at work,
no matter what happens at work,
217
643567
3099
dù sau một ngày có ra sao,
10:58
no matter what happens
in the rest of the day,
in the rest of the day,
218
646666
2157
luôn có một tổ ấm khi anh về nhà
11:00
there's a shelter when you get home,
219
648823
1721
biết rằng anh sẽ được ôm ai đó
11:02
there's a knowledge knowing
that you can hug somebody
that you can hug somebody
220
650544
2553
nếu họ không ném bạn xuống cầu thang
và nói: bỏ tay anh ra khỏi người tôi."
và nói: bỏ tay anh ra khỏi người tôi."
11:05
without them throwing you downstairs
and saying, "Get your hands off me."
and saying, "Get your hands off me."
221
653097
3547
kết hôn giống như có
chiếc tivi màn hình màu
chiếc tivi màn hình màu
11:08
Being married is like having
a color television set.
a color television set.
222
656644
2627
bạn không bao giờ muốn
trở về với màn hình đen trằng
trở về với màn hình đen trằng
11:11
You never want to go back
to black and white.
to black and white.
223
659271
2207
11:13
(Laughter)
224
661478
3342
(Cười)
DI: Danny chỉ cao tầm 5 feet
11:16
DI: Danny was about five feet tall
225
664820
2136
với đôi mắt lé và
một chiếc răng khểnh
một chiếc răng khểnh
11:18
with crossed eyes
and one single snaggletooth,
and one single snaggletooth,
226
666956
3413
11:22
but Danny Perasa had
more romance in his little pinky
more romance in his little pinky
227
670369
3692
nhưng Danny Perasa luôn dành sự lãng mạn
trên ngón tay út bé nhỏ của mình
trên ngón tay út bé nhỏ của mình
11:26
than all of Hollywood's
leading men put together.
leading men put together.
228
674061
3113
hơn tất cả người đàn ông
nổi tiếng Hollywood gộp lại.
nổi tiếng Hollywood gộp lại.
Tôi đã học được điều gì ư?
11:29
What else have I learned?
229
677174
1903
tôi học được về
khả năng gần như không tưởng
khả năng gần như không tưởng
11:31
I've learned about the almost
unimaginable capacity
unimaginable capacity
230
679077
2902
để tâm hồn biết tha thứ
11:33
for the human spirit to forgive.
231
681979
2183
Tôi học được về sự kiên cường
và nghị lực.
và nghị lực.
11:36
I've learned about resilience
and I've learned about strength.
and I've learned about strength.
232
684162
3645
Giống như buổi đối thoại giữa Oshea Israel
và Mary Johnson.
và Mary Johnson.
11:39
Like an interview with Oshea Israel
and Mary Johnson.
and Mary Johnson.
233
687807
3343
11:43
When Oshea was a teenager,
he murdered Mary's only son,
he murdered Mary's only son,
234
691150
4551
Khi Oshea còn niên thiếu, cậu ấy đã giết
cậu con trai duy nhất của Mary,
cậu con trai duy nhất của Mary,
11:47
Laramiun Byrd, in a gang fight.
235
695701
2485
Laramiun Byrd, trong cuộc chiến băng đảng.
10 năm sau, Mary đến trại giam
11:50
A dozen years later, Mary went to prison
236
698186
2600
11:52
to meet Oshea and find out
who this person was
who this person was
237
700786
2740
gặp Oshea và để tìm ra
ai là người
ai là người
11:55
who had taken her son's life.
238
703526
2949
đã lấy đi mạng sống
của con trai bà.
của con trai bà.
thật chậm rãi và phi thường,
họ trở thành bạn,
họ trở thành bạn,
11:58
Slowly and remarkably,
they became friends,
they became friends,
239
706475
2786
khi cậu ấy được thả
khỏi trại cải tạo,
khỏi trại cải tạo,
12:01
and when he was finally released
from the penitentiary,
from the penitentiary,
240
709261
2694
Oshea chuyển đến ở cạnh nhà Mary.
12:03
Oshea actually moved in next door to Mary.
241
711955
3366
Đây chỉ là một đoạn trích
của một cuộc trò chuyện giữa họ
của một cuộc trò chuyện giữa họ
12:07
This is just a short excerpt
of a conversation they had
of a conversation they had
242
715321
3205
ít lâu sau khi Oshea được tự do
12:10
soon after Oshea was freed.
243
718526
2543
12:14
(Video) Mary Johnson: My natural son
is no longer here.
is no longer here.
244
722079
2972
( Đoạn phim) Mary Johnson: con trai tôi
không còn ở đây nữa.
không còn ở đây nữa.
12:17
I didn't see him graduate,
and now you're going to college.
and now you're going to college.
245
725051
3784
tôi không được thấy nó tốt nghiệp,
và giờ cậu đang học đại học.
và giờ cậu đang học đại học.
12:20
I'll have the opportunity
to see you graduate.
to see you graduate.
246
728835
3297
tôi sẽ có cơ hội thấy cậu tốt nghiệp.
12:24
I didn't see him get married.
247
732132
2461
tôi không được thấy nó kết hôn.
12:26
Hopefully one day, I'll be able
to experience that with you.
to experience that with you.
248
734593
3909
hy vọng một ngày nào đó,
tôi có thể trải nghiệm điều này.
tôi có thể trải nghiệm điều này.
12:30
Oshea Israel: Just to hear you
say those things and to be
say those things and to be
249
738502
2697
Oshea Israel: Chỉ cần nghe cô
nói những điều này và hiện hữu
nói những điều này và hiện hữu
12:33
in my life in the manner
in which you are is my motivation.
in which you are is my motivation.
250
741199
3660
trong cuộc sống theo cách
mà cô đang là động lực của cháu
mà cô đang là động lực của cháu
12:36
It motivates me to make sure
that I stay on the right path.
that I stay on the right path.
251
744859
4757
Cô khiến cháu chắc chắn rằng
cháu đi đúng hướng.
cháu đi đúng hướng.
12:41
You still believe in me,
252
749616
1927
Cô luôn tin tưởng cháu,
12:43
and the fact that you can do it
despite how much pain I caused you,
despite how much pain I caused you,
253
751543
3576
và sự thật là cô có thể làm điều đó
dù nỗi đau cháu gây ra,
dù nỗi đau cháu gây ra,
12:47
it's amazing.
254
755119
2090
nó thật kỳ diệu.
12:49
MJ: I know it's not an easy thing
to be able to share our story together,
to be able to share our story together,
255
757209
5897
MJ: cô biết nó không dễ dàng
sẻ chia câu chuyện của chúng ta,
sẻ chia câu chuyện của chúng ta,
12:55
even with us sitting here
looking at each other right now.
looking at each other right now.
256
763106
2763
thậm chí khi ngôi đây
nhìn nhau ngay lúc này.
nhìn nhau ngay lúc này.
12:57
I know it's not an easy thing,
so I admire that you can do this.
so I admire that you can do this.
257
765869
5747
Cô biết nó không dễ dàng gì,
vì vậy cô cảm phục khi cháu làm được.
vì vậy cô cảm phục khi cháu làm được.
13:03
OI: I love you, lady.
MJ: I love you too, son.
MJ: I love you too, son.
258
771616
5050
OI: Cháu yêu cô, cô à.
MJ: Cô yêu cháu, con trai à.
MJ: Cô yêu cháu, con trai à.
13:12
(Applause)
259
780156
6216
(Vỗ tay)
13:18
DI: And I've been reminded countless times
of the courage and goodness of people,
of the courage and goodness of people,
260
786372
5154
DI: Và tôi được gợi nhớ vô số lần
về sự dũng cảm và lòng tốt,
về sự dũng cảm và lòng tốt,
13:23
and how the arc of history
truly does bend towards justice.
truly does bend towards justice.
261
791526
5062
và cách mà vòng cung của lịch sử
sẽ tự uốn cong về phía công lý
sẽ tự uốn cong về phía công lý
13:28
Like the story of Alexis Martinez,
who was born Arthur Martinez
who was born Arthur Martinez
262
796588
4481
Như quá khứ của Alexis Martinez,
người đã sinh Arthur Martinez
người đã sinh Arthur Martinez
13:33
in the Harold Ickes projects in Chicago.
263
801069
2624
trong dự án Harold Ickes tại Chicago.
13:35
In the interview, she talks
with her daughter Lesley
with her daughter Lesley
264
803693
2833
Trong cuộc hội thoại, cô ấy
nói với cô con gái Lesley
nói với cô con gái Lesley
13:38
about joining a gang as a young man,
265
806526
2368
về việc một chàng trai trẻ
tham gia một băng đảng
tham gia một băng đảng
13:40
and later in life transitioning
into the woman she was always meant to be.
into the woman she was always meant to be.
266
808894
4830
rồi sau đó chuyển giới thành nữ,
điều mà cô luôn muốn.
điều mà cô luôn muốn.
13:45
This is Alexis and her daughter Lesley.
267
813724
2499
Đây là Alexis và con gái Lesley.
13:48
(Audio) Alexis Martinez: One of the most
difficult things for me was
difficult things for me was
268
816223
3259
(Đoạn băng) Alexis Martinez: một trong
những điều khó nhất với mẹ là
những điều khó nhất với mẹ là
13:51
I was always afraid that
I wouldn't be allowed
I wouldn't be allowed
269
819482
2926
Mẹ luôn sợ rằng
Mẹ không được phép
Mẹ không được phép
13:54
to be in my granddaughters' lives,
270
822408
2879
hiện diện trong cuộc sống của cháu gái mẹ,
13:57
and you blew that completely
out of the water,
out of the water,
271
825287
2298
và con sẽ chối bỏ hoàn toàn,
13:59
you and your husband.
272
827585
1324
con và chồng của con
14:00
One of the fruits of that is,
in my relationship with my granddaughters,
in my relationship with my granddaughters,
273
828909
3460
Một trong những điều may mắn là,
mối quan hệ với những đứa cháu gái ,
mối quan hệ với những đứa cháu gái ,
là đôi khi chúng cãi nhau,
dù mẹ là đàn ông hay phụ nữ.
dù mẹ là đàn ông hay phụ nữ.
14:04
they fight with each other sometimes
over whether I'm he or she.
over whether I'm he or she.
274
832369
3577
con biết đấy
14:07
Lesley Martinez: But they're free
to talk about it.
to talk about it.
275
835946
2487
Lesley Martinez: Nhưng chúng tự do
nói về điều đó.
nói về điều đó.
AM: Chúng tự do nói về điều đó,
nhưng, với mẹ, đó là điều kì diệu.
nhưng, với mẹ, đó là điều kì diệu.
14:10
AM: They're free to talk about it,
but that, to me, is a miracle.
but that, to me, is a miracle.
276
838433
3056
14:13
LM: You don't have to apologize.
You don't have to tiptoe.
You don't have to tiptoe.
277
841489
3302
LM: mẹ không phải xin lỗi.
Mẹ không phải đi nhón gót nữa.
Mẹ không phải đi nhón gót nữa.
14:16
We're not going to cut you off,
and that's something I've always
and that's something I've always
278
844791
4581
Chúng con sẽ không cắt đứt với mẹ đâu,
và con luôn muốn mẹ biết rằng,
mẹ luôn được yêu thương.
mẹ luôn được yêu thương.
14:21
wanted you to just know,
that you're loved.
that you're loved.
279
849372
2965
14:24
AM: You know, I live this every day now.
280
852337
2345
AM: con biết đấy,
mẹ sống như vậy mỗi ngày.
mẹ sống như vậy mỗi ngày.
14:26
I walk down the streets as a woman,
and I really am at peace with who I am.
and I really am at peace with who I am.
281
854682
5124
Mẹ xuống phố như một phụ nữ,
và mẹ thanh thản với con người mẹ.
và mẹ thanh thản với con người mẹ.
14:31
I mean, I wish I had a softer voice maybe,
282
859806
2654
Ý mẹ là, mẹ ước giọng mẹ nhẹ nhàng hơn,
nhưng bây giờ mẹ thấy hạnh phúc
và mẹ cố gắng sống như vậy mỗi ngày.
và mẹ cố gắng sống như vậy mỗi ngày.
14:34
but now I walk in love
and I try to live that way every day.
and I try to live that way every day.
283
862460
5872
DI: giờ đây tôi hạnh phúc
14:43
DI: Now I walk in love.
284
871562
3344
Tôi sẽ tiết lộ một
bí mật của StoryCorps.
bí mật của StoryCorps.
14:46
I'm going to tell you
a secret about StoryCorps.
a secret about StoryCorps.
285
874906
2902
14:49
It takes some courage
to have these conversations.
to have these conversations.
286
877808
3385
Những cuộc trò chuyện thế này
cần sự dũng cảm.
cần sự dũng cảm.
14:53
StoryCorps speaks to our mortality.
287
881193
2391
StoryCorps nói với loài người
14:55
Participants know this recording
will be heard long after they're gone.
will be heard long after they're gone.
288
883584
4017
Những người tham gia biết rằng đoạn thu âm
sẽ được nghe rất lâu sau khi họ ra đi.
sẽ được nghe rất lâu sau khi họ ra đi.
14:59
There's a hospice doctor named Ira Byock
289
887601
2684
Đây là một bác sĩ ở trung tâm
bảo trợ xã hội là Ira Byock,
bảo trợ xã hội là Ira Byock,
15:02
who has worked closely with us
on recording interviews
on recording interviews
290
890285
2544
người đã hợp tác
với chúng tôi trong buổi phỏng vấn
với chúng tôi trong buổi phỏng vấn
15:04
with people who are dying.
291
892829
1457
với những người đang hấp hối.
15:06
He wrote a book called
"The Four Things That Matter Most"
"The Four Things That Matter Most"
292
894286
2765
Anh ấy đã viết cuốn sách
" 4 điều quan trọng nhất"
" 4 điều quan trọng nhất"
15:09
about the four things you want to say
to the most important people in your life
to the most important people in your life
293
897051
3831
về 4 điều bạn muốn nói với
những người quan trọng nhất đời bạn
những người quan trọng nhất đời bạn
15:12
before they or you die:
294
900882
3042
trước khi họ hay bạn chết
15:15
thank you, I love you,
295
903924
2531
cám ơn, tôi yêu bạn,
15:18
forgive me, I forgive you.
296
906455
3227
thứ lỗi cho tôi, tôi tha thứ cho bạn.
15:21
They're just about the most powerful words
we can say to one another,
we can say to one another,
297
909682
3530
Đó là những câu nói mạnh mẽ nhất
chúng ta nói với nhau,
chúng ta nói với nhau,
15:25
and often that's what happens
in a StoryCorps booth.
in a StoryCorps booth.
298
913212
3506
và nó hay xảy ra ờ StoryCorps.
15:28
It's a chance to have a sense of closure
with someone you care about --
with someone you care about --
299
916718
3377
Nó là cơ hội để có cảm giác kết thúc
với ai đó mà bạn quan tâm --
với ai đó mà bạn quan tâm --
15:32
no regrets, nothing left unsaid.
300
920095
2822
không hối tiếc, không còn gì chưa nói.
15:34
And it's hard and it takes courage,
301
922917
3437
nó rất khó và nó cần sự dũng cảm,
15:38
but that's why we're alive, right?
302
926354
3225
nhưng đó là lý do ta sống, phải không?
15:43
So, the TED Prize.
303
931299
2503
vì vậy, giải thưởng TED.
15:45
When I first heard from TED
and Chris a few months ago
and Chris a few months ago
304
933802
2977
Khi lần đầu tiên nghe về TED
và Chris vài tháng trước
và Chris vài tháng trước
15:48
about the possibility of the Prize,
I was completely floored.
I was completely floored.
305
936779
3836
về khả năng đoạt giải,
tôi thực sự rối trí.
tôi thực sự rối trí.
15:52
They asked me to come up
with a very brief wish for humanity,
with a very brief wish for humanity,
306
940615
3571
Họ yêu cầu tôi đưa ra thật vắn tắt
mong muốn cho nhân loại ,
mong muốn cho nhân loại ,
không nhiều hơn 50 chữ.
15:56
no more than 50 words.
307
944186
1764
15:57
So I thought about it,
I wrote my 50 words,
I wrote my 50 words,
308
945950
2744
Vậy là tôi nghĩ về điều ấy,
tôi viết ra 50 từ,
tôi viết ra 50 từ,
16:00
and a few weeks later,
Chris called and said, "Go for it."
Chris called and said, "Go for it."
309
948694
4687
vài tuần sau,
Chris gọi và nói, "hãy thử xem."
Chris gọi và nói, "hãy thử xem."
16:05
So here is my wish:
310
953381
2948
Và đây là ước muốn của tôi:
16:08
that you will help us
311
956329
2949
là các bạn hãy giúp chúng tôi
16:11
take everything we've learned
through StoryCorps
through StoryCorps
312
959278
2740
dùng mọi thứ chúng ta học
ờ StoryCorps
ờ StoryCorps
16:14
and bring it to the world
313
962018
2763
và mang đến thế giới
vậy mọi người, ở mọi nơi có thể dễ dàng
thu âm một cuộc phỏng vấn ý nghĩa
thu âm một cuộc phỏng vấn ý nghĩa
16:16
so that anyone anywhere
can easily record a meaningful interview
can easily record a meaningful interview
314
964781
4017
16:20
with another human being
which will then be archived for history.
which will then be archived for history.
315
968798
4917
với người khác
mà sau đó sẽ đi vào lịch sử.
mà sau đó sẽ đi vào lịch sử.
16:25
How are we going to do that? With this.
316
973715
4678
bằng cách nào ta làm được?
với thứ này đây.
16:30
We're fast moving into a future
where everyone in the world
where everyone in the world
317
978393
3678
chúng ta đang tiến nhanh tới tương lai
nơi mà mọi người trên thế giới
nơi mà mọi người trên thế giới
sẽ kết nối với một trong số đó
16:34
will have access to one of these,
318
982071
2043
16:36
and it has powers I never
could have imagined 11 years ago
could have imagined 11 years ago
319
984114
3831
và nó có sức mạnh mà tôi chưa bao giờ
có thể tưởng tượng 11 năm trước
có thể tưởng tượng 11 năm trước
khi tôi bắt đầu StoryCorps.
16:39
when I started StoryCorps.
320
987945
1950
Có một chiếc micro,
16:41
It has a microphone,
321
989895
1463
16:43
it can tell you how to do things,
322
991358
2311
có thể chỉ bạn làm nhiều thứ,
16:45
and it can send audio files.
323
993669
2531
và có thể gửi các tập tin âm thanh
16:48
Those are the key ingredients.
324
996200
2322
Đó là phần chính.
16:50
So the first part of the wish
is already underway.
is already underway.
325
998522
3204
Vậy là phần đầu của mong muốn
đã được thực hiện.
đã được thực hiện.
16:53
Over the past couple of months,
326
1001726
1579
Trong vài tháng qua,
16:55
the team at StoryCorps
has been working furiously
has been working furiously
327
1003305
2995
nhóm nghiên cứu tại StoryCorps
đã làm việc miệt mài
đã làm việc miệt mài
16:58
to create an app that will bring
StoryCorps out of our booths
StoryCorps out of our booths
328
1006300
3460
tạo ra một ứng dụng
mang StoryCorps ra khỏi các căn phòng
mang StoryCorps ra khỏi các căn phòng
17:01
so that it can be experienced
by anyone, anywhere, anytime.
by anyone, anywhere, anytime.
329
1009760
5433
để nó được trải nghiệm
bới mọi người, mọi nơi, mọi lúc.
bới mọi người, mọi nơi, mọi lúc.
17:07
Remember, StoryCorps has always
been two people and a facilitator
been two people and a facilitator
330
1015193
3681
Hãy nhớ rằng, StoryCorps luôn
gồm 2 người và 1 điều phối viên
gồm 2 người và 1 điều phối viên
17:10
helping them record their conversation,
which is preserved forever,
which is preserved forever,
331
1018874
3965
giúp họ ghi âm cuộc nói chuyện,
cái được lưu giữ mãi mãi,
cái được lưu giữ mãi mãi,
17:14
but at this very moment,
332
1022839
2048
nhưng lúc ấy,
chúng tôi đang phát hành phiên bản
thử nghiệm của ứng dụng StoryCorps.
thử nghiệm của ứng dụng StoryCorps.
17:16
we're releasing a public beta version
of the StoryCorps app.
of the StoryCorps app.
333
1024887
3646
17:20
The app is a digital facilitator
that walks you through
that walks you through
334
1028533
3187
Đó là một hỗ trợ viên kỹ thuật số
sẽ hướng dẫn bạn
sẽ hướng dẫn bạn
17:23
the StoryCorps interview process,
335
1031720
2385
về cách thức phỏng vấn của StoryCorps,
giúp bạn chọn câu hỏi,
17:26
helps you pick questions,
336
1034105
1672
17:27
and gives you all the tips you need
337
1035777
2090
đưa ra các lời khuyên bạn cần
17:29
to record a meaningful
StoryCorps interview,
StoryCorps interview,
338
1037867
2809
để ghi âm cuộc hội thoại tại StoryCorps,
17:32
and then with one tap upload it
to our archive at the Library of Congress.
to our archive at the Library of Congress.
339
1040676
5521
rồi bấm tải lên
nơi lưu trữ tại thư viện Quốc Hội
nơi lưu trữ tại thư viện Quốc Hội
17:38
That's the easy part, the technology.
340
1046197
3140
Đó là phần dễ nhất, công nghệ.
17:41
The real challenge is up to you:
341
1049337
2378
Thứ thách thực sự tùy thuộc vào bạn:
17:43
to take this tool and figure out
how we can use it
how we can use it
342
1051715
3198
để dùng công cụ này và
tìm ra cách sử dụng nó
tìm ra cách sử dụng nó
17:46
all across America and around the world,
343
1054913
2965
trên khắp nước Mỹ và toàn thế giới,
thay vì ghi âm hàng trăm cuộc phỏng vấn
của StoryCorps mỗi năm,
của StoryCorps mỗi năm,
17:49
so that instead of recording
thousands of StoryCorps interviews a year,
thousands of StoryCorps interviews a year,
344
1057878
3584
17:53
we could potentially record
tens of thousands
tens of thousands
345
1061462
2770
chúng tôi có thể ghi âm 10 nghìn
17:56
or hundreds of thousands
346
1064232
1956
hay 100 nghìn
17:58
or maybe even more.
347
1066188
1997
hay thậm chí hơn thế nữa.
18:01
Imagine, for example,
a national homework assignment
a national homework assignment
348
1069355
3738
hãy hình dung, ví dụ,
bài tập về nhà trên toàn quốc
bài tập về nhà trên toàn quốc
18:05
where every high school student
studying U.S. history across the country
studying U.S. history across the country
349
1073093
3994
mà mỗi học sinh trung học
học lịch sử nước Mỹ trên toàn quốc
học lịch sử nước Mỹ trên toàn quốc
18:09
records an interview
with an elder over Thanksgiving,
with an elder over Thanksgiving,
350
1077087
2902
thu âm cuộc phỏng vấn
với người lớn tuổi trong lễ Phục Sinh
với người lớn tuổi trong lễ Phục Sinh
18:11
so that in one single weekend
351
1079989
2903
và trong 1 tuần duy nhất
18:14
an entire generation of American lives
and experiences are captured.
and experiences are captured.
352
1082892
5085
mọi thế hệ người Mỹ sống
và trải qua thời kỳ ấy đều bị bắt giữ
và trải qua thời kỳ ấy đều bị bắt giữ
18:19
(Applause)
353
1087977
5535
(Vỗ tay)
hay hình dung các bà mẹ ở hai phía
đối diện của cuộc xung đột nào đó
đối diện của cuộc xung đột nào đó
18:27
Or imagine mothers on opposite
sides of a conflict somewhere in the world
sides of a conflict somewhere in the world
354
1095812
3542
18:31
sitting down not to talk
about that conflict
about that conflict
355
1099354
3622
ngồi xuống không phải
để nói chuyện về cuộc xung đột
để nói chuyện về cuộc xung đột
18:34
but to find out who they are as people,
356
1102976
2197
mà lại tìm ra con người họ,
18:37
and in doing so,
begin to build bonds of trust;
begin to build bonds of trust;
357
1105173
3955
và bằng cách,
xây dựng mối liên kết của niềm tin
xây dựng mối liên kết của niềm tin
18:41
or that someday it becomes
a tradition all over the world
a tradition all over the world
358
1109128
2886
hoặc một ngày nào đó nó sẽ trở thành
truyền thống trên khắp thế giới
truyền thống trên khắp thế giới
18:44
that people are honored
with a StoryCorps interview
with a StoryCorps interview
359
1112014
2508
rằng những người được vinh danh
tại StoryCorps
tại StoryCorps
18:46
on their 75th birthday;
360
1114522
2243
vào sinh nhật lần thứ 75;
18:48
or that people in your community
361
1116765
2276
hay thành viên trong cộng đồng của bạn
18:51
go into retirement homes or hospitals
or homeless shelters or even prisons
or homeless shelters or even prisons
362
1119041
5154
trong viện dưỡng lão hay bệnh viên
hay vô gia cư hay thậm chí là nhà tù
hay vô gia cư hay thậm chí là nhà tù
18:56
armed with this app to honor the people
least heard in our society
least heard in our society
363
1124195
3530
dùng ứng dụng này để vinh danh những người
ít được biết đến trong xã hội
ít được biết đến trong xã hội
18:59
and ask them who they are,
what they've learned in life,
what they've learned in life,
364
1127725
2986
và hỏi họ rằng họ là ai, họ đã
học được cuộc sống những gì
học được cuộc sống những gì
19:02
and how they want to be remembered.
365
1130711
2461
và họ muốn được nhớ đến như thế nào.
19:05
(Applause)
366
1133172
5535
(Vỗ tay)
19:12
Ten years ago, I recorded
a StoryCorps interview with my dad
a StoryCorps interview with my dad
367
1140947
3277
10 năm trước, tôi thu âm
cuộc phỏng vấn StoreCorps với bố tôi
cuộc phỏng vấn StoreCorps với bố tôi
19:16
who was a psychiatrist,
and became a well-known gay activist.
and became a well-known gay activist.
368
1144224
4795
vốn là một bác sĩ tâm thần, và trở thành
một nhà hoạt động đồng tính nổi tiếng.
một nhà hoạt động đồng tính nổi tiếng.
19:21
This is the picture
of us at that interview.
of us at that interview.
369
1149019
3437
Đây là bức ảnh
chúng tôi tại cuộc phỏng vấn đó.
chúng tôi tại cuộc phỏng vấn đó.
19:24
I never thought about that recording
until a couple of years ago,
until a couple of years ago,
370
1152456
3181
Tôi không bao giờ nghĩ về việc ghi âm
một vài năm trước đây,
một vài năm trước đây,
19:27
when my dad, who seemed
to be in perfect health
to be in perfect health
371
1155637
2995
Khi bố tôi còn khỏe
19:30
and was still seeing patients
40 hours a week,
40 hours a week,
372
1158632
2601
và vẫn gặp bệnh nhân
40 giờ mỗi tuần,
40 giờ mỗi tuần,
19:33
was diagnosed with cancer.
373
1161233
2763
bị chuẩn đoán mắc bệnh ung thư.
19:35
He passed away very suddenly
a few days later.
a few days later.
374
1163996
3390
Ông qua đời đột ngột
vài ngày sau đó.
vài ngày sau đó.
19:39
It was June 28, 2012,
375
1167386
2275
Đó là ngày 28 Tháng Sáu, 2012,
19:41
the anniversary of the Stonewall riots.
376
1169661
4380
ngày kỷ niệm cuộc bạo loạn Stonewall.
19:46
I listened to that interview
for the first time at three in the morning
for the first time at three in the morning
377
1174041
3357
Tôi nghe cuộc hội thoại
cho lần đầu tiên vào lúc ba giờ sáng
cho lần đầu tiên vào lúc ba giờ sáng
19:49
on the day that he died.
378
1177398
1728
vào ngày ông mất.
19:51
I have a couple of young kids at home,
379
1179126
1997
vài đứa trẻ nhỏ ở nhà tôi,
19:53
and I knew that the only way
they were going to get to know this person
they were going to get to know this person
380
1181123
3459
tôi biết đó là cách duy nhất
để chúng biết về ông
để chúng biết về ông
19:56
who was such a towering figure in my life
would be through that session.
would be through that session.
381
1184582
4846
người đóng vai trò mạnh mẽ trong tôi
có thể vượt qua giai đoạn ấy
có thể vượt qua giai đoạn ấy
20:01
I thought I couldn't believe in StoryCorps
any more deeply than I did,
any more deeply than I did,
382
1189428
3745
Tôi nghĩ mình không thể tin vào
StoryCorps nữa như tôi đã từng làm
StoryCorps nữa như tôi đã từng làm
20:05
but it was at that moment
383
1193173
1788
nhưng vào khoảng khắc ấy
20:06
that I fully and viscerally grasped
the importance of making these recordings.
the importance of making these recordings.
384
1194961
4859
tôi hoàn toàn nhận ra
tầm quan trọng của những bản ghi âm
tầm quan trọng của những bản ghi âm
20:11
Every day, people come up to me
385
1199820
2093
Mỗi ngày, mọi người đến gặp tôi
20:13
and say, "I wish I had interviewed
my father or my grandmother or my brother,
my father or my grandmother or my brother,
386
1201913
4161
và nói rằng," tôi ước tôi đã nói chuyện
với cha tôi, mẹ tôi hay anh trai tôi"
với cha tôi, mẹ tôi hay anh trai tôi"
20:18
but I waited too long."
387
1206074
2268
nhưng tôi chần chừ quá lâu."
20:20
Now, no one has to wait anymore.
388
1208342
2136
giờ đây, không ai phải chờ đợi thêm nữa.
20:22
At this moment,
389
1210478
1680
Khoảnh khắc này,
20:24
when so much of how we communicate
is fleeting and inconsequential,
is fleeting and inconsequential,
390
1212158
3542
khi mà cách chúng ta giao tiếp
chỉ là thoáng qua và không mấy quan trọng,
chỉ là thoáng qua và không mấy quan trọng,
20:27
join us in creating this digital archive
391
1215700
2497
hãy cùng với chúng tôi
để tại ra kho số hóa
để tại ra kho số hóa
20:30
of conversations that are
enduring and important.
enduring and important.
392
1218197
4317
của những cuộc đối thoại
tồn tại bền bỉ và quan trọng này.
tồn tại bền bỉ và quan trọng này.
20:34
Help us create this gift to our children,
393
1222514
2830
Hãy giúp chúng tôi tạo ra
món quà cho con cái chúng ta
món quà cho con cái chúng ta
20:37
this testament to who
we are as human beings.
we are as human beings.
394
1225344
3998
bằng chứng về sự tồn tại của chúng ta
20:41
I hope you'll help us make
this wish come true.
this wish come true.
395
1229342
3926
tôi hy vọng bạn sẽ giúp chúng tôi
biến ước mơ thành hiện thực.
biến ước mơ thành hiện thực.
20:45
Interview a family member, a friend
or even a stranger.
or even a stranger.
396
1233268
4511
phỏng vấn một thành viên gia đình,
một người bạnhay thậm chí một người lạ,
một người bạnhay thậm chí một người lạ,
20:49
Together, we can create an archive
of the wisdom of humanity,
of the wisdom of humanity,
397
1237779
6290
cùng nhau, chúng ta tạo ra kho lưu trữ
trí thông minh của loài người,
trí thông minh của loài người,
20:56
and maybe in doing so,
398
1244069
1634
và có thể bằng cách này,
20:57
we'll learn to listen a little more
and shout a little less.
and shout a little less.
399
1245703
3962
chúng ta sẽ học cách lắng nghe nhiều hơn
và la hét ít hơn.
và la hét ít hơn.
21:01
Maybe these conversations will remind us
what's really important.
what's really important.
400
1249665
4528
có thể những cuộc hội thoại ấy sẽ nhắc nhở
chúng ta về điều thực sự quan trọng
chúng ta về điều thực sự quan trọng
21:06
And maybe, just maybe,
401
1254193
2763
và có thể, chỉ có thể,
21:08
it will help us recognize
that simple truth
that simple truth
402
1256956
2786
sẽ giúp chúng ta nhận ra rằng
sự thật đơn giản
sự thật đơn giản
21:11
that every life, every single life,
403
1259742
3947
là với mỗi cuộc đời
mỗi cuộc sống đơn độc
mỗi cuộc sống đơn độc
21:15
matters equally and infinitely.
404
1263689
2935
điều quan trọng là sự bình đẳng
và không giới hạn.
và không giới hạn.
21:18
Thank you very much.
405
1266624
2131
Cám ơn các bạn rất nhiều.
21:20
(Applause)
406
1268755
2150
(Vỗ tay)
21:22
Thank you. Thank you.
407
1270905
4208
Cám ơn các bạn. Xin cám ơn.
21:27
(Applause)
408
1275113
2276
(Vỗ tay)
21:29
Thank you.
409
1277389
2182
Cám ơn
21:31
(Applause)
410
1279571
5364
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Dave Isay - Story collectorOver thousands of archived and broadcast interviews, StoryCorps founder Dave Isay -- winner of the 2015 TED Prize -- has created an unprecedented document of the dreams and fears that touch us all.
Why you should listen
From the first interview he recorded, 2015 TED Prize winner and MacArthur Fellow Dave Isay knew he’d found his calling: preserving the stories of everyday Americans. Since then, Isay has amassed hundreds of thousands of recordings, most of previously unheard or ignored voices, all speaking in their own words. The archives of StoryCorps -- which Isay founded in 2003 -- are included at the Library of Congress’ American Folklife Center, and now constitute the largest single collection of recorded voices in history.
StoryCorps invites friends, loved ones and strangers to conduct 40-minute interviews at intimate recording booths in Atlanta, Chicago, San Francisco, and (until 2011) New York, as well as in mobile studios nationwide. Offering moving and surprising glimpses into the hearts of often marginalized and forgotten subjects, the interviews are a familiar feature of NPR’s Morning Edition and Storycorps.org.
At TED2015, Isay shared an audacious wish for StoryCorps: to open up the format from its signature booths with a StoryCorps app that allows anyone to add to this "digital archive of the collective wisdom of humanity." The vision: to broaden this idea, and begin to take it global.
Dave Isay | Speaker | TED.com