Mission Blue II
Paul Greenberg: The four fish we're overeating -- and what to eat instead
Filmed:
Readability: 3.9
1,595,957 views
The way we fish for popular seafood such as salmon, tuna and shrimp is threatening to ruin our oceans. Paul Greenberg explores the sheer size and irrationality of the seafood economy, and suggests a few specific ways we can change it, to benefit both the natural world and the people who depend on fishing for their livelihoods.
Paul Greenberg - Author
Paul Greenberg researches and writes about fish, aquaculture and the future of the ocean. Full bio
Paul Greenberg researches and writes about fish, aquaculture and the future of the ocean. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So when I was a kid ...
0
880
2176
Khi tôi còn bé...
00:15
this was my team.
1
3080
1296
đây là đội của tôi.
00:16
(Laughter)
2
4400
1176
(Tiếng cười)
00:17
I stunk at sports.
3
5600
2016
Tôi không giỏi thể thao.
00:19
I didn't like to play them,
I didn't like to watch them.
I didn't like to watch them.
4
7640
3216
Tôi không chơi thể thao,
Tôi không thích xem thể thao.
Tôi không thích xem thể thao.
00:22
So this is what I did. I went fishing.
5
10880
2256
Đây là điều tôi thích. Đi câu cá.
00:25
And for all of my growing up
I fished on the shores of Connecticut,
I fished on the shores of Connecticut,
6
13160
3496
Và trong suốt thời tuổi trẻ
tôi đã câu cá ở ven biển Connecticut,
tôi đã câu cá ở ven biển Connecticut,
00:28
and these are the creatures
that I saw on a regular basis.
that I saw on a regular basis.
7
16680
3200
và đây là những tạo vật tôi thấy trên
00:32
But after I grew up and went to college,
8
20600
2616
Nhưng sau khi lớn lên và học đại học,
00:35
and I came home in the early 90's,
9
23240
2656
tôi về nhà vào đầu những thập niên 90
00:37
this is what I found.
10
25920
1696
đây là điều tôi phát hiện.
00:39
My team had shrunk.
11
27640
1616
Đội của tôi ít đi.
00:41
It was like literally having
your roster devastated.
your roster devastated.
12
29280
3095
Giống như quân của bạn
bị truy quét sạch sẽ.
bị truy quét sạch sẽ.
00:44
And as I sort of looked into that,
13
32400
2016
Khi tôi điều tra điều này,
00:46
from a very personal
point of view as a fisherman,
point of view as a fisherman,
14
34440
2376
từ quan điểm cá nhân
với tư cách là ngư dân,
với tư cách là ngư dân,
00:48
I started to kind of figure out,
15
36840
1576
tôi bắt đầu nhận ra,
00:50
well, what was the rest of the world
thinking about it?
thinking about it?
16
38440
2576
Mọi người trên thế giới đang nghĩ gì vậy?
00:53
First place I started to look
was fish markets.
was fish markets.
17
41040
2216
Nơi đầu tiên tôi bắt đầu quan sát
là chợ cá.
là chợ cá.
00:55
And when I went to fish markets,
18
43280
1776
Khi tôi đi đến chợ cá,
00:57
in spite of where I was --
19
45080
1256
bất cứ nơi nào mà tôi đến
00:58
whether I was in North Carolina,
or Paris, or London, or wherever --
or Paris, or London, or wherever --
20
46360
4056
Hoặc là tôi ở North Carolina, hoặc Paris,
Luân Đôn hoặc bất kỳ đâu --
Luân Đôn hoặc bất kỳ đâu --
01:02
I kept seeing this weirdly
repeating trope of four creatures,
repeating trope of four creatures,
21
50440
5176
Tôi luôn bắt gặp 4 loại sinh vật này
01:07
again and again --
22
55640
1216
liên tục
01:08
on the menus, on ice --
23
56880
1576
từ bảng thực đơn, quầy đông lạnh
01:10
shrimp, tuna, salmon and cod.
24
58480
2856
đều có tôm, cá ngừ, cá hồi và cá tuyết.
01:13
And I thought this was pretty strange,
25
61360
2376
Tôi nghĩ điều này khá kì quặc,
01:15
and as I looked at it, I was wondering,
26
63760
2016
khi tôi phát hiện ra, tôi tự hỏi,
01:17
did anyone else notice
this sort of shrinking of the market?
this sort of shrinking of the market?
27
65800
3616
Liệu có ai chú ý sự thu hẹp của chợ cá?
01:21
Well, when I looked into it,
28
69440
1376
Khi tôi quan sát kĩ hơn,
01:22
I realized that people
didn't look at it as their team.
didn't look at it as their team.
29
70840
2896
Tôi nhận ra họ không coi chúng là một đội
01:25
Ordinary people, the way they looked
at seafood was like this.
at seafood was like this.
30
73760
3656
Với người khác, họ nhìn hải sản thế này.
01:29
It's not an unusual human characteristic
31
77440
2456
Đây không phải điều lạ khi
01:31
to reduce the natural world
down to very few elements.
down to very few elements.
32
79920
3696
con người làm giảm thế giới tự nhiên
xuống còn chỉ vài thứ
xuống còn chỉ vài thứ
01:35
We did it before, 10,000 years ago,
when we came out of our caves.
when we came out of our caves.
33
83640
3296
Chúng ta đã từng như thế,
khi chúng ta rời hang đá 10,000 năm trước,
khi chúng ta rời hang đá 10,000 năm trước,
01:38
If you look at fire pits
from 10,000 years ago,
from 10,000 years ago,
34
86960
2536
Nếu bạn nhìn vào 10,000 năm trước,
01:41
you'll see raccoons,
you'll see, you know, wolves,
you'll see, you know, wolves,
35
89520
2576
bạn sẽ thấy gấu trúc,
bạn sẽ thấy sói,
bạn sẽ thấy sói,
01:44
you'll see all kinds
of different creatures.
of different creatures.
36
92120
2056
bạn sẽ thấy rất nhiều sinh vật khác nhau.
01:46
But if you telescope to the age of --
you know, 2,000 years ago,
you know, 2,000 years ago,
37
94200
3656
Nhưng nếu bạn nhìn vào
thời kỳ 2,000 năm trước
thời kỳ 2,000 năm trước
01:49
you'll see these four mammals:
38
97880
1896
bạn sẽ chỉ thấy 4 loài thú
01:51
pigs, cows, sheep and goats.
39
99800
2416
Lợn, bò, cừu và dê
01:54
It's true of birds, too.
40
102240
1216
Chim thì cũng tương tự
01:55
You look at the menus
in New York City restaurants
in New York City restaurants
41
103480
2816
Bạn nhìn vào menu
của môt nhà hàng ở New York
của môt nhà hàng ở New York
01:58
150 years ago, 200 years ago,
42
106320
1896
150 năm trước, 200 năm trước,
02:00
you'll see snipe, woodcock, grouse,
dozens of ducks, dozens of geese.
dozens of ducks, dozens of geese.
43
108240
4736
bạn sẽ thấy dẽ giun, dẽ gà, gà lôi,
hàng tá vịt, ngỗng.
hàng tá vịt, ngỗng.
02:05
But telescope ahead to the age
of modern animal husbandry,
of modern animal husbandry,
44
113000
2936
Nhưng nhìn về nền chăn nuôi
hiện đại ngày nay
hiện đại ngày nay
02:07
and you'll see four:
45
115960
1376
bạn sẽ thấy 4 loại:
02:09
turkeys, ducks, chicken and geese.
46
117360
2040
gà tây, vịt, gà và ngỗng.
02:12
So it makes sense
that we've headed in this direction.
that we've headed in this direction.
47
120480
2576
Vậy có vẻ như
chúng ta đã đi theo hướng này.
chúng ta đã đi theo hướng này.
02:15
But how have we headed in this direction?
48
123080
1953
Nhưng tại sao?
02:17
Well ...
49
125057
1199
À...
02:18
first it's a very, very new problem.
50
126280
1856
Thứ nhất, đây là vấn đề rất mới.
02:20
This is the way we've been fishing
the oceans over the last 50 years.
the oceans over the last 50 years.
51
128160
3736
Là cách chúng ta đã câu cá
ở đại dương suốt 50 năm qua
ở đại dương suốt 50 năm qua
02:23
World War II was a tremendous incentive
to arm ourselves in a war against fish.
to arm ourselves in a war against fish.
52
131920
5216
Thế chiến thứ 2 là động cơ thúc đẩy
cuộc chiến của chúng ta với cá
cuộc chiến của chúng ta với cá
02:29
All of the technology
that we perfected during World War II --
that we perfected during World War II --
53
137160
3256
Tất cả công nghệ chúng ta phát triển
trong thế chiến thứ 2
trong thế chiến thứ 2
02:32
sonar, lightweight polymers --
54
140440
1656
sóng siêu âm, những polyme nhẹ...
02:34
all these things
were redirected towards fish.
were redirected towards fish.
55
142120
2296
đều ứng dụng sang đánh bắt cá
02:36
And so you see this tremendous buildup
in fishing capacity,
in fishing capacity,
56
144440
3416
Bạn có thấy sự gia tăng khủng khiếp
về năng suất đánh bắt
về năng suất đánh bắt
02:39
quadrupling in the course of time,
57
147880
1656
gấp 4 lần sau một thời gian,
02:41
from the end of World War II
to the present time.
to the present time.
58
149560
2896
từ khi thế chiến thứ 2 chấm dứt đến nay.
02:44
And right now that means
59
152480
1376
Điều đó có nghĩa
02:45
we're taking between 80 and 90 million
metric tons out of the sea every year.
metric tons out of the sea every year.
60
153880
3656
chúng ta đang lấy 80 đến 90 triệu tấn cá
ra khỏi đại dương mỗi năm
ra khỏi đại dương mỗi năm
02:49
That's the equivalent
of the human weight of China
of the human weight of China
61
157560
3216
Chừng ấy tương đương trọng lượng
của toàn bộ người ở Trung Quốc
của toàn bộ người ở Trung Quốc
02:52
taken out of the sea every year.
62
160800
1536
bị lấy ra khỏi biển mỗi năm.
02:54
And it's no coincidence
that I use China as the example
that I use China as the example
63
162360
2616
Không phải ngẫu nhiên mà tôi lấy
Trung Quốc làm ví dụ
Trung Quốc làm ví dụ
02:57
because China is now
the largest fishing nation in the world.
the largest fishing nation in the world.
64
165000
3016
Bởi hiện nay Trung Quốc
là nước đánh bắt cá lớn nhât thế giới
là nước đánh bắt cá lớn nhât thế giới
03:00
Well, that's only half the story.
65
168040
1616
À, đó chỉ mới là nữa câu chuyện.
03:01
The other half of the story
66
169680
1376
Nữa còn lại
03:03
is this incredible boom
in fish farming and aquaculture,
in fish farming and aquaculture,
67
171080
4056
là sự bùng nổ ấn tượng
của nuôi trồng thủy sản,
của nuôi trồng thủy sản,
03:07
which is now, only
in the last year or two,
in the last year or two,
68
175160
2216
chỉ trong vòng một hay hai năm,
03:09
starting to exceed the amount
of wild fish that we produce.
of wild fish that we produce.
69
177400
3376
bắt đầu vượt qua lượng cá đánh bắt
03:12
So that if you add wild fish
and farmed fish together,
and farmed fish together,
70
180800
4016
Vậy nếu như bạn cộng lượng cá đánh bắt
và cá nuôi lại
và cá nuôi lại
03:16
you get the equivalent
of two Chinas created from the ocean
of two Chinas created from the ocean
71
184840
3456
sẽ bằng 2 nước Trung Quốc
bị lấy ra khỏi biển
bị lấy ra khỏi biển
03:20
each and every year.
72
188320
1256
mỗi năm và hằng năm.
03:21
And again, it's not a coincidence
that I use China as the example,
that I use China as the example,
73
189600
3136
Và cũng không phải ngẫu nhiên
mà tôi lấy Trung Quốc làm ví dụ,
mà tôi lấy Trung Quốc làm ví dụ,
03:24
because China, in addition
to being the biggest catcher of fish,
to being the biggest catcher of fish,
74
192760
3056
Vì Trung Quốc, bên cạnh việc
đang là nước đánh bắt cá nhiều nhất,
đang là nước đánh bắt cá nhiều nhất,
03:27
is also the biggest farmer of fish.
75
195840
2080
cũng là nước nuôi cá lớn nhất.
03:30
So let's look though at the four choices
we are making right now.
we are making right now.
76
198840
4536
Bây giờ hãy xem qua bốn lựa chọn
chúng ta đang có.
chúng ta đang có.
03:35
The first one --
77
203400
1216
Đầu tiên--
03:36
by far the most consumed seafood
in America and in much of the West,
in America and in much of the West,
78
204640
3696
nhìn chung hải sản được tiêu thụ
nhiều nhất ở Mỹ và phương Tây
nhiều nhất ở Mỹ và phương Tây
03:40
is shrimp.
79
208360
1216
là tôm.
03:41
Shrimp in the wild --
as a wild product --
as a wild product --
80
209600
2456
Tôm trong tự nhiên, một dạng sản phẩm thô
03:44
is a terrible product.
81
212080
1336
là sản phẩm tồi tệ.
03:45
5, 10, 15 pounds of wild fish
are regularly killed
are regularly killed
82
213440
4456
5, 10, 15 pounds cá được sử dụng
03:49
to bring one pound of shrimp
to the market.
to the market.
83
217920
2416
để tạo ra 1 pound tôm trên thị trường.
03:52
They're also incredibly fuel inefficient
to bring to the market.
to bring to the market.
84
220360
3096
Nhiên liệu trong quá trình này
cũng được sử dụng rất kém hiệu quả
cũng được sử dụng rất kém hiệu quả
03:55
In a recent study that was produced
out of Dalhousie University,
out of Dalhousie University,
85
223480
3096
Một nghiên cứu gần đây được tiến hành
bởi Đại học Dalhouse (Mỹ)
bởi Đại học Dalhouse (Mỹ)
03:58
it was found that dragging for shrimp
86
226600
1816
chỉ ra rằng đánh bắt tôm bằng lưới vét
04:00
is one of the most carbon-intensive
ways of fishing that you can find.
ways of fishing that you can find.
87
228440
3840
là cách đánh bắt sinh ra nhiều carbon nhất.
04:04
So you can farm them,
88
232640
1656
Bạn nó thể nuôi chúng,
04:06
and people do farm them,
89
234320
1256
người khác cũng có thể,
04:07
and they farm them a lot
in this very area.
in this very area.
90
235600
2016
và họ nuôi rất nhiều
ở nhiều nơi.
ở nhiều nơi.
04:09
Problem is ...
91
237640
1216
Vấn đề là ...
04:10
the place where you farm shrimp
is in these wild habitats --
is in these wild habitats --
92
238880
3216
nơi bạn nuôi tôm phải là nơi ở
tự nhiên của chúng,
tự nhiên của chúng,
04:14
in mangrove forests.
93
242120
1216
rừng ngập mặn.
04:15
Now look at those lovely
roots coming down.
roots coming down.
94
243360
2056
Hãy nhìn những chiếc rễ đáng yêu này.
04:17
Those are the things
that hold soil together,
that hold soil together,
95
245440
2096
Đây là những thứ giữ đất lại
04:19
protect coasts, create habitats
for all sorts of young fish, young shrimp,
for all sorts of young fish, young shrimp,
96
247560
3776
bảo vệ bờ biển, tạo ra chỗ ở
cho cá con, tôm con,
cho cá con, tôm con,
04:23
all sorts of things
that are important to this environment.
that are important to this environment.
97
251360
2777
những thứ này rất quan trọng
với môi trường
với môi trường
04:26
Well, this is what happens
to a lot of coastal mangrove forests.
to a lot of coastal mangrove forests.
98
254161
3000
Đây là điều xảy ra
với rất nhiều rừng ngập mặn ven biển.
với rất nhiều rừng ngập mặn ven biển.
04:29
We've lost millions of acres
of coastal mangroves
of coastal mangroves
99
257185
2310
Chúng ta mất hàng triệu hecta
rừng ngập mặn
rừng ngập mặn
04:31
over the last 30 or 40 years.
100
259519
1416
trong vòng 30 hay 40 năm qua.
04:32
That rate of destruction has slowed,
101
260959
2457
Tốc độ tàn phá đã chậm lại
04:35
but we're still
in a major mangrove deficit.
in a major mangrove deficit.
102
263440
2600
nhưng chúng ta vẫn thiếu rừng ngập mặn
04:38
The other thing that's going on here
103
266760
1736
Một chuyện khác ở đây
04:40
is a phenomenon that the filmmaker
Mark Benjamin called "Grinding Nemo."
Mark Benjamin called "Grinding Nemo."
104
268520
3560
Là hiện tượng mà nhà làm phim
Mark Benjamin gọi là "Grinding Nemo."
Mark Benjamin gọi là "Grinding Nemo."
04:44
This phenomenon is very, very relevant
105
272680
2496
Hiện tượng này rất rất liên quan
04:47
to anything that you've ever seen
on a tropical reef.
on a tropical reef.
106
275200
2496
tới bất cứ thứ gì bạn từng thấy
ở rặng sang hô
ở rặng sang hô
04:49
Because what's going on right now,
107
277720
1656
Bởi vấn đề đang xảy ra là,
04:51
we have shrimp draggers
dragging for shrimp,
dragging for shrimp,
108
279400
2176
chúng ta dùng lưới kéo bắt tôm
04:53
catching a huge amount of bycatch,
109
281600
1856
để bắt lượng lớn các sinh vật biển,
04:55
that bycatch in turn gets ground up
and turned into shrimp food.
and turned into shrimp food.
110
283480
4096
rồi nghiền chúng để làm thức ăn cho tôm
04:59
And sometimes, many of these vessels --
111
287600
2136
Đôi khi các chiếc tàu này
05:01
manned by slaves --
112
289760
1376
với thủy thủ đoàn hùng hậu
05:03
are catching these so-called "trash fish,"
113
291160
2696
bắt thư gọi là "cá bột"
05:05
fish that we would love to see on a reef,
114
293880
1953
là những loài cá đáng yêu ở rặng sang hô
05:07
grinding them up
115
295857
1199
nghiền chúng ra
05:09
and turning them into shrimp feed --
116
297080
1750
rồi chế biến thành thức ăn nuôi tôm
05:10
an ecosystem literally eating itself
and spitting out shrimp.
and spitting out shrimp.
117
298864
3470
một cách ngốn hệ sinh thái
rồi khạc ra tôm
rồi khạc ra tôm
05:15
The next most consumed seafood in America,
118
303120
2176
Hải sản được tiêu thụ đứng thứ 2 ở Mỹ
05:17
and also throughout the West,
119
305320
1696
và khắp phương Tây
05:19
is tuna.
120
307040
1216
là cá ngừ.
05:20
So tuna is this ultimate global fish.
121
308280
3056
Cá ngừ là loài cá cần vùng nước rộng
05:23
These huge management areas
have to be observed
have to be observed
122
311360
3016
Những vùng nước bao la này
phải được theo dõi
phải được theo dõi
05:26
in order for tuna to be well managed.
123
314400
1936
để quản lý tốt cá ngừ
05:28
Our own management area,
124
316360
1776
Vùng quản lý của chúng ta
05:30
called a Regional Fisheries
Management Organization,
Management Organization,
125
318160
2456
gọi là "Tổ chức quản lý
các khu vực đánh cá"
các khu vực đánh cá"
05:32
is called ICCAT,
126
320640
1216
hay ICCAT
05:33
the International Commission
for the Conservation of Atlantic Tunas.
for the Conservation of Atlantic Tunas.
127
321880
3216
Ủy ban Quốc tế về
bảo tồn cá ngừ Đại Tây Dương
bảo tồn cá ngừ Đại Tây Dương
05:37
The great naturalist
Carl Safina once called it,
Carl Safina once called it,
128
325120
2696
Nhà tự nhiên học Carl Safina đã từng gọi
Ủy ban này
Ủy ban này
05:39
"The International Conspiracy
to Catch all the Tunas."
to Catch all the Tunas."
129
327840
3256
"Âm mưu đánh bắt
cá ngừ đại dương Quốc tế "
cá ngừ đại dương Quốc tế "
05:43
Of course we've seen
incredible improvement
incredible improvement
130
331120
2056
Tất nhiên ta cũng thấy sự
tiến bộ vượt bậc
tiến bộ vượt bậc
05:45
in ICCAT in the last few years,
131
333200
1496
của ICCAT trong vài năm qua,
05:46
there is total room for improvement,
132
334720
1736
tuy là quản lý có phát triển
05:48
but it remains to be said
that tuna is a global fish,
that tuna is a global fish,
133
336480
2896
nhưng ai cũng biết cá ngừ
là loài cá nước rộng.
là loài cá nước rộng.
05:51
and to manage it,
we have to manage the globe.
we have to manage the globe.
134
339400
2816
để quản lý chúng,
ta phải quản lý toàn thế giới
ta phải quản lý toàn thế giới
05:54
Well, we could also try to grow tuna
135
342240
1936
Chúng ta đã thể thử nuôi cá ngừ
05:56
but tuna is a spectacularly bad
animal for aquaculture.
animal for aquaculture.
136
344200
3160
nhưng loài cá ngừ này đặc biệt kỵ
môi trường nuôi nhốt.
môi trường nuôi nhốt.
05:59
Many people don't know this
but tuna are warm-blooded.
but tuna are warm-blooded.
137
347840
3096
Nhiều người có lẽ không biết
cá ngừ là loài máu nóng.
cá ngừ là loài máu nóng.
06:02
They can heat their bodies 20 degrees
above ambient temperature,
above ambient temperature,
138
350960
3416
Chúng có thể làm nóng cơ thể lên 20 độ
so với môi trường,
so với môi trường,
06:06
they can swim at over 40 miles an hour.
139
354400
2096
chúng có thể bơi hơn 40 dặm/giờ.
06:08
So that pretty much eliminates
140
356520
1736
Nhưng thế thì chúng hoàn toàn
06:10
all the advantages
of farming a fish, right?
of farming a fish, right?
141
358280
2096
không có ưu điểm gì cho việc nuôi nhốt
06:12
A farmed fish is --
142
360400
1216
Một loài cá nuôi nhốt
06:13
or a fish is cold-blooded,
it doesn't move too much.
it doesn't move too much.
143
361640
2429
là cá máu lạnh, không di chuyển quá nhiều
06:16
That's a great thing for growing protein.
144
364093
2003
Một điều lý tưởng để làm giàu protein.
06:18
But if you've got
this crazy, wild creature
this crazy, wild creature
145
366120
2336
Nếu bạn đủ tỉnh táo,
một loài sinh vật hoang dã
một loài sinh vật hoang dã
06:20
that swims at 40 miles an hour
and heats its blood --
and heats its blood --
146
368480
2496
máu nóng, bơi 40 dặm/giờ
06:23
not a great candidate for aquaculture.
147
371000
2320
không phải lựa chọn tốt để nuôi.
06:25
The next creature --
148
373760
1216
Loài tiếp theo
06:27
most consumed seafood in America
and throughout the West --
and throughout the West --
149
375000
2976
được tiêu thụ nhiều nhất ở Mỹ
và khắp phương Tây
và khắp phương Tây
06:30
is salmon.
150
378000
1216
là cá hồi.
06:31
Now salmon got its plundering, too,
151
379240
2176
Hiện giờ cá hồi cũng rất được săn đón
06:33
but it didn't really necessarily
happen through fishing.
happen through fishing.
152
381440
3136
nhưng không cần thiết phải đi câu.
06:36
This is my home state of Connecticut.
153
384600
1776
Đây là nhà tôi, ở ban Connecticut.
06:38
Connecticut used to be home
to a lot of wild salmon.
to a lot of wild salmon.
154
386400
3056
Connecticut từng là nhà của rất nhiều
cá hồi tự nhiên.
cá hồi tự nhiên.
06:41
But if you look
at this map of Connecticut,
at this map of Connecticut,
155
389480
2056
Nhưng nếu bạn xem bản đồ của Connecticut,
06:43
every dot on that map is a dam.
156
391560
3000
mỗi chấm trên bản đồ là một cái đập.
06:47
There are over 3,000 dams
in the state of Connecticut.
in the state of Connecticut.
157
395400
3856
Có hơn 3,000 đập ở Ban Connecticut.
06:51
I often say this is why people
in Connecticut are so uptight --
in Connecticut are so uptight --
158
399280
3536
Tôi thường ví von đây là lý do tại sao
người dân Connecticut căng thẳng.
người dân Connecticut căng thẳng.
06:54
(Laughter)
159
402840
1576
(Cười)
06:56
If somebody could just
unblock Connecticut's chi,
unblock Connecticut's chi,
160
404440
3536
Nếu ai đó chỉ cần mở mạng lưới đập
ở Connecticut
ở Connecticut
07:00
I feel that we could have
an infinitely better world.
an infinitely better world.
161
408000
2496
Tôi cảm thấy chúng ta sẽ có một thể giới
tốt hơn hẳn.
tốt hơn hẳn.
07:02
But I made this particular comment
162
410520
1736
Nhưng khi tôi nhấn mạnh điều này
07:04
at a convention once
of national parks officers,
of national parks officers,
163
412280
2656
tại hội nghị các sỹ quan vườn Quốc gia,
07:06
and this guy from North Carolina
sidled up to me, he says,
sidled up to me, he says,
164
414960
2736
một gã đến từ North Carolina
lén lút đến cạnh tôi, hắn bảo
lén lút đến cạnh tôi, hắn bảo
07:09
"You know, you oughtn't be so hard
on your Connecticut,
on your Connecticut,
165
417720
3296
"Anh biết không, anh không nên quá
khắt khe với Connecticut"
khắt khe với Connecticut"
07:13
cause we here in North Carolina,
we got 35,000 dams."
we got 35,000 dams."
166
421040
4816
vì tại North Carolina này chúng tôi có
những 35,000 đập."
những 35,000 đập."
07:17
So it's a national epidemic,
it's an international epidemic.
it's an international epidemic.
167
425880
2856
Đây là một dịch bệnh quốc gia,
nó là một dịch bệnh quốc tế.
nó là một dịch bệnh quốc tế.
07:20
And there are dams everywhere,
168
428760
1456
Đập nước ở mọi nơi
07:22
and these are precisely the things
169
430240
1656
và đây chính xác là thứ
07:23
that stop wild salmon
from reaching their spawning grounds.
from reaching their spawning grounds.
170
431920
2776
ngăn cá hồi đến nơi sinh sản.
07:26
So as a result,
we've turned to aquaculture,
we've turned to aquaculture,
171
434720
2096
Vậy nên, chúng ta chuyển qua nuôi trồng,
07:28
and salmon is one the most successful,
at least from a numbers point of view.
at least from a numbers point of view.
172
436840
3656
cá hồi là loài thành công nhất,
ít nhất ở vài khía cạnh.
ít nhất ở vài khía cạnh.
07:32
When they first started farming salmon,
173
440520
2216
Khi người ta bắt đầu nuôi cá hồi,
07:34
it could take as many
as six pounds of wild fish
as six pounds of wild fish
174
442760
2936
ước tính phải dùng đến 6 pounds cá bột
07:37
to make a single pound of salmon.
175
445720
2176
để tạo ra một pound cá hồi.
07:39
The industry has, to its credit,
greatly improved.
greatly improved.
176
447920
2656
Nền công nghiệp này được tin là
đã cải thiện đáng kể.
đã cải thiện đáng kể.
07:42
They've gotten it below two to one,
177
450600
1667
Người ta đã đạt tỉ lệ dưới 2 lấy 1
07:44
although it's a little bit of a cheat
178
452291
2285
nhưng có một sự gian lận
07:46
because if you look at the way
aquaculture feed is produced,
aquaculture feed is produced,
179
454600
2816
bởi vì nếu bạn nhìn vào cách
sản xuất thức ăn cho thủy sản,
sản xuất thức ăn cho thủy sản,
07:49
they're measuring pellets --
180
457440
1456
họ đang đo từng viên nhỏ
07:50
pounds of pellets per pound of salmon.
181
458920
2256
từ pound viên thức ăn so với pound cá hồi
07:53
Those pellets are in turn reduced fish.
182
461200
2656
Việc làm ra những viên thức ăn đó
mới làm suy giảm cá.
mới làm suy giảm cá.
07:55
So the actual -- what's called the FIFO,
the fish in and the fish out --
the fish in and the fish out --
183
463880
3496
Vậy thật ra -- thứ được gọi là FIFO,
cá vào và cá ra--
cá vào và cá ra--
07:59
kind of hard to say.
184
467400
1336
cũng khá khó nói.
08:00
But in any case,
185
468760
1216
Nhưng dù sao,
08:02
credit to the industry,
186
470000
1216
theo phía doanh nghiệp,
08:03
it has lowered the amount of fish
per pound of salmon.
per pound of salmon.
187
471240
2576
tỉ lệ cá bột trên cá hồi đã giảm.
08:05
Problem is we've also gone crazy
188
473840
2176
Vấn đề là chúng ta đã đi quá mức
08:08
with the amount of salmon
that we're producing.
that we're producing.
189
476040
2216
về lượng cá hồi mà chúng ta sản xuất.
08:10
Aquaculture is the fastest growing
food system on the planet.
food system on the planet.
190
478280
3616
Nuôi trồng thủy sản là ngành thực phẩm
tăng trưởng nhanh nhất hành tinh.
tăng trưởng nhanh nhất hành tinh.
08:13
It's growing at something
like seven percent per year.
like seven percent per year.
191
481920
2976
Nó tăng trưởng với tốc độ gần 7% mỗi năm.
08:16
And so even though
we're doing less per fish
we're doing less per fish
192
484920
4016
Vậy dù là chúng ta đầu tư ít hơn
vào mỗi con cá
vào mỗi con cá
08:20
to bring it to the market,
193
488960
1296
đem ra thị trường,
08:22
we're still killing
a lot of these little fish.
a lot of these little fish.
194
490280
2736
chúng ta vẫn giết rất nhiều cá nhỏ.
08:25
And it's not just fish
that we're feeding fish to,
that we're feeding fish to,
195
493040
3176
Không chỉ chúng ta dùng cá nuôi cá,
08:28
we're also feeding fish
to chickens and pigs.
to chickens and pigs.
196
496240
2600
chúng ta còn dùng cá nuôi gà và lợn.
08:31
So we've got chickens
and they're eating fish,
and they're eating fish,
197
499600
2936
Vậy nên gà của chúng ta cũng ăn cá,
08:34
but weirdly, we also have fish
that are eating chickens.
that are eating chickens.
198
502560
4256
nhưng kỳ lạ, chúng ta cũng có cá ăn gà.
08:38
Because the byproducts of chickens --
feathers, blood, bone --
feathers, blood, bone --
199
506840
3096
Bởi vì những sản phẩm phụ của gà:
lông, máu, xương,...
lông, máu, xương,...
08:41
get ground up and fed to fish.
200
509960
2296
được nghiền ra để nuôi cá.
08:44
So I often wonder,
201
512280
1216
Vậy nên tôi phân vâng
08:45
is there a fish that ate
a chicken that ate a fish?
a chicken that ate a fish?
202
513520
3240
Có thật là cá ăn gà ăn cá?
08:49
It's sort of a reworking
of the chicken and egg thing. Anyway --
of the chicken and egg thing. Anyway --
203
517360
3016
Một kiểu như câu chuyện
con gà và quả trứng.
con gà và quả trứng.
08:52
(Laughter)
204
520400
1096
(Cười)
08:53
All together, though,
it results in a terrible mess.
it results in a terrible mess.
205
521520
2776
Tuy thế, tóm lại, kết quả là
một đống kinh khủng.
một đống kinh khủng.
08:56
What you're talking about
206
524320
1376
Điều chúng ta đang bàn tới
08:57
is something between 20 and 30 million
metric tons of wild creatures
metric tons of wild creatures
207
525720
5656
là cái gì đó giữa 20 và 30 ngàn mét khối
cá ngoài tự nhiên
cá ngoài tự nhiên
09:03
that are taken from the ocean
and used and ground up.
and used and ground up.
208
531400
2976
bị bắt từ đại dương, rồi sử dụng,
rồi trở về đất
rồi trở về đất
09:06
That's the equivalent
of a third of a China,
of a third of a China,
209
534400
2056
Điều này tương đương với nước
Trung Quốc thứ 3,
Trung Quốc thứ 3,
09:08
or of an entire United States of humans
210
536480
2056
hoặc toàn thể người trên thế giới
09:10
that's taken out of the sea
each and every year.
each and every year.
211
538560
2400
bị lấy ra khỏi biển mỗi năm.
09:14
The last of the four
is a kind of amorphous thing.
is a kind of amorphous thing.
212
542160
2536
Điều thứ tư cũng là điều cuối cùng
là một thứ vô dạng
là một thứ vô dạng
09:16
It's what the industry calls "whitefish."
213
544720
3496
Thứ mà nền công nghiệp gọi là "cá trắng"
09:20
There are many fish that get cycled
into this whitefish thing
into this whitefish thing
214
548240
2976
Có rất nhiều cá được dùng trong
thứ whitefish này
thứ whitefish này
09:23
but the way to kind of tell
the story, I think,
the story, I think,
215
551240
2216
nhưng cách kể chuyện, tôi nghĩ..
09:25
is through that classic piece
of American culinary innovation,
of American culinary innovation,
216
553480
2936
là thông qua một sự sáng tạo
nhỏ trong ẩm thực Mỹ
nhỏ trong ẩm thực Mỹ
09:28
the Filet-O-Fish sandwich.
217
556440
1376
bánh sandwich Filet-O-Fish.
09:29
So the Filet-O-Fish sandwich
actually started as halibut.
actually started as halibut.
218
557840
2976
Vậy bánh sandwich Filet-O-Fish
thật ra khởi nguồn là cá bơn.
thật ra khởi nguồn là cá bơn.
09:32
And it started because
a local franchise owner
a local franchise owner
219
560840
2336
Và nó bắt đầu bởi vì
một chủ chi nhánh
một chủ chi nhánh
09:35
found that when he served
his McDonald's on Friday, nobody came.
his McDonald's on Friday, nobody came.
220
563200
5536
nhận thấy khi anh ta phục vụ thức ăn
McDonald vào thứ Sáu, không ai tới.
McDonald vào thứ Sáu, không ai tới.
09:40
Because it was a Catholic
community, they needed fish.
community, they needed fish.
221
568760
2536
Vì người ở đó là cộng đồng Catholic,
họ cần cá.
họ cần cá.
09:43
So he went to Ray Kroc and he said,
222
571320
1856
Vậy nên anh ta đến Ray Kroc và nói,
09:45
"I'm going to bring you a fish sandwich,
going to be made out of halibut."
going to be made out of halibut."
223
573200
3496
"Tôi sẽ đem cho anh một cái sandwich,
nó sẽ được làm từ cá bơn."
nó sẽ được làm từ cá bơn."
09:48
Ray Kroc said, "I don't think
it's going to work.
it's going to work.
224
576720
2296
Ray Kroc bảo, "Tôi nghĩ chả được gì đâu"
09:51
I want to do a Hula Burger,
225
579040
1296
Tôi muốn làm Hula Burger,
09:52
and there's going to be
a slice of pineapple on a bun.
a slice of pineapple on a bun.
226
580360
2524
có một miếng dứa trên đó.
09:54
But let's do this, let's have a bet.
227
582908
1736
Vậy, cược nhé!
09:56
Whosever sandwich sells more,
that will be the winning sandwich."
that will be the winning sandwich."
228
584668
3508
Sandwich của ai bán nhiều hơn,
sẽ là sandwich chiến thắng."
sẽ là sandwich chiến thắng."
10:00
Well, it's kind of sad for the ocean
that the Hula Burger didn't win.
that the Hula Burger didn't win.
229
588200
4336
Cũng khá tiếc cho đại dương nếu
Hua Burger không thắng.
Hua Burger không thắng.
10:04
So he made his halibut sandwich.
230
592560
2136
Rồi anh ta làm sandwich cá bơn.
10:06
Unfortunately though,
the sandwich came in at 30 cents.
the sandwich came in at 30 cents.
231
594720
3336
Không may, sandwich có giá những 30 cents.
10:10
Ray wanted the sandwich
to come in at 25 cents,
to come in at 25 cents,
232
598080
2536
Ray muốn sanwich phải có giá 25 cents,
10:12
so he turned to Atlantic cod.
233
600640
1936
nên anh ta chuyển qua cá Tuyết Atlantic.
10:14
We all know what happened to
Atlantic cod in New England.
Atlantic cod in New England.
234
602600
2776
Chúng ta đều biết chuyện
cá tuyết Atlantic ở New England
cá tuyết Atlantic ở New England
10:17
So now the Filet-O-Fish sandwich
is made out of Alaska pollock,
is made out of Alaska pollock,
235
605400
3496
Bây giờ thì sanwich Filet-O-Fish
được làm từ cá pollock Alaska,
được làm từ cá pollock Alaska,
10:20
it's the largest fin fish fishery
in the United States,
in the United States,
236
608920
2736
bây gờ đã trở thành nghề làm cá
có vây lớn nhất ở Mỹ,
có vây lớn nhất ở Mỹ,
10:23
2 to 3 billion pounds of fish
taken out of the sea every single year.
taken out of the sea every single year.
237
611680
4376
2 đến 3 triệu tấn cá
bị lấy ra khỏi biển mỗi năm.
bị lấy ra khỏi biển mỗi năm.
10:28
If we go through the pollock,
238
616080
1536
Nếu chúng ta hết cá pollock
10:29
the next choice is probably
going to be tilapia.
going to be tilapia.
239
617640
2456
Lựa chọn tiếp theo có lẽ là
cá rô phi.
cá rô phi.
10:32
Tilapia is one of those fish
nobody ever heard of 20 years ago.
nobody ever heard of 20 years ago.
240
620120
2976
Cá rô phi là loài
khoảng 20 năm trước, không ai biết tới
khoảng 20 năm trước, không ai biết tới
10:35
It's actually a very efficient converter
of plant protein into animal protein,
of plant protein into animal protein,
241
623120
4256
Đây thực sự là một cách hiệu quả
để chuyển protein thực vật qua động vật,
để chuyển protein thực vật qua động vật,
10:39
and it's been a godsend
to the third world.
to the third world.
242
627400
2056
đây là món quà trời cho
với các nước nghèo.
với các nước nghèo.
10:41
It's actually a tremendously
sustainable solution,
sustainable solution,
243
629480
2376
Một giải pháp rất bền vững,
10:43
it goes from an egg
to an adult in nine months.
to an adult in nine months.
244
631880
2216
cá trường thành chỉ cần 9 tháng.
10:46
The problem is that when you
look about the West,
look about the West,
245
634120
2336
Vấn đề là, khi bạn nhìn sang phương Đông,
10:48
it doesn't do what the West
wants it to do.
wants it to do.
246
636480
2016
loài cá ngày không được như mong đợi.
10:50
It really doesn't have what's called
an oily fish profile.
an oily fish profile.
247
638520
2736
Chúng không có dầu cá.
10:53
It doesn't have the EPA and DHA omega-3s
248
641280
2376
Cũng không có EPA và DHA omeg-3s
10:55
that we all think are going
to make us live forever.
to make us live forever.
249
643680
3296
mà chúng ta nghĩ
sẽ giúp chúng ta trường thọ.
sẽ giúp chúng ta trường thọ.
10:59
So what do we do?
250
647000
1496
Vậy chúng ta phải làm gì?
11:00
I mean, first of all,
what about this poor fish, the clupeids?
what about this poor fish, the clupeids?
251
648520
3176
Ý tôi là, đầu tiên,
đối với loài cá trích tội nghiệp?
đối với loài cá trích tội nghiệp?
11:03
The fish that represent a huge part
of that 20 to 30 million metric tons.
of that 20 to 30 million metric tons.
252
651720
4440
Loài cá tượng trưng cho một bộ phận lớn
của 20 đến 30 triệu m3
của 20 đến 30 triệu m3
11:08
Well, one possibility
that a lot of conservationists have raised
that a lot of conservationists have raised
253
656760
3056
Một khả năng
mà nhiều nhà bảo tồn học đã nêu lên
mà nhiều nhà bảo tồn học đã nêu lên
11:11
is could we eat them?
254
659840
1616
là chúng ta có thể ăn chúng không?
11:13
Could we eat them directly
instead of feeding them to salmon?
instead of feeding them to salmon?
255
661480
2896
Ta có thể ăn chúng trực tiếp
thay vì làm thực ăn cho cá hồi?
thay vì làm thực ăn cho cá hồi?
11:16
There are arguments for it.
256
664400
1336
Đã có nhiều cuộc tranh luận
11:17
They are tremendously fuel efficient
to bring to market,
to bring to market,
257
665760
2620
Nhiên liệu sẽ được sự dụng hiệu quả hơn,
11:20
a fraction of the fuel cost
of say, shrimp,
of say, shrimp,
258
668404
2092
một phần nhiên liệu như trong nuôi tôm,
11:22
and at the very top
of the carbon efficiency scale.
of the carbon efficiency scale.
259
670520
3336
và ở mức rất cao trong thang
hiệu năng Carbon.
hiệu năng Carbon.
11:25
They also are omega-3 rich,
a great source for EPA and DHA.
a great source for EPA and DHA.
260
673880
4136
Chúng cũng giàu omega-3, EPA và DHA.
11:30
So that is a potential.
261
678040
1456
Rất tiềm năng.
11:31
And if we were to go down that route
what I would say is,
what I would say is,
262
679520
3696
Và nếu chúng ta đi theo con đường đó,
tôi có thể nói rằng,
tôi có thể nói rằng,
11:35
instead of paying a few bucks a pound --
or a few bucks a ton, really --
or a few bucks a ton, really --
263
683240
3816
Thay vì trả vài đô mỗi pound
hay vài đô mỗi tấn,
hay vài đô mỗi tấn,
11:39
and making it into aquafeed,
264
687080
1976
rồi làm thức ăn nuôi cá,
11:41
could we halve the catch
and double the price for the fishermen
and double the price for the fishermen
265
689080
3296
liệu chúng ta có thể chia đôi mẻ cá
và nhân đôi lợi nhuận cho ngư dân
và nhân đôi lợi nhuận cho ngư dân
11:44
and make that our way
of treating these particular fish?
of treating these particular fish?
266
692400
4120
và hình thành cách ta sử dùng loài cá này?
11:49
Other possibility though,
which is much more interesting,
which is much more interesting,
267
697200
2696
Một khả năng khác thú vị hơn nhiều,
11:51
is looking at bivalves,
particularly mussels.
particularly mussels.
268
699920
2376
hãy chú ý đến loài hai mảnh,
mà cụ thể là trai.
mà cụ thể là trai.
11:54
Now, mussels are very high in EPA and DHA,
they're similar to canned tuna.
they're similar to canned tuna.
269
702320
4936
Trai rất giàu EPA và DHA,
chúng cũng tương tự như cá ngừ đóng hộp
chúng cũng tương tự như cá ngừ đóng hộp
11:59
They're also extremely fuel efficient.
270
707280
1936
Cách này cũng rất tiết kiệm năng lượng.
12:01
To bring a pound of mussels to market
271
709240
1816
Mỗi pound trai đem ra thị trường
12:03
is about a thirtieth of the carbon
as required to bring beef to market.
as required to bring beef to market.
272
711080
3616
chỉ cần 1/30 lượng carbon
cần để bán chừng ấy thịt bò.
cần để bán chừng ấy thịt bò.
12:06
They require no forage fish,
273
714720
1576
Trai không cần ăn bột cá,
12:08
they actually get their omega-3s
by filtering the water of microalgae.
by filtering the water of microalgae.
274
716320
4256
thật ra chúng lấy omega-3s
bằng cách lọc tảo đơn bào từ nước.
bằng cách lọc tảo đơn bào từ nước.
12:12
In fact, that's where omega-3s come from,
they don't come from fish.
they don't come from fish.
275
720600
3216
Thực tế, đó là nơi omega-3s được tạo ra,
cá không tạo ta chúng.
cá không tạo ta chúng.
12:15
Microalgae make the omega-3s,
they're only bioconcentrated in fish.
they're only bioconcentrated in fish.
276
723840
4056
Tảo đơn bào tổng hợp omega-3s,
cá chỉ tập trung chúng lại thôi.
cá chỉ tập trung chúng lại thôi.
12:19
Mussels and other bivalves
277
727920
1256
Trai và các loài 2 mảnh
12:21
do tremendous amounts of water filtration.
278
729200
2000
lọc nước rất mạnh mẽ.
12:23
A single mussel can filter
dozens of gallons every single day.
dozens of gallons every single day.
279
731224
3552
Một con trai có thể lọc
hàng tá gallons nước mỗi ngày.
hàng tá gallons nước mỗi ngày.
12:26
And this is incredibly important
when we look at the world.
when we look at the world.
280
734800
2776
Điều này vô cùng quan trọng
khi ta nhìn ra ngoài kia.
khi ta nhìn ra ngoài kia.
12:29
Right now, nitrification,
overuse of phosphates in our waterways
overuse of phosphates in our waterways
281
737600
3576
Ngay lúc này, quá trình nitrit hóa,
dư thừa phosphate trong dòng nước
dư thừa phosphate trong dòng nước
12:33
are causing tremendous algal blooms.
282
741200
2336
đang gây ra
hiện tượng tảo nở hoa nghiêm trọng
hiện tượng tảo nở hoa nghiêm trọng
12:35
Over 400 new dead zones
have been created in the last 20 years,
have been created in the last 20 years,
283
743560
4256
Hơn 400 khu vực chết
được tạo ra trong 20 năm qua,
được tạo ra trong 20 năm qua,
12:39
tremendous sources of marine life death.
284
747840
3600
những nguồn giết sinh vật biển khổng lồ.
12:44
We also could look at not a fish at all.
285
752320
2176
Chúng ta có thể chẳng cần nhằm vào cá.
12:46
We could look at a vegetable.
286
754520
1416
Ta có thể nhìn vào thực vật.
12:47
We could look at seaweed, the kelps,
287
755960
1736
Ta có thể thấy rong biển, tảo,
12:49
all these different varieties of things
that can be high in omega-3s,
that can be high in omega-3s,
288
757720
3336
những thứ đa dạng đó
có thể chưa nhiều omega-3s
có thể chưa nhiều omega-3s
12:53
can be high in proteins,
289
761080
1296
có thể giàu các protein,
12:54
tremendously good things.
290
762400
1616
rất nhiều thứ tốt.
12:56
They filter the water
just like mussels do.
just like mussels do.
291
764040
2656
Chúng lọc nước cũng như con trai
12:58
And weirdly enough,
292
766720
1256
Cũng rất ngạc nhiên,
13:00
it turns out that you
can actually feed this to cows.
can actually feed this to cows.
293
768000
2616
người ta phát hiện ra
bạn có thể dùng chúng cho bò ăn.
bạn có thể dùng chúng cho bò ăn.
13:02
Now, I'm not a big fan of cattle.
294
770640
2216
Tôi không mặn mà với việc làm trại bò.
13:04
But if you wanted to keep growing cattle
295
772880
1936
Nhưng nếu bạn muốn làm trại bò
13:06
in a time and place
where water resources are limited,
where water resources are limited,
296
774840
2816
ở nơi mà nguồn nước rất hạn chế,
13:09
you're growing seaweed in the water,
you don't have to water it --
you don't have to water it --
297
777680
3096
bạn nuôi rong biển dưới nước,
bạn không cần tưới chúng
bạn không cần tưới chúng
13:12
major consideration.
298
780800
1656
cũng đáng quan tâm nhỉ.
13:14
And the last fish is a question mark.
299
782480
2736
Và loài cá cuối cùng là một dấu hỏi chấm.
13:17
We have the ability
to create aquacultured fish
to create aquacultured fish
300
785240
3856
Chúng ta có khả năng
tạo ra loài cá để nuôi
tạo ra loài cá để nuôi
13:21
that creates a net gain
of marine protein for us.
of marine protein for us.
301
789120
3416
tạo ra protein cho chúng ta.
13:24
This creature would have to be vegetarian,
302
792560
2136
Sinh vật này nên ăn cỏ,
13:26
it would have to be fast growing,
303
794720
1776
Nó nên tăng trưởng nhanh,
13:28
it would have to be adaptable
to a changing climate
to a changing climate
304
796520
2656
Nó nên thích nghi với sự thay đổi khi hậu
13:31
and it would have to have
that oily fish profile,
that oily fish profile,
305
799200
2336
và nó nên có khả năng sinh ra dầu cá,
13:33
that EPA, DHA, omega-3
fatty acid profile that we're looking for.
fatty acid profile that we're looking for.
306
801560
3896
là EPA, DHA, axit béo omega-3
chúng ta tìm kiếm.
chúng ta tìm kiếm.
13:37
This exists kind of on paper.
307
805480
2936
Loài cá này đã được ghi lại.
13:40
I have been reporting
on these subjects for 15 years.
on these subjects for 15 years.
308
808440
3616
Tôi đã báo cáo chủ đề này
trong suốt 15 năm qua
trong suốt 15 năm qua
13:44
Every time I do a new story,
somebody tells me,
somebody tells me,
309
812080
2896
Mỗi khi tôi bắt đầu một chuyện mới,
vài người nói với tôi,
vài người nói với tôi,
13:47
"We can do all that. We can do it.
We've figured it all out.
We've figured it all out.
310
815000
2856
"Chúng ta làm được tất. Chúng ta làm được.
Chúng ta sẽ làm.
Chúng ta sẽ làm.
13:49
We can produce a fish
311
817880
1216
Chúng ta có thể nuôi cá
13:51
that's a net gain of marine protein
and has omega-3s."
and has omega-3s."
312
819120
2576
tăng trưởng protein nhanh và có omega-3s."
13:53
Great.
313
821720
1216
Tuyệt vời.
13:54
It doesn't seem to be getting scaled up.
314
822960
2136
Không có vẻ gì chuyện này đã phát triển.
13:57
It is time to scale this up.
315
825120
1736
Đã đến lúc phải phát triển.
13:58
If we do,
316
826880
1216
Nếu làm được,
14:00
30 million metric tons of seafood,
a third of the world catch,
a third of the world catch,
317
828120
3496
30 triệu mét khối hải sản,
một phần ba sản lượng thế giới,
một phần ba sản lượng thế giới,
14:03
stays in the water.
318
831640
1200
vẫn nguyên vẹn dưới nước.
14:05
So I guess what I'm saying is
this is what we've been going with.
this is what we've been going with.
319
833880
3296
Nên điều mà tôi muối nhắn nhủ là
đây là thứ luôn bên cạnh chúng ta
đây là thứ luôn bên cạnh chúng ta
14:09
We tend to go with our appetites
rather than our minds.
rather than our minds.
320
837200
3176
Chúng ta thích sướng cái miệng
hơn tâm trí.
hơn tâm trí.
14:12
But if we went with this,
or some configuration of it,
or some configuration of it,
321
840400
3496
Nhưng nếu chúng ta làm chuyện này,
ít nhất vài dạng của chuyện này,
ít nhất vài dạng của chuyện này,
14:15
we might have a little more of this.
322
843920
1715
chúng ta sẽ có nhiều hơn chừng này
14:19
Thank you.
323
847120
1216
Cám ơn.
14:20
(Applause)
324
848360
2480
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Paul Greenberg - AuthorPaul Greenberg researches and writes about fish, aquaculture and the future of the ocean.
Why you should listen
Paul Greenberg is the author of the James Beard Award winning New York Times bestseller Four Fish and a regular contributor to The New York Times. He has also written for National Geographic Magazine, GQ, The Times (of London) and Vogue, and he lectures on seafood and the environment around the world. He is currently a fellow with The Safina Center and a Pew Fellow in Marine Conservation.
His most recent book, American Catch, the story of how we lost and how we might regain American local seafood, was published by The Penguin Press in June of 2014 and was featured on Fresh Air with Terry Gross.
Paul Greenberg | Speaker | TED.com