ABOUT THE SPEAKER
Kailash Satyarthi - Children’s rights activist
2014 Nobel Peace Prize winner Kailash Satyarthi is a tireless activist fighting to protect the rights of voiceless children everywhere.

Why you should listen
Nobel Laureate Kailash Satyarthi has been leading the global fight against child slavery for over three decades.  As the founder of a grassroots nonprofit, Bachpan Bachao Andolan, or Save Childhood Movement, he has rescued more than 80,000 Indian children to date from various forms of exploitation from child labor to child trafficking.

Kailash’s work has involved organizing almost weekly raid, rescue and recovery missions on workplaces that employ and enslave children. Since 2001, Satyarthi’s has risked his own life to rescue these children and has convinced families in more than 300 Indian villages to avoid sending their children to work, and instead putting them in school.
 
Satyarthi’s has also managed to grab and retain the world’s attention on the problem. He organized the Global March Against Child Labor in the 1990s to raise awareness and free millions of children shackled in various forms of modern slavery. His activism was also instrumental in the adoption of Convention No. 182 by the International Labour Organization, a statue that's become a guideline for many governments on child labor.
 
In 2014, he and Malala Yousafzai were awarded the Nobel Peace Prize for “their struggle against the suppression of children and young people and for the right of all children to education.”

More profile about the speaker
Kailash Satyarthi | Speaker | TED.com
TED2015

Kailash Satyarthi: How to make peace? Get angry

Каилаш Сатъярти: Хэрхэн энх тайвныг цогцлоох вэ? Уурла!

Filmed:
1,378,130 views

Энэтхэгийн угсаатан давхаргын хүү 83,000 хүүхдийг боолчлолоос хэрхэн аварсан бол? Нобелийн Энх Тайвны Шагналын эзэн Каилаш Сатъярти дэлхийг өөрчлөхийг хүсдэг хэн бүхэнд бидний төсөөлөөгүй нэгэн зөвлөгөөг өгч байна: Шударга бус зүйлийг бүү тэвч. Энэхүү илтгэлээр Сатъярти уур уцаараар дүүрэн амьдралаас насан туршийн энх тайвны төлөөх үйл хэрэг хэрхэн үүссэнийг харуулах болно.
- Children’s rights activist
2014 Nobel Peace Prize winner Kailash Satyarthi is a tireless activist fighting to protect the rights of voiceless children everywhere. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13
Today, I am going to talk about anger.
0
1111
5340
Өнөөдөр би уур бухимдлын
талаар ярих гэж байна.
11 настай байхдаа
00:21
When I was 11,
1
9128
2002
00:23
seeing some of my friends
leaving the school
2
11130
3332
ангийн найзууд маань
аав ээж нь ном авч өгөх
мөнгөгүйгээс болж
00:26
because their parents
could not afford textbooks
3
14462
4222
сургуулиа орхиж байхыг харах
00:30
made me angry.
4
18684
2502
уурыг минь хүргэсэн.
00:35
When I was 27,
5
23316
2752
27-тойдоо
00:38
hearing the plight
of a desperate slave father
6
26068
5212
аргаа барсан зарц эцэг
охиноо биеэ үнэлэгчдийн буудалд
00:43
whose daughter was
about to be sold to a brothel
7
31280
5012
заруулахгүйн тулд уйлан гуйж байхыг хараад
00:48
made me angry.
8
36302
2381
би уурласан.
00:52
At the age of 50,
9
40423
2340
50 настайдаа
00:54
lying on the street,
in a pool of blood,
10
42763
4823
гудамжинд хүүтэйгээ зэрэгцээд,
цусан дунд хэвтэж байхад
00:59
along with my own son,
11
47586
2946
01:02
made me angry.
12
50532
2467
уур минь буцалсан.
01:07
Dear friends, for centuries
we were taught anger is bad.
13
55299
5185
Найзууд минь, зуун зууны турш бидэнд
уурыг буруу зүйл хэмээн сургасан.
01:13
Our parents, teachers, priests --
14
61274
2212
Эцэг эх, багш, лам нар гээд
01:15
everyone taught us how to control
and suppress our anger.
15
63486
5885
хүн бүр бидэнд хэрхэн уураа удирдах,
дарахыг заадаг байж.
01:24
But I ask why?
16
72241
1905
Гэхдээ би "Яагаад?"
гэж асуумаар байна.
01:27
Why can't we convert our anger
for the larger good of society?
17
75596
4917
Яагаад бид уураа нийгмийн сайн сайханд
чиглүүлэн, хувиргаж болохгүй гэж?
01:32
Why can't we use our anger
18
80513
1596
Яагаад бид уураа муу муухайг
01:34
to challenge and change
the evils of the world?
19
82109
3506
шүүх, өөрчлөхөд ашиглаж болохгүй гэж?
01:41
That I tried to do.
20
89705
2471
Энэ бол миний хийх гэж
оролдсон зүйл.
01:46
Friends,
21
94036
1811
Найзууд аа,
01:49
most of the brightest ideas
came to my mind out of anger.
22
97367
6003
толгойд минь орж ирсэн
хамгийн ухаалаг санаанууд
уурнаас минь үүдэлтэй.
35 настайдаа жижигхэн шоронгийн өрөөнд
цоожтой сууж байхад минь.
01:55
Like when I was 35 and sat
in a locked-up, tiny prison.
23
103814
9700
02:06
The whole night, I was angry.
24
114564
2503
Тэр шөнө би уур хилэнд баригдаж байлаа.
02:09
But it has given birth to a new idea.
25
117957
3060
Гэвч уур минь надад шинэ санаа төрүүлсэн.
02:13
But I will come to that later on.
26
121017
3159
Энэ талаар дараа ярья.
02:16
Let me begin with the story
of how I got a name for myself.
27
124176
6865
Хэрхэн би олонд танигдсан талаар
түүхээ эхэлье.
02:25
I had been a big admirer
of Mahatma Gandhi since my childhood.
28
133481
4141
Би хүүхэд байхаасаа Махатма Гандиг
маш их шүтдэг байсан.
02:31
Gandhi fought and lead
India's freedom movement.
29
139032
5289
Ганди Энэтхэгийг чөлөөлөх хөдөлгөөнийг
удирдан тэмцсэн.
Үүнээс чухал нь Ганди бидэнд
02:37
But more importantly,
30
145261
2038
02:39
he taught us how to treat
the most vulnerable sections,
31
147299
6735
хэрхэн нийгмийн хамгийн эмзэг,
орхигдсон бүлгүүдтэй, хүмүүстэй
02:46
the most deprived people,
with dignity and respect.
32
154034
4271
хүндэтгэл, ёс зүйтэй харилцахыг
заасан.
02:51
And so, when India was celebrating
33
159595
4967
Ийнхүү 1969 онд Энэтхэг улс
Махатма Гандийг төрсний 100 жилийн ойг
тэмдэглэж байхад
02:56
Mahatma Gandhi's
birth centenary in 1969 --
34
164562
3267
02:59
at that time I was 15 --
35
167829
2288
би 15 настай байлаа.
03:02
an idea came to my mind.
36
170117
2357
Энэ үед толгойд минь
нэг санаа орж ирэв.
03:05
Why can't we celebrate it differently?
37
173774
3470
Яагаад бид энэ баярыг арай өөрөөр
тэмдэглэж болохгүй гэж?
03:09
I knew, as perhaps
many of you might know,
38
177244
5428
Та бүхний адилаар би
Энэтхэгт олон хүмүүс нийгмийн хамгийн
доод ангид хамрагддагийг мэдэж байсан.
03:14
that in India, a large number of people
are born in the lowest segment of caste.
39
182672
7993
03:24
And they are treated as untouchables.
40
192185
3139
Энэ хүмүүст ойртохыг ч
цээрлэдэг байв.
03:27
These are the people --
41
195324
1332
Харин энэ хүмүүсийн хувьд
03:28
forget about allowing them
to go to the temples,
42
196656
4410
сүмд орохыг зөвшөөрөх байтугай
03:33
they cannot even go into the houses
and shops of high-caste people.
43
201066
7184
дээгүүр анги, кастын хүмүүсийн
гэр, дэлгүүрт орох хориотой байв.
03:40
So I was very impressed with
the leaders of my town
44
208250
5314
Тосгоны маань
захирагч, удирдагчид
кастын систем, нийгмийн
тусгаарлалтыг хүчтэй эсэргүүцэн,
03:45
who were speaking very highly against
the caste system and untouchability
45
213564
4538
Гандигийн үзлийг дэмждэг байсан нь
гайхалтай санагддаг байв.
03:50
and talking of Gandhian ideals.
46
218102
2172
Үүнээс урам авсаар би
нутгийн удирдагч нарыг урин,
03:53
So inspired by that, I thought,
let us set an example
47
221774
3170
03:56
by inviting these people to eat food
cooked and served
48
224944
6445
доод кастын хүмүүсийн бэлдсэн зоог
хамт барьж,
04:03
by the untouchable community.
49
231389
3230
шинэ жишиг тогтооё гэж бодов.
04:06
I went to some low-caste,
so-called untouchable, people,
50
234619
4932
Доод каст, ойртохоос цээрлэдэг
хүмүүс дээр очин
тэднийг ятгах гэж оролдсон ч
04:13
tried to convince them,
but it was unthinkable for them.
51
241421
4386
тэд энэ санааг байж боломгүй гээд
эсэргүүцэв.
04:17
They told me, "No, no. It's not possible.
It never happened."
52
245807
3953
Тэд надад, "Үгүй ээ, боломжгүй.
Ийм зүйл хэзээ ч болж байгаагүй" гэв.
04:23
I said, "Look at these leaders,
53
251070
1714
Би "Энэ удирдагчид бол
мундаг хүмүүс.
04:24
they are so great,
they are against untouchability.
54
252784
2437
Тэд нийгмийн ялгаварлал,
цээрийг эсэргүүцдэг.
04:27
They will come. If nobody comes,
we can set an example."
55
255221
2690
Тэд ирнэ. Хэн ч ирэхгүй бол
бид жишээ болон эхлүүлнэ" гэв.
04:32
These people thought that I was too naive.
56
260891
5860
Борчууд намайг дэндүү
гэнэн байна даа гэж бодож байлаа.
04:40
Finally, they were convinced.
57
268161
2490
Эцэст нь би тэднийг ятгалаа.
04:42
My friends and I took our bicycles
and invited political leaders.
58
270651
5701
Би найзуудтайгаа дугуйгаа унан,
улс төрийн удирдагч нарыг урив.
Удирдагчид бүгд ирэхээр зөвшөөрөхөд
04:49
And I was so thrilled, rather, empowered
59
277982
3144
04:53
to see that each one of them
agreed to come.
60
281126
4596
би баярлах төдийгүй урам зоригоор
дүүрч байлаа.
04:59
I thought, "Great idea.
We can set an example.
61
287192
2891
Би "Гайхалтай зүйл боллоо.
Одоо бид үлгэр жишээ болно.
05:02
We can bring about change in the society."
62
290083
3628
Бид нийгмийг өөрчлөх болно"
гэж бодов.
05:07
The day has come.
63
295451
1553
Хүлээсэн өдөр маань ирлээ.
05:09
All these untouchables,
three women and two men,
64
297724
5743
Доод кастын 3 бүсгүй, 2 залуу
бидэнтэй нэгдэхээр зөвшөөрсөн юм.
05:15
they agreed to come.
65
303467
3349
05:19
I could recall that they had used
the best of their clothes.
66
307436
5639
Тэд хамгийн гоё хувцаснуудаа
өмссөн байсныг би санадаг.
Цоо шинэ аяга, халбага ч
авчирсан байсан.
05:26
They brought new utensils.
67
314475
2265
05:30
They had taken baths
hundreds of times
68
318000
2339
Тэд ирэхээсээ өмнө тоогүй олон удаа
05:32
because it was unthinkable
for them to do.
69
320339
2961
усанд орж, биеэ ариутгасан байлаа.
05:35
It was the moment of change.
70
323300
2644
Энэ бол өөрчлөлтийн мөч.
05:39
They gathered. Food was cooked.
71
327254
2448
Тэд ирлээ. Хоолоо хийлээ.
05:42
It was 7 o'clock.
72
330402
2598
Удалгүй 7:00 цаг болов.
05:45
By 8 o'clock, we kept on waiting,
73
333000
2876
8:00 цаг болоход ч
бид хүлээсээр байв.
05:47
because it's not very uncommon
that the leaders become late,
74
335876
4981
Учир нь хотын удирдагч,
захирагчид 1 цагаар хоцрох
энгийн үзэгдэл байв.
05:52
for an hour or so.
75
340857
1682
05:55
So after 8 o'clock, we took our bicycles
and went to these leaders' homes,
76
343239
6683
8:00 өнгөрсний дараа бид дугуйгаа унан,
удирдагч нарт сануулахаар
тэдний гэр рүү зүглэлээ.
06:01
just to remind them.
77
349922
2356
Захирагч нарын нэгнийх нь эхнэр надад
06:06
One of the leader's wives told me,
78
354248
4697
"Уучлаарай, нөхрийн толгой өвдөөд байна.
06:10
"Sorry, he is having some headache,
perhaps he cannot come."
79
358945
5015
Өнөөдөр очиж чадахгүй байх" гэв.
06:15
I went to another leader
80
363960
2077
Өөр нэг захирагчийн гэрт очтол
эхнэр нь:
06:18
and his wife told me,
"Okay, you go, he will definitely join."
81
366037
4060
"Удахгүй очно оо, чи явж бай" гэсэн юм.
06:23
So I thought that the dinner
will take place,
82
371357
4112
Ингээд би оройн зоог арай цөөн
хүнтэй боловч
06:27
though not at that large a scale.
83
375469
4483
ямар ч байсан болох юм байна гэж бодов.
Бид оройн зоогоо
шинээр байгуулагдсан
06:33
I went back to the venue, which was
a newly built Mahatma Gandhi Park.
84
381352
5967
Махатма Гандигийн Цэцэрлэгт Хүрээлэнд
барих байсан юм.
10:00 цаг боллоо.
06:40
It was 10 o'clock.
85
388559
1494
Захирагч, удирдагч нараас
нэг нь ч ирсэнгүй.
06:43
None of the leaders showed up.
86
391483
3339
Энэ явдал намайг
уурлуулсан.
06:48
That made me angry.
87
396132
2703
Би Махатма Гандигийн хөшөөг налан,
06:52
I was standing, leaning against
Mahatma Gandhi's statue.
88
400275
6404
сэтгэл хоосорч, машид туйлдан
зогсож байлаа.
07:01
I was emotionally drained,
rather exhausted.
89
409839
4471
07:08
Then I sat down where
the food was lying.
90
416890
5485
Ингээд би хоолны дэргэд суув.
Сэтгэлээ барихыг
их л хичээж байлаа.
07:17
I kept my emotions on hold.
91
425695
2090
07:19
But then, when I took the first bite,
92
427785
4494
Гэхдээ хоолоо нэг халбагдаад,
07:24
I broke down in tears.
93
432279
2931
би нулимсаа барьж дийлэлгүй уйлав.
07:27
And suddenly I felt a hand on my shoulder.
94
435210
4939
Гэнэт хэн нэгэн мөрөн дээр минь
гараа тавив.
07:32
And it was the healing, motherly touch
of an untouchable woman.
95
440149
5898
Энэ бол доод гаралтай бүсгүйн
намайг аргадсан, энэрэнгүй гар байлаа.
07:38
And she told me,
"Kailash, why are you crying?
96
446047
4231
Тэр надад "Чи яагаад
уйлж байгаа юм бэ, Каилаш?
07:43
You have done your bit.
97
451598
2413
Чи хийх зүйлээ хийсэн.
07:46
You have eaten the food
cooked by untouchables,
98
454011
3125
Чи хүрэхийг цээрлэдэг хүмүүсийн
хийсэн хоолыг идсэн.
07:49
which has never happened in our memory."
99
457136
2991
Миний санахын ийм зүйл
өмнө болж байгаагүй.
07:53
She said, "You won today."
100
461207
4582
Өнөөдөр чи ялалт
байгуулсан" гэлээ.
Найзууд минь,
түүний зөв байсан.
07:57
And my friends, she was right.
101
465789
4970
08:04
I came back home, a little after midnight,
102
472059
3730
Шөнө дунд өнгөрөхөд
гэртээ ирээд би
08:07
shocked to see that several
high-caste elderly people
103
475789
4574
гэр бүлийн маань дээд зиндааны
хэд хэдэн ахмадууд
08:12
were sitting in my courtyard.
104
480363
2154
хашаанд маань ирсэн байхыг хараад гайхлаа.
08:14
I saw my mother and
elderly women were crying
105
482517
3096
Ээж маань болон настай эмэгтэйчүүд уйлан,
08:17
and they were pleading
to these elderly people
106
485613
4458
гэр бүлийг маань удмаасаа хөөхөөр
завдаж байсан ахмад настнуудаас
08:22
because they had threatened
to outcaste my whole family.
107
490071
2934
биднийг хөөхгүй байхыг гуйж байлаа.
08:26
And you know, outcasting the family
is the biggest social punishment
108
494345
5132
Гэр бүлийг тэр чигт нь
дээд кастаас хөөх нь
байж болох хамгийн аймшигт
нийгмийн шийтгэл.
08:31
one can think of.
109
499477
2554
Ямар ч байсан ахмадууд ганцхан намайг
шийтгэхээр болж,
08:35
Somehow they agreed to punish only me,
and the punishment was purification.
110
503981
4840
шийтгэл нь ариутгалын үйл
үйлдэх байлаа.
08:40
That means I had to go 600 miles
away from my hometown
111
508821
4515
Би гэрээсээ 1000 шахам км хол байх
Ганга мөрөнд
08:45
to the River Ganges to take a holy dip.
112
513336
3931
ариутгалын усанд
орох ёстой болов.
08:49
And after that, I should organize a feast
for priests, 101 priests,
113
517267
4424
Дараа нь 101 ламд зориулан
хүндэтгэлийн зоог барьж,
08:53
wash their feet and drink that water.
114
521691
3548
тэдний хөлийг угаан, угаасан усаа
уух ёстой байлаа.
Энэ тэр чигтээ утгагүй зүйл
байсан тул
08:58
It was total nonsense,
115
526529
2999
09:01
and I refused to accept that punishment.
116
529528
2889
би шийтгэлийг хүлээн зөвшөөрөөгүй юм.
09:05
How did they punish me?
117
533267
2130
Намайг яаж шийтгэсэн гэж
бодож байна?
09:07
I was barred from entering into my own
kitchen and my own dining room,
118
535397
5797
Намайг гэрийнхээ гал тогоо,
зоогийн өрөөнд орохыг хориглож,
хэрэглэдэг зүйлсийг маань
тусгаарлалаа.
09:13
my utensils were separated.
119
541194
3052
09:16
But the night when I was angry,
they wanted to outcaste me.
120
544246
5054
Харин уур минь хүрсэн тэр орой
тэд намайг дээд кастаас хөөн,
гадархуухахыг хүссэн юм.
09:22
But I decided to outcaste
the entire caste system.
121
550600
4033
Гэвч би өөрөө анги давхаргын системийг
бүхэлд нь гадуурхахаар шийдсэн юм.
09:27
(Applause)
122
555503
4725
(Алга ташилт)
09:32
And that was possible because
the beginning would have been
123
560988
5015
Ингэхдээ эхлээд овгийн нэрээ
өөрчлөх хэрэгтэй байдаг тул
овгийн нэрээ хаях
бүрэн боломжтой байлаа.
09:38
to change the family name, or surname,
124
566003
2116
09:40
because in India, most of the
family names are caste names.
125
568119
3665
Учир нь Энэтхэгийн ихэнх овгийн нэр
кастаараа нэрлэгддэг байв.
09:43
So I decided to drop my name.
126
571784
2522
Ингээд би нэрээ хаялаа.
09:46
And then, later on, I gave
a new name to myself: Satyarthi,
127
574306
6504
Дараа нь би өөрөө өөртөө
шинэ нэр өгсөн: Сатъяарти.
09:52
that means, "seeker of truth."
128
580810
2966
"Үнэнийг хайгч".
09:57
(Applause)
129
585216
4032
(Алга ташилт)
10:01
And that was the beginning
of my transformative anger.
130
589248
3337
Энэ бол өөрчлөлт дагуулсан
уурын маань эхлэл байлаа.
10:06
Friends, maybe one of you can tell me,
131
594095
2609
Нөхөд өө, та бүхэн дунд намайг
10:08
what was I doing before becoming
a children's rights activist?
132
596704
4826
хүүхдийн эрхийн төлөөх зүтгэлтэн
болохоосоо өмнө юу хийж байсныг
мэдэх хүн байгаа юу?
10:14
Does anybody know?
133
602410
1378
10:16
No.
134
604898
1271
Үгүй.
10:18
I was an engineer, an electrical engineer.
135
606169
6389
Би цахилгааны инженер байсан юм.
10:24
And then I learned how the energy
136
612558
5104
Би хэрхэн
шатаж буй гал, нүүрсний
төөнөх дулаан,
10:29
of burning fire, coal,
137
617662
4484
10:34
the nuclear blast inside the chambers,
138
622146
4104
шатаах зуухан дахь
цөмийн дэлбэрэлт,
10:38
raging river currents,
139
626250
3192
шуугин давалгайлах
голын урсгал,
10:41
fierce winds,
140
629442
3624
хүчтэй салхины эрчийг
10:45
could be converted into the light
and lives of millions.
141
633066
5017
сая сая хүмүүсийн амьдралд гэрэл
болгон өгч болдгийг сурсан.
10:50
I also learned how the most
uncontrollable form of energy
142
638963
4532
Мөн удирдахад хамгийн хүндрэлтэй
эрчим хүчний хэлбэрийг
сайн сайхан, нийгмийн төлөө
аргамжиж болохыг сурсан.
10:55
could be harnessed for good
and making society better.
143
643495
4475
Эргээд шоронд хоригдсон тухай
түүх рүүгээ буцацгаая.
11:04
So I'll come back to the story of
when I was caught in the prison:
144
652925
6767
11:11
I was very happy freeing
a dozen children from slavery,
145
659692
4227
Би 12 хүүхдийг боолын мөлжлөгөөс чөлөөлөн,
эцэг эхэд нь эргүүлэн өгч байлаа.
11:15
handing them over to their parents.
146
663919
2971
Хүүхэд чөлөөлөхдөө мэдэрдэг
эрх чөлөөг үгээр илэрхийлэх аргагүй.
11:18
I cannot explain my joy
when I free a child.
147
666890
3188
11:23
I was so happy.
148
671238
1190
Би аз жаргалаар дүүрэн байв.
11:25
But when I was waiting for my train
to come back to my hometown, Delhi,
149
673458
5563
Харин Дэли хот руу буцах галт тэргээ
хүлээгээд зогсож байхдаа би
11:31
I saw that dozens of children
were arriving;
150
679021
3243
олон хүүхдүүдийг хэн нэгэн
11:34
they were being trafficked by someone.
151
682264
3298
наймаалахаар авчирч байхыг харав.
11:37
I stopped them, those people.
152
685562
2853
Би тэр хүмүүсийг зогсоосон юм.
11:40
I complained to the police.
153
688415
2102
Цагдаад мэдүүлэг өглөө.
11:42
So the policemen, instead of helping me,
154
690517
4554
Харин цагдаа нар
надад туслахын оронд
тэр жижиг нүх рүү амьтан шиг
чулуудаж орхисон.
11:47
they threw me in this small,
tiny shell, like an animal.
155
695071
5702
11:53
And that was the night of anger
156
701573
1548
Уур бухимдал дүүрэн энэ орой
11:55
when one of the brightest
and biggest ideas was born.
157
703121
3851
надад орж ирсэн хамгийн том
санаануудын нэг бүрэлдэн тогтсон.
11:59
I thought that if I keep on freeing 10
children, and 50 more will join,
158
707632
5468
Би хэрэв 10 хүүхэд,
нэмээд 50 хүүхэд чөлөөлбөл
12:05
that's not done.
159
713100
1460
хангалтгүй байх болно.
12:06
And I believed in the power of consumers,
160
714560
2808
Би худалдан авагч нарын хүчинд итгэн
12:09
and let me tell you that this
was the first time
161
717368
3484
дэлхийд анх удаа
худалдан авагч нарыг
12:12
when a campaign was launched by me
or anywhere in the world,
162
720852
5116
ухуулж, ухамсартай болгох
кампанит ажлыг эхлүүлэн,
12:17
to educate and sensitize the consumers
163
725968
4073
хүүхдийн хөдөлмөр мөлжиж бүтээгээгүй
12:22
to create a demand
for child-labor-free rugs.
164
730041
4460
хивсний эрэлт үүсгэх ажлыг эхлүүлсэн.
12:27
In Europe and America,
we have been successful.
165
735691
3392
Бидний ажил Европ, Америкт
амжилттай хэрэгжив.
12:31
And it has resulted
in a fall in child labor
166
739083
4685
Ийнхүү Хойд Азид хүүхдийн
хөдөлмөр мөлжсөн боолчлол
12:35
in South Asian countries by 80 percent.
167
743768
3256
80%-иар буурсан.
(Алга ташилт)
12:39
(Applause)
168
747024
3382
12:44
Not only that, but this first-ever
consumer's power, or consumer's campaign
169
752736
6661
Үүгээр зогсохгүй энэхүү анхны
худалдан авагчид хандсан кампанит ажлыг
өөр өөр салбарт, орнуудад ашиглан
12:51
has grown in other countries
and other industries,
170
759397
4108
шоколад, хувцас, гутлын үйлдвэрлэл гээд
цааш түгсэн юм.
12:55
maybe chocolate, maybe apparel,
maybe shoes -- it has gone beyond.
171
763505
5426
11 настайдаа мэдэрсэн уур болон
13:03
My anger at the age of 11,
172
771271
1552
13:04
when I realized how important
education is for every child,
173
772823
5353
боловсрол хүүхэд бүрт
хичнээн чухал гэдгийг ойлгосон минь
хуучин ном цуглуулан, ядуу хүүхдүүдэд
тараах санаа өгсөн.
13:10
I got an idea to collect used books
and help the poorest children.
174
778176
7645
11 настайдаа би
номын цуглуулга үүсгэж байв.
13:17
I created a book bank at the age of 11.
175
785821
3449
13:22
But I did not stop.
176
790570
1243
Гэхдээ би зогсоогүй.
13:23
Later on, I cofounded
177
791813
2233
Би дэлхийн боловсролын төлөөх
13:26
the world's single largest civil society
campaign for education
178
794046
4534
хамгийн том иргэний нийгмийн
хөдөлгөөнт хөтөлбөр болох
Боловсролын Төлөөх Дэлхийн Урилга
хөтөлбөрийг хамтран байгуулсан.
13:30
that is the Global Campaign for Education.
179
798580
2991
Энэ хөдөлгөөн боловсрол олгохыг
буяны үйл гэж үздэг үзлийг халж,
13:34
That has helped in changing
the whole thinking towards education
180
802221
4645
хүний эрх гэдгийг тунхагласан.
13:38
from the charity mode
to the human rights mode,
181
806866
2391
13:41
and that has concretely helped
the reduction of out-of-school children
182
809257
4769
Ингэснээр сүүлийн 15 жилд бодитойгоор
сургуульд сурдаггүй хүүхдүүдийн тоог
2 дахин багасгасан.
13:46
by half in the last 15 years.
183
814026
3588
(Алга ташилт)
13:49
(Applause)
184
817614
4079
27 настайдаа
биеэ үнэлэгч болгон
13:55
My anger at the age of 27,
185
823753
3114
зарагдах гэж байсан охиныг
чөлөөлсөн маань
13:58
to free that girl who was about
to be sold to a brothel,
186
826867
5368
бас нэг санаа өгсөн:
14:04
has given me an idea
187
832235
4783
14:09
to go for a new strategy
of raid and rescue,
188
837018
4253
хүчээр хөдөлмөр эрхлүүлж буй хүүхдүүдийг
14:13
freeing children from slavery.
189
841271
2917
дайран аврах ажиллагааны стратеги.
Би хамтран зүтгэгч нартайгаа
1, 10, 20 биш,
14:16
And I am so lucky and proud to say
that it is not one or 10 or 20,
190
844758
5856
14:22
but my colleagues and I have been able
to physically liberate 83,000 child slaves
191
850614
6343
нийт 83'000 хүүхдийг бодитоор авран,
боолын мөлжлөгөөс чөлөөлж,
14:28
and hand them over
back to their families and mothers.
192
856962
3131
гэрийнхэнд нь буцаасан нь
туйлын азтай, бахдалтай зүйл.
14:32
(Applause)
193
860093
3359
(Алга ташилт)
14:37
I knew that we needed global policies.
194
865692
2287
Бидэнд дэлхийн хэмжээний
бодлого хэрэгтэйг би мэдэж байсан.
14:39
We organized the worldwide marches
against child labor
195
867979
3032
Бид хүүхдийн боолчлолын эсрэг дэлхий
нийтийн жагсаал зохион байгуулснаар
14:43
and that has also resulted in
a new international convention
196
871011
6062
хамгийн хүнд хүчир нөхцөлд амьдарч буй
хүүхдүүдийг хамгаалах
14:49
to protect the children
who are in the worst forms.
197
877073
4099
олон улсын шинэ конвенцийн
эхлэлийг тавьсан.
14:54
And the concrete result was that
the number of child laborers globally
198
882262
4089
Үүний бодит үр дүн бол дэлхий даяар
хүүхдийг албадан хөдөлмөрлүүлэх явдал
14:58
has gone down by one third
in the last 15 years.
199
886351
5540
сүүлийн 15 жилд 30%-иар буурсан.
15:03
(Applause)
200
891891
4420
(Алга ташилт)
15:08
So, in each case,
201
896311
3410
Удаа дараа уураар эхэлсэн санаа болгон
15:11
it began from anger,
202
899721
3789
үйл хэрэг болсон.
15:15
turned into an idea,
203
903510
2649
15:18
and action.
204
906159
3406
15:21
So anger, what next?
205
909565
2876
Тэгвэл уурласны дараа яах ёстой вэ?
15:24
Idea, and --
206
912441
2479
Санаа гаргаад...
15:26
Audience: Action
207
914920
1358
Оролцогчид: Үйл хэрэг болгоно.
15:28
Kailash Satyarthi: Anger, idea, action.
Which I tried to do.
208
916278
4557
Каилаш Сатъяарти:
Уур, санаа, үйл хэрэг.
Би үүнийг л хийх гэж оролдсон.
15:34
Anger is a power, anger is an energy,
209
922254
2497
Уур хилэн бол хүч, энерги.
15:36
and the law of nature is that energy
210
924751
2801
Байгалийн хуулийн дагуу энергийг
бий болгох,
15:39
can never be created and never
be vanished, can never be destroyed.
211
927552
5243
алга болгох, устгах боломжгүй.
Тэгвэл яагаад уур хилэнгийн хүчийг
хувирган, илүү сайхан,
15:44
So why can't the energy of anger
be translated and harnessed
212
932795
6890
шударга, эрх тэгш нийгэм бүтээхэд
ашиглаж болохгүй гэж?
15:51
to create a better and beautiful world,
a more just and equitable world?
213
939685
4536
15:56
Anger is within each one of you,
214
944861
2480
Хүн бүрийн дотор уур байдаг.
15:59
and I will share a secret
for a few seconds:
215
947341
5900
Би та бүхэнтэй хэдэн хором
нууцаа хуваалцъя:
16:05
that if we are confined in
the narrow shells of egos,
216
953241
7554
Хэрэв бид эго гэх нарийн хавцал,
хувиа хичээсэн тойрогт хавчигдвал
16:12
and the circles of selfishness,
217
960795
4430
уур хилэн маань үзэн ядалт, хүчирхийлэл,
16:17
then the anger will turn out to be
hatred, violence, revenge, destruction.
218
965225
7484
өшөө авалт, сүйрэл болон хувирна.
16:25
But if we are able to break the circles,
219
973539
3056
Тэр тойргоос гарч чадвал яг адил тэр уур
16:28
then the same anger could turn
into a great power.
220
976595
5886
гайхалтай хүч болж хувирдаг.
16:34
We can break the circles
by using our inherent compassion
221
982481
4347
Бид байгалиас заяасан
энэрэнгүй сэтгэлээрээ
энэхүү тойргоос гарч,
16:38
and connect with the world through
compassion to make this world better.
222
986828
3850
хайр, нигүүслээр
хорвоо ертөнцтэй холбогдож,
өөрчлөлт гаргаж чадна.
16:42
That same anger could be
transformed into it.
223
990678
3673
Яг л тэр уурыг өөрчилж болно.
16:46
So dear friends, sisters and brothers,
again, as a Nobel Laureate,
224
994351
4585
Найз нөхөд, ах эгч, дүү нар аа,
Нобелийн Энхийн шагналтны хувьд
16:51
I am urging you to become angry.
225
999956
2755
би та бүхнийг уурлаасай гэж хүсч байна.
16:55
I am urging you to become angry.
226
1003841
3142
Та бүхнийг ууртай болохыг хүсч байна.
17:00
And the angriest among us
227
1008003
4296
Бидний дунд байгаа
хамгийн ууртай нэгэн
уураа шинэ санаачлага, үйл хэрэг
болгон хөгжүүлж чадна.
17:04
is the one who can transform his anger
into idea and action.
228
1012299
7211
17:12
Thank you so much.
229
1020440
1835
Маш их баярлалаа.
17:14
(Applause)
230
1022275
3970
(Алга ташилт)
17:27
Chris Anderson: For many years,
you've been an inspiration to others.
231
1035115
3809
Крис Андерсон: Олон жилийн турш та
бусдын үлгэр дууриал болсон билээ.
17:30
Who or what inspires you and why?
232
1038924
3185
Хэн, юу танд урам өгч, хэрхэн
үлгэр дууриал болдог вэ?
17:34
KS: Good question.
233
1042629
1712
КС: Сайхан асуулт байна.
17:36
Chris, let me tell you,
and that is the truth,
234
1044341
3994
Крис, чамд гэж хэлэхэд,
үнэндээ хүүхэд чөлөөлөх бүрт
17:40
each time when I free a child,
235
1048335
4514
ээждээ хэзээ ч эргэн очихгүй байх гээд
бүх найдвараа алдсан хүүхдийн
17:44
the child who has lost all his hope
that he will ever come back to his mother,
236
1052849
4179
17:49
the first smile of freedom,
237
1057028
4307
эрх чөлөөтэй болсноо мэдээд
анх инээмсэглэх,
17:53
and the mother who has lost all hope
238
1061335
2555
хүү, охинтойгоо дахин уулзаж,
17:55
that the son or daughter
can ever come back and sit in her lap,
239
1063890
6611
өвөр дээрээ суулгах
бүх найдвараа алдсан
эх хүний сэтгэл
маш их догдлон,
18:02
they become so emotional
240
1070501
2155
18:04
and the first tear of joy
rolls down on her cheek,
241
1072656
5153
хацрыг нь даган урсах нулимсыг харах.
Тэр мөчид би бурхны багахан
тусгалыг олж хардаг.
18:09
I see the glimpse of God in it --
this is my biggest inspiration.
242
1077809
3345
Энэ бол надад хамгийн их
урам өгдөг зүйл.
18:13
And I am so lucky that not once,
as I said before, but thousands of times,
243
1081154
4878
Иймд, миний хэлсэнчлэн, би нэг бус
мянга мянган удаа
тэр хүүхдүүдийн нүүрэнд бурхны
дүрийг харсан маань
18:18
I have been able to witness my God
in the faces of those children
244
1086032
3596
маш азтай хэрэг бөгөөд
намайг хамгийн их урамшуулж байдаг.
18:21
and they are my biggest inspirations.
245
1089628
2012
18:23
Thank you.
246
1091640
2012
Баярлалаа.
18:25
(Applause)
247
1093652
2013
(Алга ташилт)
Translated by Sundari Enkhtugs
Reviewed by Tuya Bat

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Kailash Satyarthi - Children’s rights activist
2014 Nobel Peace Prize winner Kailash Satyarthi is a tireless activist fighting to protect the rights of voiceless children everywhere.

Why you should listen
Nobel Laureate Kailash Satyarthi has been leading the global fight against child slavery for over three decades.  As the founder of a grassroots nonprofit, Bachpan Bachao Andolan, or Save Childhood Movement, he has rescued more than 80,000 Indian children to date from various forms of exploitation from child labor to child trafficking.

Kailash’s work has involved organizing almost weekly raid, rescue and recovery missions on workplaces that employ and enslave children. Since 2001, Satyarthi’s has risked his own life to rescue these children and has convinced families in more than 300 Indian villages to avoid sending their children to work, and instead putting them in school.
 
Satyarthi’s has also managed to grab and retain the world’s attention on the problem. He organized the Global March Against Child Labor in the 1990s to raise awareness and free millions of children shackled in various forms of modern slavery. His activism was also instrumental in the adoption of Convention No. 182 by the International Labour Organization, a statue that's become a guideline for many governments on child labor.
 
In 2014, he and Malala Yousafzai were awarded the Nobel Peace Prize for “their struggle against the suppression of children and young people and for the right of all children to education.”

More profile about the speaker
Kailash Satyarthi | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee