TEDGlobal 2011
Alain de Botton: Atheism 2.0
Alain de Botton: Ateizm wersja 2.0
Filmed:
Readability: 3.7
2,872,847 views
Jakie aspekty religii powinni przyjąć ateiści? Alain de Botton proponuje „religię dla ateistów" - Ateizm 2.0, łączący religijne formy i tradycje dla zaspokojenia ludzkiej potrzeby przynależności, rytuału i transcendencji.
Alain de Botton - Philosopher
Through his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday. Full bio
Through his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
One of the most common ways of dividing the world
0
0
3000
Jednym z najprostszych podziałów świata jest ten
00:18
is into those who believe
1
3000
2000
na wierzących
00:20
and those who don't --
2
5000
2000
i niewierzących,
00:22
into the religious and the atheists.
3
7000
3000
ludzi religijnych i ateistów.
00:25
And for the last decade or so,
4
10000
2000
Przez ostatnią dekadę
00:27
it's been quite clear
5
12000
2000
było całkiem jasne,
00:29
what being an atheist means.
6
14000
2000
kim jest ateista.
00:31
There have been some very vocal atheists
7
16000
3000
Kilku ateistów
00:34
who've pointed out,
8
19000
2000
głośno wyraziło swój pogląd,
00:36
not just that religion is wrong,
9
21000
2000
że religia nie tylko jest niewłaściwa,
00:38
but that it's ridiculous.
10
23000
2000
ale również niedorzeczna.
00:40
These people, many of whom have lived in North Oxford,
11
25000
3000
Ci ludzie, spośród których wielu mieszkało w North Oxford,
00:43
have argued --
12
28000
2000
argumentowali, że wiara w Boga
00:45
they've argued that believing in God
13
30000
3000
argumentowali, że wiara w Boga
00:48
is akin to believing in fairies
14
33000
2000
jest jak wiara we wróżki,
00:50
and essentially that the whole thing
15
35000
2000
że w gruncie rzeczy cała wiara
00:52
is a childish game.
16
37000
2000
jest dziecinną zabawą.
00:54
Now I think it's too easy.
17
39000
2000
Uważam, że to zbyt proste.
00:56
I think it's too easy
18
41000
2000
Uważam, że zbyt prostym jest
00:58
to dismiss the whole of religion that way.
19
43000
3000
odrzucać całą religię w ten sposób.
01:01
And it's as easy as shooting fish in a barrel.
20
46000
2000
To proste jak bułka z masłem.
01:03
And what I'd like to inaugurate today
21
48000
2000
Chciałbym dziś wprowadzić
01:05
is a new way of being an atheist --
22
50000
2000
nowy sposób na bycie ateistą.
01:07
if you like, a new version of atheism
23
52000
3000
Jeśli chcecie, nową wersję ateizmu
01:10
we could call Atheism 2.0.
24
55000
3000
możemy nazwać Ateizm 2.0.
01:13
Now what is Atheism 2.0?
25
58000
2000
Czym jest Ateizm 2.0?
01:15
Well it starts from a very basic premise:
26
60000
2000
Wychodzi z prostego założenia:
01:17
of course, there's no God.
27
62000
3000
rzecz jasna nie ma Boga.
01:20
Of course, there are no deities or supernatural spirits
28
65000
3000
Nie istnieją żadne bóstwa, siły nadprzyrodzone,
01:23
or angels, etc.
29
68000
2000
anioły itp.
01:25
Now let's move on; that's not the end of the story,
30
70000
3000
Idźmy dalej, bo to jeszcze nie koniec,
01:28
that's the very, very beginning.
31
73000
3000
to dopiero początek.
01:31
I'm interested in the kind of constituency
32
76000
3000
Ciekawią mnie zwolennicy
01:34
that thinks something along these lines:
33
79000
2000
następującego myślenia:
01:36
that thinks, "I can't believe in any of this stuff.
34
81000
2000
„Nie mogę uwierzyć w cokolwiek z tych rzeczy.
01:38
I can't believe in the doctrines.
35
83000
3000
Nie wierzę w doktryny,
01:41
I don't think these doctrines are right.
36
86000
2000
nie sądzę, by były słuszne, ale..."
01:43
But," a very important but, "I love Christmas carols.
37
88000
4000
- bardzo ważne ale - „uwielbiam kolędy,
01:47
I really like the art of Mantegna.
38
92000
3000
podobają mi się dzieła Mantegny,
01:50
I really like looking at old churches.
39
95000
2000
lubię oglądać stare kościoły
01:52
I really like turning the pages of the Old Testament."
40
97000
3000
i wertować Stary Testament".
01:55
Whatever it may be,
41
100000
2000
Wiecie, o czym mówię.
01:57
you know the kind of thing I'm talking about --
42
102000
2000
Wiecie, o czym mówię.
01:59
people who are attracted to the ritualistic side,
43
104000
2000
Mam na myśli ludzi, których pociąga rytualna,
02:01
the moralistic, communal side of religion,
44
106000
3000
moralizatorska, wspólnotowa strona religii,
02:04
but can't bear the doctrine.
45
109000
2000
ale nie mogą zdzierżyć doktryny.
02:06
Until now, these people have faced a rather unpleasant choice.
46
111000
3000
Do tej pory tacy ludzie mieli nieciekawy wybór.
02:09
It's almost as though either you accept the doctrine
47
114000
3000
Zaakceptują doktrynę
02:12
and then you can have all the nice stuff,
48
117000
2000
i będą korzystać ze wszystkiego, co miłe,
02:14
or you reject the doctrine and
49
119000
2000
albo ją odrzucą
02:16
you're living in some kind of spiritual wasteland
50
121000
2000
i będą skazani na duchową pustynię
02:18
under the guidance of CNN and Walmart.
51
123000
2000
pod przedwodnictwem CNN i Walmart.
02:20
So that's a sort of tough choice.
52
125000
2000
To raczej trudny wybór.
02:22
I don't think we have to make that choice.
53
127000
2000
Nie sądzę, że jesteśmy na niego skazani.
02:24
I think there is an alternative.
54
129000
2000
Uważam, że jest alternatywa.
02:26
I think there are ways --
55
131000
2000
Myślę, że można podkraść
02:28
and I'm being both very respectful and completely impious --
56
133000
3000
to i owo z różnych religii.
02:31
of stealing from religions.
57
136000
2000
Mówię to z pełnym szacunkiem i całkowitą bezbożnością.
02:33
If you don't believe in a religion,
58
138000
2000
Jeśli nie wierzy się w żadną religię,
02:35
there's nothing wrong with picking and mixing,
59
140000
2000
nie ma nic złego w wybieraniu i mieszaniu
02:37
with taking out the best sides of religion.
60
142000
3000
najlepszych elementów religii.
02:40
And for me, atheism 2.0
61
145000
2000
Dla mnie Ateizm 2.0
02:42
is about both, as I say,
62
147000
2000
to pełen szacunku i zarazem bezbożny sposób
02:44
a respectful and an impious way
63
149000
3000
patrzenia na różne religie pod kątem tego,
02:47
of going through religions and saying, "What here could we use?"
64
152000
3000
co można z nich zaczerpnąć i wykorzystać.
02:50
The secular world is full of holes.
65
155000
2000
Świat świecki jest pełen luk.
02:52
We have secularized badly, I would argue.
66
157000
3000
Powiedziałbym, że źle się zeświecczyliśmy.
02:55
And a thorough study of religion
67
160000
2000
Dokładne przestudiowanie danej religii
02:57
could give us all sorts of insights
68
162000
2000
może wskazać nam
02:59
into areas of life that are not going too well.
69
164000
3000
te obszary życia, z którymi sobie nie radzimy.
03:02
And I'd like to run through a few of these today.
70
167000
4000
Chciałbym, żebyśmy dzisiaj przyjrzeli się kilku z nich.
03:06
I'd like to kick off by looking at education.
71
171000
3000
Najpierw edukacja,
03:09
Now education is a field
72
174000
2000
która jest dziedziną,
03:11
the secular world really believes in.
73
176000
2000
w którą świat świecki bardzo wierzy.
03:13
When we think about how we're going to make the world a better place,
74
178000
2000
Myśląc o sposobie na polepszenie świata,
03:15
we think education; that's where we put a lot of money.
75
180000
3000
myślimy o edukacji; przeznaczamy na nią wiele pieniędzy.
03:18
Education is going to give us, not only commercial skills, industrial skills,
76
183000
3000
Nie tylko da nam umiejętności komercyjne i przemysłowe,
03:21
it's also going to make us better people.
77
186000
2000
ale zrobi z nas również lepszych ludzi.
03:23
You know the kind of thing a commencement address is, and graduation ceremonies,
78
188000
3000
To jak towarzyszące uroczystościom ukończenia szkoły
03:26
those lyrical claims
79
191000
2000
wzruszenie i przekonanie,
03:28
that education, the process of education -- particularly higher education --
80
193000
3000
że edukacja, a w szczególności wyższe wykształcenie,
03:31
will make us into nobler and better human beings.
81
196000
3000
zrobi z nas szlachetniejszych i lepszych ludzi.
03:34
That's a lovely idea.
82
199000
2000
To zacna idea.
03:36
Interesting where it came from.
83
201000
2000
Ciekawe skąd pochodzi.
03:38
In the early 19th century,
84
203000
2000
Na początku XIX w.
03:40
church attendance in Western Europe
85
205000
2000
frekwencja w kościołach Europy Zachodniej
03:42
started sliding down very, very sharply, and people panicked.
86
207000
3000
zaczęła gwałtownie spadać.
03:45
They asked themselves the following question.
87
210000
2000
Pojawiła się panika, a także pytanie,
03:47
They said, where are people going to find the morality,
88
212000
3000
gdzie szukać prawd moralnych,
03:50
where are they going to find guidance,
89
215000
2000
gdzie zwrócić się o poradę
03:52
and where are they going to find sources of consolation?
90
217000
2000
i gdzie znaleźć źródła pocieszenia?
03:54
And influential voices came up with one answer.
91
219000
2000
Wpływowe głosy dostarczyły jednej odpowiedzi.
03:56
They said culture.
92
221000
2000
Kultura.
03:58
It's to culture that we should look
93
223000
2000
W kulturze powinniśmy szukać
04:00
for guidance, for consolation, for morality.
94
225000
3000
wskazówek, pocieszenia, moralności.
04:03
Let's look to the plays of Shakespeare,
95
228000
2000
Spójrzmy na sztuki Szekspira,
04:05
the dialogues of Plato, the novels of Jane Austen.
96
230000
3000
dialogi Platona, powieści Jane Austen.
04:08
In there, we'll find a lot of the truths
97
233000
2000
Znajdziemy w nich wiele prawd
04:10
that we might previously have found in the Gospel of Saint John.
98
235000
3000
podobnych do tych w ewangelii św. Jana.
04:13
Now I think that's a very beautiful idea and a very true idea.
99
238000
3000
Uważam, że to bardzo piękna i prawdziwa idea.
04:16
They wanted to replace scripture with culture.
100
241000
3000
Chcieli zastąpić Biblię kulturą.
04:19
And that's a very plausible idea.
101
244000
2000
To bardzo przekonująca idea.
04:21
It's also an idea that we have forgotten.
102
246000
4000
To również idea, o której zapomnieliśmy.
04:25
If you went to a top university --
103
250000
2000
Jeśli poszlibyście do najlepszego uniwersytetu,
04:27
let's say you went to Harvard or Oxford or Cambridge --
104
252000
2000
Harvard, Oxford lub Cambridge
04:29
and you said, "I've come here
105
254000
2000
i powiedzieli: "Jestem tutaj,
04:31
because I'm in search of morality, guidance and consolation;
106
256000
2000
ponieważ szukam moralności, porady i pocieszenia,
04:33
I want to know how to live,"
107
258000
2000
chcę wiedzieć jak żyć",
04:35
they would show you the way to the insane asylum.
108
260000
3000
to wysłano by was do wariatkowa.
04:38
This is simply not what our grandest and best institutes of higher learning
109
263000
3000
Po prostu najlepsze szkoły wyższe
04:41
are in the business of.
110
266000
2000
nie zajmują się tym.
04:43
Why? They don't think we need it.
111
268000
2000
Dlaczego? Nie uważają, żebyśmy tego potrzebowali.
04:45
They don't think we are in an urgent need of assistance.
112
270000
3000
Nie sądzą, byśmy byli w nagłej potrzebie.
04:48
They see us as adults, rational adults.
113
273000
2000
Traktują nas jak dorosłych, racjonalnych ludzi.
04:50
What we need is information.
114
275000
2000
Potrzebujemy informacji.
04:52
We need data, we don't need help.
115
277000
2000
Potrzebujemy danych, a nie pomocy.
04:54
Now religions start from a very different place indeed.
116
279000
3000
Religie natomiast traktują nas zupełnie inaczej.
04:57
All religions, all major religions,
117
282000
2000
Wszystkie większe religie
04:59
at various points call us children.
118
284000
3000
nazywają nas dziećmi.
05:02
And like children,
119
287000
2000
Według nich, tak jak dzieci,
05:04
they believe that we are in severe need of assistance.
120
289000
2000
bardzo potrzebujemy pomocy.
05:06
We're only just holding it together.
121
291000
2000
Tylko udajemy, że dajemy sobie radę.
05:08
Perhaps this is just me, maybe you.
122
293000
2000
Może tylko ja, może wy też.
05:10
But anyway, we're only just holding it together.
123
295000
3000
Tak czy inaczej, tylko udajemy.
05:13
And we need help. Of course, we need help.
124
298000
2000
Tak naprawdę potrzebujemy pomocy.
05:15
And so we need guidance and we need didactic learning.
125
300000
3000
Potrzebujemy też porady i dydaktycznego kształcenia.
05:18
You know, in the 18th century in the U.K.,
126
303000
2000
W XVIII-wiecznej Wielkiej Brytanii
05:20
the greatest preacher, greatest religious preacher, was a man called John Wesley,
127
305000
3000
John Wesley, największy i wspaniały kaznodzieja,
05:23
who went up and down this country delivering sermons,
128
308000
3000
zjeździł cały kraj wygłaszając kazania,
05:26
advising people how they could live.
129
311000
2000
doradzając ludziom, jak powinni żyć.
05:28
He delivered sermons on the duties of parents to their children
130
313000
2000
Głosił kazania o obowiązkach rodziców wobec dzieci
05:30
and children to their parents,
131
315000
2000
i dzieci wobec rodziców,
05:32
the duties of the rich to the poor and the poor to the rich.
132
317000
2000
o obowiązkach bogatych wobec do biednych.
05:34
He was trying to tell people how they should live
133
319000
2000
Kazaniami starał się podpowiadać ludziom,
05:36
through the medium of sermons,
134
321000
2000
jak powinni żyć.
05:38
the classic medium of delivery of religions.
135
323000
3000
Używał klasycznego środka przekazu religii.
05:41
Now we've given up with the idea of sermons.
136
326000
2000
Daliśmy sobie spokój z kazaniami.
05:43
If you said to a modern liberal individualist,
137
328000
2000
Jeśli zaproponowalibyście kazanie liberałowi,
05:45
"Hey, how about a sermon?"
138
330000
2000
Jeśli zaproponowalibyście kazanie liberałowi,
05:47
they'd go, "No, no. I don't need one of those.
139
332000
2000
odpowiedziałby, że go nie potrzebuje,
05:49
I'm an independent, individual person."
140
334000
2000
bo jest niezależną jednostką.
05:51
What's the difference between a sermon
141
336000
2000
Jaka jest różnica pomiędzy kazaniem,
05:53
and our modern, secular mode of delivery, the lecture?
142
338000
3000
a obecnym świeckim wykładem?
05:56
Well a sermon wants to change your life
143
341000
3000
Kazanie ma zmienić twoje życie,
05:59
and a lecture wants to give you a bit of information.
144
344000
3000
a wykład - dostarczyć porcję informacji.
06:02
And I think we need to get back to that sermon tradition.
145
347000
3000
Uważam, że powinniśmy powrócić do tradycji kazań,
06:05
The tradition of sermonizing is hugely valuable,
146
350000
2000
bo jest bardzo wartościowa,
06:07
because we are in need of guidance,
147
352000
2000
a my potrzebujemy wskazówek,
06:09
morality and consolation --
148
354000
2000
moralności i pocieszenia.
06:11
and religions know that.
149
356000
2000
Religie o tym wiedzą.
06:13
Another point about education:
150
358000
2000
Inny aspekt edukacji:
06:15
we tend to believe in the modern secular world
151
360000
2000
w nowoczesnym, świeckim świecie uważamy,
06:17
that if you tell someone something once, they'll remember it.
152
362000
3000
że coś raz powiedziane, zostanie zapamiętane.
06:20
Sit them in a classroom, tell them about Plato
153
365000
2000
Posadź 20-latka w klasie, opowiedz mu o Platonie,
06:22
at the age of 20, send them out for a career in management consultancy for 40 years,
154
367000
3000
przez następne 40 lat niech pracuje w doradztwie biznesowym,
06:25
and that lesson will stick with them.
155
370000
2000
a na pewno zapamięta Platona do końca życia.
06:27
Religions go, "Nonsense.
156
372000
2000
Religie na to: „Nonsens.
06:29
You need to keep repeating the lesson 10 times a day.
157
374000
3000
Trzeba powtarzać tę samą lekcję 10 razy dziennie.
06:32
So get on your knees and repeat it."
158
377000
2000
Więc na kolana i powtarzać".
06:34
That's what all religions tell us:
159
379000
2000
To właśnie głoszą religie:
06:36
"Get on you knees and repeat it 10 or 20 or 15 times a day."
160
381000
3000
"Klękaj i powtarzaj 10 albo 20 razy dziennie".
06:39
Otherwise our minds are like sieves.
161
384000
2000
W przeciwnym razie nasze umysły będą jak sito.
06:41
So religions are cultures of repetition.
162
386000
2000
Religie polegają więc na powtarzaniu.
06:43
They circle the great truths again and again and again.
163
388000
2000
Ciągle wpajają nam te same prawdy.
06:45
We associate repetition with boredom.
164
390000
2000
Powtarzanie kojarzymy z nudą.
06:47
"Give us the new," we're always saying.
165
392000
2000
"Dajcie nam czegoś nowego", zwykliśmy mówić.
06:49
"The new is better than the old."
166
394000
2000
"Nowe jest lepsze od starego".
06:51
If I said to you, "Okay, we're not going to have new TED.
167
396000
2000
Gdybym powiedział: „Nie będzie nowych TEDtalks.
06:53
We're just going to run through all the old ones
168
398000
2000
Za to wrócimy do starych nagrań
06:55
and watch them five times because they're so true.
169
400000
2000
i obejrzymy je pięć razy, bo są takie prawdziwe.
06:57
We're going to watch Elizabeth Gilbert five times
170
402000
3000
Obejrzymy pięć razy Elizabeth Gilbert,
07:00
because what she says is so clever," you'd feel cheated.
171
405000
3000
bo tak mądrze mówi", czulibyście się oszukani.
07:03
Not so if you're adopting a religious mindset.
172
408000
2000
Chyba że przyjęlibyście religijną mentalność.
07:05
The other things that religions do
173
410000
2000
Religie również
07:07
is to arrange time.
174
412000
2000
organizują czas.
07:09
All the major religions give us calendars.
175
414000
2000
Wszystkie większe religie dają nam kalendarze.
07:11
What is a calendar?
176
416000
2000
Czym jest kalendarz?
07:13
A calendar is a way of making sure that across the year
177
418000
3000
Kalendarz gwarantuje, że w ciągu roku
07:16
you will bump into certain very important ideas.
178
421000
3000
natkniemy się na bardzo istotne idee.
07:19
In the Catholic chronology, Catholic calendar,
179
424000
3000
W kalendarzu katolickim
07:22
at the end of March you will think about St. Jerome
180
427000
2000
pod koniec marca rozmyślać będziecie o św. Jeremiaszu
07:24
and his qualities of humility and goodness
181
429000
2000
i jego zdolnościach do pokory i dobroci,
07:26
and his generosity to the poor.
182
431000
2000
a także szczodrości wobec ubogich.
07:28
You won't do that by accident; you will do that because you are guided to do that.
183
433000
3000
To nie będzie przypadek - zostaniecie pokierowani.
07:31
Now we don't think that way.
184
436000
2000
Ale my tak nie myślimy.
07:33
In the secular world we think, "If an idea is important, I'll bump into it.
185
438000
2000
W świecie świeckim myślimy, że jeśli jakaś idea jest ważna,
07:35
I'll just come across it."
186
440000
2000
to po prostu się na nią natkniemy.
07:37
Nonsense, says the religious world view.
187
442000
2000
Nonsens, odpowiedzą religie na całym świecie.
07:39
Religious view says we need calendars, we need to structure time,
188
444000
3000
Według religii potrzebujemy kalendarzy, dzielenia czasu,
07:42
we need to synchronize encounters.
189
447000
2000
musimy synchronizować wydarzenia.
07:44
This comes across also
190
449000
2000
Ma to się również
07:46
in the way in which religions set up rituals
191
451000
2000
do sposobu organizowania rytuałów religijnych
07:48
around important feelings.
192
453000
2000
wokół ważnych uczuć.
07:50
Take the Moon. It's really important to look at the Moon.
193
455000
3000
Weźmy Księżyc. Powinno się patrzyć na Księżyc.
07:53
You know, when you look at the Moon,
194
458000
2000
Patrząc na niego,
07:55
you think, "I'm really small. What are my problems?"
195
460000
2000
myślcie: „Jestem naprawdę mały. Czym są moje problemy?".
07:57
It sets things into perspective, etc., etc.
196
462000
2000
Pozwala to zachować perspektywę itd.
07:59
We should all look at the Moon a bit more often. We don't.
197
464000
2000
Powinniśmy częściej patrzeć na Księżyc, ale tego nie robimy.
08:01
Why don't we? Well there's nothing to tell us, "Look at the Moon."
198
466000
3000
Dlaczego? Cóż, nikt nam nie mówi, żeby to robić.
08:04
But if you're a Zen Buddhist in the middle of September,
199
469000
3000
Jeśli jednak wyznaje się Buddyzm Zen, to w połowe września
08:07
you will be ordered out of your home, made to stand on a canonical platform
200
472000
3000
będziecie musieli wyjść z domu, stanąć na tradycyjnej platformie
08:10
and made to celebrate the festival of Tsukimi,
201
475000
2000
i obchodzić święto Tsukimi,
08:12
where you will be given poems to read
202
477000
2000
podczas którego będziecie czytać wiersze
08:14
in honor of the Moon and the passage of time
203
479000
2000
ku czci Księżyca, przemijania czasu
08:16
and the frailty of life that it should remind us of.
204
481000
2000
i kruchości życia, o których to święto ma przypominać.
08:18
You'll be handed rice cakes.
205
483000
2000
Dostaniecie ciasteczka ryżowe.
08:20
And the Moon and the reflection on the Moon
206
485000
2000
Księżyc będzie mieć
08:22
will have a secure place in your heart.
207
487000
2000
bezpieczne miejsce w waszych sercach.
08:24
That's very good.
208
489000
2000
To bardzo dobrze.
08:26
The other thing that religions are really aware of
209
491000
2000
Religie są też niezwykle świadome,
08:28
is: speak well --
210
493000
2000
jak ważnym jest, żeby dobrze przemawiać.
08:30
I'm not doing a very good job of this here --
211
495000
2000
Mnie się raczej to tutaj za bardzo nie udaje,
08:32
but oratory, oratory is absolutely key to religions.
212
497000
3000
ale krasomówstwo jest kluczowe dla religii.
08:35
In the secular world, you can come through the university system and be a lousy speaker
213
500000
3000
W świeckim świecie, kiepski mówca może skończyć studia
08:38
and still have a great career.
214
503000
2000
i mimo wszystko zrobić karierę.
08:40
But the religious world doesn't think that way.
215
505000
2000
W świecie religii jest zupełnie odwrotnie.
08:42
What you're saying needs to be backed up
216
507000
2000
To, co mówisz musi być wsparte tym,
08:44
by a really convincing way of saying it.
217
509000
2000
z jakim przekonaniem to mówisz.
08:46
So if you go to an African-American Pentecostalist church
218
511000
2000
Jeśli udacie się na południe USA,
08:48
in the American South
219
513000
2000
do afroamerykańskiego kościoła zielonoświątkowego,
08:50
and you listen to how they talk,
220
515000
2000
i posłuchacie jak tam się przemawia...
08:52
my goodness, they talk well.
221
517000
2000
Mój Boże! Mówią tam świetnie.
08:54
After every convincing point, people will go, "Amen, amen, amen."
222
519000
3000
Po każdej przekonującej kwestii, ludzie powtarzają: „Amen, amen, amen".
08:57
At the end of a really rousing paragraph, they'll all stand up,
223
522000
2000
Pod koniec każdej porywającej wypowiedzi wstają
08:59
and they'll go, "Thank you Jesus, thank you Christ, thank you Savior."
224
524000
3000
i krzyczą: „Dzięki ci Jezu, dzięki ci Chryste, dzięki ci Zbawco."
09:02
If we were doing it like they do it --
225
527000
2000
Gdybyśmy mieli zachowywać się jak oni,
09:04
let's not do it, but if we were to do it --
226
529000
3000
może lepiej tego nie róbmy, ale gdyby jednak,
09:07
I would tell you something like, "Culture should replace scripture."
227
532000
2000
to ja powiedziałbym: „Kultura powinna zastąpić Biblię",
09:09
And you would go, "Amen, amen, amen."
228
534000
2000
a wy na to: „Amen, amen, amen".
09:11
And at the end of my talk, you would all stand up
229
536000
2000
Pod koniec mojej wypowiedzi wstalibyście
09:13
and you would go, "Thank you Plato, thank you Shakespeare, thank you Jane Austen."
230
538000
2000
i krzyczeli: „Dzięki ci Platonie, dzięki ci Szekspirze, dzięki ci Jane Austen”.
09:15
And we'd know that we had a real rhythm going.
231
540000
3000
I poczulibyśmy prawdziwy rytm.
09:18
All right, all right. We're getting there. We're getting there.
232
543000
2000
Dobrze, dobrze. Już prawie to mamy.
09:20
(Applause)
233
545000
2000
(Oklaski)
09:22
The other thing that religions know is we're not just brains,
234
547000
2000
Religie są też świadome, że nie jesteśmy samymi umysłami,
09:24
we are also bodies.
235
549000
2000
mamy również ciała.
09:26
And when they teach us a lesson,
236
551000
2000
Kiedy udzielają nam lekcji,
09:28
they do it via the body.
237
553000
2000
robią to za pośrednictwem ciała.
09:30
So for example,
238
555000
2000
robią to za pośrednictwem ciała.
09:32
take the Jewish idea of forgiveness.
239
557000
2000
Na przykład
09:34
Jews are very interested in forgiveness
240
559000
2000
Żydów bardzo interesuje przebaczenie
09:36
and how we should start anew and start afresh.
241
561000
2000
i to, jak powinniśmy zacząć swą odnowę.
09:38
They don't just deliver us sermons on this.
242
563000
2000
Nie tylko głoszą kazania na ten temat.
09:40
They don't just give us books or words about this.
243
565000
2000
Nie tylko dają nam książki i słowa.
09:42
They tell us to have a bath.
244
567000
2000
Każą nam wziąć kąpiel.
09:44
So in Orthodox Jewish communities, every Friday you go to a Mikveh.
245
569000
3000
Ortodoksyjni Żydzi co piątek chodzą do Mikveh (rodzaj łaźni).
09:47
You immerse yourself in the water,
246
572000
2000
Zanurzają się w wodzie,
09:49
and a physical action backs up a philosophical idea.
247
574000
3000
a fizyczne działanie wspiera ideę filozoficzną.
09:52
We don't tend to do that.
248
577000
2000
My nie zwykliśmy tego robić.
09:54
Our ideas are in one area and our behavior with our bodies is in another.
249
579000
3000
Nasze umysły są na innej płaszczyźnie niż ciała.
09:57
Religions are fascinating in the way they try and combine the two.
250
582000
2000
Religie są fascynujące pod względem prób ich łączenia.
09:59
Let's look at art now.
251
584000
2000
Przyjrzyjmy się teraz sztuce.
10:01
Now art is something that in the secular world,
252
586000
3000
W świecie świeckim traktujemy ją bardzo pochlebnie.
10:04
we think very highly of. We think art is really, really important.
253
589000
3000
Uważamy, że jest bardzo ważna.
10:07
A lot of our surplus wealth goes to museums, etc.
254
592000
3000
Wiele z naszych nadwyżek budżetowych idzie do muzeów itp.
10:10
We sometimes hear it said
255
595000
2000
Często można usłyszeć,
10:12
that museums are our new cathedrals, or our new churches.
256
597000
3000
że muzea są naszymi nowymi katedrami, nowymi kościołami.
10:15
You've heard that saying.
257
600000
2000
Pewnie słyszeliście takie stwierdzenie.
10:17
Now I think that the potential is there,
258
602000
2000
Uważam, że ma potencjał,
10:19
but we've completely let ourselves down.
259
604000
2000
jednak kompletnie go marnujemy,
10:21
And the reason we've let ourselves down
260
606000
2000
jednak kompletnie go marnujemy,
10:23
is that we're not properly studying
261
608000
2000
ponieważ niewystarczająco badamy,
10:25
how religions handle art.
262
610000
4000
jak religie traktują sztukę.
10:29
The two really bad ideas that are hovering in the modern world
263
614000
3000
Dwie złe idee krążą po nowoczesnym świecie,
10:32
that inhibit our capacity to draw strength from art:
264
617000
4000
hamując naszą zdolność do czerpania siły ze sztuki.
10:36
The first idea is that art should be for art's sake --
265
621000
2000
Po pierwsze to, że sztuka istnieje dla samej sztuki.
10:38
a ridiculous idea --
266
623000
2000
Według tego niedorzecznego pomysłu
10:40
an idea that art should live in a hermetic bubble
267
625000
2000
sztuka powinna znajdować się w hermetycznej bańce
10:42
and should not try to do anything with this troubled world.
268
627000
3000
i nie zmieniać niczego w tym pełnym zmartwień świecie.
10:45
I couldn't disagree more.
269
630000
2000
Zupełnie się nie zgadzam.
10:47
The other thing that we believe is that art shouldn't explain itself,
270
632000
3000
Wierzymy też, że sztuka nie powinna sama się wyjaśniać,
10:50
that artists shouldn't say what they're up to,
271
635000
2000
a artyści nie powinni zdradzać, co tworzą,
10:52
because if they said it, it might destroy the spell
272
637000
2000
ponieważ wtedy czar pryśnie
10:54
and we might find it too easy.
273
639000
2000
i sztuka będzie dla nas zbyt prosta.
10:56
That's why a very common feeling when you're in a museum --
274
641000
2000
Dlatego w muzeum często mamy uczucie,
10:58
let's admit it --
275
643000
2000
przyznajmy,
11:00
is, "I don't know what this is about."
276
645000
2000
że nie wiemy o co chodzi, co autor miał na myśli.
11:02
But if we're serious people, we don't admit to that.
277
647000
2000
Nie przyznamy się, bo jesteśmy poważnymi ludźmi.
11:04
But that feeling of puzzlement is structural
278
649000
3000
To zmieszanie
11:07
to contemporary art.
279
652000
3000
kształtuje współczesną sztukę.
11:10
Now religions have a much saner attitude to art.
280
655000
2000
Obecnie religie mają rozsądniejsze podejście do sztuki.
11:12
They have no trouble telling us what art is about.
281
657000
2000
Nie mają problemu w mówieniu nam o sztuce.
11:14
Art is about two things in all the major faiths.
282
659000
2000
W większych religiach sztuka traktuje o dwóch rzeczach.
11:16
Firstly, it's trying to remind you
283
661000
2000
Po pierwsze, stara się wam przypomnieć,
11:18
of what there is to love.
284
663000
2000
co powinno się kochać.
11:20
And secondly, it's trying to remind you
285
665000
2000
Po drugie, przypomina wam,
11:22
of what there is to fear and to hate.
286
667000
2000
czego się bać i co nienawidzić.
11:24
And that's what art is.
287
669000
2000
Tym właśnie jest sztuka.
11:26
Art is a visceral encounter with the most important ideas of your faith.
288
671000
3000
Sztuka jest wewnętrznym spotkaniem z najważniejszymi ideami wiary.
11:29
So as you walk around a church,
289
674000
2000
Chodząc po kościele,
11:31
or a mosque or a cathedral,
290
676000
2000
meczecie czy katedrze,
11:33
what you're trying to imbibe, what you're imbibing is,
291
678000
2000
chłoniecie
11:35
through your eyes, through your senses,
292
680000
2000
wzrokiem i innymi zmysłami prawdy,
11:37
truths that have otherwise come to you through your mind.
293
682000
2000
które w innym przypadku docierają poprzez umysł.
11:39
Essentially it's propaganda.
294
684000
2000
W zasadzie jest to propaganda.
11:41
Rembrandt is a propagandist
295
686000
2000
Rembrandt jest propagandystą
11:43
in the Christian view.
296
688000
2000
z punktu widzenia chrześcijaństwa.
11:45
Now the word "propaganda" sets off alarm bells.
297
690000
2000
Jednak na słowo „propaganda” zapala się czerwona lampka.
11:47
We think of Hitler, we think of Stalin. Don't, necessarily.
298
692000
2000
Myślimy o Hitlerze, o Stalinie. Nie myślcie tak.
11:49
Propaganda is a manner of being didactic in honor of something.
299
694000
3000
Propaganda to pouczanie w hołdzie czemuś.
11:52
And if that thing is good, there's no problem with it at all.
300
697000
3000
Jeśli to jest dobre, to nie ma problemu.
11:55
My view is that museums should take a leaf out of the book of religions.
301
700000
4000
Uważam, że muzea powinny brać przykład z religii.
11:59
And they should make sure that when you walk into a museum --
302
704000
2000
Gdybym to ja był kuratorem muzeum,
12:01
if I was a museum curator,
303
706000
2000
stworzyłbym salę poświęconą miłości,
12:03
I would make a room for love, a room for generosity.
304
708000
3000
salę poświęconą hojności.
12:06
All works of art are talking to us about things.
305
711000
2000
Dzieła sztuki przekazują nam różne prawdy.
12:08
And if we were able to arrange spaces
306
713000
2000
Gdybyśmy tworzyli miejsca,
12:10
where we could come across works
307
715000
2000
gdzie trafia się na dzieła,
12:12
where we would be told, use these works of art
308
717000
2000
które cementują
12:14
to cement these ideas in your mind,
309
719000
2000
przedstawione na nich idee w naszych umysłach,
12:16
we would get a lot more out of art.
310
721000
2000
czerpalibyśmy jeszcze więcej ze sztuki.
12:18
Art would pick up the duty that it used to have
311
723000
3000
Sztuka ponownie przejęłaby rolę, jaką kiedyś odgrywała,
12:21
and that we've neglected because of certain mis-founded ideas.
312
726000
3000
a którą zaniedbaliśmy przez nietrafione pomysły.
12:24
Art should be one of the tools
313
729000
2000
Sztuka powinna być jednym z narzędzi
12:26
by which we improve our society.
314
731000
2000
ulepszania społeczeństwa.
12:28
Art should be didactic.
315
733000
3000
Powinna kształcić.
12:31
Let's think of something else.
316
736000
2000
Pomyślmy teraz o czymś innym.
12:33
The people in the modern world, in the secular world,
317
738000
2000
Ludzie we współczesnym, świeckim świecie,
12:35
who are interested in matters of the spirit,
318
740000
2000
interesujący się sferą duchową, umysłową,
12:37
in matters of the mind,
319
742000
2000
interesujący się sferą duchową, umysłową,
12:39
in higher soul-like concerns,
320
744000
3000
kwestiami związanymi z duszą,
12:42
tend to be isolated individuals.
321
747000
2000
są zazwyczaj samotnymi indywidualistami.
12:44
They're poets, they're philosophers, they're photographers, they're filmmakers.
322
749000
3000
To poeci, filozofowie, fotografowie, filmowcy.
12:47
And they tend to be on their own.
323
752000
2000
Wydają się by podążać swoimi ścieżkami.
12:49
They're our cottage industries. They are vulnerable, single people.
324
754000
3000
Są swoistymi chałupnikami. Są wrażliwi i samotni.
12:52
And they get depressed and they get sad on their own.
325
757000
2000
Są sami ze swoimi smutkami i problemami.
12:54
And they don't really change much.
326
759000
2000
Niewiele się zmieniają.
12:56
Now think about religions, think about organized religions.
327
761000
2000
A zorganizowane religie?
12:58
What do organized religions do?
328
763000
2000
Czym się zajmują?
13:00
They group together, they form institutions.
329
765000
3000
Zbierają ludzi, formując instytucje.
13:03
And that has all sorts of advantages.
330
768000
2000
Ma to wiele zalet.
13:05
First of all, scale, might.
331
770000
3000
Po pierwsze, skala działania.
13:08
The Catholic Church pulled in 97 billion dollars last year
332
773000
3000
Według „The Wall Street Journal” kościół katolicki
13:11
according to the Wall Street Journal.
333
776000
2000
zarobił w zeszłym roku 97 mld dolarów.
13:13
These are massive machines.
334
778000
2000
To ogromne machiny.
13:15
They're collaborative, they're branded, they're multinational,
335
780000
3000
Wspólnie opracowane, znanej marki, wielonarodowe
13:18
and they're highly disciplined.
336
783000
2000
i wysoce zdyscyplinowane.
13:20
These are all very good qualities.
337
785000
2000
To same zalety.
13:22
We recognize them in relation to corporations.
338
787000
2000
Traktujemy je jak korporacje.
13:24
And corporations are very like religions in many ways,
339
789000
2000
Korporacje bardzo przypominają religie,
13:26
except they're right down at the bottom of the pyramid of needs.
340
791000
2000
tylko że są na samym dole piramidy potrzeb.
13:28
They're selling us shoes and cars.
341
793000
2000
Sprzedają nam buty i samochody.
13:30
Whereas the people who are selling us the higher stuff --
342
795000
2000
Natomiast ci, co sprzedają nam rzeczy wyższego lotu,
13:32
the therapists, the poets --
343
797000
2000
np. terapeuci, poeci,
13:34
are on their own and they have no power,
344
799000
2000
są osamotnieni, nie mają żadnej władzy,
13:36
they have no might.
345
801000
2000
żadnej siły.
13:38
So religions are the foremost example
346
803000
3000
Religie są najlepszym przykładem
13:41
of an institution that is fighting for the things of the mind.
347
806000
3000
instytucji walczącej o to, co związane z umysłem.
13:44
Now we may not agree with what religions are trying to teach us,
348
809000
3000
Możemy nie zgadzać się z naukami kościoła,
13:47
but we can admire the institutional way
349
812000
2000
ale możemy podziwiać sposób,
13:49
in which they're doing it.
350
814000
2000
w jaki funkcjonuje.
13:51
Books alone, books written by lone individuals,
351
816000
3000
Same książki, napisane przez pojedynczych autorów,
13:54
are not going to change anything.
352
819000
2000
nie zmienią niczego.
13:56
We need to group together.
353
821000
2000
Musimy się zebrać.
13:58
If you want to change the world, you have to group together, you have to be collaborative.
354
823000
3000
Chcąc zmienić świat, należy się zebrać i współpracować ze sobą.
14:01
And that's what religions do.
355
826000
2000
To właśnie robią religie.
14:03
They are multinational, as I say,
356
828000
2000
Są wielonarodowe,
14:05
they are branded, they have a clear identity,
357
830000
3000
mają znak rozpoznawczy, jasną tożsamość,
14:08
so they don't get lost in a busy world.
358
833000
2000
by nie zagubić się w zatłoczonym świecie.
14:10
That's something we can learn from.
359
835000
2000
Tego możemy się od nich nauczyć.
14:12
I want to conclude.
360
837000
2000
Podsumowując,
14:14
Really what I want to say
361
839000
2000
Podsumowując, wielu z was
14:16
is for many of you who are operating in a range of different fields,
362
841000
3000
żyjących i działających w różnych środowiskach,
14:19
there is something to learn from the example of religion --
363
844000
3000
może wziąć pewien przykład z religii,
14:22
even if you don't believe any of it.
364
847000
3000
nawet jeśli w żadną z nich nie wierzycie.
14:25
If you're involved in anything that's communal,
365
850000
2000
Jeśli angażujecie się we wspólnotę,
14:27
that involves lots of people getting together,
366
852000
2000
w projekt zrzeszający wielu ludzi,
14:29
there are things for you in religion.
367
854000
2000
to znajdziecie w religii coś dla siebie.
14:31
If you're involved, say, in a travel industry in any way,
368
856000
3000
Jeśli na przykład zajmujecie się turystyką,
14:34
look at pilgrimage.
369
859000
2000
spójrzcie na pielgrzymki.
14:36
Look very closely at pilgrimage.
370
861000
2000
spójrzcie na pielgrzymki.
14:38
We haven't begun to scratch the surface
371
863000
2000
Mało wiedzielibyśmy o podróżach,
14:40
of what travel could be
372
865000
2000
nie przyglądając się religiom.
14:42
because we haven't looked at what religions do with travel.
373
867000
2000
nie przyglądając się religiom.
14:44
If you're in the art world,
374
869000
2000
Przedstawiciele świata sztuki
14:46
look at the example of what religions are doing with art.
375
871000
2000
mogą zobaczyć, jak korzysta z niej religia.
14:48
And if you're an educator in any way,
376
873000
3000
Ci, którzy mają coś wspólnego z edukacją
14:51
again, look at how religions are spreading ideas.
377
876000
3000
niech przyjrzą się, jak nauczają religie.
14:54
You may not agree with the ideas,
378
879000
2000
Z ideami możemy się nie zgadzać,
14:56
but my goodness, they're highly effective mechanisms for doing so.
379
881000
3000
ale uwierzcie mi, ich metody są skuteczne.
14:59
So really my concluding point
380
884000
2000
Możemy być przeciwni religiom,
15:01
is you may not agree with religion,
381
886000
2000
Możemy być przeciwni religiom,
15:03
but at the end of the day,
382
888000
2000
ale, koniec końców,
15:05
religions are so subtle, so complicated,
383
890000
2000
religie są tak subtelne, złożone
15:07
so intelligent in many ways
384
892000
2000
i inteligentne,
15:09
that they're not fit to be abandoned to the religious alone;
385
894000
3000
że nie można ich ograniczyć tylko do wierzących.
15:12
they're for all of us.
386
897000
2000
Są dla wszystkich.
15:14
Thank you very much.
387
899000
2000
Dziękuję bardzo.
15:16
(Applause)
388
901000
17000
(Oklaski)
15:33
Chris Anderson: Now this is actually a courageous talk,
389
918000
2000
Chris Anderson: To dość odważna prezentacja,
15:35
because you're kind of setting up yourself in some ways
390
920000
2000
ponieważ wystawiasz się na śmieszność
15:37
to be ridiculed in some quarters.
391
922000
2000
w niektórych kręgach.
15:39
AB: You can get shot by both sides.
392
924000
2000
AB: Możesz oberwać z obu stron.
15:41
You can get shot by the hard-headed atheists,
393
926000
2000
Od twardogłowego ateisty
15:43
and you can get shot by those who fully believe.
394
928000
3000
lub osoby mocno wierzącej.
15:46
CA: Incoming missiles from North Oxford at any moment.
395
931000
2000
CA: Namierzają nas już rakiety z North Oxford.
15:48
AB: Indeed.
396
933000
2000
AB: W rzeczy samej.
15:50
CA: But you left out one aspect of religion
397
935000
3000
CA: Pominąłeś ten aspekt religii,
15:53
that a lot of people might say
398
938000
2000
z którego, według wielu ludzi,
15:55
your agenda could borrow from,
399
940000
2000
mógłbyś czerpać,
15:57
which is this sense --
400
942000
2000
a jest nim,
15:59
that's actually probably the most important thing to anyone who's religious --
401
944000
2000
prawdopodobnie najważniejsza rzecz dla wierzących,
16:01
of spiritual experience,
402
946000
2000
doświadczenie duchowe,
16:03
of some kind of connection
403
948000
2000
swego rodzaju połączenie
16:05
with something that's bigger than you are.
404
950000
2000
z czymś większym od nas.
16:07
Is there any room for that experience in Atheism 2.0?
405
952000
3000
Czy w Ateizmie 2.0 jest na to miejsce?
16:10
AB: Absolutely. I, like many of you, meet people
406
955000
3000
AB: Oczywiście. Tak jak wielu z was, spotykam ludzi,
16:13
who say things like, "But isn't there something bigger than us,
407
958000
3000
którzy pytają, czy nie ma czegoś większego od nas,
16:16
something else?"
408
961000
2000
czegoś innego?
16:18
And I say, "Of course." And they say, "So aren't you sort of religious?"
409
963000
3000
Odpowiadam, że tak, a oni: „Czyli jednak jesteś wierzący?”.
16:21
And I go, "No." Why does that sense of mystery,
410
966000
3000
Odpowiadam, że nie. Dlaczego temu poczuciu tajemniczości,
16:24
that sense of the dizzying scale of the universe,
411
969000
3000
niewyobrażalnemu ogromowi wszechświata,
16:27
need to be accompanied by a mystical feeling?
412
972000
3000
musi towarzyszyć uczucie mistyczne?
16:30
Science and just observation
413
975000
2000
Tego uczucia dostarcza nam
16:32
gives us that feeling without it,
414
977000
2000
nauka i sama obserwacja,
16:34
so I don't feel the need.
415
979000
2000
więc nie odczuwam potrzeby.
16:36
The universe is large and we are tiny,
416
981000
2000
Wszechświat jest ogromny, a my malutcy.
16:38
without the need for further religious superstructure.
417
983000
4000
Nie trzeba nam dodatkowej religijnej nadbudowy.
16:42
So one can have so-called spiritual moments
418
987000
2000
Można więc mieć przeżycia duchowe
16:44
without belief in the spirit.
419
989000
2000
bez wiary w ducha.
16:46
CA: Actually, let me just ask a question.
420
991000
2000
CA: Jeszcze jedno pytanie.
16:48
How many people here would say
421
993000
2000
Ilu z obecnych tu ludzi przyzna,
16:50
that religion is important to them?
422
995000
2000
że religia jest ważną częścią ich życia?
16:54
Is there an equivalent process
423
999000
3000
Czy istnieje sposób,
16:57
by which there's a sort of bridge
424
1002000
2000
by połączyć
16:59
between what you're talking about and what you would say to them?
425
1004000
3000
twoje wystąpienie i ich wiarę?
17:02
AB: I would say that there are many, many gaps in secular life
426
1007000
2000
W życiu świeckim jest wiele luk,
17:04
and these can be plugged.
427
1009000
2000
które można zatkać.
17:06
It's not as though, as I try to suggest,
428
1011000
2000
Nie żebym sugerował,
17:08
it's not as though either you have religion
429
1013000
2000
że wierzący
17:10
and then you have to accept all sorts of things,
430
1015000
2000
muszą wszystko zaakceptować,
17:12
or you don't have religion
431
1017000
2000
a niewierzący
17:14
and then you're cut off from all these very good things.
432
1019000
3000
są odcięci od wszystkich dobrych rzeczy.
17:17
It's so sad that we constantly say,
433
1022000
3000
To smutne, że ciągle słyszymy:
17:20
"I don't believe so I can't have community,
434
1025000
2000
„Nie wierzę, więc nie mogę żyć w społeczności,
17:22
so I'm cut off from morality,
435
1027000
2000
jestem odcięty od moralności
17:24
so I can't go on a pilgrimage."
436
1029000
2000
i nie mogę udać się na pielgrzymkę".
17:26
One wants to say, "Nonsense. Why not?"
437
1031000
2000
Aż chce się powiedzieć: „Nonsens. Dlaczego nie?".
17:28
And that's really the spirit of my talk.
438
1033000
2000
To główne przesłanie mojej prezentacji.
17:30
There's so much we can absorb.
439
1035000
2000
Tak dużo możemy zaabsorbować.
17:32
Atheism shouldn't cut itself off from the rich sources of religion.
440
1037000
3000
Ateizm nie powinien odcinać się od bogatych źródeł religii.
17:35
CA: It seems to me that there's plenty of people in the TED community
441
1040000
3000
CA: Wydaje mi się, że w społeczności TED
17:38
who are atheists.
442
1043000
2000
jest wielu ateistów.
17:40
But probably most people in the community
443
1045000
2000
Ale pewnie większość ludzi nie sądzi,
17:42
certainly don't think that religion is going away any time soon
444
1047000
3000
że religie odejdą w zapomnienie
17:45
and want to find the language
445
1050000
2000
i znajdziemy inny język
17:47
to have a constructive dialogue
446
1052000
3000
do konstruktywnego dialogu,
17:50
and to feel like we can actually talk to each other
447
1055000
2000
nawiązania rozmów
17:52
and at least share some things in common.
448
1057000
2000
i będziemy mieć coś wspólnego.
17:54
Are we foolish to be optimistic
449
1059000
2000
Czy to naiwny optymizm,
17:56
about the possibility of a world
450
1061000
2000
gdy wierzy się w świat,
17:58
where, instead of religion being the great rallying cry
451
1063000
3000
gdzie religia,
18:01
of divide and war,
452
1066000
2000
zamiast dzielić i wywoływać wojny,
18:03
that there could be bridging?
453
1068000
2000
łączyłaby?
18:05
AB: No, we need to be polite about differences.
454
1070000
3000
AB: Nie, musimy być wyrozumiali wobec różnic.
18:08
Politeness is a much-overlooked virtue.
455
1073000
2000
Wyrozumiałość jest bardzo pomijaną wartością.
18:10
It's seen as hypocrisy.
456
1075000
2000
Uważana jest za hipokryzję.
18:12
But we need to get to a stage when you're an atheist
457
1077000
2000
Ale musimy osiągnąć stan, gdy ateista
18:14
and someone says, "Well you know, I did pray the other day,"
458
1079000
3000
z wyrozumiałością zignoruje
18:17
you politely ignore it.
459
1082000
2000
słowa „Wiesz, modliłem się wczoraj”.
18:19
You move on.
460
1084000
2000
Pójdzie naprzód.
18:21
Because you've agreed on 90 percent of things,
461
1086000
3000
Te dwie osoby zgadzają się w 90%,
18:24
because you have a shared view on so many things,
462
1089000
2000
w wielu kwestiach mają wspólne zdanie,
18:26
and you politely differ.
463
1091000
2000
a do różnic mogą podejść wyrozumiale.
18:28
And I think that's what the religious wars of late have ignored.
464
1093000
4000
Ostatnie wojny religijne złamały tę zasadę.
18:32
They've ignored the possibility of harmonious disagreement.
465
1097000
3000
Odwróciły się od możliwości równości mimo różnic.
18:36
CA: And finally, does this new thing that you're proposing
466
1101000
2000
CA: Czy do tego, co proponujesz,
18:38
that's not a religion but something else,
467
1103000
2000
do tego, co nie jest religią,
18:40
does it need a leader,
468
1105000
2000
potrzeba lidera
18:42
and are you volunteering to be the pope?
469
1107000
2000
i czy zgłaszasz się na papieża?
18:44
(Laughter)
470
1109000
2000
(Śmiech)
18:46
AB: Well, one thing that we're all very suspicious of
471
1111000
2000
AB: Pojedynczy liderzy
18:48
is individual leaders.
472
1113000
2000
zawsze wydają nam się podejrzani.
18:50
It doesn't need it.
473
1115000
2000
Nie potrzebny jest lider.
18:52
What I've tried to lay out is a framework
474
1117000
2000
Chciałem przedstawić zarys
18:54
and I'm hoping that people can just fill it in.
475
1119000
3000
i mam nadzieję, że ludzie go uzupełnią.
18:57
I've sketched a sort of broad framework.
476
1122000
2000
i mam nadzieję, że ludzie go uzupełnią.
18:59
But wherever you are, as I say, if you're in the travel industry, do that travel bit.
477
1124000
3000
Jeśli jesteście w przemyśle turystycznym, stosujcie element turystyczny.
19:02
If you're in the communal industry, look at religion and do the communal bit.
478
1127000
3000
Jak działacie społecznie, spójrzcie na religię z tej perspektywy.
19:05
So it's a wiki project.
479
1130000
2000
To projekt typu wiki.
19:07
(Laughter)
480
1132000
2000
(Śmiech)
19:09
CA: Alain, thank you for sparking many conversations later.
481
1134000
3000
CA: Alain, dziękuję za rozmowę.
19:12
(Applause)
482
1137000
3000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Alain de Botton - PhilosopherThrough his witty and literate books -- and his new School of Life -- Alain de Botton helps others find fulfillment in the everyday.
Why you should listen
It started in 1997, when Alain de Botton turned away from writing novels and instead wrote a touching extended essay titled How Proust Can Change Your Life, which became an unlikely blockbuster in the "self-help"category. His subsequent books take on some of the fundamental worries of modern life (am I happy? where exactly do I stand?), informed by his deep reading in philosophy and by a novelist's eye for small, perfect moments. His newest book is The Pleasures and Sorrows of Work.
In 2008, de Botton helped start the School of Life in London, a social enterprise determined to make learning and therapy relevant in today's uptight culture. His goal is (through any of his mediums) to help clients learn "how to live wisely and well."
Alain de Botton | Speaker | TED.com