TED2015
Clint Smith: How to raise a black son in America
Clint Smith: Jak wychować czarnego syna w Ameryce
Filmed:
Readability: 3.7
2,208,793 views
Jako dzieci, wszyscy dostawaliśmy od rodziców i nauczycieli rady, które wydawały się dziwne, a czasami nawet niejasne. Clint Smith zrozumiał to wszystko pewnej nocy podczas zabawy z pistoletami na wodę na ciemnym parkingu ze swoimi przyjaciółmi. W ujmującym wystąpieniu poeta przedstawia wściekłą i wypełnioną strachem reakcję swojego ojca.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Growing up, I didn't always understand
0
890
2300
Kiedy dorastałem, nie zawsze rozumiałem,
00:15
why my parents made me
follow the rules that they did.
follow the rules that they did.
1
3190
2695
czemu rodzice każą mi
przestrzegać różnych zasad.
przestrzegać różnych zasad.
00:17
Like, why did I really
have to mow the lawn?
have to mow the lawn?
2
5885
2790
Po co, tak naprawdę, muszę kosić trawnik?
00:20
Why was homework really that important?
3
8675
2668
Dlaczego praca domowa jest taka ważna?
00:23
Why couldn't I put jelly beans
in my oatmeal?
in my oatmeal?
4
11343
3924
Dlaczego nie mogę
dodawać żelków do owsianki?
dodawać żelków do owsianki?
00:27
My childhood was abound
with questions like this.
with questions like this.
5
15267
2856
Moje dzieciństwo
obfitowało w takie pytania.
obfitowało w takie pytania.
00:30
Normal things about being a kid
and realizing that sometimes,
and realizing that sometimes,
6
18123
4273
Kiedy jesteś dzieckiem, to normalne,
że czasem zdajesz sobie sprawę,
że czasem zdajesz sobie sprawę,
00:34
it was best to listen to my parents
even when I didn't exactly understand why.
even when I didn't exactly understand why.
7
22396
4083
że lepiej słuchać rodziców,
nawet jeśli nie do końca wiesz, po co.
nawet jeśli nie do końca wiesz, po co.
00:38
And it's not that they didn't want
me to think critically.
me to think critically.
8
26479
3016
Nie chodzi o to,
że nie chcą, bym myślał krytycznie.
że nie chcą, bym myślał krytycznie.
00:41
Their parenting always sought
to reconcile the tension
to reconcile the tension
9
29495
2601
Próbują załagodzić napięcie
00:44
between having my siblings and I
understand the realities of the world,
understand the realities of the world,
10
32096
3451
wynikające z pokazywania rzeczywistości.
00:47
while ensuring that we never accepted
the status quo as inevitable.
the status quo as inevitable.
11
35547
4107
Równocześnie zapewniając,
że nie traktujemy statusu quo
jako nieuniknionego.
jako nieuniknionego.
00:51
I came to realize that this,
in and of itself,
in and of itself,
12
39654
3308
Zdałem sobie sprawę, że to samo w sobie
00:54
was a very purposeful form of education.
13
42964
2366
było bardzo celowym sposobem edukacji.
00:58
One of my favorite educators,
Brazilian author and scholar Paulo Freire,
Brazilian author and scholar Paulo Freire,
14
46050
4120
Jeden z moich ulubionych wychowawców,
brazylijski autor i uczony Paulo Freire,
brazylijski autor i uczony Paulo Freire,
01:02
speaks quite explicitly
about the need for education
about the need for education
15
50170
3099
mówi dość wyraźnie
o potrzebie używania kształcenia
o potrzebie używania kształcenia
01:05
to be used as a tool for critical
awakening and shared humanity.
awakening and shared humanity.
16
53269
3848
jako narzędzia krytycznego myślenia,
pokazującego wspólnotę ludzkości.
pokazującego wspólnotę ludzkości.
01:09
In his most famous book,
"Pedagogy of the Oppressed,"
"Pedagogy of the Oppressed,"
17
57857
2785
W jego najbardziej znanej książce
"Pedagogika uciśnionych"
"Pedagogika uciśnionych"
01:12
he states, "No one can be
authentically human
authentically human
18
60642
4514
twierdzi: "Nikt nie może być
prawdziwym człowiekiem,
prawdziwym człowiekiem,
01:17
while he prevents others from being so."
19
65156
2231
jeśli uniemożliwia to innym".
01:20
I've been thinking a lot about this
lately, this idea of humanity,
lately, this idea of humanity,
20
68167
3820
Myślałem ostatnio sporo
o tej idei ludzkości,
o tej idei ludzkości,
01:23
and specifically, who in this world
is afforded the privilege
is afforded the privilege
21
71987
3277
a konkretnie o tym,
kto w naszym świecie ma przywilej
kto w naszym świecie ma przywilej
01:27
of being perceived as fully human.
22
75264
3016
bycia postrzeganym jako w pełni człowiek.
01:30
Over the course of
the past several months,
the past several months,
23
78280
2330
W ciągu ostatnich miesięcy
cały świat patrzył,
cały świat patrzył,
jak niewinni czarni mężczyźni i kobiety
01:32
the world has watched
as unarmed black men, and women,
as unarmed black men, and women,
24
80610
3208
giną z rąk policji i straży obywatelskiej.
01:35
have had their lives taken
at the hands of police and vigilante.
at the hands of police and vigilante.
25
83818
3937
01:39
These events and all that
has transpired after them
has transpired after them
26
87755
2893
Te wydarzenia i wszystko,
co się po nich stało,
co się po nich stało,
01:42
have brought me back to my own childhood
27
90648
2108
przypomniały mi moje dzieciństwo,
01:44
and the decisions that my parents made
about raising a black boy in America
about raising a black boy in America
28
92756
4344
decyzje rodziców dotyczące
wychowania czarnego chłopca w USA,
wychowania czarnego chłopca w USA,
01:49
that growing up, I didn't always
understand in the way that I do now.
understand in the way that I do now.
29
97100
4107
których wtedy nie rozumiałem
w ten sam sposób, co dzisiaj.
w ten sam sposób, co dzisiaj.
01:53
I think of how hard it must have been,
how profoundly unfair it must have felt
how profoundly unfair it must have felt
30
101977
4235
Zastanawiam się, jak trudne to było,
jak głęboko czuli niesprawiedliwość
jak głęboko czuli niesprawiedliwość
01:58
for them to feel like they had
to strip away parts of my childhood
to strip away parts of my childhood
31
106212
4185
pozbawiania mnie części dzieciństwa,
02:02
just so that I could come home at night.
32
110409
2801
takich jak późne powroty do domu.
02:05
For example, I think of how one night,
33
113210
2101
Myślę na przykład o pewnej nocy.
02:07
when I was around 12 years old, on an
overnight field trip to another city,
overnight field trip to another city,
34
115311
3902
Kiedy miałem około 12 lat, wybraliśmy się
na nocną wycieczkę do innego miasta.
na nocną wycieczkę do innego miasta.
02:11
my friends and I bought Super Soakers
35
119213
2346
Kupiliśmy z przyjaciółmi pistolety na wodę
02:13
and turned the hotel parking lot
into our own water-filled battle zone.
into our own water-filled battle zone.
36
121559
4010
i zamieniliśmy parking hotelowy
w wypełnione wodą pole bitwy.
w wypełnione wodą pole bitwy.
02:18
We hid behind cars,
37
126102
1703
Chowaliśmy się za samochodami,
02:19
running through the darkness that
lay between the streetlights,
lay between the streetlights,
38
127805
3168
biegaliśmy w ciemności
pomiędzy lampami ulicznymi,
pomiędzy lampami ulicznymi,
02:22
boundless laughter ubiquitous
across the pavement.
across the pavement.
39
130973
3411
śmiejąc się do rozpuku
lataliśmy wzdłuż chodnika.
lataliśmy wzdłuż chodnika.
02:26
But within 10 minutes,
40
134384
2083
Nie minęło 10 minut,
02:28
my father came outside,
grabbed me by my forearm
grabbed me by my forearm
41
136467
3013
a ojciec wyszedł, złapał mnie za ramię
02:31
and led me into our room
with an unfamiliar grip.
with an unfamiliar grip.
42
139480
3025
i zaprowadził do pokoju,
trzymając w nieprzyjemnym ucisku.
trzymając w nieprzyjemnym ucisku.
02:34
Before I could say anything,
43
142505
1864
Zanim zdążyłem cokolwiek powiedzieć,
02:36
tell him how foolish he had
made me look in front of my friends,
made me look in front of my friends,
44
144369
3358
wytłumaczyć mu, że przez niego
zbłaźniłem się przed kolegami,
zbłaźniłem się przed kolegami,
02:39
he derided me for being so naive.
45
147727
3115
wyśmiał mnie za naiwność.
02:42
Looked me in the eye,
fear consuming his face,
fear consuming his face,
46
150842
4543
Spojrzał mi w oczy,
na jego twarzy widać było strach.
na jego twarzy widać było strach.
02:47
and said, "Son, I'm sorry,
47
155385
2545
Powiedział: "Synu, przepraszam,
02:49
but you can't act the same
as your white friends.
as your white friends.
48
157930
3037
ale nie możesz bawić się tak samo,
jak biali koledzy.
jak biali koledzy.
02:52
You can't pretend to shoot guns.
49
160967
2235
Nie możesz udawać, że strzelasz.
02:55
You can't run around in the dark.
50
163202
1886
Nie możesz biegać w ciemności.
02:57
You can't hide behind anything
other than your own teeth."
other than your own teeth."
51
165088
3044
Nie możesz chować się
za czymkolwiek innym niż samym sobą".
za czymkolwiek innym niż samym sobą".
03:00
I know now how scared he must have been,
52
168132
3003
Teraz wiem, jak musiał być przestraszony,
03:03
how easily I could have fallen
into the empty of the night,
into the empty of the night,
53
171135
4013
jak łatwo mogłem zniknąć w ciemności nocy,
03:07
that some man would mistake this water
54
175148
2759
bo ktoś mógłby uznać tę wodę
03:09
for a good reason to wash
all of this away.
all of this away.
55
177907
2247
za dobry powód
do wyczyszczenia wszystkiego.
do wyczyszczenia wszystkiego.
03:13
These are the sorts of messages I've been
inundated with my entire life:
inundated with my entire life:
56
181134
3412
Jest to ten rodzaj komunikatu,
którym zalewano mnie całe życie:
którym zalewano mnie całe życie:
03:16
Always keep your hands where they
can see them, don't move too quickly,
can see them, don't move too quickly,
57
184546
3499
Zawsze trzymaj ręce na widoku,
nie ruszaj się zbyt szybko,
nie ruszaj się zbyt szybko,
03:20
take off your hood when the sun goes down.
58
188045
2071
zdejmuj kaptur po zachodzie słońca.
03:22
My parents raised me and my siblings
in an armor of advice,
in an armor of advice,
59
190116
3107
Moi rodzice wychowywali
mnie i rodzeństwo w pancerzu rad.
mnie i rodzeństwo w pancerzu rad.
03:25
an ocean of alarm bells so someone
wouldn't steal the breath from our lungs,
wouldn't steal the breath from our lungs,
60
193223
3631
Użyli wielu dzwonków alarmowych,
aby nikt nie ukradł nam powietrza z płuc,
aby nikt nie ukradł nam powietrza z płuc,
03:28
so that they wouldn't make
a memory of this skin.
a memory of this skin.
61
196854
2312
nie przywiązywał uwagi do skóry.
03:31
So that we could be kids,
not casket or concrete.
not casket or concrete.
62
199166
2508
Żebyśmy mogli być dziećmi,
nie trumną lub betonem.
nie trumną lub betonem.
03:33
And it's not because they thought it
would make us better than anyone else
would make us better than anyone else
63
201674
3480
Nie myśleli, że dzięki temu
będziemy lepsi od innych,
będziemy lepsi od innych,
03:37
it's simply because they wanted
to keep us alive.
to keep us alive.
64
205154
2518
chcieli po prostu utrzymać nas przy życiu.
03:39
All of my black friends were raised
with the same message,
with the same message,
65
207672
2730
Moim czarnym kolegom
przekazywano tę samą wiadomość
przekazywano tę samą wiadomość
03:42
the talk, given to us
when we became old enough
when we became old enough
66
210402
2277
odkąd byliśmy na tyle duzi,
03:44
to be mistaken for a nail ready
to be hammered to the ground,
to be hammered to the ground,
67
212679
2945
że ktoś mógłby wziąć nas za gwóźdź
gotowy do wbicia w ziemię,
gotowy do wbicia w ziemię,
03:47
when people made our melanin
synonymous with something to be feared.
synonymous with something to be feared.
68
215624
4494
gdy barwa naszej skóry
zaczęła budzić obawy.
zaczęła budzić obawy.
03:52
But what does it do to a child
69
220118
2473
Ale co z dzieckiem robi
03:54
to grow up knowing that you
cannot simply be a child?
cannot simply be a child?
70
222591
3450
dorastanie ze świadomością,
że nie może po prostu być dzieckiem?
że nie może po prostu być dzieckiem?
03:58
That the whims of adolescence
are too dangerous for your breath,
are too dangerous for your breath,
71
226041
3149
Że kaprysy dojrzewania
są zbyt niebezpieczne dla jego tchu,
są zbyt niebezpieczne dla jego tchu,
04:01
that you cannot simply be curious,
72
229190
1664
nie może po prostu być ciekawskie,
04:02
that you are not afforded the luxury
of making a mistake,
of making a mistake,
73
230854
2694
nie może pozwolić sobie
na popełnienie błędu,
na popełnienie błędu,
04:05
that someone's implicit bias
74
233548
1768
a czyjeś ukryte uprzedzenia
04:07
might be the reason you don't
wake up in the morning.
wake up in the morning.
75
235316
2510
mogą być powodem tego,
że rano się nie obudzi.
że rano się nie obudzi.
04:10
But this cannot be what defines us.
76
238156
1715
To nie może nas definiować.
04:11
Because we have parents
who raised us to understand
who raised us to understand
77
239871
2591
Mamy rodziców,
którzy wychowują i tłumaczą nam,
którzy wychowują i tłumaczą nam,
04:14
that our bodies weren't meant
for the backside of a bullet,
for the backside of a bullet,
78
242462
2776
że nasze ciała nie są
przeznaczone dla pocisków,
przeznaczone dla pocisków,
04:17
but for flying kites and jumping rope,
and laughing until our stomachs burst.
and laughing until our stomachs burst.
79
245238
3634
ale dla latawców, skakanek
i śmiania się do rozpuku.
i śmiania się do rozpuku.
04:20
We had teachers who taught us
how to raise our hands in class,
how to raise our hands in class,
80
248872
2984
Mieliśmy nauczycieli, którzy uczyli
podnosić ręce na lekcji
podnosić ręce na lekcji
04:23
and not just to signal surrender,
81
251856
1568
nie tylko z powodu kapitulacji,
04:25
and that the only thing we should give up
82
253424
1966
powinniśmy zaś odrzucić
wyłącznie stwierdzenie,
wyłącznie stwierdzenie,
04:27
is the idea that we
aren't worthy of this world.
aren't worthy of this world.
83
255390
2373
że nie jesteśmy warci tego świata.
04:29
So when we say that black lives matter,
it's not because others don't,
it's not because others don't,
84
257763
3280
Życie czarnych ma znaczenie,
ale nie chodzi o to, że innych nie ma.
ale nie chodzi o to, że innych nie ma.
04:33
it's simply because we must affirm that we
are worthy of existing without fear,
are worthy of existing without fear,
85
261043
3708
Musimy potwierdzać,
że jesteśmy godni życia bez strachu,
że jesteśmy godni życia bez strachu,
04:36
when so many things tell us we are not.
86
264751
2126
bo wielu mówi nam coś innego...
04:38
I want to live in a world where my son
87
266877
1962
Chcę żyć w świecie, w którym mój syn
04:40
will not be presumed guilty
the moment he is born,
the moment he is born,
88
268839
2488
nie będzie obarczany winą
w momencie narodzin,
w momencie narodzin,
04:43
where a toy in his hand isn't mistaken
for anything other than a toy.
for anything other than a toy.
89
271327
3851
w którym zabawka w jego ręku
nie będzie mylona z czymś innym.
nie będzie mylona z czymś innym.
04:47
And I refuse to accept that we can't
build this world into something new,
build this world into something new,
90
275178
3435
Nie zgadzam się, że nie można
zmienić tego świata w coś nowego,
zmienić tego świata w coś nowego,
04:50
some place where a child's name
91
278613
1497
miejsca, gdzie imię dziecka
04:52
doesn't have to be written
on a t-shirt, or a tombstone,
on a t-shirt, or a tombstone,
92
280110
2747
nie musi być wypisane
na koszulce lub nagrobku,
na koszulce lub nagrobku,
04:54
where the value of someone's life
93
282857
1617
gdzie wartość czyjegoś życia
04:56
isn't determined by anything other
than the fact that they had lungs,
than the fact that they had lungs,
94
284474
3799
nie jest liczona inaczej,
niż faktem posiadania płuc,
niż faktem posiadania płuc,
05:00
a place where every single
one of us can breathe.
one of us can breathe.
95
288273
4218
narządu, którym każdy z nas może oddychać.
05:04
Thank you.
96
292491
954
Dziękuję.
05:05
(Applause)
97
293445
2458
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Clint Smith - Poet, educatorClint Smith's work blends art and activism.
Why you should listen
Clint Smith is a writer, teacher and doctoral candidate at Harvard University studying education, incarceration and inequality. Previously, he taught high school English in Prince George’s County, Maryland where, in 2013, he was named the Christine D. Sarbanes Teacher of the Year by the Maryland Humanities Council.
Clint is a 2014 National Poetry Slam champion, an Individual World Poetry Slam Finalist, and author of the poetry collection Counting Descent. He has received fellowships from the National Science Foundation, Cave Canem and the Callaloo Creative Writing Workshop. His writing has appeared in The New Yorker, The Guardian, Boston Review, American Poetry Review, Harvard Educational Review and elsewhere. He was born and raised in New Orleans, LA.
Clint Smith | Speaker | TED.com