TED2015
Clint Smith: How to raise a black son in America
Clint Smith: Nuôi dạy trẻ da đen ở Mỹ
Filmed:
Readability: 3.7
2,208,793 views
Khi còn là những đứa trẻ, chúng tôi nhận được từ cha mẹ và thầy cô những lời khuyên kì lạ, thậm chí khó hiểu. Điều này đã được khắc sâu trong tâm hồn cậu bé Clint Smith, vào một buổi tối chơi súng nước với những đứa trẻ da trắng tại một bãi đỗ xe âm u. Với tất cả sự chân thành, nhà thơ vẽ nên bức tranh về phản ứng mãnh liệt và đầy sợ hãi của cha mình.
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Growing up, I didn't always understand
0
890
2300
Thời niên thiếu,
tôi từng không hiểu nổi
tôi từng không hiểu nổi
00:15
why my parents made me
follow the rules that they did.
follow the rules that they did.
1
3190
2695
tại sao cha mẹ lại bắt tôi làm theo
những quy tắc của họ.
những quy tắc của họ.
00:17
Like, why did I really
have to mow the lawn?
have to mow the lawn?
2
5885
2790
Chẳng hạn như,
tại sao tôi lại phải cắt cỏ?
tại sao tôi lại phải cắt cỏ?
00:20
Why was homework really that important?
3
8675
2668
Tại sao bài tập về nhà
lại quan trọng đến vậy?
lại quan trọng đến vậy?
00:23
Why couldn't I put jelly beans
in my oatmeal?
in my oatmeal?
4
11343
3924
Tại sao tôi không được bỏ kẹo dẻo
vào bát cháo yến mạch?
vào bát cháo yến mạch?
00:27
My childhood was abound
with questions like this.
with questions like this.
5
15267
2856
Tôi lớn lên cùng với
những câu hỏi như vậy.
những câu hỏi như vậy.
00:30
Normal things about being a kid
and realizing that sometimes,
and realizing that sometimes,
6
18123
4273
Những điều bình thường khi là một đứa trẻ
và nhận ra rằng đôi khi,
và nhận ra rằng đôi khi,
00:34
it was best to listen to my parents
even when I didn't exactly understand why.
even when I didn't exactly understand why.
7
22396
4083
tốt nhất là nghe lời cha mẹ kể cả khi
không hiểu chính xác tại sao.
không hiểu chính xác tại sao.
00:38
And it's not that they didn't want
me to think critically.
me to think critically.
8
26479
3016
Không phải cha mẹ
không muốn tôi suy nghĩ chín chắn.
không muốn tôi suy nghĩ chín chắn.
00:41
Their parenting always sought
to reconcile the tension
to reconcile the tension
9
29495
2601
Họ luôn tìm cách xoa dịu
những căng thẳng
những căng thẳng
00:44
between having my siblings and I
understand the realities of the world,
understand the realities of the world,
10
32096
3451
giữa việc giúp anh chị em tôi thấu hiểu
sự thật về cuộc sống,
sự thật về cuộc sống,
00:47
while ensuring that we never accepted
the status quo as inevitable.
the status quo as inevitable.
11
35547
4107
và đảm bảo rằng chúng tôi không
bao giờ chịu đầu hàng nghịch cảnh.
bao giờ chịu đầu hàng nghịch cảnh.
00:51
I came to realize that this,
in and of itself,
in and of itself,
12
39654
3308
Tôi dần nhận ra đây là
sự giáo dục có chủ đích.
sự giáo dục có chủ đích.
00:54
was a very purposeful form of education.
13
42964
2366
Một trong những người thầy
yêu thích của tôi
yêu thích của tôi
00:58
One of my favorite educators,
Brazilian author and scholar Paulo Freire,
Brazilian author and scholar Paulo Freire,
14
46050
4120
Paulo Freire,
học nhà và tác giả người Brazil
học nhà và tác giả người Brazil
01:02
speaks quite explicitly
about the need for education
about the need for education
15
50170
3099
nói về sự cần thiết
trong việc sử dụng giáo dục
trong việc sử dụng giáo dục
01:05
to be used as a tool for critical
awakening and shared humanity.
awakening and shared humanity.
16
53269
3848
như một công cụ để đánh thức
và sẻ chia cho nhân loại.
và sẻ chia cho nhân loại.
Trong cuốn sách nổi tiếng nhất của mình
"Nền giáo dục của những kẻ bị áp bức",
"Nền giáo dục của những kẻ bị áp bức",
01:09
In his most famous book,
"Pedagogy of the Oppressed,"
"Pedagogy of the Oppressed,"
17
57857
2785
01:12
he states, "No one can be
authentically human
authentically human
18
60642
4514
ông viết, " Không ai có thể
trở thành một con người thực sự
trở thành một con người thực sự
01:17
while he prevents others from being so."
19
65156
2231
khi cản trở
những người khác làm vậy."
những người khác làm vậy."
01:20
I've been thinking a lot about this
lately, this idea of humanity,
lately, this idea of humanity,
20
68167
3820
Tôi đã suy nghĩ rất nhiều
về điều này, về quyền làm người
về điều này, về quyền làm người
01:23
and specifically, who in this world
is afforded the privilege
is afforded the privilege
21
71987
3277
cụ thể hơn, ai trong thế giới này
xứng đáng có được cơ hội
xứng đáng có được cơ hội
01:27
of being perceived as fully human.
22
75264
3016
trở thành một con người đúng nghĩa.
01:30
Over the course of
the past several months,
the past several months,
23
78280
2330
Vài tháng gần đây,
thế giới đã chứng kiến
thế giới đã chứng kiến
01:32
the world has watched
as unarmed black men, and women,
as unarmed black men, and women,
24
80610
3208
những người đàn ông,
phụ nữ da đen không có vũ khí
phụ nữ da đen không có vũ khí
01:35
have had their lives taken
at the hands of police and vigilante.
at the hands of police and vigilante.
25
83818
3937
bị cảnh sát và cảnh vệ
cướp đi mạng sống.
cướp đi mạng sống.
01:39
These events and all that
has transpired after them
has transpired after them
26
87755
2893
Những sự kiện này và hàng loạt
bí mật được phơi bày sau đấy
bí mật được phơi bày sau đấy
01:42
have brought me back to my own childhood
27
90648
2108
đã đưa tôi trở lại tuổi thơ của mình
01:44
and the decisions that my parents made
about raising a black boy in America
about raising a black boy in America
28
92756
4344
và cách cha mẹ nuôi dạy
một cậu bé da đen trên đất Mỹ.
một cậu bé da đen trên đất Mỹ.
01:49
that growing up, I didn't always
understand in the way that I do now.
understand in the way that I do now.
29
97100
4107
Tôi đã không hiểu gì về
cách nuôi dạy đó cho đến tận bây giờ.
cách nuôi dạy đó cho đến tận bây giờ.
01:53
I think of how hard it must have been,
how profoundly unfair it must have felt
how profoundly unfair it must have felt
30
101977
4235
Tôi hiểu rằng cha mẹ đã vất vả
và cảm thấy bất công tới nhường nào
và cảm thấy bất công tới nhường nào
01:58
for them to feel like they had
to strip away parts of my childhood
to strip away parts of my childhood
31
106212
4185
khi phải xoá bỏ phần nào
tuổi thơ của tôi
tuổi thơ của tôi
02:02
just so that I could come home at night.
32
110409
2801
chỉ để tôi có thể về nhà
vào mỗi tối.
vào mỗi tối.
Ví dụ, vào một buổi tối
khi lên 12,
khi lên 12,
02:05
For example, I think of how one night,
33
113210
2101
02:07
when I was around 12 years old, on an
overnight field trip to another city,
overnight field trip to another city,
34
115311
3902
trong một lần đi tham quan qua đêm
ở thành phố khác,
ở thành phố khác,
tôi và bạn bè mua
những khẩu súng nước ngoại cỡ.
những khẩu súng nước ngoại cỡ.
02:11
my friends and I bought Super Soakers
35
119213
2346
02:13
and turned the hotel parking lot
into our own water-filled battle zone.
into our own water-filled battle zone.
36
121559
4010
và biến bãi đỗ xe của khách sạn
thành nơi diễn ra trận chiến nước.
thành nơi diễn ra trận chiến nước.
02:18
We hid behind cars,
37
126102
1703
Chúng tôi trốn sau những chiếc xe,
02:19
running through the darkness that
lay between the streetlights,
lay between the streetlights,
38
127805
3168
chạy qua những chỗ tối
giữa các cột đèn,
giữa các cột đèn,
02:22
boundless laughter ubiquitous
across the pavement.
across the pavement.
39
130973
3411
cả một góc đường
ngập tràn tiếng cười.
ngập tràn tiếng cười.
02:26
But within 10 minutes,
40
134384
2083
Nhưng mới được 10 phút,
02:28
my father came outside,
grabbed me by my forearm
grabbed me by my forearm
41
136467
3013
cha tôi từ đâu đi tới,
túm lấy cánh tay tôi
túm lấy cánh tay tôi
02:31
and led me into our room
with an unfamiliar grip.
with an unfamiliar grip.
42
139480
3025
và kéo tôi trở về phòng khách sạn.
02:34
Before I could say anything,
43
142505
1864
Trước khi tôi kịp nói gì,
02:36
tell him how foolish he had
made me look in front of my friends,
made me look in front of my friends,
44
144369
3358
rằng ông đã làm tôi bẽ mặt
như thế nào trước bạn bè,
như thế nào trước bạn bè,
02:39
he derided me for being so naive.
45
147727
3115
ông chế giễu tôi
vì đã quá ngây thơ.
vì đã quá ngây thơ.
02:42
Looked me in the eye,
fear consuming his face,
fear consuming his face,
46
150842
4543
Ông nhìn vào mắt tôi
với nỗi sợ hãi trên khuôn mặt,
với nỗi sợ hãi trên khuôn mặt,
02:47
and said, "Son, I'm sorry,
47
155385
2545
và nói, " Con trai, ta xin lỗi,
02:49
but you can't act the same
as your white friends.
as your white friends.
48
157930
3037
nhưng con không thể chơi đùa giống
như lũ bạn da trắng của con.
như lũ bạn da trắng của con.
02:52
You can't pretend to shoot guns.
49
160967
2235
Con không thể giả vờ bắn súng,
02:55
You can't run around in the dark.
50
163202
1886
Con không thể chạy vào những chỗ tối.
02:57
You can't hide behind anything
other than your own teeth."
other than your own teeth."
51
165088
3044
Con không thể trốn sau bất cứ cái gì.
03:00
I know now how scared he must have been,
52
168132
3003
Tôi hiểu ông đã sợ hãi đến
nhường nào.
nhường nào.
03:03
how easily I could have fallen
into the empty of the night,
into the empty of the night,
53
171135
4013
Tôi có thể dễ dàng
rơi vào màn đêm sâu thẳm
rơi vào màn đêm sâu thẳm
03:07
that some man would mistake this water
54
175148
2759
và ai đó sẽ lầm tưởng rằng
số nước này
số nước này
03:09
for a good reason to wash
all of this away.
all of this away.
55
177907
2247
không phải được dùng
với mục đích gột rửa tốt đẹp.
với mục đích gột rửa tốt đẹp.
03:13
These are the sorts of messages I've been
inundated with my entire life:
inundated with my entire life:
56
181134
3412
Đó là những thông điệp mà
tôi đã thấm nhuần suốt cuộc đời.
tôi đã thấm nhuần suốt cuộc đời.
03:16
Always keep your hands where they
can see them, don't move too quickly,
can see them, don't move too quickly,
57
184546
3499
Luôn để tay nơi người ta có thể thấy,
không di chuyển quá nhanh,
không di chuyển quá nhanh,
03:20
take off your hood when the sun goes down.
58
188045
2071
bỏ mũ trùm đầu
khi màn đêm buông xuống.
khi màn đêm buông xuống.
03:22
My parents raised me and my siblings
in an armor of advice,
in an armor of advice,
59
190116
3107
Cha mẹ đã nuôi dạy anh em tôi
trong vỏ bọc lời khuyên,
trong vỏ bọc lời khuyên,
hàng loạt hồi chuông cảnh báo
để không để ai
để không để ai
03:25
an ocean of alarm bells so someone
wouldn't steal the breath from our lungs,
wouldn't steal the breath from our lungs,
60
193223
3631
tước đi mạng sống của chúng tôi.
03:28
so that they wouldn't make
a memory of this skin.
a memory of this skin.
61
196854
2312
để họ không có kí ức gì
về màu da này.
về màu da này.
03:31
So that we could be kids,
not casket or concrete.
not casket or concrete.
62
199166
2508
Để chúng tôi vẫn không phải
nằm dưới lớp đất kia.
nằm dưới lớp đất kia.
03:33
And it's not because they thought it
would make us better than anyone else
would make us better than anyone else
63
201674
3480
Họ làm vậy không phải để chúng tôi
tốt hơn những người khác
tốt hơn những người khác
03:37
it's simply because they wanted
to keep us alive.
to keep us alive.
64
205154
2518
mà chỉ đơn giản là muốn
chúng tôi được sống bình yên.
chúng tôi được sống bình yên.
03:39
All of my black friends were raised
with the same message,
with the same message,
65
207672
2730
Tất cả những người bạn da đen của tôi
đều được nuôi dạy như vậy.
đều được nuôi dạy như vậy.
03:42
the talk, given to us
when we became old enough
when we became old enough
66
210402
2277
Người ta nói với chúng tôi
khi đủ lớn
khi đủ lớn
03:44
to be mistaken for a nail ready
to be hammered to the ground,
to be hammered to the ground,
67
212679
2945
rằng hãy cố sống an phận,
03:47
when people made our melanin
synonymous with something to be feared.
synonymous with something to be feared.
68
215624
4494
khi mà màu da của chúng tôi
được xem như thứ gì đó đáng sợ.
được xem như thứ gì đó đáng sợ.
03:52
But what does it do to a child
69
220118
2473
Nhưng những điều này có nghĩa gì
với một đứa trẻ
với một đứa trẻ
03:54
to grow up knowing that you
cannot simply be a child?
cannot simply be a child?
70
222591
3450
lớn lên và nhận ra mình không thể
là một đứa trẻ bình thường?
là một đứa trẻ bình thường?
03:58
That the whims of adolescence
are too dangerous for your breath,
are too dangerous for your breath,
71
226041
3149
Những ý tưởng của tuổi dậy thì
trở nên quá nguy hiểm,
trở nên quá nguy hiểm,
04:01
that you cannot simply be curious,
72
229190
1664
nghĩa là bạn không thể tò mò,
04:02
that you are not afforded the luxury
of making a mistake,
of making a mistake,
73
230854
2694
mắc sai lầm là một điều xa xỉ,
04:05
that someone's implicit bias
74
233548
1768
thành kiến ngầm của ai đó
có thể là
có thể là
04:07
might be the reason you don't
wake up in the morning.
wake up in the morning.
75
235316
2510
lý do bạn không thể thức dậy
vào buổi sáng.
vào buổi sáng.
Nhưng điều này không phải thứ
làm nên chúng tôi.
làm nên chúng tôi.
04:10
But this cannot be what defines us.
76
238156
1715
04:11
Because we have parents
who raised us to understand
who raised us to understand
77
239871
2591
Bởi vì, chúng tôi được cha mẹ
nuôi dưỡng để hiểu rằng
nuôi dưỡng để hiểu rằng
04:14
that our bodies weren't meant
for the backside of a bullet,
for the backside of a bullet,
78
242462
2776
mình sinh ra không phải
để bắn giết,
để bắn giết,
04:17
but for flying kites and jumping rope,
and laughing until our stomachs burst.
and laughing until our stomachs burst.
79
245238
3634
mà là để chơi diều, nhảy dây,
và cười cho đến khi vỡ bụng.
và cười cho đến khi vỡ bụng.
04:20
We had teachers who taught us
how to raise our hands in class,
how to raise our hands in class,
80
248872
2984
Chúng tôi có thầy giáo,
người dạy chúng tôi giơ tay,
người dạy chúng tôi giơ tay,
04:23
and not just to signal surrender,
81
251856
1568
không phải chỉ để xin hàng,
04:25
and that the only thing we should give up
82
253424
1966
và điều duy nhất
chúng tôi nên từ bỏ
chúng tôi nên từ bỏ
là thành kiến rằng chúng tôi
không đáng sống trên đời.
không đáng sống trên đời.
04:27
is the idea that we
aren't worthy of this world.
aren't worthy of this world.
83
255390
2373
04:29
So when we say that black lives matter,
it's not because others don't,
it's not because others don't,
84
257763
3280
Do đó, khi đòi quyền lợi
cho người da đen,
cho người da đen,
không có nghĩa là
chúng tôi phớt lờ những thứ khác
chúng tôi phớt lờ những thứ khác
04:33
it's simply because we must affirm that we
are worthy of existing without fear,
are worthy of existing without fear,
85
261043
3708
mà đơn giản để khẳng định
chúng tôi đáng được sống, không sợ hãi,
chúng tôi đáng được sống, không sợ hãi,
04:36
when so many things tell us we are not.
86
264751
2126
trước nhiều sự chối bỏ.
04:38
I want to live in a world where my son
87
266877
1962
Tôi muốn sống trong một thế giới
nơi con trai tôi
nơi con trai tôi
04:40
will not be presumed guilty
the moment he is born,
the moment he is born,
88
268839
2488
sẽ không bị buộc tội
kể từ lúc được sinh ra,
kể từ lúc được sinh ra,
04:43
where a toy in his hand isn't mistaken
for anything other than a toy.
for anything other than a toy.
89
271327
3851
nơi mà một món đồ chơi
không bị nhầm lẫn với thứ khác.
không bị nhầm lẫn với thứ khác.
04:47
And I refuse to accept that we can't
build this world into something new,
build this world into something new,
90
275178
3435
Và tôi không chấp nhận việc
ta không thể xây dựng thế giới này
ta không thể xây dựng thế giới này
thành thứ gì đó mới,
nơi mà tên những đứa trẻ
nơi mà tên những đứa trẻ
04:50
some place where a child's name
91
278613
1497
04:52
doesn't have to be written
on a t-shirt, or a tombstone,
on a t-shirt, or a tombstone,
92
280110
2747
không bị viêt lên áo hay mộ bia
04:54
where the value of someone's life
93
282857
1617
nơi mà giá trị của một ai đó
04:56
isn't determined by anything other
than the fact that they had lungs,
than the fact that they had lungs,
94
284474
3799
không bị đánh giá bởi thứ gì khác
ngoài trái tim của họ,
ngoài trái tim của họ,
05:00
a place where every single
one of us can breathe.
one of us can breathe.
95
288273
4218
nơi mà tất cả chúng ta
có thể sống bình yên.
có thể sống bình yên.
05:04
Thank you.
96
292491
954
Xin cảm ơn.
05:05
(Applause)
97
293445
2458
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Clint Smith - Poet, educatorClint Smith's work blends art and activism.
Why you should listen
Clint Smith is a writer, teacher and doctoral candidate at Harvard University studying education, incarceration and inequality. Previously, he taught high school English in Prince George’s County, Maryland where, in 2013, he was named the Christine D. Sarbanes Teacher of the Year by the Maryland Humanities Council.
Clint is a 2014 National Poetry Slam champion, an Individual World Poetry Slam Finalist, and author of the poetry collection Counting Descent. He has received fellowships from the National Science Foundation, Cave Canem and the Callaloo Creative Writing Workshop. His writing has appeared in The New Yorker, The Guardian, Boston Review, American Poetry Review, Harvard Educational Review and elsewhere. He was born and raised in New Orleans, LA.
Clint Smith | Speaker | TED.com