TED2015
David Eagleman: Can we create new senses for humans?
David Eagleman: İnsanlara yeni duyular ekleyebilir miyiz?
Filmed:
Readability: 4.1
2,933,070 views
İnsanlar olarak, bütün ışık dalgalarının on trilyonda birinden daha azını algılayabiliyoruz. Sinirbilimci David Eagleman, "Gerçeklik hissimiz biyolojimiz tarafından kısıtlanıyor." diyor. Bu durumu değiştirmek istiyor. Beyin işlevlerimizle ilgili araştırmaları, etrafımızdaki dünyadaki daha önceden görülemeyen bilgileri anlayabilmemiz için — duyu yeleği gibi — yeni arayüzler oluşturmasını sağladı.
David Eagleman - Neuroscientist
David Eagleman decodes the mysteries of the tangled web of neurons and electricity that make our minds tick -- and also make us human. Full bio
David Eagleman decodes the mysteries of the tangled web of neurons and electricity that make our minds tick -- and also make us human. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
We are built out of very small stuff,
0
973
4543
Bizler çok küçük şeylerden meydana geldik
00:17
and we are embedded in
a very large cosmos,
a very large cosmos,
1
5516
2515
ve büyük bir evrenin içine yerleştirildik.
00:20
and the fact is that we are not
very good at understanding reality
very good at understanding reality
2
8031
4551
Gerçek şu ki, bizler bu iki ölçekteki
00:24
at either of those scales,
3
12582
1579
gerçekliği de anlayamıyoruz;
00:26
and that's because our brains
4
14161
1602
çünkü beyinlerimiz henüz dünyayı
00:27
haven't evolved to understand
the world at that scale.
the world at that scale.
5
15763
4394
bu ölçekte anlayacak kadar gelişmedi.
00:32
Instead, we're trapped on this
very thin slice of perception
very thin slice of perception
6
20157
4220
Bunun yerine, bizler tam ortada duran
00:36
right in the middle.
7
24377
1766
bu çok dar algı dilimine hapsedildik.
00:38
But it gets strange, because even at
that slice of reality that we call home,
that slice of reality that we call home,
8
26723
4468
Daha da tuhafı, ev dediğimiz
gerçeklik diliminde bile
gerçeklik diliminde bile
00:43
we're not seeing most
of the action that's going on.
of the action that's going on.
9
31191
2985
gerçekleşen pek çok olayı göremiyoruz.
00:46
So take the colors of our world.
10
34176
3390
Dünyamızdaki renkleri ele alalım.
00:49
This is light waves, electromagnetic
radiation that bounces off objects
radiation that bounces off objects
11
37566
4713
Bunlar, nesnelerden seken ve gözlerimizin
arkasındaki özel alıcılara çarpan
arkasındaki özel alıcılara çarpan
00:54
and it hits specialized receptors
in the back of our eyes.
in the back of our eyes.
12
42279
3437
ışık dalgaları, elektromanyetik ışınımlar.
00:57
But we're not seeing
all the waves out there.
all the waves out there.
13
45716
3645
Ancak biz buradaki
bütün dalgaları göremiyoruz.
bütün dalgaları göremiyoruz.
01:01
In fact, what we see
14
49361
1695
Aslında gördüğümüz,
01:03
is less than a 10 trillionth
of what's out there.
of what's out there.
15
51056
4063
burada bulunanın
10 trilyonda birinden daha azı.
10 trilyonda birinden daha azı.
01:07
So you have radio waves and microwaves
16
55119
3367
Şu an radyo dalgaları, mikrodalgalar,
01:10
and X-rays and gamma rays
passing through your body right now
passing through your body right now
17
58486
3297
X-ray ışınları ve gama ışınları
vücudunuzdan geçiyor
vücudunuzdan geçiyor
01:13
and you're completely unaware of it,
18
61783
2949
ve sizin bundan hiç haberiniz olmuyor;
01:16
because you don't come with
the proper biological receptors
the proper biological receptors
19
64732
3181
çünkü bunları görmek için gereken
biyolojik alıcılarla doğmadınız.
biyolojik alıcılarla doğmadınız.
01:19
for picking it up.
20
67913
1208
01:21
There are thousands
of cell phone conversations
of cell phone conversations
21
69631
2567
Şu an vücudunuzdan geçen
01:24
passing through you right now,
22
72198
1556
binlerce telefon konuşması var
01:25
and you're utterly blind to it.
23
73754
2301
ve siz hiçbirini fark etmiyorsunuz.
01:28
Now, it's not that these things
are inherently unseeable.
are inherently unseeable.
24
76055
3898
Dediklerim doğası gereği
görünmez olan şeyler değiller.
görünmez olan şeyler değiller.
01:31
Snakes include some infrared
in their reality,
in their reality,
25
79953
4899
Yılanlar çevrelerini algılamak için
bazı kızılötesi ışınlara sahiptir,
bazı kızılötesi ışınlara sahiptir,
01:36
and honeybees include ultraviolet
in their view of the world,
in their view of the world,
26
84852
3878
arılar dünyayı
morötesi ışınlarla görür
morötesi ışınlarla görür
01:40
and of course we build machines
in the dashboards of our cars
in the dashboards of our cars
27
88730
2925
ve bizler araba göstergesinde
radyo frekansı aralığındaki
radyo frekansı aralığındaki
01:43
to pick up on signals
in the radio frequency range,
in the radio frequency range,
28
91655
3228
sinyalleri algılayan
makineler yapıyoruz.
makineler yapıyoruz.
01:46
and we built machines in hospitals
to pick up on the X-ray range.
to pick up on the X-ray range.
29
94883
3692
Hastanelerde X-ray ışınlarını
algılayan araçlar yapıyoruz.
algılayan araçlar yapıyoruz.
01:50
But you can't sense
any of those by yourself,
any of those by yourself,
30
98575
3390
Fakat bunların hiçbirisini
kendiniz hissedemezsiniz,
kendiniz hissedemezsiniz,
01:53
at least not yet,
31
101965
1509
en azından henüz değil,
01:55
because you don't come equipped
with the proper sensors.
with the proper sensors.
32
103474
3947
çünkü uygun algılayıcılarla
donatılı değilsiniz.
donatılı değilsiniz.
01:59
Now, what this means is that
our experience of reality
our experience of reality
33
107421
4481
Bu demek oluyor ki, gerçeklik deneyimimiz
02:03
is constrained by our biology,
34
111902
3460
biyolojik yapımızla kısıtlanmış durumda.
02:07
and that goes against
the common sense notion
the common sense notion
35
115362
2554
Söylediklerim;
gözlerimizin, kulaklarımızın,
gözlerimizin, kulaklarımızın,
02:09
that our eyes and our ears
and our fingertips
and our fingertips
36
117916
2263
parmak uçlarımızın değişmez gerçekliği
02:12
are just picking up
the objective reality that's out there.
the objective reality that's out there.
37
120179
4215
algıladığını savunan düşünceye aykırıdır.
02:16
Instead, our brains are sampling
just a little bit of the world.
just a little bit of the world.
38
124394
5619
Bunun yerine, beyinlerimiz dünyanın
yalnızca küçük bir kısmını örnekliyor.
yalnızca küçük bir kısmını örnekliyor.
02:22
Now, across the animal kingdom,
39
130013
2067
Hayvanlar aleminde,
02:24
different animals pick up
on different parts of reality.
on different parts of reality.
40
132080
3320
farklı hayvanlar, gerçekliğin
farklı noktalarını algılar.
farklı noktalarını algılar.
02:27
So in the blind
and deaf world of the tick,
and deaf world of the tick,
41
135400
2949
Kenenin kör ve sağır dünyasında,
02:30
the important signals
are temperature and butyric acid;
are temperature and butyric acid;
42
138349
4481
önemli uyarıcılar, ısı ve bütirik asittir;
02:34
in the world of the black ghost knifefish,
43
142830
2926
kara hayalet balığının dünyasında,
02:37
its sensory world is lavishly colored
by electrical fields;
by electrical fields;
44
145756
4899
algı dünyası elektriksel alanlarla
dolu dolu boyanmıştır
dolu dolu boyanmıştır
02:42
and for the echolocating bat,
45
150655
2461
ve yankıyla yön bulan yarasa için,
02:45
its reality is constructed
out of air compression waves.
out of air compression waves.
46
153116
4040
gerçeklik, hava basınçlı
dalgalardan oluşur.
dalgalardan oluşur.
02:49
That's the slice of their ecosystem
that they can pick up on,
that they can pick up on,
47
157156
4365
Her birisinin, çevresini
algılayabileyeceği dilim bu kadardır
algılayabileyeceği dilim bu kadardır
02:53
and we have a word for this in science.
48
161521
1858
ve bilimde buna bir ad veriyoruz.
02:55
It's called the umwelt,
49
163403
1508
Verilen ad umwelt,
02:56
which is the German word
for the surrounding world.
for the surrounding world.
50
164911
3692
çevre sözcüğünü karşılayan
Almanca bir sözcük.
Almanca bir sözcük.
03:00
Now, presumably, every animal assumes
51
168603
2995
Muhtemelen, her hayvan
03:03
that its umwelt is the entire
objective reality out there,
objective reality out there,
52
171598
4389
umwelt'inin değişmez gerçeklik
olduğunu varsayar;
olduğunu varsayar;
03:07
because why would you ever stop to imagine
53
175987
2294
algılayabildiğimizin dışında
bir şeyin olduğunu
bir şeyin olduğunu
03:10
that there's something beyond
what we can sense.
what we can sense.
54
178281
2521
düşünmemize ne gerek var ki?
03:13
Instead, what we all do
is we accept reality
is we accept reality
55
181412
2714
Bunun yerine, hepimiz de
gerçekliği bize sunulan
gerçekliği bize sunulan
03:16
as it's presented to us.
56
184126
2646
neyse o olarak kabul ederiz.
03:19
Let's do a consciousness-raiser on this.
57
187222
2495
Farkındalık sağlayacak bir şey yapalım.
03:21
Imagine that you are a bloodhound dog.
58
189717
2656
Bir tazı olduğunuzu düşleyin.
03:24
Your whole world is about smelling.
59
192973
2205
Bütün dünyanız koku üzerine kurulu.
03:27
You've got a long snout that has
200 million scent receptors in it,
200 million scent receptors in it,
60
195178
4412
200 milyon koku alıcısı bulunan
uzun bir burnunuz var,
uzun bir burnunuz var,
03:31
and you have wet nostrils
that attract and trap scent molecules,
that attract and trap scent molecules,
61
199590
4504
koku moleküllerini çekip yakalayan
ıslak burun delikleriniz var
ıslak burun delikleriniz var
03:36
and your nostrils even have slits
so you can take big nosefuls of air.
so you can take big nosefuls of air.
62
204094
3994
ve hatta burun deliklerinizde, kocaman
nefesler alabilmek için yarıklarınız var.
nefesler alabilmek için yarıklarınız var.
03:40
Everything is about smell for you.
63
208088
3274
Sizin için her şey koku demek.
03:43
So one day, you stop in your tracks
with a revelation.
with a revelation.
64
211362
3901
Bir gün, iz peşindeyken
bir aydınlanmayla duruyorsunuz.
bir aydınlanmayla duruyorsunuz.
03:47
You look at your human owner
and you think,
and you think,
65
215263
3320
İnsan sahibinize bakıp
düşünüyorsunuz:
düşünüyorsunuz:
03:50
"What is it like to have the pitiful,
impoverished nose of a human?
impoverished nose of a human?
66
218583
4810
"Acınası ve kısıtlı bir insan burnuna
sahip olmak acaba nasıldır?
sahip olmak acaba nasıldır?
03:55
(Laughter)
67
223393
1690
(Gülüşmeler)
03:57
What is it like when you take
a feeble little noseful of air?
a feeble little noseful of air?
68
225083
3252
Cılız cılız solumak acaba nasıldır?
04:00
How can you not know that there's
a cat 100 yards away,
a cat 100 yards away,
69
228335
4049
100 metre ötede kedi olduğunu
nasıl olur da bilemezsin
nasıl olur da bilemezsin
04:04
or that your neighbor was on
this very spot six hours ago?"
this very spot six hours ago?"
70
232384
3334
ya da komşunun altı saat önce
tam burada olduğunu?"
tam burada olduğunu?"
04:07
(Laughter)
71
235718
2740
(Gülüşmeler)
04:10
So because we're humans,
72
238458
2299
İnsan olduğumuz için,
04:12
we've never experienced
that world of smell,
that world of smell,
73
240757
2647
bu türde bir koku dünyasında
hiç yaşamadık,
hiç yaşamadık,
04:15
so we don't miss it,
74
243404
2679
bu yüzden de yokluğunu hissetmiyoruz;
04:18
because we are firmly settled
into our umwelt.
into our umwelt.
75
246083
4031
çünkü kendi umwelt'imize
sıkı sıkıya bağlıyız.
sıkı sıkıya bağlıyız.
04:22
But the question is,
do we have to be stuck there?
do we have to be stuck there?
76
250114
3663
Ancak esas soru şu:
Burada sıkışıp kalmak zorunda mıyız?
Burada sıkışıp kalmak zorunda mıyız?
04:26
So as a neuroscientist, I'm interested
in the way that technology
in the way that technology
77
254317
4528
Bir sinirbilimci olarak, teknolojinin
04:30
might expand our umwelt,
78
258845
2623
umwelt'imizi genişletme yollarıyla
04:33
and how that's going to change
the experience of being human.
the experience of being human.
79
261468
3640
ve insan olma hissini nasıl
değiştireceğiyle ilgileniyorum.
değiştireceğiyle ilgileniyorum.
04:38
So we already know that we can marry
our technology to our biology,
our technology to our biology,
80
266228
3553
Teknolojiyle biyolojimizi
birleştirebileceğimizi zaten biliyoruz;
birleştirebileceğimizi zaten biliyoruz;
04:41
because there are hundreds of thousands
of people walking around
of people walking around
81
269781
3784
çünkü yapay duyma ve görme araçlarıyla
etrafta dolaşan yüzbinlerce insan var.
etrafta dolaşan yüzbinlerce insan var.
04:45
with artificial hearing
and artificial vision.
and artificial vision.
82
273565
3599
04:49
So the way this works is, you take
a microphone and you digitize the signal,
a microphone and you digitize the signal,
83
277164
4389
Çalışma şekli şöyle: Bir mikrofonu alıp
sinyali sayısallaştırıyorsunuz
sinyali sayısallaştırıyorsunuz
04:53
and you put an electrode strip
directly into the inner ear.
directly into the inner ear.
84
281553
3738
ve bir elektrot şeridini doğrudan
iç kulağa yerleştiriyorsunuz.
iç kulağa yerleştiriyorsunuz.
04:57
Or, with the retinal implant,
you take a camera
you take a camera
85
285291
2299
Ya da retina yerleştirmesinde,
bir kamerayı alıp
bir kamerayı alıp
04:59
and you digitize the signal,
and then you plug an electrode grid
and then you plug an electrode grid
86
287590
3274
sinyali sayısallaştırıyorsunuz
ve sonra bir elektrot ağını
ve sonra bir elektrot ağını
05:02
directly into the optic nerve.
87
290864
3018
doğrudan göz sinirine bağlıyorsunuz.
05:05
And as recently as 15 years ago,
88
293882
3924
15 yıl gibi yakın zamana kadar,
05:09
there were a lot of scientists who thought
these technologies wouldn't work.
these technologies wouldn't work.
89
297806
3738
bu teknolojilerin çalışmayacağını
söyleyen birçok bilim insanı vardı.
söyleyen birçok bilim insanı vardı.
05:13
Why? It's because these technologies
speak the language of Silicon Valley,
speak the language of Silicon Valley,
90
301544
5179
Neden? Çünkü bu teknolojiler
Silikon Vadisi'nin dilini konuşuyor
Silikon Vadisi'nin dilini konuşuyor
05:18
and it's not exactly the same dialect
as our natural biological sense organs.
as our natural biological sense organs.
91
306723
5572
ve doğal biyolojik duyu organlarıyla
aynı ağız olmuyor bu dil.
aynı ağız olmuyor bu dil.
05:24
But the fact is that it works;
92
312295
2415
Ancak gerçek şu ki, çalışıyor;
05:26
the brain figures out
how to use the signals just fine.
how to use the signals just fine.
93
314710
4589
beyin sinyalleri kullanmanın
bir yolunu buluyor.
bir yolunu buluyor.
05:31
Now, how do we understand that?
94
319719
1514
Peki bunu nasıl anlıyoruz?
05:33
Well, here's the big secret:
95
321763
1695
Büyük sırrı söylüyorum:
05:35
Your brain is not hearing
or seeing any of this.
or seeing any of this.
96
323458
5270
Beyniniz ne duyuyor, ne de görüyor.
05:40
Your brain is locked in a vault of silence
and darkness inside your skull.
and darkness inside your skull.
97
328728
6455
Beyniniz kafatasınızın içindeki
sessiz ve karanlık kasanın içinde kilitli.
sessiz ve karanlık kasanın içinde kilitli.
05:47
All it ever sees are
electrochemical signals
electrochemical signals
98
335183
3808
Görüp görebileceği şey,
elektrokimyasal sinyaller,
elektrokimyasal sinyaller,
05:50
that come in along different data cables,
99
338991
2549
farklı veri kablolarından gelen sinyaller
05:53
and this is all it has to work with,
and nothing more.
and nothing more.
100
341540
4452
ve tek işleyeceği şey bu, fazlası değil.
05:58
Now, amazingly,
101
346672
2252
Şaşırtıcı bir biçimde,
06:00
the brain is really good
at taking in these signals
at taking in these signals
102
348924
2763
beyin, bu sinyalleri alıp
06:03
and extracting patterns
and assigning meaning,
and assigning meaning,
103
351687
3551
desenleri yakalayarak
anlam vermede çok başarılı,
anlam vermede çok başarılı,
06:07
so that it takes this inner cosmos
and puts together a story
and puts together a story
104
355238
4054
bunu, iç evrenindekilerden
bir hikâye oluşturmak için yapıyor
bir hikâye oluşturmak için yapıyor
06:11
of this, your subjective world.
105
359292
4887
bu hikâye de sizin öznel dünyanız.
06:16
But here's the key point:
106
364179
1950
Ama asıl mesele şu:
06:18
Your brain doesn't know,
and it doesn't care,
and it doesn't care,
107
366129
3390
Beyniniz veriyi nereden aldığını bilmiyor
ve umrunda da değil.
ve umrunda da değil.
06:21
where it gets the data from.
108
369519
3042
Hangi bilgi gelirse gelsin,
bilgiyi nasıl işleyeceğini anlıyor.
bilgiyi nasıl işleyeceğini anlıyor.
06:24
Whatever information comes in,
it just figures out what to do with it.
it just figures out what to do with it.
109
372561
4853
06:29
And this is a very efficient
kind of machine.
kind of machine.
110
377414
2438
Beyin çok verimli türde bir makine.
06:31
It's essentially a general purpose
computing device,
computing device,
111
379852
4156
Özünde, çok amaçlı bir bilgi işleme aygıtı
06:36
and it just takes in everything
112
384008
2415
ve her şeyi içine alıyor
06:38
and figures out
what it's going to do with it,
what it's going to do with it,
113
386423
2600
ve aldıklarıyla ne yapacağını anlıyor
06:41
and that, I think, frees up Mother Nature
114
389023
3646
ve bence bu durum, Doğa Ana'ya
06:44
to tinker around with different
sorts of input channels.
sorts of input channels.
115
392669
4783
farklı türde girdi yollarını
kurcalama özgürlüğü sunuyor.
kurcalama özgürlüğü sunuyor.
06:49
So I call this the P.H.
model of evolution,
model of evolution,
116
397452
2832
Ben buna, evrimin P.K. modeli diyorum,
06:52
and I don't want to get
too technical here,
too technical here,
117
400284
2044
çok teknik konuşmak istemiyorum
06:54
but P.H. stands for Potato Head,
118
402328
3041
ama P.K. Patates Kafa demek
06:57
and I use this name to emphasize
that all these sensors
that all these sensors
119
405369
3831
ve bu adı şunu
vurgulamak için kullanıyorum:
vurgulamak için kullanıyorum:
07:01
that we know and love, like our eyes
and our ears and our fingertips,
and our ears and our fingertips,
120
409200
3251
Bildiğimiz ve sevdiğimiz bütün duyular;
gözlerimiz, kulaklarımız,
gözlerimiz, kulaklarımız,
07:04
these are merely peripheral
plug-and-play devices:
plug-and-play devices:
121
412451
4319
parmak uçlarımız, hepsi de yalnızca
çevresel tak-kullan türü aygıtlar:
çevresel tak-kullan türü aygıtlar:
07:08
You stick them in, and you're good to go.
122
416770
3274
Takıyorsunuz ve kullanmaya hazırlar.
07:12
The brain figures out what to do
with the data that comes in.
with the data that comes in.
123
420044
5109
Beyin bunlardan gelen veriyle
ne yapması gerektiğini çözüyor.
ne yapması gerektiğini çözüyor.
07:18
And when you look across
the animal kingdom,
the animal kingdom,
124
426243
2206
Hayvanlar alemine baktığınızda da,
07:20
you find lots of peripheral devices.
125
428449
2647
birçok çevresel aygıt buluyorsunuz.
07:23
So snakes have heat pits
with which to detect infrared,
with which to detect infrared,
126
431096
4110
Yılanların kızılötesini
algılamak için ısı çukurları var,
algılamak için ısı çukurları var,
07:27
and the ghost knifefish has
electroreceptors,
electroreceptors,
127
435206
3250
hayalet balıklarının elektrik alıcıları
07:30
and the star-nosed mole has this appendage
128
438456
2601
ve yıldız burunlu köstebeğin
07:33
with 22 fingers on it
129
441057
2647
22 parmaklı uzantısı var,
07:35
with which it feels around and constructs
a 3D model of the world,
a 3D model of the world,
130
443704
3669
bununla çevresini hissederek dünyanın
3B bir örneklemini oluşturuyor
3B bir örneklemini oluşturuyor
07:39
and many birds have magnetite
so they can orient
so they can orient
131
447373
3924
ve birçok kuşun manyetiti var,
bu sayede yönlerini
bu sayede yönlerini
07:43
to the magnetic field of the planet.
132
451297
2495
gezegenin manyetik
alanına göre buluyorlar.
alanına göre buluyorlar.
07:45
So what this means is that
nature doesn't have to continually
nature doesn't have to continually
133
453792
3872
Bütün bunlar şu anlama geliyor:
Doğanın sürekli olarak
Doğanın sürekli olarak
07:49
redesign the brain.
134
457664
2415
beyni yeniden tasarlaması gerekmiyor.
07:52
Instead, with the principles
of brain operation established,
of brain operation established,
135
460079
4481
Bunun yerine, beynin
belirlenen kurallarıyla,
belirlenen kurallarıyla,
07:56
all nature has to worry about
is designing new peripherals.
is designing new peripherals.
136
464560
4679
doğanın tek derdi,
yeni çevresel aygıtlar tasarlamak olmalı.
yeni çevresel aygıtlar tasarlamak olmalı.
08:01
Okay. So what this means is this:
137
469239
2925
Pekâlâ. Bu, şu demek:
08:04
The lesson that surfaces
138
472164
2020
Ortaya çıkan ders diyor ki
08:06
is that there's nothing
really special or fundamental
really special or fundamental
139
474184
3669
ele aldığımız biyolojiyle ilgili olarak
08:09
about the biology that we
come to the table with.
come to the table with.
140
477853
2995
aslında özel ya da temel hiçbir şey yok.
08:12
It's just what we have inherited
141
480848
2067
Bunlar, karmaşık evrim sürecinden
08:14
from a complex road of evolution.
142
482915
3227
bize miras kalan şeyler.
08:18
But it's not what we have to stick with,
143
486142
3529
Ama bunlara uymamız gerekmiyor,
08:21
and our best proof of principle of this
144
489671
2044
bunun en iyi kanıtı da
08:23
comes from what's called
sensory substitution.
sensory substitution.
145
491715
2600
duyu değiştirme denilen
kavramdan geliyor.
kavramdan geliyor.
08:26
And that refers to feeding
information into the brain
information into the brain
146
494315
3228
Duyu değiştirme, beyne bilgiyi
08:29
via unusual sensory channels,
147
497543
2786
alışılmadık duyu
yollarından sağlamak demek
yollarından sağlamak demek
08:32
and the brain just figures out
what to do with it.
what to do with it.
148
500329
2879
ve beyin bu bilgiyi
anlamanın bir yolunu buluyor.
anlamanın bir yolunu buluyor.
08:35
Now, that might sound speculative,
149
503208
2461
Dediklerim kuruntu gibi gelebilir;
08:37
but the first paper demonstrating this was
published in the journal Nature in 1969.
published in the journal Nature in 1969.
150
505669
4952
fakat bunu kanıtlayan ilk makale
Nature dergisinde 1969'da yayımlandı.
Nature dergisinde 1969'da yayımlandı.
08:43
So a scientist named Paul Bach-y-Rita
151
511985
2368
Paul Bach-y-Rita adlı bir biliminsanı
08:46
put blind people
in a modified dental chair,
in a modified dental chair,
152
514353
3228
kör insanları değiştirilmiş
bir diş hekimi koltuğuna oturtup
bir diş hekimi koltuğuna oturtup
08:49
and he set up a video feed,
153
517581
2345
bir video yayın düzeneği koyarak
08:51
and he put something
in front of the camera,
in front of the camera,
154
519926
2252
kameranın önüne bir nesne koydu
08:54
and then you would feel that
155
522178
2461
ve kameranın önündeki nesne,
08:56
poked into your back
with a grid of solenoids.
with a grid of solenoids.
156
524639
2926
bobin telleri sayesinde
sırta bastırılıyor gibi hissettirdi.
sırta bastırılıyor gibi hissettirdi.
08:59
So if you wiggle a coffee cup
in front of the camera,
in front of the camera,
157
527565
2484
Kamerada bir fincanı kımıldatırsanız
09:02
you're feeling that in your back,
158
530049
2345
sırtınızda hissediyorsunuz
09:04
and amazingly, blind people
got pretty good
got pretty good
159
532394
3088
ve şaşılacak biçimde, kör insanlar
kameranın önünde ne olduğunu
kameranın önünde ne olduğunu
09:07
at being able to determine
what was in front of the camera
what was in front of the camera
160
535482
3553
nesneyi yalnızca sırt boşluklarında
hissederek anlama noktasında
hissederek anlama noktasında
09:11
just by feeling it
in the small of their back.
in the small of their back.
161
539035
3785
oldukça başarılı oldular.
Bu deneyin birçok güncel
uygulanışları gün yüzüne çıktı.
uygulanışları gün yüzüne çıktı.
09:14
Now, there have been many
modern incarnations of this.
modern incarnations of this.
162
542820
3506
09:18
The sonic glasses take a video feed
right in front of you
right in front of you
163
546326
3274
Ses dalgası yayan gözlükler
önünüzdeki nesneyi videoya alıyor
önünüzdeki nesneyi videoya alıyor
09:21
and turn that into a sonic landscape,
164
549600
2855
ve bunu bir ses manzarasına dönüştürüyor,
09:24
so as things move around,
and get closer and farther,
and get closer and farther,
165
552455
2477
nesneler hareket ettikçe,
yakınlaşıp uzaklaştıkça
yakınlaşıp uzaklaştıkça
09:26
it sounds like "Bzz, bzz, bzz."
166
554956
2074
"Bızz, bızz, bızz." diye ses çıkarıyor.
09:29
It sounds like a cacophony,
167
557030
1973
Uyumsuz sesler gibi geliyor kulağa;
09:31
but after several weeks, blind people
start getting pretty good
start getting pretty good
168
559003
3994
fakat birkaç hafta sonra, kör insanlar
önlerindeki nesneleri anlamakta
önlerindeki nesneleri anlamakta
09:34
at understanding what's in front of them
169
562997
2322
oldukça başarılı oluyorlar,
09:37
just based on what they're hearing.
170
565319
2647
bunu yalnızca duyarak başarıyorlar.
09:39
And it doesn't have to be
through the ears:
through the ears:
171
567966
2000
İllâ kulakların görev alması gerekmiyor:
09:41
this system uses an electrotactile grid
on the forehead,
on the forehead,
172
569990
3364
bu sistem alın üzerinde dokunmaya
duyarlı elektrikli bir ağa sahip,
duyarlı elektrikli bir ağa sahip,
09:45
so whatever's in front of the video feed,
you're feeling it on your forehead.
you're feeling it on your forehead.
173
573354
3690
video akışının önünde her ne varsa
bunu alnınızda hissediyorsunuz.
bunu alnınızda hissediyorsunuz.
09:49
Why the forehead? Because you're not
using it for much else.
using it for much else.
174
577044
2853
Neden alın? Çünkü pek de
başka bir iş için kullanmıyorsunuz.
başka bir iş için kullanmıyorsunuz.
09:51
The most modern incarnation
is called the brainport,
is called the brainport,
175
579897
4206
En güncel uygulanışın adı beyinkapısı,
09:56
and this is a little electrogrid
that sits on your tongue,
that sits on your tongue,
176
584103
3749
küçük bir elektrik ağı dilinize konuyor
09:59
and the video feed gets turned into
these little electrotactile signals,
these little electrotactile signals,
177
587852
4116
ve video akışı dokunmaya duyarlı
küçük uyarımlara dönüşüyor
küçük uyarımlara dönüşüyor
10:03
and blind people get so good at using this
that they can throw a ball into a basket,
that they can throw a ball into a basket,
178
591968
6487
ve kör insanlar bunu kullanmakta o kadar
başarılı ki bir topu sepete atabiliyor
başarılı ki bir topu sepete atabiliyor
10:10
or they can navigate
complex obstacle courses.
complex obstacle courses.
179
598455
4016
ya da engelli koşu parkurunda
hareket edebiliyorlar.
hareket edebiliyorlar.
10:15
They can come to see through their tongue.
180
603311
4214
Dilleriyle görebilir bir hâle geliyorlar.
10:19
Now, that sounds completely insane, right?
181
607525
2206
Dediklerim tamamen
çılgınca geliyor, değil mi?
çılgınca geliyor, değil mi?
10:21
But remember, all vision ever is
182
609731
2809
Fakat unutmayın, bütün görüş dediğimiz şey
10:24
is electrochemical signals
coursing around in your brain.
coursing around in your brain.
183
612540
4017
beyninizin içinde dolanan
elektrokimyasal uyarımlardan ibaret.
elektrokimyasal uyarımlardan ibaret.
10:28
Your brain doesn't know
where the signals come from.
where the signals come from.
184
616557
2694
Beyniniz uyarımların
nereden geldiğini bilmiyor.
nereden geldiğini bilmiyor.
10:31
It just figures out what to do with them.
185
619251
3436
Yalnızca uyarımlara ne yapacağını çözüyor.
10:34
So my interest in my lab
is sensory substitution for the deaf,
is sensory substitution for the deaf,
186
622687
5806
Laboratuvarımda benim ilgi alanım,
sağır insanlarda duyu değiştirmek
sağır insanlarda duyu değiştirmek
10:40
and this is a project I've undertaken
187
628493
2739
ve bu projeyi laboratuvarımda
10:43
with a graduate student
in my lab, Scott Novich,
in my lab, Scott Novich,
188
631232
2995
yüksek lisans öğrencisi
Scott Novich'le üstlendik,
Scott Novich'le üstlendik,
10:46
who is spearheading this for his thesis.
189
634227
2299
kendi tezi için projeye öncülük ediyor.
10:48
And here is what we wanted to do:
190
636526
1996
Yapmak istediğimiz şey şuydu:
10:50
we wanted to make it so that
sound from the world gets converted
sound from the world gets converted
191
638522
3994
Dünyadaki sesi öyle
bir şeye dönüştürelim ki
bir şeye dönüştürelim ki
10:54
in some way so that a deaf person
can understand what is being said.
can understand what is being said.
192
642516
4876
sağır birisi söylenenleri
bir şekilde anlayabilsin.
bir şekilde anlayabilsin.
10:59
And we wanted to do this, given the power
and ubiquity of portable computing,
and ubiquity of portable computing,
193
647392
4528
Taşınabilir bilgi işlemenin gücü ve
yaygınlığıyla bunu yapmak istedik,
yaygınlığıyla bunu yapmak istedik,
11:03
we wanted to make sure that this
would run on cell phones and tablets,
would run on cell phones and tablets,
194
651920
4876
cep telefonlarında ve tabletlerde
çalışmasını sağlamak istedik
çalışmasını sağlamak istedik
11:08
and also we wanted
to make this a wearable,
to make this a wearable,
195
656796
2298
ve ayrıca bunun giyilebilir olmasını,
11:11
something that you could wear
under your clothing.
under your clothing.
196
659094
3042
elbisenizin altına giyebileceğiniz
bir şey olmasını istedik.
bir şey olmasını istedik.
11:14
So here's the concept.
197
662136
1680
Taslak düşüncemiz şöyle.
11:17
So as I'm speaking, my sound
is getting captured by the tablet,
is getting captured by the tablet,
198
665326
5076
Şu anda ben konuşurken, sesim
tablet tarafından alınıyor
tablet tarafından alınıyor
11:22
and then it's getting mapped onto a vest
that's covered in vibratory motors,
that's covered in vibratory motors,
199
670402
5758
ve üstünde titreşim motorları
bulunan bir yeleğe eşleniyor,
bulunan bir yeleğe eşleniyor,
11:28
just like the motors in your cell phone.
200
676160
3437
telefonunuzdaki titreşim motoru gibi.
11:31
So as I'm speaking,
201
679597
2391
Şu anda ben konuşurken,
11:33
the sound is getting translated
to a pattern of vibration on the vest.
to a pattern of vibration on the vest.
202
681988
6339
ses yeleğe titreşim deseni
olarak dönüştürülüyor.
olarak dönüştürülüyor.
11:40
Now, this is not just conceptual:
203
688327
1579
Aslında yalnızca taslak değil:
11:41
this tablet is transmitting Bluetooth,
and I'm wearing the vest right now.
and I'm wearing the vest right now.
204
689906
5108
Bu tablet Bluetooth'la veri gönderiyor
ve ben yeleği şu anda giyiyorum.
ve ben yeleği şu anda giyiyorum.
11:47
So as I'm speaking -- (Applause) --
205
695014
2309
Şu anda ben konuşurken -- (Alkış) --
11:50
the sound is getting translated
into dynamic patterns of vibration.
into dynamic patterns of vibration.
206
698033
5933
ses, hareketli titreşim
desenlerine dönüşüyor.
desenlerine dönüşüyor.
11:55
I'm feeling the sonic world around me.
207
703966
5374
Etrafımdaki ses dalgası
dünyasını hissediyorum.
dünyasını hissediyorum.
12:01
So, we've been testing this
with deaf people now,
with deaf people now,
208
709340
4064
Bunu sağır insanlarla
bir süredir deniyoruz
bir süredir deniyoruz
12:05
and it turns out that after
just a little bit of time,
just a little bit of time,
209
713404
3506
ve yalnızca biraz süre geçtikten sonra
12:08
people can start feeling,
they can start understanding
they can start understanding
210
716910
3390
insanların bunu
hissedebildiği ortaya çıktı,
hissedebildiği ortaya çıktı,
12:12
the language of the vest.
211
720300
2670
yeleğin dilini anlayabildiği.
12:14
So this is Jonathan. He's 37 years old.
He has a master's degree.
He has a master's degree.
212
722970
4783
Bu Jonathan. 37 yaşında.
Yüksek lisans mezunu.
Yüksek lisans mezunu.
12:19
He was born profoundly deaf,
213
727753
2345
Tamamen sağır olarak doğdu,
12:22
which means that there's a part
of his umwelt that's unavailable to him.
of his umwelt that's unavailable to him.
214
730098
4110
yani umwelt'inin bir bölümü
ona tamamen kapalı.
ona tamamen kapalı.
12:26
So we had Jonathan train with the vest
for four days, two hours a day,
for four days, two hours a day,
215
734208
4388
Jonathan'ı, yeleği günde iki saat
kullanarak dört gün boyunca eğittik
kullanarak dört gün boyunca eğittik
12:30
and here he is on the fifth day.
216
738596
3280
ve burada beşinci gününü görüyoruz.
12:33
Scott Novich: You.
217
741876
2136
Scott Novich: Sen.
12:36
David Eagleman: So Scott says a word,
Jonathan feels it on the vest,
Jonathan feels it on the vest,
218
744012
3214
David Eaglemen: Scott bir sözcük
söylüyor, Jonathan bunu yelekte
söylüyor, Jonathan bunu yelekte
12:39
and he writes it on the board.
219
747226
3056
hissedip tahtaya yazıyor.
12:42
SN: Where. Where.
220
750282
3886
SN: Nerede. Nerede.
12:46
DE: Jonathan is able to translate
this complicated pattern of vibrations
this complicated pattern of vibrations
221
754168
3637
DE: Jonathan bu karmaşık titreşim
desenlerini söyleneni anlayacak
desenlerini söyleneni anlayacak
12:49
into an understanding
of what's being said.
of what's being said.
222
757805
2879
biçimde dönüştürebiliyor.
12:52
SN: Touch. Touch.
223
760684
3599
SN: Dokunmak. Dokunmak.
12:56
DE: Now, he's not doing this --
224
764283
4440
DE: Jonathan bunu --
13:00
(Applause) --
225
768723
6061
(Alkış) --
13:07
Jonathan is not doing this consciously,
because the patterns are too complicated,
because the patterns are too complicated,
226
775944
4086
Jonathan bunu bilinçli yapmıyor,
çünkü desenler çok karmaşık;
çünkü desenler çok karmaşık;
13:12
but his brain is starting to unlock
the pattern that allows it to figure out
the pattern that allows it to figure out
227
780030
5480
fakat beyni desendeki verinin
ne anlama geldiğini çözmeye başlıyor
ne anlama geldiğini çözmeye başlıyor
13:17
what the data mean,
228
785510
2276
13:19
and our expectation is that,
after wearing this for about three months,
after wearing this for about three months,
229
787786
4202
ve bunu ortalama üç ay giydikten sonra,
13:23
he will have a direct
perceptual experience of hearing
perceptual experience of hearing
230
791988
4598
kör birisinin parmağı Braille
alfabesine dokununca
alfabesine dokununca
13:28
in the same way that when a blind person
passes a finger over braille,
passes a finger over braille,
231
796586
4179
bilinçli bir müdahale olmadan
anlamanın gerçekleştiği gibi
anlamanın gerçekleştiği gibi
13:32
the meaning comes directly off the page
without any conscious intervention at all.
without any conscious intervention at all.
232
800765
5597
doğrudan algısal duyma hissi
yaşamasını bekliyoruz.
yaşamasını bekliyoruz.
13:38
Now, this technology has the potential
to be a game-changer,
to be a game-changer,
233
806941
3553
Bu teknolojinin gerçekten de
ezber bozan olma potansiyeli var;
ezber bozan olma potansiyeli var;
13:42
because the only other solution
for deafness is a cochlear implant,
for deafness is a cochlear implant,
234
810494
3784
çünkü sağırlık için diğer tek
seçenek biyonik kulak
seçenek biyonik kulak
13:46
and that requires an invasive surgery.
235
814278
2903
ve bu da tahrip edici
bir ameliyat gerektiriyor.
bir ameliyat gerektiriyor.
13:49
And this can be built for 40 times cheaper
than a cochlear implant,
than a cochlear implant,
236
817181
5154
Elimizdeki teknoloji biyonik kulaktan
40 kat daha ucuza uygulanabilir,
40 kat daha ucuza uygulanabilir,
13:54
which opens up this technology globally,
even for the poorest countries.
even for the poorest countries.
237
822335
4899
bu da teknolojiyi tüm dünyaya, en fakir
ülkelere bile erişilebilir kılıyor.
ülkelere bile erişilebilir kılıyor.
14:00
Now, we've been very encouraged
by our results with sensory substitution,
by our results with sensory substitution,
238
828052
5119
Duyu değiştirmedeki sonuçlardan
oldukça cesaretlendik,
oldukça cesaretlendik,
14:05
but what we've been thinking a lot about
is sensory addition.
is sensory addition.
239
833171
4203
fakat uzun süredir düşündüğümüz
asıl şey duyu ekleme.
asıl şey duyu ekleme.
14:09
How could we use a technology like this
to add a completely new kind of sense,
to add a completely new kind of sense,
240
837374
5429
Bu teknolojiyi, tamamen yeni bir duyu
eklemek için nasıl kullanabiliriz?
eklemek için nasıl kullanabiliriz?
14:14
to expand the human umvelt?
241
842803
3134
İnsan umwelt'ini nasıl genişletebiliriz?
14:17
For example, could we feed
real-time data from the Internet
real-time data from the Internet
242
845937
4249
Örneğin, Genel Ağ'daki
gerçek zamanlı veriyi
gerçek zamanlı veriyi
14:22
directly into somebody's brain,
243
850186
1881
doğrudan insan beynine gönderip
14:24
and can they develop a direct
perceptual experience?
perceptual experience?
244
852067
3878
doğrudan algısal bir his
oluşturabilir miyiz?
oluşturabilir miyiz?
14:27
So here's an experiment
we're doing in the lab.
we're doing in the lab.
245
855945
2537
Laboratuvarda yaptığımız
bir deney şöyle:
bir deney şöyle:
Deneğimiz Genel Ağ'dan gelen veriyi
gerçek zamanlı olarak
gerçek zamanlı olarak
14:30
A subject is feeling a real-time
streaming feed from the Net of data
streaming feed from the Net of data
246
858482
3894
14:34
for five seconds.
247
862376
1811
5 saniye boyunca hissediyor.
14:36
Then, two buttons appear,
and he has to make a choice.
and he has to make a choice.
248
864187
3269
Sonra, iki düğme beliriyor
ve bir seçim yapması gerekiyor.
ve bir seçim yapması gerekiyor.
14:39
He doesn't know what's going on.
249
867456
1689
Neler olduğunu bilmiyor.
14:41
He makes a choice,
and he gets feedback after one second.
and he gets feedback after one second.
250
869145
2696
Seçim yapıyor ve bir saniye
sonrasında dönüt alıyor.
sonrasında dönüt alıyor.
14:43
Now, here's the thing:
251
871841
1205
Çarpıcı olan şey şu:
14:45
The subject has no idea
what all the patterns mean,
what all the patterns mean,
252
873046
2644
Deneğin, desenlerin anlamı
hakkında hiçbir fikri yok;
hakkında hiçbir fikri yok;
14:47
but we're seeing if he gets better
at figuring out which button to press.
at figuring out which button to press.
253
875690
3671
ama doğru düğmeye basmada
iyiye gidip gitmediğini görüyoruz.
iyiye gidip gitmediğini görüyoruz.
14:51
He doesn't know that what we're feeding
254
879361
2067
Denek, sağladığımız verinin gerçek zamanlı
14:53
is real-time data from the stock market,
255
881428
3181
borsa verisi olduğunu bilmiyor,
14:56
and he's making buy and sell decisions.
256
884609
2507
aslında hisse alıp satma kararı veriyor.
14:59
(Laughter)
257
887116
1754
(Gülüşmeler)
15:01
And the feedback is telling him
whether he did the right thing or not.
whether he did the right thing or not.
258
889490
3302
Gelen dönüt, doğru şeyi yapıp
yapmadığını bildiriyor.
yapmadığını bildiriyor.
15:04
And what we're seeing is,
can we expand the human umvelt
can we expand the human umvelt
259
892792
2869
Ve gördüklerimize göre
insan umwelt'ini genişletebiliyoruz,
insan umwelt'ini genişletebiliyoruz,
15:07
so that he comes to have,
after several weeks,
after several weeks,
260
895661
2995
böylelikle deneğimiz,
birkaç haftanın ardından
birkaç haftanın ardından
15:10
a direct perceptual experience
of the economic movements of the planet.
of the economic movements of the planet.
261
898656
6107
gezegendeki ekonomik dalgalanmaları
doğrudan algılar hâle geldi.
doğrudan algılar hâle geldi.
15:16
So we'll report on that later
to see how well this goes.
to see how well this goes.
262
904763
3366
Ne kadar başarılı olduğunu
daha sonra bildireceğiz.
daha sonra bildireceğiz.
15:20
(Laughter)
263
908129
1821
(Gülüşmeler)
15:22
Here's another thing we're doing:
264
910730
2090
Sürdürdüğümüz bir başka deney:
15:24
During the talks this morning,
we've been automatically scraping Twitter
we've been automatically scraping Twitter
265
912820
4597
Sabahki konuşmalardan beri,
Twitter'daki TED2015 etiketli
Twitter'daki TED2015 etiketli
15:29
for the TED2015 hashtag,
266
917417
2438
gönderileri otomatik olarak tarıyoruz
15:31
and we've been doing
an automated sentiment analysis,
an automated sentiment analysis,
267
919855
2693
ve otomatik duygu
çözümlemesi uyguluyoruz,
çözümlemesi uyguluyoruz,
15:34
which means, are people using positive
words or negative words or neutral?
words or negative words or neutral?
268
922548
4575
olumlu, olumsuz ya da yansız sözcüklerden
hangilerini kullanıldığına bakıyoruz.
hangilerini kullanıldığına bakıyoruz.
15:39
And while this has been going on,
269
927123
2444
Konuşmam sürerken
15:41
I have been feeling this,
270
929567
2995
bunu hissedebiliyorum
15:44
and so I am plugged in
to the aggregate emotion
to the aggregate emotion
271
932562
4273
ve şu anda binlerce insanın
duygusunu gerçek zamanlı olarak
duygusunu gerçek zamanlı olarak
15:48
of thousands of people in real time,
272
936835
4156
toplayacak biçimde bağlıyım,
15:52
and that's a new kind of human experience,
because now I can know
because now I can know
273
940991
3738
bu yeni türde bir insan deneyimi,
çünkü şu anda insanların
çünkü şu anda insanların
15:56
how everyone's doing
and how much you're loving this.
and how much you're loving this.
274
944729
3297
nasıl hissettiğini ve konuşmadan
ne kadar zevk aldığını bilebiliyorum.
ne kadar zevk aldığını bilebiliyorum.
16:00
(Laughter) (Applause)
275
948026
5133
(Gülüşmeler) (Alkış)
16:06
It's a bigger experience
than a human can normally have.
than a human can normally have.
276
954899
4356
Sıradan bir insanın edinebileceğinden
daha büyük bir his bu.
daha büyük bir his bu.
16:11
We're also expanding the umvelt of pilots.
277
959845
2693
Ayrıca pilotların da
umwelt'ini genişletiyoruz.
umwelt'ini genişletiyoruz.
16:14
So in this case, the vest is streaming
nine different measures
nine different measures
278
962538
4086
Buradaki durumda, yelek
dokuz farklı bilgiyi alıyor
dokuz farklı bilgiyi alıyor
16:18
from this quadcopter,
279
966624
1626
buradaki dörtpervaneden,
16:20
so pitch and yaw and roll
and orientation and heading,
and orientation and heading,
280
968250
3367
bu bilgiler yalpalama, sapma,
yönelim ve ilerleme bilgileri
yönelim ve ilerleme bilgileri
16:23
and that improves
this pilot's ability to fly it.
this pilot's ability to fly it.
281
971617
4086
ve bu durum pilotun uçurma
yeteneğini geliştiriyor.
yeteneğini geliştiriyor.
16:27
It's essentially like he's extending
his skin up there, far away.
his skin up there, far away.
282
975703
5295
İşin özünde, sanki derisi yukarıda
uçuyormuş gibi oluyor.
uçuyormuş gibi oluyor.
16:32
And that's just the beginning.
283
980998
1555
Bu yalnızca başlangıç.
16:34
What we're envisioning is taking
a modern cockpit full of gauges
a modern cockpit full of gauges
284
982553
5804
Öngördüğümüz şey, birçok
düğmeyle dolu pilot kabinini alıp
düğmeyle dolu pilot kabinini alıp
16:40
and instead of trying
to read the whole thing, you feel it.
to read the whole thing, you feel it.
285
988357
4551
bütün her şeyi okumaya çalıştığımız
durumdan hissettiğimiz duruma döndürmek.
durumdan hissettiğimiz duruma döndürmek.
16:44
We live in a world of information now,
286
992908
2485
Artık bilgi dünyasında yaşıyoruz
16:47
and there is a difference
between accessing big data
between accessing big data
287
995393
3808
ve büyük verilere erişmekle
16:51
and experiencing it.
288
999201
3088
deneyimlemek arasında fark var.
16:54
So I think there's really no end
to the possibilities
to the possibilities
289
1002289
3825
Bence, insan duyularını genişletmede
16:58
on the horizon for human expansion.
290
1006114
2322
ufuktaki olasılıklarda bir son yok.
17:00
Just imagine an astronaut
being able to feel
being able to feel
291
1008436
4922
Bi düşünsenize; bir uzay insanı,
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun
Uluslararası Uzay İstasyonu'nun
17:05
the overall health
of the International Space Station,
of the International Space Station,
292
1013358
3321
genel durumunu
vücudunda hissedebilecek,
vücudunda hissedebilecek,
17:08
or, for that matter, having you feel
the invisible states of your own health,
the invisible states of your own health,
293
1016679
4876
ya da, hissetmek demişken, sağlığınız için
gözle görülmeyenleri hissedebileceksiniz,
gözle görülmeyenleri hissedebileceksiniz,
17:13
like your blood sugar
and the state of your microbiome,
and the state of your microbiome,
294
1021555
3939
kan şekeriniz, vücudunuzdaki mikrop oranı,
17:17
or having 360-degree vision
or seeing in infrared or ultraviolet.
or seeing in infrared or ultraviolet.
295
1025494
5627
360 derecelik görüş açısı, kızılötesi
veya morötesi görebilmek gibi şeyler.
veya morötesi görebilmek gibi şeyler.
17:23
So the key is this:
As we move into the future,
As we move into the future,
296
1031121
3495
Kilit noktası şu:
Geleceğe doğru ilerledikçe,
Geleceğe doğru ilerledikçe,
17:26
we're going to increasingly be able
to choose our own peripheral devices.
to choose our own peripheral devices.
297
1034616
4899
gitgide daha çok kendi tak-kullan
çevresel aygıtlarımızı seçebileceğiz.
çevresel aygıtlarımızı seçebileceğiz.
17:31
We no longer have to wait
for Mother Nature's sensory gifts
for Mother Nature's sensory gifts
298
1039515
3854
Doğa Ana'nın kendi zaman akışına göre
duyu organları hediye etmesini
duyu organları hediye etmesini
17:35
on her timescales,
299
1043369
1858
artık beklemek zorunda değiliz,
17:37
but instead, like any good parent,
she's given us the tools that we need
she's given us the tools that we need
300
1045227
4272
bunun yerine, iyi anne babalar gibi,
Doğa Ana kendi yörüngemizi
Doğa Ana kendi yörüngemizi
17:41
to go out and define our own trajectory.
301
1049499
4133
belirlememiz için gereken araçları verdi.
17:45
So the question now is,
302
1053632
1741
Şu anki sorumuz şu:
17:47
how do you want to go out
and experience your universe?
and experience your universe?
303
1055373
5225
Kendi evreninizi nasıl
keşfetmek ve hissetmek istiyorsunuz?
keşfetmek ve hissetmek istiyorsunuz?
17:52
Thank you.
304
1060598
2043
Teşekkür ederim.
17:54
(Applause)
305
1062641
8336
(Alkış)
18:11
Chris Anderson: Can you feel it?
DE: Yeah.
DE: Yeah.
306
1079365
2188
Chris Anderson: Hissedebiliyor musun?
DE: Evet.
DE: Evet.
18:13
Actually, this was the first time
I felt applause on the vest.
I felt applause on the vest.
307
1081553
3390
Aslına bakarsan, alkışları ilk kez
yeleğimde hissediyorum.
yeleğimde hissediyorum.
18:16
It's nice. It's like a massage. (Laughter)
308
1084943
2159
Güzelmiş. Masaj gibi. (Gülüşmeler)
18:19
CA: Twitter's going crazy.
Twitter's going mad.
Twitter's going mad.
309
1087102
3645
CA: Twitter kafayı yedi.
Twitter delirdi.
Twitter delirdi.
18:22
So that stock market experiment.
310
1090747
2293
Şu borsa deneyi.
18:25
This could be the first experiment
that secures its funding forevermore,
that secures its funding forevermore,
311
1093040
4528
Kaynak bütçesini sonsuza dek
güvenceye alan ilk deney olabilir,
güvenceye alan ilk deney olabilir,
18:29
right, if successful?
312
1097568
1995
başarılı olursa, değil mi?
18:31
DE: Well, that's right, I wouldn't
have to write to NIH anymore.
have to write to NIH anymore.
313
1099563
3152
DE: Doğru, maddî destek için Ulusal Sağlık
Enstitüsü'ne başvurmama gerek kalmaz.
Enstitüsü'ne başvurmama gerek kalmaz.
18:34
CA: Well look, just to be
skeptical for a minute,
skeptical for a minute,
314
1102715
2817
CA: Fakat, yalnızca biraz
şüpheci olmak için soruyorum:
şüpheci olmak için soruyorum:
18:37
I mean, this is amazing,
but isn't most of the evidence so far
but isn't most of the evidence so far
315
1105532
3170
Harika bir şey, ama şimdiye
kadarki kanıtların çoğunluğu
kadarki kanıtların çoğunluğu
18:40
that sensory substitution works,
316
1108702
2347
duyu değiştirmenin işe
yaradığını gösteriyor,
yaradığını gösteriyor,
18:43
not necessarily
that sensory addition works?
that sensory addition works?
317
1111049
2107
duyu ekleme işe yarayacak demek değil?
18:45
I mean, isn't it possible that the
blind person can see through their tongue
blind person can see through their tongue
318
1113156
3637
Demek istediğim, kör insanlar
dilleri aracılığıyla görebiliyor;
dilleri aracılığıyla görebiliyor;
18:48
because the visual cortex is still there,
ready to process,
ready to process,
319
1116793
5178
çünkü görme merkezi
hâlâ var, işlemeye hazır,
hâlâ var, işlemeye hazır,
18:53
and that that is needed as part of it?
320
1121971
1819
böyle bir şey gerekmiyor mu?
18:55
DE: That's a great question.
We actually have no idea
We actually have no idea
321
1123790
2644
DE: Harika bir soru.
Aslına bakarsan beynin işleyeceği
Aslına bakarsan beynin işleyeceği
18:58
what the theoretical limits are of what
kind of data the brain can take in.
kind of data the brain can take in.
322
1126434
3896
veri türlerindeki kuramsal sınırlar
hakkında hiçbir fikrimiz yok.
hakkında hiçbir fikrimiz yok.
19:02
The general story, though,
is that it's extraordinarily flexible.
is that it's extraordinarily flexible.
323
1130330
3048
Genel görüşe göre, beyin
olağanüstü bir biçimde esnek.
olağanüstü bir biçimde esnek.
19:05
So when a person goes blind,
what we used to call their visual cortex
what we used to call their visual cortex
324
1133402
3805
Bu yüzden, bir insan kör olunca,
eskiden görme merkezi olan bölge,
eskiden görme merkezi olan bölge,
19:09
gets taken over by other things,
by touch, by hearing, by vocabulary.
by touch, by hearing, by vocabulary.
325
1137207
5058
diğer duyularla; dokunma, duyma,
sözcüklerle yer değiştiriyor.
sözcüklerle yer değiştiriyor.
19:14
So what that tells us is that
the cortex is kind of a one-trick pony.
the cortex is kind of a one-trick pony.
326
1142265
4062
Buna göre, beyin kabuğu
tek işlevli bir birim.
tek işlevli bir birim.
19:18
It just runs certain kinds
of computations on things.
of computations on things.
327
1146327
2648
Tek bildiği, gelen bilgiyle
belirli hesaplamalar yapmak.
belirli hesaplamalar yapmak.
19:20
And when we look around
at things like braille, for example,
at things like braille, for example,
328
1148975
3101
Örneğin Braille alfabesine bakarsak,
19:24
people are getting information
through bumps on their fingers.
through bumps on their fingers.
329
1152076
3089
insanlar bilgiyi parmaklarındaki
çıkıntılardan ediniyor.
çıkıntılardan ediniyor.
19:27
So I don't thing we have any reason
to think there's a theoretical limit
to think there's a theoretical limit
330
1155165
3655
Bu yüzden, sonunu bildiğimiz
bir kuramsal sınır olduğunu
bir kuramsal sınır olduğunu
19:30
that we know the edge of.
331
1158820
1514
düşündürecek bir neden yok.
19:33
CA: If this checks out,
you're going to be deluged.
you're going to be deluged.
332
1161244
3264
CA: Eğer bu doğrulanırsa,
insanlar sana akın edecek.
insanlar sana akın edecek.
19:36
There are so many
possible applications for this.
possible applications for this.
333
1164508
3251
Bunun birçok olası
uygulama yolu bulunuyor.
uygulama yolu bulunuyor.
19:39
Are you ready for this? What are you most
excited about, the direction it might go?
excited about, the direction it might go?
334
1167759
3931
Hazır mısın buna? Seni en çok ne
heyecanlandırıyor, ucu nereye gidiyor?
heyecanlandırıyor, ucu nereye gidiyor?
19:43
DE: I mean, I think there's
a lot of applications here.
a lot of applications here.
335
1171690
2577
DE: Sanırım birçok
uygulama yolu bulunuyor.
uygulama yolu bulunuyor.
19:46
In terms of beyond sensory substitution,
the things I started mentioning
the things I started mentioning
336
1174267
3448
Duyu değiştirmeyle ilgili olarak,
ilk bahsetttiğim şeyler var,
ilk bahsetttiğim şeyler var,
19:49
about astronauts on the space station,
they spend a lot of their time
they spend a lot of their time
337
1177715
4370
uzay istasyonundaki uzay insanları,
vakitlerinin büyük bir bölümünde
vakitlerinin büyük bir bölümünde
19:54
monitoring things, and they could instead
just get what's going on,
just get what's going on,
338
1182085
3219
göstergeleri izliyorlar, bunun yerine
olan biteni hissedebilirler;
olan biteni hissedebilirler;
19:57
because what this is really good for
is multidimensional data.
is multidimensional data.
339
1185304
3460
çünkü duyu değiştirme, çok boyutlu veriyle
uğraşırken oldukça yararlı.
uğraşırken oldukça yararlı.
20:00
The key is this: Our visual systems
are good at detecting blobs and edges,
are good at detecting blobs and edges,
340
1188764
4783
Kilit nokta şu: Görsel sistemimiz
kenarları ve içeriği algılamada başarılı,
kenarları ve içeriği algılamada başarılı,
20:05
but they're really bad
at what our world has become,
at what our world has become,
341
1193547
2448
ama dünyamızın şimdiki hâlini
algılamada başarısız,
algılamada başarısız,
20:07
which is screens
with lots and lots of data.
with lots and lots of data.
342
1195995
2187
ekranlar ve tonlarca
veriyle dolu dünyamız.
veriyle dolu dünyamız.
20:10
We have to crawl that
with our attentional systems.
with our attentional systems.
343
1198182
2403
Bu veriyi odaklanarak
yavaş algılamak zorundayız.
yavaş algılamak zorundayız.
20:12
So this is a way of just
feeling the state of something,
feeling the state of something,
344
1200585
2670
Bu yenilik, nesnenin durumunu
hissetmemizi sağlıyor bize,
hissetmemizi sağlıyor bize,
20:15
just like the way you know the state
of your body as you're standing around.
of your body as you're standing around.
345
1203255
3594
tıpkı etrafta yürürken vücudumuzun
durumunu bildiğimiz gibi.
durumunu bildiğimiz gibi.
20:18
So I think heavy machinery, safety,
feeling the state of a factory,
feeling the state of a factory,
346
1206849
3179
Bence, ağır iş makinelerini, güvenliği,
bir fabrikanın durumunu,
bir fabrikanın durumunu,
20:22
of your equipment, that's one place
it'll go right away.
it'll go right away.
347
1210028
3064
donanımlarınızı hissetmek,
işe yarayacağı noktalardan birisi.
işe yarayacağı noktalardan birisi.
20:25
CA: David Eagleman, that was one
mind-blowing talk. Thank you very much.
mind-blowing talk. Thank you very much.
348
1213092
3705
CA: David Eagleman, akılları baştan
alan bir konuşmaydı. Çok teşekkürler.
alan bir konuşmaydı. Çok teşekkürler.
20:28
DE: Thank you, Chris.
(Applause)
(Applause)
349
1216797
4779
DE: Teşekkürler Chris.
(Alkış)
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
David Eagleman - NeuroscientistDavid Eagleman decodes the mysteries of the tangled web of neurons and electricity that make our minds tick -- and also make us human.
Why you should listen
As the creator of stacks of compelling research, books and now the 6-part PBS series The Brain, grey matter expert David Eagleman is our most visible evangelist for neuroscience. He has helmed ground-breaking studies on time perception, brain plasticity and neurolaw. His latest research explores technology that bypasses sensory impairment -- such as a smartphone-controlled vest that translates sound into patterns of vibration for the deaf.
Eagleman is also the author of Sum, an internationally bestselling short story collection speculating on life, death and what it means to be human. Translated into 28 languages, Sum has been turned into two separate operas at the Sydney Opera House and the Royal Opera House in London.
David Eagleman | Speaker | TED.com