TED2007
David Gallo: Underwater astonishments
David Gallo trình chiếu về những điều lí thú dưới mặt nước
Filmed:
Readability: 3.6
15,797,194 views
David Gallo trình chiếu những cảnh quay đáng kinh ngạc về những sinh vật biển kì thú, bao gồm một con mực nang đổi màu, một con bạch tuộc ngụy trang hoàn hảo và vẻ đẹp đầy màu sắc như những dòng chữ neon quảng cáo tại Quảng trường Thời Đại được phát ra từ một con cá sống ở những vùng tối nhất dưới đáy đại dương.
David Gallo - Oceanographer
A pioneer in ocean exploration, David Gallo is an enthusiastic ambassador between the sea and those of us on dry land. Full bio
A pioneer in ocean exploration, David Gallo is an enthusiastic ambassador between the sea and those of us on dry land. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
We're going to go on a dive to the deep sea,
0
0
3000
Chúng ta đang chuẩn bị lặn xuống biển sâu.
00:21
and anyone that's had that lovely opportunity knows
1
3000
4000
Và bất kì ai đã từng có được cơ hội ấy đều biết rằng
00:25
that for about two and half hours on the way down,
2
7000
2000
trong khoảng hai tiếng rưỡi đồng hồ khi đi xuống,
00:27
it's a perfectly positively pitch-black world.
3
9000
4000
nơi đó là một thế giới tối đen như mực.
00:31
And we used to see the most mysterious animals out the window
4
13000
2000
Và chúng tôi đã quen với việc thấy những sinh vật kì lạ bên ngoài cửa sổ,
00:33
that you couldn't describe: these blinking lights --
5
15000
2000
những thứ mà bạn không thể tả được. Những ánh sáng lấp lánh ấy:
00:35
a world of bioluminescence, like fireflies.
6
17000
2000
một thế giới của sự phát quang sinh học, như những chùm pháo hoa.
00:37
Dr. Edith Widder -- she's now at the Ocean Research and Conservation Association --
7
19000
4000
TS. Edith Witter -- hiện đang công tác tại Hiệp Hội Ngiên Cứu và Bảo Tồn Biển --
00:41
was able to come up with a camera
8
23000
2000
đã thiết kế một loại máy quay
00:43
that could capture some of these incredible animals,
9
25000
3000
có thể ghi lại được hình ảnh về những sinh vật tuyệt với ấy,
00:46
and that's what you're seeing here on the screen.
10
28000
3000
và bạn đang nhìn thấy chúng trên màn hình.
00:49
That's all bioluminescence. So, like I said: just like fireflies.
11
31000
2000
Tất cả đều là sự phát sáng sinh học. Và như tôi đã nói: thật giống với những chùm pháo hoa.
00:51
There's a flying turkey under a tree. (Laughter)
12
33000
3000
Đó là một con gà tây biết bay, dưới cái cây. (Tiếng cười)
00:54
I'm a geologist by training. But I love that.
13
36000
5000
Tôi biết. Tôi được đào tạo để trở thành một nhà địa chất học. Nhưng tôi yêu thích nó.
01:01
And you see, some of the bioluminescence
14
43000
2000
Và bạn thấy đấy, một số loài phát sáng
01:03
they use to avoid being eaten,
15
45000
1000
để tránh bị ăn thịt,
01:04
some they use to attract prey,
16
46000
2000
một số khác lại để thu hút con mồi.
01:06
but all of it, from an artistic point of view, is positively amazing.
17
48000
4000
Nhưng tất cả chúng, dưới con mắt nghệ thuật, đều thật tuyệt vời.
01:10
And a lot of what goes on inside ...
18
52000
2000
Và rất nhiều trong số đó xảy ra ở bên trong --
01:12
there's a fish with glowing eyes, pulsating eyes.
19
54000
2000
đây là một con cá với đôi mắt nhấp nháy rực rỡ.
01:14
Some of the colors are designed to hypnotize,
20
56000
3000
Một số màu sắc được tạo ra để thôi miên.
01:17
these lovely patterns. And then this last one,
21
59000
4000
Những đường nét quyến rũ này. Và đây là cái cuối cùng:
01:21
one of my favorites, this pinwheel design.
22
63000
3000
một loài tôi yêu thích, dạng chong chóng.
01:24
Just absolutely amazing, every single dive.
23
66000
3000
Thực sự đáng ngạc nhiên, mỗi lần lặn xuống đáy biển.
01:27
That's the unknown world, and today we've only explored about 3 percent
24
69000
3000
Đó là một thế giới đầy bí ẩn. Và hiện nay chúng ta mới chỉ khám phá được 3%
01:30
of what's out there in the ocean.
25
72000
2000
những gì đang ẩn náu dưới đại dương.
01:32
Already we've found the world's highest mountains,
26
74000
2000
Chúng ta đã tìm thấy ngọn núi cao nhất thế giới,
01:34
the world's deepest valleys,
27
76000
3000
thung lũng sâu nhất,
01:37
underwater lakes, underwater waterfalls --
28
79000
2000
những hồ, những thác nước dưới biển --
01:39
a lot of that we shared with you from the stage.
29
81000
2000
rất nhiều thứ mà chúng tôi đã chia sẻ trên sân khấu.
01:41
And in a place where we thought no life at all,
30
83000
3000
Và trong một nơi mà chúng tôi đã nghĩ là không thể tồn tại sự sống,
01:44
we find more life, we think, and diversity and density
31
86000
2000
chúng tôi lại tìm thấy nhiều sự sống, cùng với sự đa dạng và mật độ,
01:46
than the tropical rainforest, which tells us that
32
88000
2000
hơn những vùng rừng mưa nhiệt đới. Điều đó nói lên rằng
01:48
we don't know much about this planet at all.
33
90000
2000
chúng ta chẳng biết gì nhiều về hành tinh này cả.
01:50
There's still 97 percent, and either that 97 percent is empty or just full of surprises.
34
92000
5000
Và vẫn còn tới 97%, có thể chẳng có gì hoặc chứa đựng đầy nhứng bất ngờ.
01:55
But I want to jump up to shallow water now
35
97000
2000
Nhưng giờ tôi muốn lên vùng nước nông,
01:57
and look at some creatures that are positively amazing.
36
99000
3000
và quan sát một số sinh vật tuyệt vời.
02:00
Cephalopods -- head-foots. As a kid I knew them as calamari, mostly. (Laughter)
37
102000
5000
Động vật thân mềm -- chân đầu. Như những đứa trẻ thường biết đến chúng qua món mực ống. (Tiếng cười)
02:05
This is an octopus --
38
107000
2000
Đây là một con bạch tuộc.
02:07
this is the work of Dr. Roger Hanlon at the Marine Biological Lab --
39
109000
2000
Đây là công trình của TS. Roger Hanlon tại Viện Thủy Sinh.
02:09
and it's just fascinating how cephalopods can,
40
111000
4000
Và thật thú vị để biết rằng làm thế nào mà những động vật thân mềm,
02:13
with their incredible eyes, sense their surroundings,
41
115000
2000
với đôi mắt lạ thường của chúng, cảm nhận thể giới xung quanh,
02:15
look at light, look at patterns.
42
117000
2000
nhận biết ánh sáng và hình thù.
02:17
Here's an octopus moving across the reef,
43
119000
3000
Có một con bạch tuộc đang di chuyển qua rặng san hô.
02:20
finds a spot to settle down, curls up and then disappears into the background.
44
122000
5000
Tìm một nơi để dừng chân, uốn lại và sau đó ẩn mình vào khung cảnh.
02:25
Tough thing to do.
45
127000
2000
Một việc làm khó khăn.
02:27
In the next bit, we're going to see a couple squid.
46
129000
2000
Tiếp theo, chúng ta đang chuẩn bị theo dõi một đôi mực ống.
02:29
These are squid. Now males, when they fight,
47
131000
2000
Đây là môt con mực ống. Những con đực, khi đánh nhau,
02:31
if they're really aggressive, they turn white.
48
133000
1000
nếu chúng thực sự hung hăng, chúng sẽ chuyển sang màu trắng.
02:32
And these two males are fighting,
49
134000
2000
Và hai con đực đó đang đánh nhau.
02:34
they do it by bouncing their butts together,
50
136000
2000
Chúng làm vậy bằng cách quấn lấy ống của nhau,
02:36
which is an interesting concept. Now, here's a male on the left
51
138000
3000
một khái niệm thú vị. Và đây là một con đực ở bên trái
02:39
and a female on the right,
52
141000
2000
và một con cái ở bên phải.
02:41
and the male has managed to split his coloration
53
143000
3000
Con đực đã chia đôi màu sắc của nó ra,
02:44
so the female only always sees the kinder gentler squid in him.
54
146000
2000
để cho con cái chỉ luôn thấy được vẻ ngoài thân thiện và lịch sự của nó.
02:46
And the male ... (Laughter) We're going to see it again.
55
148000
5000
Và con đực -- (Tiếng cười) Chúng ta sẽ xem lại lần nữa.
02:51
Let's take a look at it again. Watch the coloration:
56
153000
3000
Hãy xem lại lần nữa. Quan sát màu sắc:
02:54
white on the right, brown on the left.
57
156000
3000
trắng ở bên phải, nâu ở bên trái.
02:57
He takes a step back -- so he's keeping off the other males
58
159000
4000
Con đực lùi lại một bước, giúp nó xua đuổi đi những con đực khác
03:01
by splitting his body -- and comes up on the other side ...
59
163000
3000
bằng cách chia thân mình ra và tiến lại phía bên kia...
03:04
Bingo! Now I'm told that's
60
166000
2000
Bingo! Tôi cũng được chỉ cho rằng
03:06
not just a squid phenomenon with males, but I don't know.
61
168000
2000
không riêng gì con đực trong loại mực ống mới làm điều này, nhưng tôi cũng không rõ lắm.
03:08
(Laughter)
62
170000
2000
(Vỗ tay)
03:11
Cuttlefish. I love cuttlefish. This is a Giant Australian Cuttlefish.
63
173000
3000
Mực nang. Tôi yêu mực nang. Đây là một con mực nang Châu Úc lớn.
03:14
And there he is, his droopy little eyes up here.
64
176000
3000
Và 'hắn ta' đang ở đó. Những chấm có hình như mắt ở trên xúc tu của nó.
03:17
But they can do pretty amazing things, too.
65
179000
3000
Chúng có thể làm những điều rất đáng ngạc nhiên.
03:20
Here we're going to see one backing into a crevice, and
66
182000
4000
Chúng ta đang nhìn thấy một con chui vào một lỗ đá, và --
03:24
watch his tentacles --
67
186000
2000
hãy nhìn những xúc tu của nó.
03:26
he just pulls them in, makes them look just like algae.
68
188000
3000
Nó thu chúng vào, khiến nó trông giống như tảo biển.
03:29
Disappears right into the background.
69
191000
3000
Biến mất hoàn toàn vào khung cảnh. Thật ấn tượng.
03:32
Positively amazing. Here's two males fighting.
70
194000
2000
Đây là hai con đực đang đánh nhau.
03:34
Once again, they're smart enough, these cephalopods;
71
196000
3000
Một lần nữa, chúng rất thông mình, những con vật thân mềm này --
03:37
they know not to hurt each other.
72
199000
2000
chúng biết cách để làm đối phương bị đau.
03:39
But look at the patterns that they can do with their skin.
73
201000
3000
Nhưng hãy nhìn những hình dáng mà da của chúng có thể chuyển thành. OK?
03:42
That's an amazing thing.
74
204000
2000
Thật là một điều lí thú.
03:44
Here's an octopus. Sometimes they don't want to be seen when they move
75
206000
3000
Đây là một con bạch tuộc. Đôi lúc chúng không muốn bị phát hiện khi đang di chuyển,
03:47
because predators can see them.
76
209000
2000
bởi những động vật săn mồi có thể thấy chúng.
03:49
Here, this guy actually can make himself look like a rock,
77
211000
2000
Đây, 'anh chàng' này trên thực tế có thể khiến mình trông như một tảng đá,
03:51
and, looking at his environment,
78
213000
3000
và, xem xét môi trường xung quanh mình,
03:54
can actually slide across the bottom,
79
216000
2000
để có thể trượt dưới đáy biển
03:56
using the waves and the shadows so he can't be seen.
80
218000
3000
theo những làn sóng và bóng, giúp chúng không bị nhìn thấy.
03:59
His motion blends right into the background --
81
221000
5000
Nó ngụy trang; chuyển động của nó hòa trộn vào cảnh vật.
04:04
the moving rock trick. So, we're learning lots new from the shallow water.
82
226000
5000
Thủ thuật di chuyển như đá. Như vậy chúng ta đang học được rất nhiều điều từ những vùng nước nông.
04:09
Still exploring the deep,
83
231000
2000
Vẫn khám phá những vùng nước sâu,
04:11
but learning lots from the shallow water.
84
233000
1000
nhưng cũng học hỏi nhiều điều mới từ vùng nước nông.
04:12
There's a good reason why: the shallow water's
85
234000
2000
Và đây là một lí do thích đáng: những vùng nước nông
04:14
full of predators -- here's a barracuda --
86
236000
2000
chứa đầy những động vật săn mồi. Đây là một con cá nhồng.
04:16
and if you're an octopus or a cephalopod,
87
238000
2000
Và nếu bạn là một con bạch tuộc hay một con thân mềm
04:18
you need to really understand how to use your surroundings to hide.
88
240000
3000
bạn thực sự cần phải biết làm thế nào để sử dụng môi trường xung quanh để ẩn trốn.
04:21
In the next scene, you're going to see a nice coral bottom.
89
243000
2000
Bạn sẽ được thấy một mặt san hô xin xắn ở cảnh tiếp theo.
04:23
And you see that an octopus would stand out
90
245000
2000
Và bạn sẽ thấy rằng một con bạch tuộc sẽ bị phát hiện
04:25
very easily there if you couldn't use your camouflage,
91
247000
3000
rất dễ dàng nếu nó không biết cách ngụy trang,
04:28
use your skin to change color and texture.
92
250000
2000
sử dụng da để thay đổi màu sắc và dáng vẻ.
04:30
Here's some algae in the foreground ...
93
252000
4000
Đây là một ít tảo ở cận cảnh.
04:34
and an octopus. Ain't that amazing? Now, Roger spooked him
94
256000
7000
Và một con bạch tuộc. Điều đó thú vị đấy chứ? Roger làm nó sợ hãi,
04:41
so he took off in a cloud of ink, and when he
95
263000
3000
khiến nó bắn ra xa với một đám mây mực.
04:44
lands the octopus says, "Oh, I've been seen.
96
266000
3000
Khi nó dừng dừng lại, nó nói, "Oh, ta đã bị phát hiện.
04:47
The best thing to do is to get as big as I can get."
97
269000
2000
Điều cần làm nhất lúc này là trở nên càng lớn càng tốt."
04:49
That big brown makes his eyespot very big.
98
271000
3000
Và con bạch tuộc nâu đó làm cho những 'chấm mắt' trở nên rất lớn.
04:52
So, he's bluffing. Let's do it backwards --
99
274000
2000
Con bạch tuộc đang bịp bợm. Hãy tua lại đoạn băng.
04:54
I thought he was joking when he first showed it to me.
100
276000
2000
Tôi đã nghĩ anh ấy đang trêu tôi khi cho tôi xem nó.
04:56
I thought it was all graphics -- so here it is in reverse.
101
278000
2000
Tôi nghĩ rằng đó hoàn toàn là nhờ đồ họa. Vậy đây là đoạn phim quay ngược.
04:58
Watch the skin color; watch the skin texture.
102
280000
3000
Hãy quan sát màu sắc và hình thái của da.
05:01
Just an amazing animal, it can change color and texture
103
283000
3000
Quả là một con vật thú vị, có thể thay đổi màu sắc và hình thái
05:04
to match the surroundings. Watch him blend right into this algae.
104
286000
4000
để trộn lẫn vào môi trường xung quanh. Hãy nhìn nó hòa lẫn vào đám tảo này.
05:08
One, two, three. (Applause)
105
290000
2000
Một. Hai. Ba.
05:13
And now he's gone, and so am I. Thank you very much.
106
295000
4000
Giờ 'cậu ta' đã đi rồi, và tôi cũng vậy. Cảm ơn các bạn rất nhiều.
ABOUT THE SPEAKER
David Gallo - OceanographerA pioneer in ocean exploration, David Gallo is an enthusiastic ambassador between the sea and those of us on dry land.
Why you should listen
David Gallo works to push the bounds of oceanic discovery. Active in undersea exploration (sometimes in partnership with legendary Titanic-hunter Robert Ballard), he was one of the first oceanographers to use a combination of manned submersibles and robots to map the ocean world with unprecedented clarity and detail. He was a co-expedition leader during an exploration of the RMS Titanic and the German battleship Bismarck, using Russian Mir subs.
On behalf of the Woods Hole labs, he appears around the country speaking on ocean and water issues. Most recently he co-led an expedition to create the first detailed and comprehensive map of the RMS Titanic and he co-led the successful international effort to locate the wreck site of Air France flight 447. He is involved in planning an international Antarctic expedition to locate and document the wreckage of Ernest Shackleton’s ship, HMS Endurance.
David Gallo | Speaker | TED.com